24 Ocak Kararları ve Türkiye’nin Serbest Piyasa Ekonomisine Adımları

İZMİR,2015

STAND BY

ÖZELLEŞTİRME

IMF

ENFLASYONDEVELÜASYON

SERBEST PİYASA

EKONOMİSİ

DÖVİZ AKIŞI

5 NİSANTL NİN

KONVERTİBİLİTESİ

İHRACAT

SÜBVANSİYONLARDA AZALIŞ

MALİ PİYASALAR

KAPİTALİZM

Türkiye’nin kapitalistleşme ve liberal ekonomiye geçiş sürecinde bir kırılma noktası, kabuk değişimidir. 

24 Ocak Kararlar

ı

24 Ocak KararlarıKontrol dışına çıkan

enflasyonu kontrol altına almak, dış açığı kapatmak ve ekonomiyi yeniden işler hale getirmek için Turgut Özal tarafından imzalanan 24 Ocak kararları Demirel hükümetince yürürlüğe kondu.

24 Ocak Kararları

Türkiye, dış politikanın etkisi, tüketim daralması ve ithalat baskısının ekonomiye damga vurduğu 1970’lerin ardından 24 Ocak kararlarına ve 12 Eylül 1980 askeri darbesine doğru yol almaya başladı. 

Dönemde reel sektörde üretim girdilerinin özellikle yurtdışından sağlanmasında karşılaşılan sorunlar bunalım yaratmakta idi.

24 Ocak Kararları24 Ocak Kararları o dönem dünyada yaygın

olarak kullanılan IMF politikalarından oluşan bir Ortodoks istikrar programıdır.

Program dayatmasıyla tekel vergilerinde yaşanan artış temsili

24 Ocak KararlarıBu istikrar paketinin amacı Türkiye’nin

“serbest piyasa ekonomisine” geçmesini ve uluslararası sermaye ile entegrasyonunu sağlamaktı.

24 Ocak KararlarıDışa kapalı bir ekonominin yerine, dünya

sermayesi ile bütünleşen bir ekonomi modeline geçiş hedeflenmekteydi.

KARMA EKONOMİK

SİSTEM

LİBERAL EKONOMİK

SİSTEM

24 Ocak KararlarıProgram, ilke olarak sıkı para ve maliye

politikası uygulaması, faizlerin yükseltilmesi, ücretlerin baskı altında tutulması, kamu mal ve hizmet fiyatlarının artırılması, kamunun iktisadi faaliyetleri kısıtlanarak özel kesimin öne çıkarılmasını desteklerken Dünya Bankası destekli yapısal değişimi öngören tedbirler de uygulanmıştır.

24 Ocak Kararları UygulamasıDevelüasyon

DEVELÜASYON

24 Ocak Kararları UygulamasıYabancı sermayeye ilk kez kapılar bu kadar

net olarak aralanıyordu.

Dış ticarette yapısal değişiklikler yapıldı.

• Dışa kapalı• Devlet

müdahaleliİTHAL İKAMECİ

POLİTİKA

• Dışa açık• Serbest piyasa

koşulları

İHRACATA DAYALI BÜYÜME MODELİ

24 Ocak Kararları UygulamasıKamunun ekonomi içersindeki payının

azalması ve devletçilik ilkesinin yeniden anlamlandırılması

Özelleştirmeler

24 Ocak Kararları ve IMF Politikaları

1980-83• IMF Stand

by• Politika

dayatmaları

1984-93• Stand by yok.• İç piyasadan

borçlanma

1994• Stand by

• Yeni program 5 Nisan Kararları

1998•Yakın izleme

anlaşması• Kilit

sektörlerin özelleştirilme

si

1999Yeni stand by

Özelleştirmelere devam

Bankacılık düzenlemeleri

IMF ‘nin Ortadoks karakterli reçetesi olarak 24 Ocak Kararları gelişme aşaması yukarıdaki gibi olmuştur.

24 Ocak Kararları ve IMF Politikaları1980-1983 yılları arasında, IMF ile imzalanan

stand by kapsamında hayata geçirilen bazı politikalar; kamu harcamalarının azaltılması ve bütçe açığının küçültülmesi, tarım, hayvancılık ve diğer sübvansiyonların asgariye indirilmesi, esnek kur, günlük döviz kuru uygulamasına  geçilmesi, İhracata dayalı sanayileşme stratejisi kapsamında ihracata vergi, kredi ve döviz desteği verilmesi oldu.

SONUÇLARKamuda istihdam azaltılması politikası

işsizliği artırırdı.

SONUÇLAR24 Ocak kararlarının

alınışının üzerinden daha 1 yıl geçmeden TSK ülkedeki ekonomik ve sosyal ortamdaki kargaşaya son vermek gerekçesiyle 12 Eylül 1980’de yönetimine el koydu.

SONUÇLAR Yurtiçinde tasarruf ve sermaye miktarını

artırmak adına, sermaye belli ellerde yoğunlaştırılmıştır. Yüksek reel faizle yıllarca beslenen sermaye grupları, sermayelerini üretmeden faizle büyütmüşlerdir.

Darbe sonrasında oluşturulan anayasa ile ekonominin serbestleşmesi, kanun hükmünde kararnamelerle hükümete tanınan sınırsız yetki ile gerçekleşmiştir.

SONUÇLARKararlar sadece ekonomik değil, siyasal,

toplumsal, kültürel dönüşüm açısından da önemli sonuçlar doğurdu.

Ekonominin liberalizasyonu adına ithalat kotaların adım adım kaldırılması

İthal mallara rağbet ve iç piyasayı tehdidi-1980 yılı Tüik dış ticaret verilerine göre ithalat

oranı bir önceki yıla göre büyük oranda artış göstermiştir.

SONUÇLAR-İhracat özendirildiğinden yerli mallar dış

piyasada ucuzlatıldı.

- İhracata dayalı birikim rejimine geçilirken, ihracata yönelik teşvikler de artırılıyordu.

-“Hayali ihracat"tan oluşan bir ihracat ve ithalat patlaması doğdu.

IMF’ ye ve dolayısıyla Batı hegomanyasına ekonomik bağımlılık

SONUÇLAR2001 Krizi tıpkı 90larda Latin Amerika ve

Rusya da yaşanan krizler gibi IMF Programının mahsulüdür.

IMF Onaylı -İthal- Ekonomiden Sorumlu Bakan

Sonuç Olarak;

IMF, ABD tarafından kurulmuş ve Amerikan Yüzyılı’nın kapital sisteminin devamının bir teminatıdır. ABD küresel liderliğinin devamı için sistem çarklarının serbest –sınırsız- bir ekonomik çevrede dönmesi gerekmektedir. Soğuk Savaşın başından itibaren tarafsız olduğu halde Batı Blok’una yakınlığını açıkça ortaya koyan Türkiye 24 Ocak Kararlarıyla bu çarkın itici gücü olması yolundaki en kararlı adımını atmıştır.

KAYNAKÇA http://www.milliyet.com.tr/imf-destekli-24-ocak-turkiye-yi

/ekonomi/detay/1707660/default.htm http://www.dunyabulteni.net/haber/244303/turkiye-ekonomisinin-kirilma-

noktasi-24-ocak-istikrar-kararlari http://haber.sol.org.tr/devlet-ve-siyaset/24-ocak-kararlari

-dimdik-ayakta-haberi-50833