Chương trình Dạy học của Intel®

Nhóm Big Bang

Mira® Page 1 of 9

Dự án “Vòng xoáy kỳ diệu”

Người soạn

Họ và tên Nhóm Big Bang

Khoa Vật lý

Trường Đại học sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh

Thành phố Hồ Chí Minh

Tổng quan về bài dạy

Tiêu đề bài dạy

Vòng xoáy kỳ diệu

Tóm tắt bài dạy

Tình trạng đáng báo động về việc thiếu hụt năng lượng trong những năm gần đây đã khiến cho tổng

công ty điện lực Hồ Chí Minh phải tổ chức một buổi hội chợ khoa học với mục đích tìm kiếm và

trao giải những phát minh đơn giản nhằm tạo ra nguồn điện. Công ty nam châm Mira là một trong

số các đơn vị tham gia vào hội chợ này. Học sinh đóng vai trò những nhân viên của công ty Mira

sẽ tạo ra một máy phát điện đơn giản dựa trên kiến thức về hiện tượng cảm ứng điện từ để tham

dự vào buổi hội chợ khoa học diễn ra trong 1 tháng nữa và trình bày sản phẩm này nhằm thuyết

phục ban giám khảo của cuộc thi. Lớp sẽ được chia thành các nhóm từ 5 đến 6 bạn cùng nhau hoàn

thành dự án:

Tuần 1: Phổ biến dự án cho học sinh, cung cấp cho các nhóm các nguồn tài liệu tham khảo cần

thiết, tiến hành khảo sát nhu cầu học sinh. Phân công nhiệm vụ bước đầu cho các nhóm thu thập

thông tin về các kiến thức liên quan tới hiện tượng cảm ứng điện từ thông qua Internet, chương

trình truyền hình, sách báo tham khảo,…

Tuần 2 + 3: Các nhóm sẽ tiến hành thiết kế máy phát điện đơn giản dựa trên hiện tượng cảm

ứng điện từ (bao gồm bản thiết kế + vật mẫu).

Tuần 4: Các nhóm hoàn tất vật mẫu và chuẩn bị bài trình diễn sản phẩm của mình.

Chương trình Dạy học của Intel®

Nhóm Big Bang

Mira® Page 2 of 9

Buổi trình diễn: Các nhóm lần lượt đóng vai là các nhân viên của công ty trình bày sản phẩm

của mình nhằm thuyết phục ban giám khảo. Các nhóm khác tham gia nhận xét, đánh giá sản

phẩm của nhóm bạn.

Lĩnh vực bài dạy

Vật lý lớp 11, chương cảm ứng điện từ.

Cấp / lớp

Cấp 3, lớp 11 (nâng cao)

Thời gian dự kiến

Thời gian chuẩn bị: 1 tuần.

Thời gian tiến hành: 3 tuần.

Thời gian trình bày: 1 tiết (45 phút).

Chuẩn kiến thức cơ bản

Chuẩn nội dung và quy chuẩn

Chuẩn kiến thức

Viết được công thức tính từ thông qua một diện tích và nêu được đơn vị đo từ thông. Nêu

được các cách làm biến đổi từ thông.

Mô tả được thí nghiệm về hiện tượng cảm ứng điện từ.

Xác định được chiều của dòng điện cảm ứng theo định luật Len-xơ.

Phát biểu được định luật Fa-ra-đây về cảm ứng điện từ.

Chuẩn kỹ năng

Tiến hành được thí nghiệm về hiện tượng cảm ứng điện từ.

Biết cách xác định từ thông và tính suất điện động cảm ứng theo công thức.

Nêu được từ trường trong lòng ống dây có dòng điện chạy qua và mọi từ trường đều mang

năng lượng.

Mục tiêu đối với học sinh / kết quả học tập

1. Về kiến thức

Phát biểu được định nghĩa từ thông, ý nghĩa của từ thông.

Phân biệt được hiện tượng cảm ứng điện từ, dòng điện cảm ứng, suất điện động cảm ứng

trong mạch kín.

Trình bày được định luật Fa-ra-đây, định luật Lenxơ.

Chương trình Dạy học của Intel®

Nhóm Big Bang

Mira® Page 3 of 9

2. Về kỹ năng

a. Các kỹ năng liên quan tới bài học

Tính từ thông qua một đơn vị diện tích S.

Vận dụng kiến thức học được tạo ra dòng điện cảm ứng.

Chỉ ra được chiều của dòng điện cảm ứng.

Tính được suất điện động cảm ứng trong một mạch điện kín.

b. Các kỹ năng của thế kỷ 21

Kỹ năng giao tiếp và hợp tác: Học sinh có khả năng giao tiếp tốt với các thành viên trong

nhóm và cùng nhau hợp tác hoàn thành dự án.

Kỹ năng tư duy độc lập và giải duyết vấn đề: Thông qua việc tìm hiểu những vấn đề liên

quan tới bài học, học sinh có thể hình thành nên các ý tưởng để tạo ra sản phẩm cho dự án

(bản thiết kế + vật mẫu).

Sự sáng tạo và cải tiến: Dựa trên nguyên lý hoạt động thông thường, học sinh có thể cải tiến

sản phẩm của mình bằng cách thêm vào các chi tiết khác nhau.

Hiểu biết về ICT (Thông tin, truyền thông, và công nghệ) nói chung: nhằm mục đích hướng

dẫn học sinh khả năng tìm kiếm thông tin có chọn lọc và sử dụng công nghệ 1 cách tích cực

để hoàn thành dự án.

Làm việc năng suất và có trách nhiệm: hoàn thành các mục tiêu đặt ra đúng thời hạn, sẵn

sàng chịu trách nhiệm trước tập thể.

Sự linh hoạt và thích nghi: thích nghi trong một phương pháp học mới, linh hoạt phân công

và thực hiện các nhiệm vụ trong dự án một cách phù hợp.

3. Về thái độ

Năng động, sáng tạo trong quá trình tạo ra sản phẩm.

Hứng thú trong quá trình làm dự án.

Độc lập, tự giác trong công việc.

Chương trình Dạy học của Intel®

Nhóm Big Bang

Mira® Page 4 of 9

Bộ câu hỏi định hướng

Câu hỏi khái

quát

1. Hãy nêu các ứng dụng của dòng điện trong cuộc sống?

2. Chúng ta có thể tạo nên dòng điện bằng cách nào?

Câu hỏi bài

học

1. Nếu cho cuộn dây và nam châm chuyển động cùng về một phía với vận

tốc như nhau thì có dòng điện cảm ứng xuất hiện không? Tại sao?

2. Những tác nhân nào ảnh hưởng đến dòng điện cảm ứng?

3. Trong thực tế có sử dụng dòng điện cảm ứng được tạo ra trong một vòng

dây kín không? Tại sao?

4. Suất điện động cảm ứng phụ thuộc vào những yếu tố nào?

5. Xung quanh dòng điện luôn có từ trường. vậy từ trường có sinh ra dòng

điện không?

6. Khi nào có hiện tượng cảm ứng điện từ?

Câu hỏi nội

dung

1. Phát biểu định nghĩa từ thông và nêu ý nghĩa của khái niệm từ thông?

2. Khái niệm dòng điện cảm ứng, suất điện động cảm ứng?

3. Phát biểu định luật len – xơ?

4. Nội dung định luật Fa – ra – đây?

Chương trình Dạy học của Intel®

Nhóm Big Bang

Mira® Page 5 of 9

Kế hoạch đánh giá

Lịch trình đánh giá

Trước khi bắt đầu dự án Học sinh thực hiện dự án và

hoàn tất công việc

Sau khi hoàn tất dự án

Đánh giá nhu

cầu của học

sinh

Đặt câu

hỏi

Kế hoạch

dự án

Biểu đồ K

– W – L

Khuyến

khích tự định

hướng và

hợp tác

Kế hoạch

dự án

theo gợi

ý

Tài liệu

tham

khảo

Sổ ghi

chép

Khuyến khích

tự định hướng

và hợp tác

Tự đánh

giá và phản

hồi

Quan sát

các nhóm

làm việc

Theo dõi tiến

bộ

Ghi chép

học tập

thông qua

mẫu phiếu

Bản kiểm

mục tiến

độ

Thể hiện sự

tiếp thu kiến

thức và kỹ

năng

Trình

bày các

sản

phẩm

Bảng

tiêu chí

Đánh giá

bài thuyết

trình và

sản phẩm

học sinh

(máy phát

điện)

Biểu đồ K

– W – L

Tổng hợp đánh giá

Trước khi bắt đầu dự án

Tạo ra một bảng khảo sát nghiên cứu kiến thức của học sinh liên quan tới các phần điện trường, từ

trường. Thu thập kết quả, đối chiếu và phân loại nhằm so sánh mức độ hiểu biết của học sinh. Từ

đó đánh giá được những kiến thức học sinh còn chưa vững nhằm điều chỉnh dự án cho phù hợp.

Trong buổi học đầu tiên, giới thiệu dự án cho học sinh thông qua các gợi ý, cho học sinh điền vào

biểu đồ K – W – L, thông qua đó cho học sinh một cái nhìn toàn cảnh đối với dự án bao gồm

những gì cần phải làm.

Mỗi nhóm sẽ được nhận một quyển sổ ghi chép để ghi chép các nội dung liên quan tới việc thực

hiện dự án, các nhiệm vụ sẽ làm, tất cả các công việc cần thực hiện đều được thể hiện ở đây.

Cung cấp cho học sinh một số tài liệu tham khảo liên quan tới công việc sẽ thực hiện.

Trong quá trình thực hiện dự án

Chương trình Dạy học của Intel®

Nhóm Big Bang

Mira® Page 6 of 9

Cho các nhóm phản hồi và tự đánh giá mức độ hoàn thiện công việc của mình thông qua các mốc

thời gian cố định (thường là sau 1 tuần sẽ đánh giá 1 lần).

Quan sát các nhóm làm việc trong 3 tuần, đánh giá khả năng làm việc nhóm, kỹ năng trao đổi thu

thập thông tin, các kỹ năng giao tiếp,…

Thu về các mẫu phiếu ghi chép, bản kiểm mục tiến độ của các nhóm nhằm đánh giá mức độ thấu

hiểu và tiến độ hoàn thành dự án để có phương án hỗ trợ kịp thời.

Ngày trình bày (tiết cuối cùng)

Học sinh sẽ đóng vai các nhân viên trình bày các sản phẩm: bài trình diễn đa phương tiện về sản

phẩm, tài liệu in về sản phẩm (một số tư liệu liên quan tới máy phát điện) và máy phát điện tự làm

(bao gồm bản thiết kế và vật mẫu).

Giáo viên theo dõi, nhận xét và đánh giá dựa trên bảng tiêu chí đánh giá sàn phẩm.

Giáo viên tổng hợp, chỉnh sửa, bổ sung và hoàn thiện lại kiến thức phần bài học liên quan tới dự

án.

Sau khi hoàn tất dự án

Giáo viên thu lại bản ghi chép đã phát ban đầu để nhận xét mức độ hoàn thành mục tiêu đề ra của

mỗi nhóm.

Cho học sinh hoàn thiện biểu đồ K –W – L.

Cho học sinh làm một bài kiểm tra ngắn để kiểm tra mức độ nhận thức của học sinh.

Chương trình Dạy học của Intel®

Nhóm Big Bang

Mira® Page 7 of 9

Chi tiết bài dạy

Các kỹ năng thiết yếu

Kiến thức và kỹ năng công nghệ mà học sinh cần có để có thể tham gia vào bài học.

Các bước tiến hành bài dạy

Một bức tranh rõ ràng của chu kỳ dạy - học. Mô tả về phạm vi và trình tự hoạt động của học sinh

và giải thích cách thức học sinh tham gia hoạch định việc học của các em ra sao.

Điều chỉnh phù hợp với đối tượng

Học sinh

tiếp thu

chậm

Mô tả những thay đổi dành cho đối tượng học sinh, ví dụ như dành thêm thời gian

nghiên cứu, điều chỉnh mục tiêu học tập, thay đổi các mẫu đánh giá, chia nhóm, lịch

trình đánh giá, kỹ năng công nghệ và sự hỗ trợ của các chuyên gia. Mô tả những

thay đổi về cách mà học sinh sẽ trình bày kết quả học tập (Ví dụ như thay bài kiểm

tra viết tay bằng bài thuyết trình)

Học sinh

không

biết tiếng

Anh

Mô tả nguồn hỗ trợ ngoại ngữ, ví dụ như hướng dẫn học tiếng Anh từ các học sinh

đã biết tiếng Anh hoặc từ những người tình nguyện của cộng đồng. Mô tả các tài

liệu phù hợp như tài liệu bản ngữ, công cụ bảng biểu, tài liệu minh hoạ, tự điển song

ngữ và các công cụ dịch thuật. Mô tả những thay đổi về cách mà học sinh sẽ trình

bày kết quả học tập (Ví dụ như trình bày bằng tiếng Việt thay vì tiếng Anh, hoặc

một bài thuyết trình thay cho bài kiểm tra viết)

Học sinh

năng

khiếu

Mô tả sự đa dạng trong cách thức học sinh tìm hiểu nội dung bài học, bao gồm

nghiên cứu độc lập, nhiều tuỳ chọn để học sinh thể hiện và trình bày những gì đã

học, ví dụ như hoàn thành những thử thách khó khăn hơn, đòi hỏi nghiên cứu sâu

rộng hơn ở các chủ đề có liên quan đến thiên hướng của học sinh, dự án / nhiệm vụ

có một kết thúc mở.

Chương trình Dạy học của Intel®

Nhóm Big Bang

Mira® Page 8 of 9

Thiết bị và nguồn tài liệu tham khảo

Công nghệ - Phần cứng (Đánh dấu vào những thiết bị cần thiết)

Máy quay

Máy tính

Máy ảnh kỹ thuật số

Đầu đĩa DVD

Kết nối Internet

Đĩa Laser

Máy in

Máy chiếu

Máy quét ảnh

TiVi

Đầu máy VCR

Máy quay phim

Thiết bị hội thảo Video

Thiết bị khác

Công nghệ - Phần mềm (Đánh dấu vào những phần mềm cần thiết)

Cơ sở dữ liệu/ bảng tính

Ấn phẩm

Phần mềm thư điện tử

(Gmail)

Bách khoa toàn thư trên đĩa

CD

Phần mềm xử lý ảnh

Trình duyệt Web

Đa phương tiện (Microsoft

Powerpoint)

Phần mềm thiết kế Web

Hệ soạn thảo văn bản

(Microsoft Word)

Phần mềm khác

Tư liệu in

1. Nguyễn Thế Khôi (Tổng chủ biên), Nguyễn Phúc Thuần (chủ biên),

Nguyễn Ngọc Hưng, Vũ Thanh Khiết, Phạm Xuân Quế, Phạm Đình Thiết,

Nguyễn Trần Trác. (2009). Sách giáo khoa vật lý 11 nâng cao (tái bản lần

thứ hai). Nhà xuất bản giáo dục.

2. Vũ Thanh Khiết. (2001). Điện học. Nhà xuất bạn giáo dục.

3. Lương Duyên Bình. (1996). Vật lý đại cương tập 2: Điện, dao động và

sóng. Nhà xuất bản giáo dục.

Hỗ trợ

Laptop, bộ dụng cụ thí nghiệm hiện tượng cảm ứng điện từ, máy chiếu, các

bản đánh giá được cung cấp từ khi bắt đầu dự án tới buổi trình diễn sản

phẩm cuối cùng.

Intel® Teach Program

Essentials Course

© 2000-2007 Intel Corporation. All Rights Reserved. Page 9 of 9

Nguồn Internet

1. Minh Tuan. Tự chế tạo máy phát điện. (11/04/2013). 10/10/2014:

https://www.youtube.com/watch?v=IGI4bAS_uqg

2. Nguyen Sinh Quan. Hiện tượng cảm ứng điện từ 2. (26/10/2010).

10/10/2014:

https://www.youtube.com/watch?v=TfHottAy4vQ

Yêu cầu khác Người hướng dẫn dự án (giáo viên), khách mời làm ban giám khảo (học

sinh, giáo viên các lớp khác).