ADAB-I MUAŞERET VEYA

PROTOKOL KURALLARI

İNSAN ODAKLI KONFERANSLAR 7BURHAN Çiçek

Dış İlişkiler Başkanı İstanbul İl Bşk.Yrd.

2015

YAŞAM ALANIMIZ

KAMUSAL

(RESMİ) ALAN

SOSYAL ALAN

ÖZEL ALAN

GÖRGÜ VE NEZAKET

KURALLARI

PROTOKOL KURALLARI

SOSYAL ALANDA GÖRGÜ VE NEZAKET KURALLARI; KAMUSAL ALANDA PROTOKOL KURALLARI

UYGULANIR.

PROTOKOLÜN ANLAM VE ÖNEMİ

•PROTOKOL; KAMUSAL YAŞAMDA TÖRENSEL VE BİÇİMSEL DAVRANIŞ KURALLARI BÜTÜNÜDÜR.

•PROTOKOL VE SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARININ AMACI BİREYSEL, KURUMSAL VE ULUSAL ONURU VE SAYGINLIĞI KORUMAKTIR.

BİR YÖNETİCİNİN BAŞARISINI%34 TEMSİL NİTELİĞİ (Protokol)

%33 BİLGİ VE BECERİSİ (işi)%33 KİŞİLİĞİ OLUŞTURUR.

**BAŞARI PROTOKOLDE GİZLİDİR.

PROTOKOL KURALLARININ UYGULANDIĞI KAMUSAL

YERLER

•YÖNETİCİLERİN MAKAM ODALARI

•RESMİ OTOMOBİLLER

•RESMİ TOPLANTILAR

•RESMİ TÖRENLER

•RESMİ DAVET VE ZİYAFETLER

KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA PROTOKOL

KURALLARININ UYGULANDIĞI

ÖNEMLİ KİŞİLER

KONUKLAR (Özel, sosyal ve kamusal alanda)

YÖNETİCİLER (Kamusalalanda)

HANIMLAR (Sosyal alanda)

KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA BİR İNSANIN

•İMAJI, KIYAFETİYLE•NEZAKETİ, DAVRANIŞIYLA•BİLGİSİ, KONUŞMASIYLA •GÖRGÜSÜ, YEMESİ VE

İÇMESİYLE

ORTAYA ÇIKAR.

PROTOKOL VE SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARININ

TEMELİ SAYGI VE NEZAKETTİR.

KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA;•KONUKLARA•ÜSTLERE •HANIMLARA

SAYGI VE NEZAKET ESASTIR.

PROTOKOL KİŞİYE, KURUMA VE DEVLETE HAK ETTİĞİ VE LÂYIK

OLDUĞU SAYGI VE İTİBARI GÖSTERMEKTİR.

BİR KİŞİNİN PROTOKOL VE SOSYAL DAVRANIŞ

KURALLARINA ÖNEM VERMEMESİ VE BUNLARA

UYMAMASI; ÖNCE KENDİSİNİN, SONRA TAŞIDIĞI UNVANIN,

ÇALIŞTIĞI KURUMUN VE TEMSİL ETTİĞİ MAKAMIN

İTİBARINI DÜŞÜRÜR.

PROTOKOLDE TEMSİL ESASTIR.KAMUSAL YAŞAMDA,

KİMSE KENDİNİ TEMSİL ETMEZ. TAŞIDIĞI UNVANI VE ÇALIŞTIĞI

KURUMUTEMSİL EDER.

-------KİŞİNİN TEMSİL NİTELİĞİ;

KILIK-KIYAFETİ, KONUŞMA VE DAVRANIŞI, YEME-İÇMESİ;

PROTOKOL, SAYGI, GÖRGÜ VE NEZAKET KURALLARINA

UYMASI İLE ORTAYA ÇIKAR.

KURUMLARARASI İŞ VE İLİŞKİLERDE,GÖRÜŞMELERDE,

TELEFONDA KONUŞMADA, YAZIŞMALARDA ,

İMZALARDA,DAVRANIŞLARDA,

KABULLERDE,ZİYARETTE,

KARŞILAMADA, AĞIRLAMADA

DÜZEY EŞİTLİĞİ, DENKLİK VE

KARŞILIKLILIK ESASTIR.

PROTOKOLDE MAKAM, UNVAN, RÜTBE VE KIDEM ÖNEMLİDİR. MAKAMA VE UNVANA SAYGI

ESASTIR.----

PROTOKOLDE (KAMUSAL YAŞAMDA) AKADEMİK UNVAN SAHİBİ OLMAK, YAŞLI OLMAK

VE / VEYA HANIM OLMAK ÖNCELİK SAĞLAMAZ.

HANIM OLMAK VE / VEYA YAŞÇA BÜYÜK OLMAK SOSYAL YAŞAMDA ÖNEMLİDİR.

PROTOKOL VE SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARINI BİLMEK; KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA

İNSANA GÜVEN VERİR, ÜSTÜNLÜK VE SAYGINLIK

SAĞLAR.

BU KURALLARA UYAN KİŞİLERİŞ YAŞAMINDA FARK EDİLİR, TAKDİR EDİLİRTERCİH EDİLİR

ve YÜKSELTİLİRLER.

KAMUSAL YAŞAMDA HER DAVRANIŞIN BİR ANLAMI VE YORUMU VARDIR. ZİRA, KAMUSAL YAŞAMDA DAVRANIŞLAR;

ÜST’E,AST’A VEEŞİTEKARŞI DAİMA FARKLIDIR.

ÜST’E KARŞI SAYGI,AST’A KARŞI ÜSTÜNLÜK,EŞİTE KARŞI KARŞILIKLILIK VE NEZAKETESASTIR.

1. MAKAMDA, RESMİ ARABADA, TOPLANTI VE TÖRENLERDE, RESMİ DAVET VE ZİYAFETLERDE BÜTÜN DAVRANIŞLAR RESMİDİR. (PROTOKOL KURALLARINA TABİDİR.)

2. KURUM İÇİNDE DAVRANIŞ KURALLARI KURUMSALDIR VE KURUM KÜLTÜRÜRÜNE BAĞLIDIR.

3. AST – ÜST İLİŞKİLERİ, MAKAMDA DA OLSA, BİREBİR OLARAK DAİMA ÖZEL VE KİŞİSELDİR. YAKINLIĞA VE SAMİMİYETE BAĞLIDIR.

4. KAMUSAL (RESMİ) VE SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI DAİMA ÜÇÜNCÜ (YABANCI) KİŞİNİN YANINDA BAŞLAR.

KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA

• SELAM VERMEK,• HİTAP ETMEK,• TANITMAK• TOKA ETMEK,• ÖPMEK/ÖPÜŞMEK• AYAKTA DURMAK, OTURMAK,• TELEFONDA KONUŞMAK,• AYAKKABI VE ÇORAP GİYMEK,• SAAT, KEMER VE KRAVAT TAKMAK,• ÇAY İÇMEK, ÇORBA İÇMEK, MEYVE

YEMEK,• HEDİYE ALMAK / VERMEK• TEŞEKKÜR ETMEK

ÖNEMLİDİR. ÇÜNKÜ; ÖZEL, SOSYAL VE KAMUSALYAŞAMDA FARKLIDIR.

MAKAM PROTOKOLÜ

YÖNETİCİ ZİYARETÇİYE ÇAY/KAHVE İKRAM

ETTİĞİNDE…

YÖNETİCİNİN ÇAY/KAHVE İÇME SÜRESİ ZİYARETÇİYE

AYIRDIĞI SÜREYİ GÖSTERİR.

•Bina önünde Bayrak direği 2, 4, veya daha fazla ise Türk Bayrağı bina önyüzüne (binadan çıkana) göre sağ başa çekilir. Ancak Bayrak direği 3 ise, Türk Bayrağı ortadaki direğe çekilir.

•Kurumsal bayrak çeken kuruluşlarda, bina ön yüzüne göre sağdaki direğe Türk Bayrağı soldaki direğe kurumsal bayrak çekilir.

•Uluslararası toplantılarda yabancı turistlerin konakladıkları yerlerde, yabancı devlet bayrakları ancak Türk Bayrağı ile birlikte çekilebilir.

•Türk Bayrağı, yabancı ülke bayraklarıyla çekildiğinde aynı yükseklikte olmalıdır. Yalnızca kurumsal bayraktan yarım metre yüksek olabilir.

•Bu durumda Türk Bayrağı binanın ön yüzüne göre sağdaki ilk direğe çekilir. Diğer devletlerin Bayrakları, Türk Bayrağının soluna Türkçe alfabetik sıraya göre çekilir.

TOPLANTI PROTOKOLÜTEK BAŞKANLI VE TEK TARAFLI TOPLANTI DÜZENİ

2

4

6

8

10

1

3

5

7

9

BAŞKAN

TEK BAŞKANLI ÇİFT TARAFLI TOPLANTI DÜZENİ

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

BAŞKAN

KONUK EVSAHİBİ

EŞBAŞKANLI VE ÇİFT TARAFLITOPLANTI DÜZENİ

İKİ TARAFLI TOPLANTILARDA BAŞKANLARIN DÜZEY OLARAK,

ÜYELERİN SAYI OLARAK EŞİTLİĞİ ESASTIR.

5

3

EŞBAŞKAN 1

2

4

4

2

1 EŞBAŞKAN

3

5

İKİ BAŞKANLI TEK TARAFLI TOPLANTI DÜZENİ

ÜSTBŞK. ASTBŞK

1

3

5

7

9

11

13

2

4

6

8

10

12

14

ÇAĞDAŞ – KATILIMCI TOPLANTI DÜZENİ

BAŞKAN

1

2

3 3 4

3 5 6

7 8

TAŞIT PROTOKOLÜ

MAKAM OTOMOBİLİNDE OTURMA DÜZENİ(KSMT: Koruma, sekreter, memur, mihmandar, tercüman)

Ş KSMT

2

1MA-KAM

Ş KSMT

21

BOŞ

RESMÎ TAŞITLARDA OTURMA DÜZENİ

Ş

3

2

1

Ş

4

2 3 1

TAKSİLERDE OTURMA DÜZENİ(Ş: Şoför, H: Hanım, E: Erkek)

Ş E2

E1 H Ş

E

H2

H1

OTOMOBİLİ SAHİBİNİN KULLANDIĞI ÖZEL TAŞITLARDA OTURMA DÜZENİ (K: Konuk, KE: Konuk Erkek, KH: Konuk Hanım; EH: Evsahibi Hanım)

Ş

1 K

BOŞ

BOŞ

Ş

1 KE

3 EH

2 KH

HİTAP BİÇİMLERİ

Resmi Hitap Biçimleri•CUMHURBAŞKANLIĞI YÜCE

KATINA•BAŞBAKANLIK MAKAMINA/

BAŞBAKANLIĞA•MALİYE BAKANLIĞINA•GAZİ ÜNİVERSİTESİ

REKTÖRLÜĞÜNE•AYDIN VALİLİĞİNE

Yarıresmi Hitap Biçimleri•Sayın Ahmet Davutoğlu

Başbakan Sayın Mehmet ŞİMŞEK Maliye Bakanı

•Sayın Başbakan, Sayın Bakan, Sayın Vali, Sayın Genel Müdür

Sosyal Hitap Biçimleri•Devlet ve Hükümet Adamları İçin:

Pek Muhterem Beyefendi, Pek Muhterem Hanımefendi, Muhterem Beyefendi, Muhterem Hanımefendi

•Yöneticiler İçin: Muhterem Beyefendi, Sayın Beyefendi, Muhterem Hanımefendi, Sayın Hanımefendi

YÖNETİM DİLİNDE“RİCA ETMEK”,

EMİR VERMEKTİR. ÜSTLERE VE DENKLERE ARZ;

ASTLARA RİCA EDİLİR.*

İMZA, KİŞİYİ VE KİŞİLİĞİ TEMSİL EDER.

İMZA KİŞİNİN ADINI VE/VEYA SOYADINI ELYAZISIYLA OKUNABİLİR BİÇİMDE

YAZMASIDIR. İMZA, METİN İLE İSİM ARASINDAKİ

BOŞLUĞA ATILIR. *

BİR YÖNETİCİNİN DOLMAKALEMİ GÜZEL OLMALIDIR.

*ARŞİVLİK BELGELER VE YAZILAR

LACİVERT MÜREKKEPLİ DOLMAKALEM İLE İMZALANIR.

EŞDÜZEYDE OLDUĞU HALDE, “RİCA EDERİM” İFADESİ KULLANARAK YAZI GÖNDEREN BİR KURULUŞA, KARŞILIKLILIK İLKESİ GEREĞİNCE, “RİCA EDERİM” İFADESİYLE; “ARZ EDERİM” İFADESİYLE YAZI GÖNDEREN EŞDÜZEYDEKİ BİR KURULUŞA DA “ARZ EDERİM” İFADESİYLE CEVAP VERİLİR.

TEK KURULUŞA GÖNDERİLEN YAZIDA HİÇBİR ZAMAN “ARZ/RİCA EDERİM” VEYA “ARZ VE RİCA EDERİM” DENMEZ. Sadece “Arz ederim” ya da “Rica ederim” denir. “Arz ve rica ederim” yalnızca DAĞITIMLI yazıda kullanılır.

• BİR YAZIDA “ARZ” VEYA “RİCA” KONUSUNDA SORUN OLDUĞUNDA “SAYGILARIMLA RİCA EDERİM” DEMEK SORUNU ÇÖZER.

EŞ VEYA ÜST DÜZEYDE OLDUĞU HALDE, “SAYGILARIMLA” İFADESİNİ KULLANARAK YAZI GÖNDEREN BİR KURULUŞA VERİLEN CEVABİ YAZIDA “SAYGILARIMLA” İFADESİNİ KULLANMAK SAYGI VE NEZAKET GEREĞİDİR.

ADLİ VE ASKERİ KURULUŞLARA DAİMA ARZ EDİLİR.

*

KURUM OLARAK ŞAHIS VE ÖZEL KURULUŞLARA “SAYGILARIMLA

RİCA EDERİM”*

ARZ VE RİCA KONUSUNDA SORUN OLDUĞUNDA “SAYGILARIMLA

RİCA EDERİM” DEMEK SORUNU ÇÖZER.

KURUMLARARASI YAZIŞMALARDA İMZA KONUSUNDA

DÜZEY EŞİTLİĞİ VE DENKLİK ESASTIR.

MÜDÜRÜN İMZASIYLA GELEN BİR YAZI MÜDÜRÜN İMZASIYLA;

GENEL MÜDÜRÜN İMZASIYLA GELEN BİR YAZI DA GENEL

MÜDÜRÜN İMZASIYLA CEVAPLANDIRILIR.

MAKAMA YAZILAN YAZILAR MAKAMIN İMZASIYLA GÖNDERİLİR:

MALİYE BAKANLIĞINAİmza: Bakan veya Müsteşar veya Müst.Yrd.

VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜNEİmza: Genel Müdür veya Genel Müdür Yardımcısı

------

BİRİME YÖNELİK YAZILAR BİRİM AMİRİNİN İMZASIYLA GÖNDERİLİR:

MALİYE BAKANLIĞINA (Bütçe ve Malî Kontrol Genel Müdürlüğü)

İmza: Gn. Md. / Gn. Md.Yrd.

VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE(Personel Dairesi Başkanlığı)

İmza: Daire Başkanı veya Şube Müdürü

Ulusal, resmi, kurumsal ve sosyal törenlerde programa

saygı duruşu ve İstiklal Marşı ile başlanır.

Atatürk ve silah arkadaşları ile aziz şehitlerimizin manevi

huzurlarında saygı duruşuna davet ediyorum.

KONUKLARI SELAMLAMA

•Konuşmanın başında topluluk saygıyla selamlanır

HEPİNİZİ SAYGIYLA SELAMLIYORUM•Konuşmanın sonunda topluluğa

saygılar sunulurHEPİNİZE SAYGILAR SUNARIM

PLAKET TAKDİMİ

Sayın Ayşe Aykul’a plaketini takdim etmek üzere, Milli Eğitim Bakanı Sayın Ömer Dinçer’e davetimi arz ediyorum.

Sahneye, kürsüye ya da platforma çıkanlar, onur konuğunu başlarıyla selamlarlar.

Onur konuğunun kalkışında ve yerine geçerken ön sırada oturanların önlerinden geçerken, bu kişilerin ayağa kalkarak selamlamaları gerekir.

TÖRENLERDE TAKDİM HİTAP VE KONUŞMA KURALLARI

• Konuşmacıları takdim sırasında, önce konuşmacının kurumunu ve/veya unvanını, varsa akademik titrini ya da rütbesini, sonra “sayın” sözcüğünü ekleyerek adını ve soyadını söyler. Örnek: - Milli Eğitim Bakanı Sayın Ömer DİNÇER

• Takdimde, ast konuşmacıları kürsüye davet ederken, “… davet ediyorum”; üst konuşmacıları ve onur konuklarını davet ederken “… teşriflerini arz ediyorum” demek uygundur. Örnek:- Konuşmalarını yapmak üzere, Milli Eğitim Bakanı Sayın Ömer DİNÇER’in teşriflerini arz ediyorum.

• TÖRENLERE ÇAĞRILI OLDUĞU HALDE KATILAMAYANLARIN TELGRAFLARINDAN YALNIZCA, TÖRENDEKİ ONUR KONUĞUNUN ÜSTÜNDE OLANLARIN MESAJLARI, AÇILIŞ KONUŞMASINDAN SONRA, PROGRAM SUNUCUSU TARAFINDAN OKUNUR.

• ONUR KONUĞU İLE EŞDÜZEYDE OLANLARDAN TELGRAF ÇEKENLERİN SADECE ADI, SOYADI VE/VEYA UNVANLARI ZİKREDİLİR.

• ONUR KONUĞUNUN ALTINDA OLUP TELGRAF ÇEKENLERİN HEPSİNE SADECE TEŞEKKÜR EDİLİR.

• HİTAPTA; TÖRENE KATILAN TÜM KONUKLAR EN ÜST’TEN ASTLARA DOĞRU ÖNDEGELME SIRASINA GÖRE ZİKREDİLİR:

• SAYIN BAKAN, SAYIN MÜSTEŞAR, SAYIN GENEL MÜDÜRLER, SAYIN MÜFETTİŞLER, SAYIN MÜHENDİSLER, SAYIN KONUKLAR

• TÖRENDE EN UYGUN HİTAP YÖNTEMİ, YALNIZCA TÖRENE KATILAN ONUR KONUĞU İLE TÜM KONUKLARI VE VARSA BASIN MENSUPLARINI ZİKRETMEKTİR:

• “SAYIN BAKAN, SAYIN KONUKLAR”.• ONUR KONUĞU (1 NUMARA), KONUŞMASINDA

YALNIZCA “SAYIN KONUKLAR” DİYE HİTAP EDER.

TEK SIRALI ALANDA OTURMA PLANI

9 7 5 3 1 2 4 6 8

İKİ SIRALI ALANDA OTURMA PLANI

8 6 4 2 1 3 5 7

ÜÇ SIRALI ALANDA OTURMA PLANI

11 10 9 5 3 1 2 4 6 7 8

EŞLİ OTURMA

5-eşi 3-eşi 1-eşi 2-eşi 4-eşi

ONUR / YABANCI KONUĞU OLAN KURUMSAL TÖRENLERDE EŞLİ

OTURMA

K&Eşi-OK Eşi- OK-ES-ES Eşi-K&Eşi

K&Eşi-YK Eşi-ES-YK-ES Eşi-K&Eşi

ONUR KONUĞU OLAN KURUMSAL TÖRENDE EŞSİZ OTURMA

7 5 3 OK(1) ES(2) 4 6 8

GİYİM KİŞİNİN İMAJIDIR.

TÖRENLERDE, RESEPSİYONLARDA VE RESMÎ AKŞAM YEMEKLERİNDE, GÖNDERİLEN DAVETİYEDE BELİRTİLEN KIYAFET GİYİLİR.

SİVİL OLARAK RESMÎ KIYAFET; HANIMLARDA TAYYÖR; ERKEKLERDE MANŞETLİ DÜZ BEYAZ GÖMLEK VE LÂCİVERT/SİYAH ÜÇ DÜĞMELİ YA DA KRUVAZE TAKIM ELBİSEDİR.

-----

KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA HANIMLARDA TAKI, AYAKKABI VE ÇANTA

ERKEKLERDE KRAVAT, AYAKKABI VE SAAT KİŞİNİN GÖRGÜSÜNÜ, KÜLTÜRÜNÜ VE

STATÜSÜNÜ GÖSTERİR.

GİYİM KURALLARI

• KURUMA, AMACA, ORTAMA, ZAMANA VE KOŞULLARA UYGUN GİYİNMEK,

• YAŞA VE VÜCUDA UYGUN GİYİNMEK,• ERKEK OLARAK UYUMLU ÜÇ RENKTE

GİYİNMEK• HANIM OLARAK RESMİ ORTAMDA BİR

VEYA İKİ RENK; SOSYAL ORTAMDA UYUMLU ÜÇ RENKTE GİYİNMEK

• CEPLERE BİR ŞEY KOYMAMAK,• EVLİ ÇİFT OLARAK, AYNI TARZ VE

RENKTE UYGUN VE UYUMLU GİYİNMEK.• HANIM OLARAK RESMİ ORTAMDA İNCİ

TAKI KULLANMAK; KIYMETLİ TAKIYI TEK TAKMAK VE PASTEL MAKYAJ YAPMAK

• ERKEK OLARAK, KRAVATI DOĞRU VE UYGUN TAKMAK.

• HANIMLARDA TAYYÖR RESMİ; TAKIM PANTOLON-CEKET VE İKİ PARÇA GİYİM YARIRESMİDİR.

• ERKEKLERDE TAKIM GİYİM RESMİ; İKİ PARÇA GİYİM YARIRESMİ, KRAVATSIZ GİYİM SPORDUR.

KRAVAT TAKMA KURALLARI

1) KRAVAT KALİTELİ İPEK OLMALIDIR.2) GÖMLEK VEYA CEKET ÇİZGİLİ İSE, KRAVAT SADE

VE DÜZ RENK; GÖMLEK VE CEKET DÜZ RENK İSE, KRAVAT DESENLİ VEYA ÇİZGİLİ VEYA NOKTALI OLMALIDIR.

3) ÇİZGİLİ GÖMLEK VE CEKET GİYİLDİĞİNDE ÇİZGİLİ VE DESENLİ KRAVAT TAKILMAMALIDIR.

4) GÖMLEK YA DA CEKET HAFİF ÇİZGİLİ İSE, KRAVAT KOYU VE KALIN ÇİZGİLİ OLMALIDIR.

5) GÖMLEK V YAKA İSE KRAVAT ÜÇGEN; AÇIK (İTALYAN) YAKA İSE DÖRTGEN BAĞLANMALIDIR.

6) GÖMLEĞİN YAKA DÜĞMESİ İLİKLENMİŞ; KRAVATIN BOYUNBAĞI GÖMLEK YAKASINA İLİŞİK OLMALIDIR.

7) KRAVATIN KALIN UCU KEMERİN TOKASINI KAPATMALIDIR.

8) KRAVAT GÖMLEK İLE UYUMLU; GÖMLEĞİN KONTRASTI OLMALIDIR.

9) KRAVAT, GİYİMDE ÜÇÜNCÜ RENK OLMALIDIR.10) ŞIK BİR KRAVAT ÜÇ RENKLİDİR: 1.GÖMLEK

RENGİ, 2. CEKET RENGİ, 3. KIRMIZI. 11) SARI, KAHVERENGİ, BORDO, VİŞNEÇÜRÜĞÜ

AYAKKABI GİYİLDİĞİNDE KRAVATTA DA AYNI RENK OLMALIDIR.

12) KRAVAT TEMALI, FİGÜRLÜ, RESİMLİ OLMAMALIDIR.

13) SPOR, YAKASI DÜĞMELİ, KARELİ, KOYU RENKLİ GÖMLEK KRAVAT TAKILMAMALIDIR.

14) KRAVAT TAKINCA, BAĞCIKLI AYAKKABI GİYİLMELİDİR.

KONUK PROTOKOLÜ

KONUK; DAVET VEYA KABUL DİLEN; KARŞILANAN, AĞIRLANAN VE UĞURLANAN KİŞİDİR.

KONUK, EŞDÜZEY KİŞİDİR. (HERKES DENGİNİN KONUĞUDUR.)

ONUR KONUĞU, ÜST VEYA YABANCI KONUKTUR.

DAVET EDİLEN VEYA KABUL EDİLEN KİŞİ BİÇİMSEL VE TÖRENSEL OLARAK KARŞILANIR, AĞIRLANIR VE UĞURLANIR. AYRICA, KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA İLK KARŞILAMA İLE SON UĞURLAMA DAİMA RESMİDİR. (Kişi, biçimsel ve törensel olarak karşılanır, ağırlanır ve uğurlanır.)

KONUĞA VERİLEN ÖNEM KARŞILAMA OTURTULAN YER SUNULAN İKRAM GÖSTERİLEN İLGİ UĞURLAMAİLE DEĞERLENDİRİLİR.

KONUK KARŞILAMA KURALLARI

1. DAHA ÖNCE ZİYARET GERÇEKLEŞMİŞ İSE, KARŞILAMADA KARŞILIKLILIK ESASTIR. KİŞİ NASIL KARŞILANMIŞ İSE, KONUĞU DA ÖYLE KARŞILAR.

2. DAHA ÖNCE DAVET VE ZİYARET GERÇEKLEŞMEMİŞ İSE; KURUM AMİRİ KENDİSİ DAVET ETTİĞİNDE, HAVALİMANINDA VEYA BİNA ÖNÜNDE KENDİSİ KARŞILAR. KONUK RANDEVU ALIP KABUL EDİLDİĞİNDE, HAVALİMANINDA VEYA BİNA ÖNÜNDE YARDIMCISI KARŞILAR.

3. ÖZEL VEYA SOSYAL OLARAK GELEN BİR KONUK/ZİYARETÇİ KARŞILANMAZ VE AĞIRLANMAZ. ÖZEL KALEM (SEKRETERLİK) ÖZEL OLARAK İLGİLENİR.

ONUR KONUKLARI (YABANCI KONUKLAR, DEVLET VE HÜKÛMET ADAMLARI, MAKAM SAHİBİ ÜST YÖNETİCİLER) GELDİKLERİ VE ARAÇTAN İNDİKLERİ YERDE (HAVALİMANINDA VEYA BİNA ÖNÜNDE) KARŞILANIR VE UĞURLANIRLAR.

ZİYARETÇİLER:▫ ÜST ZİYARETÇİLER MAKAM

KAPISINDA▫EŞDÜZEY ZİYARETÇİLER MAKAM

ORTASINDA▫AST ZİYARETÇİLER MAKAM

KOLTUĞUNDA AYAĞA KALKARAK VE EL SIKARAK KARŞILANIRLAR.

RESMİ YEMEK DAVETİ

• DAVETİN RESMİ BİR AMACI OLMALIDIR.• DAVET YAZILI OLARAK (DAVETİYE İLE)

YAPILMALIDIR.• DAVET GİDERİ KURUM BÜTÇESİNDEN

ÖDENMELİDİR.• RESMİ UNVAN VE MAKAM SAHİBİ KİŞİLER

DAVET EDİLMELİDİR.• DAVETTE ONUR KONUĞU VEYA YABANCI

KONUK BULUNMALIDIR.• DAVETLİ SAYISI 8’DEN FAZLA OLMALIDIR.• DAVETLİLER KARŞILANMALIDIR.• DAVET AKŞAM YEMEĞİ OLARAK

DÜZENLENMELİDİR.• DAVETTE KOYU RENK KIYAFET (TAKIM

ELBİSE) GİYİLMELİDİR.• MASA VE OTURMA DÜZENİ PROTOKOLE

GÖRE DÜZENLENMELİDİR.• MASA ÜSTÜ EN GÜZEL BİÇİMDE

DÜZENLENMELİ VE SÜSLENMELİDİR.• YEMEK TAKIMLARI KALİTELİ VE AYNI TAKIM

OLMALIDIR.• İKRAM EDİLEN YEMEK ÇEŞİDİ 5 VEYA 6

OLMALIDIR. (7’DEN FAZLA 5’TEN AZ OLMAMALIDIR.)

KONUK AĞIRLAMA (İKRAM) KURALLARI

• ZİYAFETTE ÖNEMLİ OLAN ÇOK ÇEŞİTLİ YEMEK DEĞİL, GÜLER YÜZLE İYİ BİR KARŞILAMA, GÜZEL BİR SOFRA DÜZENİ VE DAMAK ZEVKİ VEREN GÜZEL BİR MENÜDÜR.

• YABANCI KONUKLARA VERİLEN ZİYAFETLERDE ULUSAL NİTELİKTE YEMEKLER; ÖZEL DAVETLERDE İSE, YÖRESEL YEMEKLER SUNULMALIDIR.

• ZİYAFETTE, ONUR KONUĞU EŞLİ İSE, DAVET DE EŞLİ VERİLMELİDİR.

• ZİYAFETTE, ONUR KONUĞU İÇKİ ALMIYORSA KONUKLARA DA ALKOLLÜ İÇKİ İKRAM EDİLMEMELİDİR.

• EVSAHİBİ ALKOLLÜ İÇKİ ALMIYORSA KONUK DA ALMAMALIDIR.

• YEMEKLER GÖZE VE DAMAĞA HİTAP ETMELİ; SOFRANIN VE SUNULAN YEMEKLERİN SÜSLEMESİNE ÖNEM VERİLMELİDİR.

• HAFİF YEMEKLER (ZEYTİNYAĞLI SEBZELER, BEYAZ ETLER VE DENİZ ÜRÜNLERİ) ÖNCE; AĞIR YEMEKLER (KIRMIZI SICAK ETLER) DAHA SONRA VERİLMELİDİR. MEYVE, TATLIDAN SONRA SERVİS EDİLMELİDİR.

• RESMÎ YEMEKLERDE TAVUK İKRAM EDİLMEMELİ; BALIK VE/VEYA HİNDİ, KUZU VEYA DANA ETİ İKRAM EDİLMELİDİR.

• ZİYAFETLERDE SOĞAN, SARIMSAK, ACI BİBER VE HARDAL SOFRAYA GELMEMELİ; MASAYA KÜL TABLASI VE KÜRDAN KONMAMALIDIR.

İKRAM TÜRÜ VE SIRASI

1) ANTRE: ORDÖVR, ÇORBA VEYA ZEYTİNYAĞLIDIR. (DAVET İÇKİSİZ İSE, ÇORBA VERİLİR. İÇKİLİ İSE ORDÖVR VEYA ZEYTİNYAĞLI VERİLİR.)

2) ARASICAK: ORDÖVRDEN VEYA ZEYTİNYAĞLI YEMEKTEN

SONRA ARASICAK VERİLİR.

3) ESAS YEMEK (BALIK VE/VEYA ET): ESAS YEMEK DAİMA

SICAK ETTİR. (ET, SEBZE SOTELİ VE TEREYAĞLI BADEMLİ

PİLAVLI OLARAK AYNI TABAKTA SUNULABİLİR.)

4) SALATA. SICAK ET YEMEĞİ İLE BİRLİKTE VERİLİR.

5) TATLI VE/VEYA MEYVE: AKŞAM YEMEKLERİNDE MEYVEDEN

ÖNCE TATLI İKRAM EDİLİR. ÖĞLE YEMEĞİNDE YALNIZCA

BİRİ İKRAM EDİLİR. (HAMUR TATLISI YERİNE MEYVELİ

VEYA DONDURMALI SÜTLÜ TATLILAR TERCİH

EDİLMELİDİR.)

6) KAHVE: YEMEK MASASINDA VEYA SALONDA KAHVE İKRAM

EDİLİR. (İÇKİLİ YEMEKTEN SONRA KAHVE VE LİKÖR

İKRAM EDİLİR).

12 8 4 Onur Konuğu 2 6 10

Pencere

9 5 1 Evsahibi 3 7 11

ONUR KONUĞU OLAN VE EŞSİZ VERİLEN RESMİ DAVETTE UZUN MASADA OTURMA DÜZENİ

6 IV 2 Evsahibesi 1 III 5

Pence

re

V 3 I Evsahibi II 4 VI

EŞLİ VERİLEN RESMİ DAVETTE UZUN MASADA OTURMA DÜZENİ

Romen rakamı hanımları gösterir

EYY Konuk Evsahibi KYY

Yön. Kurum Yön.

ESGM Bakan ESGMY

Müsteşar Yrd. ESGM Bakan Müsteşar ESGMY

KURUMSAL YEMEK DAVETİ

18-32 KİŞİLİK RESMİ KONUKLU-EŞLİ DAVETTE U MASADA OTURMA DÜZENİ

(ESİ:EVSAHİBESİ, 0KE: ONURKONUĞU ERKEK, ES: EVSAHİBİ, OKH: ONURKUNUĞU HANIM)

E

H

E

H

E

H

E

E

H

E

H

E

H

E

2.KH 1.KE ESİ OKE ES OKH 2.KE 1.KH

EŞLİ ÖZEL/SOSYAL YA DA KURUMSAL BİR DAVETTE YUVARLAK MASADA

OTURMA DÜZENİ

II.KONUK ERKEK

EVSAHİBİ 1. KONUK HANIM

I. KONUK ERKEK EVSAHİBESİ

2. KONUK HANIM

KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA EN UYGUN YEMEK MASASI YUVARLAK MASADIR. YUVARLAK MASADA PROTOKOL VE HİYERARŞİ YOKTUR. EŞİTLİK VARDIR. ANCAK EVSAHİPLERİ 1. KONUKLARI SAĞINA ALIRLAR.)

Konuk Erkek – Konuk Hanım

Pence

re

Evsahibi Erkek – Evsahibi Hanım

SAMİMİ BİR AİLENİN DAVETLİ OLDUĞU YEMEK

(EV/RESTORAN)

MASADA SERVİS TAKIMI VE DÜZENİ

Soldan itibaren: Salata tabağı. Antre (veya balık) çatalı, esas yemek çatalı, salata çatalı.Servis tabağı, tabak içinde peçete ve üstünde masa yer kartı

(özel yemekte peçete çatalların solunda yer alır). Esas yemek (et) bıçağı, balık bıçağı ve çorba kaşığı. Çorba kaşığı ucunda beyaz ve kırmızı şarap kadehleri; bunların

sol ilerisinde su bardağı. Servis tabağı önünde tatlı çatal veya kaşığı. (Resmî yemekte,

tatlı veya meyve takımı ayrıca servis edilir).

BEKAR BİR YÖNETİCİ EŞSİZ DAVET VERİR. ONUR KONUĞU EŞLİ OLDUĞUNDA DAVET EŞLİ

VERİLİR.

KARŞILAMADA•MAKAM SAHİBİ-EŞİ-

1.YARDIMCISI-EŞİ•EVSAHİBİ EŞİ-ONUR KONUĞU

EŞİ

UĞURLAMADA•1. YARDIMCI-EŞİ (EVSAHİBİ

SADECE ONUR KONUĞUNU UĞURLAR)

T.C. İL PROTOKOL LİSTESİ

1. Vali 2. Orgeneral, oramiraller; TBMM üyeleri 3. Mahallin en büyük komutanı, general ve

amiraller, garnizon komutanı4. Belediye başkanı 5. Cumhuriyet Başsavcısı, Adlî Yargı Adalet

Komisyonu Başkanı, Bölge İdare Mahkemesi Başkanı

6. Üniversite rektörleri, Baro Başkanı. Rektör yardımcıları, fakülte dekanları

7. Genel ve katma bütçeli kuruluşların genel müdürleri

8. Valilikçe belirlenen sayıda Garnizon Komutanınca tespit edilecek silahlı kuvvetler mensupları

9. Vali yardımcıları, il emniyet müdürü, ilçe kaymakamları ve ilçe belediye başkanları

10. Hakimler, savcılar, noter odası başkanı, 11. İktidar partisi, anamuhalefet partisi ve TBMM’de

grubu bulunan diğer partilerin İl/İlçe başkanları (alfabetik)

12. Dekan yardımcıları, enstitü ve yüksek okul müdür yardımcıları ile üniversitelerce belirlenecek diğer öğretim üyeleri

13. Bakanlık Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Sayıştay Denetçileri

14. Bakanlıkların il/ilçe teşkilatındaki bölge ve il/ilçe müdürleri

15. Başkanlık, Genel Müdürlük müfettişleri

16. Resmi banka müdürleri (TCZB Müdürü) KİT ve TRT üst yöneticileri

17. TBMM’de grubu bulunmayan siyasî partilerin il/ilçe başkanları (alfabetik sıraya göre)

18. İl genel meclisi ve belediye meclisi üyeleri

19. İldeki/İlçedeki mesleki kuruluşlar ve en fazla üyeye sahip basın kuruluşunun temsilcileri

20. Özel banka müdürleri21. Kamu yararına çalışan dernek

başkanları (Kızılay, THK Başkanı vd).

İLÇE PROTOKOL LİSTESİ

1. KAYMAKAM TBMM Üyeleri, general ve amiraller2. Garnizon komutanı3. Belediye başkanı 4. Cumhuriyet Başsavcısı5. Rektör/Dekan, yüksek okul müdürü6. Genel müdürler7. Kaymakamca belirlenen sayıda Garnizon

Komutanınca seçilen Silahlı Kuvvetler mensupları8. İlçe emniyet müdürü / amiri9. Belde belediye başkanı10. Hakimler, savcılar 11. İktidar partisi, anamuhalefet partisi ve TBMM’de

grubu bulunan diğer partilerin İl/İlçe başkanları 12. Dekan yardımcıları, yüksek okul müdür

yardımcıları, üniversite öğretim üyeleri13. Bakanlık Müfettişleri, Sayıştay Denetçileri14. Bakanlıkların ilçe teşkilatındaki müdürleri

15. Başkanlık, Genel Müdürlük müfettişleri

16. Resmi banka müdürleri (TCZB Müdürü) KİT ve TRT üst yöneticileri

17. TBMM’de grubu bulunmayan siyasî partilerin il/ilçe başkanları (alfabetik sıraya göre)

18. İl genel meclisi ve belediye meclisi üyeleri

19. İldeki/İlçedeki mesleki kuruluşlar ve en fazla üyeye sahip basın kuruluşunun temsilcileri

20. Özel banka müdürleri21. Kamu yararına çalışan dernek

başkanları (Kızılay, THK Başkanı vd).

Kaynaklar

•Aytürk, Nihat (2009), Protokol Yönetimi Kamusal Yaşamda Protokol Kuralları, Ankara: TODAİE.

•Yrd. Doç. Dr. Hande MİMAROĞLU ÖZGEN TODAİE Öğretim Üyesi• Ünlütürk, Alptekin, 2002, Sosyal Davranış Kuralları ve Protokol, Dost Kitabevi, Ankara.