Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
คำ�นำ�เอกสารประกอบการสอนเรอง การถายทอด
พลงงานในระบบนเวศ ทผสอนไดจดทำาขน เพอมวตถประสงคใชประกอบการสอนใน รายวชาวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 โดยผสอนไดเลงเหนความสำาคญของรายวชานเปนอยางยง และเรยบเรยงไวประกอบการสอนผสอนหวงเปนอยางยงวาเอกสารประกอบการสอนเลมนจะเปนประโยชนตอผเรยนไมมากกนอย
คำาไพย พานส
ผจดทำา
ส�รบญเรอง หน�การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ
1- ผผลต (producer) 1 - ผบรโภค (consumer) 2- ผยอยสลายสารอนทรย (decomposer
2- โซอาหาร
3 - สายใยอาหาร
4 - พระมดพลงงาน (energy pyramid)
5
ใบงาน 6
ก�รถ�ยทอดพลงง�นในระบบนเวศ
สงมชวตแตละชนดในระบบนเวศตางกมบทบาทในการถายทอดพลงงาน ซงสงมชวตทกชนดลวนมความสำาคญ เพราะเปนสวนประกอบหนงททำาใหเกดความสมดลของระบบนเวศ บทบาทดานพลงงานของสงมชวตในระบบนเวศจากพชผผลตสผบรโภคพช ผบรโภคสตว ผบรโภคทงพชและสตว และผยอยสลายอนทรยสารตามลำาดบดงน
1. ผผลต (producer) คอสงมชวตทสามารถสรางอาหารเองไดทงหมดในระบบนเวศ ซงสวนใหญเกดโดยวธสงเคราะหดวยแสง เนองจากมคลอโรฟลลเปนองคประกอบ ไดแก พชสเขยว สาหราย โพรทสต รวมทงแบคทเรยบางชนด สงมชวตเหลานเปลยนพลงงานแสงใหเปนพลงงานเคม และเกบไวในโมเลกลของสารอาหารพวกแปงและนำาตาล จากนนจะถายทอดพลงงานนใหกบกลมของ ผบรโภคตอไป นอกจากนพชทดกจบแมลงได เชน ตนสาหรายขาวเหนยว เพราะสามารถสงเคราะหอาหารจากแสงไดดวยกระบวนการสงเคราะหดวยแสงเชนเดยวกบพชสเขยวทวไป
2.ผบรโภค (consumer) เปนสงมชวตทไมสามารถสรางอาหารไดเอง ตองอาศยการบรโภคผผลตหรอผบรโภคดวยกนเปนอาหารเพอการดำารงชพ ผ
1
2
บรโภคยงสามารถแบงออกตามลกษณะและการกนไดดงน
- ผบรโภคพช (herbivore) ถอเปนผบรโภคลำาดบทหนง เชน กระตาย วว ควาย มา กวาง ชาง เปนตน
- ผบรโภคสตว (carnivore) ถอเปนผบรโภคลำาดบทสอง เชน เหยยว นกฮก เสอ ง เปนตน
- ผกนทงพชและสตว (omnivore) ถอเปนผบรโภคลำาดบทสาม เชน ไก นก แมว สนข คน เปนตน
- ผบรโภคซากพชซากสตว (scavenger) ถอวาเปนผบรโภคลำาดบสดทาย เชน แรง ไสเดอนดน กงกอ ปลวก เปนตน
3. ผยอยสล�ยส�รอนทรย (decomposer) เปนสงมชวตทสรางอาหารเองไมได ดำารงชพอยไดโดยการยอยสลายซากพชซากสตวใชเปนพลงงาน ดงนนผยอยสลายสารอนทรยจงเปนผททำาใหสารอนนทรยหรอแรธาตตาง ๆ หมนเวยนกลบคนสระบบนเวศ และผผลตสามารถนำาไปใชในการเจรญเตบโตอกดวย
โซอ�ห�รและส�ยใยอ�ห�ร
พลงงานเรมตนในระบบนเวศคอแสงอาทตย ถกเปลยนไปเปนโมเลกลของแปงและนำาตาลโดยผผลต ซงไดแก พชสเขยว พลงงานนถกถายทอดตอไปจากผผลตสผบรโภค การถายทอดพลงงานดงกลาวแสดงไดดวยโซอาหารและสายใยอาหารดงน
1. โซอ�ห�ร (food chain) เปนความสมพนธของสงมชวตทการกนกนเปนทอด ๆ ในแนวเดยวกน การเขยนโซอาหารทำาไดโดยใชลกศรแสดงการ
3
ถายทอดพลงงาน ใหหวลกศรอยทางดานทถกกน ซงจะศกษาไดดงตอไปน
2. ส�ยใยอ�ห�ร (food web) เปนความสมพนธของสงมชวตทมการถายทอดพลงงานทซบซอน แสดงถงการถายทอดพลงงานในระบบนเวศอยางสมบรณ ประกอบดวยความสมพนธของโซอาหารทหลากหลายในระบบนเวศดงตวอยางตอไปน
3. พระมดพลงง�น (energy pyramid) เปนการแสดงปรมาณพลงงานทถายอดจากการกนในลำาดบหนงในสายใยอาหาร ซงพลงงานมมากทสดในลำาดบผผลต และพลงงานจะนอยลงในลำาดบของพระมดทสงขนดงน
ผบรโภคลำาดบท 3 ( 1 kcal )
ผบรโภคลำาดบท 2 ( 10 kcal )ผบรโภคลำาดบท 1
( 100 kcal )ผผลต ( 1000 kcal )
พช
สตวกนพช
สตวกนสตว
สตวกนทงพช และ
สตว
แผนผงแสดงพระมดการถายทอดพลงงาน
รปแสดงตวอยาง ของหวงโซอาหารในระบบนเวศบนบก
5
4
โดยทวไปพลงงานทถกถายทอดจากลำาดบทหนงไปยงลำาดบตอไปจะไดรบพลงงานสงสดเพยงรอยละ 10 ของพลงงานในลำาดบท 1 ดงนนคาพลงงานทถายทอดในสายใยอาหารสวนใหญจงมไดไมเกน 4 ลำาดบ
***********************************************************
ใบง�น
ก�รถ�ยทอดพลงง�นในระบบนเวศ จดประสงค
1. เขยนโซอาหารและอธบายการถายทอดพลงงานในโซอาหารได
2. จำาแนกโซอาหารจากสายใยอาหารได
1. จงเตมขอความในโซอาหารใหสมบรณ1. ขาว หน ง ........(1)..............2. หญา ............(2)....... ง ............
(3)................ จลนทรย3. ............(4)............ หนอน ........
(5).... คน ...............(6)..................
2. จงศกษาสายใยอาหารตอไปนแลวเขยนแสดงโซอาหารใหไดมากทสด
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
จากสายใยอาหารขางตนจะจำาแนกโซอาหารจากรปสายใยอาหารไดดงน7
6
เอกส�รอ�งองสถาบนพฒนาคณภาพวชาการ.วทยาศาสตร ชน
มธยมศกษาปท 3. กรงเทพฯ: บรษทพฒนาคณวชาการ จำากด; 2550.
สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ.สดยอดคมอครวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3. กรงเทพฯ: บรษทพฒนาคณวชาการ จำากด; 2550.
8