Yabancılara Türkçe Öğretiminde Etkili Bir Yöntem: Kısa Filmler

• Yabancı dil öğretiminde görme ve işitmeye dayalı materyallerin önemi yadsınamaz. Türkçenin yabancılara öğretiminde de kısa filmler yoluyla doğal dil kullanımının sınıf ortamına yansıtılması, Türkçenin doğru, etkili ve iletişime dönük olarak öğretilmesi açısından önem taşımaktadır. Eğitimde uzun süre çok ortamlı öğretimin temelini öğretmen ve ders kitabı oluşturmuştur. Bugün ise çağdaş teknoloji imkânlarından eğitimde yararlanılması sebebiyle öğretmen-ders kitabı ikilisinin yanı sıra değişik kaynaklar sınıf içindeki çok ortamlı öğretimin sağlanmasına yardımcı olmaktadır.

• Bu kaynaklar genelde göze ve kulağa hitap eden araçlar olmaktadır. Sınıf içinde ne kadar çok bu araçlara yer verilirse öğrencilerin güdülenme düzeylerinin de o kadar arttığı bilinmektedir.

Kısa Filmler

• Uzunluğu ülkeden ülkeye bir ile üç makara (300-1.000 m) arasında değişen kısa filmler eğitim amaçlı kullanıldığında, yabancılara Türkçe öğretiminde çok önemli olan somut ve soyut kelime öğretimi ile özellikle dilin iyi kavranılması için öğrenilmesi gereken deyimlerin duruma dayalı olarak verilmesini sağlamaktadır. Yine buna dayalı olarak atasözlerinin öğretilmesi de mümkündür. Doğal olarak, seçilecek kısa filmlerin yabancılara Türkçe öğretimindeki kurlara göre belirlenmesi ve filmlerin konularıyla ilgili ön çalışmaların yapılmasından sonra sınıf ortamına getirilmesi şarttır.

Kısa Filmlerin Yararları

• Filmler, her düzeyden insanla öğrendikleri dil arasında duygusal bağ kurar.

• Öğrenciler filmler sayesinde öğrendikleri dile yakınlık duyarlar. Çünkü, filmler aracılığıyla öğrenilen dile ait kültürle, kitaplara göre doğrudan ve daha yakından tanışma fırsatı elde edilir.

• Filmdeki senaryonun güçlü oluşu, sahnelerin çekiciliği, oyuncuların sempatik tavırları, filmin konusu gibi ögeler, bireyleri öğrendikleri dile ısındırabilir.

• Hangi tür filmler bu bağın kurulmasına yardımcı olabilir ? Tür seçimi neye göre belirlenecek?

• Bir dilde dil bilgisini bilmekle kurulamayacak ifadeler, söz kalıpları vardır. Bu kalıplar dilin önemli bir bölümünü oluşturur. Bu söz kalıpları, belirli bir bağlam içinde ve görmeye dayalı araçlarla sunulduğunda daha iyi kavranır. Birçok konunun öyle ifade edileceği asla insanın aklınıza gelmez. Sözgelimi “ELİ UZUN.” deyiminin “hırsızlık” ile ilgisini yabancı öğrencinin tahmin etmesini beklemek doğru olmaz. “Baba bir hırsız tuttum.-Getir!-Gelmiyor; -Bırak! –Gitmiyor.” sözü de çok ilginçtir. Türkçe burada âdeta bir tiyatro oyunundan bir sahne vermekte, kişilerin kimi zaman rastlanan davranışlarını çok somut bir biçimde ortaya koymaktadır.(AKSAN, 2005:96). Dolayısıyla, özenle seçilmiş kısa filmler izletilerek dil bilgisi öğretimiyle elde edilemeyecek bir dil birikimi daha kısa bir sürede oluşturulabilir.

Sözcük dağarcığı ve kısa film• Yabancılara Türkçe öğretimi sırasında en önemli etkinlik,

kelime öğretimidir. Kelime öğretiminde kullanılabilecek rol yapma, drama ve gösteri teknikleri, zekâ türlerinin özelliklerine hitap eden öğretim teknikleridir. Çünkü, değişik zekâ alanlarına sahip olan öğrenciler, belli kelimelerin öğretilmesini amaçlayarak hazırlanmış küçük piyesleri veya skeçleri izlemekten hoşlanırlar. Ayrıca, kısa metrajlı filmlerle pandomim filmleri kelime öğretiminde çok yararlıdır. Özellikle Türkçeyi yeni öğrenmeye başlayan yabancılar için pandomim filmleri, isim ve fiil öğretiminde çok önemli bir materyaldir. Çünkü kelime öğretimi, doğrudan yönteme dayalı olarak gerçekleştirilmelidir. Film kareleri de anlatılmak isteneni doğrudan verebilme özelliğine sahiptir.

İzleme Öncesi Yapılacak Etkinlikler

• a) Kurlara Göre Film Seçimi : Temel, orta ve yüksek düzeylere uygun, ders kitaplarındaki üniteler de göz önüne alınarak onları destekler mahiyette hazırlanmış olan filmler seçilip gösterim sırasına konmalıdır.

• b) Konunun Sezdirilmesi : Filmin konusuyla ilgili bir ön çalışma yapılmalıdır. Sözgelimi, filmden bir ya da iki karenin önceden öğrencilere fotokopi yoluyla çoğaltılıp verilmesi daha sonra izlenecek film hakkında bir ön fikir oluşturur.

• c) Çeşitli metinlerle destek : Eğer mümkünse filmi alt yazılı ve alt yazısız olarak göstermeyi denemek gerekir. Bunun sebebi alt yazısız izlenen filmin fazla güdüleyici olmaması ve dil içeriğinin grup için zaman zaman çok zor olmasıdır. Daha önce elde edilen basılı materyaller kısa filmin tekrar izlenmesi esnasında ya da izlenmesinin ardından verilebilir. Öğrencilerin farklı yollarla izleme deneyimi yaşamasını sağlamak gerekir. Eğer neler yapılacağı dersin başında anlatılır, öğrenciler kendilerinden beklenen hakkında kafaları karıştırılmayacak şekilde bilgilendirilir ve izlenecek filmle ilgili bir iki paragraflık bir metin öğrencilere okutulursa yapılacak etkinliğin başarıya ulaşması daha kolay olacaktır.

•

İzleme Öncesi Yapılacak Etkinlikler

• ç) Sorular hazırlamak : Öğrencilere doğru-yanlış, çoktan seçmeli ve boşluk doldurmalı sorular verilebilir. Öğrencilerin filmden önce bu soruları iki kez okumaları ve anlamadıkları soru varsa öğretim elemanından yardım almaları gerekir. Bu hazırlık, öğrencilerin hem filmi daha rahat anlamaları hem de filmi bir amaç için izlediklerinin bilincine varmalarını sağlamak açısından önem taşımaktadır. Öğrenciler filmi bir eğlence olarak değil, kültürü ve dolayısıyla Türkçeyi daha iyi kavramak amacıyla izlediklerinin farkında olmalıdırlar.

İzleme Öncesi Yapılacak Etkinlikler

İzleme Sırasında Yapılacak Etkinlikler

• a) Not alma : Öğrencilerden film esnasında alabildikleri kadar diyaloğu not almaları istenir

• b) Tekrar izleme : Film ilk önce alt yazıyla gösterilebilir. İlk izleme Türkçe alt yazıyla, ikinci izleme ise herhangi bir alt yazı olmadan gerçekleştirilebilir

• c) Anında taklit : Karakterlerin diyaloglarının tekrar ya da taklit edilmesi öğrencilerin telaffuz, tonlama ve konuşma hızı gibi unsurlara yoğunlaşmalarını sağlayacaktır

• ç) Tahmin oyunları : Film izlenirken çok can alıcı bir noktada durup öğrencilerden filmin kalanını tahmin etmelerini istemek hem yapılan etkinliği eğlenceli hâle getirir hem de öğrencilerin hayal güçleri ve yaratıcı hikâyeler anlatma yeteneklerini geliştirir niveau

İzleme Sonrası Yapılacak Etkinlikler

• a) Rol yapma : Herkes gözlerin kendi üzerinde olmasını sever ve öğrenciler de farklı değildir. Kısa filmlerde öğrencilerin kendilerine uygun bulabileceği, kendi yaratıcılığını da katarak zenginleştirebileceği temeller vardır. Öğrenciler az önce izledikleri sahneyi benzer biçimde tekrar edebilirler. Oyuncuların mimiklerini yapabilir ya da diyalogları ve karakterlerin filmdeki orijinal yapılarını koruyarak bunları yeniden yorumlayabilirler. Aynı zamanda öğrenciler filmin çatışma unsurunu değiştirebilir ve filmdeki çatışmaya başka bir çözüm yolu getirebilirler.

• b) Tartışma : Filmle ilgili konuşma etkinlikleri yapılmalıdır. Konuşma sırasında öğrencilerin sorularında artış gözlenmektedir. Bu da dil öğretiminde çok önemlidir. Çünkü, dil öğretim ilkelerinden biri de öğrencileri aktif duruma getirmektir. Kısa filmler doğru kullanıldığında zaman içinde öğrencinin telaffuzu düzelip kelime bilgisi zenginleşmektedir. Eğer filmde ihtilaflı konular varsa bu durum, öğrencilere grup tartışması yapma imkânı tanır ve öğrencilerin bu konudaki görüşlerini ortaya çıkarır. Böylece öğrenciler, kendi yaşadıkları sorunlarla ilgili bakış açılarını açıklama ve geliştirme ya da her gün yaşadıkları durumlarla ilgili düşüncelerini Türkçe aracılığıyla açıklama fırsatı bulurlar.

İzleme Sonrası Yapılacak Etkinlikler

• c) Yazılı Anlatım Çalışmaları : İzlenen filmin konusuyla ilgili özet tutturulmalı, daha sonra bu konuyla ilgili kompozisyon yazdırılmalıdır. Bu etkinlik sırasında öğrencilere konuyla ilgili sınıf içi tartışmalarından da yararlanmaları öğütlenmelidir. Öğrencilerin serbestçe filmi eleştirdikleri yazılı anlatım çalışmalarıyla hem yazma becerileri hem de yorum yapabilme yetenekleri geliştirilmelidir.

İzleme Sonrası Yapılacak Etkinlikler

İzleme Sonrası Yapılacak Etkinlikler

• Genişletme ve Aktarma1) Videoda geçen olayların öğrenciler tarafından diyalog

hâlinde gerçekleştirilmesi.2) Öğrenilen bilgiler yardımıyla öğrencilerin okuma ve yazma

kapasitesinin artırılması.1. Bölümde öğrenciler dil öğreniminden önce videoda neler

gösterileceğine aşina olurlar2. Bölümde öğreteceğimiz temanın hassas bir şekilde

açıklanması ve öncelikle videodan yararlanması.3. Bölümde temanın, belli bir aralıklarla istenilen şekilde

durdurularak; izlenilen olayların, davranışların öğrencilerle birlikte tartışılması. Buna ek olarak öğrencilerin rol alarak olayları dramatize etmesi.

Kısa film etkinliği ile ilgili izlence/plan1. Öğretmen dersten önce filmi mutlaka

seyretmelidir.• Bu sırada öğretmen:• a) Video filmiyle ile ilgili soracağı soruları belirler.• b) Fiil öğretimi yapacaksa hedef fiilleri belirler.• c) Durdurma yapacağı yerleri belirler.• d) Bir dersten neyi, ne kadar verebileceğini

belirler.• e) Gerekli gördüğü yerleri not alır.• f) Filimde geçen yeni kelimeleri belirler.

Kısa film etkinliği ile ilgili izlence/plan2. İzletilecek bölümler 10 dakikayı geçmemelidir. (?)3. Öğrencilere öncelikle film bir defa sessiz olarak

seyrettirilebilir. (?)4. Sessiz izletmeden sonra öğrenciler seyrettikleri

film hakkında konuşturulabilir. (?)5. Konuşmaların ardından film başa alınır ve sesli

olarak seyrettirilir.6. Telaffuzu yerinde ve doğru öğrenebilmeleri için

kelime öğretiminde geri almalar yapılabilir. Bu kelimeler tahtaya yazılmalıdır.

7. Zamanların kullanılmasına dikkat edilmelidir

Kısa film etkinliği ile ilgili izlence/plan

8) Film ile ilgili sorular sesli gösterimden önce tahtaya yazılmalı veya fotokopi yoluyla öğrencilere dağıtılmalıdır. (?)

9) Hazırlanan sorular sesli gösterimden sonra veya aralarda sorulabilir.

10) Seyrettirilen film bazı öğrencilere anlattırılabilir.11) Ödev olarak öğrencilere filmden ne anladıklarını

yazmaları istenebilir.