C1. Tong quan TCQT

1

Nguyen Thi Hong Vinh

TÀI CHÍNH QUỐC TẾ


GIỚI THIỆU MÔN HỌC

• Mục tiêu• Nội dung chính• Điều kiện cần thiết• Giáo trình và tài liệu tham khảo• Phương pháp đánh giá kết quả học

tập


GIỚI THIỆU MÔN HỌC

• Số đơn vị học trình: 3 đvht (45 tiết)

• Điều kiện tiên quyết: đã nghiên cứu mônKinh tế vĩ mô

2


Mục tiêu môn họcGiúp Sinh Viên:

• Nắm được kiến thức cơ bản về các khía cạnhtài chính-tiền tệ quốc tế

• Hiểu và phân tích được các chính sách kinh tếmà các Chính Phủ có thể áp dụng để tác độngđến các dòng lưu chuyển tài chính quốc tế.

• Đánh giá và phân tích các hoạt động kinhdoanh đầu tư trên các thị trường tài chính vàtác động đến các dòng lưu chuyển TCQT.


Nội dung chính• Cơ sở hạ tầng của các quan hệ tiền tệ

tài chính quốc tế• Sự biến động của tỷ giá hối đoái và tác

động của nó đến dòng lưu chuyểnTCQT

• Các lý thuyết về tỷ giá• Sự hình thành và phát triển của các thị

trường tài chính quốc tế


Giáo trình và tài liệu tham khảo• N.V.Tiến, Giáo trình Tài chính quốc tế, NXB Thống

kê, 2010• Hồ Diệu, Nguyễn Văn Tiến (2001) Giáo trình Tài

chính quốc tế. Học viện Ngân hàng.• N.V.Tiến, 2001, “Tài chính quốc tế hiện đại trong nền

kinh tế mở”, tái bản lần I, NXB Thống kê• Trần Ngọc Thơ, Nguyễn Ngọc Định (2005) Giáo trình

Tài chính Quốc tế. Đại học Kinh tế TP.HCM.• Moosa, I.M., 1998, “International Finance: an

analytical approach” The McGraw-Hill Companies,INC., Australia

• Maurice D.Levi (1996) International Finance,Mc.Graw-Hill, Inc.

• Keith Pilbeam(1998), International Finance,Macmillan, London

3


Phương pháp đánh giá SV

• Đánh giá theo quá trình: 30% (lên lớpđầy đủ, tham gia thuyết trình, kiểmtra…)

• Bài thi cuối khóa: 70%

Hình thức thi: trắc nghiệm, câu hỏi trảlời ngắn, bài tập, tình huống, …


CHƯƠNG 1: TỔNG QUANVỀ TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

1. Khác biệt giữa TCQT và TC nội địa?2. Tại sao cần nghiên cứu TCQT ?

3. TCQT nghiên cứu vấn đề gì?


NỘI DUNG

1. Đối tượng nghiên cứu của TCQT

2. Đặc trưng của TCQT

3. Tầm quan trọng của TCQT

4. Nội dung nghiên cứu cụ thể

4



• TCQT nghiên cứu các quan hệ tàichính quốc tế phát sinh từ các lưuchuyển quốc tế của hàng hóa, dịchvụ, tài sản và các yếu tố sản xuất nhưvốn, lao động và kỹ thuật.

• Các khía cạnh tiền tệ - tài chính quốctế


Khía cạnh tiền tệ quốc tế

• Giá trị đồng tiền quốc gia• Tương quan giá trị giữa các đồng tiền

quốc gia (tỷ giá)• Sự hình thành và sự vận động của tỷ giá

trong đời sống kinh tế quốc tế• Can thiệp tỷ giá của chính phủ


Khía cạnh tài chính quốc tế

• Sự vận động của các dòng vốn quốc tế• Mối liên hệ giữa dòng hàng hóa

(thương mại) và dòng vốn (tài chính)trong nền kinh tế mở

• Các mối liên hệ giữa tỷ giá, lãi suất, vàmức giá chung

• Các hoạt động kinh doanh tiền tệ và tàichính quốc tế

5



• Ở tầm vĩ mô, TCQT nghiên cứu:- Cơ sở hạ tầng của các quan hệ TCQT- Tác động của các quan hệ TCQT đến nền

kinh tế các quốc gia và hệ thống TCQT- Tác động của biến động tỷ giá tới các quan

hệ tài chính và thông qua đó tới nền kinh tếcác quốc gia

- Mối liên hệ giữa các chính sách kinh tế củacác chính phủ và các quan hệ TCQT



• Ở tầm vi mô, TCQT nghiên cứu:- Các hoạt động huy động vốn và đầu tư

quốc tế của các doanh nghiệp;- Các hoạt động quản trị rủi ro tỷ giá của

các doanh nghiệp.- Các thị trường tài chính quốc tế cụ

thể: thị trường trái phiếu quốc tế,options, swaps…


2. Đặc trưng của TCQT

• Rủi ro hối đoái

• Rủi ro chính trị

• Sự thiếu hoàn hảo của thị trường

• Cơ hội kinh doanh toàn cầu

6


Rủi ro tỷ giá hối đoái

Hãy nhận diện rủi ro về tỷ giá đối với hoạtđộng sau:

• Xuất khẩu• Nhập khẩu• Đầu tư• Đi vay


Tình huống

• Giả sử bạn muốn mua 100 cổ phiếu côngty Toyota với mức giá ¥10,000/1 cổ phiếuvà nắm giữ cổ phiếu này trong 1 năm.

• Tỷ giá hiện tại là $1 = ¥100 và mức sinh lờitrên cổ phiếu là 10%

• Tỷ giá thay đổi như thế nào thì bạn sẽ đốimặt với rủi ro tỷ giá sau 1 năm?


Rủi ro tỷ giá hối đóai

- Rủi ro do tỷ giá hối đoái biến động bất lợilợi nhuận của đồng ngoại tệ có thể biếnmất

- Giả sử $1 = ¥100 và bạn mua 100 cổ phiếucủa Toyota với mức giá ¥10,000/1 cổ phiếu

- Một năm sau, nhà đầu tư thu được lãi 10%bằng yen: ¥100,000

- Nhưng nếu đồng yen giảm giá $1 = ¥120,việc đầu tư thật sự đã thua lỗ

7


Rủi ro chính trị

- Các chính phủ có quyền điều chỉnh sự biếnđộng của hàng hóa, vốn,và nhân lực xuyênbiên giới.

- Những luật này có thể thay đổi theo hướngkhông mong đợi


Thị trường không hoàn hảo

- Những giới hạn luật pháp về sự di chuyểncủa hàng hóa, nhân lực và vốn

- Chi phí giao dịch- Chi phí vận chuyển- Thuế lợi tức


Ví dụ về thị trường không hòan hảo

• Nestlé đã phát hành 2 loại cổ phiếu là cổ phiếuvô danh và cổ phiếu định danh

- Người nước ngoài chỉ được phép mua cổ phiếuvô danh

- Công dân Thụy Sĩ được mua cổ phiếu định danh- Cổ phiếu vô danh đắt hơn

Vào 18/11/1988, Nestlé bãi bỏ việc giới hạn đốivới người nước ngoài, cho phép họ nắm giữ cảcổ phiếu định danh và vô danh

8


Giới hạn sở hữu vốn của ngườinước ngoài tại Nestlé

12,000

10,000

8,000

6,000

4,000

2,000

0

11 20 31 9 18 24

Source: Financial Times, November 26, 1988 p.1. Adapted with permission.

SF

Bearer share

Registered share


Ví dụ về thị trường không hòan hảo

• Sau đó, biên độ giá giữa hai loại cổ phiếu nhanh chóngthu hẹp lại

- Điều này cho thấy có một sự chuyển đổi tài sản từ ngườisở hữu CP nước ngòai sang người sở hữu CP Thụy Sĩ

• Người nước ngoài nắm giữ cổ phiếu vô danh của Nestléphải đối mặt với rủi ro chính trị của một quốc gia

• Tình huống minh họa của Nestlé bao gồm cả tầm quantrọng của thị trường không hoàn hảo và nguy cơ của rủi rochính trị


Toàn cầu hóa nền kinh tế thếgiới

• Sự nổi lên của thị trường tài chính tòan cầu• Sự nổi lên của đồng Euro như một đồng

tiền toàn cầu• Tự do hóa thương mại và liên kết kinh tế• Tư nhân hóa

9


Sự nổi lên của thị trường tàichính tòan cầu

• Bãi bỏ những quy định trên thị trường tàichính cộng với phát triển công nghệ làm giảmchi phí giao dịch và chi phí thông tin, dẫn đến:

• Sự đổi mới tài chính, như:- Thị trường tiền tệ options và futures- Trái phiếu với nhiều đồng tiền khác nhau- Cổ phiếu niêm yết xuyên biên- Các quỹ tài chính quốc tế


Sự nổi lên của đồng Euro như mộtđồng tiền toàn cầu

• Một sự kiện quan trọng trong lịch sử hệ thốngtiền tệ thế giới

• Hơn 300 triệu người Châu Âu của 22 quốc giađang sử dụng chung một đồng tiền trong nhucầu hằng ngày

• Vào tháng 5 2004, hơn 10 quốc gia tham giavào khối Châu Âu và sử dụng đồng euro

• Phạm vi giao dịch của đồng euro có thể trởnên rộng lớn hơn đôla trong tương lai gần


Euro Area

• Austria• Belgium• Cyprus• Czech Republic• Estonia• Finland• France• Germany• Greece• Hungary• Ireland

22 Countries participating in the euro:

• Italy• Latvia• Lithuania• Luxembourg• Malta• Poland• Portugal• Slovak Republic• Slovenia• Spain• The Netherlands

10


Giá trị của đồng Euro so với Đôla Mỹ


Thảo luận

Lợi ích và chi phí của liênminh tiền tệ?


Lợi ích và chi phí của liên minh tiền tệ

Lợi ích Khuyến khích thương mại

từ việc giảm chi phí và giảmthiểu những yếu tố khônglường được

Tạo lập 1 CSTT mới (hoặctăng cường) .. Và thẩmquyền tiền tệ

Chi phí Mất đi tính độc lập của

CSTT Đa dạng hoá thương mại

khi ưu tiên thương mạidành cho những đối tácOCA

Mất đi chủ quyền về đồngtiền (khi đô la hoá)

Quá trình hội tụ/tương đồng (lạm phát, tỷ lệ cân bằng ngânsách và nợ chính phủ, và ổn định tỷ giá) và việc thúc đẩy sựđồng thuận đòi hỏi sự tham gia rất tích cực trước khi 1 đồng

tiền chung có thể ra đời.

11


Sự liên kết kinh tế

• Trên 50 năm, thương mại quốc tế đã tănggấp đôi, mức tăng nhanh như GDP thế giới

• Có sự thay đổi lớn trong thái độ của nhiềuchính phủ trên thế giới khi có tầm nhìn mởrộng lợi ích và ủng hộ tự do hóa thươngmại như một cách chắc chắn nhất đem lạisự thịnh vượng cho công dân của họ



Những chủ đề “nóng” hiện nay về hội nhập quốc tế

Những cú sốc từ bên ngoài và cách kiểm soát (hội nhập quốc tếngân hàng; các luồng vốn vào VN; các vấn đề về mảng thị trườngcho vay bất động sản dưới tiêu chuẩn (sub-prime) của Mỹ và đồngUSD đang yếu đi, giá dầu cao, kiểm soát vốn)

“Tiết kiệm dư thừa” toàn cầu (do thiếu hụt đầu tư vốn của Châu Ávà những công ty sản xuất dầu mỏ), dẫn tới “những vấn đề hắcbúa của thị trường trái phiếu thế giới” (chênh lệnh tín dụng vàchênh lệch lợi tức trái phiếu quá nhỏ)

Lợi ích và chi phí của chính sách “đồng RMB yếu” của Trung quốc(Dự trữ ngoại tệ bây giờ là 2 nghìn tỷ USD, hình thành một “quỹ tàisản không giới hạn”)

Đồng tiền chung của Châu Á? (Những khu vực tiền tệ tối ưu, vàvấn đề đô la hóa với việc thành lập đồng tiền chung và một ngânhàng trung ương mới)

12


Tự do hoá thương mại

• Hiệp định chung về thương mại và thuế quan(GATT) một hiệp định nhiều bên giữa các quốcgia thành viên đã giúp giảm những hàng rào thuếquan

• Tổ chức thương mại thế giới WTO có quyềncủng cố những luật thương mại quốc tế

• Vào ngày 1 tháng 1 năm 2005, kết thúc thời kỳhạn ngạch nhập khẩu hàng dệt

• Đây là một sự kiện trong lịch sử XNK


MNCS

• Một công ty được thành lập ở một quốc giavà sản xuất, bán hàng ở nhiều quốc gia khác

• Có khỏang 60 ngàn MNCs trên thế giới• Nhiều MNCs thu nguồn nguyên liệu thô từ

một quốc gia, vốn tài chính từ quốc gia khác,sản xuất hàng hóa với lao động và trang thiếtbị vốn tại quốc gia thứ ba và bán sản phẩmcủa nó tại thị trường một quốc giá khác nữa


MNC – công ty Mẹ

Công ty conở

nước ngoài

Mạng lướicông tytoàn cầu

Thị trườngtiền tệ quốc tế

Thị trườngtrái phiếuquốc tế

Thị trường cổphiếu quốc tế

Thịtrườnghối đoái

Xuất khẩu &Nhập khẩu

Xuất khẩu &Nhập khẩu

Tài trợngắn hạn Tài trợ

dài hạn

Giao dịchhối đoái

Tài trợtrung dài hạn

Tài trợ nội bộ

Tài trợ dài hạn

Tài trợ trung-dài hạn

Tài trợngắn hạn

13


Top 10 MNCs

United StatesExxonMobile Corporation10FranceFrance Telecom9FranceTotal Fina Elf8JapanToyota Motor Corporation7UK/NetherlandsRoyal Dutch/Shell Group6United StatesGeneral Motors5United KingdomBritish Petroleum Co. PLC4United StatesFord Motor Company3United KingdomVodafone Group PLC2

United StatesGeneral Electric1



• Nền kinh tế một nước luôn là đốitượng chịu ảnh hưởng sâu sắc bởicác sự kiện xảy ra ở nước ngoài.

• Tính chất mở cửa của nền kinh tế ảnhhưởng đến chính sách kinh tế, tiền tệcủa một quốc gia.



• Trước thập kỷ 1970:

TCQT chỉ được giảng dạy như một phầncủa môn học Kinh tế quốc tế

• Từ thập kỷ 1970:

TCQT trở thành một lĩnh vực riêng biệttrong nghiên cứu kinh tế

14



Từ thập niên 1970:

Rủi ro tỷ giá do sự sụp đổ của hệ thốngBretton Woods năm 1971;

Tự do hóa các hoạt động kinh tế và tiếnbộ trong lĩnh vực giao thông vận tải vàviễn thông;

Sự liên kết của các thị trường tài chính



Các quan hệ TCQT trở nên phức tạp hơn:

Các hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài

Các hoạt động đầu tư trên các thị trường tiền tệquốc tế, thị trường trái phiếu quốc tế và thị trườngcổ phiếu quốc tế;

Xuất hiện và lớn mạnh của các MNCs, các hoạtđộng mua lại – sát nhập công ty (M&A) xuyên biên;

Các luồng vốn ODA



• Phần 1: Giới thiệu tổng quan

• Phần 2: Môi trường tài chính quốc tế

• Phần 3: Tỷ giá và các lý thuyết về tỷgiá

• Phần 4: Các thị trường tài chính quốctế

15



• Phần 1: Giới thiệutổng quan

• Phần 2: Môitrường tài chínhquốc tế

• Phần 3: Tỷ giá vàcác lý thuyết về tỷgiá

• Phần 4: Các thịtrường tài chínhquốc tế

- Chương 1: Tổng quanvề TCQT




• Phần 2: Môitrường tài chínhquốc tế



- Chương 2: Cán cânthanh toán quốc tế

- Chương 3: Hệ thốngtiền tệ quốc tế

- Chương 4: Thị trườngngoại hối




• Phần 2: Môi trườngtài chính quốc tế



- Chương 5: Mô hìnhcung cầu ngoại tệ vàcơ chế xác định tỷ giá

- Chương 6: các họcthuyết về tỷ giá

16




• Phần 2: Môi trườngtài chính quốc tế



- Chương 7: Thịtrường tiền tệquốc tế

- Chương 8: Thịtrường trái phiếuquốc tế

Economy & Finance

C1. Tong quan TCQT