YANASMA Bolum 1 Temel Bilgiler

8/13/2019 YANASMA Bolum 1 Temel Bilgiler

1/5

068 naviga

Balanma fobisininpanzehiriPRATK YAPMAK KADAR ETKL OLMASA DA HALATATMAKTAN SERT HAVADA MARNADAN AYRILMAYA,

BALARDAN ABORDA OLMAYA KADAR, YANAMAVE AYRILMA LE LGL NEML BLG VE NERLERAKTARDIIMIZ YAZI DZMZE MUTLAKA GZ ATIN.YAZI: SABNE DEDEOLU-TAYFUN ZTUNA

TAKTK

Teorik yanama kursu

Son yllarda, denizcilik kurslarnaolan ilgi artt. Hal byle olunca binbireit yelken ve tekne kullanma kursuald. Ancak bunlar arasnda sadecebiri, amatr denizcinin korkulu ryasolan yanamaya odaklanm birkurs veriyordu, o da Sollare Sailing(eski Skipper Training, yani Sabine ileTay unun okulu). Trkiyede bir ilk olanYanama Kursunda, deneyimli ikihoca, rencileriyle birlikte gn boyuteknenin zerinde, srekli yanapgeri kyor; bkmadan, usanmadan

yaptklar tekrarlar sonucu, amatrdenizcileri yanama obisindenkurtaryorlar. Bu programa yountalep zerine baladklarn belirtenTay un ztuna, Uzun zamandan beriMarmaris koylarnda hafalk yelkenkurslar veriyoruz. Denizcilii devamettirmek isteyenlerin sknt duyduklarya da kendilerine gvenemediklerien nemli nokta ise teknenin karaylabuluma an; yani yanama! diyerekiin nemini anlatyor. Biz de SollareSailingden, kendine yanama konusundagvenemeyen ya da yanl bildiklerinidzeltmek isteyen okurlarmz iin, iinp noktalarn aktarmalarn istedik.Okulun iki orta Sabine Dedeolu

ve Tay un ztunann kalemindenaktaracamz yaz dizimizin, yani teorikyanama kursumuzun, sezona girerkenzihninizi aacan umuyoruz...

Temel bilgiler

Yelkenli bir tekne rzgrdannasl etkilenir?

1. Yerinde duran ve bal olmayan birteknenin tm gvdesi rzgr tara ndanitilerek, teknenin ban rzgraltnadoru dndrr. Dmenin komutdinlemesi iin dmen palasndan sugemesi, yani teknenin hareket etmesiya da pervane dnnden su gelmesigerekir (ekil 1).

2. Hareketli bir tekne, motor gcyleteknenin ban rzgra kar dztutabilir. Sert havalar, genelde seenekolarak sunulan gl motorlarnparalarnn hakkn verdii koullardr(ekil 2).

Pervane etkisiYelkenli tekneler birbirine benzese

dahi, her biri arkl dmen per ormansgsterirler, zellikle de tornistansrasnda. Deiik gvde ormlar, salma,dmen palasnn uzunluu ve kesimleriile pervane tipleri, bu arkllklarnsebebidir. Pervanelerin dn ynve kanat saylar, bize gre bunlararasndan en etkilisidir. Denemedenanlayamazsnz. Baka biri kacanztekneyi sizden nce kullandysa onasorun: Tornistan teknenin k tara n

nereye ve ne kadar atyor? Bal birteknede kuvvetli tornistan basarken (enaz) hangi tara a attn grebilirsiniz.lk knzda yava-ileri ya da tornistankn. lk bo yerde (Marina ierisindede olabilir) pervane e ektini test edin.Sonraki manevralarda size lazm olacak.

Halatlarn doblin yaplmas (dngel)Balama halatlarnn iki ucunun da

teknede olmas. Doblin yaplan halatlar,yk if halata paylatrarak hemhalatlarn mrn uzatr hem de dahagvenli balanmay salar. Doblinyaplan halatlar sayesinde tekneyiiskeleye inmeden zebiliriz. if halatyk azaltr.

Halat koboynuzuna nasl balanr Baknz, ekil 4

Kazk ba Babalara uygulanr. Dikkat! Tekne

soluan alyorsa ba gevetebilir. Kazkba usturmaalar iin iyi bir badrnk kolay ve hzl yaplr. Halataoynayan yk deil, sabit yk biner, kolayve hzl alr, kaydrlabilir (ekil 5).

Anele baok salamdr ama skr ve zor

alr. Halat uzunsa halka olarak ifyapn. Hem abuk olur (halat iki keregeirmeden) hem de salamdr ve

skmaz (ekil 6).

zbaro BaSalamdr, abuk yaplr, kolay alr.

Halatn ucuna yaplr ve dier tara ndangerilir (ekil 7).

Halat atma

Yanama srasnda halat atmakacemilerin en korktuu ilerdendir.Nedense, zellikle de kadnyelkencilerin Her kursta, yanamasrasnda barmalar olur; zira halatlarya ksa atlm, ya yanl tara aatlm, ya demet halinde atlm yada doru atlsa da yanl tarafangeirilerek koboynuzlarna balanmayaallmtr

Sorunsuz halat atmannpf noktalar:

1. Yanama yerine yaklamadan ncehalat koboynuzuna balayn ve atmayerine hazr bir ekilde koyun.

2. Yaklak 50 santimetre uzunluundaeit halkalar hazrlayn (kolluk olmasn,kk olur).

3. Sa elle atyorsanz halatn ucunuve birka halkay sa elinizde, kalan

R z g

r

R z g

r

R z g

r

R z g

r

ekil 1

Az Rzgr Kuvetli Rzgr

ekil 2

halat ve en sonhalkalar sol elipozisyonda durhalkalar, atlrkdokunmadan ge

4. Tekne halamesa eye yaklakadar bar, gde a derin bir neodaklann), halksa elinizle iskesol elinize geindrn. Eer s

brakmazsanz dokunarak uarder.

Yanamadan antrenman yapdeilseniz, erkealmayn. EmBatan kaybettisuya den halahazrlanma ve bazla zaman kay

ekil 4

ekil 5

ekil 6

ekil 7


2/5

070 naviga

Halat eitleri, esnetici malzemeler,balama ekli

Her halatn bir ii var. Bir mandar yada skota halat iyi bir balama halatolamaz nk esnemez. Balamahalatlarnn (genellikle naylondan yaplr)esnemesi gerekir. Halat esnemezseteknede ya da karada bal olduu yeriar yklenmelerde kopartabilir. Ayrca,zellikle balama noktalarnn esnekliiniartrmak iin deiik malzemeler satlyor(yaylar, kauuk halat esnetici gibi),bunlardan da aydalanlabilir.

Denize kmadan (zellikleyanamayla ilgili) son kontroller

Bilmediiniz bir tekneyle ilk de akyorsanz;

Teknenin su kesimi Derinlik gstergesinin nereden

ald (salmann altndan m?) Salmann uzunluuDmen palasnn uzunluu Dmen alabandalarnn ka tur

dnd (sancak/iskele alabanda),Dmenin ne zaman ortaya geldii

(Birok otopilot, dmenin duruunugsterir, karlatrn)

bilgilerini konrol edin...

Ba pervane varsa; Sancak/iskele kumanda testi

yapn. Ba pervane ters balanmolabilir. Teknenin ka asn sancaa

evirmek isterken birden iskeleyekarmak pek ho olmaz.

Ama/kapatma testi yapn. Nekadar sryor, pervaneyi altrmadanne kadar zamanda kapanyor?

Sigortasnn ne tip olduunukontrol edin. Eer termo sigortasvarsa ka saniye ierisinde kapanyor(durmadan basarken) ve ka saniyede birdaha alyor?

Pervane e ekti tornistanda netara a ve ne kadar etkilendiini kontroledin.

pa rgat sigortasnn yerini, tipinive yedeinin olup olmadn renin.

pa rgat kumandasnn dorualp almadn kontrol edin.

Marina knn yerini belirleyin.

Ayrca denize her ktan nce Motoru kontrol edin: Ya ve suyu,

kay gerginlii ne durumda? Motoraltnda kaak su ya da ya var m?

Tonoz kontrol yapn: Ucu nereyebal? Ykl ve yksz olan halattaraarnn ayn eklinde teknedenkmas lazm. Tekneye girdii vardavelaaya aralndan kmaldr yoksa ayaaya da tele taklr. Etrafa tekneye aitolmayan baka halatlar (ya da oltalar)var m? Kontroln mutlaka yapn!

Teknenin altnda (su iinde)pervaneye dolanabilecek bir ey var m?

Motoru stn. Motor egzozundansu akp akmadn, yleyse ne kadaraktn (ilerde karlatrmak iin) kontroledin.

Dmen kilitlerinin ak olupolmadn kontrol edin.

Pervanenin serbest dndndenemin olun. Balyken nce tornistan,sonra ileri yaparak pervaneye bir eytaklp taklmadn ve pervaneninyerinde olduunu kontrol edin. Eerpervane derse tornistana geiteder. Ayrca anzmann getiini detest edin (pervaneyi dndrrken dmenievirin, dmene taklan bir ey var m?)

Gnder (kak) hazr m? Elektrik kablosunu ve adaptr

tekneye aln. Tabii ki su hortumu vepasarellay da

zellikle yan lumbozlar kapatn!

Herkes ayakkab ve eldivenlerinigiymi mi, bir gz atn.

Herkesin havuzlukta ve hazrolduundan emin olun.

Rzgrn yn ve eklini gzdengeirin. Sabit, saanakl, deiken

Salam bir usturmaay rzgraltk tara a balayn!

Teknede grev dalmYanarken veya karken herkesin

gvertede/havuzlukta hazr bulunmasve teknenin hareketlerini dikkatle takip

etmesi lazm. Her an bir eyler tersgidebilir, zira ou hata dikkatsizliktenmeydana gelir.

Teknede ok eleman varsa:a) Bir kii dmendeb) Bir kii rzgrst k halatndac) Bir kii tonozda (Tonozu attktan

sonra ba tara na dikkat eder)d) Bir kii rzgralt k halatndae) Dier arkadalarsa sancak ve

iskelede, ayakta ve dikkatli olmaldr.Ne kadar az mrettebat varsa i o

kadar zor olur ama neticede bir kiibile tekneyi yanatrabilir. Yanarkensralama ok nemlidir.

Yanama dmencinin verecei

komutlarla yaplr. Herkesin ayn dilikonumas gerekir. ou hata yanliletiimden oluur. Komutlar ksa veanlalabilir olmaldr. Hangi durumdahangi komutlar kullanacanz ncedenkonuun. Sadece sesli komutlar yoktur,duruma gre komutlar el hareketleriveya kl da olabilir. Sesli komutlarnyksek sesle verilmesi gerekir zirases rzgra kar zor duyulur. Elhareketlerinin grevdeki adamnpozisyonundan grnmesi lazm.Komutlar sadece dmenci tara ndanverilmeli. Dmencinin, srprizlere mahalvermemek iin k plann herkesenceden anlatmas yararldr. arpmatehlikesi grrseniz, dmenciye haber

verin ve kendinizi riske atmadan t ekneyikorumay deneyin. Gnderin d tara nkullann ya da bir usturmaay orayatutun. Ellerinizi ve ayaklarnz bir yeresokmayn.

arpma tehlikesi grrseniz gnderin dtarafn kullann

TAKTK


3/5

Tonoza batan bal olantekneyle marinadan ayrlma

Rzgr ve aknt yokken (ekil 8) Btn kontrolleri yapn ve motora

start verip stn. Skma var m, kolay alr m diye

btn halatlarn balarn kontrol edin.Eer bir ba zor alyorsa motor gcylehalatn ykn azaltn ve ba gevetin.Tonoz halat zor alrsa k halatlar birazgevetin, tekne kendi kendine biraz nekaysn (sapan etkisi).

K halatnda yk varsa nceyavaa (teknenin k yana atar)sonra tamamen brakn. Ba aarkenparmaklarnza dikkat edin. K halatzldkten sonra havuzlua alnr; nedenize dsn ne de dmene sksn.Toparlama iini sonra yapn, nkkta teknedeki her elemann dikkatinivermesi gerekir.

Rzgr ve aknt olmadan srmotor ve dmen gcyle tekneyidndrebilirsiniz. Dar yerlerde, belki ktara nda bulunan k halat kontrollbrakarak daha kolay dnebilirsiniz(rnein k sancakta ise iskele khalat nce braklr; tonozu attktansonra sancak k halat braklrken, aradabir tutarak motor gcyle ileri yklenerekteknenin ban dndrmeye yardmcolunur).

kinci atlacak halat olan tonozhalat kesinlikle dmencinin komutuylaatlmal. Tonozcu halat attktan ve halat1 metre battktan sonra, dmenciyehaber verilmeli. Dmenci Tonozu atkomutu verirken motor vitesini geirmeyehazr olmaldr. Rzgr aniden balarsamdahale edebilmek iin

Teknenin dnmesi gerekentarafa olan, k halat kontroll braklr.Dmenci net komutlar vermelidir. Bukonuda unlara dikkat edin: Tekneyi azladndrmemek iin ok gaz vermeyin.Acemi dmenciler motor ile megulolurken dmeni evirmeyi unutabiliyorlar!

Halat bolama-tutmahareketinde, halatta alann ellerineazla ve ani yk binmesin diye motorungcn dikkatli kullann.

K halat brakan eleman, doblinyaplm halat kontroll brakmal kihalatn ucu eline gelirken reeks iletutmasn (tekneyi azla dndrr). Halatbittiinde dmencisine haber vermelidir.

Halatn ucunun pontondaki baba/halka ya da koboynuzundan kurtulanakadar skma riski v ardr. Skrsadmencinin hemen bilgi almas lazmki gaz kesip bir an nce duran tekneninazla dnmesini engellesin. Halatnucu serbest olur olmaz dmenciyehaber verin, halatn artk skntyaratmayacan bilsin. Ayrca suda olan

ekil 8: Halat brakma sras; 1 (iskele k), 2 (tonoz), 3(sancak k)

halat her zaman hzl bir ekilde tekneyealmak gerektiini unutmayn. Dmencibir anda tornistan gitmeye kararvermek zorunda kalrsa halat pervaneyedolanabilir.

Marinann dar yerlerinden salamktktan sonra usturmaalar ve halatlartoparlayn.

Marinadan karken bakatekneler de girip kyor olabilir. Dikkatedin! Yelkenli bir tekne (hareket edenbir direk) uzaktan kolay grnebilir amabir motoryatla da karlaabileceiniziunutmayn.

Dikkat: Rzgr ve aknt yokken hataolmaz diye dnp de sakn dikkatinizikaybetmeyin, laka olmayn! Rzgr heran kabilir ve yn de hi belli olmaz.Az da olabilir, ok da olabilir (kaak); sizeavantajl ya da dezavantajl bir yndengelebilir; bilemezsiniz inizi garantiyealmak isterseniz, iki k halat karkenkontroll bir ekilde beraber brakn. Ozaman her ihtimalle bir yardmc elinizdeolur. Dar yerlerden kmak iin pervanee ekti de (ileri/tornistan) kullanabilirsiniz.

Haf rzgrda kolay ynnden(ekil 9)

Ha rzgrn etkisi az olur. Eerrzgr teknenin ban ka doruitecekse size dnmek iin yardmc olur.Kontrol sizin elinizde olmal.

TAKTK

2

1 3

2

13

R z g r

ekil 9: Halat brakma sras; 1 (sancak k rzgralt), 2 (tonoz), 3 (iskelek rzgrst)


4/5


5/5

gelmeden (eer pervane etkisiteknenin kn sancaa atacaksa),motoru nce boa koyun sonratornistan yapn. Tekne bu ekildeazla durmasn, nk rzgrdan oketkilenir. Ponton kanalndan tornistankn. Rzgr hl biraz yandangeliyorsa teknenin ban itmeyedevam eder. O yzden tornistanhzn ona gre sein (ok yava

kmamalsnz).

Olas baka problemler: Dar yerlerden karken baka

teknelerin tonoz halatlarna yakngemeye mecbur kalabilirsiniz. Taklmatehlikesi varsa mmknse yava gein.Salma ile taklrsanz ileri gitmi olantekneniz sapan gibi geri rlar. yleolursa olay olduu gibi kabul edin,dmeni geri hareketine gre evirin vetekneyi ileri vererek renleyip durdurun.Sonra tekrar ileri kn, tabii bu de abiraz daha mesa e brakn

Marina ponton kanallarndanbaka bir tekne girip kyor olabilir.Rzgr varken tekneyi durdurmaktehlikeli olabilir. Teknedeki mrettebat

ok dikkat etmelidir. Rzgr sizibaka bir tekneye doru itebilir.Yava dokunursanz hasar olmaz. Geridnebilirseniz yanama yerine gitmekiyi olabilir. Tekrar rzgrst halatnhazrlayn ve balayn. Prosedreyeniden balayn.

Marinalarda prosedrler ve etikBaz marinalarda tonozlar pontona

baldr ve bir marina eleman tonozhalatnn ucunu size pontondanuzatr. Baz yerlerde bot ile gelip

tonozu teknenin bana getirirler.Botun gelmesi avantajldr; hemba abuk tutarsnz hem de sizeyardm edebilecek bir adam (halatekme/balama) ve teknenin banitebilecek bir bot yannzda olur. Bazyerlerde tonoz halatn direkt tekneninkoboynuzuna volta edebilirsiniz, budurumda kendinize ait bir halatn hazrolmas gerekir.

Marinaya girite geliinizi anonsedin. Eer yabanc bir marinayagiri yaparsanz teknenizin ismini,uzunluunu ve ka gn kalacanzbildirin. Size ona gre yer verilir. Bazmarinalarda k yapmadan ncede haber verilmesi art vardr. Baz

marinalarda bir marina elemanyanatnz yere gelir ve kaydnzyapar. Gelen yoksa yanatktan sonrateknenin kaptan tekne evraklaryla(sigorta poliesi, ruhsat ve bazentransitlogu) marina o isine gider vekayt yaptrr. Marina o isiyle VHFtehangi kanaldan konuabileceiniziklavuz kitaplardan veya marinagiriindeki lehvalardan renebilirsiniz.

Marinada etikYelken eski zamanlarndan beri air

bir spordur ve hayat else esi evreyezarar vermemektir. Elbette evremizsadece su, hava ve kara deil aynzamannda etra mzdaki insanlardr.

Komu tekneleri ne grlt ne degrntyle rahatsz etmemek gerekir.Yani tekneden gelen mzik ya dainsan sesi ok yakn kalanlar rahatszetmemelidir.

www.sollaresailing.com

TAKTK

Documents

YANASMA Bolum 1 Temel Bilgiler