1.TRN NGC LI Dch thut GIO L B NHIM (THE SECRET DOCTRINE) (TNG HP KHOA HC, TN GIO V TRIT HC) Quyn I V TR KHI NGUYN LUN (COSMOGENESIS) PHN I TC GI H. P. BLAVATSKY

2. 2 GIO L B NHIM 3. Quyn I V TR KHI NGUYN LUN (COSMOGENESIS) PHN I Trn Ngc Li Dch thut 4. 4 GIO L B NHIM Ti xin knh dng tc phm ny cho mi ngi Nghin Cu Minh Trit Thing Ling chn chnh khp bn bin nm chu, thuc mi chng tc. Chnh v h m n c son ra. 5. LI NI U LI NI U CA N BN LN TH NHT Tc gi - bt gi th ng hn xin co li cng c gi v cng tc xut bn tc phm ny b tr tr kh lu. l v tc gi b au yu mi trong khi cng tc tht l v i. Ngay c hai quyn hin nay c pht hnh cng cha hon tt c k hoch v cng cha bn rt ro c cc ch lin h. Ti son ra mt s ln ti liu bn v lch s ca huyn b hc lng trong cuc i ca cc bc Cao ca ging dn Aryan, v chng t c huyn b hc nh hng nh th no n np sinh hot hin hu v l tng. Nu cc cun sch ny m c nng nhit n tip th chng ti s dc ton lc ra tin hnh ton b cng tc. Quyn th ba hon ton sn sng; quyn th t cng hu nh th. Xin ni thm rng khi ln u tin loan bo vic tin hnh cng tc, chng ti khng th d tr nh vy. Theo li loan bo s khi, chng ti d tr rng b Gio L B Nhim s l mt bn c hiu nh v b sung ca b N Thn Isis L Din (Isis Unveiled). Tuy nhin, chng bao lu sau, chng ti thy ngay rng cn phi c mt phng php son tho khc dnh cho cc ch gii m 6. 6 GIO L B NHIM chng ti c th thm vo phn c trnh by trong b N Thn Isis L Din v cc tc phm khc ni v ni mn b gio. V th, tc phm ny ch c tng cng cha y hai mi trang trch ra t N Thn Isis L Din. Tc gi thit tng cng chng cn xin qu c gi v cc ph bnh gia min th cho nhiu khuyt im v cch hnh vn v Anh ng c th c trong tc phm ny, v b l mt ngi ngoi quc v mi ch hc Anh ng sau ny. B dng Anh ng v n l phng tin ph bin nht truyn t cc chn l m b c bn phn phi trnh by cho i chng. Cc chn l ny khng h c trnh by nh mt iu thin khi (revelation); tc gi cng chng h t xem mnh l mt k tit l kho tng huyn b hc c cng b ln u tin trong lch s. l v nhng g bao hm trong tc phm ny u c ri rc trong hng ngn quyn Thnh Kinh ca cc tn gio ln u Chu cng nh Chu, n tng trong cc ch tng hnh v cc biu tng, n nay chng vn cha c ai gh mt ti v c bc mn che khut. Nay ta th ra sc thu thp cc gio iu ti c li khin cho chng thnh ra mt tng th hi ha v mch lc. Tc gi ch c mi mt li im so vi bc tin bi l khng cn phi da vo cc l thuyt v cc iu suy l ca ring mnh. l v tc phm ny ch trnh by li mt phn nhng g m chnh tc gi c cc mn sinh cao cp truyn dy, ch c mt vi chi tit l c b sung do cng trnh hc hi v 7. 7 LI NI U quan st ca chnh tc gi. Trong vng vi nm va qua, trong khi n lc o luyn ra mt h t tng hon chnh theo mt vi s kin c truyn th trc kia, nhiu nh nghin cu Minh Trit Thing Ling v mn sinh thn b hc i vo cc cuc suy lun hoang ng; v th, chng ti cn phi cng b nhiu s kin c pht biu trong tc phm ny. Cng chng cn gii thch rng tc phm ny khng phi l ton b Gio L B Nhim, m ch l mt tuyn tp cc gio iu cn bn. Chng ti c bit quan tm ti mt vi s kin m nhiu tc gi chp ly xuyn tc v lm sai lch chn l. Nhng c l ta nn dt khot khng nh rng mc d cn vn vt v bt ton, cc gio l cha ng trong tc phm ny khng h ring thuc v n gio, Bi Ha gio, Can gio, Ai Cp gio, Pht gio, Hi gio, Do Thi gio hoc Thin Cha gio. Gio L B Nhim l tinh hoa ca tt c cc tn gio ny. Bt ngun t Gio L B Nhim, th h thng tn gio ny ang hi nhp v ci ngun ci pht trin v th hin ra mi gio iu b nhim. Rt c th l a s cng chng s coi tc phm ny l mt chuyn Thn Tin hoang ng, v c ai nghe ni n Thin nh Chn Kinh (Book of Dzyan) bao gi u? Do , tc gi xin sn sng hon ton chu trch nhim v nhng g bao hm trong tc phm ny; thm 8. 8 GIO L B NHIM ch, tc gi cng sn sng ng u vi vic b t co l ch ra ton b cc iu . Tc gi tha bit l n c nhiu khuyt im. Tc gi ch xin tuyn b rng cho d n c v hoang ng i vi nhiu ngi, l lun mch lc v tnh cht trc sau nh mt khin cho Tn Sng Th K ny t ra cng c quyn c xp ngang hng vi cc gi thuyt kim chng m khoa hc hin i ang tha h chp nhn. Hn na, thin h phi xt ti n, khng phi v n da vo bt k th lc gio quyn no, m ch v n c gn b mt thit vi Thin Nhin, ng theo cc nh lut ng nht v tng t. Nh vy, mc tiu ca tc phm ny c th c xc nh nh sau: a. Chng t rng Thin Nhin khng phi l mt s tp hp ngu nhin ca cc nguyn t. b. Ch nh cho con ngi v tr ng n ca y trong h thng V Tr. c. Phc hng cc chn l c s vn l nn tng ca mi tn gio. d. Trong mt chng mc no , bc l nht nguyn c bn vn l ngun ci ca mi tn gio ny. e. Chng t rng khoa hc vn minh hin i cha bao gi tip cn c kha cnh Huyn b ca Thin Nhin. Ch cn iu ny c hon thnh cht t thi th tc gi cng mn nguyn ri. Tc phm ny c vit 9. 9 LI NI U ra phng s nhn loi, v th, n phi c nhn loi v hu th phn xt. Tc gi khng chp nhn iu khng co tm thng no. B qu quen vi s lng m, b c b vu khng nh cm ba v vn mm ci m thm khinh b khi nghe thin h ni xu mnh. LUN N Thng 10 1888 H.P.B. 10. 10 GIO L B NHIM LI NI U CA N BN LN TH BA (N BN HIU NH) Khi chun b n bn ny em in, chng ti ra sc sa cha cc tiu tit v vn chng, m khng h ng chm g n cc vn quan trng hn. Nu H. P. Blavatsky cn sng lu n lc pht hnh n bn mi ny, chc chn b cng s hiu nh v b sung n mt cch ng k. iu ny khng c thc hin t hn l mt trong nhiu thit hi nho nh xut pht t s mt mt ln lao duy nht i vi chng ta. Cc cu vn vng v, do trnh Anh vn cn yu, c sa li. Hu ht cc on trch dn c kim li, chng ti cng trnh by cc cc ch tham kho chnh xc, y l mt cng tc tht kh nhc, v cc cc ch tham kho trong cc n bn trc thng rt cu th. Chng ti chn dng mt h thng nht qun phin m cc t ng Bc Phn. Khi bc b hnh thc m cc ng phng hc gi u Ty a chung nht, xem n nh l mt th ni chung s lm cho c gi lm lc, chng ti gn cho cc ph m khng c 11. 11 LI NI U trong b mu t Anh ng, nhng t hp biu din mt cch gn ng cc hiu nng m thanh ca chng; chng ti cng ghi thm trng ca cc nguyn m (khi cn). i khi chng ti ghi lun cc ch thch vo bn vn, nhng iu ny rt t khi dng v ch khi no chng r rt l mt phn ca n. Chng ta thm vo mt Mc lc phong ph gip ch cho cc mn sinh v ng n ring ra mt quyn, cho cc bn tham kho c d dng. Chng ti v tt c cc mn sinh xin chn thnh cm t ng A. J. Faulding b cng lao kh nhc hon thnh cng tc ny. LUN N 1893 ANNIE BESANT G. R. S. MEAD 12. 12 GIO L B NHIM LI NI U CA N BN ADYAR (N BN LN TH T) CA B GIO L B NHIM. Nhn dp k nim nm mi nm xut bn b Gio L B Nhim, Adyar pht hnh mt n bn hon chnh gm su quyn rt gn m cng chng c th mua vi gi cc r, thc t l bng chi ph xut bn. thc hin mt n bn nh vy, v hoch nh vic xut bn cc tc phm Minh Trit Thing Ling c in khc, chng ta phi trng cy vo qu Blavatsky, mt t chc nhm truyn b gio l Minh Trit Thing Ling cng su rng trong qun chng cng tt. Mt n bn Gio L B Nhim c nh th ch c th c thc hin Adyar. y l v chng nhng n cn ti s chm sc chuyn mn ca cc Hi vin lo thng Minh Trit Thing Ling v lch s ca Hi Theosophy, m ngi ta cn c c hi thng xuyn tham kho Vn kh ca Hi. Ch Vn kh ny mi c nguyn vn ti liu cn kim tra vic i chiu ch in vi ch vit tay trong bn tho, ng hu bo m l n bn ny c thc hin ph hp ht mc vi cc nh ban u ca b H. P. Blavatsky. 13. 13 LI NI U D sao i na, khng n bn no c th hon chnh m khng bao gm ci c gi l quyn th ba, m mt s ngi hon ton sai lm khi cho rng khng phi l mt phn tc phm ca chnh H. P. Blavatsky. C bng chng xc nh rng quyn ba l mt phn ca m ti liu m b tr tnh xut bn trong tng lai. Ti Adyar, chng ti c bn sao ca nguyn bn vit tay trong m ti liu ca N B Tc Wachtmeister v c l ca nhng ngi khc na. cho vic nghin cu tc phm ny c d dng, chng ti thm vo nhng phn sau y: 1. B Gio L B Nhim c bin son nh th no, (phn ny c son theo cc ti liu lu tr trong Vn kh). 2. Khi lc v cuc i ca b H. P. Blavatsky. 3. Mi quyn c km theo mt MC LC SCH THAM KHO. 4. MT PHN NG GII NGN gn c thm vo phn Mc Lc. 5. PHN MC LC c duyt li, v mt mc lc mi c bin son cho quyn th nm ca n bn mi (trc kia l quyn III). 6. Ta ca mt s tc phm khoa hc v cc sch tham kho khc c thm vo trong mi quyn. Ti rt ly lm hn hnh khi nhim k Hi Trng ca mnh li c ghi du bi vic ti bn phn thin khi v i nht v Minh Trit V Thy (Eternal 14. 14 GIO L B NHIM Wisdom) cn tn ti v kh dng i vi th gii hin i. Ti xin chn thnh cm t tt c ch huynh no gp phn vo vic thc hin k ti bn ny. Ti xin c bit cm t b Josephine Ransom, mt trong cc mn sinh u t nht v c thm quyn v b Gio L B Nhim, dc ht thi gi vo vic gim st k ti bn ny. Nu khng c b th k ti bn ny cn lu mi hon thnh c. T u ch cui, b cn thn xem xt cc chi tit nh nht nht cho mi ch trn mi trang sch s phn nh trung thc ht mc tng ca tc gi, c bit, b Ransom c th hp nht cc n bn 1888 v 1893, khin cho khng thiu bt c iu g trong n bn 1888, trong khi nhng iu tin li cho vic c sch (n l im d bit chnh yu gia hai n bn) chng hn nh nhng iu sa i v vn phm v cch xp ch u c bao hm mt cch trung thc trong n bn Adyar. Nh th, n bn Adyar ng l hai n bn nhp mt. Chng ti t hn khng lm trn bn phn ca mnh i vi cc mn sinh nghin cu Gio L B Nhim, nu chng ti l i s tn ty v kin vn qung bc ca hai t u t nht ca b H. P. Blavatsky, l Annie Besant v G. R. S. Mead. C kh nhiu mn sinh tr gip b Ransom trong cng tc y trch nhim nng n ca b, chng ti xin chn thnh cm t tt c cc bn . 15. 15 LI NI U Chnh b Ransom chu trch nhim ch yu trong vic chun b tng qut v sa bn in th. ng A. J. Hamerster v ng Sidney Ransom tr gip vo vic chun b. C Ethelwyn M. Amery chu trch nhim chnh trong vic sa bn in th, vi s gip ca mt vi cng nhn st sng. ng Rohit Mehta dng kin thc uyn bc ca mnh gp phn vo vic son ra bng Mc lc mi, mt cng tc tht l t nht. Cng tc kho cu do c G. Watkin (qun th Th vin Adyar) thc hin. Cc c gi Th vin Adyar c bit kho cu v ting Bc phn, ting Ty Tng v ting Trung Quc. Cc bn trong cng nh ngoi nc kho cu v cc vn bn Hy Lp, La Tinh v Hebrew. ng Hirendranath Datta (Ph Hi Trng Hi Theosophy) tr gip mt cch tht qu bu v cc vn lin quan ti Trit hc n . Ti cng xin cm t nhiu Hi vin Hi Theosophy Anh quc lo vic kim li phn tham kho nhiu tc phm c khng c trong th vin Adyar v phn tham kho cc tc phm khoa hc hin i. ng H. J. Nt. Van de Poll (Gim c danh d ca nh xut bn Theosophy Adyar) v ng C. Subbarayudu (Qun c n Qun Vasanta, Adyar) chu trch nhim n hnh n bn mi ny (mt trch nhim kinh doanh chuyn bit). Nh vy, chng ta khi s ti Tng Hnh Dinh ca Hi Theosophy, chnh ti ni ca b H. P. 16. 16 GIO L B NHIM Blavatsky (the very home itself of H. P. Blavatsky). N vn cn thm m bu khng kh ho hng m b to ra, n vn cn ghi du v s t liu thc s v cng trnh ca b. B l hin thn ca ci lung nng lng tm linh mnh m vn l hot ng sng to ca hai sng lp vin Ni mn ca Hi Theosophy cng nh l tc nhn chnh ca cc Ngi ni ngoi gii; nm 1888, lung nng lng y hnh thnh ni b Gio L B Nhim. Nm 1875, theo tinh thn Thng Ngi Hai, cc Ngi to ra hnh hi tc l Hi Theosophy. Nm 1888, theo tinh thn ca Thng Ngi Ba, cc Ngi ban cho s sng l b Gio L B Nhim. Nm 1893, s sng ny c i mi. Nm 1938, n li c i mi mt ln na. Nh vy, di s ch o ca hai sng lp vin Ni mn, H. P. Blavatsky bao gi cng l ngi u tin ban s sng m mt ngy kia s to ra ton th tn th gii. Trn cng v mt s gi, b b hnh h v s nhc. Nhng th no cng c ngy thin h s bit c chn tng ca b: l K Soi ng cho thi i mi. ADYAR, 1938 GEORGE S. ARUNDALE Hi Trng Hi Theosophy 17. 17 LI NI U LI NI U CA N BN ADYAR (N BN LN TH NM) Ti thy vic vit phn dn nhp cho ln xut bn th Nm cng trnh v i ca b Blavatsky, b Gio L B Nhim, dng nh chnh l mt c quyn ln lao. Tip theo ln th T, ln xut bn th Nm ny, ch km theo vi thay i v hnh thc, chng hn nh vic s dng ch thng thay cho ch hoa trong trng hp mt vi t thng thng. Nhng thay i ny c b Josephine Ransom v ng Leslie-Smith thc hin, chng ta phi cm n s cn mn lm vic ca c hai v ny. B Ransom chng may qua i vo thng mi hai nm 1960. Vic sa bn in th c thc hin rt cn thn do ng Leslie-Smith v nhng v tr gip khc. Ch C Do Thi v nhng phn phin dch c ng Zeuger duyt xt li Do Thi. Ti phi k n s cng tc ca ng K. S. Krishnamurti, Gim c Nh xut bn Theosophy Adyar, v ng K. Ramanathan, Gim c n qun Vasanta. Chng ti hy vng ln xut bn ny ca b Gio L B Nhim s gip cho tm hiu bit c xa hn v gieo 18. 18 GIO L B NHIM rc rng ri kho tng t tng v th kin m nhiu th h c gi - thuc Khoa Minh Trit Thing Ling cng nh khng phi theo Minh Trit Thing Ling ang cng ngy cng khm ph ra b sch ny t khi n xut hin ln u tin. ADYAR N. SRIRAM Hi Trng Hi Theosophy 19. KHI LC V CUC I CA B H.P.B. KHI LC V CUC I CA B H. P. BLAVATSKY HELENA PETROVNA BLAVATSKY l mt trong nhng nhn vt phi thng nht trn th gii trong vng hai mi lm nm cui cng ca th k th mi chn. B l mt nhn vt qu li hi v l mt thch qu ln n ni m Tn gio, Khoa Hc, Trit hc hoc Tm L hc khng th khng bit n b c. B chuyn mn ph thn tng, x tan nhng lp v che khut Thc tng (Real). Nhng v a s mi ngi cn qu gn b vi cc lp v qui c v xa l vi Thc tng, nn h kch v s v H. P. B. v b dm c gan vn mn b mt ca nhng g m vic tit l dng nh l mt iu phm thng. Nhng thi gian dn dn bin minh cho b. Mc d b lng m b vn vui lng phng s nhn loi v chng t s minh trit ca mnh khi cho hu th phn xt cng nghip hin hch ca mnh. (1) 1 Xem li ni u ca H.P.B. dnh cho n bn 1888, c in li trong quyn ny. 20. 20 GIO L B NHIM Helena Petrovna Von Hahn sinh non vo lc na m 30 rng ngy 31 thng 7 (theo lch Nga l ngy 12 thng 8) ti Ekaterinoslav, tnh Ekaterinoslav, min Nam nc Nga. Lc b ct ting cho i v lc b c ra ti c nhiu chuyn d thng xy ra, n ni m nhng gia nhn ngi Nga tin on l cuc i b s rt xo trn (a life of trouble). Helena l mt a tr bng bnh (a wilful child), con nh trm anh th phit. Gia ph ca b cng chnh l lch s nc Nga. Cch y hng th k, m dn du mc Slavs l gt lng du khp Trung u v ng u. H c hnh thc chnh quyn ring, nhng khi nh c Novgorod, nhng mi cm th chia r khin cho h khng sao tha thun c vi nhau. H bn cu cu vi Rurik (vo nm 862 ca Cng nguyn), u ng ca mt trong nhng bn du th du thc ngi Nga v Bc u, bn chng ch lm le dnh th trng v quyn lc. Rurik n ni bn lp chnh quyn dn s u tin Novgorod, mt trung tm thng mi phn thnh ca c min ng ln min Ty. Ngi l ng hong u tin v tr v c mi lm nm. Trong bui sinh thi ca Ngi, con Ngi l Igor v chu Ngi l Oleg cng c c quyn lc min Ty v min Nam. Kiev bin thnh mt , k no tr v y th hu nh l cng xng hng xng b trn ton ci nc Nga. Tri qua hng th k, m hu du ca Rurik bnh trng th lc v chinh phc c khp x s. Vladimir I (bng h nm 1015) chn Thin Cha gio l quc gio, th l bn 21. 21 LI NI U ngoi o bn cht ln cht mn. Yaroslav (bng h nm 1034) in ch Php lut v Quyn cng dn Nga. Con th su ca Vladimir II (1113- 1125) tn l Yuri, tay di, gian tham tc dolgoroukov. Danh xng ny vn cn l mt tc danh. Yuri dng nn Mc t khoa (Moscow) v sn sinh ra cc v i Cng Tc uy dng, h tr v v ch thch u . Nm 1224, li dng tnh trng chia r ny, qun Mng C trn vo thng tr cc nhm hn qun hn quan ch lo t nnh nhau v quyn uy v a v. Nhng nm 1480, Ivan III (thuc triu i Dolgoroukov) pht c khi ngha lt ch thng tr ca Mng C; cn Ivan IV c i mnh phi c phong l Nga Hong v ginh ly quyn uy ti thng. n i con ca Ivan IV th triu i Dolgoroukov lng ly mt thi bt u suy vi. Nhng dng h ny vn thng tr vo thi Romanof cho ti thi B H.P. Blavatsky, cng cha Helena Dolgoroukov hc rng ti cao (cng cha p duyn cng Andrey Mihaylovich de Fadeyev) th dng h Dologoroukov trng (cc Nga Hong triu i Remanoff c xem l mt chi Dologoroukov th) mi suy vi. Nh vy, Helena thuc v mt th gia vng tc ng hng u Nga, vi truyn thng v tc v cao sang lng danh khp Chu u. Helena c tnh ni lon (Helena was rebel), ngay t khi cn l mt c b, c khng khng chng m xa g n l nghi tp tc; th nhng c vn c thc t ch khi lm thng tn n danh d ca gia nh. Thn ph b l i T Peter 22. 22 GIO L B NHIM von Hahn, thuc dng di Rottenstern Hahns tng tham gia trn Thnh chin Mecklenburg. V m ci m (mt b m vn ti tt chng) t khi mi ln mi mt tui nn Helena sng cuc i con gi ca mnh bn ng b ngoi Fadeyev trong mt lu i c rng thnh thang Saratov. Lu i ny l t m ca mt i gia nh vi nhiu gia nhn; ng ngoi Fadeyev ca b l Thng c tnh Saratov. Helena c bn cht thm nhun mt nng khiu thng linh bm sinh, mnh m n ni n qu tht l c tnh ni bt ca b. B t ra c kh nng giao tip vi cc nhn vt thuc cc th gii tinh anh, v hnh v giao tip vi c vong linh ngi cht. Nng khiu t nhin ny li cn c bi dng v pht trin trong sut cuc i b. Vic hc hnh ca b chu nh hng a v ngoi i ca gia nh b cng nh l cc yu t vn ha ang thnh hnh lc by gi. Do , b l mt nh ng hc i ti v mt nhc s trc tuyt; b cn c k tha mt tinh thn khoa hc ca b ngoi hc vn uyn thm; b li cn c tha hng vn ti m dng h b dng nh ai cng c. Nm 1849, khi c mi tm tui, Helena kt hn vi mt ng Tng gi l Nikifor V. Blavatsky, Thng c tnh Erivan. Vic p duyn b cng c nhiu l do, nhng ngay t u, b cng khai phn i s p duyn ny. Sau ba thng, b b chng tr v vi gia nh; gia nh li a b v vi thn ph b. Lo s li b 23. 23 LI NI U cng bch quay li vi ng Blavatsky, dc ng b ln trn v bt u cuc i lang bt phiu lu. Thn ph b vn lin lc vi b v gi tin tr cp cho con gi. Dng nh b lnh xa nc Nga kh lu cho s ly thn vi chng b tr nn hp php. Nm 1851, Helena (nay l b Blavatsky tc H.P.B) ln u tin gp v s ph bng xng bng tht, Ngi l bc Huynh Trng hay Chn Tin lun lun h tr b trnh khi nhng tai nn him ngho khi b chi a nghch ngm trong thi th u. T tr i, b l t thc th ca Ngi, st sng hng ng mi n ngn v ch th ca Ngi. Ngi hng dn b hc cch kim sot v iu ng cc thn lc m b b khng ch v c bn cht khc thng. Ngi hng dn b tri qua mun ngn kinh nghim phi thng trong lnh vc php thut v huyn b hc. B hc cch chuyn thng ip t S Ph ti cho ngi nhn, chng qun mi him nguy v ng nhn ging mc gia ng. Theo bc lng du ca b trong thi k tp s ny cng chnh l chng kin b hot ng trn khp th gii. B c thi k sng vng Hy M Lp Sn, tu hc trong cc o vin cn bo tn cc gio hun ca mt vi o s thng thi nht ca thi qu kh. B nghin cu sinh hot v cc nh Lut ca ni gii v cc qui lut m ta phi tun theo nhp vo ni gii. lu li chng c ca giai on nghin cu huyn b hc ny, b li cho hu th mt bn dch tuyt diu cc cng l thing ling, l tc phm Ting Ni V Thinh. 24. 24 GIO L B NHIM Nm 1873, H.P. Blavatsky i M thi hnh cng tc m b c hun luyn. K no m nht gan mt cht th chc chng dm liu mng nh vy. Vn ch l mt ph n Nga v danh tiu tt, b lao u vo phong tro Thn linh hc (Spiritualistic); lc by gi, n ang lm c nc M v (trong mt chng mc no ) nhiu nc khc xn xao. Cc khoa hc gia u bn khon i tm ngha ca cc hin tng nhim mu, v thy kh lng vt qua c m bng bong cc iu tr ngy tm ra chn l, H.P. Blavatsky ra sc gii thch cho h theo hai cch: 1. Bng cch ch thn hin lng thn thng. 2. Bng cch tuyn b c mt minh trit c truyn bn v cc nh lut thm su ca s sng; ch k no c th s dng n mt cch an ton v t thin mi nghin cu v gi gn n c. Cc ng a v cao c c gi l cc Chn S, mc d cc Ngi cn c nhiu tn danh khc nh l Chn Tin, Qun, Huynh Trng, i on Chng Gio b chng cho cc li tuyn b ca mnh, H.P.B. vit b N Thn Isis L Din nm 1877 v Gio L B Nhim nm 1888, c hai u do cc Chn S truyn dy cho b. Trong b N Thn Isis L Din, b dng cm bin minh cho nhng bng chng m b thu thp c t cc Thnh Kinh v cc ti liu khc, ng u vi chnh thng gio, ch ngha duy vt khoa hc, tn ngng m qung, ch ngha hoi nghi v s v minh. Thin h i x vi b mt cch tht l xc xc, 25. 25 LI NI U nhng nn t tng ca th gii c nhng chuyn bin sng sa hn. Khi b H.P.B. c phi ti M, mt trong cc nhim v quan trng nht ca b l thnh lp mt Hi (khi thnh lp n c gi l Hi Theosophy THE THEOSOPHICAL SOCIETY), su tm v ph bin s hiu bit v cc nh lut chi phi V Tr (1). Hi ku gi s hp tc huynh ca nhng ngi c th nhn thc c tm quan trng ca lnh vc hot ng ca Hi v c cm tnh vi cc mc tiu phn u ca Hi (2). S hp tc huynh ny tr nn mc tiu u tin trong Ba Mc Tiu hot ng ca Hi. Trong nhiu nm, cc mc tiu ny c phc ha nh sau: Th nht - To ra mt nhn t Huynh i ng gia Nhn Loi, khng phn bit chng tc, tn ngng, gii tnh, giai cp hoc mu da. Th nh - Khuyn khch vic nghin cu Tn gio i chiu, Trit hc v Khoa hc. Th ba - iu nghin cc nh lut b n trong Thin nhin v cc quyn nng cn tim tng trong con ngi. B Blavatsky c ch th phi thuyt phc i T Henry Steel Olcott cng tc vi b thnh lp Hi Theosophy. ng l mt ngi c cng chng M rt 1 iu l s khi chng 11 2 Tin (Early Preamble). 26. 26 GIO L B NHIM trng vng v bit ting. Cng nh H.P.B., ng hy sinh tt c mi chuyn xc tin s mng m cc Chn S giao ph cho h. Nm 1879, hai ngi i n v ti y, h t nhng nn mng kin c u tin cho cng tc ca mnh. Hi truyn b nhanh chng t x ny sang x khc. Vic tuyn b phng s nhn loi, c mt din n ci m, c mt trit l minh bch v hp l, c mt s dn dt tinh thn y hng cm, khin cho Hi thu ht v thuyt phc c nhiu ngi ng h, H.P.B. c cc Chn S trao cho trch nhim ph bin Gio L B Nhim, tc Minh Trit Thing Ling, cho th gii trn cng v l o S ti cao; cn i T Olcott c y nhim t chc Hi, ng hon thnh nhim v mt cch xut sc. ng nhin l hai v tin phong ny u b chng i v hiu lm, nht l H.P.B. nhng b c chun b chu bt c s hy sinh no. B tng vit trong Li ni u ca b Gio L B Nhim l B qu quen thuc vi vic b lng m, b b vu khng hng ngy v ch mm ci m thm xem thng nhng iu thin h ni xu mnh. Thi k rc r v hu hiu nht trong cuc i ca H.P.B. c l l thi k Anh trong khong 1887 v 1891. Cc hu qu ca bn phc trnh sai lch ca Hi Kho Cu Tm Linh vo nm 1885 v cc hin tng nhim mu ca b, phi hp vi s kch ca phi on truyn gio Thin Cha n , phn no lng du. 27. 27 LI NI U Ngoi vic khng ngng vit lch, bin tp sch v v tr li th tn, b cn hun luyn v dy d cc mn sinh tin hnh cng tc m b lp nn. thc hin mc ch , c ng Hi Trng (i T Olcott) chnh thc ph chun, b t chc trng B Gio ca Hi Theosophy. Vo khong nm 1890, b du dt hn mt ngn hi vin thuc nhiu nc khc nhau. Chnh ta ca b Gio L B Nhim cng ni ln ni dung ca n ri. N khng h trnh by ton b Gio L B Nhim m ch trnh by mt tuyn tp cc gio iu c bn. 1. N vch r rng nh vo vic so snh i chiu V Tr khai tch lun (Cosmogenesis) ca c nhn, ta c th tri gic c cc Ph hu chn thc (true Universals). 2. N cung cp cho ta manh mi tm ra lch s chng tc chn chnh ca nhn loi. 3. N vn c bc mn n d v biu tng k nhm bc l Chn l nhim mu. 4. N trnh by cc b mt khoa hc ca V Tr cho tr nng ang khao kht, cho trc gic v cho cc tri gic tinh thn lnh hi c. Chng no m cn cha c ngi ta nhn thc ra th chng vn cn l cc b mt. H.P.B. qua i vo ngy 8 thng 5 nm 1891 v li cho hu th mt di sn v i bao gm mt s t 28. 28 GIO L B NHIM tng tuyt vi nht tng c trnh by cho th gii. B m c cnh ca B nhim khp kn t bao lu nay; b chng t rng i on Chng Gio vn hin din trn trn th, trng chng v dn dt th gii. B c mun ngn ngi trng vng v b v ang l ngn hi ng soi ng dn ti cc nh cao m mi ngi u phi leo ln. ADYAR 1938 JOSEPHINE RANSOM 29. B GIO L B NHIM C VIT RA NH TH NO Nm 1879 H.P. Blavatsky cp ti tc phm mi ca mnh ln u tin vo ngy 23 thng 5 nm 1879 (1). i T Olcott gp vi b H.P.B. bng phn dn bi bao gm cc tng th thin gi cho mt k khng h c nh vit sch (2). Ngy 25 thng 5, ng gip H.P.B. vit Li ni u ca tc phm mi (3); v ngy Th t 4 thng 6, ng gip H.P.B. hon tt Li ni u (4). Nhiu nm tri qua m cng tc vn khng tin trin, v H.P.B. v i T Olcott c mi lo thnh lp Hi Theosophy, hot ng ring n , bin tp Tp ch Theosophist v tr li mt s th ln lao. Nm 1884, Ph trng s thng ging ca Tp ch Theosophist c ng mt bi qung co b Gio L B Nhim, hu thn ca b N Thn Isis L Din. Theo bi qung co th T khp ni n , mi ngi u yu 1 Hi k ca i T Olcott 2 Nh trn, ngy 24 thng 5. 3 Nh trn. 4 Nh trn. Xem thm Hi k ca i T Olcott, II, trang 90. 18 30. 30 GIO L B NHIM cu p dng ngay mt k hoch no cho vn bao hm trong b N Thn Isis L Din c th c ph bin ti tay c gi vi mt gi va vi ti tin ca nhng ngi khng th mua mt tc phm t nh vy ngay mt lc. Mt khc, khi thy gio l c phc ha mt cch qu m m, nhiu ngi i phi c minh gii thm. Tt nhin v hiu lm gio l, h gi s sai lm l n mu thun vi cc iu thin khi sau ny (cc iu thin khi ny tng b ng nhn hon ton). Do , theo khuyn d ca cc thn hu, tc gi xin ngh xut bn tc phm ny mi thng mt tp vi mt hnh thc hon ho v minh bch hn. Tt c nhng phn quan trng trong b N Thn Isis L Din cn ch qun trit cc ti huyn b v cc ti trit hc khc s c gi li, nhng bn vn s c sp xp li tp hp mt cch cht ch cc ti liu lin quan n bt c mt ti nh noNhiu ti liu b sung v cc ti huyn b hc s c trnh by. Khi tc phm c xut bn ln u tin, khng tin trnh by cc ti liu ny, nhng trong tm nm qua, vic trnh by y c dn ng, nht l khi quyn Th Gii Huyn B (The Occult World), Pht Gio B Truyn (Esoteric Buddhism) v cc tc phm Minh Trit Thing Ling khc c xut bn. Trong cc tc phm nu trn c nhiu n ngn minh gii cho nhiu gio l n nay vn cn b hiu lm. Theo d tr th mi tp s gm by mi by trang giy Royal 8vo (tc l nhiu hn mi tp th 24 ca nguyn tc l hai mi lm trang) phi c hon 19 31. 31 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO thnh trong khong hai nm. Tp th nht phi c pht hnh vo ngy 15 thng 3. u nm nay, b Blavatsky vit th bo cho ng A.P. Sinnett bit rng mc d ng trnh by cho th gian cc iu vn vt ca huyn b hc chn chnh trong Pht Gio B Truyn (nm 1883), th nhng, chng ch l nhng mnh vn ch khng c xem l ton th. Mc d au m, nay b li thc khuya vit li ton b N Thn Isis L Din, vi ta mi l Gio L B Nhim v bin hai quyn ca nguyn bn thnh ra ba hoc bn quyn mi; Subba Row gip ti bng cch vit hu ht cc ging l v ch thch.(1) Bi qung co k tip ng trn trang 68, ph trng s thng 4 ca Tp ch Theosophist nh sau: Gio L B Nhim, hu thn ca N Thn Isis L Din. c H.P. Blavatsky (B th hng dn gio l ca Hi Theosophy) chnh n li ni dung, b sung nhiu iu quan trng, nhiu ch thch v ging l. Ph lc vi b Blavatsky l T. Subba Row Garu, C nhn Vn khoa, C nhn Lut khoa, Hi vin Hi Theosophy, C vn ca Hi Tp th nht phi c pht hnh vo ngy 15 thng 6. Li qung co c lp li, nhng trong s thng 6, trang 92, thi hn pht hnh c di li n ngy 15 thng 8, ri 15 thng 9, v sau ngi ta khng cn thy qung co g na. 1 Th ca H.P.B. gi cho A.P.Sinnet, do A.T.Baker bin son, trang 64, n bn 1925. 32. 32 GIO L B NHIM Bc s A. Keightley cho bit ln u tin ng nghe tin v b Gio L B Nhim l khi c bi qung co ng trong Tp Ch Theosophist. Nm 1884, ti c bit b Blavatsky ang m nhim vic vit mt tc phm c ta l Gio L B Nhim, b tham kho kin nhiu ngi v kt cu ca pho sch, v mi iu cn ang trong vng tranh ci ca Trit hc n c trnh cho .. T.Subba Row, ng cng gi kh nhiu v kt cu ca n. Sau , ti thy ng lm nh vy, vch ra mt phc ha rt s si, nhng khng ai nghe theo ng (1). Khi i u Chu, H.P.B. mang theo bn tho v lm vic bt c lc no b rnh ri. T Ba L, trong khong thng 4 n thng 6, b vit cho ng Sinnett l mt trong nhng l do khin Mohini M. Chatterji n y l tr lc ti v phn ch Bc Phn ca b Gio L B Nhim Ti xin cm n ng v c nh vit Li Ni u cho b Gio L B Nhim; ti khng nh ng lm iu , cc Chn S v Mohhini y, cng vi Subba Row kia cng qu gip ti hon thnh nhim v ri. Nu ng cho rng khng th thc hin c k hoch nh loan bo th ti tht ly lm tic cho linh tnh trc gic ca ng. V Chn S c kin khc ng, nn ti s th tun theo lnh v khuyn co ca Ngi hn l nghe theo ng ng tht l phi l khi bo rng ti nn khn 1 Hi k v H.P.B. v b Gio L B Nhim ca N B Tc C. Wachtmeister v nhng ngi khc, trang 96 (n bn 1893) 20 33. 33 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO ngoan ra lnh tr li tin t mua bo di hn v rt li li loan bo. Ti u c nh vit li cun sch him hc (that infernal book) Nhng d mun hay khng, vn l bn phn ca ti. S Ph ra lnh v mun n c vit li, th l ti quyt tm vit li. Nu c ngi no ph gip ti trong cng vic t nht ny th cng tt, cn nu chng ai chu gip ti th cng khng sao. D sao i na, bit u n trn li chng dun di gip cho ti vit ra mt tc phm tuyt vi. Ti cng khng ng vi quan im ca ng cho rng tht l in r m th vit li mt pho sch gm nhiu tp xut bn hng thng mt khi m S Ph ra lnh nh vyD sao i na, ti cng hon thnh mt chng bn v Ch Thn v Pitris, Ch Thin v Ch Qu, m Ma v cc Tinh Linh v cc loi ma qui khc. Ti tm ra v theo mt phng php, th l ti vit li ht chng ny n chng khc mt cch rt d dng. Vic ng gi rng n khng c ch n thun ging nh mt bn in li ca b N thn Isis tht chng lin quan g n li loan bo V n ch ha hn trnh by ni dung ca b N Thn Isis cho va vi trnh mi ngi; v gii thch v chng t rng cc iu thin khi sau ny, (ngha l quyn Pht Gio B Truyn v cc bi ng trn Tp ch Theosophist u khng mu thun vi gio l i cng - mc d gio l trong N Thn Isis tht l m h - trnh by tt c nhng iu quan trng ca N Thn Isis trong Gio L B Nhim, tp hp li tt c cc ti liu lin quan ti bt k ch nh no, thay v cho chng 34. 34 GIO L B NHIM ri rc trong khp hai quyn nh hin nay, nn tt nhin l ti bt buc phi trnh by nguyn vn b N Thn Isis, c iu l ti s qung din n v b sung thm nhiu ti liu. Nu ti khng in li nhiu trang ca b N Thn Isis th chng ha ra li ha hn lc u trong B ch ca Nh xut bn li l li ni sung hay sao (1). Cng nh bt c ngi no khc m H.P.B. cho rng c th trng cy c, ng W.Q.Judge (lc by gi cng c mt Ba L vo thng 3 v thng 4) cng b li ko vo lm vic. Ti cn nh min qu ca ng b B Tc dAdhmar, H.P.B. nh ng c i c li b N Thn Isis L Din ghi ch bn l nhng ch no phi c bn ti chng s rt c ch cho b (2). Vic thu thp ti liu cho pho sch vn tip tc. Nm 1885, ngy 9 thng ging, i T Olcott ghi vo Nht k on sau y: Chn S M. (3) phc ha k hoch v b Gio L B Nhim cho H.P.B. Tht l tuyt vi! m qua, Oakley v ti lm th, nhng k hoch ny hay hn nhiu (4). m mu ca Coulomb khin cho H.P.B. phi ri Adyar i u Chu vo thng ba. B em theo cc bn 1 Th ca H.P.B. gi cho A.P.Sinnett, trang 87-89. 2 Hi k, trang 102. 3 Trong Nht k ch b danh ca Ngi thi. 4 Oakley l ng A. J. Cooper-Oakley. Xem thm Hi k ca i T Olcott, quyn III, trang 199 200. 21 35. 35 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO tho qu gi. Khi chun b xung tu, Subba Row bo ti vit b Gio L B Nhim v mi tun gi cho ng nhng g m ti vit c. Ti ha vi ng iu v ti quyt gi li ng ta s vit cc ch thch v ging l, th ri Hi Theosophy s xut bn pho sch ny (1) Cng chnh trong nm y, Chn S K.H. vit(2) Khi u vo y c ri, b Gio L B Nhim s l tc phm chung ca M.Upasika v [chnh Ngi](3). Sau khi lm vic mt mnh trong vi thng Wurzburg, N B Tc Constance Wachmeister c phi ti tr lc. H.P. Blavatsky cho N B Tc bit rng khi hon thnh, tc phm s gm c bn quyn, n s trnh by cho th gii nhiu ni mn b gio ht mc trong giai on tin ha hin nay ca nhn loi. H.P.B. cho rng mi n th k ti th con ngi mi bt u hiu c tc phm ny v tho lun v n mt cch thng minh (4). N B Tc c giao ph nhim v sao li bn tho ca H.P.B. cho tht minh 1 Tp ch Theosophist, thng 3, 1925, trang 784. 2 Thnh th ca cc Chn S Minh Trit (Quyn II). C. Jinarajadasa sao li v ch thch, trang 126 (n bn 1925). 3 S Ph v Chn S K.H. (ngi Kashmir) c thay phin nhau c cho ti vit (Th ca H.P.B. gi cho H.S.O. ngy 6 thng 1 nm 1886). 4 Hi k trang 23. 36. 36 GIO L B NHIM bch (1). B m t l H.P.B. b bn phc trnh ca Hi kho cu Tm Linh lm thng tn su sc v cng. N nh hng gh gm n cng vic ca b, khin b phi vit i vit li mt trang ti mi hai ln v b khng ti no vit c n cho ng, do u c ca b c quay cung, bi ri.(2) B B Tc thut li rng tnh cnh lm cho b quan tm v ngc nhin nht l th vin lu ng ca H.P.B. tht l ngho nn. Song le, cc bn tho ca b li dy y nhng iu tham kho, trch dn, m ch, bt ngun t mt l sch him c v b him bn v th ti. Mt vi tc phm hoc ti liu ny ch c Ta Thnh Vatican hoc bo tng Anh quc m thi. Th m, b ch cn chng kim nghim li thi. Nh vo cc thn hu, B B Tc c th nghim li cc on m H.P.B. thy trong Tinh T Quang (Astral Light), vi ta ca cun sch, chng sch, trang sch v cc con s u ng y c ln trong Th vin Bodleian Vin i hc Oxford, c ln trong mt bn tho Ta Thnh Vatican (3). Thin h nhiu ln xin b dy d nh b dy i T Olcott v ng Judge, nhng b cho rng nu phi m ng vic gio hun th mnh s phi dp b Gio 1 Nh trn, trang 24 B sao li ht (th ca H.P.B. gi cho H.S.O. ngy 6 thng 1 nm 1886) 2 Nh trn, trang 32. 3 Nh trn, trang 35. Xem Tp ch Lucifer, trang 355 (n bn 1888) 37. 37 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO L B Nhim qua mt bn (1). Ngi ta cm d b bng cch ngh tr tin nhun bt tht hu h nu b chu vit v bt c ti g m b thch cho cc t bo Nga. B t chi v vit mt tc phm nh b Gio L B Nhim, ti phi hng t tng ca mnh tp trung ht theo chiu y (2). Ht ngy ny qua ngy khc, b c ngi vit lin tc hng gi (3). H.P.B. cho i T Olcott bit rng b sn lng gi ba chng hon tt cho Subba Row, nh ng xem li, sa cha, thm bt Nhng ng phi xem li phn Nhp . Sinnett lc no cng st sng nhn lm, nhng ti khng th chp thun ch v mun c mt th Anh ng tao nh hn v nhng cao kin v mt th b cc vn chng my mc (mechanical arrangement) ch khng phi v b cc siu hnh (not metaphysical) (4) Nm 1886, trong bc th ngy 6 thng 1 nm 1886 (5), gi cho i T Olcott, hin nhin l H.P.B. b nh cho rng tc phm mi s l mt bn hiu nh ca b N Thn Isis L Din. i T gi cho b mt Li ni u no dnh cho mt b N Thn Isis hiu nh; nhng b t pht n i v khuyn ng mun 1 Nh trn, trang 41. 2 Nh trn, trang 48. 3 Nh trn, trang 55. 4 H.P.B. gi H.S.O. ngy 25 thng 11 nm 1885. 5 c in trong Tp ch Theosophist, thng 8 nm 1931, trang 664- 8 22 38. 38 GIO L B NHIM trch hai quyn N Thn Isis ra ci g th c trch, ri xut bn n thnh tng tp gy qu cho Hi. iu ny chc chn cng lm ngui ngoai c nhng ngi no t mua v ang trng ch b Gio L B Nhim xut bn mi thng mt tp. V phn mnh, b phi gp rt vit ra b Gio L B Nhim v n s bin minh cho b. B s nh b Gio L B Nhim ny chng minh gim liu cc Chn S c thc hay khng, p li vic Hi kho cu tm linh kt n b l ngi bp bm (cng chng vn cn nh r iu ny). B li c thc i T Olcott cu vin Subba Row gip v tt c mi iu lin quan n Nht nguyn lun (Advaitism) v huyn b hc ca Tn gio c Aryan. B mun ng ta gip thm cc cu trch dn xa v c ngha huyn b. B Gio L B Nhim phi uyn bc, huyn b v minh bch hn gp bi. B bo s gi cho ng ta hai hay ba chng, nu khng th b s bt u xut bn ngay. Ngy 3 thng 3, H.P.B. vit th cho ng Sinnett bo rng v phn b Gio L B Nhim , c mi sng l c mt iu trin khai v mt bi cnh mi. Ti li sng hai cuc i. S ph thy ti kh lng nhn vo tinh t quang mt cch hu thc chp b Gio L B Nhim, v th S ph khin cho ti thy nhng g cn thit nh th ti ang nm m. Ti thy cc cun giy va di va rng c ghi mi chuyn trn , th l ti bn nh li chng. Nh vy, ti c cho xem tt c cc Tc trng (patriarchs) t Adam ti Noah song song vi ch Thnh hin (Rishis); cn gia l ngha ca cc biu 39. 39 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO tng - tc l cc hin thn. Chng hn nh Seth v Bhrigu tiu biu cho ging dn ph th nht ca Ging dn chnh, ngha l ging dn ph bit ni ting ngi u tin ca Ging dn th ba (xt v mt nhn chng hc) v ng thi cng c ngha l thi gian ca nm dng lch vo lc by gi, k gian ca ging dn ca y v nhiu iu khc na xt v mt thin vn hc (y c 912 tui). Cui cng l Enoch, c ngha l nm dng lch khi k gian ca ta n nh, 365 ngy (y v chu Tri khi c 365 tui) v..v.. iu ny tht l cc k phc tp, nhng ti k vng l s gii thch cho minh bch mt cch tha ng. Ti va hon tt mt Chng nhp phong ph (hoc Li ta, Li ni u, ng mun gi n l g th gi) chng minh cho c gi thy rng theo thc cht ca bn vn th mi Tit u bt u vi mt trang dch t Thin nh Chn Kinh (Book of Dzyan) v quyn Kinh B Nhim ca c Pht Di Lc (Secret Book of Maytreya Buddha) u khng phi l chuyn ba t, hoang ng. Ti c lnh phi lm nh vy, phc ha i khi v nhng g bit trong lch s v vn chng, trong cc chuyn c tch, chuyn dn gian v thnh truyn trong vng 500 nm trc v 500 nm sau k nguyn Thin Cha bn v php thut (magic), s tn ti ca mt Gio L B Nhim i ng Th Gii (a Universal Secret Doctrine) quen thuc vi cc trit gia v cc im o khp ni, thm ch vi c nhiu c Cha ca Gio hi na (chng hn nh Clement Alexandria, Origen v..v.., chnh h c 23 40. 40 GIO L B NHIM im o). Ti cng c lnh phi m t cc B php (Mysteries) v mt vi nghi thc; ti c th bo m vi ng hu ht cc iu phi thng c trnh by hin nay, ton b cu chuyn v cuc Thp gi hnh (Crucifixion) v.v.. (ngi ta chng t n da vo mt nghi thc xa nh tri t - s hnh hnh trn bn quay ca ng vin -), cc iu kh no, vic xung a ngc v.v.. u thuc ging dn Aryan. Ton b cu chuyn m n nay chng ng phng c gi no bun ng ngng ti, li c mt c trong Thnh Kinh ngoi mn, trong kinh Puranas v Brahmanas, ri li c ni mn b gio gii thch b sung Ti c ti liu vit ra ti hai mi quyn ging nh l N Thn Isis, nhng ti li thiu vn ti bin tp cc ti liu . c ri, chng my chc ng s thy Li ta ny, l phn khi lc v cc B php s c trnh by trong bn vn bao gm 300 trang kh 34cm x 43cm (1). Cc bc tranh, ton cnh, bi cnh v din bin i hng thy cng vi tt c cc iu (2). Ngy 12 thng 3, trong bc th vit t Wurzburg gi cho ng Sinnett, N B Tc Wachtmeister cho bit rng: Ti m ra ln ln cc on kinh v phn Ging l n ni m ti tht chng bit lm sao by gi. Th l b Blavatsky bn vit cc on kinh, bng mc , cn phn Ging l, c vit bng mc en; nh vy, nay 1 Th ca H,P.B. gi A.P.S. trang 194 5. 2 Th ca H.P.B. gi A.P.S. trang 244. 41. 41 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO chng tr nn d hiu hn v ngi ta khng cn ln ln cc tng na (1). H.P.B. quyt nh nm nay b s ngh h Ostend. B mang theo bn tho ca b Gio L B Nhim. Dc ng b cng b tr hon, nhng rt cuc b n ni ngy 8 thng 7 v tm c ch tr thun li; b an c ri s gp li N B Tc trong vi thng na. Ngy 14 thng 7 (2), b vit th bo cho i t Olcott bit rng b ang gi cc bn tho, ng khng c gi chng lu hn mt thng, vic pht hnh tng tp phi bt u vo ma thu nm y, v ngi ta ch phi tr tin trc nhng g ang trong tay ca nh xut bn Redway Anh (3) v nh xut bn Bouton ( tng xut bn b N Thn Isis) (4) M phi ng thi pht hnh n. B s gi cho ng phn Li ni u dnh cho qu c gi v chng th nht ca chnh b Gio L B Nhim. Quyn sch Nhp Mn (Introductory Preliminary Book) ny dy ti trn 600 trang giy kh 43cm x 34cm, b cng lp li iu m b thng bo cho ng Sinnett 1 Nh trn, trang 294. 2 H.P.B. gi H.S.O. c in trong Tp ch Theosophist, thng 5- 1908, trang 756. 3 Nh xut bn George Redway, Lun n. 4 ng Judge khuyn H.P.B. nn bo v b Gio L B Nhim M; iu ny c th thc hin c v b l mt cng dn M (b nhp tch M nm 1878). Th ca H.P.B. gi cho A.P.S. trang 244. 24 42. 42 GIO L B NHIM bit v bn cht ni dung ca bn tho ny. B s gi i nu Subba Row ph chun, v bnh ging Chng I, n gm c By on Kinh trch ra t THIN NH CHN KINH (BOOK OF DZAN or DZYAN) B khng gi ngay bn ny i v b khng c bn sao ca n v khng c ai sao chp gim b. Nhng hin nhin l N B Tc quay v ng lc sao chp phn ln (nu khng mun ni l tt c) nhng g m H.P.B. hon thnh. Trong bc th gi cho ng Sinnett ngy 21 thng 9 (1) v bc th gi cho i T Olcott ngy 23 thng 9 (2), H.P.B. u cho bit rng b gi Quyn I ca b Gio L B Nhim cho Adyar v nay ang vit phn C i. B dn l trong Quyn I, phn Nhp , c By Tit (hay Chng) v hai mi by Ph Lc, mi tit t mt n su u c km theo nhiu Ph lc v..vTt c iu ny s hp thnh t ra l mt quyn, song khng phi l Gio L B Nhim m ch l Li ni u ca n. Phn ny ti cn thit, bng khng nu mi ngi bt u c quyn sch v phn C i, h s pht khng (crazy) v nhng trang c tnh cch qu siu hnh B cho php ng c t do b cc trong mt chng mc no , nhng xin ng ng cho n nhy trang hoc ct xn bn tho Nn nh rng y l mt tc phm ln cui cng ca ti 1 Th ca H.P.B. gi cho A.P.S. trang 222. 2 Tp ch Theosophist, s thng 3 nm 1909, trang 588. D m ca D vng 43. 43 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO v ti khng th vit li nu n b mt, v ti cn phi bo ton mng sng ca mnh cng nh sinh hot ca Hi, n cn qu gi hn na Hu ht tc phm u do ng gi Qun T (Old Gentleman) v S Ph truyn dy cho ti (1). i T Olcott nhn c bn tho ny ngy 10 thng 12 (2); trong bi din vn c ti i Hi thng nin; ng cho bit (3) Bn tho ca quyn I c gi ti cho ti v ang c xem li ng cn ni thm rng chng bao lu na, quyn I tc l Quyn nhp ny s c xut bn Lun n v Nu c. Nhng Subba Row khng chu lm g khc hn l c n, v n c nhiu li m ng phi vit li n hon ton (4). Bn tho nm 1886 l mt ti liu l th v cng. N do N B Tc Wachtmeister v nhiu ngi khc chp li; theo ngh, mt vi on Kinh c vit bng mc . N m u vi Tit Cng qu c gi. on mt bt u nh sau: Sai lm ln tun tut xung dc, cn Chn l b ch ln i (Error runs down on an inclined plane. While Truth has to laboriously climb 1 ng Gi Qun T c l l Chn S Jupiter, Thnh Hin Agastya. Th ca H.P.B. gi cho H.S.O. ngy 21 thng 10 nm 1886. 2 Nht k. 3 Phc trnh tng qut, nm 1886, trang 8. 4 Hi k ca i T Olcott, III, trang 385. 25 44. 44 GIO L B NHIM its way up hill)(1). Tit nhp ca tc phm c xut bn c qung din mt cch ng k. Trong bao gm phn m u nh sau: Quyn I ca b N Thn Isis bt u vi mt li trch dn t C th (2), l Tit I ca Chng I trong bn tho, mc d n ch c s dng c mt phn v b sa i. N bn v cc C th ca Hermes v cc C th khc. Tit II bn v Php thut Chnh o v Ma thut (Black Magic), l thuyt v thc hnh c xut bn (c hiu nh v b sung) trong Quyn III, n bn 1893, ch yu l ging y nh vy (hu nh ging tng ch mt). Tit III bn v i s siu vit v cc ch c Thin Khi (God-revealed) trong cc Danh xng B nhim (Mystic Names), chnh l Tit X ca Quyn III vi phn tit I, Ton hc v Hnh hc cc Cha kha gii cc bi ton i ng th gii. Trong khi , phn tit 2 trong bn tho bin thnh Tit XI Hnh lc gic vi Tm im v..v.. trong quyn III. Trong bn tho n bt u nh sau: -Lun chng v c tnh cc danh xng (Baalshem), Molitor cho rngv.v Tit IV vi phn tit l, Bc Chn Tin Tyana l ai?, n bt u nh sau: - Ging nh hu ht cc anh hng thi thng c trang 130 ca Quyn III. Phn tit 2 Gio hi La M khip s vic cng b 1 Trang XVII, n bn 1888; trang l, n bn 1893. Mun xem on in li ca phn ny trong bn tho thi xa, xin xem Tp ch Theosophist, s thng 8 nm 1931, trang 601 7. 2 Trang XLII, n bn 1888; trang 25, n bn 1893. 45. 45 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO Tiu s xc thc ca Apollonius b b d trong bn tho, ngng li cu tc Alexander Severus trang 136, quyn III. Tit V, [Kabeiri tc Ch Thn linh b nhim] (Mystery God)- theo gio l c truyn c trnh by ni trang 315, quyn III di ta Biu tng k v Mt Tri v cc Tinh T v cng bt u ging nh vy vi on trch dn theo Hermes. Trong Ph lc I bn v: S ti lp, pht trin v lch s ca Tc th cng Thin Thn Tinh T (Star-Angel) trong Gio hi La M, H.P.B. bt u bng cch bo rng n c son tho theo nhiu ngun ti liu trong Vn kh ca Ta Thnh Vatican. v.v.. N bt u nh sau Vo gia th k th VIII sau cng nguyn, Tng Gim Mc Adalbert Magdeburg Ph lc ny c in t trang 335 n 365 trong Tp ch Lucifer, s thng 7 nm 1888. H.P.B. gii rng n v thm nhiu ch thch. Chng ti trnh by vi c gi y chng c nhn thc c rng Quyn III, xut bn nm 1897, chnh l ti liu xc thc ca H.P.B. Nhn dp l k nim bch nin sinh nht ca H.P.B. (nm 1931) Nh xut bn Theosophy Adyar d tnh ln u tin xut bn bn tho s khi ca Quyn I b Gio L B Nhim m H.P.B. hon thnh nm 1886, ri gi cho i T Olcott xin Subba Row ph chun. Ngi ta b k hoch ny v rt kh chun b bn tho em in v sa n tng trang mt cho n cng 26 46. 46 GIO L B NHIM ging vi nguyn bn cng tt, v bn tho tht l v phng php khi s dng cc ngoc kp v gch ni v.v.. v rt kh on c xem liu du phy c ngha l du gch hay khng, hoc ngc li (1) Phn th hai ca bn tho nm 1886 c ta : Gio L B Nhim, Phn I, Thi C S, Chng I. Thong nhn vo Thi k V tn, s tin ha ca V Tr theo By giai on. Tit I c nhan l Ti liu c t thi Tin s v m u nh sau: Trc mt tc gi l mt pho ti liu rt c, vit trn l bung c tm mt th dc cht c bit gi cho t khng chy, thm nc khng t v khng th h hoi tri qua thi gian. Ri, n tip tc gii thiu ngay vng trn vi mt im tm, nhng khng cp n a trng v nhim (the immaculate white disk). Sau hai mi bn trang, ngi ta trnh by on Kinh u tin v ha hn l sau mi chng s c km theo mt Ph lc ng gii. Cc ch thch ca mi ON KINH u c trnh by di dng ch thch cui trang, ch khng xen k trong bn vn nh trong n bn nm 1888. Phn ging l ca ON KINH ny m u nh sau: Gio L B Nhim kin ngh ba nh c bn. Ta s thy cu ny trang 14, phn Li m u ca n bn nm 1888 v trang 42 1 Tp ch Theosophist, thng 7 nm 1931, trang 429. Cn mt lot bi na c ng trong Tp ch Theosophist, LIV, nm 1932- 1933, trang 27, 140, 265, 397, 538, 623. 47. 47 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO ca n bn nm 1893. Ri n phn bin thnh cc ging l trong cun sch xut bn, cn tt c cc ch thch v mi on kinh u c trnh by lin tc ch khng phi l theo tng on Kinh mt. Trong bn tho, tng cng ch c mi chn trang ca Quyn II. Chng c ta l Nin i k, Nhng chu k, Nhn chng hc c thi (Archaic Chronology, Cycles, Anthropology); mt phn l m hnh th s ca Nhng li gii thch m u ca quyn sch c xut bn, v mt phn l s biu th ngn gn v ng li ca gio l v Nin i hc v nhng Ging dn m quyn sch phi cp ti (1). Khi i T Olcott nhn c bn tho, ng tuyn b rng: Ch cn c vi vng cng tha mn c nhng ph bnh gia xut sc hn chnh ti; bn tho s l mt trong nhng s ng gp quan trng nht tng c dng hin cho nn hc vn trit l v khoa hc uyn bc, mt i danh vng ca mt tc gi tr thc, v mt vinh d ca Th vin Adyar, m b l mt trong nhng sng lp vin (2). Trong bi din vn thng nin, ng ni tc phm ny phi c khai trin 1 Xem Tp ch Theosophist thng 3-1925, trang 781-3, ng C. Jinarajadasa vin dn ni dung ca bn tho trong . 2 Tp ch Theosophist thng 1 nm 1887, bn ph trng, trang XLVII. 48. 48 GIO L B NHIM thnh chng nm quyn, quyn th nht chng bao lu na s c pht hnh ti Lun n v Nu c (1). Ngy 4 thng 1 nm 1887, khi vit th cho i T Olcott, H.P.B. ni rng b ly lm sung sng v ng thch phn Li ni u, nhng ch l mt quyn sch m u, v gio l xc thc phi tip theo sau. B cp n mt thanh nin ngi Anh tn l E.D. Fawcett, y gip b ti Wurzburg v ti Ostend, v v sau ti Anh, c bit l v nhng phn trong quyn th hai ni v gi thuyt tin ha. Y gi , sa cha v vit, v nhiu trang bn tho ca y c H.P.B. gp chung vo tc phm ca b. Y cung cp nhiu on vn trch t cc tc phm khoa hc cng nh nhiu iu xc nhn cho cc gio l huyn mn pht xut t nhng ti liu tham kho tng t (2). H.P.B. li yu cu ng Subba Row nn xem bn tho ny v cho ng mun lm g th lm Ti cho ng ton quyn hnh ng. Ti tin rng ng ta hiu bit su rng hn ti v ti c th khng hiu r nhiu iu v c Chn S ln Bc Tin Bi (a point both Master and the Old Gentleman). Cc Ngi ch ban cho ti nhng s kin v t khi c cho ti vit lin tc Ti bit rng nhng s kin ca ti u hon ton mi m (3). 1 Phc trnh tng qut, nm 1886, trang 8. 2 Hi nim, trang 94 97 99. 3 Phng theo Tp ch Theosophist, thng 8 nm 1931, trang 683. 27 49. 49 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO Vo thng ging, b vit th bo cho ng Sinnett bit l b gi phn gio l c truyn cho ng trc khi n thc s sn sng, v b ang vit n li, xem i xem li, xa b v thm vo nhng li ch gii do Thm quyn ca ti (1). N c trnh cho gio s W. Crookes. Sau , H.P.B. vit th cho ng Sinnett bit l b Gio L B Nhim s cng ngy cng pht trin.(2) Ostend, v phi tip tc nhn ni chu mt nhc nn H.P.B. ng bnh gn cht v b ngh rng cui cng Chn S s cho b c t do. B rt lo ngi v b Gio L B Nhim v bo N B Tc phi gi ht sc cn thn nhng bn tho ca b v giao tt c li cho i T Olcott vi li dn d em chng ra in (3). Nhng ln na, H.P.B. li c cha khi mt cch k diu. B ni: Chn S y; Ngi cho ti c chn la, hoc l ti c th cht v c t do nu ti mun, hoc l ti c th sng v vit cho xong b Gio L B Nhim khi ngh n cc mn sinh m ti c php dy h mt t iu v khi ngh n Hi Theosophy ni chung, m ti hin dng c mu huyt trong tim, ti chp nhn hy sinh (4) Bc s Keightley tm gp H.P.B. ang sng ti Ostend lm vic qun qut. ng ni: Ti c trao cho 1 Nhng bc th ca H.P.B. gi cho A.P.S. trang 226 7. 2 Nh trn, trang 242. 3 Hi nim, trang 73. 4 Nh trn, trang 75. 50. 50 GIO L B NHIM mt phn ca bn tho ny vi li yu cu sa li, loi b, sa ting Anh, thc s l c vic xem nh bn tho ca ring ti By gi, bn tho ny c tch ra lm nhiu tit, ging nh phn bao gm di ta Biu tng k v Nhng ph lc trong nhng quyn c xut bn. Ci m ti thy l mt ng bn tho c sp xp lung tung, nhiu th phi nh N b Tc Wachtmeister kin nhn chp li mt cch cn mn. Lc y, ngi ta cho rng, ch cn gi li mt bn sao ti Chu u, trong khi cc bn kia s c gi i n nh nhiu cng tc vin bn x sa cha. Mt phn ln cng tc c tin hnh sau ny, nhng c mt vi nguyn nhn lm tr ngi vic cng tc. Ci lm cho ti sng st nht trong phn m ti c th c l mt s ln nhng on vn trch dn ca nhiu tc gi khc nhau. Ti bit rng khng c th vin no tham kho v ti thy H.P.B. tng cng khng c ti ba mi quyn sch, m nhiu quyn thuc loi t in v nhiu tc phm khc gm t hai quyn tr ln. Vo lc , ti khng thy nhng ON THNH KINH ca quyn THIN NH CHN KINH (STANZAS OF DZYAN), mc d nhiu bi Vn p B Gio (Occult Catechism) cng c trong bn tho (1) Vo ma xun, nhiu Hi vin ngi Anh ca Hi Theosophy thc gic H.P.B. n Lun n, b c th c chm sc k lng hn. B dn i vi tt c 1 Hi nim, trang 96 97. 28 51. 51 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO nhng bn tho ca mnh vo ngy 1 thng 5. Sut ma h, c hai ch chu nh Keightley c c i c li, chp v sa li mt chng bn tho cao ba b Anh. Sau vi thng Norwood, H.P.B. n ti s 17 ng Lansdowne vo thng 9. B trao cho hai thanh nin c ti v tn ty l Bc s A.Keightley v chu ca ng l Bertram Keightley ng bn tho sp xp v a ra ngh, v lc ny khng c chng trnh no v khng c g lin tc. Sau ht, h cng c dn l b sch phi c chia ra lm bn quyn bn v: 1. S tin ha ca V Tr; 2. S tin ha ca Con Ngi; 3. Cuc i ca mt vi nh Huyn B hc i ti; 4. Huyn B hc Thc tin; v mi quyn ny nn c chia ra lm ba phn: 1. Nhng ON THNH KINH v Ging l; 2. Biu tng k; 3. Khoa hc. iu ny c H.P.B. chun y mt cch ng lc. Bc k tip l c bn tho li mt ln na v sp xp li mt cch tng qut ti liu thuc v nhng mc c u l V tr khi nguyn lun v Nhn chng hc, chng phi to thnh hai quyn u ca b sch ny. Khi iu ny c hon thnh, v H.P.B. gp mt cch tha ng, tn thnh nhng g c hon tt, th ton b bn tho c sp t nh vy, s c nhng ngi chuyn nghip nh my ra, ri c c li, sa li, so snh vi bn tho chnh v tt c nhng on vn trch dn bng ting Hy Lp, Hy B Lai v Bc Phn do chng ti thm vo. Lc by gi dng nh l ton th Ging L v nhng on Thnh kinh ca tc 52. 52 GIO L B NHIM phm ny khng c ti hn hai mi trang sch, v H.P.B. khng theo st bn vn khi vit bi. V vy, chng ti phng vn b mt cch nghim trang, v ngh b nn vit mt bi bnh lun c bit (trong nhng li m u b ha vi c gi nh vy). Gii php cho vn ny l : Mi cu Kinh ca on Thnh kinh c vit (hay c ct ri khi bn sao nh my v dn ln u ca mt t giy) v ri trn mt t giy ri c ghim y, c vit tt c nhng cu hi m chng ti c thi gian tr liu cho cu Kinh ny H.P.B. ngh ra mt s ln nhng cu hi, b cho chng ti vit nhng li gii thch y hn hoc tng ring ca chng ti V iu m c gi trng mong b ni; chnh b vit nhiu hn, st nhp mt t ti liu m b vit v cu kinh c bit ny v tc phm c son ra nh th (1). Bertram Keightley vit: V cc hin tng nhim mu lin quan ti b Gio L B Nhim, ti c rt t iu ni m thi. Nhng cu vn trch lc vi nhng iu tham kho y , t nhng quyn sch khng bao gi c trong nh - nhng on trch lc ch c kim chng li sau nhiu gi tm kim, i khi phi n vin bo tng Anh quc, v sch rt him - th m, ti thy v kim chng c kh nhiu. Trong khi kim chng 1 Hi nim, trang 92 3 (Xem Tp ch Theosophist, thng 9 nm 1931, trang 708, Nhng hi nim v H.P.B. ca Bertram Keightley). 29 53. 53 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO nhng on ny, i khi ti thy mt s kin l k, l vic nhng iu tham kho v cc con s b o ngc li, ngha l trang 321 thay v 123, n minh ha cho s o ngc ca vt khi ngi ta thy trong tinh t quang (astral light) (1) Trong Tp ch Theosophist (2) i T Olcott vit: Tht l hoan h khi bit rng Gio L B Nhim ang pht trin u u. ng Sinnett vit rng hon tt c mt s ti liu nhiu bng mt quyn sch ca b N Thn Isis. D cho v Gim c nh pht hnh ngh tr li tin cho tt c nhng ngi t cc mua sch (chng 3.000 n kim) t lu ri, cng rt him ngi chu lm nh vy Trong bi din vn thng nin vo thng 12, i T Olcott c ni rng H.P.B. gi cho ng bn tho ca bn ch khng phi nm quyn ca b Gio L B Nhim xem li, v mong rng quyn th nht s c xut bn Lun n trong vng ma xun nm ti (3) Vo u nm 1888, H.P.B. li ngh gi bn tho cho ng Subba Row, nhng kt qu cng chng hn g. Vo thng 2, b cho i T Olcott bit l Tookaram Tatya vit th cho bit rng ng Subba Row sn sng c gip v sa cha b Gio L B Nhim min l ti ng cp n cc v Chn S!..Phi chng ng ta c ni 1 Nh trn, trang 94. 2 Tp ch Theosophist, thng 10 nm 1887, trang 62. 3 Phc trnh tng qut, nm 1887, trang 9. 54. 54 GIO L B NHIM rng ti phi ph nhn cc v Chn S hoc l ti cha hiu r cc Ngi v xuyn tc nhng chuyn c truyn th cho tiChnh ti chng minh s tn ti ca cc v Chn S cho th gian v Hi Theosophy. Ti lm nh vy v cc Ngi phi ti thc hin cng tc vi vai tr l mt cuc kho nghim mi m trong th k th XIX ny, v ti lm ht sc mnh (1). Mi ngi bt u bit rng ng Subba Row c khng khng khng chu gip mt tay. Mt nhm hi vin M, do ng Judge ng u, vit th cho H.P.B. ni rng h c nghe n b c yu cu rt li vic pht hnh b Gio L B Nhim, v l do mt vi hc gi n c th phn i, v h s kch hay ch giu n. H yu cu H.P.B. ng , m hy xut bn b Gio L B Nhim cng sm cng tt (2). Ngoi tr thng l theo nhn xt trn, mt nhm hi vin ngi n, do N.D. Khandalavala v Tookaram Yatya ng u, li ni rng nu H.P.B. n th b sch ra i t lu ri. H ngh l H.P.B. khng c cho bit thch ng v nhng ngh khin cho b sch chnh xc hn khi m ch n nn vn chng n ; mt vi cm tnh vin c th thu xp cho tc phm ny c xem li mt cch d dng (3). 1 Trch t mt bc th cn lu li vn kh ngy 24-4-1888. 2 Thnh o, thng 2 nm 1888, trang 354 5. 3 Thnh o, thng 6 nm 1888, trang 97 8. 30 55. 55 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO T Lun n, Bertram Keightley vit th cho bit rng vic pht hnh b Gio L B Nhim khi s; ngay khi qui m v ph tn ca tc phm c tnh ton mt cch dt khot, gi c dnh cho nhng ngi t cc mua sch c n nh, v thng bo c gi i, cho ngi c quyn la chn, hoc ly sch hoc rt li tin, n c gi vo ngn hng t khi h tr tin. B Gio L B Nhim l mt ti rng ri, gm nhiu phng din khc nhau n i m vic son tho n tht l mt cng vic nng nhc v khng th n nh trc s quyn v c sch cn thit (1). H.P.B. vit Khi ton b bn tho tc phm ny cha ri khi bn vit ti v b Gio L B Nhim cn cha c mi ngi bit n mt cch hon ton, th n b t gic l mt sn phm do tr c ti ch ra, khng hn khng km. Sau y l nhng li tng bc v tc phm cha xut bn ny c ng trong Tp ch in Bo Bui Chiu ( M) pht hnh ngy 30-6-1888: Trong s nhng quyn sch hp dn ta c trong thng By, c quyn sch mi v Minh Trit Thing Ling ca b Blavatsky(!) B Gio L B Nhim Nhng vic b c th ch r s dt nt ca ngi B La Mn(!?) khng th chng t rng nhng g b ni l ng s thc (2) 1 Tp ch Theosophist, thng 5 nm 1888, bn ph trng, trang XXXVII. 2 Gio L B Nhim, quyn II, n bn nm 1888, trang 441, n bn 1893, trang 460, ch thch cui trang 56. 56 GIO L B NHIM Khi i T Olcott sang nc Anh vo thng 8, ng nhn c mt bc th trong bung tu. Chn S K.H. ni trong l: Ta cng ghi nhn c nhng t tng ca con v B Gio L B Nhim. Nhng g m b khng ch thch l trch t nhng tc phm khoa hc v nhng quyn sch khc th chng ti cam kt l a ra v gi cho b. Mi s lm li v nim sai lc trong nhiu tc phm ca nhng nh nghin cu Minh Trit Thing Ling khc m b sa cha v gii thch, l do ta cha li hoc do li ch dy ca ta. l mt b sch c gi tr hn b sch trc, l mt quyn tm lc v nhng chn l huyn b, khin n c xem l mt ngun thng tri v ch gio dnh cho nhng mn sinh chn chnh nhiu nm ti (1). Khi n Lun n , i T Olcott thy H.P.B. ang lm vic ti bn giy ca b t sng n ti, chun b bn sao v sa cha nhng bn in th ca b Gio L B Nhim. C hai quyn phi c xut bn trong thng y (thng Tm). T hp xung quanh b l nhng nh nghin cu Minh Trit Thing Ling tn ty, h tm ng 1500 Anh kim dnh cho vic xut bn b Gio L B Nhim v nhiu loi sch khc. Ngay n b Gio L B Nhim cng c chng su nh nghin cu Minh Trit Thing Ling chm lo vic bin tp, h gip ti sp xp ti liu, cha li ting Anh vit sai, v chun b em in. Nhng t u ch cui, 1 c in trong Nhng bc th ca cc v Chn S Minh Trit, do C. Jinarajadasa bin son, trang 54 (1919). 31 57. 57 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO khng ai t cho mnh l tc gi ca gio l cn bn, nhng phn kt lun v trit hc v gio l. Ti chng ch ra iu g, n ch c a ra theo nh ti c ch dy (1). Trong thi gian ny H.P.B. bn lm vic lu b v mt sc, cng ngy cng thc khuya dy sm Nhng c tnh ca nh in c xem xt li. Vi yu cu v khun kh v l ca trang sch cng nh b dy v phm cht ca giy l nhng im c bit i vi H.P.B Khi nhng iu ny c quyt nh xong, cun sch bt u c em in N qua tay ba hay bn ngi khc ngoi H.P.B. ni bn v ln u sa, hai bn xp ch in cng nh hai bn v li. B l ngi cha bi nghim khc nht v chu trch nhim c li bn tho, vi nhng kt qu kinh khng trong bn sa cha ca bn tng k ch in. Ri n vic vit phn ta v sau cng cun sch c xut bn (2) mt kho tng minh trit huyn b v song (3). H.P.B. sung sng trong ngy y (4). B vit phn m u, quyn I: i vi nhng ngi xt on ti qua qu kh v tng lai ti khng c g niNhng i vi i chng v qu c gi ca b 1 H.P.B., trong Nhng cun sch ca ti, Tp ch Lucifer thng 5 nm 1891, trang 246. 2 Hi nim, trang 94. 3 Tp ch Theosophist, thng 11, nm 1888, trang 69. 4 Hi nim trang 85. 58. 58 GIO L B NHIM Gio L B Nhim, ti c th lp li iu m ti by t t lu ri v by gi ti xin mn li ca vn ho Montaigne: Tha qu v, ti ch to ra c mt b hoa gm nhng bng hoa chn lc, v ti chng ng gp g hn l si dy buc chng li (1). Vo thng 10, b Gio L B Nhim m mi ngi trng i t by lu, c xut bn cng mt lt Lun n v Nu cn bn ti Anh u tin gm 500 quyn bn ht trc ngy pht hnh v n bn th nh ang c chun b (2) n bn ny c xut bn trc cui nm. Trn n bn ny c nh in H.P.B. (n qun ca Theosophy) thc hin; n bn ti Anh c ng k ti Vin cc nh xut bn, trong khi n bn ng thi ti M c H.P.B. ng k (theo iu lut Quc Hi nm 1888) ti vn phng ca v Qun th th vin Quc Hi ti th Hoa Thnh n. B Gio L B Nhim khng c bo ch quan tm nhiu, nhng vn lin tc c li yu cu gii thiu. Tp ch Ngi Sao Lun n nhn xt tht l k diu, xt v quyn sch c mt c tnh huyn b v kh hiu hn bt k quyn sch no trc (3). 1 n bn nm 1888, trang XLV-XLVI; n bn 1893, trang 29. 2 Tp ch Theosophist, thng 12 nm 1888, bn ph trng trang xxxa. Xem thm ch gii trn nhng n bn, trang 36. 3 Trch trong Tp ch Lucifer thng 12 nm 1888, trang 346. 32 59. 59 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO Trong bi ta, H.P.B. xin li v s chm tr trong k xut bn cun sch ny, l do l v b km sc khe v qui m ln lao ca cng tc. B vit: Ngay c hai cun ny c pht hnh cng cha hon tt c k hoch v cng khng bn rt ro c nhng ti c cp trong b sch Nu nhng quyn sch ny c n tip mt cch khch l th chng ti s khng cn d dt m dc ton lc ra hon tt vic tin hnh k hoch. Quyn th ba sn sng ri, quyn th t cng gn nh vy (1) Phi ni thm l khi ln u tin loan bo vic tin hnh cng tc, ngi ta khng h d nh nh vy. Ri H.P.B. cp ti nh ban u nhm lm cho tc phm ny l mt bn tu chnh ca b N Thn Isis L Din, nhng v c s khc nhau trong phng php son tho cn thit nn nhng quyn sch ny cha tng cng khng y hai mi trang trch t N Thn Isis L Din. Khi cp n nhng quyn sch s cn c xut bn, b ni: Trong quyn III ca b sch ny (quyn Sch ni v quyn th IV hu nh sn sng) ngi ta s trnh by mt tiu s ngn gn ca tt c cc v i Chn S c bit t xa v hin nay theo th t nin i, cng nh mt tng quan v nhng B Php (Mysteriers), s ra i, s pht trin, s suy vi v rt cuc 1 Quyn I trang VII. Trong n bn nm 1893, cu cht ny b in st, trang XIX. Mun tham kho quyn III, xin xem thm trang 369, n bn nm 1888 v trang 386, n bn nm 1893. 60. 60 GIO L B NHIM s dit vong ca chng - ti u Chu. iu khng th hin din trong quyn sch ny. Quyn IV s hu nh hon ton ch trng vo Gio L Huyn Mn (1). Khi cp n nhng s suy l sai lm ca cc nh ng phng hc lin quan ti nhng v Thin nh Pht (Dhyani-Buddhas) v nhng phn tng ng ca cc Ngi trn ci trn, nhng v Pht ti th (Manushi- Buddhas) H.P.B. ni rng: Gio l thc s c m ch mt quyn sch sau ny (xem S b mt ca c Pht), v s c gii thch mt cch y hn ng ch (2). iu ny chc chn l cp ti S b mt ca c Pht (3). C th l ci m b c ni ti vo nm 1886, B mt tam phn c tit l (4). Nm 1888, nhng li kt lun ca b v b Gio L B Nhim l bt u thc hin vic n ng v nh tn gc nhng cy c hi cht ngi ca s d oan, thnh kin v v minh kiu ngo, cho hai quyn ny hnh thnh cho sinh vin vic bt u thch nghi vi Quyn III v Quyn IV. Chng no ng rc ri t bao thi i cn cha b qut sch khi tr c ca nhng nh nghin cu Minh Trit Thing Ling m nhng quyn sch ny c hin dng cho, th ngi ta khng th 1 Quyn II, trang 437, n bn 1888. 2 Quyn I, trang 52, n bn nm 1888, xem Quyn III, nm 1893, trang 376. 3 Quyn III, trang 359. 4 Hi nim , trang 68. 61. 61 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO hiu c gio l thc tin hn cha ng trong quyn th III. Nh vy, ty theo quyn I v II c c nhng nh nghin cu Minh Trit Thing Ling v nhng nh thn b hon ton tip nhn hay khng m hai quyn sch ny s c c pht hnh hay khng, d chng hu nh y ri (1). Vic so snh nhng s trnh by ny vi nhng s kin chng minh l chng trng hp vi nhau, ngha l, trang 1- 432 ca Quyn III phc ha v lch s ca mt vi v i Chn S trn th gian, cn trang 433-594 trnh by huyn b hc thc tin m H.P.B. dy cho cc mn ca b, v thot tin ch c lu hnh ni b trong mt s ng mn sinh Nhng bi v ny nay c cng b cho qun chng v nh vy l di sn vn chng ca H.P.B. c cng b ht (2). Nm 1890, H.P.B. vit trong Tp ch Lucifer (3) cho rng nhu cu v kin thc b mt tr nn ln n ni m kh lng p ng nhu cu c. Ngay c b Gio L B Nhim, quyn sch kh hiu nht ca chng ta - mc du gi tin ca n rt kinh khng, mt cuc m mu chng i im lng, v mt vi t bo hng ngy tung ra li khinh b th l - cng t ra thnh cng v mt ti chnh. 1 Quyn II, trang 797 8, n bn nm 1888. 2 G.R.S. Mead trong Tp ch Lucifer thng 7 nm 1897 trang 353. 3 Thng 3 nm 1890, trang 7. 33 62. 62 GIO L B NHIM Vo cui nm 1891, n bn th II ca b Gio L B Nhim bn ht. ng G.R.S. Mead v b Annie Besant chu trch nhim xut bn mt n bn mi. ng Mead l b th cho H.P.B. trong mt vi nm nn ng t cho l mnh n hnh (theo mt th thc no ) hu ht nhng ti liu m H.P.B. vit ra bng ting Anh(1). ng l ngi cai qun lo lng cho n bn mi, ng dng ti uyn bc thng thng v s hiu bit v nhng nguyn vng ca H.P.B. sa li nhng s lm ln v vn phm v nhiu iu khc trong tc phm. Mt B co quan trng c xut bn trong tp K yu Minh Trit Thing Ling nh sau: Mt n bn tu chnh ca b Gio L B Nhim. n hnh ln th hai ca kit tc H.P.B. ht, n bn ln th ba phi c n tay mi ngi ngay. Ngi ta c gng xem li n bn mi mt cch k lng v ban bin tp thnh tht yu cu tt c cc mn sinh Minh Trit Thing Ling no c b co ny hy gi cho chng ti bn NH CHNH cng y cng tt. S kim chng nhng on tham kho, trch vn, sai chnh t, nhng li v lp bng mc lc, ch dn nhng on ti ngha v.v.., s c n nhn mt cch ht sc n cn. iu quan trng l bng NH CHNH ca phn u Quyn I nn c gi i TC KHC. 1 G.R.S Mead trong Tp ch Lucifer thng 7 nm 1897 trang 354. 63. 63 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO Annie Besant, G.R.S. Mead (1) Nm 1895, n bn tu chnh l mt cng tc lao tm lao lc nht, nhng ch bin phi ht sc c gng kim chng li mi on trch vn v cha li nhiu s sai lm v hnh thc trong nhng bn pht hnh trc. Nhng s sai lm v ni dung th cc v ch bin khng c quyn sa li (2). Bng mc lc dnh cho n bn ln th nht v ln th hai khng y lm. ng A.J Faulding dc ht thi gi vo vic son ra mt bng mi v phong ph hn, n c ng ring ra mt quyn. V vic qu nng nhc ny, chng ti v cc mn sinh phi chu n ng.. (3). T , bng Mc lc ny lun lun t ra l c hn ht. Mt vi iu b tc c thm vo n bn Adyar, trong , mt bng Mc lc ca tt c cc quyn sch c phi hp li thnh mt bng duy nht. Nm 1896, d nhin c nhng on bn tho ca H.P.B. b b st. Nhng on ny c trong tay b Besant, v sp sa c em xut bn. Sut trong thi gian chun b ny, ngi ta thy mt s t bn tho dng nh khng phi l thnh phn ca b Gio L B Nhim. Nhng bn tho ny c xut bn trong Tp ch Lucifer: 1 Xem Tp ch The Vahan, thng 1 nm 1891, Tp ch Theosophist, bn ph trng thng 12, trang XXXII v Thnh o thng 12 nm 1891, trang 296. 2 G.R.S. Mead trong Tp ch Lucifer thng 7 nm 1897, trang 353. 3 ta ca n bn tu chnh (k III) nm 1893. 34 64. 64 GIO L B NHIM 1. Cc v Thn Linh thuc loi khc nhau (1) 2. Pht gio, Thin Cha gio v Tc sng bi sinh thc kh (Phallicism) (2). 3. Nhng on linh tinh: S Tn Sng Hnh Tng; Nhng V Ha Thn, Nhng S im o; V Nhng Chu K v Nhng iu Ngy Bin Hin i (3). Nm 1897. ng vo ngy 14 thng 6 v cng mt lc, Quyn th ba c bn ti Chicago v Lun n. Quyn ny c hoan nghnh mt cch nng nhit v bn rt chy (4) Khi ng Jinarajadasa lc li trong vn kh gp nht ti liu ri rc gp chung li vi nhau, ng tm thy mt trang sch c nht khc do H.P.B. vit tay gm Ging l v ch gii v ON THNH KINH I (STANZA I). Mt bn m phng ca trang sch ny c in trong Tp ch Theosophist (5). B Besant ni v vic son tho b Gio L B Nhim nh sau: H.P.B. vit i vit li, cha li ngay c khi nhng bn in th sau cng sn sng c in ra Nhng s thay i ting, s thiu st ch v s sp xp li ti liu ca H.P.B. lm cho cc mn sinh ht sc say m. Mt lp lun in 1 Thng 6 nm 1896, trang 273. 2 Thng 7 nm 1896, trang 361. 3 Thng 8 nm 1896, trang 449 v k tip 4 Tp ch Theosophist, thng 9 nm 1897, trang 766. 5 Thng 8 nm 1931, trang 560. c m phng li trong . 65. 65 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO r v n bn th nh ca b Gio L B Nhim (1893) (1) (do nh xut bn Lun n xut bn sau khi H.P.B. t trn) va c xng M, cho rng H.P.B. khng h mun vy. Ngi ta m ch rng H.P.B. b iu khin (edited) do mt nhm ngi c trch nhim v n bn ln th hai. Nhng di co c b li cho nhng ngi gn gi cc bn tho in v cha xut bn (tt c u l nhng mn thn tn ca b), h sng chung vi b trong nhiu nm v h ch sa i nhng iu m chng khc no do chnh b ra lnh, ch yu l sa nhng li v ngn t v vn phm, v sp t ti liu cho quyn III.(2) t ra cng bnh vi ng Mead v b Besant vi s hiu bit ca c nhn ti, ti mun by t l, nhng li t co thng c nhc li cho rng h, hoc mt trong hai ngi, thc hin nhng thay i khng chnh ng v n bn tu chnh k ba ca b Gio L B Nhim, lm ln xn bn tho ca quyn th ba, v hy b quyn th t, th hon ton sai lm, hon ton v cn cv ti tng Hi Qun Lun n trong bn nm trng nom nh in v in bn tu chnh b Gio L B Nhim, nn t nhin l ti c nhiu c hi hiu bit s vic Bn in u tin ca b Gio L B Nhim c chia ra lm hai n bn, do n vn nh nhau ngoi tr dng ch n bn k hai trong sch ta. Bn in 1 Xem ch thch v n bn trn, trang 36. 2 Tp ch Theosophist, thng 3 nm 1922, trang 534. 35 66. 66 GIO L B NHIM c thc hin bng cch in ni, nhng cc khun bn in c vn c ch to trong trng hp ngi ta cn mt bn in khc. Tuy nhin, khi n gi khi s, chng ti thy nhng khun c li b hng v s ri ro, v ti li l mt trong nhng ngi khoi ch v s thit hi , v c dp xem li tc phm, cng vic nng nhc ny c ng Mead v b Besant gnh vc V b Besant ch c th dnh ra mt t th gi ngoi nhng hot ng khc v Minh Trit Thing Ling, nn cng vic xem li bi hu nh do ng Mead lm ht, ng c nhiu nhn vin trong ban bin tp ph gip kim chng li nhng on vn trch v tham kho Trong khi xem li n bn u tin ca b Gio L B Nhim, ng lm li cng tc m ng lm i vi cc bn tho ca H.P.B. trc kia, ch c th m thi. l v hin nhin l i vi bt k ngi no quen vi chi tit v li vit vn v k thut ca vic pht hnh sch th bn tho ca b Gio L B Nhim cha c chun b ng n dnh cho nh in v vic c li bn in th cng khng c lm mt cch cn thn, n ni m nhng li vn phm cn rnh rnh (v tc gi khng ch ) vn c y nguyn nh vy. ng Mead hay b Besant khng thay i g, ngoi tr nhng iu c sa i trong bn tho chnh trc khi cho in. Nh thng thi v tn tm trong khi xem xt li, ng Mead ng c hng lng tri n ca tt c nhng c gi bit xt on ca b Gio L B Nhim (b Besant 67. 67 B GIO L B NHIM C VIT NH TH NO cng vy, v b gnh vc phn cng vic nng nhc ca b). Khi ti hon tt vic in quyn I v II th b Besant t bn tho quyn III trong tay ti H.P.B. phi vit li mt vi trang sch nhiu ln vi nhng s bi xa v thay i, m cng khng c mt iu g biu th bn chp no l bn tu chnh sau cng; b Besant phi quyt nh l mnh c c gng lm c n u hay n . V n c t ti hn nhiu so vi cc quyn sch khc, nn b Besant bo ti rng b c th thm vo nhng gio hun ca Trng B Gio Minh Trit Thing Ling v H.P.B. bo l b c th lm nh vy. Ta s nhn thy l nhng gio hun ny cp n nhng vn bao hm trong quyn IV, m ta ch tm thy mt vi trang, ch ghi nhn H.P.B. ngng vit ch no. Ti c khuynh hng tin rng b c nh em nhng gio hun ny vo quyn IV v b ngh nh vy khi vit, mt cch qu lc quan, l hai quyn sau cng hu nh hon chnh ri. Mt chng bn tho to cng c tm thy sau khi H.P.B. cht, nhng ch l bn tho c ca quyn I v II c nh in tr li (1) Trong Tp ch Lucifer, b Besant vit: (2) Gi tr ca b 1 James Mogan Pryse trong Tp ch Theosophist Gia N i, thng 9 nm 1926, trang 140 1. ng Pryse trng nom Cng ty xut bn Theosophy, n xut bn b Gio L B Nhim v nhiu tc phm MTTL khc. 2 Thng 5 nm 1895, trang 179 8. 36 68. 68 GIO L B NHIM Gio L B Nhim khng nm trong nhng ti liu ring bit, m trong vic kin to chng thnh mt ton th kt hp, cng nh gi tr ca mt n kin trc vn khng b st km v ta nh c lm bng nhiu vin gch do nhiu bn tay khc to ra H.P.B. rt lum thum v phng php vit vn, b s dng bt c on vn trch no chng minh nhng l lun ca b, xut pht t bt k ngun gc no, ci trn hay ci cm dc, b khng ch bao nhiu n vic s dng nhng du ngoc kp. Th hi khi bin tp n bn va qua ca b Gio L B Nhim, khuyt im ny c lm ng Mead v ti chu rt nhiu cc kh chng?... Hi cc bn ca ti khp bn bin nm chu, vn hc H.P.B. nhng chn l thm su bin i sng tinh thn thnh mt thc ti, ta hy ng vng bnh vc b, ng i hi s hon ton ca b, ng yu cu chp nhn b l mt ngi c thm quyn- nhng hy khng nh s thc v s hiu bit ca b, mi lin h ca b vi cc v Chn S, s hy sinh vinh diu ca cuc i b, s phng s v gi m b thc hin v chnh ngha tinh thn ca nhn loi. Khi tt c nhng s kch ny b lng qun i, th nhng danh v bt t ny s cn mi cho hu th tri n. Adyar, 1938 Do Josephine Ransom bin son 69. LI GII THIU HY NGHE MT CCH LCH S, HY PH PHN MT CCH D THNG SHAKESPEARE (Henry V, Li m u) T lc vn chng Minh Trit Thing Ling xut hin ti Anh, ngi ta m ra c thi quen gi gio l Minh Trit Thing Ling l Pht Gio B Truyn (Esoteric Buddhism). Mt cu tc ng xa da vo kinh nghim hng ngy ni Sai lm ln tun tut xung dc, trong khi Chn l b ch ln i. Nhng s thc hin nhin c k thng l khn ngoan nht. Tr c con ngi kh lng c th hon ton thot khi thin kin, nhng tng quyt on v mt vn thng c to ra trc khi ta kho st t m v mi kha cnh ca n. iu ny nhm ni ti hai li lm ph bin: a) gii hn Minh Trit Thing Ling vo Pht gio; b) lm ln nhng li dy v trit l tn gio do c Pht C m thuyt ging, vi nhng gio l c phc ha mt cch rng ri trong quyn Pht Gio B Truyn 41 70. 70 GIO L B NHIM (1). Ngi ta kh lng c th tng tng ra c bt c iu g sai lm hn iu ny. N khin cho cc i phng ca chng ta c th tm thy mt kh gii hu hiu chng li Minh Trit Thing Ling, v mt hc gi li lc v ting Pali (Nam phn) trnh by mt cch rt sc so l quyn sch nu trn Khng c tnh cch b truyn, cng chng thuc v Pht gio. Nhng chn l b truyn c trnh by trong tc phm ca ng Sinnett, khng cn c tnh cch b truyn na khi n c a ra cho cng chng; quyn sch cha ng gio php ca c Pht cng vy; by gi, c nhiu iu na c gii thch v b tc trong nhng quyn sch ny, cn quyn trn ch l mt vi gio iu rt ra t mt gio l n nay vn cn b n. Ngay c quyn sch ny, mc d a ra nhiu gio l cn bn rt ra t Gio L B Nhim ca ng phng, vn ch vn c mt gc nh ca bc mn en che giu. l v khng ngi no, cng nh khng mt v Chn S cn ang gi xc phm no i ti nht, c th c php, hoc c th - cho d Ngi mun trnh by cho mt th gian nho bng v ng vc, ci gio l c giu kn mt cch hu hiu tri qua nhiu thi i v giai on xa xa. Quyn Pht Gio B Truyn l mt kit tc vi mt ta rt bt li, d n khng c ngha g hn ta ca b Gio L B Nhim ny. N t ra bt li v mi ngi lun lun c thi quen ph phn mi vt theo b 1 Ca ng Sinnett, nm 1883. 42 71. 71 LI GII THIU ngoi hn l ngha ca chng v v s sai lm hin nay tr thnh ph bin n ni ngay c hu ht nhng Hi vin Hi Theosophy cng tr thnh nn nhn ca nhng s hiu lm nh vy. Tuy nhin, thot tin, nhng ngi B La Mn v nhiu ngi khc ni ln chng i ta ; cng tm m ni, ti phi thm l Pht Gio B Truyn c trnh by nh l mt cun sch y , v ti hon ton khng hiu tc gi c g khi c tng ch Budhism. S sai lm ny phi c qui trch nhim cho nhng ngi no em vn ny ra trc cng chng ln u tin m li qun khng vch ra s khc bit gia Buddhism- h thng tn gio v o c do c gio ch C m thuyt ging, theo danh hiu Ngi l Pht (Buddha), ng Gic Ng- v Budhism do ch Budha, Minh Trit hay s Tri Thc (Vidya), quan nng tri thc, do ng cn Bc Phn (Sanskrit) l Budh, hiu bit. Chng ta, nhng nh nghin cu Minh Trit Thing Ling n , mi l nhng ngi phm ti thc s, mc d c lc chng ta lm ht sc mnh sa li li lm (1). Mun trnh vic gi tn ng tic ny th cng d thi, ch cn sa i cch nh vn ch ny bng cch nht tr c v vit Budhism thay v Buddhism. Ch sau cht khng c nh vn v c ln mt cch ng n, v trong ting Anh, n phi c gi l Buddhaism; v nhng tn l Buddhaits. 1 Xem Tp ch Theosophist thng 6 nm 1884. 72. 72 GIO L B NHIM S gii thch ny rt cn khi khi s mt cng tc nh cng tc hin nay. Tn gio Minh Trit l di sn ca tt c cc nc trn th gii, mc d quyn Pht Gio B Truyn (1) c ghi: Cch y hai nm (ngha l nm 1883), ti cng nh bt k mt ngi u Chu no khc sng y, khng h bit c phn v lng ca mn khoa hc ln u tin c hnh thnh S l ng t to ra s sai lm ny. Tc gi cng bit tt c nhng g c tit l trong quyn Pht Gio B Truyn hoc nhiu hn na, nhiu nm trc khi b nhn nhim v (1880) truyn th mt phn nh b Gio L B Nhim cho hai nh qu tc u Chu m mt ngi l tc gi quyn Pht Gio B Truyn. Chc chn tc gi y (mc d b cha chc) c c quyn c sinh ra v c gio dc u Chu. V chng, mt phn ng k trit l do ng Sinnett thuyt ging c dy ti M, (ngay c trc khi quyn N Thn Isis L Din c xut bn), cho hai ngi u Chu v bn ng mn ca ti l i T Olcott. Trong s ba v o S ca ng Olcott, ngi th nht l ngi Hung Ga Ri c im o, ngi th hai l mt ngi Ai Cp v ngi th ba l mt ngi n . V c php, i T Olcott a ra mt vi gio l ny theo nhiu ng li khc nhau; nu hai ngi kia khng trnh by gio l, l v h cha c php, v h cha n phin hot ng cng khai. Nhng i vi nhng ngi khc th li c dp; s xut hin nhiu 1 Li ta n bn ln u. 73. 73 LI GII THIU quyn sch hay ca ng Sinnett l mt chng c hin nhin ca s kin ny. V chng, phi nh rng, khng mt quyn sch v Minh Trit Thing Ling no t thm c gi tr da vo uy quyn gi to. Adi hay Adi Budha, ng Duy Nht (the One), hay ng u Tin (the First), v Minh Trit V Thng (Supreme Wisdom); l mt ngn t do c Aryasanga s dng trong nhng b lun b n ca Ngi, v ngy nay th tt c cc Pht gio thn b Bc Tng u dng. l mt ngn t Bc phn v mt danh xng do nhng ngi Aryan (n u) s khai nht dnh cho ng Thng Huyn Vi (Unknown Deity); ting Brahma khng c trong kinh Veda v trong nhng quyn kinh bui s khai. N c ngha l Minh Trit Tuyt i (Absolute Wisdom), v Adibhuta c Fitzedward Hall dch l nguyn nhn bn s ca s vt. Nhng nguyn i ca mt thi gian di v hn phi tri qua trc khi tn danh Buddha c nhn tnh ha (humanized) (tm gi nh vy) cho ngn t ny c th c p dng cho th nhn, cui cng n s c dnh ring cho nhng ngi c c tnh v tri thc v song khin Ngi nhn c tn danh l c Pht Minh Trit Bt Di Dch (Buddha of Wisdom Unmoved). Bodha c ngha l s nng thin ph ca tr thc hoc kin thc thing ling; Buddha, s hoch c tri thc do nhng s c gng v cng c ca bn thn; trong khi Buddhi l quan nng ca s tri thc, vn h m xuyn qua tri thc thing ling n vi Chn Ng, s phn 43 74. 74 GIO L B NHIM bin gia iu thin v iu c, cng nh l tm thc thing ling v Linh Hn Cao Siu (Spiritual Soul), n chnh l hin th ca Atma. Khi trc gic (Buddhi) hp th Ng thc (Egotism) ca chng ta (ng thc b hy dit) vi tt c nhng Vikaras ca n, c Qun Th m (Avalokiteshvara) tr thnh biu l i vi chng ta, v Nit bn (Nirvana), hay Gii thot (Mukti) s c t ti. Mukti ging nh Nirvana, ngha l gii thot c nhng xing xch ca Maya hay o tng (Maya or Illusion). Bodhi cng l danh hiu ca mt trng thi c bit ca s xut thn gi l i nh (Samadhi), khi con ngi tin ti tt nh ca tri thc tinh thn. Trong thi i ca chng ta, tht l kh di v m qung m on ght Pht gio mt cch khng hp thi v v gin c chm tht m ph nhn lun Gio L B Nhim ca Pht gio ( cng l gio l ca nhng ngi B La Mn) ch v ci danh hiu y gi ln cho h (trn cng v l tn c Thn gio) nhng gio l c hi. Ngu mui (unwise) l mt danh t ng n dng trong trng hp ny. l v trong thi i duy vt ch ngha phi l v tc tn ny (this age of crass and illogical materialism), ch c gio l b nhim mi c tr liu chng li nhng cuc tn cng lin min trn mi iu m con ngi coi nh l ng qu v thing ling nht cho i sng tinh thn ni tm ca mnh. Nh trit hc chn chnh, mn sinh Minh Trit B Truyn, u hon ton qun mt phm ng, nhng tn c on v nhng tn gio chuyn bit. V chng, Gio L B 75. 75 LI GII THIU Nhim dung ha tt c cc tn gio, lt trn nhng lp v bn ngoi do con ngi dng nn v ch r rng ngun gc ca mi tn gio cng u ging nh ngun gc ca mi tn gio khc. N chng t s cn thit ca mt Nguyn l Tuyt i Thing ling trong V tr. Nu n ph nhn Thng th khng khc g ph nhn mt tri. Gio L B Nhim khng bao gi chi b Thng trong V tr, v Thng trn cng v l Thc Th Tuyt i v Tru tng. N ch bc b s nhn nhn bt c v thn linh no ca ci gi l nhng tn gio c thn, nhng v thn do con ngi sng to ging nh hnh nh ca ring mnh - mt bc hot ha phm thng v ti t ca ci Bt Kh Tri i i (Ever- Unknowable). Hn na, chng ti c trnh by cho c gi mt s ti liu bao hm tt c cc gio l b truyn ca khp th gii, t lc bt u c loi ngi chng ta. Pht gio Huyn mn ch chim trong mt v th chnh thng, khng hn khng km. Tht vy, nhng on b n trong quyn Thnh kinh Dan hay Janna (Dhyana) (1) gm nhng gio l siu hnh ca c C m (Gautama) - nhng gio l ny ch c v quan trng 1 Dan, theo li pht m ca ting tn Trung Quc v Ty Tng l Chan, l ngn t tng qut dnh cho cc Trng B gio v vn chng ca cc trng ny. Trong nhng kinh sch c, ting Janna c nh ngha l t tu sa nh tham thin v s tri thc, mt s ti sinh bn trong. T mi c Dzan, Djan (xt v cch pht m), Thin nh Chn Kinh (Book of Dzyan). Xem Edkins, Pht Gio Trung Quc, trang 129 ch thch. 44 76. 76 GIO L B NHIM i vi mt ngi no cha bit cc gio l ca Tn gio Minh trit c thi - chng qua ch l mt on rt ngn ca trn quyn sch. Nh ci cch n ny gii hn gio l cng truyn ca Ngi trong phm vi ca Tn gio Minh Trit v lun l v sinh l hc thun ty, ca Lun l v CON NGI m thi. V nhng iu khng thy c v v hnh th (unseen and incorporeal), nhng s b mt v hu th bn ngoi ci trn ca chng ta, c Thy v i hon ton khng cp ti trong nhng bi thuyt php ca Ngi dnh cho cng chng, m Ngi ch ni n nhng chn l b n cho mt s mn chn lc ca Ngi, nhng v La Hn (Arhats). Ch La Hn c Ngi im o Thch ng danh ting Saptaparna (Tht Dip) (Sattapanni ca Kinh Mahavansa) gn ni Baibhar (gi l Webhara trong bn tho ting Pali. ng ny trong vng Rajagriha, c ca Vng quc Magadha (Ma Kit ); v cng l ng Cheta ca c Fa-hian (Php Hin) m mt vi nh kho c phng on tht ng (1). Thi gian v s tng tng ca con ngi mau chng bin i s thun khit v trit l ca nhng gio l ny, mt khi m chng c di chuyn t on th La Hn b mt v cao c ny n mt ni cha sn sng vi nhng nhn thc siu hnh bng t tng n 1 Chng ti tin rng ng Beglor, mt v Chnh k s B o Trng (Buddha Gaya) v l mt nh kho c li lc, l ngi u tin tm ra iu ny. 77. 77 LI GII THIU (trong lc tin hnh cng vic ci o); ngha l mt khi chng c di chuyn qua Trung Quc, Nht Bn, Thi Lan v Min in. Mun bit s thanh khit nguyn thy ca nhng iu tit l quan trng ny c bn ti nh th no, ta c th nghin cu ci gi l cc trng phi Pht gio b truyn thu xa di mt hnh thc mi, chng nhng ti Trung Quc v cc nc Pht gio khc ni chung, m cn trong kh nhiu trng phi Ty Tng, chng c cc v Lt Ma (Lammas) cha c im o v cc nh ci cch Mng C chm sc. V vy, yu cu c gi phi ghi nh s khc bit rt quan trng gia Pht gio chnh thng ngha l gio l cng truyn ca c Pht C m v Pht gio b truyn. Tuy nhin, Gio L B Truyn ca Ngi khng h khc vi gio l ca nhng o s B La Mn c im o cng thi vi Ngi. c Pht l mt cu b thuc dng n u (Aryan), mt ngi n chnh tng, mt ngi thuc giai cp Vng tc v l t ca ng c ci t hon sinh (twice-born) (nhng ngi B La Mn c im o) hay l Dvijas. V th, gio l ca Ngi khng th khc vi gio l ca h, v ton b cuc ci cch ca Pht gio ch ct a ra mt phn gio l c gi b mt i vi nhng ngi ngoi on th huyn o (enchanted) ca nhng v c im o trong Thnh in v nhng nh tu kh hnh. V phi gi li ha, nn c Pht khng th dy tt c nhng g m Ngi th hun, d Ngi dy mt th trit l c 45 78. 78 GIO L B NHIM dng trn nn tng ca s hiu bit thc s b truyn, Ngi ch a ra cho th gian ci th vt cht bn ngoi v gi li phn hn dnh cho nhng mn u t ca Ngi. Nhiu hc gi Trung Quc trong s nhng ng phng hc gi tng nghe ni ti Tm Php (Soul-Doctrine). Dng nh khng c mt ngi no hiu c ngha chn chnh v s quan trng ca gio l ny. Gio l ny c gi mt cch b mt c th mt cch ht sc b mt bn trong Thnh in. S b mt vn che giu gio iu v nguyn vng ch yu ca n Nirana (Nit Bn)- th thch v kch thch s t m ca nhng hc gi no c nghin cu v iu ny n ni m khi khng th gii quyt c n mt cch hp l v mt cch tha ng bng cch m c ci gt Gordian (tc l gii quyt mt vn hc ba LDG), h ct lun ci gt bng cch tuyn b rng Nirvana c ngha l s tiu dit tuyt i. Vo khong cui phn t u tin ca th k ny, (1) mt loi vn chng ring bit xut hin trn th gii, khuynh hng ca n cng ngy cng c minh xc r rt. Vn c cn c trn ci gi l nhng cuc kho cu thng thi ca cc nh ng hc Bc Phn v nhng nh ng phng hc ni chung, n c coi l c tnh cch khoa hc. n gio, Ai Cp gio v cc tn gio khc na, nhng chuyn thn thoi, nhng biu tng 1 Th k 19. 79. 79 LI GII THIU c khin cho to ra bt c iu g m cc nh biu tng hc mun to ra, v nh vy, hnh dng th thin bn ngoi thng c trnh by thay cho ngha bn trong. Nhng tc phm ng ch nht l nh c nhng suy din v suy l kho lo, circulo vicioso (vng ln qun) cc tin trong thuyt tam on lun ca hn mt hc gi Bc Phn v Nam Phn thng c thay th bi cc kt lun bit trc - vi nhng bi ngh lun v lng tn sng tnh dc v sinh thc kh hn l biu tng hc xc thc (bi ny mu thun vi bi kia), xut hin rt nhanh v rt lin tc, trn ngp khp cc th vin. y c th l l do thc s, ti sao s phc ha mt vi chn l cn bn rt ra t gio l b truyn ca nhng thi i c s, by gi mi c php ra i, sau hng ngn nm c giu kn trong s im lng v b mt thm su nht. Ti c ni mt vi chn l bi v ci phi c gi li khng ni ra c, khng th c bao hm trong hng trm cun sch nh th, n cng khng th c truyn th cho th h hin nay ca mn phi Sadducees. Nhng ngay c mt vi iu c a ra cn hn l hon ton im lng v cc chn l ti quan trng. Ngy nay, trong khi in cung chy ua v pha ci huyn vi m nh vt l hc sn sng lm ln vi ci bt kh tri, bt c khi no vn rc ri khng cn trong tm nhn thc ca y, thin h ang nhanh chng tin trn ci vt cht, ci i nghch vi ci tinh thn. By gi, n tr thnh mt u trng rng ln, mt 80. 80 GIO L B NHIM thung lng tht s ca mi bt ha v xung t trin min, mt bi tha ma, ni chn vi nhng nguyn vng cao c v thing ling nht ca Thn Hn (Spirit- Soul) chng ta. C mi th h mi th linh hn ny cng t lit v cng suy nhc. Nhng ngi mt c tin d thng v nhng ngi try lc hon ton trong Hi, m ng Greeley ni ti, khng a g s hi sinh ca nhng nn khoa hc cht t thi qu kh, m ch c mt s t mn sinh ng n. mi c php hc mt vi chn l c th c a ra lc ny, v by gi, nhiu hn mi nm v trc, khi quyn N Thn Isis L Din xut hin, hoc ngay c khi nhng quyn sch sau ny c gng gii thch nhng b mt ca khoa hc b truyn, c ph bin. Mt trong nhng s phn i quan trng nht v c l l nghim chnh nht i vi s chnh xc v xc tn ca trn b sch ny s l nhng ON THNH KINH (STANZAS) u tin. Nhng s trnh by ny trong cun sch c th c kim chng nh th no? Thc vy, d mt phn ln nhng tc phm Bc Phn, Trung Quc v Mng C c trch dn trong quyn sch ny c mt vi nh ng phng hc bit ti, song tc phm ch yu - nhng ON THNH KINH c trch ra t quyn sch ny - li khng thuc quyn s hu ca nhng th vin u Chu. Quyn THIN NH CHN KINH (THE BOOK OF DZYAN hay DZAN) l tc phm m nhng nh ngn ng hc ca chng ta hon ton khng bit g, thm ch, h cng 46 81. 81 LI GII THIU cha bao gi nghe ni n tn ca quyn sch ny. D nhin, l mt tr ngi ln i vi ngi no theo nhng phng php kho st do khoa hc chnh thc qui nh, nhng i vi mn sinh Huyn b hc, v i vi mi nh Huyn b hc chn chnh, th iu ny cng chng my quan trng. Song b phn chnh ca nhng gio l c a ra, li ri rc trong hng trm hng ngn bn tho Bc Phn, vi on c dch - thng thng nhng bn dch ny u b xuyn tc - nhng on khc ang ch n lt mnh. V th, mi hc gi u c c hi kim chng nhng pht biu c vit ra trong , v kim tra li hu ht cc on vn trch. Mt vi s kin mi, ch mi i vi cc nh ng phng hc trn tc m thi, v nhng on vn trch t nhng Ging l s kh lng truy nguyn c. Cho n nay, nhiu gio l cng c truyn khu, th nhng d sao i na, nhng gio l ny cng c ni mt cch bng gi trong v s sch v ca nn vn hc thnh in thuc B La Mn, Trung Quc v Ty Tng. D sao i na, d tc gi c b ch trch mt cch c i na, song c iu rt chc chn, nhng mn sinh ca nhiu trng b gio - trng ca nhng ngi bn kia Hy M Lp Sn, nhng chi nhnh ca trng ny c th c tm thy Trung Quc, Nht Bn, Ty Tng, ngay c Syria, cng nh Nam M - t cho l c s hu bn tho cng nh l n bn ca ton b Kinh sch thing ling v thuc v trit l; thc vy, tt c nhng quyn sch ny tng c vit bng nhiu th ngn 82. 82 GIO L B NHIM ng hoc ch, t nhng ch tng hnh cho n mu t ca nh ngn ng hc Cadmus v th ngn ng Thn linh (Devanagari) t khi bt u c thut vit ch. T khi Th vin Alexandria (1) b ph hy, ngi ta khng ngt tuyn b rng mi tc phm c mt c tnh c th dn k phm phu tc t n s khm ph v s hiu bit ti hu v mt vi s b mt ca Khoa Hc Huyn b, do nhng s c gng phi hp ca nhng Hi vin ca cc on th huynh ny, c tn tm tm kim. V chng, cc thc gi cn thm rng, h c ln tm thy tt c nhng quyn sch b thiu hy, ngoi tr ba bn sao ca mi mt trong nhng quyn kinh ny c gn gi v lu tr mt cch an ton. n , bn cht ca nhng bn tho qu gi ny c gi an ton v giu kn trong thi tr v ca Hong Akbar. Gio s Max Muller ch r rng, khng s lo lt v hm da no ca Hong Akbar i vi nhng ngi B La Mn, c th cng ot c nguyn tc ca Thnh kinh Vedas, tuy nhin, ng khoe l nhng nh ng phng hc u Chu c nguyn bn ny (2). Vic u Chu c c trn b kinh l mt iu cc k ng ng vc v trong tng lai, c th xy ra nhng iu bt ng rt kh chu dnh cho nhng nh ng phng hc. 1 Xem quyn N Thn Isis L Din, quyn II, trang 27. 2 Quyn Tn gio hc nhp mn, trang 23. 47 83. 83 LI GII THIU V chng, ngi ta khng nh rng mi quyn Thnh kinh thuc loi ny (vn bn ca quyn kinh khng c hon ton che giu bng biu tng hc hoc n c cp trc tip n nhng iu b mt xa xa) trc tin c chp li mt cch cn thn bng nhng ch m hiu, nh th thch nh c t kho lo v ti gii nht, ri b hy b n bn chp cui cng. Trong thi Hong Akbar tr v, vi v cn thn cung tn khng a s t m ti li ca c vua i vi nhng tn gio ca ngi ngoi o, nn chnh h gip nhng ngi B La Mn giu kn nhng bn tho ny. Chng hn nh Badaoni, ng cng khai gh tm s say m nhng tn gio ngu tng ca Akbar. Trong quyn Muntakhab at Tawarikh, Badaoni vit: V h [nhng tu s Shramana (Sa mn)] v nhng ngi B La Mn vt xa nhng ngi c hc thc khc nh nhng b lun v o c, v vt l hc v nhng mn khoa hc tn gio, v t c mt trnh cao v s hiu bit v lai, v quyn nng thing ling, v s hon thin ca con ngi, nn h em li nhng bng chng da trn l lun v chng ch ghi su nhng gio l ca h vo tm khm mt cch khng c g lay chuyn ni n ni m khng mt ngi no by gi c th nghi ng v c Vua (Majesty) ca mnh cho d nhng ngn ni c th b sp thnh tro bi, hay nhng tng tri c b x tan ra lm haic Vua 84. 84 GIO L B NHIM ca y thch tm hiu nhng mn phi ca nhng ngi ngoi o ny, h tht l nhiu khng bit c man no m k, h c khng bit bao nhiu l nhng quyn kinh thin khi (1). Quyn ny c gi gn b mt v khng c ph bin cho mi n thi tr v ca Hong Jahangir. V chng, trong tt c nhng o vin rng ln v sang trng, c nhng cn hm di t v nhng tng th thch ng khot trong , bt c khi no nhng n a (Gonpa) (2) v nhng Thnh in (Lakhang)(3) c dng trn cc ngn ni. bn kia min Ty Tsaydam, trong nhng con ng xuyn sn qunh hiu ca o Kuen-lun (4), c rt nhiu ch chn giu nh vy. Di theo ngn ni Altyn-Tgh (n nay, khng c du chn no ca ngi u Chu dm ln y), c mt ngi lng b giu kn trong mt khe ni tht su. C mt chm nh nh, mt xm nh hn l o vin, trong c mt ngi n ti tn, v mt v Lt Ma gi nua n c gn gi gn n. Nhng ngi i hnh hng ni rng nhng ngi hm v nhng cn phng di t c cha mt s sch chn lc, mt s kinh sch (theo s c 1 Quyn Ain I Akbari do Tin s Blochmann dch, do Max Muller trch ra trong tc phm dn. 2 Ni n dt 3 Thnh in (Temple). 4 Thuc rng ni Karakoram, pha Ty ca x Ty Tng. 48 85. 85 LI GII THIU tnh) ln n ni m ngay c Vin bo tng Anh Quc cng khng ch cha. Cng theo truyn thuyt , nhng vng hoang vu ca min t Tarim kh cn - mt hoang a thc s trung tm Turkestan ngy xa c nhiu th phn vinh v thnh vng. Hin nay, ch cn mt vi c o cy ci sum s lm gim bt s c tch hi hng ca n. Mt c o tri ra trn lng tm ca mt thnh ph rng ln b mt vng t ct ca bi sa mc che lp v chn vi, m nhng ngi Mng C v tn Pht gio thng lui ti, khng thuc ca ai c. Truyn thuyt cn ni rng c nhng hang ng di t rng mnh mng, nhng hnh lang rng c y ngi v ct tr. c th l mt tin n v cn c, nhng cng c th l mt s kin c thc. Rt c th nhng iu ny s lm cho ngi ta mm ci ng vc. Nhng trc khi c gi bc b s trung thc ca nhng bn phc trnh ny, xin y hy ngng li v suy gm nhng s kin ni ting sau y. Nhng cuc kho st tp th ca cc nh ng phng hc, v c bit nhng cng trnh kh nhc ca nhng sinh vin ng hc i chiu v khoa tn gio trong nhng nm gn y khin cho h bit chc rng c v s bn tho cng nh nhng n phm c bit l hin hu, m hin nay khng cn c tm thy na. Nhng tc phm ny bin mt khng cn li mt cht vt tch mong manh no pha sau chng. Nu l nhng tc phm khng 86. 86 GIO L B NHIM quan trng th c th l chng b cho tiu lun theo dng t nhin ca thi gian, v tn sch s b xa nha trong k c ca con ngi. Nhng y li khng phi th, v hin nay, ta bit chc l hu ht bn tho u cha ng nhng cha kha thc s dnh cho nhng tc phm hin cn li, v by gi hon ton khng th hiu c i vi phn ln c gi nu h khng c nhng cun sch c ch thch thm phn bnh lun v phn gii thch ny. Th d nhng quyn kinh ca Lo T, bc tin bi ca c Khng T. Nghe u, Ngi vit c chn trm ba mi quyn kinh v o c hc tn gio, v by mi quyn v php thut, tt c l mt ngn quyn. Tuy nhin, tc phm v i nht ca Ngi chnh l o c kinh, tm php ca Ngi, v quyn Thnh kinh ca Lo gio (nh gio s Stanislas Julien vch r) ch c khong 5.000 ch (1), khng dnh cho mi hai trang sch. Song gio s Max Muller nhn thy rng tc phm ny tht kh hiu nu khng c li bnh lun, n ni ng Julien khi c nh dch tc phm ny, phi tham kho kin hn su chc nh bnh lun (bn bnh lun xa nht l vo u nm 163 trc Thin Cha, v nh chng ta thy, khng xa hn). Trong sut bn th k ri trc bn xa nht ny ca nhng nh bnh lun, c qu thi gian giu gio l chn truyn ca c Lo T i vi mi ngi ngoi tr nhng tu s c im o ca Ngi. Hin gi, trong s nhng 1 o c Kinh, trang xxvii 87. 87 LI GII THIU ngi Nht Bn, c nhng o s v nhng mn thng thi nht ca Lo T; h ci nho v nhng li lm v nhng gi thuyt ca nhng hc gi u Chu, Trung Quc; v truyn thuyt qu quyt rng nhng bi bnh lun m nhng nh Hn hc Ty phng ca chng ta c c, khng phi l nhng bn kinh chp li thc s huyn b, m ch l nhng bc mn c che y, cn nhng bi bnh lun xc thc cng nh hu ht tc phm ny, th con mt phm tc t lu ri khng cn thy na. Chng ta hy c nhng kinh sch ca c Khng T: Nu quay sang Trung Quc, chng ta s nhn thy rng Khng gio c dng trn T Th v Ng Kinh - bn thn nhng quyn sch ny cng rt v i, th m bao quanh chng li cn v s Li bnh lun, nu khng c li bnh lun ny th nhng hc gi tr thc nht cng khng dm thm d su ca gio iu thing ling ca Ngi (1). Nhng h khng thm d gio l ny, nn mi c li than phin ca cc tn Khng gio; vo nm 1881, ti Ba L, mt hi vin rt thng thi ca hi Khng gio phin trch nh vy. Nu nhng hc gi ca chng ta quay sang nn vn hc c truyn ca nhng tn gio ca ngi Semite, 1 Max Muller, tc phm dn, trang 114. 49 88. 88 GIO L B NHIM nhng Thnh kinh ca ngi Can , ch c v cng l n hun s, nu khng phi l ngun gc ca Thnh kinh Moise, nn tng v khi im ca Thin Cha gio, th nhng hc gi ny s tm thy g? C ghi mi k nim ca nhng tn gio xa ca thnh Babylon, c ghi li ci chu k di nht ca nhng cuc quan st thin vn hc ca nhng v php s Can , c chng minh truyn thuyt ca nn vn hc huyn b huy hong ca h, by gi th cn li g? Ch c mt vi bn kinh ri rc m nghe ni l ca Berosus. Tuy nhin, nhng tc phm ny gn nh cng khng c gi tr, ngay c vi vai tr l mt manh mi v c tnh ca ci bin mt v nhng tc phm ny qua tay c Gim Mc Caesarea ng t coi mnh nh l ngi kim sot v n hnh cc bn kinh thnh thuc cc tn gio ca nhng ngi khc v cho n ngy nay chc chn l chng cn ghi du th bt ng tin cy v tht th ca ng. Bi v, u l lch s ca cc b lun ni v tn gio v i Babylon? B lun ny c Berosus, mt mc s ca n th Belus, vit bng ting Hy Lp cho i Alexander, n c rt ra t nhng bn kinh ni v chim tinh hc v nin i hc do nhng mc s ca n ny gn gi, nhng bn kinh ny bao gm mt thi k 200.000 nm, v by gi b tht lc. Vo th k th I trc Thin Cha, Alexander Polyhistor son c mt lot trch lc t bn kinh ny, nhng ri chng cng b tht lc. 89. 89 LI GII THIU Eusebius (270-340 sau T.C.) dng nhng on trch ny vit quyn Nin s ca mnh. Nhng im tng ng gia nhng kinh sch ca ngi Do Thi v Can (1) khin cho kinh sch Can tr thnh mt iu rt nguy him cho Eusebius trong vai tr c ngi bo v ln ngi bnh vc tn ngng mi, n chp nhn nhng quyn kinh Do Thi v mt nin i k phi l. Hin nay, c mt iu chc chn l Eusebius khng dung tha nhng bng nin biu i chiu Ai Cp ca s gia Manetho - n ni nh kho c Bunsen (2) phi t co ng l k ct xn lch s mt cch nhn tm nht, v Socrates, mt s gia ca th k th nm, v ng Syncellus, mt ph t gio trng Constantinople vo u th k th tm, t co ng l k ba t liu lnh v v vng nht. Nh vy, liu ng c khoan dung cho nhng bn kinh Can ny, chng hm da tn gio mi, vn c chp nhn mt cch qu vi vng chng? Ngoi tr nhng bn kinh ri rc ng ng hn ht ny, ton b nn vn hc thing ling ca Can cng hon ton bin khut mt ca nhng ngi phm tc 1 Ch ngy nay mi c tm thy v c chng minh, nh vo nhng iu khm ph ca Georges Smith (xem quyn Sng Th K Can ) v v nh ngy to Armenie ny m tt c cc nc vn minh b lm lc trn 1.500 nm khi chp nhn nhng iu dn xut ca Do Thi l s Tit L Thing Ling trc tip. 2 V tr ca Ai Cp trong Lch s, trang 200. 50 90. 90 GIO L B NHIM nh chu Atlantis tht tung. Mt vi s kin c ghi trong Lch s ca Berosus c a ra sau ny, n c th soi sng thm v ngun gc thc s ca nhng v Thin Thn Sa a (Fallen Angels) c nhn cch ha nh l Bel v Con Rng (Dragon). By gi chng ta quay sang mu vn chng xa nht ca ngi n u (Aryan) l kinh Rig Veda; nu chu theo di mt cch nghim nht nhng d kin do cc nh ng phng hc cung cp, th mn sinh huyn b hc s thy rng mc d Rig Veda ch cha ng khong 10.580 cu th hay 1.028 thnh ca, song bt chp kinh Brahmanas v mt s ln li ch gii v bnh lun, cho n ngy nay cng khng ai hiu c n mt cch ng n. Ti sao vy? Bi v hin nhin Brahmanas, nhng on lun uyn thm v xa nht v cc thnh ca u tin, cng cn phi c mt cha kha m nhng nh ng phng hc cn cha kim ra. Li na, nhng hc gi ni g v vn chng Pht gio? Chc chn l khng. Mc d c 325 quyn kinh Kanjur v Tanjur ca cc tn Pht gio Bc Tng, m chng ti c bit l mi quyn cn nng t bn n nm cn Anh (1 cn Anh = 0,453kg LDG) ch tht ra thin h khng bit g v Lt Ma gio. Tuy nhin, gio iu thing ling c ni trong kinh Saddharma-lankara (Diu php Lng gi) (1) cha ng 29.368.000 ch hoc l 1 Quyn Nhng Huyn Thoi v L Thuyt ca Pht gio ca Spencer Hardu, trang 66. 91. 91 LI GII THIU (nu khng k nhng li bnh lun v ch gii) bng nm hay su ln tng s tit mc cha ng trong quyn Kinh Thnh Thin Cha gio (Bible) m (nh