Wycena patentu w warunkach wysokiego ryzyka na

wczesnym etapie procesu komercjalizacji.

Andrzej Podszywałow

Własność przemysłowa w innowacyjnej gospodarce. Wycena patentu i ocena ryzyka związanego z

wdrożeniem.

Kraków, 4-5 września 2008 r.Uniwersytet Jagielloński, Collegium Novum

Precyzja w ustaleniu przedmiotu wyceny

• Technologia niechroniona patentami• Technologia chroniona patentem (portfelem

patentów)• Patent (składnik portfela patentów lub portfela IP)• Umowa licencyjna o stosowanie technologii

chronionej patentem (wartość kontraktu)• SPV lub inne rozwiązanie biznesowe powołane w

celu komercjalizacji technologii chronionej patentem (kapitał własny / rozwiązania hybrydowe)

Wczesny etap komercjalizacji

Formy eksploatacji

• Generowanie nadwyżki finansowej - własna działalność operacyjna.

• Udział w nadwyżce finansowej generowanej przez licencjobiorcę.

• Udział w zyskach podmiotu zależnego.

• Kreowanie instrumentów finansowych oraz aktywów i zobowiązań warunkowych.

• Kombinacja powyższych.

Schemat rozwoju niszowego

• Gromadzenie wiedzy

• Definiowanie nisz rynkowych oraz zapewnianie ochrony praw

• Identyfikowanie Istoty i okresu przewagi konkurencyjnej

• Inwestowanie w rozwój potencjału rynkowego na polach eksploatacji

• Inwestowanie w rozwój dźwigni operacyjnej

• Ustanowienie systemu zarządzania procesem komercjalizacji

• Kreowanie wartości dodanej dla klienta i inwestora

Wysoki poziom ryzyka wczesnego etapu komercjalizacji

Potrzeba wyceny na wczesnym etapie komercjalizacji

Dobór metody wyceny

Szczegółowametodawyceny

Cele wyceny

Podstawowe uwarunkowania prawne -standardy

Granice standaryzacji

Czy wycena jest sztuką, której nie powinno sięnarzucać zbyt sztywnych ram?

Czy kreowanie standardów w tej materii nie prowadzi jedynie do zapewnienia złudnego spokoju CEO oraz urzędników w obszarze

rachunkowości i podatków?

Dobór metody wyceny

ZmiennośćZłożonośćUnikalnośćNiepewność

Narzędzia stosowane w procesie wyceny

Metoda standardów branżowych• Wymaga dostępu do informacji o parametrach cenowych transakcji, zawartych

pomiędzy niepowiązanymi stronami, dotyczących porównywalnych technologii na porównywalnym etapie komercjalizacji.

• Ustalając transakcje porównywalne bierzemy pod uwagę co najmniej następujące elementy, które je różnicują:

– cechy wycenianej technologii (np.: jakość, znaczenie, innowacyjność i rozwojowość technologii, pola eksploatacji),

– zakres praw i zobowiązań (np.: wyłączność na określonych polach eksploatacji, możliwość sublicencjonowania, okres użytkowania, asysta przy wdrożeniu, opcje rozwoju skali użytkowania i odstąpienia od umowy)

– sposób płatności – poziom opłat licencyjnych w relacji do sprzedaży lub dochodu, opłaty wnoszone z góry, opłaty wnoszone pod warunkiem zajścia zdarzenia tzw. „milestone payments”, warunkowe zmiany poziomu opłat licencyjnych np.: przy przekroczeniu określonego poziomu sprzedaży tzw. „royalty adjustments”, stałe opłaty roczne, koszty sprzedanych opcji realnych i inne.

Metoda standardów branżowych

• Metoda trudna do zastosowania w przypadku unikalnych technologiina wczesnym etapie komercjalizacji.

• W przypadku zidentyfikowania rynkowego poziomu opłat licencyjnych w relacji do sprzedaży lub zysku, metoda wymaga przeprowadzenia analiz właściwych dla podejścia dochodowego, w celu kapitalizacji prognozowanego strumienia opłat licencyjnych:

– Prognoza okresu eksploatacji– Prognoza strumienia sprzedaży w okresie eksploatacj– Ocena ryzyka i stopy dyskontowej

Metoda Rating / Ranking

• Metoda przydatna jako uzupełnienie metody standardów branżowych oraz w przypadku porównań technologii w kategoriach jakościowych, pozwala na ominięcie poważnej trudności jaką w podejściu rynkowym stanowi unikalność przedmiotu wyceny.

• Mankamentem tej metody jest problem skalowania.

• Jeśli przykładowo, pewien zbiór transakcji uzyskał sumaryczny wynik punktowy 9 a wyceniana wartość niematerialna i prawna uzyskała wynik 11, to nie oznacza to że średnie parametry cenowe, które charakteryzujązbiór transakcji np.: kwotę płatną na wstępie oraz stawkę opłat licencyjnych należy przemnożyć przez 11/9.

• Brak podstaw do założenia, że istnieje liniowa zależność pomiędzy relacjąwyników rankingu i relacją wartości zbioru transakcji i wycenianej technologii.

Metoda Aukcyjna

• Pozwala na uzyskanie „wartości rynkowej” w procesie negocjacji• Występuje jednak konieczność użycia innych metod wyceny na

różnych etapach tego procesu

• Istnieje poważne ryzyko, że zwycięzca aukcji nie wypełni swojej oferty, w sytuacji braku umowy wstępnej (przed-aukcyjnej)

• Warunki skutecznej aukcji:• siła przetargowa oferującego technologię,• wystarczający okres czasu i łatwość w przeprowadzeniu

due diligence przez potencjalnych licencjobiorców,• jednoznaczność i uczciwość - najlepsza oferta wygrywa,• prawo sprzedawcy do wyłączenia „niepoważnych”

uczestników ,• dobrze określona i znana uczestnikom procedura wyboru

zwycięzcy aukcji

Metoda praktykowanych regułRule of Thumb 25%

25% ‐ 48%

Opłaty licencyjne są zależne od: 

rentowności możliwej do uzyskania w wyniku zastosowania patentu na danym polu eksploatacji,

prognozowanych kosztów komercjalizacji ponoszonych przez licencjobiorcę.

Metoda stosowana w przypadku braku możliwości ustalenia rynkowego poziomu opłat licencyjnych w grupie transakcji porównywalnych.

Metoda praktykowanych regułRule of Thumb 25%

Przemysł Opłata licencyjna

Rentownośćoperacyjna

Opłata / zysk

chemiczny 3,0% 12,0% 25,0%

elektroniczny 4,5% 13,1% 34,3%

Internet 5,0% 10,4% 48,0%

……….

Źródło: Przykładowe dane na podstawie badań publikowanych w „Royalty Rates For Licensing Intellectual Property” – Russell Parr, New Jersey 2007, Wiley & Sons

Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych - DCF

• Metoda uniwersalna i możliwa do zastosowania na każdym etapie komercjalizacji oraz w warunkach wysokiego ryzyka.

• Zgodna z definicją wartości : suma przyszłych przepływów pieniężnych związanych z eksploatacją patentu, sprowadzonych do porównywalności na datę wyceny przy pomocy kosztu kapitału, który odzwierciedla także ryzyko inwestycyjne.

( )∑= +

=T

tt

t

kFCFPV

1 1

NWCIDEPNOPLATFCF ∆−−+=

FCF – przepływy pieniężneNOPLAT – zysk operacyjny nettoDEP – amortyzacjaI – nakłady inwestycyjneWCN – kapitał obrotowy nettoPV – wartość bieżącak – stopa dyskontowaT – okres przewagi konkurencyjnej

Zasada inkrementacji w ocenie przyszłych pożytków

• Premia cenowa• Wzrost popytu• Oszczędność w kosztach materiałowych bez utraty jakości• Wzrost wydajności• Poprawa jakości – spadek kosztów zwrotów i napraw• Redukcja zużycia limitowanych zasobów – np.: emisja CO2• Redukcja kosztów obsługi maszyn np.: spadek przestojów• Eliminacja / ograniczenie procesów (koszty operacyjne i

nakłady inwestycyjne) • Redukcja lub eliminacja kosztów środowiska naturalnego• Dodatkowe koszty wczesnego okresu komercjalizacji

Zasada alokacji zysku

Wartość

dług

u Wartość

kapitału własnego

Kapitał pracujący

Aktywa operacyjne rzeczowe 

trwałe netto

Złożone aktywa niematerialne

Aktywa nie związanez działalnością operacyjną

Zainwestowan

y kapitał

Wartośćrynkowa

Patent

Aktywa operacyjne niematerialne

Inne IP

Zysk operacyjny

‐ Koszt kapitału pracującego

‐ Koszt aktywów rzeczowych

‐ Koszt aktywów poza operacyjnych‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐Zysk operacyjny alokowany do portfela  aktywów niematerialnych ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ Koszt poz. akt. niematerialnych‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐Zysk operacyjny alokowany do patentu

Analiza symulacyjna – model ze zmiennymi losowymi

WYJŚCIEWEJŚCIE ANALIZA

Rozkłady zmiennych losowych i wartości zmiennych deterministycznych

Struktura, funkcje, powiązania, schemat przetwarzania

Rozkłady zmiennych obserwowanych i wyniki analizy wrażliwości

Analiza symulacyjna i wycena opcji realnych

Pomiar ryzyka w kategoriach ilościowychMiary wrażliwości Miary zagrożenia Miary zmienności