76
ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ SONSUZ JACOBİ MATRİSLERİ İÇİN SPEKTRAL EŞİTSİZLİKLER Yelda AYGAR MATEMATİK ANABİLİM DALI ANKARA 2008 Her hakkı saklıdır

acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

  • Upload
    others

  • View
    10

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

ANKARA ÜNİVERSİTESİ

FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

SONSUZ JACOBİ MATRİSLERİ İÇİN SPEKTRAL EŞİTSİZLİKLER

Yelda AYGAR

MATEMATİK ANABİLİM DALI

ANKARA 2008

Her hakkı saklıdır

Page 2: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

ÖZET

Yüksek Lisans Tezi

SONSUZ JACOB·I MATR·ISLER·I ·IÇ·IN SPEKTRAL ES·ITS·IZL·IKLER

Yelda AYGAR

Ankara Üniversitesi

Fen Bilimleri Enstitüsü

Matematik Anabilim Dal¬

Dan¬sman: Prof. Dr. Elgiz BAYRAM

Bu çal¬smada, 8n 2 Z+ için ancn 6= 0, fangn2Z+ , fbngn2Z+ fcngn2Z+ kompleks dizilerolmak üzere l2 (Z+) uzay¬nda

(Jy)n = an�1yn�1 + bnyn + cnyn+1, n = 0; 1; 2; 3; :::

ile tan¬ml¬J operatörü bir fark operatörünü göstermektedir.

Bu tez bes bölümden olusmaktad¬r.

Birinci bölüm giris k¬sm¬na ayr¬lm¬st¬r.

·Ikinci bölümde, spektral analizin temel tan¬m ve teoremleri verilmistir.

Üçüncü bölümde, kompakt operatörlerin s-say¬lar¬ve bunlar¬n baz¬özellikleri ince-

lenmis, s-say¬lar¬arac¬l¬¼g¬yla da bu operatörlere iliskin baz¬özel s¬n¬�ar verilmistir.

Ayr¬ca rölatif kompakt operatörlerin Schmidt aç¬l¬m¬ele al¬m¬st¬r.

Dördüncü bölümde, J operatörünün diskre Laplacian�¬olarak belirlenen J0 opera-

törünün Green fonksiyonu ve J operatörünün spektrumu verilmistir. Buna ek olarak

sonsuz Jacobi matrislerine iliskin pertürbasyon determinantlar ve bunlar yard¬m¬yla

Jost çözümü ele al¬nm¬st¬r. Jost çözümüyle Green fonksiyonu aras¬ndaki ba¼g¬nt¬lar-

dan baz¬spektral esitsizlikler elde edilmistir.

Besinci bölümde, birim disk içinde analitik fonksiyonlar¬n s¬n¬�ar¬için s¬f¬r kümeleri

ele al¬nm¬s bunlar¬n birbirleriyle iliskileri incelenmistir. Bu kümeler yard¬m¬yla, J

operatörünün diskre spektrumunun y¬¼g¬lma noktalar¬kümesine iliskin spektral esit-

sizlik ve çesitli özellikler elde edilmistir.

Temmuz 2008, 70 sayfa

Anahtar Kelimeler: Jacobi matrisleri, Pertürbasyon determinantlar, Kompakt

operatörler, s-say¬lar¬, Özde¼gerler, Sürekli spektrum, Diskre spektrum, Jost çözümü.

i

Page 3: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

ABSTRACT

Master Thesis

SPECTRAL INEQUALITIES FOR INFINITE JACOBI MATRICES

Yelda AYGAR

Ankara University

Graduate School of Natural and Applied Sciences

Department of Mathematics

Superviser: Prof. Dr. Elgiz BAYRAM

In this study, ancn 6= 0 for all n 2 Z+, we denote the operator generated in l2 (Z+)by the di¤erence expression in

(Jy)n = an�1yn�1 + bnyn + cnyn+1, n = 0; 1; 2; 3; :::

by J , where fangn2Z+ , fbngn2Z+ and fcngn2Z+ are complex sequences.This thesis consists of �ve chapters.

The �rst chapter is devoted to the introduction.

The second chapter, main de�nitions and theorems of spectral analysis are given.

In the third chapter, the s-numbers of compact operators and some properties of

them are introduced. Then some special classes have been given with the help of

s-numbers. Also the Schmidt expansion for compact operators has been examined.

In the fourth chapter, Green function of the operator J0, the discrete Laplacian of

J operator, is de�ned and the spectrum of operator J is given. Furthermore, the

Jost solution for in�nite Jacobi matrices has been examined with the help of their

perturbation determinant. Then some spectral inequalities have been obtained by

the relations between Jost solution and Green function.

The �fth chapter contains zero sets for classes of holomorphic functions in the unit

disc. Also with the help of these sets we obtain, some spectral inequalities and

various properties of limit sets for discre spectrum of the J operator.

Temmuz 2008, 70 pages

Key Words: Jacobi matrices, Perturbation determinants, Compact operators,

Eigenvalues, s-numbers, Continuous spectrum, Discrete spectrum, Jost solution.

ii

Page 4: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

TESEKKÜR

Çal¬smam¬n her asamas¬nda görüs ve önerileriyle beni yönlendiren ve bana her konuda

yard¬mc¬ve destek olan say¬n hocam Prof. Dr. Elgiz BAYRAM (Ankara Üniver-

sitesi Fen Fakültesi)�a, yüksek lisans yapt¬¼g¬m süre boyunca verdi¼gi burs ile beni

destekleyen TÜB·ITAK�a ve çal¬smalar¬m s¬ras¬nda destek ve anlay¬s¬n¬esirgemeyen

sevgili aileme en içten sayg¬ve tesekkürlerimi sunar¬m.

Yelda AYGAR

Ankara, Temmuz 2008

iii

Page 5: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

·IÇ·INDEK·ILER

ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i

ABSTRACT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii

TESEKKÜR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii

S·IMGELER D·IZ·IN·I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v

1. G·IR·IS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

2. TEMEL KAVRAMLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

3. KOMPAKT OPERATÖRLER·IN S-SAYILARI VE BUNLARIN

BAZI ÖZELL·IKLER·I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

3.1 Rölatif Kompakt Operatörlerin Schmidt Aç¬l¬m¬ . . . . . . . . . . . . . . . . 6

3.2 Rölatif Kompakt Operatörlere iliskin Baz¬Özel S¬n¬�ar . . . . . . . . 12

3.3 �p S¬n¬f¬ndan Olan Operatörler ·Için Regüle Edilmis Karakteristik

Determinantlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

4. JACOB·I MATR·ISLER·I ·IÇ·IN PERTÜRBASYON

DETERM·INANTLARI VE JOST ÇÖZÜMÜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

4.1 Sonsuz Boyutlu Kompleks Jacobi Matrisleri ve Green Fonksiyonu 20

5. B·IR·IM D·ISK ·IÇ·INDEK·I ANAL·IT·IK FONKS·IYON SINIFLARI·IÇ·IN SIFIR KÜMELER·I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

KAYNAKLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

ÖZGEÇM·IS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

iv

Page 6: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

S·IMGELER D·IZ·IN·I

N Do¼gal say¬lar kümesi

Z Tam say¬lar kümesi

Z+ = Z+ fx 2 Z : x � 0gR Reel say¬lar kümesi

C Kompleks say¬lar kümesi

R+ fx 2 R : x > 0gR� (J) J operatörünün resolvent operatörü

� (J) J operatörünün resolvent kümesi

� (J) J operatörünün spektrumu

�d (J) J operatörünün özde¼gerler kümesi

�c (J) J operatörünün sürekli spektrumu

J� J operatörünün adjointi

C+ fz 2 C : Im z > 0gC+ fz 2 C : Im z � 0g

l2 (Z+)�a = fangn2Z+ : kak

2 =Pn2Z+

janj2 <1�

H Ayr¬labilir Hilbert uzay

< H uzay¬nda tan¬ml¬tüm s¬n¬rl¬lineer operatörlerin kümesi

D (A) < de bulunan A operatörünün tan¬m kümesi

R (A) < de bulunan A operatörünün de¼ger kümesi�1 < de bulunan tüm (rölatif) kompakt operatörlerin kümesi

v (A) A operatörünün s¬f¬rdan farkl¬özde¼gerlerinin katlar¬toplam¬

sj (A) A operatörünün s� say¬lar¬D� (A) A operatörünün karakteristik determinant¬fDA (�) �2 den olan A operatörünün regüle edilmis determinant¬

DBnA (�) A operatörünün T = B � A taraf¬ndan üretilen pertürbasyon determinant¬A Birim disk içinde analitik ve s¬n¬ra dek sürekli olan fonksiyonlar¬n cebri

A1 Tüm türevleri A ya ait olan A daki fonksiyonlar¬n alt cebriT Birim çember

� (A) A kümesinin çap¬

L2 (R+)�f :

1R0

jf (x)j2 dx <1�

v

Page 7: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

1. G·IR·IS

Fonksiyonel Analiz ve matematiksel �zi¼gin birçok problemi, diferensiyel operatör-

lerin özde¼ger ve özfonksiyonlar¬n¬n bulunmas¬ ve diferensiyel operatörlerin tan¬m

kümesinde yer alan key� bir fonksiyonun, operatörün özfonksiyonlar¬cinsinden bir

seri veya integral biçiminde aç¬l¬m¬n¬gerekli k¬lm¬st¬r. Bu nedenle diferensiyel opera-

törlerin spektral analizi bir çok çal¬sman¬n temel konusu olmustur.

Kuantum mekani¼gi alan¬nda, non-selfadjoint bir diferensiyel operatörün tan¬m küme-

sinde yer alan bir fonksiyonun, operatörün özfonksiyonlar¬cinsinden aç¬l¬m¬önemli

bir problem olmustur. Bu konuda dikkat çekici ilk gelisme Naimark (1960) taraf¬ndan

singüler non-selfadjoint diferensiyel operatörlerin spektral analizinin incelenmesiyle

elde edilmistir. Ayr¬ca bu problemler, Naimark (1968), Bairamov et al. (1999, 2001,

2004, 2005) ve Agarwal (2000) taraf¬ndan da detayl¬bir biçimde incelenmistir.

q kompleks de¼gerli bir fonksiyon, h 2 C olmak üzere L2(R+) uzay¬nda

l0 (y) := �y00 + q (x) y, x 2 R+

diferensiyel ifadesinin ve

y0 (0)� hy (0) = 0

s¬n¬r kosulunun yard¬m¬ile üretilen non-selfadjoint Sturm-Liouville L0 operatörünün

spektrumunun sürekli spektrum, özde¼ger ve spektral tekilliklerden olustu¼gunu Naimark

(1960) göstermistir. Ayr¬ca

1Z0

e"x jq (x)j dx <1, " > 0

kosulunun gerçeklenmesi durumunda, L0 operatörünün özde¼ger ve spektral tekillik-

lerinin sonlu say¬da oldu¼gu Naimark (1960) taraf¬ndan ispatlanm¬st¬r.

p, q veK kompleks de¼gerli fonksiyonlar ve p, R+ üzerinde mutlak sürekli bir fonksiyon

olmak üzere L2 (R+) uzay¬nda

l1 (y) = �y00 +�q (x) + 2�p (x)� �2

�y, x 2 R+

1

Page 8: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

diferensiyel ifadesi ve

�y0 (0)� �y (0) +

1Z0

K (x) y (x) dx = 0; �, � 2 C

j�j+ j�j 6= 0

s¬n¬r kosulu taraf¬ndan üretilen Kuadratik Schrödinger Operatör demeti L1 ile gösteril-

sin. Bairamov et al. (1999), L1 operatörünün özde¼gerlerinin, spektral tekilliklerinin

ve bunlar¬n katlar¬n¬n sonlulu¼gunu, analitik fonksiyonlar¬n birebirlik teoremlerini kul-

lanarak göstermislerdir. Ayr¬ca özde¼ger ve spektral tekilliklere kars¬l¬k gelen esas

fonksiyonlar¬elde ederek bu fonksiyonlar cinsinden bir spektral aç¬l¬m vermislerdir.

Bairamov et al. (2001) fangn2N, fbngn2N kompleks diziler olmak üzere l2 (N) uza-

y¬nda

an�1yn�1 + bnyn + anyn+1 = �yn, n 2 N

fark denklemi ve1Xn=0

hnyn = 0, h0 6= 0

s¬n¬r kosulu taraf¬ndan üretilen non-selfadjoint fark operatörünün özde¼gerlerinin,

spektral tekilliklerinin ve bunlar¬n katlar¬n¬n sonlu oldu¼gunu, 2� periyotlu anali-

tik fonksiyonlar için verdikleri seritte birebirlik teoremlerinden yararlanarak ispat-

lam¬slard¬r.

Bu tez ise Egorova et al. (2005b) çal¬smas¬dikkate al¬narak yaz¬lm¬st¬r.

fangn2Z+ , fbngn2Z+ , fcngn2Z+ kompleks diziler olmak üzere

J =

26666666664

b0 c0 0 0 0 ::: :::

a0 b1 c1 0 0 0 :::

0 a1 b2 c2 0 0 :::

0 0 a2 b3 c3 0 :::

0 0 :::. . . . . . . . . :::

37777777775

2

Page 9: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

sonsuz matrisi göz önüne al¬narak

ancn 6= 0, limn!1

an = limn!1

cn =1

2, limn!1

bn = 0

ve1Xn=1

�����an � 12����+ jbnj+ ����cn � 12

����� <1

kosullar¬alt¬nda J matrisi yard¬m¬yla l2 (Z+) uzay¬nda

an�1yn�1 + bnyn + cnyn+1 = �yn, n 2 Z+ (1.1)

y�1 = 0 (1.2)

ikinci dereceden diskre s¬n¬r de¼ger problemi tan¬mlanm¬st¬r. J matrisinin veya (1.1)-

(1.2) s¬n¬r de¼ger probleminin l2 (Z+) uzay¬nda üretti¼gi operatör J ile gösterilmistir.

Ayr¬ca (1.1)-(1.2) s¬n¬r de¼ger probleminin an = cn =1

2ve bn = 0 durumunda

l2 (Z+) uzay¬nda üretti¼gi operatör ise J0 ile gösterilmistir. Tezde öncelikle J0 ope-

ratörünün sürekli spektrumundan bunun yard¬m¬yla da J operatörünün spektru-

mundan bahsedilmistir. J0 operatörünün Green fonksiyonu elde edilmistir. Ayr¬ca

yukar¬da bahsedilen çal¬smalardan farkl¬olarak J operatörüne ait Jost çözümü pertür-

basyon determinantlar ile verilmistir. Green fonksiyonu ile pertürbasyon determi-

nant aras¬ndaki ba¼g¬nt¬lardan baz¬spektral esitsizlikler elde edilmistir. Önceki çal¬s-

malarda aç¬k üst düzlemde analitik reel eksen üzerinde sürekli olan Jost çözümünün

bu çal¬smada analitiklik bölgesi birim yuvar olarak ele al¬nm¬st¬r. Dolay¬s¬yla birim

yuvarda bilinen birebirlik teoremlerinin seritte bilinen birebirlik teoremlerinden daha

fazla olmas¬avantaj sa¼glamaktad¬r buna ra¼gmen daha kuvvetli kosullar alt¬nda önceki

çal¬smalardan daha zay¬f sonuçlar elde edilmistir. Amaç bu durumun hangi sebepten

kaynakland¬¼g¬n¬arast¬rmakt¬r. Ayr¬ca birim disk içinde analitik olan fonksiyonlar¬n

s¬f¬rlar¬na iliskin özellikler incelenerek, bu özelliklerin J operatörünün diskre spekt-

rumunun y¬¼g¬lma noktalar¬kümesi ile iliskisine de¼ginilmistir.

3

Page 10: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

2. TEMEL KAVRAMLAR

Bu bölümde daha sonra kullan¬lacak temel tan¬mlar ve teoremler verilmistir.

·Ilk olarak herhangi bir A operatörü için resolvent operatör, resolvent küme ve spekt-

rum kavramlar¬na iliskin genel tan¬mlar verelim. A operatörü bir H Hilbert uzay¬nda

tan¬mlanm¬s herhangi bir operatör ve A n¬n tan¬m kümesi H içinde yo¼gun olsun.

Tan¬m 2.1. E¼ger (A� �I)�1 operatörü var, s¬n¬rl¬ ve tüm H Hilbert uzay¬nda

tan¬ml¬ise bu operatöre A operatörünün resolvent operatörü denir ve

R� (A) = (A� �I)�1

seklinde gösterilir (Naimark 1968).

Tan¬m 2.2. A operatörünün resolvent kümesi � (A) ile gösterilir ve

� (A) =

8>>><>>>:� : � 2 C,R� (A) var

R� (A) s¬n¬rl¬

D (R� (A)) = H

9>>>=>>>;seklinde tan¬mlan¬r (Naimark 1968).

Tan¬m 2.3. A operatörünün spektrumu � (A) ile gösterilir ve

� (A) = Cn� (A)

seklinde tan¬mlan¬r (Naimark 1968).

Tan¬m 2.4. A operatörünün özde¼gerler kümesi (discret spektrum) �d (A) ile gösteri-

lir ve

�d (A) = f� : � 2 C, R� (A) mevcut de¼gildirg

seklinde tan¬mlan¬r (Naimark 1968).

Tan¬m 2.5. A operatörünün sürekli spektrumu (continuous spectrum) �c (A) ile

4

Page 11: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

gösterilir ve

�c (A) =

8>>><>>>:� : � 2 C,R� (A) var

R� (A) s¬n¬rs¬z

D (R� (A)) = H

9>>>=>>>;seklinde tan¬mlan¬r (Naimark 1968).

Tan¬m 2.6. (Kompakt Operatör) X ve Y iki normlu uzay olsun. Bir T : X ! Y

operatörü T nin lineer ve X in her M s¬n¬rl¬alt kümesi için T (M) görüntüsünün

rölatif kompakt, yani T (M) kapan¬s¬kompakt olmas¬halinde kompakt lineer opera-

tör olarak adland¬r¬l¬r (Gohberg and Krein 1965).

Tan¬m 2.7. (Self-Adjoint, Uniter ve Normal Operatör) Bir H Hilbert uzay¬nda,

s¬n¬rl¬lineer bir T : H ! H operatörü verilmis olsun. T �, T operatörünün Hilbert

adjointi olmak üzere

T � = T ise T ye self-adjoint

T � = T�1 ise T ye uniter (T birebir ve üzerine)

TT � = T �T ise T ye normal operatör

ad¬verilir (Gohberg and Krein 1965).

Teorem 2.1. (Minimum- Maksimum Prensibi) A, B 2 �1 ve 0 � A � B ise bu

durumda j = 1; 2; ::: için �j (A) ve �j (B) s¬ras¬yla A ve B operatörlerinin özde¼gerleri

olmak üzere �j (A) � �j (B) (j = 1; 2; :::) esitsizli¼gi sa¼glan¬r (Gohberg and Krein

1965).

Tan¬m 2.8. f , C+ da analitik ve C+ da n = 0; 1; 2; ::: için sonsuz türevlenebilir bir

fonksiyon, 0 < � < 1 olmak üzere

��f (n) (z)�� � C (C1)n n!n

n

esitsizli¼gi sa¼glan¬yor ise f fonksiyonuna �-¬nc¬mertebeden analitik fonksiyonlar¬n

Gevrey s¬n¬f¬ndand¬r denir (Golinskii and Egorova 2005b).

5

Page 12: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

3. KOMPAKT OPERATÖRLER·IN S-SAYILARI VE BUNLARIN BAZI

ÖZELL·IKLER·I

3.1 Rölatif Kompakt Operatörlerin Schmidt Aç¬l¬m¬

Bu bölümde bahsedilen operatörler s¬n¬rl¬ lineer operatörlerdir. <, H ayr¬labilir

Hilbert uzay¬nda tan¬ml¬tüm s¬n¬rl¬lineer operatörlerin cümlesini göstermek üzere

A 2 < için

D (A) = H

olup

kAk = supk�k=1

kA�k

seklinde tan¬mlan¬r. Burada D (A) A operatörünün tan¬m kümesidir.

Tan¬m 3.1.1. A 2 �1 ve T = (A�A)12 2 �1 olmak üzere T operatörünün özde¼ger-

lerine A operatörünün s-say¬lar¬denir (Gohberg and Krein 1965).

Dolay¬s¬yla sj (A), A operatörünün s-say¬lar¬n¬göstermek üzere

sj (A) = �j (T ) (j = 1; 2; 3; :::; r (T )) ; r (T ) = dimR (T )

seklinde ifade edilir. s1 (A) = kAk seklinde tan¬mlan¬r. Ayr¬ca e¼ger dimR (T ) =

r (T ) <1 ise bu durumda j = r (T ) + 1; ::: için sj (A) = 0 olarak tan¬mlan¬r.

Bu tan¬ma dayanarak A 2 �1 olmas¬ndan T operatörünün kompaktl¬¼g¬söylenir.Ve

8f 2 D (A) için hA�Af; fi = hAf;Afi � 0

oldu¼gundan A�A operatörü pozitiftir. Pozitif operatörlerin bir tek pozitif karakökü

oldu¼gundan T = (A�A)12 operatörü de pozitif operatördür.

E¼ger A 2 �1 operatörü self-adjoint ise

sj (A) = j�j (T )j ; (j = 1; 2; :::)

6

Page 13: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

yaz¬l¬r.

Lemma 3.1.1.

(I)

sj (A) = sj (A�) ; (j = 1; 2; :::) (3.1.1)

(II) Key� s¬n¬rl¬B operatörü için (j = 1; 2; :::) olmak üzere

sj (BA) � kBk sj (A) (3.1.2)

sj (AB) � kBk sj (A) (3.1.3)

esitsizlikleri sa¼glan¬r (Gohberg and Krein 1965).

·Ispat : ·Ilk olarak (II) özelli¼gi ispatlanacakt¬r. (I) özelli¼ginin ispat¬bundan sonraki

k¬s¬mda verilecektir.

T = (A�A)12 olmak üzere �j (T ) = sj (A)

tan¬m¬ndan ve �, A operatörünün özde¼geri iken �2, A2 operatörünün özde¼geri ola-

ca¼g¬ndan

s2j (BA) = �j ((BA)�BA)

= �j (A�B�BA)

ile

s2j (A) = �j (A�A)

esitlikleri yaz¬l¬r. Di¼ger yandan 8f 2 H için

hA�B�BAf; fi = kBAfk2 � kBk2 kAfk2 = kBk2 hA�Af; fi

7

Page 14: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

oldu¼gundan

kBk2 hA�Af; fi � hA�B�BAf; fi � 0�kBk2A�A� A�B�BA

�f; f�� 0

olup key� f 2 H için son esitsizlik sa¼gland¬¼g¬ndan kBk2A�A � A�B�BA � 0 olur.

Buradan

A�B�BA � kBk2A�A

elde edilir. Son esitsizlik dikkate al¬narak Teorem (2.1) minimum-maksimum prensibi

gere¼gince

�j (A�B�BA) � kBk2 �j (A�A)

yaz¬l¬r. Dolay¬s¬yla

s2j (BA) � kBk2 s2j (A) olup

sj (BA) � kBk sj (A)

olarak (3.1.2) esitsizli¼gi elde edilir.

Simdilik (I) k¬sm¬n¬n yani (3.1.1) esitli¼ginin do¼grulu¼gu kabul edilsin (j = 1; 2; 3; :::).

Bundan yararlanarak

sj (AB) = sj ((AB)�) = sj (B

�A�)

yaz¬l¬r. Burada (3.1.2) esitsizli¼gi göz önüne al¬narak

sj (B�A�) � kB�k sj (A�)

elde edilir. B operatörü s¬n¬rl¬oldu¼gundan Hilbert-adjointi vard¬r, tektir ve kB�k =

kBk dir. Dolay¬s¬yla sj (B�A�) � jBj sj (A�) olup (3.1.1) kabulünden sj (A�) = sj (A)

ve sj ((AB)�) = sj (AB) olaca¼g¬ndan sj (AB) � jBj sj (A) olarak (3.1.3) esitsizli¼gi

elde edilir.

8

Page 15: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

Tan¬m 3.1.2. (Polar Gösterim) Her s¬n¬rl¬lineer A operatörü A = UT seklinde bir

polar gösterim kabul eder. Burada T = (A�A)12 ve U ise R (A�) alt uzay¬n¬R (A)

üzerine götüren izometrik operatördür. Bu A = UT gösterimine A operatörünün

polar gösterimi denilir (Gohberg and Krein 1965).

A = UT gösteriminde bulunan operatörler için asa¼g¬daki esitlikler sa¼glan¬r.

1) U�A = T

2) T1 = UTU�, T = U�T1U burada T1 = (AA�)12 dir.

3) A = T1U , T1 = AU�

A�A pozitif operatör oldu¼gundan tek bir pozitif karaköke sahip olur dolay¬s¬yla tek

olarak belirlidir. Böylece A operatörünün A = UT polar gösterimi de tek olarak

belirlidir.

A kompakt operatörünün özde¼gerleri sonlu veya sonsuz say¬dad¬r. E¼ger sonsuz say¬da

ise en çok say¬labilir say¬dad¬r. Özde¼gerler say¬labilir say¬da ise tek bir limit noktas¬

olabilir, o noktada s¬f¬rd¬r. Özde¼gerlerin kat¬ sonludur. Sonsuz mertebeli özde¼ger

yoktur.

E¼ger operatör pozitif ise özde¼gerlerde pozitiftir. Bunlara kars¬l¬k gelen özfonksiyon-

lar¬n kat¬1 dir ve bu özfonksiyonlar tan¬ml¬oldu¼gu uzayda baz olusturur.

Simdi (3.1.1) lemmas¬n¬n (I) k¬sm¬ispatlanabilir. A kompakt operatörü ve A = UT

olarak onun polar gösterimi ele al¬ns¬n. �j ile T operatörünün R (T ) de yo¼gun olan

özvektörlerinin ortonormal sistemi gösterilsin (j = 1; 2; 3; :::; r (T )). Bu durumda

T =

r(T )Xj=1

sj (A)�:; �j

��j (3.1.4)

yaz¬l¬r. (3.1.4) esitli¼ginin, sa¼g k¬sm¬ndaki seri norm anlam¬nda yak¬nsak ise bu

9

Page 16: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

esitli¼gin iki yan¬na U operatörü uygulanabilir ve

A = UT =

v(A)Xj=1

sj (A)�:; �j

�U�j (3.1.5)

elde edilir. Bu esitli¼ge A operatörünün Schmidt aç¬l¬m¬denir. �j 2 R (T ) ve U uniter

operatör oldu¼gundan U�j (j = 1; 2; 3; :::; r (A)) sistemi ortonormaldir. Çünkü �j ler

ortonormal oldu¼gundan �j; �k

�=

�1; j = k

0; j 6= k

yaz¬l¬r. Bu durumda U uniter oldu¼gundan U� = U�1 olup

U�j; U�k

�=

�j; U

�U�k�

=�j; �k

�bulunur. Dolay¬s¬yla U�j sistemi ortonormaldir. Bu yüzden her lineer kompakt A

operatörü Schmidt aç¬l¬m¬kabul eder. (3.1.5) esitli¼ginden

A =

r(A)Xj=1

sj (A):; �j

� j 3 U�j = j (3.1.6)

yaz¬l¬r. (3.1.6) Esitli¼ginden yararlan¬larak ise

A� =

r(A)Xj=1

sj (A):; j

��j

yaz¬l¬r. Buradan A�A�j = s2j (A)�j elde edilir. Gerçekten

10

Page 17: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

j = 1 için

A�A�1 = A�

8<:r(A)Xj=1

sj (A)�1; �j

� j

9=;= A� fs1 (A) 1g

=

r(A)Xj=1

sj (A)s1 (A) 1; j

��j

= s21 (A)�1

j = 2 için

A�A�2 = A�

8<:r(A)Xj=1

sj (A)�2; �j

� j

9=;= A� fs2 (A) 2g

=

r(A)Xj=1

sj (A)s2 (A) 2; j

��j

= s22 (A)�2

olup

A�A�k = A�

8<:r(A)Xj=1

sj (A)�k; �j

� j

9=;

11

Page 18: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

= A��s1 (A) h�k; �1i 1 + s2 (A) h�k; �2i 2 + :::+ sr(A) (A)

�k; �r(A)

� r(A)

=

r(A)Xj=1

sj (A)s1 (A) h�k; �1i 1 + :::+ sr(A) (A)

�k; �r(A)

� r(A); j

��j

= s1 (A) s1 (A) h�k; �1i�1 + s2 (A) s2 (A) h�k; �2i�2

+:::+ sr(A) (A) sr(A) (A)�k; �r(A)

��r(A)

=

r(A)Xj=1

s2j (A)�k; �j

��j

=

�s2j (A)�j; k = j

0 ; k 6= j

elde edilir. Buradan ise

A�A�j = s2j (A)�j (3.1.7)

yaz¬l¬r. Benzer sekilde

AA� j = s2j (A) j (j = 1; 2; 3; :::; r (A)) (3.1.8)

elde edilir. T = (A�A)12 olmak üzere s2j (A) = �j (A

�A) oldu¼gu (3.1.7) ve (3.1.8)

esitliklerinde dikkate al¬nd¬¼g¬nda

A�A�j = �j (A�A)�j ve AA� j = �j (A

�A) j (3.1.9)

yaz¬l¬r. Ayr¬ca AA� j = �j (AA�) j olaca¼g¬ndan bu son esitlik ve (3.1.9) ifadesinin

ikinci esitli¼ginden �j (AA�) = �j (A

�A) bulunur. Böylece s2j (A) = s2j (A�) yani

sj (A) = sj (A�) elde edilmis olur.

12

Page 19: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

3.2 Rölatif Kompakt Operatörlere iliskin Baz¬Özel S¬n¬�ar

�1 = fA 2 < : A (rölatif) kompakt operatörg

�p =

(A 2 < : A kompakt operatör ve

1Pj=1

spj (A) <1 (1 � p <1))yani;

1Xj=1

spj (A) <1

olacak sekilde tüm (rölatif) kompakt A operatörlerini içeren s¬n¬f �p ile gösterilir.

E¼ger A 2 �p isev(A)Pj=1

k�j (A)kp ��kAkp

�p, (p > 0) esitsizli¼gi sa¼glan¬r.. Özel olarak

p = 1 ise

�1 =

(A 2 < : A 2 �1 ve

1Pj=1

sj (A) <1)olarak �1 s¬n¬f¬elde edilir.

p = 2 oldu¼gunda ise

�2 =

(A 2 < : A 2 �1 ve

1Xj=1

s2j (A) <1)

s¬n¬f¬elde edilir.

Bir A operatörü �1 s¬n¬f¬na ait ise A operatörüne çekirdek operatör denilir. Çekirdek

operatörü baska yöntemle de karakterize edilebilir. Bu da bu sekildeki operatörler

için bir iz notasyonu üretme imkan¬sa¼glar.

< uzay¬nda olan A operatörlerinin s¬n¬rl¬ve lineer oldu¼gu biliniyor. E¼ger < uzay¬n¬n

herhangi ortonormal��j11baz¬için

1Pj=1

A�j; �j

�serisi yak¬nsak ise bu oparatörler

sonlu matris izine sahiptir (Gohberg and Krein 1965).

Lemma 3.2.1. S¬n¬rl¬, lineer ve pozitif A operatörü ele al¬ns¬n.1Pj=1

hAxj; xji toplam¬

uzay¬n herhangi fxjg11 ortonormal baz¬için ayn¬de¼gere sahiptir. Ve

A 2 �1 ()1Xj=1

hAxj; xji <1

13

Page 20: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

olmas¬d¬r (Gohberg and Krein 1965).

Teorem 3.2.1. S¬n¬rl¬, lineer bir A operatörünün sonlu matris izine sahip olmas¬

için gerek ve yeter sart çekirdek operatörü olmas¬d¬r (Gohberg and Krein 1965).

E¼ger A 2 �1 ise1Pj=1

hAxj; xji toplam¬H uzay¬n¬n ortonormal fxjg11 bazlar¬seçimine

ba¼gl¬ de¼gildir. Bu toplam SpA ile gösterilir ve A operatörünün izi seklinde ad-

land¬r¬l¬r.

Sonlu boyutlu uzaylarda bulunan operatörler için SpA fonksiyonelinin asa¼g¬daki özel-

liklere sahip oldu¼gu bilinir.

1) Sp (�A+ �B) = �SpA+ �SpB

2) SpA� = SpA

3) Sp (AB) = Sp (BA)

4) Sp (S�1AS) = SpA

5) SpA =v(A)Pj=1

�j (A)

�2 s¬n¬f¬ndan olan operatörler ise Hilbert-Schmidt operatörleri olarak adland¬r¬l¬r.

Lemma 3.2.2. S¬n¬rl¬lineer A operatörünün Hilbert-Schmidt operatörü olmas¬için

gerek ve yeter sart Sp (A�A) <1 olmas¬d¬r (Gohberg and Krein 1965).

·Ispat : A s¬n¬rl¬lineer operatör ve A 2 �2 olsun. �2 s¬n¬f¬n¬n tan¬m¬ndan

1Xj=1

s2j (A) <1

yaz¬l¬r. Buradan s2j (A) = �j (A�A) oldu¼gundan

1Pj=1

�j (A�A) < 1 bulunur. Bu ise

Sp (A�A) <1 esitsizli¼gini verir.

Tersine s¬n¬rl¬lineer A operatörü için Sp (A�A) < 1 olsun. A�A operatörünün izi

sonlu oldu¼gundan1Pj=1

hA�Axj;xji < 1 yaz¬l¬r. Buradan lemma (3.2.1) gere¼gince

14

Page 21: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

A�A 2 �1 dir. Dolay¬s¬yla

Sp (A�A) =

v(A)Xj=1

�j (A�A) =

1Xj=1

s2j (A) <1

oldu¼gundan A 2 �2 bulunur.

K =nPj=1

�:; j

��j boyutu n den küçük yada esit olan key� sonlu boyutlu operatör

olsun. = ile K ve K� operatörlerinin de¼ger uzaylar¬n¬ içeren key� sonlu boyutlu

alt uzay¬gösterilsin. = alt uzay¬n¬n fxjgm1 ortonormal bazlar¬ için det (I �K) ile

k�jk � (Kxj;xk)km1 matrisinin determinant¬gösterilir. Bilindi¼gi gibi bu determinant

= alt uzay¬n¬n seçilisinden ve bunun içindeki bazlardan ba¼g¬ms¬zd¬r. Bundan dolay¬

det (I �K) =

v(K)Yj=1

(1� �j (K))

bulunur. Bu esitlik �1 den olan herhangi A operatörü için det (I � A) n¬n

det (I � A) =

v(A)Yj=1

(1� �j (A)) (3.2.1)

seklinde tan¬mlanabilece¼gini söyler. (3.2.1) esitli¼ginin sa¼g k¬sm¬yak¬nsakt¬r. Çünkü

herhangi A 2 �1 içinv(A)Pj=1

k�j (A)k � kAk1 gerçeklenir.

det (I � �A) =

v(A)Yj=1

(1� ��j (A)) ;A 2 �1

determinant¬na A operatörünün karakteristik determinant¬denir ve D� (A) ile gös-

terilir (Gohberg and Krein 1965).

15

Page 22: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

3.3 �p S¬n¬f¬ndan olan Operatörler için Regüle edilmis Karakteristik

Determinantlar

Tan¬m 3.3.1. p 2 N ve 8A 2 �p için

det(p) (I � A) =

v(A)Yj=1

"(1� �j (A)) exp

p�1Xk=1

1

k�kj (A)

#

say¬s¬na I � A operatörünün regüle edilmis determinant¬denir.

det(p) (I � �A) =

v(A)Yj=1

"(1� �j (A)�) exp

p�1Xk=1

1

k�kj (A)�

k

#

determinant¬na ise A operatörünün regüle edilmis karakteristik determinant¬denir

ve D(p)A (�) ile gösterilir.

E¼ger A 2 �2 ise yukar¬daki determinant

D(2)A (�) =

v(A)Yj=1

(1� �j (A)�) e��j(A)

seklinde tan¬mlan¬r ve fDA (�) seklinde gösterilir (Gohberg and Krein 1965).

Lemma 3.3.1. fDA (�) determinant¬asa¼g¬daki esitsizli¼gi gerçekler

���D(2)A (�)

��� � exp �12j�j2 Sp (AA�)

(Gohberg and Krein 1965).

·Ispat : fDA (�) determinant¬n¬n tan¬m¬ndan

���D(2)A (�)

���2 = v(A)Yj=1

j1� ��jj2��eRe��j+i Im��j ��2 ; �j (A) = �j

16

Page 23: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

yaz¬l¬r. Buradan;

���fDA (�)���2 =

v(A)Yj=1

j1� ��jj2��eRe��j ��2 ��ei Im��j ��2

=

v(A)Yj=1

(1� ��j) (1� ��j)e2Re(��j)

elde edilir. ��j = a+ ib olmak üzere a = Re (��j) b = Im (��j) olup

(1� ��j) (1� ��j) = (1� a� ib) (1� a+ ib)

= 1� 2a+ a2 + b2

olaca¼g¬ndan ���fDA (�)���2 = v(A)Y

j=1

�1� 2Re (��j) + j��jj2

�e2Re(��j) (3.3.1)

bulunur. 1 + x � ex oldu¼gundan bu esitsizlikte

x = �2Re (��j) + j��jj2

al¬nd¬¼g¬nda

���fDA (�)���2 �

v(A)Yj=1

e�2Re(��j)+j��j j2

e2Re(��j)

=

v(A)Yj=1

ej��j j2

= ej��1j2

ej��2j2

:::ej��v(A)j2

= exp

8<:v(A)Xj=1

j��jj29=;

bulunur. Buradan���fDA (�)

���2 � exp(j�j2 v(A)Pj=1

j�jj2)veya

���fDA (�)��� � exp

8<:12 j�j2v(A)Xj=1

j�jj29=;

17

Page 24: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

elde edilir.v(A)Xj=1

j�jj2 �1Xj=1

s2j (A) = Sp (A�A)

esitsizli¼gi göz önüne al¬narak ise

���fDA (�)��� � exp�1

2j�j2 Sp (A�A)

bulunur.

Teorem 3.3.1. A 2 �p, (p 2 Z+) ve F key� kapal¬s¬n¬rl¬küme olsun. Bu durumda

herhangi B 2 �p ve 8" > 0 için 9� > 0 vard¬r 3 jA�Bj < � iken

max�2F

���D(p)A (�)�D

(p)B (�)

��� < "

sa¼glan¬r (Gohberg and Krein 1965).

Lemma 3.3.2. A 2 �2 ve��j1j=1

ise H uzay¬n¬n key� ortonormal bazlar¬olmak

üzere fdet (I � A) = limn!1

"det �jk � A�j;�k� n1 exp nX

j=1

A�j;�j

�#

gerçeklenir (Gohberg and Krein 1965).

·Ispat : A 2 �2 oldu¼gundannPj=1

s2j (A) < 1 dur. Bir operatörün öklid uzaydaki

matris gösterimi

An =nXj=1

�:; �j

�A�j

(r = 1; 2; :::) olarak yaz¬labilir.

fdet (I � An) = det �jk � A�j;�k� n1 exp nX

j=1

A�j;�j

�n = 1; 2; :::

fAng11 dizisi �2 nin normu alt¬nda A operatörüne yak¬nsad¬¼g¬ndan dolay¬ teorem

(3.3.1) gere¼gince fdet (I � A) = limn!1

det (I � An)

elde edilerek ispat tamamlan¬r.

18

Page 25: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

Tan¬m 3.3.2. E¼ger I � �A operatörünün tersi varsa � kompleks say¬s¬na A opera-

törünün F-regüler noktas¬denir (Gohberg and Krein 1965).

A ve B ayr¬labilir H Hilbert uzay¬nda s¬n¬rl¬lineer operatörler olsunlar. A�B 2 �1olsun. E¼ger � noktas¬A operatörünün F-regüler noktas¬ise

(I � �B) (I � �A)�1 = I � � (B � A) (I � �A)�1

olur. Burada � (B � A) (I � �A)�1 2 �1 dir. Gerçekten; � noktas¬A operatörünün

F-regüler noktas¬oldu¼gundan (I � �A)�1 mevcuttur.

I � � (B � A) (I � �A)�1 = I � �B (I � �A)�1 + �A (I � �A)�1

= (I � �A) (I � �A)�1 � �B (I � �A)�1 + �A (I � �A)�1

= (I � �A� �B + �A) (I � �A)�1

= (I � �B) (I � �A)�1

olarak bulunur. Ayr¬ca lemma (3.1.1) özellik II gere¼gince key�s¬n¬rl¬B operatörü için

sj (AB) � kBk sj (A) yaz¬l¬r. A 2 �1 oldu¼gundan1Pj=1

sj (A) < 1 olup kars¬last¬rma

testinden1Pj=1

sj (AB) < 1 bulunur. Böylece �1 s¬n¬f¬ndan olan opeatörle s¬n¬rl¬bir

operatörün sa¼gdan veya soldan çarp¬m¬ile olusan operatörün de �1 s¬n¬f¬ndan oldu¼gu

söylenir. �, A operatörünün F-regüler noktas¬oldu¼gundan (I � �A)�1 s¬n¬rl¬d¬r ve

(B � A) 2 �1 oldu¼gundan � (B � A) (I � �A)�1 2 �1 dir. Bu durumda

DB=A (�) = det�(I � �B) (I � �A)�1

�(3.3.2)

determinant¬n¬n anlam¬vard¬r. Bu determinanta A operatörünün T = B�A taraf¬n-

dan üretilen pertürbasyon determinant¬denir ve A operatörünün tüm F-regüler nok-

talar¬n¬içeren bölgede analitik fonksiyondur (Gohberg and Krein 1965).

19

Page 26: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

4. JACOB·IMATR·ISLER·I ·IÇ·IN PERTÜRBASYONDETERM·INANTLARI

VE JOST ÇÖZÜMÜ

4.1 Sonsuz Boyutlu Kompleks Jacobi Matrisleri ve Green Fonksiyonu

J =

26666666666664

b0 c0 0 0 0 0 0 � � �

a0 b1 c1 0 0 0 0 � � �

0 a1 b2 c2 0 0 0 � � �

0 0 a2 b3 c3 0 0 � � �

0 0 0 a3 b4 c4 0 � � �

� � � � � � � � � � � � . . . . . . . . . � � �

37777777777775J ile kompleks bilesenli sonsuz boyutlu Jacobi matrisi gösterilsin.

limn!1

an = limn!1

cn =1

2ve limn!1

bn = 0, n 2 Z+ = f0; 1; 2; 3; � � � g

olsun. Ayr¬ca1Xn=0

�����an � 12����+ jbnj+ ����cn � 12

����� <1

sa¼glans¬n. Ve

J0 : an = cn =1

2; bn = 0

J matrisinin diskre Laplacian�¬olarak tan¬mlans¬n. J operatörü J0 operatörünün

kompakt pertürbasyonudur.

y =

26666666666666666664

y0

y1

y2...

yn�1

yn

yn+1...

37777777777777777775

20

Page 27: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

olmak üzere, (Jy)n = �yn için26666666666664

b0 c0 0 0 0 0 0 � � �

a0 b1 c1 0 0 0 0 � � �

0 a1 b2 c2 0 0 0 � � �

0 0. . . . . . . . . � � � � � � � � �

0 0 0 an�1 bn cn � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

37777777777775

26666666666664

y0

y1...

yn�1

yn

� � �

37777777777775= �

26666666666664

y0

y1...

yn�1

yn

� � �

37777777777775olur. Buradan

an�1 yn�1 + bn yn + cn yn+1 = �yn; � =z + z�1

2

y�1 = 0

fark denklemi elde edilir.�n 2 Z+; z 2

_

D = fz : jzj � 1g ; z 6= 0�

�c (J) = [�1; 1] = �c (J0) olup J operatörünün spektrumu � (J) = [�1; 1] [ �d (J)

dir. Ayr¬ca J0 operatörünün Green fonksiyonu

G (n;m; z) =

8><>: 2zm�n � zn�m

z � z�1;m � n

0 ;m < nm; n 2 Z+ (4.1.1)

olarak tan¬mlan¬r.

Bu bölümde

1Xk=0

(k + 1)

�����ak � 12����+ jbkj+ ����ck � 12

����� <1 (4.1.2)

kosulu alt¬nda Jacobi matrislerinin pertürbasyon determinantlar¬incelenmistir.

Lemma 4.1.1. (4.1.2) kosulu alt¬nda �J = J � J0 2 �1 dir. Ve � =2 [�1; 1] için

(J � �) (J0 � �)�1 = I +�J (J0 � �)�1

21

Page 28: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

yaz¬l¬r (Egorova and Golinskii 2005b).

·Ispat : Teorem (3.2.1) gere¼gince s¬n¬rl¬lineer bir A operatörünün sonlu matris izine

sahip olmas¬ için gerek ve yeter sart onun çekirdek operatörü olmas¬d¬r. J � J0

operatörü kompakt oldu¼gundan s¬n¬rl¬d¬r. E¼ger J � J0 operatörünün sonlu matris

izine sahip oldu¼gu gösterilirse J � J0 2 �1 oldu¼gu söylenir.

J � J0 =

26666666664

b0 c0 0 0 0 ::: :::

a0 b1 c1 0 0 0 :::

0 a1 b2 c2 0 0 :::

0 0 a2 b3 c3 0 :::

0 0 :::. . . . . . . . . :::

37777777775�

26666666664

0 120 0 0 :::

120 1

20 0 :::

0 120 1

20 :::

0 0 12

0. . . :::

0 0 0. . . . . . :::

37777777775

=

26666666664

b0 c0 � 12

0 0 0 ::: :::

a0 � 12

b1 c1 � 12

0 0 0 :::

0 a1 � 12

b2 c2 � 12

0 0 :::

0 0 a2 � 12

b3 c3 � 12

0 :::

0 0 :::. . . . . . . . . :::

37777777775oldu¼gundan J � J0 operatörünün sonlu matris izine sahip oldu¼gunu göstermek için1Pj=0

bj <1 oldu¼gunu göstermek yeterlidir. (4.1.2) kosulu dikkate al¬narak

1 >

1Xk=0

(k + 1)

�����ak � 12����+ jbkj+ ����ck � 12

����� � 1Xk=0

(k + 1) jbkj �1Xk=0

jbkj

yaz¬l¬r. Buradan1Pk=0

bk �1Pk=0

jbkj < 1 oldu¼gundan istenilen elde edilir. � =2 [�1; 1]

için

(J � �) (J0 � �)�1 = I +�J (J0 � �)�1 (4.1.3)

yaz¬l¬r. Çünkü (3.3.2) tan¬m¬ve (3.3.2) esitli¼gine göre (4.1.3) esitli¼ginin yaz¬lmas¬

için �J (J0 � �)�1 2 �1 olmal¬d¬r. �J 2 �1 oldu¼gundan istenilenin sa¼glanmas¬için

(J0 � �)�1 s¬n¬rl¬olmal¬d¬r. �c (J) = [�1; 1] = �c (J0) oldu¼gundan [�1; 1] aral¬¼g¬na

düsen � lar için (J0 � �)�1 s¬n¬rs¬zd¬r. Dolay¬s¬yla ancak � =2 [�1; 1] için (4.1.3)

esitli¼gi yaz¬l¬r. Tan¬m (3.3.2) dikkate al¬narak J0 operatörü için pertürbasyon deter-

22

Page 29: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

minant¬

�(z; J) = det (J � �) (J0 � �)�1 ; � =z + z�1

2

seklinde tan¬mlan¬r. (4.1.2) kosulu alt¬nda � fonksiyonu birim disk olan D =

fz : jzj < 1g içinde analitik ve s¬n¬ra dek sürekli olan fonksiyonlar¬n cebrine aittir.

Lemma 4.1.2. jz0j < 1 için �(z0) = 0 () � (z0) 2 �d (J) sa¼glan¬r (Egorova and

Golinskii 2005b).

·Ispat : jz0j < 1 ve �(z0) = 0 olsun. Bu durumda

det�[J � � (z0)] [J0 � � (z0)]

�1 = 0olup

�[J � � (z0)] [J0 � � (z0)]

�1�1 mevcut de¼gildir. Yani [J0 � � (z0)] [J � � (z0)]�1

mevcut de¼gildir. Bu durumda [J � � (z0)]�1 mevcut olmay¬p � (z0) 2 �d (J) bulunur.

Benzer sekilde tersine olarak � (z0) 2 �d (J) al¬nd¬¼g¬nda �(z0) = 0 elde edilir.

Teorideki anahtar k¬s¬m pertürbasyon determinantlar¬için yaklas¬m iliskisine aittir.

S¬ras¬yla J ve J0 matrislerinin ilk m+ 1 sat¬r ve sütunu al¬narak (m+ 1)� (m+ 1)

tipinde

Jm =

26666666666664

b0 c0 0 0 ::: 0

a0 b1 c1 0 ::: 0

0 a1 b2. . . 0

...... 0 a2

. . . . . ....

....... . . . . . . . . cm�1

0 0 ::: 0 am�1 bm

37777777777775ve J0;m =

26666666666664

0 12

0 ::: ::: 0

12

0 12

0 ::: 0

0 12

0 12

0 0

0. . . . . . . . . . . . 0

0 ::: 0. . . . . . 1

2

0 ::: ::: 0 12

0

37777777777775tan¬mlans¬n. Bu durumdaD kümesinin kompakt alt kümeleri üzerinde düzgün olarak

�(z; J) = limm!1

det

�Jm � �

J0;m � �

�(4.1.4)

yaz¬l¬r (Killip and Simon 2003; 2.59).

Ayr¬ca J ve J0 matrislerinin ilk (n+ 1) sat¬r ve sütunu silinerek olusturulan J (n) ve

23

Page 30: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

J(n)0 matrisleri ele al¬ns¬n.Bu durumda

J (n) =

26666666664

bn+1 cn+1 0 0 :::

an+1 bn+2 cn+2 0. . .

0 an+2 bn+3. . . . . .

0 0. . . . . . . . .

......

. . . . . . . . .

37777777775J(n)0 = J0 ve J (�1) = J yaz¬l¬r.

det (Jm � �) birinci sat¬r boyunca aç¬l¬p det (J0;m � �) ya bölünerek

det

�Jm � �

J0;m � �

�= (b0 � �) det

J(0)m�1 � �

J0;m�1 � �

!det

�J0;m�1 � �

J0;m � �

�(4.1.5)

�a0c0 det J(1)m�2 � �

J0;m�2 � �

!det

�J0;m�2 � �

J0;m � �

elde edilir. Gerçekten;

det (Jm � �) = det

26666666664

b0 � � c0 0 ::: 0

a0 b1 � � c1. . .

...

0 a1 b2 � �. . . 0

.... . . . . . . . . cm�1

0 ::: 0 am�1 bm � �

37777777775

24

Page 31: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

= (b0 � �) det

26666666664

b1 � � c1 0 ::: 0

a1 b2 � � c2. . .

...

0 a2 b3 � �. . . 0

.... . . . . . . . . cm�1

0 ::: 0 am�1 bm � �

37777777775

�c0 det

26666666664

a0 c1 0 ::: 0

0 b2 � � c2. . .

...

0 a2 b3 � �. . . 0

.... . . . . . . . . cm�1

0 ::: 0 am�1 bm � �

37777777775

det (Jm � �) = (b0 � �) det

26666666664

b1 � � c1 0 ::: 0

a1 b2 � � c2. . .

...

0 a2 b3 � �. . . 0

.... . . . . . . . . cm�1

0 ::: 0 am�1 bm � �

37777777775

�a0c0 det

26666666664

b2 � � c1 0 ::: 0

a2 b3 � � c2. . .

...

0 a3 b4 � �. . . 0

.... . . . . . . . . cm�1

0 ::: 0 am�1 bm � �

37777777775olup

det (Jm � �) = (b0 � �) det�J(0)m�1 � �

�� a0c0 det

�J(1)m�2 � �

�olarak bulunur.

det

�Jm � �

J0;m � �

�=h(b0 � �) det

�J(0)m�1 � �

�� a0c0 det

�J(1)m�2 � �

�idet (J0;m � �)�1

25

Page 32: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

= [(b0 � �) det�J(0)m�1 � �

�det (J0;m�1 � �) det (J0;m�1 � �)�1

�a0c0 det�J(1)m�2 � �

�det (J0;m�2 � �)

det (J0;m�2 � �)�1] det (J0;m � �)�1

= (b0 � �) det

J(0)m�1 � �

J0;m�1 � �

!det

�Jm�1 � �

J0;m � �

�a0c0 det J(1)m�2 � �

J0;m�2 � �

!det

�J0;m�2 � �

J0;m � �

olarak (4.1.5) esitli¼gi elde edilir.

Lemma 4.1.3. j 2 N = f1; 2; :::g olmak üzere

limm!1

det

�J0;m�j � �

J0;m � �

�= (�2z)j

esitli¼gi sa¼glan¬r (Egorova and Golinskii 2005b).

·Ispat :

J0;m � � =

26666666664

0 12

0 ::: 0

12

0 12

. . . 0

0 12

0. . . 0

0. . . . . . . . . 1

2

0 0 0 12

0

37777777775(m+1)�(m+1)

26666666664

� 0 0 � � � 0

0 � 0. . . 0

0 0. . . . . . 0

.... . . . . . � 0

0 0 0 0 �

37777777775(m+1)�(m+1)

26

Page 33: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

=

26666666664

�� 12

0 0 0

12

�� 12

. . . 0

0 12

�� . . . 0

0. . . . . . . . . 1

2

0 0 0 12

��

37777777775(m+1)�(m+1)

oldu¼gundan

det (J0;m � �) = �� det

26666666664

�� 12

0 ::: 0

12

�� . . . . . . 0

0. . . . . . . . . 0

.... . . 1

2

. . . 12

0 ::: 0 12

��

37777777775� 12det

26666666664

12

12

0 ::: 0

0 �� 12

. . . 0

0 12

�� 12

0.... . . . . . . . . 1

2

0 ::: 0 12

��

37777777775

= �� det

26666666664

�� 12

0 ::: 0

12

�� . . . . . . 0

0. . . . . . . . . 0

.... . . 1

2

. . . 12

0 ::: 0 12

��

37777777775� 14det

26666666664

�� 12

0 0

12

�� . . . 0

0. . . . . . 1

20

.... . . 1

2�� 1

2

0 ::: 0 12

��

37777777775olarak bulunur. gm (z) = det (J0;m � �) olmak üzere

gm (z) = ��gm�1 (z)�1

4gm�2 (z) ; � (z) =

z + z�1

2

ikinci dereceden bir fark denklemi elde edilir. � de¼geri yerine yaz¬ld¬¼g¬nda

4gm (z) = �2�z + z�1

�gm�1 (z)� gm�2 (z)

bulunur. m! m+ 2 ye ötelendi¼ginde

4gm+2 (z) = �2�z + z�1

�gm+1 (z)� gm (z)

27

Page 34: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

yaz¬l¬r. Bu fark denkleminin genel çözümü gm (z) = nm biçimindedir. Bu durumda

4nm+2 = �2�z + z�1

�nm+1 � nm

olup

nm�4n2 + 2

�z + z�1

�n+ 1

�= 0

bulunur. nm 6= 0 oldu¼gundan 4n2 + 2 (z + z�1)n+ 1 = 0 olup

n1;2 =�2 (z + z�1)� 2

q(z � z�1)2

8

n1 =�z2, n2 =

�z�12

olarak elde edilir. gm (z) çözümü bu çözümlerin kombinasyonu olaca¼g¬ndan

gm (z) = A

�z

�2

�m+B

�z�1

�2

�m=Azm +Bz�m

(�2)m

biçimindedir. g0 (z) = 1, g1 (z) =z + z�1

2kosullar¬n¬sa¼glayan çözüm ise g0 (z) = 1

için A+B = 1, g1 (z) =z + z�1

2için

Az +Bz�1

(�2) =z + z�1

2olup

gm (z) =(�z � 2z�1) zm + (2z + z�1) z�m

(z � z�1) (�2)m (4.1.6)

olarak elde edilir. Simdi limm!1

det

�J0;m�j � �

J0;m � �

�= (�2z)j oldu¼gu gösterilebilir.

det

�J0;m�j � �

J0;m � �

�=det (J0;m�j � �)

det (J0;m � �)

olup

limm!1

det (J0;m�j � �)

det (J0;m � �)

28

Page 35: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

= limm!1

(�z � 2z�1) zm�j + (2z + z�1) z�(m�j)

(z � z�1) (�2)m�j(z � z�1) (�2)m

(�z � 2z�1) zm + (2z + z�1) z�m

= limm!1

(�z � 2z�1) z2m�2j + (2z + z�1)

zm�jzm (�2)j

(�z � 2z�1) z2m + (2z + z�1)

yaz¬l¬r. Buradan jzj < 1 oldu¼gundan

limm!1

[(�z � 2z�1) z2m�2j + (2z + z�1)] (�2)j

z�j [(�z � 2z�1) z2m + (2z + z�1)]=

(2z + z�1) (�2)j

(2z + z�1) z�j

= (�2z)j

bulunur veya gn (z) + gn+2 (z) = (z + z�1) gn+1 (z) biçimindeki ikinci dereceden fark

denkleminin g1 (z) = (z + z�1), g0 (z) = 1 kosullar¬n¬sa¼glayan çözümünün

gn (z) =z�(n+1) � zn+1

z�1 � z

oldu¼gu tümevar¬m yöntemiyle gösterilebilir. (� = z + z�1)

gn+2 (z) =�z + z�1

�gn+1 (z)� gn (z)

gn+1 (z) =�z + z�1

�gn (z)� gn�1 (z)

gn (z) =�z + z�1

�gn�1 (z)� gn�2 (z)

::: = :::

g2 (z) =�z + z�1

�g1 (z)� g0 (z)

olup

g2 (z) =�z + z�1

�2 � 1 (4.1.7)

oldu¼gundan

gn (z) =z�n�1 � zn+1

z�1 � z(4.1.8)

29

Page 36: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

çözümüne tümevar¬m yöntemi uyguland¬¼g¬nda

n = 0 için g0 (z) =z�1 � z

z�1 � z= 1

n = 1 için g1 (z) =z�2 � z2

z�1 � z= z�1 + z olup

n = 2 için g2 (z) =z�3 � z3

z�1 � z=�z�1�2+ z2 + 1

olarak (4.1.7) esitli¼gi elde edilir. n = k � 1 için

gk�1 (z) =z�k+1�1 � zk�1+1

z�1 � z=z�k � zk

z�1 � z

do¼gru olsun. Bu durumda

gk (z) =�z + z�1

�gk�1 (z)� gk�2 (z)

esitli¼ginin do¼grulu¼gu incelendi¼ginde

gk (z) =�z + z�1

� z�k � zk

z�1 � z� z�(k�1) � zk�1

z�1 � z

=z�(k+1) � zk+1

z�1 � z

bulunur. Her n 2 Z+ için (4.1.8) esitli¼gi sa¼gland¬¼g¬ndan

gn (z) + gn+2 (z) =�z + z�1

�gn+1 (z)

fark denkleminin g1 (z) = (z + z�1), g0 (z) = 1 kosullar¬n¬ sa¼glayan çözümünün

(4.1.8) oldu¼gu söylenir. � =(z + z�1)

2al¬nd¬¼g¬nda ise; (4.1.6) esitli¼gi bulunur. Bu

ifadeden yararlanarak ayn¬sekilde

limm!1

det

�J0;m�j � �

J0;m � �

�= (�2z)j ; j = f1; 2; :::g

oldu¼gu söylenir. Lemma (4.1.3) kullan¬larak (4.1.5) esitli¼ginden m ! 1 için limit

al¬nd¬¼g¬nda;

30

Page 37: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

limm!1

det

�Jm � �

J0;m � �

�= �(z; J) = (b0 � �) lim

m!1det

J(0)m�1 � �

J0;m�1 � �

!(�2z)

�a0c0 limm!1

det

J(1)m�2 � �

J0;m�2 � �

!(�2z)2

yaz¬l¬r. Buradan

�(z; J) = (�� b0) 2z limm!1

det

J(0)m�1 � �

J0;m�1 � �

!� a0c04z

2 limm!1

det

J(1)m�2 � �

J0;m�2 � �

!

�(z; J) = (�� b0)�2z�

�z; J (0)

��� a0c0

�4z2�

�z; J (1)

��(4.1.9)

bulunur. (4.1.9) esitli¼gi key�J matrisi için sa¼gland¬¼g¬ndan J = J (n) içinde bu esitlik

yaz¬l¬r.

J =

26666666664

b0 c0 0 ::: :::

a0 b1 c1 0 :::

0 a1 b2. . . . . .

0 0. . . . . . . . .

... :::. . . . . . . . .

37777777775, J (n) =

26666666664

bn+1 cn+1 0 0 :::

an+1 bn+2 cn+2 0 :::

0 an+2 bn+3 cn+3. . .

... 0. . . . . . . . .

......

. . . . . . . . .

37777777775oldu¼gundan

��z; J (n)

�= (�� bn+1)

�2z�

�z; J (n+1)

��� an+1cn+1

�4z2�

�z; J (n+2)

��(4.1.10)

esitli¼gi elde edilir. Bu esitlik zn ile çarp¬ld¬¼g¬nda;

zn��z; J (n)

�= 2�zn+1�

�z; J (n+1)

�� 2bn+1zn+1�

�z; J (n+1)

��4an+1cn+1zn+2�

�z; J (n+2)

�yaz¬l¬r. n = zn�

�z; J (n)

�denilirse

n (z) = 2�n+1 (z)� 2bn+1n+1 (z)� 4an+1cn+1n+2 (z)

31

Page 38: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

bulunur. Burada n = m� 1 al¬nd¬¼g¬nda

m�1 (z) + 2bmm (z) + 4amcmm+1 (z) = 2�m (z) m � 0 (4.1.11)

olarak ikinci dereceden bir fark denklemi elde edilir.

Önerme 4.1.1. (4.1.2) kosulu alt¬nda kapal¬D diski içinde düzgün olarak

limm!1

��z; J (m)

�= 1

esitli¼gi gerçeklenir (Egorova and Golinskii 2005b).

Lemma 4.1.4. (4.1.2) kosulu alt¬nda

H (n) =1Xj=n

(j2bjj+ j4ajcj � 1j) , H (n;m) =n+m�1Yj=n+1

(1 +H (j))

seklinde H (n), H (n;m) dizileri olusturulabilir. fH (n)g 2 l1 ve H (n), H (n;m)

dizileri n ye göre azaland¬r (Egorova and Golinskii 2005b).

·Ispat : Öncelikle

(4ajcj � 1) = (2aj � 1) (2cj + 1) + 2cj � 2aj

= (2aj � 1) (2cj + 1) + (2cj � 1)� (2aj � 1)

olup

H (n) =

1Xj=n

[j2bjj+ j(2aj � 1) (2cj + 1) + (2cj � 1)� (2aj � 1)j]

<1Xj=n

fj2bjj+ j(2cj � 1)j+ j(2aj � 1)jg+1Xj=n

j(2cj + 1)j j(2aj � 1)j

yaz¬l¬r. (4.1.2) kosulu dikkate al¬narak j(2cj + 1)j < M olacak sekilde M 2 R+

32

Page 39: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

oldu¼gu söylenir. Böylece

H (n) <1Xj=n

[j2bjj+ j(2cj � 1)j+ j(2aj � 1)j] +M

1Xj=n

j(2aj � 1)j

yaz¬l¬r. Yine (4.1.2) kosulundan

1Xj=n

j(2aj � 1)j <1 ve1Xj=n

[j2bjj+ j(2cj � 1)j+ j(2aj � 1)j] <1

olaca¼g¬ndan H (n) < 1 elde edilir. Dolay¬s¬yla H (n) tan¬ml¬d¬r. fH (n)g 2 l1

oldu¼gunu göstermek için ise

1Xn=0

�����1Xj=n

(j2bjj+ j4ajcj � 1j)����� =

1Xn=0

1Xj=n

(j2bjj+ j4ajcj � 1j) <1

oldu¼gunu göstermek yeterlidir.

1Xn=0

1Xj=n

(j2bjj+ j4ajcj � 1j) =1Xj=0

j2bjj+ j4ajcj � 1j+1Xj=1

(j2bjj+ j4ajcj � 1j) + :::

= (j2b0j+ j4a0c0 � 1j) + (j2b1j+ j4a1c1 � 1j) + :::

(j2b1j+ j4a1c1 � 1j) + (j2b2j+ j4a2c2 � 1j) + :::

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

=

1Xk=0

(k + 1) (j2bkj+ j4akck � 1j)

�1Xk=0

(k + 1)

0@ j2bkj+ j2ak � 1j j2ck + 1j

+ j2ck � 1j+ j2ak � 1j

1A=

1Xk=0

(k + 1) (j2bkj+ j2ck � 1j+ j2ak � 1j)

+

1Xk=0

(k + 1) j2ak � 1j j2ck + 1j

olup (4.1.2) kosulu gere¼gince

1Xn=0

1Xj=n

(j2bjj+ j4ajcj � 1j) < M +M1

1Xk=0

(k + 1) j2ak � 1j

33

Page 40: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

(M;M1 2 R) ve1Pk=0

(k + 1) j2ak � 1j <1 olaca¼g¬ndan

1Xn=0

1Xj=n

(j2bjj+ j4ajcj � 1j) <1

elde edilir. Bu ise fH (n)g 2 l1 oldu¼gunu verir. Ayr¬ca her n için

H (n+ 1) =1X

j=n+1

(j2bjj+ j4ajcj � 1j) <1Xj=n

(j2bjj+ j4ajcj � 1j) = H (n)

oldu¼gundan fH (n)g dizisi n ye göre azalan dizidir. Benzer sekilde her n ve m � 1

için

H (n;m)

H (n+ 1;m)=

n+m�1Qj=n+1

(1 +H (j))

n+mQj=n+2

(1 +H (j))

=[1 +H (n+ 1)]

[1 +H (n+m)]

olupH (n+ 1) > H (n+m) oldu¼gundanH (n;m)

H (n+ 1;m)� 1 bulunur. Bu da fH (n;m)g

dizisinin n ye göre azalan oldu¼gunu verir. Buna ek olarak

H (n;m+ 1)

H (n;m)=

n+mQj=n+1

(1 +H (j))

n+m�1Qj=n+1

(1 +H (j))

= 1 +H (n+m) > 1

olup key�m için H (n;m+ 1) > H (n;m) oldu¼gundan fH (n;m)g dizisi m ye göre

artan dizidir.

Lemma 4.1.5. � =z + z�1

2ve � (n;m) Kroniker delta olmak üzere J0 operatörünün

Green fonksiyonu olan G (n;m; z)

1

2G (n;m+ 1; z) +

1

2G (n;m� 1; z)� �G (n;m; z) = � (n;m) (4.1.12)

esitli¼gini sa¼glar (Egorova and Golinskii 2005b).

34

Page 41: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

·Ispat : Lemmay¬ispatlamak için (4.1.12) esitli¼ginde n = m için

n = m için1

2G (n;m+ 1; z) +

1

2G (n;m� 1; z)� �G (n;m; z) = 1

n 6= m için1

2G (n;m+ 1; z) +

1

2G (n;m� 1; z)� �G (n;m; z) = 0

oldu¼gunu göstermek yeterlidir. Öncelikle m = n olsun. Bu durumda (4.1.12) ifadesi

ve Green fonksiyonu tan¬m¬gere¼gince

1

2G (n; n+ 1; z)+

1

2G (n; n� 1; z)� z + z�1

2G (n; n; z) =

z � z�1

z � z�1+1

20� z + z�1

20 = 1

olur. m 6= n olsun. Bu durumda m < n veya m > n dir. ·Ilk olarak m < n oldu¼gunu

kabul edelim. Dolay¬s¬yla m� 1 < n ve m+ 1 � n olur ve

1

2G (n;m+ 1; z) +

1

2G (n;m� 1; z)� z + z�1

2G (n;m; z) = 0 + 0 + 0 = 0

olarak bulunur. m > n ise m+ 1 > n ve m� 1 � n olur. Böylece

1

2G (n;m+ 1; z) =

1

22zm+1�n � zn�(m+1)

z � z�1

1

2G (n;m� 1; z) =

1

22zm�1�n � zn�m+1

z � z�1

�z + z�1

2G (n;m; z) =

�z � z�1

22zm�n � zn�m

z � z�1

olaca¼g¬ndan

1

2G (n;m+ 1; z) +

1

2G (n;m� 1; z)� z + z�1

2G (n;m; z) = 0

bulunur. Bu durumda (4.1.12) esitli¼gi ispatlanm¬s olur.

Teorem 4.1.1. (4.1.2) kosulu alt¬nda

�(z; J) =1Xj=0

�jzj

pertürbasyon determinant¬n¬n Taylor katsay¬lar¬

35

Page 42: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

j�jj �1Yj=1

(1 +H (j))

1Xm=[j j2 j]

(j2bmj+ j4am � 1j) (4.1.13)

esitsizli¼gini sa¼glar (Egorova and Golinskii 2005b).

·Ispat : ·Ispata elde edilen baz¬esitliklerde düzenlemelerle baslayal¬m. (4.1.12) esitli¼gi

m ile (4.1.11) esitli¼giG (n;m; z)

2ile çarp¬ld¬¼g¬nda s¬ras¬yla

1

2mG (n;m+ 1; z) +

1

2mG (n;m� 1; z)� �mG (n;m; z) = m� (n;m) (4.1.14)

ve

1

2m�1G (n;m; z) + bmmG (n;m; z) + 2amcmm+1G (n;m; z) = �mG (n;m; z)

(4.1.15)

esitlikleri elde edilir. (4.1.14) esitli¼ginden (4.1.15) ifadesi ç¬kar¬ld¬¼g¬nda ise

1

2mG (n;m+ 1; z) +

1

2mG (n;m� 1; z)�

1

2m�1G (n;m; z)

�bmmG (n;m; z)� 2amcmm+1G (n;m; z)

= m� (n;m)

ifadesi elde edilir. Elde edilen bu son ifade de n den N ye kadar toplam al¬nd¬¼g¬nda

NXm=n

8<: 12mG (n;m+ 1; z) +

12mG (n;m� 1; z)� 1

2m�1G (n;m; z)

�bmmG (n;m; z)� 2amcmm+1G (n;m; z)

9=; = n (z)

bulunur. Dolay¬s¬yla

n (z) =

NXm=n

��bmG (n;m; z) +

1

2G (n;m� 1; z)

�m (4.1.16)

+

NXm=n

24 12mG (n;m+ 1; z)� 1

2m�1G (n;m; z)

�2amcmm+1G (n;m; z)

35olarak yaz¬l¬r. (4.1.16) esitli¼ginin sa¼g k¬sm¬ndaki ikinci ifade aç¬l¬p gerekli sadelestirme

36

Page 43: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

islemleri sonucu

NXm=n

�1

2mG (n;m+ 1; z)�

1

2m�1G (n;m; z)� 2amcmm+1G (n;m; z)

�=

1

2nG (n; n+ 1; z)�

1

2n�1G (n; n; z)� 2ancnn+1G (n; n; z)

+1

2n+1G (n; n+ 2; z)�

1

2nG (n; n+ 1; z)� 2an+1cn+1n+2G (n; n+ 1; z)

::::::::::::::::::::::::::::::

+1

2N�1G (n;N ; z)�

1

2N�2G (n;N � 2; z)� 2aN�1cN�1NG (n;N � 1; z)

+1

2NG (n;N + 1; z)� 1

2N�1G (n;N ; z)� 2aNcNN+1G (n;N ; z)

=1

2NG (n;N + 1; z)� 1

2n�1G (n; n; z) +

NXm=n

�2amcmm+1G (n;m; z)

olarak bulunur. G (n; n; z) = 0 olaca¼g¬ndan (4.1.16) ifadesi

n (z) =NXm=n

��bmG (n;m; z) +

1

2G (n;m� 1; z)

�m +

1

2NG (n;N + 1; z)

+NXm=n

�2amcmm+1G (n;m; z)

=NXm=n

��bmG (n;m; z) +

1

2G (n;m� 1; z)

�m +

N�1Xm=n

�2amcmm+1G (n;m; z)

�2aNcNN+1G (n;N ; z) +1

2NG (n;N + 1; z)

=

NXm=n

��bmG (n;m; z) +

1

2G (n;m� 1; z)

�m +

1

2NG (n;N + 1; z)

�2aNcNN+1G (n;N ; z) +NXm=n

�2am�1cm�1mG (n;m� 1; z)

olup

n (z) =

NXm=n

��bmG (n;m; z) +

�1

2� 2am�1cm�1

�G (n;m� 1; z)

�m

+1

2G (n;N + 1; z)N � 2aNcNG (n;N ; z)N+1 (z)

37

Page 44: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

olarak elde edilir. Bu ifadede N !1 için limit al¬nd¬¼g¬nda

limN!1

n (z) =1Xm=n

8><>:�bmG (n;m; z)

+

�1

2� 2am�1cm�1

�G (n;m� 1; z)

9>=>;m (4.1.17)

+ limN!1

�1

2G (n;N + 1; z)N � 2aNcNG (n;N ; z)N+1

olur. Esitli¼gin sa¼g taraf¬ndaki limit incelendi¼ginde N + 1 > n, N > n ve

1

2G (n;N + 1; z) =

zN+1�n � zn�N�1

z � z�1; G (n;N ; z) = 2

zN�n � zn�N

z � z�1

oldu¼gundan

limN!1

�1

2G (n;N + 1; z)N � 2aNcNG (n;N ; z)N+1 (z)

= limN!1

�zN+1�n � zn�N�1

z � z�1N � 4aNcN

zN�n � zn�N

z � z�1N+1

= limN!1

�z2N+2�2n � 1

(z � z�1) zN+1�nN � 4aNcN

z2N�2n � 1(z � z�1) zN�n

N+1

= limN!1

2664z2N+1�nz�NN

z � z�1� zn�1z�NN

z � z�1� 4aNcNz

2N�n+1z�(N+1)N+1z � z�1

+4aNcNN+1z

�(N+1)zn+1

z � z�1

3775yaz¬l¬r. Buradan lim

N!1Nz

�N = limN!1

��z; J (N)

�= 1 N > n ve jzj < 1 oldu¼gu

dikkate al¬narak

limN!1

�1

2G (n;N + 1; z)N � 2aNcNG (n;N ; z)N+1 (z)

�=

�zn�1 + zn+1

z � z�1

=zn (z � z�1)

z � z�1= zn

38

Page 45: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

olarak elde edilir. Dolay¬s¬yla bu son limit de¼geri (4.1.17) ifadesinde yaz¬ld¬¼g¬nda

n (z) = zn +

1Xm=n

��bmG (n;m; z) +

�1

2� 2am�1cm�1

�G (n;m� 1; z)

�m

= zn +1X

m=n+1

��bmG (n;m; z) +

�1

2� 2am�1cm�1

�G (n;m� 1; z)

�m

bulunur. Buradan

M (n;m; z) = �bmG (n;m; z) +�1

2� 2am�1cm�1

�G (n;m� 1; z)

olmak üzere n (z) çözümü

n (z) = zn +

1Xm=n+1

M (n;m; z)m (z) n = �1; 0; 1; ::: (4.1.8)

seklinde ifade edilebilir. Green fonksiyonu tan¬m¬ndanM (n; n; z) = 0 oldu¼gu aç¬kt¬r.

Ayr¬ca^M (n;m; z) = M (n;m; z) zm�n olmak üzere �

�z; J (n)

�= z�nn oldu¼gu

dikkate al¬narak ve (4.1.18) esitli¼gi

��z; J (n)

�= 1 +

1Xm=n+1

^M (n;m; z)�

�z; J (m)

�seklinde ifade edilir veya

��z; J (n)

�� 1 =

1Xm=n+1

^M (n;m; z) +

1Xm=n+1

^M (n;m; z)

���z; J (m)

�� 1�(4.1.19)

formunda yaz¬labilir.

^M (n;m; z) z ye göre bir polinomdur ve jzj < 1 için

��G (n;m; z) zm�n�� = 2��z2(m�n) � 1�� ��z � z�1

���1 � 2 jzj jm� nj (4.1.20)��G (n;m� 1; z) zm�n�� = 2 jzj2 jm� n� 1j � 2 jzj jm� nj

esitsizlikleri gerçeklenir.

39

Page 46: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

Gerçekten;

^M (n;m; z) = M (n;m; z) zm�n

=

��bmG (n;m; z) +

�1

2� 2am�1cm�1

�G (n;m� 1; z)

�zm�n

olup^M (n;m; z), z ye göre bir polinomdur.

��G (n;m; z) zm�n�� = ����2zm�n � zn�m

z � z�1zm�n

���� = 2 ����z2(m�n) � 1z � z�1

���� = 2 ����z2(m�n) � 1z2 � 1

���� jzjolup

limz!1

z2(m�n) � 1z2 � 1 = lim

z!1

2 (m� n) z2m�2n�1

2z= m� n

oldu¼gundan

��G (n;m; z) zm�n�� = 2 ����z2(m�n) � 1z2 � 1

���� jzj � 2 jzj jm� nj

olarak bulunur. Benzer sekilde;

��G (n;m� 1; z) zm�n�� =

����2zm�n�1 � zn�(m�1)

z � z�1zm�n

���� = ����2z2m�2n�1 � z

z � z�1

����= 2

����z2m�2n�1 � z

z2 � 1

���� jzj = 2 jzj2 ����z2m�2n�2 � 1z2 � 1

����olup

limz!1

z2m�2n�2 � 1z2 � 1 = lim

z!1

2 (m� n� 1) z2m�2n�32z

= m� n� 1

oldu¼gundan

��G (n;m� 1; z) zm�n�� = 2 jzj2 ����z2m�2n�2 � 1z2 � 1

���� � 2 jzj2 jm� n� 1j � 2 jzj jm� nj

40

Page 47: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

olarak (4.1.20) esitsizlikleri elde edilmis olur. Bu esitsizlikler kullan¬larak

���� ^M (n;m; z)

���� =

������ �bmG (n;m; z) zm�n

+�12� 2am�1cm�1

�G (n;m� 1; z) zm�n

������ (4.1.21)

� 2 jbmj jzj jm� nj+����12 � 2am�1cm�1

���� 2 jzj jm� nj

= jzj jm� nj (2 jbmj+ j1� 4am�1cm�1j) ; jzj � 1

yaz¬l¬r. Simdi teoremin ispat¬nda gerekli olacak baz¬lemmalar¬verelim.

Lemma 4.1.6. (4.1.2) kosulu alt¬nda g (n; z) =1P

m=n+1

^M (n;m; z) serisi kapal¬birim

disk olan D içinde düzgün ve mutlak yak¬nsakt¬r. Ayr¬ca (4.1.21) esitsizli¼gi gere¼gince

jg (n; z)j �1X

m=n+1

mhm; hm = 2 jbmj+ j1� 4am�1cm�1j

yaz¬l¬r (Egorova and Golinskii 2005b).

·Ispat :

jg (n; z)j =�����

1Xm=n+1

^M (n;m; z)

����� �1X

m=n+1

���� ^M (n;m; z)

�����

1Xm=n+1

jzj jm� nj (j2bmj+ j1� 4am�1cm�1j) ; jzj � 1 oldu¼gundan

�1X

m=n+1

jm� nj (j2bmj+ j1� 4am�1cm�1j)

�1X

m=n+1

m (j2bmj+ j1� 4am�1cm�1j) =1X

m=n+1

mhm

elde edilir.

1� 4am�1cm�1 = (1� 2am�1) (1 + 2cm�1) + (1� 2cm�1)� (1� 2am�1)

41

Page 48: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

oldu¼gundan

jg (n; z)j �1X

m=n+1

m (j2bmj+ j1� 4am�1cm�1j)

�1Xm=1

m (j2bmj+ j1� 2am�1j j1 + 2cm�1j+ j1� 2cm�1j � j1� 2am�1j)

=1Xm=1

m (j2bmj+ j1� 2am�1j+ j1� 2cm�1j)

+1Xm=1

m (j1� 2am�1j j1 + 2cm�1j)

olup (4.1.2) kosulu gere¼gince jg (n; z)j < 1 yaz¬l¬r. Dolay¬s¬yla g (n; z) Weierstrass

testinden D da düzgün ve mutlak yak¬nsakt¬r.

Lemma 4.1.7. Ard¬s¬k yaklas¬mlar¬n standart metodu gere¼gince

��� �z; J (n)�� 1�� � exp 1Xm=1

mhm

! 1Xm=n+1

mhm

esitsizli¼gi sa¼glan¬r (Egorova and Golinskii 2005b).

·Ispat: (4.1.19) esitli¼ginde

f (n; z) = ��z; J (n)

�� 1; g (n; z) =

1Xm=n+1

^M (n;m; z)

olmak üzere

f (n; z) = g (n; z) +

1Xm=n+1

^M (n;m; z) f (m; z)

yaz¬l¬r.

f1 (n; z) = g (n; z) ; fj+1 (n; z) =1X

m=n+1

^M (n;m; z) fj (m; z)

olmak üzere tümevar¬m yöntemiyle

jfj (n; z)j ��j1 (n)

(j � 1)!

42

Page 49: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

oldu¼gu gösterilebilir. Burada �1 (n) =1P

m=n+1

mhm biçimindedir. j = 1 için

jf1 (n; z)j = jg (n; z)j =�����

1Xm=n+1

^M (n;m; z)

����� �1X

m=n+1

mhm = �1 (n)

elde edilir.

j için

jfj (n; z)j ��j1 (n)

(j � 1)!

ifadesi do¼gru olsun. Bu durumda

jfj+1 (n; z)j =�����

1Xm=n+1

^M (n;m; z) fj (m; z)

����� (4.1.22)

�1X

m=n+1

���� ^M (n;m; z)

���� jfj (m; z)j�

1Xm=n+1

mhm�j1 (m)

(j � 1)! =1

(j � 1)!

1Xm=n+1

mhm�j1 (m)

olur. (4.1.22) esitsizli¼ginde1P

m=n+1

mhm�j1 (m) ifadesine (a+ b)j+1�aj+1 � (j + 1) ajb;

(a; b > 0) esitsizli¼gi uyguland¬¼g¬nda; a = �1 (m), b = mhm olmak üzere

[mhm + �1 (m)]j+1 � �j+11 (m) � (j + 1)�j1 (m)mhm

olur.1P

k=m+1

khk = �1 (m) oldu¼gundan

mhm�j1 (m) � 1

j + 1

h(mhm + �1 (m))

j+1 � �j+11 (m)i

=1

j + 1

24 1Xk=m+1

khk +mhm

!j+1� �j+11 (m)

35=

1

j + 1

24 1Xk=m

khk

!j+1� �j+11 (m)

35

43

Page 50: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

elde edilir.1Pk=m

khk = �1 (m� 1) olaca¼g¬ndan ise

mhm�j1 (m) =

1

j + 1

��j+11 (m� 1)� �j+11 (m)

bulunur. Bu son esitlik (4.1.22) esitsizli¼ginde dikkate al¬nd¬¼g¬nda

jfj+1 (n; z)j �1

(j � 1)!

1Xm=n+1

1

j + 1

��j+11 (m� 1)� �j+11 (m)

� 1

j!limp!1

pXm=n+1

��j+11 (m� 1)� �j+11 (m)

=

1

j!limp!1

8<: �j+11 (n)� �j+11 (n+ 1) + �j+11 (n+ 1)� �j+11 (n+ 2)

+:::+ �j+11 (p� 1)� �j+11 (p)

9=;=

1

j!�j+11 (n)� 1

j!limp!1

�j+11 (p)

yaz¬l¬r. Yak¬nsak serinin kalan terimi s¬f¬ra gidece¼ginden limp!1

�j+11 (p) = 0 olup

jfj+1 (n; z)j �1

j!�j+11 (n)

elde edilir. Böylece

jfj (n; z)j �1

(j � 1)!�j1 (n)

esitsizli¼ginin sa¼gland¬¼g¬elde edilmis olur. Bu esitsizlik dikkate al¬nd¬¼g¬nda

��� �z; J (n)�� 1�� = jf (n; z)j =�����1Xj=1

fj (n; z)

����� �1Xj=1

�j1 (n)

(j � 1)! �1Xj=1

�j�11 (n)�1 (n)

(j � 1)!

= �1 (n) exp [�1 (n)] = exp

1Xm=n+1

mhm

! 1Xm=n+1

mhm

� exp

1Xm=1

mhm

! 1Xm=n+1

mhm; n � �1, jzj � 1

elde edilir.

44

Page 51: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

Lemma 4.1.8. ��z; J (n)

�pertürbasyon determinant¬Taylor serisine aç¬ld¬¼g¬nda;

��z; J (n)

�= 1 +

1Xj=1

{ (n; j) zj

seklinde ifade edilir ve { (n; j) Taylor katsay¬lar¬için

j{ (n; j)j � C

1Xm=n+1

mhm

esitsizli¼gi gerçeklenir. Burada C, uzay¬n de¼giskeninden ve spektral parametreden

ba¼g¬ms¬z pozitif sabittir. Sabitlenen j için n ! 1 iken { (n; j) ! 0 elde edilir

(Egorova and Golinskii 2005b).

·Ispat : f (z), bir C : jz � z0j = R çemberinin üzerinde ve içinde analitik,

M = maxz2C

jf (z)j

olmak üzere jf (z)j �M ise Cauchy esitsizli¼gi��f (n) (z0)�� � n!M

Rnesitsizli¼ginin gerçek-

lendi¼gini söyler.

D = fz : jzj � 1g olup D bölgesinde

g (n; z) =1X

m=n+1

^M (n;m; z)

mutlak ve düzgün yak¬nsak oldu¼gundan terim terim türevlenebilir ve analitiktir.

Ayr¬ca jg (n; z)j �1P

m=n+1

mhm ve j{ (n; j)j =��������0; J (n)

��(j)j!

����� oldu¼gundan Cauchyesitsizli¼ginden Lemma (4.1.7) dikkate al¬narak

j{ (n; j)j =��������0; J (n)

��(j)j!

����� � C

1Xm=n+1

mhm

yaz¬l¬r. M =1P

m=n+1

mhm seklinde ifade edilir. Buradan

45

Page 52: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

0 � j{ (n; j)j � C1X

m=n+1

m (j2bmj+ j1� 4am�1cm�1j)

yaz¬l¬r. n!1 için m!1 olup

0 � limn!1

j{ (n; j)j � 0

olur, buradan ise limn!1

j{ (n; j)j = 0 dolay¬s¬yla sabitlenen j için n ! 1 iken

{ (n; j) ! 0 bulunur. Simdi (4.1.1) Teoreminin ispat¬na devam edilebilir. (4.1.10)

esitli¼ginde

��z; J (n)

�= 1 +

1Xj=1

{ (n; j) zj

aç¬l¬m¬yaz¬ld¬¼g¬nda

1 +1Xj=1

{ (n; j) zj =

�z + z�1

2� bn+1

�2z

1 +

1Xj=1

{ (n+ 1; j) zj!

�4z2an+1cn+1

1 +

1Xj=1

{ (n+ 2; j) zj!

=�z2 + 1� 2zbn+1

�+�z2 + 1� 2zbn+1

� �{ (n+ 1; 1) z + { (n+ 1; 2) z2 + :::

��4z2an+1cn+1

�4z2an+1cn+1�{ (n+ 2; 1) z + { (n+ 2; 2) z2 + :::

�= 1� 2zbn+1 + (1� 4an+1cn+1) z2

+�{ (n+ 1; 1) z + { (n+ 1; 2) z2 + :::

��2zbn+1

�{ (n+ 1; 1) z + { (n+ 1; 2) z2 + { (n+ 1; 3) z3 + :::

�+z2

�{ (n+ 1; 1) z + { (n+ 1; 2) z2 + { (n+ 1; 2) z2 + :::

��4z2an+1cn+1

�{ (n+ 2; 1) z + { (n+ 2; 2) z2 + :::

46

Page 53: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

ç¬kar. Buradan

{ (n; 1) z + { (n; 2) z2 + { (n; 3) z3 + :::

= �2bn+1z + (1� 4an+1cn+1) z2

+�{ (n+ 1; 1) z + { (n+ 1; 2) z2 + :::

��2bn+1

�{ (n+ 1; 1) z2 + { (n+ 1; 2) z3 + :::

�+�{ (n+ 1; 1) z3 + { (n+ 1; 2) z4 + :::

��4an+1cn+1

�{ (n+ 2; 1) z3 + { (n+ 2; 2) z4 + :::

�elde edilir. Son esitlikte katsay¬lar kars¬last¬r¬larak

{ (n; 1) = { (n+ 1; 1)� 2bn+1

{ (n; 2) = (1� 4an+1cn+1)� 2bn+1{ (n+ 1; 1) + { (n+ 1; 2)

{ (n; 3) = { (n+ 1; 1)� 4an+1cn+1{ (n+ 2; 1)

�2bn+1{ (n+ 1; 2) + { (n+ 1; 3)

{ (n; 4) = { (n+ 1; 2)� 4an+1cn+1{ (n+ 2; 2)

�2bn+1{ (n+ 1; 3) + { (n+ 1; 4)

:::

{ (n; j + 1) = { (n+ 1; j � 1)� 4an+1cn+1{ (n+ 2; j � 1)

�2bn+1{ (n+ 1; j) + { (n+ 1; j + 1) , (j � 2)

bulunur veya iterasyon ile

{ (n; 1)� { (n+ 1; 1) = �2bn+1

{ (n+ 1; 1)� { (n+ 2; 1) = �2bn+2

:::::::::::::::::::::::::: = :::::::

{ (m� 1; 1)� { (m; 1) = �2bm

{ (m; 1)� { (m+ 1; 1) = �2bm+1

47

Page 54: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

olaca¼g¬ndan bu esitliklerin taraf tarafa toplanmas¬sonucu

{ (n; 1)� { (m+ 1; 1) = �2m+1Xk=n+1

bk

elde edilir. m!1 için { (m+ 1; 1)! 0 olaca¼g¬ndan

{ (n; 1) = �2m+1Xk=n+1

bk (4.1.23)

olur. Benzer sekilde

{ (n; 2)� { (n+ 1; 2) = (1� 4an+1cn+1)� 2bn+1{ (n+ 1; 1)

{ (n+ 1; 2)� { (n+ 2; 2) = (1� 4an+2cn+2)� 2bn+2{ (n+ 2; 1)

{ (n+ 2; 2)� { (n+ 3; 2) = (1� 4an+3cn+3)� 2bn+3{ (n+ 3; 1)

::::::::::::::::::::::::: = :::::::::::::::::::::::::::::::::::::

{ (m� 1; 2)� { (m; 2) = (1� 4amcm)� 2bm{ (m; 1)

{ (m; 2)� { (m+ 1; 2) = (1� 4am+1cm+1)� 2bm+1{ (m+ 1; 1)

olup bu esitlikler taraf tarafa topland¬¼g¬nda

{ (n; 2)� { (m+ 1; 2) = �m+1Xk=n+1

[2bk{ (k; 1) + 4akck � 1]

bulunur. Buradan m!1 için limit al¬nd¬¼g¬nda { (m+ 1; 2)! 0 olaca¼g¬ndan

{ (n; 2) = �1X

m=n+1

[2bm{ (m; 1) + 4amcm � 1] (4.1.24)

48

Page 55: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

olarak bulunur. Ayn¬sekilde j � 2 için

{ (n; j + 1)� { (n+ 1; j + 1) = { (n+ 1; j � 1)� 2bn+1{ (n+ 1; j)

�4an+1cn+1{ (n+ 2; j � 1)

{ (n+ 1; j + 1)� { (n+ 2; j + 1) = { (n+ 2; j � 1)� 2bn+2{ (n+ 2; j)

�4an+2cn+2{ (n+ 3; j � 1)

{ (n+ 2; j + 1)� { (n+ 3; j + 1) = { (n+ 3; j � 1)� 2bn+3{ (n+ 3; j)

�4an+3cn+3{ (n+ 4; j � 1)

::::::::::::::::::::::::::::::::: = ::::::::::::::::::::::::::::::::

{ (k; j + 1)� { (k + 1; j + 1) = { (k + 1; j � 1)� 2bk+1{ (k + 1; j)

�4ak+1ck+1{ (k + 2; j � 1)

olup elde edilen son esitlikler taraf tarafa topland¬¼g¬nda

{ (n; j + 1)� { (k + 1; j + 1) = �k+1X

m=n+1

[2bm{ (m; j) + 4amcm{ (m+ 1; j � 1)]

+k+1X

m=n+1

{ (m; j � 1)

{ (n; j + 1)� { (k + 1; j + 1) = { (n+ 1; j � 1)

�k+1X

m=n+1

f2bm{ (m; j) + (4amcm � 1){ (m+ 1; j � 1)g

yaz¬l¬r. Yine k !1 için { (k + 1; j + 1)! 0 olaca¼g¬ndan j � 2 için

{ (n; j + 1) = { (n+ 1; j � 1)�1X

m=n+1

f2bm{ (m; j) + (4amcm � 1){ (m+ 1; j � 1)g

(4.1.25)

olarak elde edilir.

H (n; 0) = [1 +H (n+ 1)] [1 +H (n)] [1 +H (n� 1)]

olmak üzere H (n), H (n;m) dizilerinin tan¬mlar¬ ve (4.1.23) , (4.1.24) , (4.1.25)

49

Page 56: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

esitlikleri kullan¬larak j üzerinden tümevar¬mla

j{ (n; j)j � H (n; j)H

�n+ 1 +

�����j2������ , n � �1 (4.1.26)

esitsizli¼gi yaz¬l¬r.

j = 1 için

j{ (n; 1)j =������2

1Xm=n+1

bm

����� �1X

m=n+1

j2bmj �1X

m=n+1

j2bmj+ j4amcm � 1j

= H (n+ 1) � H (n+ 1)H (n; 1)

olup (4.1.26) esitsizli¼gi elde edilir.

j için

j{ (n; j)j � H (n; j)H

�n+ 1 +

�����j2������ (4.1.27)

esitsizli¼gi do¼gru olsun.

j + 1 için

j{ (n; j + 1)j � H (n; j + 1)H

�n+ 1 +

�����j + 12������

esitsizli¼ginin sa¼gland¬¼g¬(4.1.27) esitsizli¼gi yard¬m¬yla gösterilir. (4.1.25) esitli¼ginden

j{ (n; j + 1)j � j{ (n+ 1; j � 1)j+1X

m=n+1

j2bm{ (m; j)j+j(4amcm � 1){ (m+ 1; j � 1)j

olup (4.1.27) kabulü alt¬nda

j{ (n; j + 1)j � H (n+ 1; j � 1)H�n+ 2 +

�����j � 12������

+1X

m=n+1

j2bmjH (m; j)H�m+ 1 +

�����j2������

+1X

m=n+1

H (m+ 1; j � 1)H�m+ 2 +

�����j � 12������ j4amcm � 1j

yaz¬l¬r. H (n;m) dizisi n ye göre azalan m ye göre artan dizi ve H (n) dizisi n ye

50

Page 57: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

göre azalan dizi oldu¼gundan

j{ (n; j + 1)j � H (n+ 1; j � 1)H�n+ 1 +

�����j + 12������

+H (n+ 1; j)H

�n+ 1 +

�����j + 22������ 1X

m=n+1

j2bmj

+H (n+ 2; j � 1)H�n+ 1 +

�����j + 32������ 1X

m=n+1

j4amcm � 1j

� H (n+ 1; j)H

�n+ 1 +

�����j + 12������

1 +

1Xm=n+1

j2bmj+ j4amcm � 1j!

=

n+jYm=n+2

[1 +H (m)]H

�n+ 1 +

�����j + 12������ [1 +H (n+ 1)]

=

n+jYm=n+1

[1 +H (m)]H

�n+ 1 +

�����j + 12������

= H (n; j + 1)H

�n+ 1 +

�����j + 12������

olup istenilen elde edilir. Dolay¬s¬yla

j{ (n; j)j � H (n; j)H

�n+ 1 +

�����j2������

esitsizli¼gi n � �1 için j üzerinden tümevar¬mla elde edilmis olur. Buradan H (n;m)

ve H (n) dizilerinin tan¬mlar¬ndan

j{ (n; j)j �n+m�1Yj=n+1

1 +H (j)1X

m=n+1+[j j2 j](j2bmj+ j4amcm � 1j) (4.1.28)

j{ (n; j)j �1Yj=1

[1 +H (j)]

1Xm=n+1+[j j2 j]

(j2bmj+ j4amcm � 1j)

elde edilir. Bu esitsizlikte n = �1 al¬nd¬¼g¬nda

j�jj �1Yj=1

[1 +H (j)]1X

m=[j j2 j](j2bmj+ j4amcm � 1j)

51

Page 58: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

bulunarak ispat tamamlan¬r.

Sonuç 4.1.1. J matrisi ile (n+ 1) : moment olan

Mn+1 =

1Xk=0

(k + 1)n+1�����ak � 12

����+ jbkj+ ����ck � 12����� <1 (4.1.29)

olsun. Bu durumda pertürbasyon determinant¬n¬n n:mertebeden türevi olan�(n) (z),

asa¼g¬daki esitsizli¼gi gerçekler.

maxz2D

���(n) (z)�� � C (J)Mn+1 (4.1.30)

burada C (J) sadece J ye ba¼gl¬pozitif sabittir (Egorova and Golinskii 2005b).

·Ispat : Pertürbasyon determinant¬n Taylor serisi �(z; J) =1Pj=0

�jzj oldu¼gundan

�(z) = �0 + �1z + �2z2 + :::+ �nz

n + �n+1zn+1 + :::

�(1) (z) = �1 + 2�2z + :::+ n�nzn�1 + (n+ 1) �n+1z

n + :::

�(2) (z) = 2�2 + 6�3z + :::+ n (n� 1) �nzn�2 + n (n+ 1) �n+1zn�1 + :::

::::::: = :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

�(n) (z) = n (n� 1) (n� 2) (n� 3) :::3:2:1�n + (n+ 1)n (n� 1) :::3:2:1�n+1z + :::

olup

�(n) (z) =

1Xj=0

(j + 1) ::: (j + n) �j+nzj

seklinde ifade edilebilir. Buradan

maxz2D

���(n) (z)�� = max

z2D

�����1Xj=0

(j + 1) ::: (j + n) �j+nzj

����� �1Xj=0

(j + 1) ::: (j + n) j�j+nj

(4.1.31)

52

Page 59: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

yaz¬l¬r. Teorem (4.1.1) dikkate al¬nd¬¼g¬nda

j�j+nj �1Y

j+n=1

[1 +H (j + n)]

1Xm=[j j+n2 j]

(j2bmj+ j4amcm � 1j)

yaz¬l¬r.1Q

j+n=1

[1 +H (j + n)] <1 oldu¼gundan

j�j+nj � C1

1Xm=[j j+n2 j]

(j2bmj+ j4amcm � 1j) � 2C11X

m=j+n

(j2bmj+ j4amcm � 1j)

olarak bulunur. Dolay¬s¬yla

maxz2D

���(n) (z)�� � 2C1

1Xj=0

(j + 1) ::: (j + n)

1Xm=j+n

(j2bmj+ j4amcm � 1j)

� C2 (J)1Xj=0

(j + n)n1X

m=j+n

Am, Am = j2bmj+ j4amcm � 1j

� C2 (J)1Xm=n

Am

m�nXj=0

(j + n)n = C2 (J)1Xm=n

Ammn

m�nXj=0

1

= C2 (J)1Xm=n

mnAm (m� n+ 1) � C2 (J)1Xm=n

(m+ 1)n+1Am

= C2 (J)1Xm=n

(m+ 1)n+1 (j2bmj+ j4amcm � 1j)

� C2 (J)1Xm=0

(m+ 1)n+1

8<: jbmj+��am � 1

2

��+ ��cm � 12

��+��am � 1

2

�� ��cm + 12

��9=;

� C (J)

1Xm=0

(m+ 1)n+1�jbmj+

����am � 12����+ ����cm � 12

�����= C (J)Mn+1

elde edilir.

53

Page 60: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

5. B·IR·IM D·ISK ·IÇ·INDEK·I ANAL·IT·IK FONKS·IYON SINIFLARI ·IÇ·IN

SIFIR KÜMELER·I

Bu bölümde analitik fonksiyonlar¬n s¬f¬r kümelerine ait baz¬özellikler ele al¬nm¬st¬r.

A ile birim disk içinde analitik ve s¬n¬ra dek sürekli olan fonksiyonlar¬n cebri, X

ile A cebrindeki fonlsiyonlar¬n bir alt s¬n¬f¬, E ile de T birim çemberinin kapal¬bir

alt kümesi gösterilmistir. Ayr¬ca A1 ile tüm türevleri A ya ait olan A daki fonksi-

yonlar¬n alt cebri gösterilmistir. Daha aç¬k bir ifadeyle A1, birim yuvar¬n içinde

analitik birim çemberde yani birim yuvar üzerindeki noktalarda sonsuz mertebeden

türevlenebilir fonksiyonlar¬n cebrini göstermektedir. Bu bölümde A1 nun baz¬özel

alt s¬n¬�ar¬incelenmistir.

Tan¬m 5.1. Bir fonksiyonun E kümesi üzerinde s¬f¬r olmas¬ndan özdes olarak s¬f¬r

olmas¬ç¬k¬yorsa bu kümeye fonksiyonun birebirlik kümesi denir. Di¼ger bir ifadeyle

e¼ger E üzerinde s¬f¬r olan hiçbir asikar olmayan fonksiyon yoksa E kümesi X için bir

birebirlik veya teklik kümesi olarak adland¬r¬l¬r.

g 2 A1 ve Gn (g) := Gn = maxz2D

��g(n) (z)�� ; n 2 Z+ (5.1)

al¬ns¬n (Egorova and Golinskii 2005b).

Lemma 5.1. g 2 A1 olsun. Bu durumda herbir n do¼gal say¬s¬ve key� z; w 2 D

için �����g (z)�n�1Xk=0

g(k) (w)

k!(z � w)k

����� � Gnn!jz � wjn (5.2)

esitsizli¼gi sa¼glan¬r (Egorova and Golinskii 2005b).

·Ispat : f fonksiyonunun x = a civar¬nda Taylor serisi

f (x) =

nXk=0

f (k) (a)

k!(x� a)k +Kn (x) ; Kn (x) =

f (n+1) (c) (x� a)

(n+ 1)!; a < c < x

54

Page 61: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

biçimindedir. Dolay¬s¬yla g analitik fonksiyonunun z = w civar¬nda Taylor serisi

g (z) =

n�1Xk=0

g(k) (w)

k!(z � w)k +Kn (z)

olur. Burada Kn (z) = g(n) (c)(z � w)n

n!; c 6= z ve c 6= w biçimindedir. Bu durumda

�����g (z)�n�1Xk=0

g(k) (w)

k!(z � w)k

����� = jKn (z)j =����g(n) (c) (z � w)n

n!

����� jz � wjn

n!

��g(n) (c)�� � jz � wjn

n!maxc2D

��g(n) (c)��=

Gnn!jz � wjn

olup ispat tamamlan¬r.

g Fonksiyonunun Birim Çember Üzerindeki S¬f¬rlar¬n¬n Kümesi

F (g) = F :=�� 2 T : g(n) (�) = 0 8n 2 Z+

, � = ei�; 0 � � � 2�

olsun.

Lemma 5.2. F s¬f¬r ölçülü kapal¬bir kümedir (Egorova and Golinskii 2005b).

·Ispat : Özdes olarak s¬f¬r olmayan analitik fonksiyonun tüm sonsuz katl¬ s¬f¬rlar¬

analitiklik bölgesinin s¬n¬r¬ndad¬r. Dolay¬s¬yla F1, g fonksiyonunun analitiklik böl-

gesinin s¬n¬r¬ndaki s¬f¬rlar¬n¬n kümesi olmak üzere F � F1 yaaz¬l¬r. E¼ger � (F1) = 0

ise Lebesgue ölçüsü s¬f¬r olan kümenin her alt kümesinin Lebesgue ölçüsü de s¬f¬r

olaca¼g¬ndan � (F ) = 0 yaz¬l¬r. g 2 A1 oldu¼gundan birim yuvarda analitik birim

yuvar¬n s¬n¬r¬nda sürekli z 2 F1 için g (z) = 0 ancak tüm birim yuvarda g (z) 6= 0

oldu¼gundan Privalov teoreminden � (F1) = 0 bulunur. Dolay¬s¬yla � (F ) = 0 elde

edilir. Ayr¬ca F g fonksiyonun s¬f¬rlar¬n¬n limit noktalar¬n¬içerdi¼ginden kapal¬d¬r.

Ft uzakl¬klar¬en fazla t den F kümesine uzanan noktalar¬n kapal¬bir kümesi olsun.

Yani; Ft ile F kümesinin t komsulu¼gu gösterilsin.

55

Page 62: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

'F (t) = ' (t) = jFtj

olsun. ' fonksiyonuna dF (x) = dist (x; F ) x 2 R fonksiyonunun da¼g¬l¬m fonksiyonu

denir.

Herbir h ölçülebilir fonksiyonu için t 2 F ise dF (t) = 0, t =2 F ise dF (t) = s olup

'�1 (t) = dF (t) = u de¼gisken de¼gistirmesiyle

ZFs

h (dF (t)) dt =

sZ0

h (u) d' (u) (5.3)

elde edilir.

Ayr¬ca g 2 A1 için

T (s) := infk�0

Gk (g) sk

k!, s > 0 (5.4)

olarak tan¬mlans¬n.

Lemma 5.3. g 2 A1 ve g 6= 0 olsun. Bu durumda

2�Z0

lnT (s) d' (s) > �1

esitsizli¼gi sa¼glan¬r (Egorova and Golinskii 2005b).

·Ispat : g 2 A1 8z; w 2 D için (5.2) esitsizli¼gi gere¼gince�����g (z)�n�1Xk=0

g(k) (w)

k!(z � w)k

����� � Gnn!jz � wjn

yaz¬l¬r. Burada w = ei�0 z = ei�, �0 2 F al¬nd¬¼g¬nda�����g �ei���n�1Xk=0

g(k)�ei�0�

k!

�ei� � ei�0

�k����� � Gnn!

��ei� � ei�0��n

56

Page 63: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

olup �0 2 F oldu¼gundan

��g �ei���� � Gn��ei� � ei�0

��nn!

(5.5)

yaz¬l¬r. f (x) = eix fonksiyonuna [�0; �] aral¬¼g¬nda ortalama de¼ger teoremi uygu-

land¬¼g¬nda f0(c) = ieic =

ei� � ei�0

� � �0olacak sekilde en az¬ndan bir tane c 2 (�0; �)

vard¬r. Dolay¬s¬yla ��ieic�� = 1 = ��ei� � ei�0��

j� � �0j

yaz¬l¬r. Buradan��ei� � ei�0

��n = j� � �0jn olaca¼g¬ndan (5.5) esitsizli¼gi

��g �ei���� � Gn j� � �0jn

n!

biçiminde yaz¬l¬r. Son esitsizli¼gin sa¼g k¬sm¬n ve �0 olmak üzere iki parametre içeriyor

sol taraf daha da küçültülebilir.

��g �ei���� � infn�0

Gnn!(dF (�))

n = T (dF (�))

yaz¬l¬r. Buradan

ln��g �ei���� � lnT (dF (�))

bulunur. ·Iyi bilinen2�R0

ln��g �ei���� d� > �1 esitli¼gi dikkate al¬nd¬¼g¬nda

�1 <

2�Z0

ln��g �ei���� d� � 2�Z

0

lnT (dF (�))

yaz¬l¬r. Buradan (5.3) esitli¼gi

2�Z0

lnT (dF (�)) =

2�Z0

lnT (s) d' (s)

olaca¼g¬n¬söyler. Böylece

�1 <

2�Z0

lnT (s) d' (s)

57

Page 64: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

elde edilir. Baska sekilde de bu esitsizli¼gin varl¬¼g¬na ulas¬labilir (Bairamov et al.

2001; lemma 4.4) 2� peryotlu g fonksiyonu tüm düzlemde analitik, tüm türevleri

aç¬k üst düzlemde sürekli supz2P

��g(k) (z)�� � Ak, G, g fonksiyonunun P seridi içindeki

sonsuz katl¬s¬f¬rlar¬n¬n kümesi G � [0; 2�], � (G) = 0 ve

F (s) = infk

Aksk

k!

k = 0; 1; 2; ::: olmak üzere

wZ0

lnF (s) d� (Gs) = �1 w 2 [0; 2�]

ise C+ da g � 0 oldu¼gu söylenir. Verilen (5.3) lemmas¬nda g 2 A1 oldu¼gun-

dan kendisi ve tüm türevleri birim disk içinde analitik ve s¬n¬ra dek süreklidir.

Gn = maxz2D

��g(n) (z)�� n 2 Z+, F g fonksiyonunun birim çember üzerindeki sonsuz

katl¬s¬f¬rlar¬kümesi, F � [0; 2�) � (F ) = 0 ve T (s) = infk�0

Aksk

k!> 0 oldu¼gundan

wR0

lnT (s) d' (s) = �1 ise g � 0 olur. g 6= 0 verildi¼ginden2�R0

lnT (s) d' (s) 6= �1

olup2�R0

lnT (s) d' (s) > �1 elde edilir.

g fonksiyonunun iç s¬f¬rlar¬yla iliskili E kümesi

E (g) = E := f� 2 T : fzng 2 D, zn ! �, g (zn) = 0g

seklinde tan¬mlans¬n.

Lemma 5.4.

F (g) = F :=�� 2 T : g(n) (�) = 0 8n 2 Z+

, � = ei�, 0 � � � 2�

E (g) = E := f� 2 T : fzng 2 D, zn ! �, g (zn) = 0g

olmak üzere E � F sa¼glan¬r (Egorova and Golinskii 2005b).

·Ispat : Kabul edelim ki herhangi w eleman¬için w 2 E ancak w =2 F olsun. w =2 F

58

Page 65: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

oldu¼gundan w, g fonksiyonunun sonlu katl¬s¬f¬r¬d¬r. Farz edelim ki w, (n� 1) katl¬

s¬f¬r olsun. Bu durumda g(k) (w) = 0; k = 1; 2; :::; n � 2 ve g(n�1) (w) 6= 0 yaz¬l¬r.

(5.2) esitsizli¼gi gere¼gince�����g (z)�n�1Xk=0

g(k) (w)

k!(z � w)k

����� � Gn jz � wjn

n!

oldu¼gu söylenir. Buradan g(k) (w) = 0; k = 1; 2; :::; n� 2 oldu¼gundan����g (z)� g(n�1) (w)

(n� 1)! (z � w)n�1���� � Gn jz � wjn

n!(5.6)

bulunur. w 2 E oldu¼gundan limk!1

zk = w olacak sekilde fzkg 2 D vard¬r öyleki herbir

k için g (zk) = 0 yaz¬l¬r. (5.6) esitsizli¼ginde z = zk al¬n¬rsa g (zk) = 0 olaca¼g¬ndan�����g(n�1) (w)(n� 1)! (zk � w)n�1���� � Gn jzk � wjn

n!

yaz¬l¬r. Buradan 0 ���g(n�1) (w)�� � Gn

njzk � wj olup. k ! 1 için limit al¬nd¬¼g¬nda

g(n�1) (w) = 0 elde edilir.Bu ise g(n�1) (w) 6= 0 oldu¼gundan çeliskidir. Dolay¬s¬yla

kabul yanl¬s olup w 2 E iken w 2 F oldu¼gu söylenir. Bu da E � F oldu¼gunu verir.

Tan¬m 5.2. E¼ger J matrisi için����an � 12����+ ����cn � 12

����+ jbnj � C1 exp��C2n�

�; 0 < � < 1; C1, C2 > 0 (5.7)

kosulu sa¼glan¬yorsa J matrisi P (�) s¬n¬f¬ndand¬r denir (Egorova and Golinskii 2005b).

Tan¬m 5.3. (Genel Metrik Uzaylarda p-ölçü)

X bir uzay 0 � p <1 olmak üzere p key� reel say¬olsun. Verilen key� " > 0 say¬s¬

için

m"p = inf

1Xi=1

[� (Ai)]p

olmak üzere

mp (X) = sup">0

m"p (X)

59

Page 66: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

al¬ns¬n. mp (X) e X in p-ölçüsü denir. Burada Ai ler X = A1 + A2 + :::olmak

üzere X in say¬labilir say¬da çap¬" dan küçük alt kümelerinin herhangi ayr¬smas¬d¬r

(Hurewicz and Wallman 1948).

Tan¬m 5.4. (Hausdor¤ Boyut) Verilen key�X metrik uzay¬n¬n Hausdor¤ boyutu

ile, mp (X) > 0 olacak sekilde tüm p reel say¬lar¬n¬n supremumu belirtilir.

X, n boyutlu uzay olmak üzere 0 � n <1 için dimX � n ve mp (X) > 0 olup

dimX � Hausdor¤dimX

dir (Hurewicz and Wallman 1948).

Teorem 5.1. 0 < � <1

2olmak üzere J 2 P (�) olsun. Bu durumda EJ = f�d (J)g

0

s¬f¬r ölçülü kapal¬bir alt kümedir ve

dimEJ � � (EJ) �1� 2�1� �

(5.8)

esitsizli¼gi gerçeklenir. Burada dimEJ , EJ kümesinin hausdor¤ boyutudur ve [�1,1]

kapal¬aral¬¼g¬n¬n kapal¬F alt kümesi için

� (EJ) = inf

(" > 0 :

1Xj=1

jljj" <1)

seklinde tan¬mlan¬r. fljgler F kümesinin tamamlay¬c¬aral¬klar¬d¬r. E¼ger J 2 P�12

�ise EJ = ? dir (Egorova and Golinskii 2005b).

·Ispat : J 2 P (�) oldu¼gundan 0 < � < 1, C1 > 0, ve C2 > 0 olmak üzere����an � 12����+ ����cn � 12

����+ jbnj � C1 exp��C2n�

�sa¼glan¬r. Dolay¬s¬yla herbir n için otomatik olarak

Mn+1 =

1Xk=0

(k + 1)n+1�����ak � 12

����+ jbkj+ ����ck � 12����� <1

60

Page 67: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

sa¼glan¬r. Buradan Mr momentleri ç¬kar¬labilir. Yine J 2 P (�) oldu¼gundan����ak � 12����+ jbkj+ ����ck � 12

���� � C exph�C (k + 1)�

iyaz¬l¬r. Burada C orjinal J matrisine ba¼gl¬pozitif sabittir. Dolay¬s¬yla

Mr � C

1Xk=0

(k + 1)r exph�C (k + 1)�

i= C

1Xk=0

(k + 1)r exp

��C � C

2(k + 1)�

olup

Mr � C

1Xk=0

(k + 1)r exp

��C2(k + 1)�

�exp

��C2(k + 1)�

�(5.9)

elde edilir.

u (x) = xr exp

��Cx�2

�elementer fonksiyonu için

u0(x) = rxr�1 exp

��Cx�2

�+ xr

��C�2

�x��1 exp

��Cx�2

�(5.10)

= exp

��Cx�2

��rxr�1 � C�

2x�+r�1

yaz¬l¬r. u0(x) = 0 için exp

��Cx�2

�6= 0 olaca¼g¬ndan xr�1

�r � C�

2x��= 0 olur.

Buradan u fonksiyonu için x0 =�2r

C�

� 1� ve x1 = 0 kritik noktalar¬bulunur. (5.10)

esitli¼gininden x -e göre bir kez daha türev al¬narak

u00(x) = exp

��Cx�2

���C�r2

x�+r�2 +C2�2

4x2�+r�2

�+exp

��Cx�2

��r (r � 1)xr�2 � C�

2(r + � � 1)x�+r�2

61

Page 68: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

olarak bulunur.

u00(x0) = u

00

264� 2rC�

� 1�

375

= exp

��C2r2C�

�8>>>>><>>>>>:

�C�r2

�2r

C�

�� + r � 2�

+C2�2

4

�2r

C�

�2� + r � 2�

+r (r � 1)�2r

C�

�r � 2� � C�

2(r + � � 1)

�2r

C�

�r + � � 2�

9>>>>>=>>>>>;= �r� exp

��r�

��2r

C�

�r � 2�

olup exp��r�

�> 0,

�2r

C�

�r � 2�

> 0 ve r� > 0 oldu¼gundan

�r� exp��r�

��2r

C�

�r � 2�

< 0

bulunur. Dolay¬s¬yla x0 =�2r

C�

� 1� noktas¬u fonksiyonunun yerel maksimum nok-

tas¬d¬r. Böylece

maxx�0

u (x) = u (x0) =

�2r

C�

� r�e

�r�

=

�2

C�e

� r�r

r

� ; x0 =�2r

C�

� 1�

yaz¬l¬r. Bu esitlik (5.9)�da dikkate al¬narak

Mr � B

�2

C�e

� r�r

r

bulunur. Burada B = C1Pk=0

exph�C2(k + 1)�

iile ifade edilmistir. Elde edilen bu

esitsizlik sonuç (4.1.1) deki (4.1.30) esitsizli¼ginde göz önüne al¬narak n � 0 olmak

62

Page 69: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

üzere

Gn (�) = maxz2D

���(n) (z)�� � C (J)Mn+1

� C (J)B

�2

C�e

�n+ 1�

(n+ 1)

n+ 1

= C

�2

C�e

�n+ 1�

(n+ 1)

n+ 1

elde edilir. Buradan

�n+ 1

n

�n�< e

1

� , (n+ 1)

1

� < e

n+ 1

� , (n+ 1)

n+ 1

�< e

1

� n

n

� e

n+ 1

esitsizlikleri yard¬m¬yla

Gn (�) � C

�2

C�e

�n+ 1�

e

1

� n

n

� e

n+ 1

� C2

n+ 1

C

n+ 1

� �

n+ 1

e

1

� n

n

� � C2

n+ 1

� (C�)�n+ 1

� e

1

� n

n

Gn (�) � C (C1)n n

n

� � C (C1)n n!n

n

� , n � 0 (5.11)

olup P (�) s¬n¬f¬ndan olan J matrisinin pertürbasyon determinant¬n¬n G� Gevrey

s¬n¬f¬na ait oldu¼gu elde edilir.

Simdi

T (s) = infk�0

Gk (g) sk

k!; s > 0

fonksiyonu ele al¬ns¬n. (5.11) esitsizli¼gi dikkate al¬narak

T (s) � C infn�0

(C1)n n

n

� sn

n!= C inf

n�0

(C1s)n n

n

n!

63

Page 70: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

yaz¬l¬r. nn � enn! oldu¼gundan

T (s) � C infn�0

(C1se)n n

n

��n= C inf

n�0tnn�n

olur. Burada yeterince küçük s ler için t = C1se <1

2ve 0 < � < 1 olmak üzere

� = ��1 � 1 > 0 biçiminde ifade edilmistir. v (x) = txx�x elementer fonksiyonu için

v0(x) = tx (ln t)x�x + x�x (� lnx+ �) tx (5.12)

yaz¬l¬r. v0(x) = 0 için txx�x (ln t+ � lnx+ �) = 0 olaca¼g¬ndan ve tx 6= 0 oldu¼gundan

x�x = 0 veya ln t+ � lnx+ � = 0 olmal¬d¬r. ln t+ � lnx+ � = 0 ise

x = exp

��1� ln t

olup x =1

e

�1

eln t

� 1� yani

x2 =t

�1�

e

ve x�x = 0 ise

x3 = 0

kritik noktalar¬elde edilir. (5.12) esitli¼ginden x-e göre bir kez daha türev al¬nd¬¼g¬nda

v00(x) = [tx (ln t)x�x + txx�x (� lnx+ �)] (ln t+ �+ � lnx) +

xtxx�x

= txx�xn(ln t+ �+ � lnx)2 +

x

obulunur. � > 0, e > 0, t = C1es > 0 oldu¼gundan

x =1

et

�1� için (ln t+ �+ � lnx)2 > 0 ve

1

et

�1�

= e�t

1

� > 0

64

Page 71: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

olur. Dolay¬s¬yla v00

0@1et

�1�

1A > 0 olup x2 =1

et

�1� , v (x) fonksiyonunun yerel

minimum noktas¬d¬r. Böylece u =1

et

�1� olmak üzere

minx�0

v (x) = v (x2) = tuu�u = tu1

e�ut

��u� = e��u

= exp

8>><>>:��t

�1�

e

9>>=>>; öyleki x2 =1

et

�1� >> 1 (5.13)

esitli¼gi elde edilir. Buradan n = [jx2j] olmak üzere (5.13) esitli¼ginden

T (s) � C infntnn�n � C exp

0@��et�1

1A � C exp

0BB@�(C1es)�1� �

e

1CCA

� C exp

2664�(C1e)�1� �

e

�1

s

� �

1� �

3775 ; s � s0

= C exp

264�C �1s

� �

1� �

375 ; s � s0, 0 < � < 1

bulunur. Lemma (5.3)

�1 <

2�Z0

lnT (s) d' (s)

oldu¼gunu söyler. Buradan

�1 <

aZ0

lnT (s) d' (s) � C

aZ0

ln exp

264�C �1s

� �

1� �

375 d' (s)�1 < �D

aZ0

d' (s)

s�=1��; 0 < a < 1

65

Page 72: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

olupaZ0

d'F (s)

s�=1��<1; 0 < a < 1 (5.14)

F = F (�) elde edilir. Öncelikle 0 < � <1

2olsun. Bu durumda;

aR0

d'F (s)

s�=1��< 1,

0 < a < 1 integralinin yak¬nsakl¬¼g¬fljg ler F kümesinin tamamlay¬c¬aral¬klar¬olmak

üzere1Pj=1

jljj1� 2�1� � serisinin yak¬nsakl¬¼g¬na esittir (Carleson 1952).

� (F ) = inf

(" > 0 :

1Xj=1

jljj" <1)

seklinde tan¬mland¬¼g¬ndan

� (F ) � 1� 2�1� �

yaz¬l¬r. Fraktal boyut teorisi gere¼gince dimF � � (F ) yaz¬l¬r. Ayr¬caE � F oldu¼gun-

dan ve boyutlar¬n monotonlu¼gundan dimE � � (F ) � 1� 2�1� �

bulunur. �d (J), J

operatörünün D içindeki s¬f¬rlar¬n¬n kümesi bu s¬f¬rlar¬n limit noktalar¬da s¬f¬r ola-

ca¼g¬ndan EJ � E yaz¬l¬r. Dolay¬s¬yla

dimEJ � � (EJ) �1� 2�1� �

yaz¬l¬r. Böylece 0 < � < 1 için (5.8) esitsizli¼gi ispatlanm¬s olur. EJ � E � F ve

� (F ) = 0 oldu¼gundan � (EJ) = 0 oldu¼gu söylenir. C Hausdor¤ uzay �d (J) � C

oldu¼gundan f�d (J)g0= EJ kapal¬d¬r.

Simdi (5.14) esitsizli¼ginin � =1

2durumu ele al¬ns¬n. Bu durum F kümesi bos küme

de¼gilse imkans¬zd¬r. Gerçekten; lj =��j; �j

�tamamlay¬c¬yaylar¬n¬n boylar¬na göre

azalan s¬rada numaraland¬¼g¬farz edilsin. Böylece jl1j � jl2j � :::yaz¬l¬r.

0 < t1 < t2 <jl1j2=�1��12

olsun. ' fonksiyonunun tan¬m¬ndan

' (t2)� ' (t1) = jfx : t1 < dist (x; F ) � t2gj

66

Page 73: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

yaz¬l¬r. I (t1; t2) = (�1 + t1; �1 + t2) aral¬¼g¬için I (t1; t2) � fx : t1 < dist (x; F ) � t2g

oldu¼gu aç¬kt¬r. Bu yüzden ' (t2)�' (t1) � t2�t1 dir. d'F Lebesgue ölçüsü oldu¼gun-

dan (5.14) integrali ¬raksakt¬r. Sonuç olarak e¼ger J 2 P�1

2

�ise F dolay¬s¬yla E

bos kümedir. Bu da �d (J) kümesinin sonlu oldu¼gunu söyler ispat tamamlan¬r.

67

Page 74: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

KAYNAKLAR

Ad¬var, M. and Bairamov, E. 2001. Spectral properties of non-self adjoint di¤erence

operators, J. Math. Anal., Appl. 261; 461-478.

Ad¬var, M. and Bairamov, E. 2003. Di¤erence equations of second order with

spectral singularities,.Math. Anal. Appl. 277; 714-721.

Agarval, R.P. 2000. Di¤erence Equations and Inequalities Theory, Methods and

Applications, Marcel Dekker, New York.

Agarval, R.P. and Wong, P.J.Y. 1997. Advanced Topics in Di¤erence Equations,

Kluwer, Dordrecht.

Bairamov, E. 1999. Spectrum and spectral expansion for a non-self adjoint discrete

Dirac operators Quart. J. Math. Oxford Ser. (2) 50; 371-384.

Bairamov, E. and Coskun, C. 2004. Jost solutions and the spectrum of the system

of di¤erence equations Appl. Math. Lett. 17; 1039-1045.

Bairamov, E. and Coskun, C. 2005. The structure of the spectrum of a system of

di¤erence equations, Appl. Math. Lett. 18; 387-394.

Bairamov, E., Çakar, Ö. and Krall, A.M. 1999a. An eigenfunction expansion for

a quadratic pencil of a Schrödinger operator with spectral singularities,

J. Di¤erential equations 151; 268-289.

Bairamov, E., Çakar, Ö. and Krall, A.M. 1999b. Spectrum and spectral singularities

of a quadratic pencil of a Schrödinger operator with a general boundary

condition. J. Di¤, equations 151; 252-267.

Bairamov, E., Çakar, Ö. and Krall, A.M. 2001a. Spectral analysis of non-self adjoint

discrete Schrödinger operator with spectral singularities, Math. Nachr. 231;

89-104.

Bairamov, E., Çakar, Ö. and Krall, A.M. 2001b. Non-self adjoint di¤erence opera

tors and Jacobi matrices with spectral singularities, Math. Nachr. 229;

5-14.

Carleson, L. 1952. Sets of uniqueness for functions in the unit disc, Acta Math. 87;

325-345.

68

Page 75: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

Egorova, I. and Golinskii, L. 2005a. On the location of the discrete spectrum

for complex Jacobi matrices. Proceedings of the American Mathemati-

cal Society, volume 133. Number 12; 3635-3641.

Egorova, I. E. and Golinskii, L. B. 2005b. Limit sets for discrete spectrum of complex

Jacobi matrices. Matematicheskii Sbornik 196:6; 43-70.

Gohberg, I.C. and Krein, M.G. 1965. Introduction to the Theory of Linear Non

self adjoint Operators. Nauka, Moscow. English transl., Amer. Math.

Soc., Providence,RI 1969.

Guseinov, G.S. 1976. The determination of an in�nite Jacobi matrix from the scat

tering data, Dokl. Akad. Nauk SSSR 227:6; 1289-1292; English transl. in

Soviet Math. Dokl. 17 (1976).

Hurewicz, W. and Wallman, H. 1948. Dimension Theory. Princeton University

Press.

Kato, T. 1966. Perturbation Theory for Linear Operators. Springer-Verlag. New

York.

Killip, R. and Simon, B. 2003. Sum rules for Jacobi matrices and their applications

to spectral theory. Ann. of Math. 158; 253-321.

Naimark, M. A. 1960. Investigation of the spectrum and the expansion in eigenfunc-

tions of a non-self adjoint operator of second order on a semi- axis. AMS.

Transl. 2(16); 103-193.

Naimark, M. A. 1968. Linear Di¤erential Operators. I, II, Ungar. New York

Reed, M. and Simon, B. 1978. Methods of Modern Mathematical Physics, IV.

Analysis of Operators, Academic Press, New York.

69

Page 76: acikarsiv.ankara.edu.tracikarsiv.ankara.edu.tr/browse/29533/233198.pdf · ÖZET Yüksek Lisans Tezi SONSUZ JACOBI MATR• ISLER• •I•I˙ •IN SPEKTRAL ES‚ •ITS •IZL IKLER•

ÖZGEÇM·IS

Ad¬Soyad¬ : Yelda AYGAR

Do¼gum Yeri : Çorum/Sungurlu

Do¼gum Tarihi : 28. 01 .1983

Medeni Hali : Bekar

Yabanc¬Dili : ·Ingilizce

E¼gitim Durumu (Kurum ve Y¬l)

Lise : Sungurlu Haydar Öztas Anadolu Lisesi (2001)

Lisans : Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi

Matematik Bölümü (2006)

Yüksek Lisans : Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü

Matematik Anabilim Dal¬(Eylül 2006� Temmuz 2008)

Çal¬st¬¼g¬Kurum/Kurumlar ve Y¬l

Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi

Matematik Bölümü Arast¬rma Görevlisi 2007-...

70