Zdravstvena Nega u Nefrologiji

7. Zdravstvena nega u nefrologiji

Prof dr Mirjana Stamenovi

Zdravstvena nega u nefrologiji - uvod

Bubrezi parni organi smeteni u retroperitonalnom

prostoru sa obe strane kimenog stuba u visini dvanaestog

torokalnog do treeg lumbalnog kimenog

prljena desni bubreg je neto vei u

odnosu na levi na poprenom preseku razlikuju se kora (cortex) i sr

(medula) osnovna jedinica nefron


Bubreg Oblik upljeg zrna pasulja Kod odraslog oveka teak

je 140-150 Ima tri omotaa Strukturu bubrega ine

nefroni, krvni i limfni sudovi, nervi i uretri

Nefron je osnovna morfoloka i funkcionalna jedinica bubrega

ovek moe da ivi dok mu je funkcionalna najmanje 1/3 nefrona

Graa bubrega: 1. Malpigijeva piramida , 2. Interlobularne arterije, 3. Bubrena arterija, 4. Bubrena vena, 5. Hilus, 6. Bubrena karlica, 7. Mokraovod, 8. Mala bubrena aica, 9. Fibrozna kapsula, 10. Donji pol, 11. Gornji pol, 12. Interlobularna vena, 13. Nefron, 14. Bubrena duplja, 15. Velika bubrena aica, 16. Papile, 17. Bertinijeva kolomna


Funkcija bubrega: Regulisanje vode, elektgrolita i nekih organskih jona Regulisanje osmolarnosti i volumena ekstracelularne telnosti Regulisanje acidobazne ravnotee Izluivanje produkata metabolizma i supstanci egzogenog porekla Regulisanje krvnog pritiska Sekrecija razliitih hormona Sinteza glukoze


Proces stvaranja urina sastoji se iz dve faze: 1. glomurulska filtracija (iz krvi se stvara primarna mokraa) 2. tubulska reapsorpcija i ekskrecija (stvaranje definitivne

mokrae) Optimalna diureza je 1 1,5 l / 24 Bolesti bubrega i mokranih puteva - akutne i hronine U dijagnostikim, terapijskim procedurama i u pruanju

zdravstvene nege - multidisciplinarni tim: nefrolozi, kardiolozi, endokrinolozi, nutricionisti, fizioterapeuti, radiolozi, biohemiari, socijalni radnici i edukovane sestre za rad sa nefrolokim bolesnicima

Obeleja zdravstvene nege u nefrologiji

Specifini znaci i simptomi bubrenih bolesnika su:

hematurija

proteinurija

azotemija

bubrena retencija vode i elektrolita

edemi

cirkularna kongestija

Obeleja zdravstvene nege u nefrologiji simptomi i znaci

Obeleja zdravstvene nege u nefrologiji izgled bolesnika

Boja koe i sluzokoe (ukasto zagasita) - boja slame zbog zadravanja metabolikih produkata u organizmu kao posledica smanjenog izluivanja preko bubrega

Urea izluuje znojem - kristale na dlaicama (uremisko inje)

Sluzokoa usta - stomatitne promene sa sitnim ulceracijama (uremini bolesnik)

Nefroloki bolesnici su: umorni, malaksali, lako se zamaraju, skloni infekcijama, slab im je apetit, smanjena im je otpornost organizma

Obeleja zdravstvene nege

u nefrologiji izgled bolesnika Edemi (otoci) Posledica bubrenih oboljenja

nefritini edemi po itavom telu (anasarka):

najizraeniji na licu, ee ujutru, testasti, topli, ne podleu sili zemljine tee, pri odmoru se ne povlae

Kako prepoznati edem kod bubrenih oboljenja???

edem je mekan, elastian, gnjecav kao testo, na pritisak dugo ostaje udubljenje, blede je boje i izraeniji je izjutra


Temperatura visoka kod akutnih bakterijskih bolesti; sufebrilna ee kod hroninih stanja

Krvni pritisak (TA) - najee hipertenzija kao posledica zadravanja soli i vode u organizmu i poveanja zapremine krvi, kod nekih kao posledica poveanih vrednosti renina (hormon koji utie na vrednosti tenzije) kao i angiotenzin

Puls esto - tahikardija

Disanje izmenjeno - dispnea (kod uremije i poputanja srca (dekompezacija)), Kod ureminih bolesnika Kussmaulovo disanje

Izluevine (mokraa) - koliinu, izgled, miris i specifinu teinu

Stanje svesti - gubitak koncentracije, depresija, azotemija i koma


Bol Kod oboljenja bubrega bol je tup u predelu slabina, a kod oboljenja

beike i mokranih puteva ima intenzivniji karakter u zavisnosti od etiologije

U stanjima koja su izazvana kalkulusima bol je intenzivan i naziva se bubrena kolika

Kod zapaljenjskih procesa beike i mokranih puteva, bol je najee udruen sa peenjem i to pri mokrenju

Drugi znaci i simptomi: gubitak telesne teine, visoka temperatura, nesanica, malaksalost, e, zadah, gubitak apetita, povraanje, muka i problemi na kardiovaskularnom i respiratornom sistemu


Celovito posmatranje obolelog prua sestri mogunost da uoi: Izgled (bleda boja koe, edemi) Vitalne funkcije (poviena TC, poviena TA, dispnea) Izluevine (oligurija, anurija, piurija, makrohematurija,

mikrohematurija, dizurija, polakozurija, poliurija) Ostali znaci i simptomi (bol - slab, povran san, grevi miia,

poremeaji senzibiliteta, gubitak apetita, munina, povraanje, gubitak telesne teine)

Dijagnostike procedure u nefrologiji

Analize krvi - urea i kreatinin (Bubrezi imaju ulogu da izluuju razgraene produkte proteina i aminokiselina i to uree 80% i kreatina)

Koncentracija uree i kreatinina se poveava kod propadanja bubrenog tkiva

Analize kalijuma, natrijuma, kalcijuma, eera u krvi, elektroforeza belanevina, acidobazno stanje, holesterol, lipidi

Mikrobioloke analize: hemokultura, urinokultura


Dijagnostike procedure kod obolelih od bubrega i mokranih puteva:

anamneza (sestrinska) objektivni pregled obolele osobe laboratojske analize urina i krvi mikrobioloke analize urina i krvi radioloke, radioizotopske preglede endokrinoloke analize urina i krvi endoskopija, biopsija bubrega (invanzivna dijagnostika)

Dijagnostike procedure u nefrologiji - urin

Osobine mokrae kod zdravih osoba su: koliina 1000-1500 ml/24 h manja koliina urina vea relativna gustina i obrnuto boja - svetglo uta, boja ilibara bistrina - bistra, prozirna miris - blag specifina teina 1015-1025 g/cm u 24 satnom uzorku reakcija - slabo kisela od 4,5-8 pH mikrobioloki je sterilna


Poremeaji:

dizurija - poremeaji u stvaranju i izluivanju urina

anurija - prestanak stvaranja urina

retencija - zastoj urina (obstrukcija)

oligurija - smanjeno stvaranje urina

polakizurija - uestali nadraaji, mokrenje malih koliina urina

nikturija - nono mokrenje inkontinencija nemogunost

kontrole mokrenja

proteinurija - poveana koliina belanevina

glikozurija - prisustvo eera u urinu

hematurija - nalaz krvi u urinu piurija - prisustvo gnoja u

urinu bakteriurija - prisustvo

mikroorganizama u urinu


Izgled urina boja urina je svetlo uta (ilibar ili slama) ili tamno uta kada je

vea koncentracija crvena, braonkasto crvena boja mokrae znai da postoji prisustvo

Er, i da je dolo do hemolize istih ukasto crvena, crna boja urina ukazuje na prisustvo

porfirina ili nekih lekova tamno uta crvena boja urina ukazuje na prisustvo unih boja tamno mrka boja urina via se kod prisustva melanina narandasta boja urina sree se kod prisustva sulfonamida bleda boja urina karakteristina je kod hronine bubrene

insuficijencije (poliurija)


Miris urina: amonijani miris sveeg urina upuuje na prisustvo bakterija; na trulo voe govori o stanju gladovanja ili o prisutnoj eernoj bolesti; miris urina moe da ukae i na bolesti drugih sistema i organa (npr. miris na mieve fenilketonurija...)

Fiziko-hemijski pregled urina radi se iz prve jutarnje porcije: Reakcija moe biti kisela, bazna ili fizioloka (pH od 4,4 do 9,0); Kod ouvane homeostaze organizma pH je oko 6

Kisela mokraa sree se kod: poveane razgradnje belanevina, gladovanja, febrilnog stanja,bubrene insuficijencije, sranih i malignih oboljenja

Alkalna reakcija urina javlja se kod: povraanja, infekcija urinarnog trakta, respiratornih alkaloza, hipokalemija i drugih stanja

pH se meri pH metrom ili indikator papirom


Specifina teina ili relativna gustina urina meri se urinometrom

Specifina teina urina se kree od 1003 1035 (normalne vrednosti specifine teine u 24h diurezi iznosi 1015 1030)

Smanjena specifina teina urina prati sledea stanja i oboljenja: bubrena insuficijencija, endemska nefropatija, hronini pneumonefritis, kalkuloze, hidronefroza, insipidni dijabetes

Poveana specifina teina - kod dijabetes melitusa, nefroze


U urinu zdravih osoba prisutne su male koliine belanevina

Dokazivanje belanevina - kvantitativno i kvalitativno Uzorak - jutarnja mokraa ili diureza Kvalitativno test sa sulfasalicilnom kiselinom, test kuvanjem i

papirne test trake Kvantitativno - u cilju merenja dnevnog gubitka proteina u toku

24 h (diureza): metoda po Esbachu, Biuret metoda, metoda po Kjeldehlu, Gravimetriska metoda

Kvantitativna podela proteniurije: fizioloka do 150mg/24h slaba srednja obilna od 10-20gr/24h Nove metode - elektroforeze


Prisustvo belanlevina u mokrai ima dijagnostiki znaaj i ukazuje na:

nefropatije (glomerulonefritis, nefritski sindrom, dijebetesna nefropatija, lupusna nefropatija)

pielonefritis TBC bubrega kamen u bubregu neoplazme i druga oboljenja U urinu se dokazuju i une boje: bilirubin, urinobilinogen,

urobilin i porfirinogen.


Bakterioloka analiza urina urinokultura i antibiogram Nain uzimanja urina:

uzima se jutarnja mokraa i to drugi mlaz

posuda za uzorak urina mora da bude sterilna

pre uzimanja uzorka treba dobro oprati anogenitalnu regiju

uzorak urina distribuirati u labo 10 ratoriju u roku od 1 h

uzorak urina uzet u toku noi uva se u friideru na temperaturi +4C do distribucije

Urinokulturu - ponoviti ako je broj bakterija manji od 10 ili 1000 (sumnja na kontaktnu infekciju)

broj vei od 100000 govori u prilog infekcije (antibiotici)

Escherichia coli


Funkcionalni testovi 1. Odreivanje glomerulske filtracije (klirensi) 2. Sposobnost koncentracije mokrae (proba koncentracije); zdravi

bubrezi koncentriu mokrau pa u situaciji smanjenog unosa tenosti imamo smanjenu diurezu sa poveanom koncentracijom i obrnuto, vie uneta tenost vea diureza i manja specifina teina

Klirens kreatinin i klirens uree uzima se uzorak krvi i uzorak urina iz diureze

Odreivanje koncentracije elektrolita i azotnih materijala u krvi analiza Na, uree, kreatinina, fosfata, sulfata, mokrane kiseline (krv bez koagulanasa, u bilo koje doba dana ili noi)

Proba koncentracije - merenje specifine teine mokrae posle 12 sati konzumiranja suve hrane


Radioloke analize 1. Natavni snimak urotrakta

2. Urografija

3. Selektivna renalna angiografija

4. Kompjuterizovana tomografija (CT)


Urografija - I.V.pielografija - uvid u anatomsko i funkcionalno stanje bubrega i uretera (jodni preparat: i.v. injekcijom ili infuzijom

Sestrinske intervencije:

sestrinska anamneza (alergijska dijateza)

pranjenje creva (ienje)

proba na jod (intrakutano, intravenski, konjuktivno)

terapijska zatita od reakcije na jod

aplikacijka kontrasta u prostorijama rentgena uz

obaveznu antiok terapiju

Neophodan - nalaz ureje i kreatinina


Selektivna renalna angiografija - kroz femoralnu arteriju kateter do renalnih arteriju, ubrizgava se kontrast i selektivno prati stanje krvnih sudova bubrega i mogue stenoze arterija

Nain izvoenja procedure: bolesnik miruje 22 h pre poetka procedure ubodno mesto (prepone) se brije intervencija se izvodi na tate, provera TA pre intervencije bolesnika transportovati u salu na kolicima pripremiti dokumentaciju: R snimke, I.V. pielografija ili CT bubrega, KG Rh faktor, faktori koagulacije... posle intervencije bolesnik miruje 24h ubodno mesto se komprimira, da se zaustavi krvarenje dati do 3 litra tenosti, da se izlui kontrast monitoring vitalnih funkcija, izluevina, izgleda obolelog i ubodnog

mesta


Kompjuterizovana tomografija (CT) bubrega - otkriva patoloke promene bubrega koje se radiolokim pregledima ne vide; podaci o gustini sadraja patolokih sastojaka kao to su tenosti i tkiva


Radioizotopske dijagnostike procedure u nefrologiji

Scintigrafija bubrega - topografsko morfoloke karakteristike, radioaktivna substanca - tehnicijum se daje i.v., merenje 1-3h nakon aplikacije izotopa

Radioizotopska renografija - podaci o krvnim sudovima u bubrezima, o sposobnosti sekrecije i ekskrecije bubrega, aplijuje se tehnicijum i.v., kretanje izotopa prati se gama kamerom u toku 25 min (radiorenogram)

Odreivanje rezidualne mokrae odreivanje zapremine mokrae koja ostane u beici posle uriniranja; i.v. daje hipuran obeleen jodom 131

Za radioizotopske procedure pripremiti dokumentaciju, natavni snimak bubrega, biohemisjke analize


Ultrazvuna dijagnostika

lokalizacija i uveanje bubrega, kalkuloze, ciste

Za tzv. voenu biopsiju bubrega


Biopsija bubrega -bubreno tkivo Lekar izvodi proceduru, sestra priprema bolesnika, materijal,

asistira u izvoenju, zbrinjava bolesnika, uzorak bubrenog tkviva i upotrebljeni materijal; uzorci tkiva se uzimaju sa vie mesta

Nakon izvedene procedure sestra zbrinjava obolelog: bolesnik poptuno miruje 24h ispod ubodnog mesta stavlja se tvrdi jastuk zbog mogue hematurije treba posmatrati mokrau bolesnik pije vie tenosti, a ako ne moe daje se infuzija ako bolesnik ne mokri 2-3 sata nakon intervencije lekar ordinira

diuretik Bioptiki materijal se u fiziolokom rastvoru alje u

laboratoriju sa prateom dokumentacijom Biopsija moe da se radi na slepo ili pod kontrolom ultrazvuka


Indikacije za biopsiju bubrega su: Kada druge metode nisu dovoljne Kada je prisutna hematurija Kada je prisutna protenurija

(nefrotski sindrom, dijabetes melitus, trudnica sa ekla-mpsijom ili nefropatijama, akutna ili hronina insuficijencija bubrega)

Kod hroninih stanja (lupus, akutni nefritiki sindrom)

Tumori bubrega Biopsija donorskog bubrega pre transplatacije Biopsija nakon presaivanja bubrega

Komplikacije biopsije bubrega:

krvarenje bol hipotenzija perirenalni hematom


Cistoskopija - invazivna dijagnostika metoda, ee se izvodi u hirurgiji

Endokrinololke dijagnostike procedure

Odreivanje renina i aldosterona u krvi

Odreivanje aldesterona u

mokrai


Katopilski test Hipertenzija endokrinog porekla (renovaskularna hipertenzija)

nastaje zbog suenja jedne ili obe bubrene arterije

Katopilski test - zamena za renalnu angiografiju u postavljanju dijagnoze renovaskularne hipertenzije

Jednokratnom primenom katopila arterijski pritisak pada, dok reninska aktivnost u plazmi raste

Pouzdanost testa zavisi od preciznosti u izvoenju testa (uzimanja uzoraka krvi i pravilnog merenja TA)

Arterijski pritisak se meri na 10 minuta i to 30 minuta pruzimanja katopila (25 mg) i 90 minuta nakon uzetog leka

Uzorci krvi za odreivanje reninske aktivnosti u plazmi uzimaju se pre uzimanja katopila i 60 minuta posle uzimanja

Terapijske procedure u nefrologiji

Bubreni bolesnici se lee medikamentoznom terapijom, specifinim dijetetskim

reimom i ukoliko se zdravstveno stanje

uslonjava indikovano je leenje invazivnim terapijskim procedurama:

peritonealna dijaliza hemiodijaliza


Peritonealna dijaliza - difuzijom i osmozom se tetne materije iz eliminiu iz organizma preko peritoneuma i dijalizne tenosti

U trbunu upljinu - hirurkim putem plastini kateter, kroz koji se ubacuje dva litara dijalizatorne tenosti zagrejane do temperature tela

Faze peritonealne dijalize su: faza ulivanja faza zadravanja faza izlivanja Indikacije za peritonealnu dijalizu su: trovanja (gljive, barbaturati, salicilati) akutna bubrena insuficijencija priprema za hemodijalizu kompromitovini krvni sudovi

Peritonealna dijaliza


Prednosti peritonalne dijalize moe da se izvede odmah (ne zahteva dugu pripremu) ne zahteva komplikovanu aparaturu ne zahteva posebnu obuku sestara bolesnik se kree dok se izvodi dijaliza aplikuju se manje doze heparina minimalan je kardiovaskularni stres moe se izvoditi i u kunim uslovima Nedostaci peritonalne dijalize ne moe da se izvodi neposredno posle abdominalne operacije (72h) efekat dijalize postie se tek nakon 48 72 asa veliki je gubitak proteina, ak do 100 gr. dnevno visok je rizik od peritonitisa XXXXurea klirens je manji nego u dijalizi


Vrste peritonealne dijalize Intermitentna peritonealna dijaliza - obavlja se 2-3 puta nedeljno u

hospitalnim uslovima; faza ulivanja traje 10 min, faza zadravanja tenosti 30 min, a faza izlivanja 20 min

Kontinuirana ambulantna peritonalna dijaliza - svakodnevno bez prekida, osim u intervalima kada se zamenjuje dijalizna tenost (na 4-6 asova) u terminalnoj bubrenoj insuficijenciji, u hospitalnoj ustanovi, ili u kunim uslovima uz obuku bolesnika ili lana porodice

Kontinuirana ciklina peritonealna dijaliza - najee u kunim uslovima i to ciklino samo nou ili samo danju


Kontraindikacije za peritonealnu dijalizu su:

graviditet abhezije, hernije krvarenje u abdomenu peritonitis

Komplikacije peritonealne dijalize

Krvarenje Bol Loa ultrafiltracija Perforacija upljih ograna Infekcije Peritonitis Metabolike komplikacije Kardioloke i respiratorne

komplikacije


Priprema obolelog ili lanova porodice za izvoenje peritonealne dijalize u kunim uslovima

Proces i sadraj obuke obolele osobe i lana porodice: zapoinje se postepeno pruanjem osnovnih informacija u vezi

buduih aktivnosti informacije o sterilizaciji i dezinfekciji informacije o nainu izvoenja radnje mogunost nastanka komplikacija i vrste istih postupci pri pojavi komplikacija verbalizacija usvojenog od strane obolele osobe i lana porodice


Priprema obolelog ili lanova porodice za izvoenje peritonealne dijalize u kunim uslovima

ta treba nauiti obolelog? ta je peritonitis i koji su znaci i simptomi svakodnevna kontrola: - telesne teine - krvnog pritiska - pojave edema - balansa tenosti Komplikacije u toku peritonealne dijalize su: peritonitis

(septikemija, smrt), prekomerni gubitak tenosti (koncentrovani dijalizat), netano merenje dijalizata


Hemodijaliza Terapijski postupak

preiavanja krvi otklanjanja znakova i simptoma uremiske intosikacije; detoksikacija krvi odvija se van ovejeg organizma kroz propustljivu membranu, a uz pomo dijalizne tenosti i na taj nain se simulira sekretorna funkcija bubrega


Fiziki principi hemodijalize su:

Difuzija i osmoza (izjednaavanje koncentracije) estice iz rastvora vee koncentracije prelaze u rastvor manje koncentracije kroz polupropustljivu membranu; azotne supstance prelaze u dijalizatorsku tenost

Ultrafitracija (izjednaavanje pritiska) razlika u pritiscima izmeu krvi i dijalizatorske tenosti omoguava prelazak vode u dijalizatorsku tenost i oslobaanje vika vode iz organizma

Dijalizatorska tenost - sliana ekstracelularnoj tenosti; sastoji se od elektrolita (Na+, K+, Ca++, Mg++, Cl-, acetata) i glukoze

U dijalizatorskoj tenosti nema uree, kreatinina, sulfata, fosfata, mokrane kiseline i drugih toksinih substanci


Indikacije za hemodijalizu su: akutna bubrena

insuficijencija, hronina bubrena

insuficijencija egzogene intoksikacije, postraumalna anurija

Kontraindikacije za hemodijalizu su:

nemogunost formiranja

fistule kod obolelog alergija na heparin odbijanje obolelog da se lei

hemodijalizom


Centar za hemodijalizu - prilagoen obolelimada Oprema: aparati za dijalizu specijalni kreveti u kojima moe da se meri telesna teina obolelog centralni O2 EKG aparatima aparati za pritisak odgovarajuim nametajem (ormari, friideri) lekovima potrebnim u toku dijalize i za eventualne pojave

komplikacija kvarc lampom i odgovarajuom dokumentacijom za voenje procesa dijalize kao terapijske procedure


Hemodijalizator u njemu odvija proces dijalize

(preiavanje krvi) zamenjuje funkciju bubrega

Obezbediti dobru pripremu za hemodijalizu, to podrazumeva upoznavanje obolelog sa procedurom


Obezbeenje vaskularnog pristupa - po dobijanju saglasnosti od obolele osobe.

Vaskularni pristup moe da se izvede kao privremeni (ogranieno trajanje) i trajni (dugoroan) za sigurnu i kvalitetnu hemodijalizu

Vaskularni pristupi


Trajni vaskularni pristupi su:

arterisko-venska fistula (AV) hirurka intervencija najee na a. radijalis i r. vena

vaskularna proteza (GRAFT)

arteriovenski ant


Pripremne mere za bolesnika sa AV fistulom (nega ruke na kojoj je ugraena fistula)

ne savijati dugo ruku u laktu, ne stavljati ruku ispod tela u toku

spavanja nositi komotnu odeu (kompresija na AV fistulu) ne optereivati ruku (AV fistula) fizikim poslovima odravati higijenu i negu koe ruke na kojoj je ugraena AV fistula ne meriti TA na ruci sa fistulom

ne praviti kompresiju zavojem punktiranog mesta


Pristup krvotoku za poetak dijalize 1. pravilno punktiranje fistule 2. pravilno dranje ubodnog mesta nakon zavretka procesa

dijalize 3. menjati mesto uboda pri svakom novom punktiranju fistule i na

venskom i na arterijskom delu 4. sprovesti mere line higijene obolelog pre punktiranja fistule

sprovesti mere dezinfekcije pre dijaliznog postupka (punktiranja fistule)


Sestrinske intervencije u procesu hemodijalize priprema i provera aparata za hemodijalizu ispiranje dijalizatora pre poetka hemodijalize upoznavanje i priprema bolesnika pre poetka hemodijalize ukljuivanje obolelog na hemodijalizator praenje hemodijalize iskljuivanje bolesnika posle hemodijalize


Praenje obolelog podrazumeva: identifikacija subjektivnih simptoma (vrtoglavica, muka, grevi,

dezorjentisanost, e, glavobolja, bol u grudima i dr.)

kontrola telesne teine pre hemodijalize i praenje gubitka teine u toku hemodijalize i uporeivanje sa planiranim gubitkom telesne teine

aplikacija ordinirane terapije u krvotok (venski lekovi, krv i krvni derivati)

uzimanje krvi za odreivanje bitnih parametara u toku hemodijalize

monitoring nad procesom hemodijalize


Praenje maine podrazumeva: kontrolu arterijskog i venskog pritiska

praenje heparinske pumpe

kontrolu arterisjkih i venskih graninika

praenje krvnih liija

kontrolu boje krvi

Terapijske procedure u nefrologiji - faktori koji

poveavaju rizik za nastanak komplikacija

Faktori rizika vezani za bolesnika: hronina oboljenja (koronarna

bolest, dijabetes, opstruktivna bolest plua)

anemije krvarenje, infekcije mentalni poremeaji vaskularni pristup (fistula,

kateter, proteza) komplikacije

Faktori rizika vezani za dijalizu: tip dijalizatora povrina dijalizatora protok krvi i dijalizata odnos krv-membrana antikoagulansi ultrafiltracija sastav dijalizne tenosti


Mogue komplikacije arteriovenske (AV) fistule:

hematom

tromboza

aneurizma

infekcija mesta uboda

(prevencija)


Hronine komplikacije hemodijalize 1. Anemija Prevencija: pravilan rad po standardu, nadoknada krvi i derivata,

substitucija gvoa, vitamina i eritropoetina. 2. Tromboza Prevencija: provera vrednosti faktora koagulacije (protrombinsko

vreme) jednom meseno ili po potrebi. 3. Renalna osteodistrofija Prevencija: pravilna dijaliza, adekvatna ishrana, substitucija

vitamina D i Ca. 4. Neuroloki poremeaji Prevencija: pravilna dijaliza, substitucija vitamina i vazodilatatora

uz doziranu fiziku aktivnost


Transmisivne bolesti u centrima za dijalizu

Hepatitis B i C, HIV

Putevi prenoenja virusa:

dijaliza kod pozitivnih i negativnih bolesnika u istim salama (kontakt)

uee pozitivnog osoblja u procesu dijalize

infekcija bolesnika van centra za dijalizu pri reavanju drugih zdravstvenih problema (stomatolog, hirururki zahvat)


Prevencija transmisivnih bolesti: kontrola krvi bolesnika koji se dijalizira na HbsAg, HIV, Anti HCV kontrola krvi osoblja koje radi u centrima za dijalizu (1 puta

meseno) trijaa bolesnika na pozitivne i negativne obezbeivanje posebne

sale, odnosno spreavanje ukrtanja epidemiolokih puteva spreavanje unosa sekundarnih infekcija (infekcija spolja) odvojiti transport pozitivnih od zdravih bolesnika vakcinacija bolesnika na dijalizi vakcinacija osoblja koji rade u centrima za dijalizu (obavezna

zakonska regulativa)


Rehabilitacija obolelih na dijalizi zavisi od opteg stanja obolelog, ali i od funkcionalnih mogunosti kardiovaskularnog sistema

Sadraj rehabilitacionih postupaka je: masaa koe (trljanjem) koja doprinosi uklanjanju edema pasivni pokreti olakavaju, ubrzavaju i pospeuju smanjenje

postojeeg otoka vebe disanja, naroito duboko asistirano disanje, povoljno

utiu na cirkulaciju krvi u bubrezima, to poboljava njihovu funkciju.

u vreme dijalize obolelim osobama ne treba da se planiraju hirurke intervencije (vaenje zuba, male intervencije) zbog substitucije heparina i mogunosti da bolesnik iskrvari.


Vrste dijalize: Acetatna dijaliza

Bikarbonatna dijaliza

Hemofiltracija

Hemodijafiltracija

Plazmafereza

Hemodijaliza u kunim uslovima:

Uslovi:

pristanak obolelog i najmanje jednog lana porodice koji je obuen za izvoenje hemodijalize,

adekvatan prostor u stanu,

obezbeena struja i voda u vreme kada se izvodi hemodijaliza i

dobra komunikacija sa centrom za hemodijalizu


Hemodijaliza u kunim uslovima

Uslovi: pristanak obolelog i

najmanje jednog lana porodice koji je obuen za izvoenje hemodijalize,

adekvatan prostor u stanu, obezbeena struja i voda u vreme kada se izvodi hemodijaliza i

dobra komunikacija sa centrom za hemodijalizu

Obuka : poznavanje i priprema

aparata ukljuivanje na aparat i

praenje toka hemodijalize

iskljuivanje obolelog sa aparata

prepoznavanje moguih komplikacija i reavanja istih

obuka lana porodice po modelu simulativne vebe prilagoene kunim uslovima


Transplantacija bubrega -Presaivanje bubrega (podudarnost tkiva davaoca i primaoca)

Davalac - zdrava osoba iste ABO krvne grupe, ili kadaver, 24-48 h od modane smrti

Komplikacije: 1. hirurke intervencije 2. akutno odbacivanje koje se deava tokom prva tri meseca od

transplantacije 3. hronino odbacivanje 4. infekcija sestra aktivna u procesu zadovoljavanja optih i specifinih

potreba obolelog uz potovanje principa zdravstvene nege

Documents

Zdravstvena Nega u Nefrologiji