ความหลากหลายของสิ่ �งม�ชี�ว ตจั�ดทำ�าโดย

1.ด.ชี.นทำ� พลอยด� เลขทำ�� 82.ด.ญ. ชีนากานต� สิ่�ขถว ล เลขทำ�� 83.ด.ญ. สิ่�ทำธิ ดา คงถาวร เลขทำ�� 84.ด.ญ.อ นทำ รา เอ"#อบุ�ญน�า เลขทำ�� 85.ด.ญ.อ�ดมพร อ"#อบุ�ญน�า เลขทำ�� 8

เสิ่นอ อาจัาร�ย ก�ศล งามเนตร

ว ชีาน�#เป็'นสิ่(วนหน)�งของ ว ชีา ว ยาศาสิ่ตร�เพ �มเต ม ว 20206

โรงเร�ยน สิ่ตร�นครสิ่วรรค� ต�าบุล บุากน�#า อ�าเภอ เม"อง จั�งหว�ด นครสิ่วรรค� ชี�#นม�ธิยมศ)กษา ม.3/8

ความหลากหลายของสิ่ �งม�ชี�ว ตไห-น�กเร�ยนสิ่�ารวจัชีน ดและป็ร มาณ ของพ"ชีทำ��ในสิ่วนพฤกษศาสิ่ตร�โรงเร�ยนสิ่ตร�นครสิ่วรรค�

ทำ� ชี"�อพ"ชี ชี"�อว ทำยาศาสิ่ตร� ร3ป็-ล�กษณ� ของพ"ชี ป็ร มาณทำ��พบุ1 ใบเตย Pandanus

amaryllifolius Roxb.

ไม้�

พุ่ �ม้ขนาดเล็�ก  เจริ�ญเต�บโตล็�กษณะเป็�นกอ  ม้!ล็"าต�นเป็�นเหง้�าอย%�ใต�ผิ�วด�น  ใบออกเป็�นพุ่ �ม้บริ�เวณป็ล็ายยอด  ใบแคบเริ!ยว  กล็าง้ใบเป็�น

ริ�อง้  อบใบเริ!ยบป็ล็ายใบเริ!ยวแหล็ม้  ใบม้!สี!เข!ยวสีด  กล็�+นหอม้เตยหอม้  เป็�นพุ่,ชใบเริ!ยง้เด!+ยว  เป็�นพุ่,ชที่!+ชอบ

2 ต�น

ข/0นในที่!+ช,0นแฉะ  ม้!ล็"าต�นต�ดด�น2 พุ่ล็�บพุ่ริ/ง้  Crinum

asiaticum Linn.

พุ่ล็�บพุ่ล็/ง้เป็�นพุ่ริริณไม้�ล็�ม้ล็กข/0นเป็�นกอ แล็ะม้!ห�วอย%�ใต�ด�น ล็"าต�น

กล็ม้ม้!ความ้กว�าง้ป็ริะม้าณ 15 ซม้.

แล็ะยาวป็ริะม้าณ 30 ซม้.ใบจะออกริอบ ๆ ล็"าต�น ล็�กษณะใบแคบยาวเริ!ยว ใบจะอวบน"0า ขอบใบจะเป็�น

คล็,+น ตริง้ป็ล็ายใบจะแหล็ม้ ใบจะม้!ความ้ยาวป็ริะม้าณ 1 เม้ตริ แล็ะ

กว�าง้ป็ริะม้าณ 10-15 ซม้. ดอกจะออกเป็�นช�อ ตริง้ป็ล็ายจะเป็�นกริะจกม้!ป็ริะม้าณ 12-40 ดอก ตอนดอก

2 ต�น

ย�ง้อ�อนอย%�จะม้!กาบเป็�นสี!เข!ยวอ�อน ๆ

3 อบเชย Cinnamomum

bdjolghota Sweet

ไม-ย"นต-นขนาดกลาง ม�อาย�หลายป็4 สิ่3ง 5 - 10 ม.

2 ต�น

4 ล็"าใย Dimocarpus longan

ล็"าไยเป็�นไม้�ผิล็เม้,อง้ริ�อนโตเต�ม้ที่!+สี%ง้

2 ต�น

ป็ริะม้าณ 10-12 เม้ตริ ที่ริง้พุ่ �ม้แผิ�กว�าง้ป็ริะม้าณ 6-8 เม้ตริ

5 เฟิ5ริ6นใบม้ะขาม้ Nephrolepsis biserratacr.

furcan

ต�นเป็�นพุ่ริริณไม้�พุ่ �ม้ขนาดเล็�ก ล็"าต�นเป็�นข�อ ใบ ใบสี!เข!ยว สี�วนป็ล็า

ไป็แหล็ม้ ขอบริ�ม้ไป็ หย�กย�อยล็ะเอ!ยด

2 ต�น

6 ไผิ�ฟิ5ล็�ป็ฟิ5นสี6 Dracaenna surculosa

Lindl

2 ต�น

ล็�กษณะที่�+วไป็ (Characteristic) : ไม้�พุ่ �ม้ขนาด

เล็�ก ล็"าต�นกล็ม้ ต�0ง้ตริง้ แตกกอ

7 พุ่ล็%ด�าง้ Scindapsus aureus

เป็�นไม้�เล็,0อยเขตริ�อน ใบม้!ล็�กษณะเป็�นริ%ป็ห�วใจสี!เข!ยวสีด สีล็�บก�บสี!

2 ต�น

เหล็,อง้นวล็  ชอบแสีง้สีว�าง้ ต�นม้!ล็�กษณะอ�อนซ�อย น"าม้าป็ล็%กใสี�

กริะถาง้แขวนให�ห�อยย�อย พุ่ล็%ด�าง้ม้!ดอกเหม้,อนก�นแต�ดอกไม้�สีวยง้าม้จ/ง้ไม้�ค�อยได�ริ�บความ้สีนใจ พุ่ล็%ด�าง้เป็�นพุ่,ชที่!+ม้!ริากอากาศ แล็ะจะเจริ�ญ

เต�บโตเริ�วม้าก

8 ริาชฟิฤกษ6 Dracaena goldieana

ต�น  เป็�นพุ่ริริณไม้�ย,นต�นขนาดกล็าง้ ล็"าต�นม้!ความ้สี%ง้ป็ริะม้าณ 4-

10 เม้ตริ ใบ  เป็�นใบเด!+ยวแตกออก

2 ต�น

จากล็"าต�นสี�วนยอดเริ!ยง้ซ�อนก�นเว!ยนริอบล็"าต�นเป็�นริ%ป็วง้กล็ม้

ล็�กษณะใบเริ!ยวยาดอก  ออกดอกเป็�นช�อตริง้สี�วนยอดของ้ล็"าต�นช�อดอกม้!ขนาดใหญ�เป็�นริ%ป็ที่ริง้กล็ม้

ช�อดอกยาวดอกม้!ขนาดเล็�กอย%�ริวม้ก�นสี!เหล็,อง้

9 กวนอ�ม้ Ribbon Plant

เป็�นพุ่ริริณไม้�พุ่ �ม้ย,นต�นคล็�ายสีกล็หวายล็"าต�นโตป็ริะม้าณ 1-2

เซนต�เม้ตริ ล็"าต�นสี%ง้ป็ริะม้าณ 1-3

เม้ตริ ล็"าต�นกล็ม้ตริง้เล็�ก ล็"าต�นเป็�น

2 ต�น

ข�อๆ สี!เข!ยว ไม้�ม้!ก�+ง้ก�านสีาขาม้!การิเจริ�ญการิย,ดต�วของ้ข�อ ใบเป็�นใบเด!+ยวแตกออกจากสี�วนยอดของ้

ล็"าต�น ม้!กาบใบห�อห�ม้ล็"าต�นสีล็�บก�นเป็�นช�0นๆ ตาม้ข�อของ้ล็"าต�น

ล็�กษณะใบแคบเริ!ยวยาว

10  กาแฟิ  Robusta Coffee, Coffea canephora Pierre ex Froehner

กาแฟิ เป็�นไม้�พุ่ �ม้ สี%ง้ 2-4 เม้ตริ ใบเด!+ยว เริ!ยง้ตริง้ข�าม้ ริ%ป็ขอบขนาน กว�าง้ 8-12 ซม้. ยาว 15-20 ซม้.

ห%ใบอย%�ริะหว�าง้ก�านใบ ดอกช�อ ออกที่!+ซอกใบ กล็!บดอกสี!ขาว ต�ดก�นเป็�น

หล็อด ม้!กล็�+นหอม้ ผิล็เป็�นผิล็สีด ริ%ป็ไข�แกม้ที่ริง้กล็ม้ เม้,+อสีกสี!แดง้

2 ต�น

11 อ�นที่น�ล็น"0า agerstroemia speciosa (L.)

Pers.

ไม้�ต�น ขนาดกล็าง้ถ/ง้ขนาดใหญ� ผิล็�ดใบ แต�ผิล็�ใบใหม้�ไว สี%ง้ 5-20

เม้ตริ ล็"าต�น ต�นเล็�กม้�กคดง้อ แต�พุ่อใหญ�ข/0นจะเป็ล็า ตริง้ ที่ริง้ใบริ%ป็

ขอบขนานหริ,อริ%ป็ขอบขนานแกม้ริ%ป็หอก  กว�าง้ 5-10 ซม้. ยาว 11-

26 ซม้. เน,0อใบค�อนข�าง้หนา เกล็!0ยง้ เป็�นม้�นที่�0ง้สีอง้ด�านกล็!บ

ดอกบาง้ ริ%ป็ช�อนที่!+ม้!โคนกล็!บเป็�นก�านเริ!ยว ผิ�วกล็!บเป็�นคล็,+นๆ บ�าง้เล็�กน�อย เม้,+อบานเต�ม้ที่!+จะม้!ริ�ศม้!

2 ต�น

กว�าง้ถ/ง้ 5 ซม้

12 ต!นเป็�ดฝริ�+ง้  Cresentia alata  L

ไม้�ต�นสี%ง้ 4-10

เม้ตริ  ล็"าต�น  เริ,อนยอดโป็ริ�ง้ แผิ�กว�าง้เป็ล็,อกต�นสี!น"0าตาล็เข�ม้ 

ใบ เป็�นใบป็ริะกอบแบบน�0วม้,อ ออกเป็�นกริะจกตาม้ล็"าต�นแล็ะ

ตาม้ก�+ง้  ดอก สี�วนป็ล็ายสี!เข!ยว

2 ต�น

อม้เหล็,อง้ โคนสี!ม้�วง้เข�ม้ถ/ง้น"0าตาล็ ม้!ล็ายสี!ม้�วง้แดง้ กล็�+น

เหม้�นห,น ผิล็ ค�อนข�าง้กล็ม้ เป็ล็,อกเข�ง้หนา ผิ�วเกล็!0ยง้

ม้!เม้ล็�ดฝ;ง้อย%�ในเน,0อ

13 ม้ะยม้  Phyllanthus acidus  (L.) Skeels

ไม้�ต�นขนาดเล็�กถ/ง้ขนาดกล็าง้ สี%ง้ป็ริะม้าณ 3 – 10 เม้ตริ

ล็"าต�นต�0ง้ตริง้ แตกก�+ง้ก�านสีาขาบริ�เวณป็ล็ายยอใบ เป็�นใบริวม้

2 ต�น

ม้!ใบย�อยออกเริ!ยง้แบบสีล็�บก�นเป็�น 2 แถว แต�ล็ะก�านม้!ใบย�อย 20 – 30 ค%� ดอก ออกเป็�นช�อ

ตาม้ก�+ง้ ดอกย�อยสี!เหล็,อง้อม้น"0าตาล็เริ,+อๆ ผิล็ เม้,+ออ�อนสี!เข!ยว

เม้,+อแก�เป็ล็!+ยนเป็�นสี!เหล็,อง้หริ,อขาวแกม้เหล็,อง้ เน,0อฉ"+าน"0า

14 หวายเข!ยว Dracaena reflexa

หวายเข!ยวน!0จ�ดเป็�นต�วต�นแบบของ้หวายแล็ะซอง้ออฟิที่�0ง้หล็ายใบจะม้!สี!เข!ยวเข�ม้ ล็�กษณะของ้ใบแคบ ยาวป็ล็ายใบแหล็ม้ ใบจะช�ดก�นม้ากหริ,อที่!+เริ!ยกว�า ช�วง้ใบถ!+ ก�านใบค,อกาบใบที่!+ห�อห�ม้ล็"าต�น น�ยม้ป็ล็%กไว�ข�าง้อาคาริบ�านเริ!อน สีนาม้หญ�าหริ,อจ�ดสีวน

2 ต�น

15 กริะที่�ม้บก Anthocephalus

chinensis (Lamk.) A. Rich.

ex Walp.

ต�นขนาดกล็าง้ถ/ง้ขนาดใหญ� ผิล็�ดใบหริ,อไม้�ผิล็�ด ใบ สี%ง้ 15-30

เม้ตริริ%ป็ไข� ริ%ป็ริ! หริ,อริ%ป็ขอบขนาน ยาว 12-25 ซม้. (ใบอ�อนม้!ขนาดใหญ�แล็ะยาวกว�าน!0) ป็ล็ายใบแหล็ม้ โคนใบม้น กล็ม้ หริ,อริ%ป็ห�วใจสี!เหล็,อง้

อ�อน ม้!กล็�+นหอม้ ออกเป็�นช�อกริะจกแน�น กล็ม้ ขนาดเสี�นผิ�านศ%นย6กล็าง้ 4-5 ซม้. ก�านช�อยาว 1.5-4 ซม้.

ดอกเล็�กอ�ดก�นแน�น ต�ดบนใบป็ริะด�บขนาดเล็�ก 1-3 ค%� กล็!บเล็!0ยง้

2 ต�น

เป็�นกริะจกกล็ม้ เสี�นผิ�านศ%นย6กล็าง้ 2-4 ซม้. ผิล็ย�อยแยกก�น ขนาด

ป็ริะม้าณ 0.3 ซม้.

เม้ล็�ดขนาดเล็�ก16 ต�นสี"าโริง้ Sterculia

Foetida L.

ไม้�ต�นขนาดใหญ� สี%ง้ได�ถ/ง้ 30 เม้ตริ ผิล็�ดใบ       เริ,อนยอดริ%ป็ไข� ถ/ง้ที่ริง้กริะบอก ล็"าต�นเป็ล็าตริง้ โคนม้!พุ่%พุ่อนต"+าๆ       เป็ล็,อกเริ!ยบสี!น"0าตาล็ป็นเที่าใบุ ใบป็ริะกอบริ%ป็น�0วม้,อ กาง้แผิ�ออก

จากจดเด!ยวก�น 

2 ต�น

      เริ!ยง้เว!ยนจากจดเด!ยวก�น เริ!ยง้เว!ยนตอนป็ล็ายก�+ง้ ใบย�อย 5-

7 ใบ  ดอก สี!แดง้หริ,อสี!แสีด ม้!กล็�+นเหม้�นม้าก ออกริวม้เป็�นช�อ แบบช�อ

แยก  ผิล็แห�ง้แตกริ%ป็ไต เป็ล็,อกแข�ง้เหม้,อนไม้� สี!แดง้ป็นน"0าตาล็ 

      ผิ�วม้�นแล็ะเกล็!0ยง้เม้,+อ แก�แตกเป็�นสีอง้ซ!กกว�าง้ 6-9 ซม้. ยาว 8-

10 ซม้

17 กริะเบาใหญ� Hydnocarpus anthelminthicus Pierre ex

Laness.

2 ต�น

ไม้�ย,นต�น สี%ง้ 10 - 20 เม้ตริ ใบเด!+ยวเริ!ยง้สีล็�บ ริ%ป็ขอบขนาน ดอกออกที่!+ซอกใบ แยกเพุ่ศอย%�คนล็ะต�น ต�นต�วเม้!ยเริ!ยกว�า กริะเบา ต�นต�วผิ%�เริ!ยกว�า แก�วกาหล็ง้ กล็!บดอกสี!ม้�วง้แดง้จาง้ๆ ผิล็ที่ริง้กล็ม้ เป็ล็,อกหนา ม้!ขนก"าม้ะหย!+สี!น"0าตาล็ ม้!เม้ล็�ดจ"านวนม้าก

18 ริาง้เง้�น  Hippeastrum reticulatum (L.Herit) Harl.

2 ต�น

ล็�กษณะพุ่,ช ไม้�ล็�ม้ล็ก ม้!ห�วใต�ด�น ใบ ใบเด!+ยว ออกจากห�วใต�ด�น ริ%ป็ แถบกว�าง้ 3.5 - 4 เซนต�เม้ตริ ยาว 25

- 35 เซนต�เม้ตริ ป็ล็ายแหล็ม้ เสี�นกล็าง้ใบเป็�นแถบสี!นวล็ ดอก สี!ชม้พุ่%

อม้สี�ม้อ�อน ออกเป็�นช�อ แที่ง้ข/0นจากห�วใต�ด�น ม้�กม้! 4 ดอก กล็!บดอกริ%ป็ริะฆั�ง้โคนเช,+อม้ก�นเป็�น

หล็อดยาว 2 - 2.5 เซนต�เม้ตริ ป็ล็าย

แยกเป็�น 6 กล็!บ ม้!ล็ายสี!เข�ม้ เม้,+อบาน เสี�นผิ�าศ%นย6กล็าง้ 7 - 8

เซนต�เม้ตริเกสีริต�วผิ%� 6 อ�น ผิล็ กล็ม้ หริ,อริ! เม้ล็�ดแบน สี!ด"า

19 ฟิ5โล็เดนดริอน  Philodendron spp

2 ต�น

ฟิ5โล็เดนดริอนม้!ถ�+นก"าเน�ดอย%�ตาม้ธริริม้ชาต� ในอเม้ริ�กาเขตริ�อนแล็ะหม้%�เกาะอ�นเด!ยตะว�นตก เป็�นพุ่�นธ6ไม้�ใบหริ,อไม้�ป็ริะด�บที่!+ด%ที่ริง้ต�นแล็ะ

ใบม้ากกว�าที่!+จะด%ดอก ตาม้ธริริม้ชาต�ชอบข/0นเล็,0อยพุ่�นก�บต�น

ไม้�ใหญ�ๆ เป็�นไม้�ที่!+ชอบเล็,0อยชอบไต�ตาม้สี�+ง้ที่!+อย%�ใกล็�เค!ยง้ โดยใช�ริากอาศ�ยเกาะพุ่ยง้ต�นไว� ล็�กษณะใบม้!ริ%ป็ริ�าง้แป็ล็กๆ สี�วนม้ากม้!สี!เข!ยวสีด บาง้ชน�ดม้!สี!ชม้พุ่%ที่อง้แดง้อย%�ใต�ใบ ใบอ�อนบาง้ชน�ดม้!สี!ชม้พุ่%หริ,อ

สี!แดง้อ�อนๆ เม้,+อใบแก�จะเป็ล็!+ยนเป็�นสี!เข!ยวบาง้ชน�ดม้!ใบคล็�ายใบล็�+นที่ม้ เสี�นใบสี!แดง้หริ,อชม้พุ่% พุ่,0นใบสี!เข!ยวอ�อน บาง้ชน�ดม้!แฉกล็/กเก,อบถ/ง้เสี�นกล็าง้ใบ บาง้ชน�ดไม้�ม้!ล็"าด�บต�นสี%ง้ข/0นจากพุ่,0นด�น ไม้�ชน�ดน!0ขอบใบจะค�อยๆ ใหญ�ข/0น ตาม้อาย

ของ้ต�น ด�ง้น�0นใบใหม้�ที่!+เพุ่�+ง้ผิล็�ตออกม้าจ/ง้ม้!ขนาดเล็�กเป็�นธริริม้ดา

20 หวายด�าง้ Dracaena sonderiana"silver"

ไม้�ย,นต�น คล็�ายก�บสีกล็หวายล็"าต�นโตป็ริะม้าณ 1-2 เซนต�เม้ตริ ล็"าต�นม้!ความ้สี%ง้ป็ริะม้าณ 1-3 เม้ตริ 

2 ต�น

ล็"าต�นกล็ม้ตริง้เล็�กล็"าต�นเป็�นข�อๆสี!เข!ยวไม้�ม้!ก�+ง้ก�านสีาขาม้!การิเจริ�ญการิย,ดต�วของ้ข�อใบเป็�นใบเด!+ยวแตกออกจากสี�วนยอด ของ้ล็"าต�น ม้!กาบใบห�ม้ห�อล็"าต�น สีล็�บก�นเป็�นช�0นๆ ตาม้ข�อของ้ล็"าต�น ใบแคบเริ!ยวยาว ป็ล็ายใบแหล็ม้ โคนใบสีอบล็ง้ม้าถ/ง้กาบใบพุ่,0นใบม้!สี!เข!ยวหริ,ม้!สี!ขาวพุ่าดตาม้ยาวของ้ใบ ขนาดความ้กว�าง้ของ้ใบป็ริะม้าณ 2-3 เซนต�เม้ตริ ยาวป็ริะม้าณ 6-8 เซนต�เม้ตริ

21 เล็�บคริฑ Polyscias fruticosa Harms.

ไม้�พุ่ �ม้ขนาดเล็�ก สี%ง้ริาว 2 เม้ตริ ล็�กษณะต�นเป็�นข�อ ล็"าต�นอ�อนม้!สี!เข!ยวอ�อนแกม้น"0าตาล็อ�อน เม้,+อล็"าต�นแก�เต�ม้ที่!+ก�จะเป็ล็!+ยนกล็ายเป็�นสี!น"0าตาล็อ�อน ล็"าต�นจะม้!ริอย

แผิล็ของ้กาบใบ ใบเป็�นใบป็ริะกอบแบบขนนก ใบย�อยม้!ริ%ป็ริ�าง้แล็ะ

ขนาดแตกต�าง้ก�น ขอบใบหย�กย�อยล็ะเอ!ยด ป็ล็ายใบเริ!ยวแหล็ม้ ดอกออกเป็�นช�อแล็ะต�ดก�นเป็�นกริะจก

2 ต�น

22 ด!ป็ล็!   Piper retrofractum  Vahl

ไม้�เถาริากฝอยออกบริ�เวณข�อเพุ่,+อใช�ย/ดเกาะ ใบ เด!+ยวริ%ป็ไข�แกม้ขอบขนาน กว�าง้ 3-5 ซม้. ยาว 7-10

ซม้. สี!เข!ยวเข�ม้เป็�นม้�น ดอก ช�อ ออกที่!+ซอกใบ ดอกย�อยอ�ดก�นแน�น แยกเพุ่ศ ผิล็ เป็�นผิล็สีด ม้!สี!เข!ยว เม้,+อสีกจะเป็ล็!+ยนเป็�นสี!แดง้ ริสีเผิ�ด

ริ�อน

2 ต�น

23 สี�ตบริริณ Blackboard Tree, Devil Tree, Alstonia scholaris (Linn.) R. Br.

อบข�อ ใบเด!+ยว เริ!ยง้ริอบข�อๆ ล็ะ 6-9 ใบ ริ%ป็ขอบขนานแกม้ใบหอก

กล็�บหริ,อริ%ป็ไข�กล็�บ กว�าง้ 2-6 ซม้.

ยาว 5-18 ซม้. ป็ล็ายที่%�กล็ม้ หริ,อเว�าเล็�กน�อย ดอกช�อ ออกเป็�นกริะจกที่!+ป็ล็ายก�+ง้ กล็!บดอกสี!ขาว แกม้เหล็,อง้ ผิล็เป็�นฝ;กออกเป็�นค%� ริ%ป็

กล็ม้ยาว

2 ต�น

24 ป็าล็6ม้น"0าม้�น Elaeis guineensis Jacq.

ล็�กษณะที่�+วไป็ (Characteristic)

: ป็าล็6ม้ต�นเด!+ยว  ใบ (Foliage) :   ใบป็ริะกอบแบบขน

นก  เริ!ยง้สีล็�บ ที่าง้ใบยาว 4-5

เม้ตริ จ"านวนม้ากเป็�นพุ่ �ม้แน�น ใบย�อย

ริ%ป็ขอบขนาน   กว�าง้ 2-5

เซนต�เม้ตริ   ยาว 75-90

เซนต�เม้ตริ  ดอก (Flower) :   สี!ขาว   ออกเป็�นช�อแบบช�อแยก

แขนง้ริะหว�าง้กาบใบ ผิล็ (Fruit) :   ผิล็สีดแบบม้!เน,0อเม้ล็�ด

2 ต�น

เด!ยว  ที่ริง้กล็ม้ริ!   ขนาด 3-4

เซนต�เม้ตริ25 ป็าล็6ม้หาง้กริะริอก Wodyetia

bifurcata A.K. Irvine

ล็�กษณะที่�+วไป็ (Characteristic)

:   ป็าล็6ม้ต�นเด!+ยว ล็"าต�นป็?อง้กล็าง้เล็�กน�อยขนาด 20-25 เซนต�เม้ตริ

คอสี!เข!ยวใบ (Foliage) : ใบป็ริะกอบแบบขนนก  เริ!ยง้สีล็�บ ที่าง้ใบยาว 2-

2.50 เม้ตริ ดอก (Flower) :   สี!ขาว   ออกเป็�นช�อแบบช�อแยก

2 ต�น

แขนง้ใต�โคนกาบใบ  ช�อดอกยาวป็ริะม้าณ  50 เซนต�เม้ตริ

ผิล็ (Fruit) :  ผิล็สีดแบบม้!เน,0อเม้ล็�ดเด!ยว ต�ดผิล็จ"านวนม้าก ที่ริง้กล็ม้ริ! ขนาด 5-6 เซนต�เม้ตริ ผิล็

สีกสี!สี�ม้แดง้

26 ฤษ!ผิสีม้ Coleus atropurpurrus

Benth.

เป็�นพุ่ริริณไม้�ที่!+ม้!อย%�หล็ากหล็ายพุ่ริริณ  แล็ะย�ง้ม้ากด�วยสี!สี�นอ!ก

ด�วยซ/+ง้ก�สีวยง้าม้ม้าก  เป็�นพุ่ริริณไม้�ที่ริง้พุ่ �ม้ขนาดย�อม้  ล็"าต�นสี%ง้ไม้�

ม้ากน�กแต�ถ�าเริาหม้�+นเด�ดยอดอาจจะเป็�น

2 ต�น

ไม้�คล็ม้ด�นหริ,อล็�กษณะคล็�ายไม้�เล็,0อยก�ได�  ล็�กษณะของ้ใบม้!หล็าย

แบบด�วยก�น  ม้!แผิ�นใบหนาแล็ะเป็�นล็อน  ขอบใบจ�กคล็�าย

ฟิ;นเล็,+อย  สี!ของ้ใบจะม้!ที่�0ง้สี!แดง้เข�ม้  แดง้อ�อน ชม้พุ่% แดง้ที่อง้ 

น"0าตาล็  เข!ยวอ�อน  แล็ะม้�วง้แดง้  นอกจากน!0ย�ง้ม้!ล็ายเสี�นอย%�ในแกน

ในอ!กด�วยเช�นเสี�นสี!เหล็,อง้  สี!ขาวหริ,อเข!ยวอ�อน ม้!ใบที่!+น�ม้ม้าก ถ�าหม้�+นเด�ดยอดใบจะแตกเป็�นพุ่ �ม้ดกง้าม้ม้าก  ดอกออกเป็�นช�ออย%�ตาม้ป็ล็ายต�น หริ,อป็ล็ายก�+ง้ของ้

ต�น  ซ/+ง้ล็�กษณะขออง้ดอกม้!ขนาดเล็�กม้าก  แล็ะจะม้!สี!ต�าง้ ๆ

ก�นแล็�วแต�พุ่ริริณของ้ฤาษ!ผิสีม้น�0น  เป็�นพุ่ริริณไม้�ที่!+อย%�ได�ด!ในแสีง้แดด

จ�ด  แล็ะที่!+ริ �ม้ริ"าไริ

27 หว�า Syzygium cumini

ล็�กษณะ ล็"าต�น ไม้�ย,นต�นสี%ง้ 10-

35 เม้ตริ เป็ล็,อกต�นค�อนข�าง้เริ!ยบ สี!น"0าตาล็ ใบเด!+ยว ออกตริง้ข�าม้ ริ%ป็ไข�หริ,อริ%ป็ริ! กว�าง้ 3-7 เซนต�เม้ตริ ยาว 8-14 เซนต�เม้ตริ ม้!จดน"0าม้�นที่!+บริ�เวณขอบใบ ดอกช�อ สี!ขาวหริ,อสี!เหล็,อง้อ�อน ออกที่!+ซอกใบหริ,อป็ล็ายยอด ฐานริอง้ดอกเป็�นริ%ป็กริวย กล็!บเล็!0ยง้ 4 กล็!บ กล็!บดอก 4 กล็!บ เกสีริต�วผิ%�ม้!จ"านวนม้าก ออกดอกแล็ะต�ดผิล็ริาวเด,อน ธ�นวาคม้-ม้�ถนายน ผิล็เป็�นผิล็สีด

2 ต�น

ริ%ป็ริ!แกม้ริ%ป็ไข� ฉ"+าน"0า ม้!สี!ม้�วง้ ด"า  ผิ�วเริ!ยบม้�น ม้!ขนาด 1 เซนต�เม้ตริ ผิล็แก� ริาวเด,อนพุ่ฤษภาคม้ เม้ล็�ด ม้! 1

เม้ล็�ด ริ%ป็ไข�28 ป็าล็6ม้พุ่�ด Prichardia

Pacifica Seem. & H.A. Wendl.

ล็�กษณะที่�+วไป็: เป็�นป็าล็6ม้ที่!+ม้!ล็"าต�นเด!+ยว  สี%ง้ป็ริะม้าณ 30 ฟิต  ล็"าต�นจะต�0ง้ตริง้  เกล็!0ยง้เริ!ยว ใบเป็�นริ%ป็พุ่�ดม้!สี!เข!ยวอ�อน  แล็ะเป็�นม้�น  ใต�ใบเป็�นสี!เง้�นน�ด ๆ ขนาดของ้ใบกว�าง้ป็ริะม้าณ 5 ฟิต ที่าง้ใบยาว 3

ฟิต ออกดอกเป็�นช�อ ๆ ดอกสี!เหล็,อง้อม้น"0าตาล็  ช�อหน/+ง้จะม้!ดอก

2 ต�น

เป็�นจ"านวนม้าก  แต�เป็�นดอกที่!+ไม้�สีม้บ%ริณ6เพุ่ศ  ผิล็จะกล็ม้  ม้!ขนาดเล็�กป็ริะม้าณ 1 เซนต�เม้ตริ  ในเวล็าที่!+ผิล็สีกจะม้!สี!ด"า ข�าง้ในผิล็จะม้!เม้ล็�ด

ความหลากหลายของสิ่ �งม�ชี�ว ตไห-น�กเร�ยนสิ่�ารวจัชีน ดและป็ร มาณ ของสิ่�ตว�ทำ��ในสิ่วนพฤกษศาสิ่ตร�โรงเร�ยนสิ่ตร�นครสิ่วรรค�ทำ��

ชี"�อสิ่�ตว�ชีน ด-ป็ระเภทำ ร3ป็-ล�กษณ� ของสิ่�ตว�และทำ��–

อย3(ป็ร มาณทำ��พบุ

1 แม้ล็ง้ป็อ

เป็�นแม้ล็ง้ม้!ป็Bก 4 ป็Bก ก�นแม้ล็ง้เป็�นอาหาริ บาง้คนเริ!ยก

1 ต�ว

ว�า น�กล็�าแห�ง้เวหา เพุ่ริาะม้!ความ้สีาม้าริถในการิบ�นสี%ง้ม้าก แม้ล็ง้ป็อสีาม้าริถบ�นได�ไกล็ถ/ง้ 100 ก.ม้. การิขย�บป็Bกข/0น-ล็ง้ จะใช�ความ้เริ�วเฉล็!+ยป็ริะม้าณ

500 คริ�0ง้ต�อว�นาที่!  แม้ล็ง้ป็อขนาดใหญ� ซ/+ง้อาจจ�ดอย%�ใน

กล็�ม้แม้ล็ง้ป็อบ�าน แต�ม้!ป็Bกค%�หล็�ง้เที่�าก�บป็Bกค%�หน�าแล็ะม้!

หนวด2 แม้ว

แมว หริ,อ แมวบุ-าน (ช,+อว�ที่ยาศาสีตริ6: Felis catus)

1 ต�ว

เป็�นสี�ตว6เล็!0ยง้ล็%กด�วยน"0านม้ อย%�ในตริะก%ล็ Felidae ซ/+ง้เป็�นตริะก%ล็เด!ยวก�บสี�ง้โตแล็ะเสี,อ

ดาว ต�นตริะก%ล็แม้วม้าจากเสี,อไซบ!เริ!ยน (Felis tigris

altaica) ซ/+ง้ม้!ช�วง้ล็"าต�วต�0ง้แต�จม้%กถ/ง้ป็ล็ายหาง้ยาว

ป็ริะม้าณ 4 เม้ตริ แม้วที่!+เล็!0ยง้ตาม้บ�าน จะม้!ริ%ป็ริ�าง้ขนาดเล็�ก ขนาดล็"าต�วยาว ช�วง้ขาสี�0นแล็ะจ�ดอย%�ในกล็�ม้ของ้ป็ริะเภที่สี�ตว6ก�นเน,0อเป็�นอาหาริ ม้!เข!0ยวแล็ะเล็�บแหล็ม้คม้สีาม้าริถหดซ�อน

เล็�บได�เช�นเด!ยวก�บเสี,อ 3

จ�0ง้โจน"0า1 ต�ว

จั งโจั-น�#า (Water Striders / Pond

Skaters) เป็�นแม้ล็ง้ที่!+จ�ดอย%�ในกล็�ม้ป็ริะเภที่ม้วนอย%�ในอ�นด�บ Hemiptera วง้ศ6

Gerridae ช,+อสีาม้�ญ Water

Striders หริ,อ Pond

skaters ม้!ช,+อเริ!ยกต�าง้ก�นค,อ จ�ง้โจ�น"0า ม้วนจ�ง้โจ�น"0า แม้ง้

กะพุ่ �ง้น"0า4 หอยเชอริ!+ 1 ต�ว

เป็�นหอยน"0าจ,ดจ"าพุ่วกหอยฝาเด!ยว สีาม้าริถแบ�ง้หอยเชอริ!+

ได� 2 พุ่วก ค,อ พุ่วกที่!+ม้!เป็ล็,อกสี!เหล็,อง้ป็นน"0าตาล็ เน,0อแล็ะหนวดสี!เหล็,อง้ แล็ะพุ่วกม้!

เป็ล็,อกสี!เข!ยวเข�ม้ป็นด"า แล็ะม้!สี!ด"าจาง้ ๆ พุ่าดตาม้ความ้ยาว เน,0อแล็ะหนวดสี!น"0าตาล็อ�อน หอยเชอริ!+เจริ�ญเต�บโตแล็ะ

ขยายพุ่�นธ6ได�อย�าง้ริวดเริ�ว ล็%กหอยอายเพุ่!ยง้ 2 – 3 เด,อน

จะจ�บค%�ผิสีม้พุ่�นธ6ได�ตล็อดเวล็า หล็�ง้จากผิสีม้พุ่�นธ6ได� 1 – 2

ว�น ต�วเม้!ยจะวาง้ไข�ในเวล็ากล็าง้ค,น โดยคล็านไป็วาง้ไข�ตาม้ที่!+แห�ง้เหน,อน"0า เช�น ตาม้

ก�+ง้ไม้� ต�นหญ�าริ�ม้น"0า 5 ม้ด

มด เป็�นสี�ตว6ในวง้ศ6 Formici

dae อ�นด�บ Hymenopter

a ม้!จ"านวนชน�ดม้ากกว�า 12,000 ชน�ด โดยพุ่บม้ากใน

เขตริ�อนของ้โล็ก ม้ดม้!การิสีริ�าง้ริ�ง้เป็�นอาณาจ�กริขนาด

ใหญ� บาง้ริ�ง้ม้!จ"านวนป็ริะชากริ

1 ต�ว

ม้ากถ/ง้ล็�านต�ว ม้!การิแบ�ง้วริริณะก�นที่"าหน�าที่!+ค,อ วริริณะม้ดง้าน เป็�นม้ดเพุ่ศเม้!ยเป็�น

หม้�น ที่"าหน�าที่!+หาอาหาริ สีริ�าง้แล็ะซ�อม้แซม้ริ�ง้ ป็กป็Cอง้ริ�ง้

จากศ�ตริ% ด%แล็ต�วอ�อน แล็ะง้านอ,+นๆ ที่�+วไป็ เป็�นวริริณะที่!+พุ่บได�ม้ากที่!+สีด วริริณะสี,บพุ่�นธ6 เป็�นม้ดเพุ่ศผิ%� แล็ะริาช�น! เพุ่ศ

เม้!ย ม้!หน�าที่!+สี,บพุ่�นธ6

ความสิ่�มพ�นธิ�ของสิ่ �งม�ชี�ว ตให-น�กเร�ยนสิ่�ารวจัและศ)กษา ความสิ่�มพ�นธิ�ของสิ่ �งม�ชี�ว ต ก�บุสิ่ �งไม(ม�ชี�ว ตในสิ่วนพฤกษศาสิ่ตร�โรงเร�ยนสิ่ตร�

นครสิ่วรรค�ภาวะความสิ่�มพ�นธิ� บุร เวณทำ��พบุ ชีน ดของสิ่ �งม� การได-ร�บุผล

ชี�ว ตทำ��อย3(ร(วมก�น ป็ระโยชีน�ของสิ่ �งม�ชี�ว ต ริ%ป็ภาพุ่

ได-ร�บุ(+)

ไม(ได--ไม(เสิ่�

ย(0)

เสิ่�ย(-)

1. ภาวะพุ่/+ง้พุ่าMutualism

หน-าต)ก 1 ราก�บุต-นไม-ใหญ( - -

2. ภาวะอ�าง้อ�ง้ Commensalism

กล-วยไม-ก�บุต-นไม-ใหญ(

- -

3.ภาวะได�ป็ริะโยชน6ซ/+ง้ก�นแล็ะก�น(Protocooperation)

ผ�เสิ่"#อก�บุดอกไม- - -

4.ภาวะป็ริสี�

ต(Parasitism)

กาฝากก�บุต-นไม-ใหญ(

-

5.ภาวะการิล็�าเหย,+อ(Predation)

ก #งก(าก�บุแมลง -

6.ภาวะการิแข�ง้ข�

น(Competition)

กวางก�บุกวาง - -

7.ภาวะเป็�นกล็า

ง้(Competition)

มดก�บุเพล�ย - -

ความหลากหลายของสิ่ �งม�ชี�ว ตไห-น�กเร�ยนจั�าแนกพ"ชี ทำ��น�กเร�ยนสิ่�ารวจัได-ทำ��ในสิ่วนพฤกษศาสิ่ตร�โรงเร�ยนสิ่ตร�นครสิ่วรรค�

ทำ�� division ต�วอย(างพ"ชี ล�ษณะเด(น ชีน ดพ"ชีทำ��พบุในสิ่วนพฤกษศาสิ่ตร�

โรงเร�ยนชีน ดทำ��

พบุบุร เวณทำ��

พบุ1 Division

Pterophyta พุ่วกเฟิ5ริ6น

เป็�นหน/+ง้ในกล็�ม้ของ้พุ่,ชที่!+ม้!ริาว ๆ

พุ่วกเฟิ5ริ6น

หน-าต)ก 1

20,000 สีป็Bช!สี6 ที่!+ถ%กจ"าแนกในไฟิล็�ม้ Pteridophyta หริ,อ Filicophyta[ต-

องการอ-างอ ง] พุ่,ชกล็�ม้น!0ย�ง้เป็�น Polypodiophyta หริ,อ Polypodiopsida ด�วย เม้,+อถ,อตาม้สี�วนย�อยของ้พุ่,ชม้!ที่�อล็"าเล็!ยง้ ค"าว�า เที่อริ�โดไฟิต6 (pteridophyte) ใช�เพุ่,+อกล็�าวถ/ง้พุ่,ชม้!ที่�อล็"าเล็!ยง้ที่!+ไม้�ม้!เม้ล็�ดที่�0ง้หม้ด ที่"าให�ม้�นหม้ายถ/ง้ "เฟิ5ริ6นแล็ะพุ่,ชใกล็�เค!ยง้เฟิ5ริ6น" ซ/+ง้สีาม้าริถสีริ�าง้ความ้สี�บสีนเม้,+อสีม้าช�กของ้เฟิ5ริ6นในสี�วน Pteridophyta บาง้คริ�0ง้อ�าง้เป็�นเที่อริ�โดไฟิต6ได�ด�วยเหม้,อนก�น การิศ/กษาในเริ,+อง้ของ้เฟิ5ริ6นแล็ะเที่อริ�โดไฟิต6อ,+น ๆ เริ!ยกว�า ว�ที่ยาเฟิ5ริ6น (pteridology)

2 Psilopyta หวายที่ะนอย หวายที่ะนอย

หน�าต/ก 1

ต�นหวายที่ะนอยที่!+พุ่บที่�+วไป็ค,อ ต�นสีป็อริ6โริไฟิต6 ชอบข/0นในที่!+ช �ม้ช,0นม้!ล็�กษณะด�ง้น!0 

- ล็"าต�นเป็�นเหล็!+ยม้ ขนาดเล็�กม้!สี!เข!ยว สี�ง้เคริาะห6เเสีง้ได� - เเตกก�+ง้เป็�นค%�ๆ ( dichotomous branching )- ม้!อ�บสีป็อริ6สี!ออกเหล็,อง้ที่!+ป็ล็ายก�+ง้สี�0นๆ เริ!ยกว�า sysnaning

( fused sporangia ) สีริ�าง้สีป็อริ, ( n ) โดยการิเเบ�ง้เซล็ล็6เเบบไม้โอซ�สี

- ม้!ใบเป็�นเกล็�ดเล็�กๆตาม้ข�อ - ม้!ล็"าต�นใต�ด�นเริ!ยกว�า ไริโซม้ ( rhizoid ) - ไม้�ม้!ริาก ม้!ไริซอยด6 ( rhizoid ) ที่"าหน�าที่!+เเที่นริาก

3  Lycophyta   หญ�าริ�ง้ไก�

 - ต�นที่!+เห�นที่�+วไป็ค,อ สีป็อโริไฟิต6 ที่!+เริ�+ม้เจริ�ญม้าเป็�นริาก ล็"าต�นแล็ะใบ                            - สี"าหริ�บริากแล็ะล็"าต�นม้�กแตกเป็�นค%� (dichotomous branching)                  

 หญ�าริ�ง้ไก� หน�าต/ก 1

           - ใบที่!+ยอดจะริวม้ต�วก�นเป็�นริ%ป็คล็�ายกริวยหริ,อกริะบอง้ เริ!ยกว�า strobilus (cone) ใบที่!+ริวม้กล็�ม้เป็�น strobilus แต�ล็ะใบเริ!ยกว�า spor

ophyll ที่"าหน�าที่!+สีริ�าง้สีป็อริ6

4

 Pinophyta  ป็ริง้ 

ล็"าต�นจะเป็�นข�อๆ ม้!ริากแล็ะใบที่!+แที่�จริ�ง้

ป็ริง้  หน�าต/ก 1

เช�นหญ�าถอดป็ล็�อง้ สีนหาง้ม้�า5 Pinicae แป็ะกDวย

เป็�นพุ่,ชย,นต�น ม้!เน,0อไม้� ม้!ที่�อล็"าเล็!ยง้ที่!+พุ่�ฒนาข/0น ม้!ริาก ใบ เม้ล็�ด แต�เม้ล็�ดไม้�ม้!

เป็ล็,อกห�ม้ แบ�ง้ออกเป็�น 3 sub-

division ค,อ sub-division

cycadicae เช�น ป็ริง้ แล็ะ sub-

division Pinicae เช�น แป็FะกDวย สีนสีอง้ใบ สีนสีาม้ใบ แล็ะ sub-division

Gneticae เช�น ม้ะเม้,+อย แล็ะพุ่,ชใน

แป็ะกDวย หน�าต/ก 1

ที่ะเล็ที่ริายแอฟิริ�กา6 Magnoliophyta  พุ่,ชใบเล็!0ยง้ค%�

ได�แก�พุ่,ชไม้�ดอกที่!+ม้!ที่�อล็"าเล็!ยง้ ม้!ใบแล็ะริาก ม้!เม้ล็�ดที่!+ม้!ริ �ง้ไข�ห�ม้ แบ�ง้เป็�นพุ่,ชใบเล็!0ยง้เด!+ยว (monocots)

แล็ะพุ่,ชใบเล็!0ยง้ค%� (dicots)

พุ่,ชใบเล็!0ยง้ค%� หน�าต/ก 1

7 Lycophyta  หญ�าริ�ง้ไก�  หญ�าริ�ง้ไก�  หน�าต/ก 1

เป็�นพุ่,ชโบริาณ ม้!ใบแล็ะริากที่!+แที่�จริ�ง้ เช�น ต�นต!นตDกแก หญ�าริ�ง้ไก� 

8 Coniferophyta สีนสีาม้ใบ

พุ่,ชที่!+สีริ�าง้เม้ล็�ดเป็Gอย สี�วนใหญ�เป็�นไม้�ย,นต�นขนาดใหญ� ได�แก� พุ่วกสีน

( Pinus ) เช�น สีนสีอง้ใบแล็ะสีนสีาม้ใบ

สีนสีาม้ใบ หน�าต/ก 1

9 Anthophyta  พุ่,ชดอก พุ่,ชดอก หน�าต/ก 1

พุ่,ชที่!+สีริ�าง้เม้ล็�ดม้!สี�+ง้ห�อห�ม้ ถ,อว�าม้!ว�ว�ฒนาการิสี%ง้สีด พุ่บม้ากที่!+สีด ได�แก� พุ่,ชดอก (Flowering plant)

ความหลากหลายของสิ่ �งม�ชี�ว ต

ไห-น�กเร�ยนจั�าแนกสี�ตว6ทำ��น�กเร�ยนสิ่�ารวจัได-ทำ��ในสิ่วนพฤกษศาสิ่ตร�โรงเร�ยนสิ่ตร�นครสิ่วรรค�

ทำ��

phaylum ต�วอย(างสิ่�ตว�

ล�กษณะเด(น ชีน ดสิ่�ตว�ทำ��พบุในสิ่วนพฤกษศาสิ่ตร�โรงเร�ยน

ชีน ดทำ��พบุ บุร เวณทำ��พบุ1 Porifera ฟิอง้น"0า

1. ม้!สีม้ม้าตริแบบริ�ศม้! (radial symmetry)

หริ,อไม้�ม้!สีม้ม้าตริ (asymmetry) 

2. ผิน�ง้ต�วของ้ฟิอง้น"0าป็ริะกอบด�วยเซล็ล็6ที่!+ม้าเริ!ยง้ต�วเป็�นช�0นของ้เซล็ล็6 2 ช�0น ค,อช�0นเซล็ล็6ผิ�ว ด�านนอกหริ,อเอพุ่�เดอม้�สี (epidermis)

ป็ริะกอบด�วยเซล็ล็6เพุ่!ยง้ชน�ดเด!ยวค,อ พุ่�นาโคไซที่6 (pinacocyte) จ/ง้อาจเริ!ยกเซล็ล็6ผิ�วน!0ว�า พุ่�นาโค

ฟิอง้น"0า หน�าต/ก 1

เด�ริ6ม้ (pinacoderm) สี�วนด�านเซล็ล็6บช�อง้กล็าง้ต�ว ค,อ โคเอโนไซที่6 (choanocyte or

collar cell ) จ/ง้เริ!ยกว�า โคเอโนเด�ริ6ม้ (choanoderm) โคเอโนไซที่6เป็�นเซล็ล็6ที่!+ม้!ริ%ป็ริ�าง้คล็�ายป็ล็อกคอ ม้!แสี� (flagellum) 1 เสี�นที่"าหน�าที่!+ให�น"0าไหล็เว!ยนแล็ะย�อยอาหาริ ริะหว�าง้ช�0นของ้เซล็ล็6 2 ช�0นน!0จะม้!สีาริคล็�ายว �น (gelatinous

matrix) แที่ริกอย%� ซ/+ง้จะม้!เซล็ล็6ที่!+เคล็,+อนที่!+แบบอะม้!บา(amoeboid cell) หริ,อ อะม้!โบไซที่6 (amoebocyte) เริ!ยกช�0นน!0ว�า ม้!โซฮิ�ล็ (mesohyl) หริ,อม้!เซนไคม้6 (mesenchyme) 

3. ฟิอง้น"0าม้!ริะบบโคริง้ริ�าง้ค"0าจนให�คง้ริ%ป็อย%�ได� บาง้ชน�ดแข�ง้เริ!ยกว�า ขวาก (spicule) ซ/+ง้ม้�กเป็�น ห�นป็%น แล็ะซ�ล็�กา (silica) เช�นฟิอง้น"0าห�นป็%น ฟิอง้น"0าแก�ว บาง้ชน�ดเป็�นเสี�นใยโป็ริต!น เริ!ยกว�า สีพุ่อง้จ�น (spongin) ได�แก� ฟิอง้น"0าถ%ต�ว 4. ไม้�ม้!ริะบบหม้นเว!ยน ริะบบหายใจ ริะบบข�บถ�าย แล็ะริะบบป็ริะสีาที่ ซ/+ง้จะอาศ�ยการิไหล็เว!ยนน"0าเป็�น

ต�วการิสี"าค�ญในกริะบวนการิเหล็�าน!0 ฟิอง้น"0าก�นอาหาริโดยกริอง้อาหาริที่!+อย%�ในน"0าผิ�านเข�าริ%พุ่รินริอบต�ว หายใจโดยการิด%ดซ/ม้ออกซ�เจนที่!+ล็ะล็ายอย%�ในน"0าผิ�านผิน�ง้ล็"าต�ว 5. ม้!การิสี,บพุ่�นธ6แบบอาศ�ยเพุ่ศ โดยการิสีริ�าง้สีเป็5ริ6ม้แล็ะไข�ผิสีม้ก�น แล็ะจะได�ต�วอ�อนที่!+ม้! ซ�เล็!ยว�ายน"0าได� การิสี,บพุ่�นธ6แบบไม้�อาศ�ยเพุ่ศโดยการิแตกหน�อ (budding) 

6. ต�วเต�ม้ว�ยจะเกาะอย%�ก�บที่!+ (sessile animal)

 

2  Coelenterata

ป็ะการิ�ง้ ก�ล็ป็;ง้หา ดอกไม้�ที่ะเล็ แม้ง้กะพุ่ริน

ป็ะการิ�ง้ หน�าต/ก 1

1. ม้!สีม้ม้าตริแบบริ�ศม้! (Radial symmetry) 

2. ม้!เน,0อเย,+อ 2 ช�0น ค,อ เน,0อเย,+อช�0นนอกที่"าหน�าที่!+เป็�นผิ�วล็"าต�วเริ!ยกว�า เอพุ่�เดอริ6ม้�สี (Epidermis)

แล็ะเน,0อเย,+อช�0นในที่"าหน�าที่!+เป็�นเย,+อบที่าง้เด�นอาหาริเริ!ยกว�า แกสีโที่ริเดอริ6ม้�สี (Gastrodermis) ริะหว�าง้เน,0อเย,+อช�0นนอกแล็ะเน,0อเย,+อช�0นในม้!สีาริซ/+ง้ม้!ล็�กษณะคล็�ายว �น แที่ริกอย%�เริ!ยกว�าช�0นโซเกล็!ย (Mesoglea) 

3. ที่าง้เด�นอาหาริเป็�นแบบถง้ไม้�สีม้บ%ริณ6ม้!ป็ากแต�ไม้�ม้!ที่วาริหน�กช�อง้ ที่าง้เด�นอาหาริน!0อย%�กล็าง้ล็"าต�วที่"าหน�าที่!+เป็�นที่�0ง้ที่าง้เด�นอาหาริแล็ะ ริะบบหม้นเว!ยน เริ!ยกว�าแกสีโที่ริวาสีค%ล็าริ6 คาว�ต! (Gastrovascular carvity) 4. ม้!เข�ม้พุ่�ษหริ,อเนม้าโที่ซ!สีต6(Nematocyst)ใช�ในการิป็Cอง้ก�นแล็ะฆั�า เหย,+อเนม้าโที่ซ!สีต6ม้�กจะอย%�ก�นหนาแน�นที่!+บริ�เวณหนวด(Tentacle) ซ/+ง้อย%�ริอบป็ากม้ากกว�าบริ�เวณอ,+นๆที่"าให�การิหาอาหาริแล็ะการิต�อสี%�ก�บ ศ�ตริ%ม้!ป็ริะสี�ที่ธ�ภาพุ่ด!ย�+ง้ข/0น 

5. ไม้�ม้!ริะบบหายใจ ริะบบหม้นเว!ยนโล็ห�ต ริะบบข�บถ�ายโดยเฉพุ่าะ แต�โดยที่�+วไป็อาศ�ยการิแพุ่ริ�ของ้กDาซแล็ะของ้เสี!ยต�าง้ๆริะหว�าง้น"0าที่!+ อย%�ริอบๆต�วก�บผิ�วล็"าต�วโดยตริง้ หริ,อม้!เซล็ล็6ชน�ดพุ่�เศษเช�นเซล็ล็6 ที่!+ที่"าหน�าที่!+ในการิย�อยอาหาริ (nutritive

cell) ช�วยที่"าหน�าที่!+ ย�อยแล็ะด%ดซ/ม้สีาม้อาหาริ เพุ่,+อสี�ง้ไป็เล็!0ยง้สี�วนต�าง้ๆของ้ริ�าง้กายต�อไป็ 6. ริะบบป็ริะสีาที่เป็�นแบบข�ายใยป็ริะสีาที่(Nerve

net)แผิ�กริะจายที่�+วต�ว แล็ะหนาแน�นบริ�เวณหนวดด�ง้น�0นการิน"ากริะแสีป็ริะสีาที่จ/ง้เป็�นไป็ใน ล็�กษณะที่กที่�ศที่กที่าง้ที่"าให�กริะแสีป็ริะสีาที่เคล็,+อนที่!+ไป็ได�ช�าแล็ะม้!ที่�ศ ที่าง้ไม้�แน�นอนซ/+ง้แตกต�าง้จากสี�ตว6ช�0นสี%ง้อ,+นๆ 7. สี�ตว6กล็�ม้น!0ม้!ริ%ป็ริ�าง้เป็�น 2 แบบ ค,อ ริ%ป็ริ�าง้แบบต�นไม้�เริ!ยกว�า โพุ่ล็�ป็ (Polyp) เช�น ไฮิดริา ป็ะการิ�ง้ดอกไม้�ที่ะเล็แล็ะริ%ริ�าง้คล็�ายริ�ม้หริ,อกริะ ด�+ง้คว"+า เริ!ยกว�า เม้ด%ซา(Medusa) ได�แก�แม้ง้กริะพุ่ริน 

8. การิสี,บพุ่�นธ6 ม้!ที่�0ง้แบบอาศ�ยเพุ่ศแล็ะแบบไม้�อาศ�ยเพุ่ศแบบอาศ�ยเพุ่ศ เช�น แม้ง้กะพุ่ริน โอบ!เล็!ยม้!การิสี,บพุ่�นธ6

3 Nematoda นอนต�วกล็ม้

1. ม้!สีม้ม้าตริแบบผิ�าซ!ก (Bilateral symmetry) 2. ม้!ช�อง้ว�าง้ในล็"าต�วแบบเที่!ยม้  ล็"าต�วกล็ม้ ยาว แหล็ม้ห�วแหล็ม้ที่�าย ไม้�ม้!ข�อป็ล็�อง้ ผิ�วล็"าต�วเริ!ยบ ม้!สีาริค�วที่�เค�ล็หนาห�ม้ต�ว 4. ไม้�ม้!ริะบบหม้นเว!ยนเล็,อด แต�ใช�ของ้เหล็วในช�อง้ว�าง้เที่!ยม้ช�วยในการิล็"าเล็!ยง้สีาริ 5. ไม้�ม้!อว�ยวะหายใจโดยเฉพุ่าะ พุ่วกที่!+ด"าริง้ช!พุ่ว�ตแบบป็ริสี�ตหายใจแบบไม้�ใช�ออกซ�เจน แต�พุ่วกที่!+อย%�อย�าง้อ�สีริะใช�ผิ�วหน�ง้เป็�นสี�วนแล็กเป็ล็!+ยนก�าซก�บ

นอนต�วกล็ม้ หน�าต/ก 1

สี�+ง้แวดล็�อม้ 6. ริะบบข�บถ�ายป็ริะกอบด�วยเสี�นข�าง้ล็"าต�ว (Lateral line) ซ/+ง้ภายในบริริจที่�อข�บถ�าย (Excretory canal) ไว� 7. ที่าง้เด�นอาหาริสีม้บ%ริณ6ป็ริะกอบด�วยป็ากแล็ะที่วาริหน�ก 8. ริะบบป็ริะสีาที่ ป็ริะกอบด�วยป็ม้ป็ริะสีาที่ริ%ป็วง้แหวน (Nerve ring) อย%�ริอบคอหอยแล็ะม้!แขนง้ป็ริะสีาที่แยกออกที่าง้ด�านที่�อง้แล็ะที่าง้ด�านหล็�ง้ 9. ม้!ริะบบกล็�าม้เน,0อยาวตล็อดล็"าต�ว (Longitudinal muscle) 10. เป็�นสี�ตว6แยกเพุ่ศต�วเม้!ยม้�กม้!ขนาดใหญ�กว�าต�วผิ%�เน,+อง้จากต�วเม้!ยต�อง้ที่"าหน�าที่!+ในการิออ

4 Arthropoda ก�ง้ ก�ง้ หน�าต/ก 1

. ม้!สีม้ม้าตริแบบผิ�าซ!ก 2. ม้!เน,0อเย,+อ 3 ช�0น แล็ะม้!ช�อง้ต�วแบบแที่�ง้จริ�ง้ 3. ล็"าต�วม้!ล็�กษณะเป็�นป็ล็�อง้ แล็ะแบ�ง้ออกเป็�นสี�วนๆโดยที่�+วไป็แล็�วม้! 3 สี�วน ค,อ สี�วนห�ว(Head) สี�วนอก( Thorax) แล็ะสี�วนที่�อง้(Abdomen) เช�นพุ่วกแม้ล็ง้ แต�บาง้ชน�ดสี�วนห�วแล็ะสี�วนอกจะริวม้ก�นเป็�นสี�วนเด!ยวแยกออกจากก�นไม้�ได�เริ!ยกว�า เซฟิาโล็ที่อแริกซ6 (Cephalothorax) เช�น ก�ง้ ป็% นอกจากน!0ในพุ่วกก�0ง้ก,อแล็ะ ตะขาบสี�วนของ้อกแล็ะที่�อง้จะม้!ล็�กษณะเหม้,อนก�น 4. ม้!ริยาง้ค6ย,+นออกจากล็"าต�วเป็�นค%�ๆ เช�น ขาเด�น ขาว�ายน"0า อว�ยวะสี�วนป็าก หนวด ป็Bก แล็ะริยาง้ค6เหล็�าน!0ม้�กม้!ล็�กษณะต�อก�นเป็�นข�อๆด�วย 5. ม้!โคริง้ริ�าง้ภายนอก (Exoskeleton) เป็�นสีาริจ"าพุ่วกไคที่�น(Chitin) แข�ง้ห�ม้ริอบต�ว ด�ง้น�0นในขณะที่!+ม้!การิเจริ�ญเต�บโต สี�ตว6ในไฟิล็�ม้น!0หล็ายชน�ดจ/ง้ต�อง้ม้!การิล็อกคริาบ (Molting) เพุ่,+อเอาเป็ล็,อกเก�าซ/+ง้ม้!ขนาดเล็�กออกเล็�กแล็�ว

สีริ�าง้เป็ล็,อกใหม้�ที่!+ม้!ขนาดใหญ�กว�าข/0นม้าแที่น 6. ที่าง้เด�นอาหาริเป็�นแบบสีม้บ%ริณ6 ม้!ป็ากแล็ะที่วาริหน�ก สี"าหริ�บสี�วนป็ากม้!อว�ยวะที่!+ช�วยในการิก�นอาหาริแล็ะม้!การิด�ดแป็ล็ง้ไป็เพุ่,+อให�เหม้าะสีม้ก�บ สีภาพุ่ของ้อาหาริ เช�นม้!ป็ากแบบก�ดก�น ด%ดก�น เจาะด%ด 

5 Chordata จ/0ง้โจ�

1. การิม้!โนโตคอริ6ด (notochord) พุ่วกคอริ6เดตที่กชน�ดจะต�อง้ม้!โนโตคอริ6ดอย�าง้น�อยช�วง้หน/+ง้ของ้ช!ว�ต พุ่วกคอริ6เดตช�0นต"+า เช�น แอม้ฟิ5ออกซ�สีจะม้!โนโตคอริ6ด ตล็อดช!ว�ต พุ่วกคอริ6เดตช�0นสี%ง้เช�นสี�ตว6ที่!+ม้!กริะด%กสี�นหล็�ง้จะม้!โนโตคอริ6ดในริะยะต�วอ�อนเที่�าน�0น พุ่อเจริ�ญเต�บโตจะเก�ดกริะด%กสี�นหล็�ง้ข/0นม้าแที่นที่!+โนโตคอริ6ด ล็�กษณะของ้โนโตคอริ6ดจ�ดเป็�นเน,0อเย,+อเก!+ยวพุ่�นที่!+เจริ�ญม้าจากเน,0อเย,+อช�0นม้!โซเด�ริ6ม้ ป็ริะกอบด�วยกล็�ม้เซล็ล็6ที่!+ค�อนข�าง้อ�อนคล็�ายว �น แต�ม้!เป็ล็,อกห�ม้ (sheath) ห�ม้อ!กช�0นที่"าให�ม้!ล็�กษณะเป็�นแที่�ง้แข�ง้แริง้ แต�ย,ดหย�นได�ด! แล็ะไม้�แบ�ง้เป็�นป็ล็�อง้ แที่�ง้โนโต

จ/0ง้โจ� หน�าต/ก 1

คอริ6ดเป็�นโคริง้สีริ�าง้ค"0าจนที่!+อย%�ที่าง้ด�านหล็�ง้ใต�ริะบบป็ริะสีาที่สี�วนกล็าง้แต�อย%�เหน,อที่าง้เด�นอาหาริ notochord =

a rod-shaped supporting axis, or backbone

2. การิม้!ช�อง้เหง้,อก (pharyngeal gill slits) คอริ6เดตที่กชน�ดโดยเฉพุ่าะพุ่วกที่!+อย%�ในน"0าจะม้!ช�อง้เหง้,อกตล็อดช!ว�ต สี�วนพุ่วกที่!+อาศ�ยอย%�บนบกจะพุ่บช�อง้เหง้,อกในริะยะต�วอ�อนเที่�าน�0น เม้,+อเจริ�ญเต�บโตข/0น ช�อง้เหง้,อกจะป็5ดซ/+ง้อาจจะพุ่บริ�อง้ริอยเพุ่!ยง้เล็�กน�อย (ในคนเก�ดการิเป็ล็!+ยนแป็ล็ง้ไป็เป็�นที่�อย%สีเตเช!ยนเช,+อม้ริะหว�าง้ห%สี�วนกล็าง้ก�บหล็อดล็ม้บริ�เวณคอ)

6 Echinodermata ป็ะการิ�0ง้

1. ริ%ป็ริ�าง้ในวง้ช!ว�ตของ้สี�ตว6กล็�ม้น!0 ม้!ริ%ป็ริ�าง้ 2 แบบ ค,อ ม้!สีม้ม้าตริคริ/+ง้ซ!ก ซ/+ง้พุ่บในริะยะที่!+เป็�นต�วอ�อน เม้,+อต�วอ�อนเจริ�ญเต�บโตเป็�นต�วเต�ม้ว�ยแล็�ว ริ%ป็ริ�าง้จ/ง้ค�อยเป็ล็!+ยนไป็เป็�นแบบสีม้ม้าตริริ�ศม้! ไม้�ม้!สี�วนห�วแล็ะไม้�ม้!ป็ล็�อง้ 2. ริ�าง้กายป็ริะกอบด�วยเน,0อเย,+อ 3 ช�0น ช�0นนอกเป็�นเอพุ่�เด

ป็ะการิ�0ง้ หน�าต/ก 1

อริ6ม้�สีช�0นเด!ยวบาง้ ๆ ป็กคล็ม้โคริง้ริ�าง้ภายใน (endoskeleton) ซ/+ง้เป็�นแผิ�นห�นป็%นที่!+เจริ�ญม้าจากช�0นม้!โซเดอริ6ม้ (mesoderm) เช�นเด!ยวก�บริะบบโคริง้กริะด%กของ้สี�ตว6ม้!กริะด%กสี�นหล็�ง้ แผิ�นห�นป็%นบาง้แผิ�นม้!หนาม้ (calcareous

spine) ต�ดอย%�ด�วย 3. ล็"าต�วแบ�ง้ออกเป็�น 5 สี�วนในแนวริ�ศม้!เที่�า ๆก�น ม้!ล็�กษณะเป็�น 5 แฉก (pentamerous) แต�ล็ะแฉกเริ!ยกว�า แขนหริ,ออ�ม้บ%ล็ากา (arm หริ,อ ambulaca) ด�านล็�าง้ม้!เที่�าที่�อ (tube

feet) ซ/+ง้ช�วยในการิเคล็,+อนที่!+หริ,อจ�บอาหาริ 4. ม้!ริะบบที่�อน"0า (water vascular system) ภายในริ�าง้กายซ/+ง้เจริ�ญม้าจากช�อง้ต�วในริะยะต�วอ�อน ภายในที่�อบริริจด�วยน"0าเค�ม้จากภายนอก ล็�กษณะภายนอกของ้ริะบบน!0ที่!+พุ่อเห�นได�ค,อ เที่�าที่�อ (tube feet) เม้,+อที่"าง้านริ�วม้ก�นที่"าให�สีาม้าริถเคล็,+อนไหวจ�บอาหาริ หายใจแล็ะริ�บความ้ริ% �สี/กได� ริะบบน!0ถ,อว�าเป็�นริะบบไฮิดริอล็�ก (hydraulic system) ซ/+ง้ไม้�ม้!ในสี�ตว6ไฟิล็�ม้อ,+น 5. ม้!ช�อง้ต�วกว�าง้ แล็ะม้!เย,+อบช�อง้ต�ว (peritoneum) บอย%�ภายใน ภายในช�อง้ต�วม้!ของ้เหล็วแล็ะม้!เซล็ล็6อะม้!โบไซต6 (amoebocyte) ล็อยเคล็,+อนที่!+อย%� 6. การิหายใจ อว�ยวะที่!+ใช�ในการิหายใจ ค,อ เหง้,อกที่!+ผิ�วหน�ง้