Netcad cad6 eğitim_dokümanı

CAD EĞİTİM KİTABI

Tunç Emre TOPTAŞ

[email protected]

Ankara, 2013

İçindekiler

Bölüm.1 GENEL KAVRAMLAR VE PROJEYE GİRİŞ ............................................................................ 7

Temel Harita Projeksiyon Bilgisi .......................................................................................................... 7

Proje Parametrelerinin Oluşturulması ................................................................................................ 9

Bölüm.2 NETCAD 6 ARAYÜZ TANITIMI......................................................................................... 14

Netcad 6 GIS Ekranı ........................................................................................................................... 14

Bölüm.3 UYGULAMA MENÜSÜ İŞLEMLERİ ................................................................................... 18

Yeni Proje Açma İşlemi ...................................................................................................................... 18

Aç İşlemi ............................................................................................................................................ 19

Ekle İşlemleri ..................................................................................................................................... 20

Kaydet İşlemleri ................................................................................................................................. 23

Gönder İşlemleri ................................................................................................................................ 31

Özellikler ............................................................................................................................................ 35

Proje Düzenleme İşlemleri ................................................................................................................ 38

Çizdir İşlemleri ................................................................................................................................... 41

NetStore ............................................................................................................................................ 46

Kapat İşlemleri ................................................................................................................................... 46

Genel Ayarlar ..................................................................................................................................... 48

GPS Verilerinin Yüklenmesi ............................................................................................................... 55

Bölüm.4 PROJE VERİ ÜRETİM İŞLEMLERİ ..................................................................................... 57

Obje Oluşturma ve Yazı İşlemleri ...................................................................................................... 57

Çizim Araçları ..................................................................................................................................... 57

Nokta At İşlemleri .......................................................................................................................... 57

Çizgi İşlemleri ................................................................................................................................. 58

Alan İşlemleri ................................................................................................................................. 60

Kutu İşlemleri................................................................................................................................. 61

Çoklu Doğru İşlemleri .................................................................................................................... 63

Noktadan Geçen Eğri Çiz İşlemleri ................................................................................................. 65

Yumuşatılmış Eğri Çiz İşlemleri ...................................................................................................... 68

Daire İşlemleri ............................................................................................................................... 69

Yay İşlemleri .................................................................................................................................. 71

Blok Araçları....................................................................................................................................... 75

Nokta Yakalama Araçları ................................................................................................................... 81

Nokta ............................................................................................................................................. 81

Son Nokta ...................................................................................................................................... 82

Kesişim ........................................................................................................................................... 83

Orta Nokta ..................................................................................................................................... 83

Uygulama Noktası.......................................................................................................................... 84

En Yakın Obje ................................................................................................................................. 85

Karelaj ............................................................................................................................................ 85

Eksene Dik ..................................................................................................................................... 86

Serbest ........................................................................................................................................... 87

Koordinat Hesap Makinası ................................................................................................................ 87

Koordinat ....................................................................................................................................... 88

Dy/Dx ............................................................................................................................................. 88

Mesafe – Açı/Eğim ......................................................................................................................... 90

Tabaka ........................................................................................................................................... 92

Nokta Adı ....................................................................................................................................... 92

Çizgi İzle ......................................................................................................................................... 94

Kesişim ........................................................................................................................................... 95

2 Noktalı Kesişim ........................................................................................................................... 96

Dik – Çık ......................................................................................................................................... 98

Dik – Düş ........................................................................................................................................ 98

Teğet .............................................................................................................................................. 99

Dik – abs ...................................................................................................................................... 100

Paralel Nokta ............................................................................................................................... 101

Hat Üzerinde a/b Noktası ............................................................................................................ 103

Obje Üzerinde .............................................................................................................................. 104

Detaylar ........................................................................................................................................... 105

Dizi Araçlar ....................................................................................................................................... 105

Kartezyen Dizi .............................................................................................................................. 105

Obje Üzerinde Dizi ....................................................................................................................... 106

Karelaj Üret .................................................................................................................................. 108

Tarama Araçları ............................................................................................................................... 109

Alan Taramaları ........................................................................................................................... 109

Bina Taraması .............................................................................................................................. 110

Bina Kenar Taraması .................................................................................................................... 111

Merdiven Taraması ...................................................................................................................... 112

Ölçme Araçları ................................................................................................................................. 112

Cephe Yaz .................................................................................................................................... 112

Uzunluk Yazdır ............................................................................................................................. 113

Yatay Ölçülendir .......................................................................................................................... 114

Dikey Ölçülendir .......................................................................................................................... 115

Paralel Ölçülendir ........................................................................................................................ 116

Paralel Ölçülendir (Yay) ............................................................................................................... 117

Açı Ölçülendir .............................................................................................................................. 118

Yarıçap Ölçülendir ....................................................................................................................... 119

Röleve Araçları ................................................................................................................................. 120

Ara Mesafe Yaz ............................................................................................................................ 120

Dik Düş ......................................................................................................................................... 121

Etiket Araçları .................................................................................................................................. 122

Etiketleri Üret .............................................................................................................................. 122

Etkileşimli Etiket .......................................................................................................................... 123

Çizim Araçları ................................................................................................................................... 125

Grid .............................................................................................................................................. 125

Lejand .......................................................................................................................................... 127

Ölçek Çubuğu ............................................................................................................................... 129

Bölüm.5 PROJE DÜZENLEME İŞLEMLERİ ...................................................................................... 131

Alan, Obje Düzenleme İşlemleri ...................................................................................................... 131

Alan İşlemleri ............................................................................................................................... 131

Alan Çıkart İşlemi ......................................................................................................................... 131

Alan Birleştirme İşlemi ................................................................................................................. 132

Alan Kesiştirme İşlemi ................................................................................................................. 134

Alan Bölme İşlemi ........................................................................................................................ 134

Düzenleme Araçları ......................................................................................................................... 136

Kaydır İşlemi ................................................................................................................................ 136

Ayrıştır işlemi ............................................................................................................................... 137

Köşe Yuvarlat ............................................................................................................................... 139

Obje Böl ....................................................................................................................................... 140

Çizgi Yönü Değiştir ....................................................................................................................... 142

Birleştirme İşlemi ......................................................................................................................... 143

Paralel Alma İşlemi ...................................................................................................................... 145

Uzat İşlemi ................................................................................................................................... 146

Kes işlemleri ................................................................................................................................. 147

Kır İşlemi ...................................................................................................................................... 149

Katman Yöneticisi ve Çizgi Tipleri .................................................................................................... 150

Çizgi tipi değiştir .......................................................................................................................... 155

Dönüşüm Araçları ............................................................................................................................ 156

Döndürme İşlemi ......................................................................................................................... 156

Ölçekleme İşlemi ......................................................................................................................... 157

Aynalama İşlemi .......................................................................................................................... 159

2 Noktadan Dönüşüm .................................................................................................................. 160

X Y Yönünde Ölçekle .................................................................................................................... 161

Toplu Obje Değiştir ...................................................................................................................... 162

Bul ve Değiştir .............................................................................................................................. 164

Biçim Boya ................................................................................................................................... 166

Sil İşlemi ....................................................................................................................................... 167

Edit İşlemi .................................................................................................................................... 169

Çoklu Doğruya Çevir İşlemi .......................................................................................................... 170

Görünüm Ayarları ............................................................................................................................ 172

Pencere Araçları .............................................................................................................................. 172

2 Pencere Aç ................................................................................................................................ 172

Tek Pencere Yap .......................................................................................................................... 172

4 Pencere Aç ................................................................................................................................ 173

3 Pencere Aç ................................................................................................................................ 173

Pencere Ekle ................................................................................................................................ 174

Ekran Sakla .................................................................................................................................. 174

Çizim Yöntemi .................................................................................................................................. 175

Arka Plan Rengi Seç ..................................................................................................................... 175

Renk Modu .................................................................................................................................. 176

Taramalar Rekli ............................................................................................................................ 177

Varsayılan Değerler ......................................................................................................................... 178

Hızlı Eğri Çiz.................................................................................................................................. 178

Kalın Obje Çizimi .......................................................................................................................... 179

Balastrolar ................................................................................................................................... 179

Nokta Görünüm Ayarları ................................................................................................................. 180

Nokta Adları ................................................................................................................................. 180

Nokta Kotları ................................................................................................................................ 181

Nokta Kodları ............................................................................................................................... 181

Alan Görünüm Ayarları .................................................................................................................... 181

Alan Adları ................................................................................................................................... 181

Alan Sınırları ................................................................................................................................ 181

Alan Taramaları ........................................................................................................................... 182

Çizgi Kotları .................................................................................................................................. 183

Bölüm.6 SORGU İŞLEMLERİ ........................................................................................................ 184

Sorgu Araçları .................................................................................................................................. 184

Obje Özellikleri ............................................................................................................................ 184

Alan Sor ....................................................................................................................................... 192

XYZ Sor ......................................................................................................................................... 192

Cetvel ........................................................................................................................................... 194

Prizma .......................................................................................................................................... 195

Bölüm.7 RASTER İŞLEMLERİ ....................................................................................................... 197

Raster Dönüştürme İşlemleri ........................................................................................................... 197

Raster Altlık Verilerinin Hazırlanması .............................................................................................. 197

Raster Hazırlık İşlemleri ............................................................................................................... 197

Raster Dönüştürme/ Coğrafi Referanslama İşlemleri ..................................................................... 199

Raster Düzenleme İşlemleri ............................................................................................................. 204

Boyut Değiştir .............................................................................................................................. 204

Kenar Sil ....................................................................................................................................... 206

Böl İşlemi ..................................................................................................................................... 208

Griye Çevir ................................................................................................................................... 209

Renk Ayarla .................................................................................................................................. 211

Derinliği Değiştir .......................................................................................................................... 212

Histogram .................................................................................................................................... 213

Görünürlük Alanı Tanımlama .......................................................................................................... 215

Raster Dizin Yükle İşlemleri ............................................................................................................. 217

Bölüm.8 REFERANSLAR .............................................................................................................. 220

Referans Yöneticisi ve Referans Özellikleri ..................................................................................... 220

Sayısallaştırma Menüsü ................................................................................................................... 227

Bölüm.9 ARAZİ MODELİ İŞLEMLERİ ............................................................................................ 231

Üçgen Model Oluşturma İşlemleri .................................................................................................. 231

Üçgen Model Düzenleme İşlemleri ................................................................................................. 234

Kot Düzelt İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi ....................................................... 235

Üçgen Ekle İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi ...................................................... 236

Üçgen Döndür İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi ................................................ 237

Model Düzelt İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi .................................................. 239

Hacim Hesaplamaları ....................................................................................................................... 240

Bölüm.9 EĞRİ/MÜNHANİ İŞLEMLERİ .......................................................................................... 243

Eğri Geçirme İşlemleri ..................................................................................................................... 243

Eğri Temizleme İşlemleri ................................................................................................................. 245

Eğrilere Kot Verme İşlemleri ............................................................................................................ 248

Bölüm.10 ENKESİT İŞLEMLERİ .................................................................................................... 250

Güzergâh İşlemleri ........................................................................................................................... 250

Enkesit İşlemleri .............................................................................................................................. 251

Enkesitlerden Kübaj Hesaplama ...................................................................................................... 254

Profil ve Enkesit Çizdirme ................................................................................................................ 256

Hızlı Profil......................................................................................................................................... 259

Bölüm.11 PAFTALAMA, LEJAND ve ÇIKTI İŞLEMLERİ .................................................................... 261

Çıktı Şablonlarının Oluşturulması .................................................................................................... 261

Mevzuatlara Uygun Paftalama İşlemleri ......................................................................................... 267

Bölüm.1 GENEL KAVRAMLAR VE PROJEYE GİRİŞ

Temel Harita Projeksiyon Bilgisi

Haritalar dünyanın grafik sunumudur. Dünya üzerindeki her noktanın veya sahanın bir koordinat

değeri (X,Y) vardır. Koordinat Sistemleri, harita üzerinde belirlenen noktalara ait koordinat

değerlerinin bulunmasını sağlayan metoddur. Bu metotlar; Coğrafi Koordinat Sistemi ve Grid (Metrik) Koordinat Sistemi olmak üzere ikiye ayrılır.

Coğrafi Koordinat Sistemi, derece dakika saniye cinsinden belirtilirken, Grid Koordinat Sistemi; X

ve Y değerlerinin metrik gösteriminden oluşur.

Harita projeksiyonları üç boyutlu küresel dünya yüzeyini matematiksel ve geometrik kurallar

yardımıyla düz bir yüzeye dönüştürmek için kullanılır. Üç boyutlu yüzeyi iki boyutlu yüzeye

indirirken açıda, mesafede ve istikamette oluşan hataları minimize etmek için tasarlanan

algoritmalar bütünüdür. Genel olarak üç farklı projeksiyon sistemi mevcuttur. Bunlar;

düzlemsel, silindirik ve konik projeksiyon sistemleridir.

Türkiye için tercih edilen projeksiyon sistemi UTM (Universal Transver Merkator)’ dur. Bu

projeksiyon sisteminde dünya, 180 derece meridyeninden başlamak üzere 6 derece

aralıklarla 60 dilime (bölge/zone) ayrılır ve Türkiye bu dilimlerden 35-36-37-38 dilimler

içerisinde yer almaktadır.

Eğer proje ölçeği 1/25000’ den daha detay içeren ölçekte ise (örneğin; 1/5000) 3 derece

aralıklı DOM (Dilim Orta Meridyeni) tanımı yapılmaktadır. Türkiye için DOM değerleri 27-30-

33-36-39-42-45 arasında değişmektedir.

Projeksiyon tanımlama işleminde aşağıdaki özet bilgi kullanılacaktır.

UTM (Universal Transverse Marcator): Ters silindirik bir projeksiyon sistemidir. Ülkemiz için

en uygun projeksiyon sistemidir.

DOM (Dilim Orta Meridyeni): UTM Projeksiyon sisteminde her dilimin ortasından bir dilim

orta meridyeni geçer.

UTM 6° 35 36 37 38 (ÖLÇEK≤ 1/25000)

UTM 3° 27 30 33 36 39 42 45 (ÖLÇEK > 1/25000)

Datum, bir elipsoidin şeklini tarif eden matematiksel bir modeldir. Dünya çevresindeki

basıklık her yerde eşit değildir; kıtaların etkisiyle dünyanın şekli farklılık göstermektedir ve

farklı ölçümlere bağlı olarak dünyanın farklı bölgeleri için geliştirilmiş çeşitli datumlar

(European Datum (ED) 1950, World Geodetic System (WGS) 84 vb.) mevcuttur.

Türkiyenin bulunduğu konuma uygun DATUMLAR; ED50, WGS84, ITRF96’ dır.

Proje Parametrelerinin Oluşturulması

Yukarıda ki bölümde anlatılan projeksiyon tanımlama ile ilgili bilgiler kullanılarak örnek projeye

ait projeksiyon parametreleri tanımlanacaktır.

1. Projenize I45-D1.tif verisini yükleyiniz ve yüklenen veri üzerinden lokasyon ve ölçek

bilgilerini inceleyiniz. Projeye tanımlanması gereken proje parametrelerini belirleyiniz.

2. Proje altlığı olarak kullanılacak olan raster veriyi yükleyebilmek için Katman Yöneticisi/ Referanslar menüsü üzerinde sağ tuş ile açılan pencereden Ekle/ Raster işlemine giriş

yapılır.

3. İlgili altlık veriyi yükleyebilmek için ilgili dizin altından I45-D1 raster verisini seçiniz.

4. Aç işlemi ile altlık veri Netcad GIS ekranına yüklenmiş olacaktır.

Proje altılığı olarak kullanılacak veri incelendiğinde Erzurum iline ait olduğu, 1/25000 ölçekte UTM

projeksiyon sisteminde üretildiği gözlemlenecektir.

5. Projeksiyon tanımlama işlemi için Uygulama Menüsü altından Özellikler sekmesine giriniz.

6. Açılan Proje Özellikleri penceresinde Projeksiyon sekmesi seçilir.

7. Projeksiyon tanımlama işlemi için Tanımsız yazan bölüm yanındaki üç nokta butonu yardımı

ile Projeksiyon Parametreleri penceresi açılır. Açılan pencerede Erzurum ili 1/25000 ölçekli

pafta için (UTM) Universal Transvers Merkator 6°, datum tanımı olarak; ED50 (European Datum 1950) ve dilim numarası olarak Merkezi Meridyen bölümü altından dünya sekmesine

tıklayarak açılan Türkiye haritasından Erzurum ilinin bulunduğu bölgeye fare sol tuşu ile

tıklayarak otomatik olarak dilim numarası belirlenir.

8. İlgili seçimler sonrasında bütün pencereler Tamam ile geçildiğinde projeksiyon

tanımlama işlemi tamamlanmış olacaktır.

Bölüm.2 NETCAD 6 ARAYÜZ TANITIMI

Netcad 6 GIS Ekranı

Netcad 6 GIS ekranı; şerit menüler, durum çubuğu, katman listesi ve arama alanı gibi işlevleri

içeren açılır kapanır bölmeler ile çizim alanından oluşur.

Şerit menüler ve açılır kapanır bölmeler, dinamik yapıları sayesinde o anki duruma göre

kendilerini güncellerler.

Netcad 6 GIS arayüzü tamamen Windows Ofis stilindedir.

En üst satır, standart Windows satırıdır. Program adının yer aldığı bu satırın sol köşesinde yer alan

ikon Windows 20XX, XP, Vista ve Windows NT ortamına bağlı olarak farklı işlevlere sahip

olacaktır.

‘Önceki Boyut’, ekranı küçültmek için kullanılır.

‘Simge Durumuna Küçült’ ise ekranı minimize eder.

‘Kapat’ (Alt+F4) ekranı kapatır ve böylelikle programdan da çıkılmış olur.

Netcad ekranının sol üst köşesinde, sık kullanılan fonksiyonlara erişilebilmek için ‘Hızlı Erişim

Çubuğu’ yer almaktadır.

Üstten ikinci satır, yine birçok Windows uygulamasında olduğu gibi, ana menülerin yer aldığı

satırdır.

Bu satırda, Netcad ana modülünün menüleri ve üzerine eklenen modüllerin (İmar, Harita, Planet,

3D, İçmesu, Netpro vb.) menüleri de yer alacaktır.

Bölüm.3 UYGULAMA MENÜSÜ İŞLEMLERİ

Yeni Proje Açma İşlemi

Yeni işlemi, Netcad üzerinde yeni bir proje oluşturma işlemidir. Netcad’de aynı anda birden çok

aktif proje ile çalışılabilir, herhangi bir proje üzerinde çalışırken, mevcut başka bir dosya

yüklenebilir veya boş bir ekran açılarak yeni bir projeye başlanabilir.

Uygulama Menüsü/Yeni işlemi ile boş çalışma ekranı için şablon seçilir. Netcad ile otomatik

olarak STANDARD.NCZ, STANDARD_COGRAFI_ED50.NCZ, STANDARD_COGRAFI_WGS84.NCZ,

ILLER_BANKASI_HHAZIR_TABAKA.NCZ şablonları gelmektedir. Bunun yanı sıra 'Kaydet/Şablon Olarak Kaydet' işlemiyle kaydedilen şablon NCZ dosyaları da projeksiyon bilgileri, katman ve

referans özellikleriyle birlikte şablonda kayıt edildiği tüm özelliklerini koruyarak Diğer

sekmesinden yüklenir.

Şablonlar Şablon Seç penceresi üzerinden silinmesi istenilen şablona sağ tıklanarak açılan

pencerede Sil işlemi seçilerek silinebilir, Ekle ile yeni şablonlar eklenebilir; Özellikler ile

şablonların özelliklerine ulaşılabilir ve istenilen parametreler değiştirilebilir.

Aç İşlemi

Netcad ‘de proje açma işlemi Uygulama Menüsü/Aç işlemine girilerek gerçekleştirilir. Aç işlemine

girerken sol tarafta bulunan Son Dosyalar bölümünden, çalışılmış olan dosya geçmişi

görüntülenerek proje açma işlemi bu dosyalar üzerinden de gerçekleştirilebilir.

Proje açmanın kısayol işlemi ise Hızlı Araç Çubuğu üzerinde bulunan Dosya Aç ( ) simgesini

kullanmaktır.

Netcad 6 ile gelen yeni özelliklerden bir tanesi de Netcad ‘de açabildiğiniz bütün dosya türlerinin

aç işlemi ile gelen Dosya Aç penceresinden gerekli dosya türünün seçilerek açılabilmesidir.

Ekle İşlemleri

Dosya Ekle ve Yerleştir işlemi ile *.NCZ uzantılı dosyaları aktif projenizin üzerine ekleyebilir,

çizim ekranında belirleyeceğiniz koordinatlarda açabilirsiniz.

Dosya Ekle ve Yerleştir işlemine girdiğinizde açılan Dosya Ekle ve Yerleştir penceresinden

projenize eklemek istediğiniz *.NCZ uzantılı dosyayı seçebilirsiniz.

Seçtiğiniz dosya blok yapısında yüklenerek fare imlecinin ucuna gelecektir. Çizim ekranında

istediğiniz koordinata fare sol tuş yardımı ile yüklediğiniz dosyayı ekleyebilir, Koordinat Hesap Makinesi Menüsü veya Yakalama Araçları kullanılarak da istenilen koordinatlara

ekleyebilirsiniz. Dosyayı çizim ekranına yerleştirmek istemiyorsanız fare sağ tuş ile işlemi

iptal edebilirsiniz.

Dosya Ekle ve Yerleştir işlemi ile birden fazla projeyi çalıştığınız proje üzerinde istediğiniz

koordinatlarda açabilirsiniz.

Dosya Ekle işlemi ile farklı formatlardaki veriler mevcut proje koordinatları ile aktif proje

üzerine eklenebilir.

Dosya Ekle işlemi ile mevcut proje üzerine;

• Netcad Dosyaları; *.NCZ uzantılı dosyalar

• Netcad Rapor Dosyaları; *.CKS, *.TXT uzantılı Netcad ile alınabilen rapor dosyaları

• Spatial Veri ve Analiz Motoru; *.MDB, *.ACCDB, *.KML, *.KMZ, *.SHP uzantılı

referans dosyalar

• Diğer CAD Dosyaları; *.DGN, *.DWG, *.DXF uzantılı Autocad ve Microstation

dosyaları

• GPS Dosyası; *.NMEA, *.GPX, *.TXT uzantılı dosyalar

• Netcad Raster Dosyaları; *.DRE, *.VRT, *.TIFF, *.IMG vb. uzantılı raster dosyaları

• Vektör Dosyalar; *.MOS, *.XYZ, *.NCN, *.XLS vb. uzantılı nokta dosyaları,

• Netcad Makro Dosyası; *.NVB, *.NJV, *.NCS eklenebilir.

Başka Projeden Özellik Ekle işlemi ile başka projeler üzerindeki CAD Katmanları, Referans

Katmanlar, Spatial Bağlantılar, Bloklar, Projeksiyon bilgileri aktif proje üzerine eklenebilir. Bu

sayede bir proje üzerindeki tüm özellikleri diğer proje üzerinde tekrar oluşturmaya gerek

kalmadan seçilen özellikler aktarılıp işlem yapılabilirler.

Başka Projeden Özellik Ekle işlemi ile eklenebilen özellikler;

• CAD Katmanlar seçeneği ile CAD yapısındaki proje üzerindeki tabaka yapısı aktif

projeye aktarılabilir.

• Referans Katmanlar ile seçilen projedeki referanslar altında bulunan referans

katmanlar aktif projeye aktarılabilir.

• Spatial Bağlantılar ile veritabanı bağlantılı proje üzerindeki spatial bağlantılar aktif

projeye aktarılabilir.

• Projeksiyon ile seçtiğiniz projeye ait projeksiyon ve datum bilgileri aktif projeye

aktarılabilir.

• Değişkenler ile seçtiğiniz projeye ait proje değişkenleri bilgisi aktif projeye aktarılır.

Kaydet İşlemleri

Kaydet işlemi ile proje üzerinde yapılan değişiklikler kalıcı hale getirilmektedir. Üzerinde

çalışılan projeler, oluşabilecek çeşitli bilgisayar sorunlarına karşı (elektrik kesintileri vb.)

önlem olarak istenilen sıklıkta saklanmalıdır. Saklama işlemi, 'Uygulama Menüsü/Kaydet'

işlemi ile otomatik olarak sağlanabilir. Dosya aynı isim ve uzantı ile saklanacaktır.

Proje kaydetmenin kısayol işlemi ise Hızlı Araç Çubuğu’nda bulunan kaydet ( ) simgesini

kullanmaktır.

Dosyaların saklama öncesi otomatik yedeklenmesi daha önce mevcut bir dosya üzerine

yapılan kayıt işlemlerinde, dosyanın kaydedilmeden önceki durumu otomatik olarak

yedeklenir. Yedek dosyaların uzantısı, dosya takısının önüne '$' işareti getirilerek oluşturulur.

Örneğin; *.NCZ tipi dosyaların yedeği *.$NCZ dir. Varolan bir dosyanın üzerine, yanlışlıkla

başka bir dosya saklandığı zaman, o dosyanın *.$NCZ uzantılı halinde '$' takısı dosya

özelliklerinden silinerek Uygulama Menüsü/Aç işlemi ile açılıp kullanılabilir.

CTRL+S tuş kombinasyonu ile de kaydetme işlemi gerçekleştirilir.

Şablon Olarak Kaydet işlemi, oluşturduğunuz projenizi katman yapısı, projeksiyonu ve diğer

özellikleri ile birlikte şablon olarak saklamanız ve başka projelerde şablon olarak

kullanmanızı sağlayan işlemdir.

Farklı Kaydet; projelerinizi farklı isim ya da formatta kayıt etmenizi sağlayan işlemdir.

Farklı Kaydet komutu aşağıdaki durumlar için kullanılabilmektedir;

• Orijinal dosyayı bozmadan farklı bir isimle saklamak ve değişiklikleri bu

dosya üzerinde yapmak,

• Bir dosyanın farklı ya da aynı isimde yedeğini almak,

• Projenin içindeki noktaları saklamak (dosya tipi 'Nokta Dosyaları' olarak

seçilirse, projede bulunan noktalar istenen adrese istenen proje adıyla

saklanabilir ve dosya uzantısı '*.ncn' olur.)

• AutoCAD dosya formatında veri kaydetmek,

• Microstation dosya formatında veri kaydetmek,

• Nokta dosyalarını excel dosyası olarak kaydetmek.

Özellikleri Kaydet işlemi ile proje içindeki CAD Katmanları, Referans Katmanlar, Spatial

Bağlantılar, Bloklar, Projeksiyon bilgileri ayrıca kaydedilebilir. Bu sayede, bir proje üzerindeki

tüm özellikler yerine sadece istenen yapının kaydedilmesi sağlanmış olur.

İşleme girildiğinde çıkan Özellikleri Kaydet penceresi üzerinden kaydedilmek istenen özellikler

seçilebilir.

Özellikleri Kaydet işlemi ile kaydedilebilen özellikler;

• CAD Katmanlar ile proje üzerindeki tabaka yapısı kaydedilebilir. CAD katmanlarını

kaydetmek için CAD Katmanlar seçimi aktif hale getirilir.

• Referans Katmanlar ile proje üzerindeki referans yapısı kaydedilebilir. Referans

Katmanlarını kaydetmek için Referans Katmanlar seçimi aktif hale getirilir.

• Spatial Bağlantılar ile proje üzerindeki bağlantı yapısı kaydedilebilir. Spatial referans

katmanlarını kaydetmek için Spatial Bağlantılar seçimi aktif hale getirilir.

• Projeksiyon ile seçtiğiniz projeye ait projeksiyon ve datum bilgileri özellik olarak

kaydedilebilir.

• Değişkenler ile projeye ait değişkenler özellik olarak kaydedilebilir.

Seçilen Objeleri Kaydet işlemi ekrandan seçilen objelerin blok olarak kaydedilip *.NCZ

formatında saklanması işlemidir.

Objeler Seçim Araçları/Hızlı Seçim Araçları ile seçilebileceği gibi manuel olarak da ekrandan

seçilebilir. Bir çizim veya çizimin bir parçası, başka projelerde kullanılmak üzere blok objesi

olarak saklanabilir. Bu özellik pafta indeksi, onay yazıları, tip kesitler, firma amblemleri gibi

serbestçe yerleştirilmesi gereken proje veya proje parçalarının saklanması amacıyla da

kullanılabilir.

Seçilen Objeleri Kaydet yöntemi ile bir proje içerisinde sadece istenilen obje gruplarının

seçilerek saklanması sağlanabilir. Örneğin; büyük projelerde sadece noktalar, kadastro

parselleri, taramalar vb. obje grupları seçilebilir ve ayrı dosyalar altında saklanabilir. Bu tür

dosyaların ana projeye eklenmesi Dosya Ekle işlemi ile yapılabilir. Ayrıca bu dosyalar 'Dosya Yükle' işlemi ile tek olarak yüklenerek üzerlerinde gerekli işlemler yapılabilir.

Rulo Şeklinde Kaydet işlemi özellikle yol, enerji nakil hattı, kanal, akarsu ıslahı gibi şeritvari

projelerin uzunluğundan dolayı çizimini almak ve belli kağıt normlarına işlemek için

kullanılmaktadır. Bu tip projelerin çiziminin daha kolay alınabilmesi için 'Rulo' işlemleri

düzenlenmiştir. Rulo işlemleri sonunda proje belli yerlerinden kırılarak uzun çizim alınacak

şekilde düzenlenmiş olacaktır. Netcad 6 ile birlikte raster referanslar da rulo olarak

kaydedilebilmektedir.

Projenin rulo halinde açılabilmesi için şunlara dikkat edilmelidir:

• RULO adlı bir tabaka açılmalı.

• Giriş/Çizim Araçları/Çizgi/Paralel Çizgi işlemi ile rulo genişlik değerleri tanımlanmalı.

• Güzergah ekseni baz alınarak mümkün olduğu kadar az kırıkla rulo sınırları

çizilmelidir.

RULO tabakasında Giriş/Çizim Araçları/Çizgi/Paralel Çizgi Çiz işleminden sonra rulo şeklinde

kaydetme işlemi için Rulo İşlemleri penceresinden Rulo Şeklinde Kaydet seçeneğine girilir.

‘Ruloya Grid Üretme’ işlemi de bu pencereden gerçekleşir.

Çizim Düzeltmeleri penceresinde kaydedilecek *.NCZ için parametreler belirlenir ve Tamam ile

işlem sonlandırılır.

Netcad6 ile birlikte raster verilerin olduğu projeler de aynı işlem adımları ile rulo

kaydedilebilir.

Netcad 6 ile birlikte referansların da rulo kaydedilmesi mümkündür.

Gönder İşlemleri

Gönder işlemi ile üzerinde çalışılan *.NCZ, Google Earth programına aktarılabilir, e-posta ile

NCZ formatında veya ekran görüntüsü ile raster formatında gönderilebilir ya da GPS dosyası

oluşturulabilir.

Google Earth gönderme seçeneği ile seçilen objeler online olarak Google Earth üzerine

aktarılarak izlenebilir.

İşleme girildiğinde ekrana gelen Google Earth’e Gönder penceresinde projenin projeksiyonu

ve projede Google Earth'e aktarılacak tüm alan ya da gönderilmek istenen objeler seçilmelidir.

İşlem sonucunda oluşacak dosya için de kaydedilecek dizin seçilmelidir.

E-Posta ile Gönder seçeneği ile üzerinde çalışılan *.NCZ dosyasının e-posta eki olarak

gönderilmesi işlemidir.

E-posta göndermek için varsayılan posta istemcisinin Microsoft Office Outlook olması

gerekmektedir. Aksi halde uyarı alınacaktır. İşleme girildiğinde projenin bir kopyası mail eki

olarak ilgili mail'e eklenecektir.

Netcad Teknik Desteğe E-Posta Gönder seçeneği ile üzerinde çalışılan aktif projenin Netcad

Teknik Hizmetler ve Eğitim Müdürlüğü'ne e-posta eki olarak gönderilmesi işlemidir. Proje

aşamalarında Netcad ile ilgili desteğe ihtiyaç duyulduğu durumlarda (hatalar, uyarılar vb.) bu

işlem kullanılabilir. Mail içeriğinde destek konusu ve iletişim bilgileri bulunmalıdır.


gerekmektedir. Aksi halde uyarı alınacaktır.

İşleme girildiğinde projenin bir kopyası *.NCZ formatında saklanarak mail eki olarak ilgili maile

eklenecektir.

Ekran Görüntüsü gönderme seçeneği ile üzerinde çalışılan projenin ekran görüntüsü JPEG

formatında e-posta eki olarak gönderilebilir.


gerekmektedir. Aksi halde uyarı alınacaktır. İşleme girildiğinde projenin ekran görüntüsü mail

eki olarak ilgili mail'e eklenecektir.

GPS gönderme seçeneği ile üzerinde çalışılan *.NCZ dosyası içerisindeki nokta verileri GPS

dosyası olarak kaydedilebilmektedir.

İşleme girildiğinde GPS Kaydet penceresinden kaydedilecek GPS dosya dizini belirlenir ve

aktarılacak noktaların seçimi yapılır. Projenin tamamı Tüm Objeler seçeneği ile ya da bir kısmı

Seçilen Objeler seçeneği ile GPS ortamına gönderilebilir. Seçim işlemi manuel yapılabileceği

gibi Seçim Araçları yardımıyla ya da klavyeden boşluk tuşuna basarak Seçim menüsü

yardımıyla da yapılabilir.

Özellikler

Proje Özellikler menüsü ile Netcad üzerinde aktif olan projeye ait genel özelliklere

ulaşılabilmektedir. Bu menü üzerinden projenin ölçeği ve projeksiyonu gibi projeye ait

özellikler değiştirilebilir.

Ölçek bölümünde, projenin çalışma ölçek değeri ‘Ölçek Kutucuğu’na yazılır, böylelikle

projenin çalışma ölçeğine göre çıktısı alınabilir. Çalışma ölçeği çizim ölçeği değildir. Proje

başında yapılması gereken projenin ölçeği düşünülerek verilecek bir değerdir. Sonradan da

projeyi istenen ölçeğe getirmek mümkündür.

Çalışma ölçeği yazı boylarını, şekil (sembol) boylarını, blok boylarını ve akıllı nesne boylarını

etkiler.

Çalışma ölçeği proje ile birlikte saklanır. Başka bir projenin çalışma ölçeği farklı aktif projeye

eklenmesi durumunda, aktif proje çalışma ölçeği öngörülür.

Projeksiyon bölümünde, aktif projenin projeksiyonun değiştirilebildiği penceredir. Bu pencere

ile farklı projeksiyonlarda çalışılmış projeler aynı anda projeksiyon değerlerinin

eşleştirilmesiyle aynı projeksiyon ve datumda kullanılabilir. Değerler projeyle birlikte saklanır

ve dosya yüklenirken bu değerlere göre konumlandırılır.

Ayrıca, vektör verilerin projeksiyon dönüşüm işlemleri projeksiyon penceresinden yapılır.

Projeksiyon değiştirildiğinde, vektör verilerin projeksiyonu da otomatik olarak değişir.

UTM sistemindeki dilim orta boylam değeri ve dilim genişlik değerleri buradan da girilebilir.

Her proje için bu ayarların yapılması gerekir. Değerler projeyle birlikte tutulur. Eklenen iki

proje dilim genişlik ve dilim orta boylamı değerleri dikkate alınarak aynı sistemde birleştirilir.

Daha önce oluşturulmuş paftalar varsa buradan gerekli değerler girilmelidir. Ülke koordinat

sisteminde 'Hesap/Diğer Hesap Araçları/StpPafta Editörü' ile açılan paftalarda projenin 'Proje

Parametreleri' ile girilen değer dikkate alınır. Ülke paftası açmak için bu değerlerin girilmesi

gerekir.

Ayrıca Netcad6 ile projenin farklı bir projeksiyondaki değerlerinin görüntülenebileceği başka

bir projeksiyon özelliği eklenmiştir. Diğer bir projeksiyon belirlemedeki amaç koordinat,

uzunluk ve alan değerlerini proje projeksiyonundan farklı bir projeksiyon değerinde görmektir.

Tanımlanan bu projeksiyon istendiğinde aktive edilebilir. Burada belirlenen diğer projeksiyon

sorgu araçlarındaki komutları da etkileyecektir.

Proje Bilgileri bölümünde, aktif projede kullanılan katman sayısı, çizgi tipi sayısı, obje sayısı ve

blok sayısı hakkında bilgilerin verildiği penceredir. Burada yer alan değerler (Katman Sayısı,

Çizgi Tipi Sayısı ve Obje Sayısı) ‘Proje Düzenleme İşlemleri’ ile değişebilir.

Proje Düzenleme İşlemleri

Proje Düzenle menüsü yardımı ile aktif projede düzenleme işlemleri yapılabilmektedir.

Üzerinde çalışılan *.NCZ dosyasında kullanılmayan tanımlar temizlenebilir, çift objeler ve çift

koordinatlı objeler otomatik olarak ayıklanabilir.

Kullanılmayan Tanımları Temizle ile projeler saklanırken kullanılsın ya da kullanılmasın

katmanlar, hatlar, yazı tipleri, semboller ve bloklar ile birlikte saklanır. Kullanılmayan

Tanımları Temizle işlemi ile proje bittikten sonra kullanılmayan bu objelerin ilgili

kütüphaneden temizlenmesini sağlar.

Çift Objeleri Ayıkla işlemi ile bir projede alan, nokta, yazı gibi objeler aynı isimde birden fazla

kullanılmışsa bunları temizlemek için ‘Proje Düzenle’ işlemi kullanılabilir. Bu şekilde projelerin

boyutunun büyümesine ve hatalı üretilmesine sebep olan fazla objeler ayıklanmış olur.

Bu işlem için Uygulama Menüsü/Proje Düzenle/Çift Objeleri Ayıkla işlemi seçilir.

Çift olarak tespit edilen objelerin atılacağı tabaka adı verilir. Standart olarak buradaki tabaka

adı 'ÇİFT_OBJE' dir. Tamam ile ayıklanacak objelerin seçimi manuel olarak yapılabileceği gibi

klavyeden boşluk tuşuna basılarak 'Seçim' menüsü ve Hızlı Seçim Araçları da kullanılabilir.

Çift Koordinatlı Objeleri Ayıkla işlemi ile bir projede alan, nokta, yazı gibi objeler aynı isimde

ve aynı koordinatlarda birden fazla kullanılmışsa bunları temizlemek için kullanılmalıdır.

Bu işlem için Uygulama Menüsü/Proje Düzenle/Çift Koordinatlı Objeleri Ayıkla menüsü

seçilir.

Çift koordinatlı olarak tespit edilen objelerin aktarılacağı tabaka adı verilir. Standart olarak

buradaki tabaka adı ÇİFT_ÇİZGİ dir. Objelerin ayıklanmasında alttaki ya da üstteki objelerin

ayıklanması kullanıcı tanımlıdır. Hata kriteri objelerin birbirlerine olan yakınlık kriterini belirtir.

Tamam butonuna basıldığında ayıklanacak objelerin seçimi manuel olarak yapılabileceği gibi

klavyeden boşluk tuşuna basılarak 'Seçim' menüsü ve Hızlı Seçim Araçları da kullanılabilir.

Çizdir İşlemleri

Çizdir işlemi projenin kağıt ortamına kopyasının alındığı işlemdir. Çizdir işleminin yanı sıra

seçilen objeleri ve seçilen pencereleri çizdirme seçenekleri mevcuttur.

Çizdir işlemine girildiğinde Çizdir Penceresi açılacaktır. Buradan çizim için gerekli

ayarlamaların yapılması gerekmektedir.

Yukarıdaki hazır özellikler gelen pencerede;

• Boşluklar; Kağıt kenar boşlukları 10 mm gelecektir. Kullanıcı isterse kağıt kenar

boşluklarını değiştirebilir.

• Ölçek; Çıktı ölçeği belirlenebileceği gibi seçimin kağıda uydur seçeneği de

kullanılabilir. Bu durumda yazıcı ayarlarından belirlenen kağıda uygun çıktı

alınacaktır.

• Seçenekler; Çıktıya çerçeve çizdirilebilir ya da sadece taramaların çıktıya yansıması

sağlanabilir.

• Ayarlar; Sistemde tanımlı yazıcıların bulunduğu pencereye gidilir. Netcad, print

işlemlerinde yazıcılarınızın bulunduğu klasörü sistemden alır. Bu yüzden sistemde

tanımlı yazıcı yoksa çizdir işlemlerinde "Tanımlı Yazıcı Yok" mesajını görüntülenir.

• Düzeltme; Kalibrasyon düzeltmelerinin yapıldığı bölümdür. ‘Düzelt’ kutusu seçilip

açılan pencereden X ve Y eksenlerine göre düzeltme miktarları girilebilir.

• Şablon; Çizdirilecek projeler için daha önceden hazırlanmış bir altlık gibi

düşünülebilir. Bu amaçla hazırlanan şablonlar çizimde kullanılabilir. Şablonlar,

projede çizdirilmesi istenilen alanı ve baskıda yer alması istenilen diğer elemanların

nereye geleceğini belirlerler. Ölçek çubuğu, projeksiyon bilgileri, lejand ve çeşitli

açıklamalar gibi her türlü bilgi şablonlar sayesinde çizim anında kullanılabilirler.

Seçilenleri Çizdir işlemi, ekrandan seçilen objelerin çizdirilmesi işlemidir. Seçim manuel olarak

yapılabileceği gibi klavyeden boşluk tuşuna basılarak 'Seçim Menüsü' ile ya da 'Hızlı Seçim

Araçları' yardımıyla da seçilim yapılabilir.

Seçim işlemi gerçekleştirildiğinde Çizdir ekranı açılacaktır. Buradan çizim işlemi ile ilgili

ayarlamaların yapılması gerekmektedir.

Netcad6 ile çıktı şablonları hazırlamak çok kolaydır. Kağıt olarak belirlenen bölge KUTU objesi

ile belirlenmelidir. Bu kutunun adı, KAGIT ya da PAPER olabilir. Çizim alanı için de bir KUTU

objesi çizilmelidir, bu kutunun adı PENCERE ya da WINDOW olabilir.

Kalan yerlerde ne olacağı kullanıcıya bağlıdır. Dilediğiniz sembol, resim, yazılar vs.

kullanılabilir.

Eğer '??' ile başlayan yazı var ise bunlar şablonun kullanılması istenildiğinde kullanıcıya

otomatik olarak sorulur.

Otomatik olarak yazdırılmak istenen bilgiler ise Yazı işlemi ile gelen pencerede yazı satırının

yanında yer alan Yazı üzerine tıklanarak yazdırılabilir. Yazı butonu ile ulaşılan pencere

Uygulama Menüsü/Özellikler/Proje Değişkenleri alanına bilgi olarak girilmiş olan verilerin

saklandığı bölümdür.

• Önizleme; penceresine girilerek çizim üzerinde yapılan son ayarlamaların görünümü

sağlanabilir. Önizlenecek pencere seçildiğinde 'Önizleme' ekranı görüntülenir.

Tamam butonuna basılarak fare imlecinin ucuna gelen çizim penceresi yardımıyla çizdirilmesi

istenilen alan seçilir.

• F5, F6 ile çizim ölçeği etkileşimli olarak değiştirilebilir.

• F7, F8 ile çizim 1 grad aralıkla etkileşimli olarak döndürülebilir.

Proje seçilen kağıda sığıyorsa uygun şekilde yerleştirilmelidir. Sığmıyorsa çerçeve ile sınırlanan

alanın dışı kesilecektir. Kağıdın projeye oturtulması için, gerekli görülen daha ince ayarlamalar,

klavyedeki ok tuşları ile yapılabilir. Fare sağ tuşu ile (Esc) işlem iptal edilebilir.

Gerekli ayarlamalar yapıldıktan sonra çizimin yazıcıya gönderilmesi için farenin ucundaki

çerçeve yerleştirilir. (Bu işlem sırasında Nokta Yakalama Araçları pasif durumda olmalıdırlar).

Daha önce çizim yapılmışsa, çizim penceresi ekranda kalacaktır. Çizim için seçilen tüm

pencereler, çizim sonunda CIZPEN katmanına pafta objesi olarak kayıt edilirler. Bu paftalar

CIZPEN-1, CIZPEN-2 .. olarak adlandırılırlar. Bu şekilde parça parça yapılan çizimlerde tam

kenarlaşma sağlanabilir. Aynı yere çizim yapılması gerekiyorsa, ‘son nokta yakala’ yakalama

modu aktifken, önceki çizim penceresinin sol alt köşesi yakalanmalıdır. Sağa doğru ardışıl

çizimlerde, örneğin rulo çizimlerinde ise, önceki pencerenin, sağ alt köşesi yakalanmalıdır.

Çizim sırasında, haberleşmede olabilecek bir hata rapor edilirse, isteğe bağlı olarak çizim

işlemi devam edebilir veya çizim iptal edilebilir.

Seçilen Pencereleri Çizdir işlemi; ekrandan seçilen pencere içerisinde kalan çizimi çizdirme

işlemidir. Seçim kutu olarak oluşturulmuş objeler için geçerlidir. Bu işlemin amacı pafta

indekslerine göre pratik olarak çıktı almaktır.

Seçim işlemi gerçekleştirildiğinde Çizdir ekranı açılacaktır. Buradan istenilen ayarlamaların

yapılması gerekmektedir.

Bu işlemde Tamam butonuna basıldığında herhangi bir pencere seçimi yapılmaz. Bunun

nedeni zaten çizdirme işlemi için pencerenin seçilmiş olmasıdır.

NetStore

Netstore; Netcad 6 GIS üzerinde çalışan uygulamalarının, bazı verilerin, çok özel işler yapan

akıllı nesnelerin indirilebileceği bir web sitesidir.

Netstore ile Netcad uygulama yazılımlarına daha küçük parçalar halinde sahip

olunabilmektedir. Netsurf tamamını kullanmak yerine üçgenleme aracı ayrı, hesap araçları

ayrı, paftalama araçlarının ayrı ayrı kullanılabileceği bir uygulamadır.

Uygulamalar bölümünde, NetStore ‘dan edinilebilecek uygulamalar görüntülenebilmektedir.

Uygulamalarım bölümünde, NetStore ‘dan satın alınmış ve ya yüklenmiş uygulamalar

görüntülenmektedir.

Sipariş Yükle bölümü ise, Netstore ‘dan istediğiniz uygulamaları sipariş edebileceğiniz

bölümdür.

Kapat İşlemleri

Kapat işlemi ile ekranda çalışılan projeler tek tek ya da toplu olarak kapatılabilmektedir. Aktif

proje kapatılabileceği gibi açık olan tüm projelerin kapatılması da sağlanabilir.

Ayrıca kapat işleminin kısayol kullanımı ise Hızlı Araç Çubuğu üzerinde bulunan Kapat ( )

simgesini kullanmaktır.

Aktif Projeyi Kapat işlemi ile ekranda çalışılan aktif proje kapatılabilir. Birden çok proje ile

çalışılması durumunda, aktif proje, en öndeki projedir ve pencere başlığı yanında yeşil onay

ikonu bulunur.

Tümünü Kapat işlemi ile Netcad üzerinde çalışılan aktif ve pasif tüm projeler kapatılabilir.

Aktif proje başta olmak üzere kapatma işlemi gerçekleşir. Projenin kapatılması sırasında,

projelerde bir değişiklik olmuşsa uyarı mesajı görüntülenir.

Genel Ayarlar

Uygulama Menüsü/Genel Ayarlar sekmesi ile ulaşılır. Programla ilgili birtakım ayarlamaların

yapıldığı, işlemlerle ilgili olarak bir takım kriterlerin belirlendiği ve kullanım sırasında kullanıcı

tarafından standartların belirlendiği bölümdür. Uygulama Menüsü/Genel Ayarlar ile işleme

ulaşılır.

Bu pencerede yer alan standart başlıklara ilaveten, yüklü olan bir kısım modüllere ilişkin

ayarları içeren alt başlıklar da yer alabilir.

Genel menüsü Netcad' e ait program genel ayarlarının yapıldığı menüdür.

Varsayılan NCZ Şablonu; Varsayılan şablon ile daha önce hazırladığınız bir projeye ait

özelliklerin yeni projelerinizde otomatik gelmesini sağlayabilirsiniz. Sürekli kullandığınız

projeksiyon, sembol, hat tipi, lejand gibi ayarları ve bunların herhangi bir kombinasyonunu

Farklı Kaydet/Şablon Olarak Kaydet işlemi ile şablon haline getirebilir ve projeleriniz için

kullanabilirsiniz.

Dil; Dil seçeneği ile Netcad arayüzü ve menülerini 3 farklı dilde Türkçe, İngilizce ve Rusça

görüntüleyebilirsiniz.

Tema; Farklı tema seçenekleri ile Netcad arayüzünü istediğinize göre özelleştirebilirsiniz.

Varsayılan Pencere Şeffaflığı; Netcad işlemleri sırasında açılan pencerelerin şeffaf olarak

görüntülenmesini sağlayabilirsiniz.

Kuşgözü Penceresi Görünsün; İşlem sırasında imleci takip eden ve imlecin bulunduğu bölgeyi

kuş bakışı ile gören ayrı bir pencere açılmasını sağlar. İmleç hareket ettiğinde bu pencerede

izlenir. Kuşgözü penceresi açıldığında üzerine gidilen ya da işlem yapılan obje izlenir.

Durum Çubuğu Görünsün; Ekranın altında bulunan ipucu, koordinat paneli ve ölçek grubunun

kapatılıp açılmasını sağlar.

Saklama Sonrasında Geri Al; Çalışılan proje saklandıktan sonra (Uygulama

Menüsü/Proje/Kaydet) projeyi kapatmadan proje üzerinde Geri Al işlemi

uygulanabilmektedir.

Obje Seçilince Yanıp Sönsün; Sorgu, Döndür, Kaydır gibi seçim gerektiren bir işleme

girildikten sonra seçilen objenin bir kez kırmızı renkte yanıp sönmesini sağlar.

Obje Seçici Sürekli Aktif Olsun; Netcad ekranında vektörel verilerin seçimi ile ilgili işlemlerde

hangi vektörel veriyi seçeceğimize dair bilgilendirme ve seçim amacı ile açılan penceredir.

Ekrandaki Raster Taramalar Ölçekten Bağımsız; Raster taramaların ölçeğe bağlı olarak veya

ölçekten bağımsız olarak görüntülenmesini sağlar. Bu buton aktifken Raster taramaların

boyutları ekran ölçeği ne olursa olsun sabit kalacaktır. Bu buton pasif yapılır ise ekran ölçeği

değiştikçe raster taramanın boyutları da değişecektir.

Saklama Zamanı [1-100 dk.]; Projelerin kaydedilmesi için kullanıcıların uyarılmasını sağlar.

Sıfır (0) ile 100 dakika arasında bir zaman verilebilir. Eğer saklama zamanı sıfır (0) verilirse

herhangi bir uyarı çıkmayacaktır. 1 ile 100 arasında verilirse süre sonunda otomatik olarak bir

uyarı gelecek ve kullanıcının isteğine bağlı olarak saklama işlemi yapılacaktır.

Saklama işlemi otomatik olarak yapılmaz, kullanıcının isteğine göre yapılır.

Çoklu Doğru Penceresi Gösterilsin; Çoklu doğru çizimi ardından ekrana gelen çoklu doğru

penceresinin ekrana gelip gelmeyeceğini belirler. Bu buton pasif yapılır ise çoklu doğru

oluşturma sonucu uyarı penceresi çıkmayacaktır. Bu buton aktif yapılır ise çoklu doğru objesi

oluşturmanın ardından ‘Çoklu Doğru/Alan Özellikleri’ penceresi açılacaktır.

Obje İzleme Ayarları; Aktif proje üzerinde bulunan objelerin arama ve sorgulama işlemlerinde

obje limitinin ölçek ve katsayı olarak değiştirilebileceği seçim menüsüdür. Verilen değerler

'Limit Bul' işlemini etkilememektedir.

Nokta ve Obje Seçimi menüsü farenin işlem ayarlarının yapıldığı menüdür.

Sol Mouse Tuşu Son İşlemi Tekrarlasın; En son yapılan işlem tekrar yapılmak istendiğinde

işleme girmeden fare sol tuşuna basılması yeterli olacaktır. Örneğin; Pencere Büyült (Zoom)

işlemi yapıldıktan sonra tekrar işleme girmeden fare sol tuşuna basılarak ardışıl olarak zoom

işlemi gerçekleştirilebilir.

Sağ Mouse Tuşu; İki seçenek bulunur. ‘Sağ Tuş Popup Menüsünü Açsın’ seçilirse, sağ fare

tuşu her zaman ‘Netcad Araç Çubukları’ pop-up menüsünü açar. ‘İşlemi Bitirsin’ seçilirse, sağ

fare tuşu yapılan işlemi sonlandırır.

Sağ Tuş Popup Menüsü; Aktif projede sağ tuş, pop-up menüsü olarak gelecek menünü seçimi

sağlanır. Listeden pop-up olarak görüntülenmek istenen menü seçilir. ‘Yok’ seçilirse pop-up

menü oluşmaz. Örneğin Koordinat Hesap Makinası seçilerek Sağ Mouse Tuşu İşlemi Bitirsin

seçeneği pasif yapılırsa sağ tuş işlemi ile Koordinat Hesap Makinesi’nde bulunan tüm ikonlar

görüntülenir.

Modelden Kot Oku; Bu seçenek aktif yapıldığında, arazi modeli (üçgen model) üzerinde

çalışılıyorsa oluşturulan doğru, çoklu doğru, spline ve noktaların kotları (Z) otomatik olarak

hesaplatılacaktır.

Noktalardan Kot Hesapla; Bu seçenek aktif yapıldığında, nokta dosyası üzerinde çalışılıyorsa

oluşturulan doğru, çoklu doğru, spline ve noktaların kotları (Z) otomatik olarak

hesaplatılacaktır.

Noktalardan Kot Hesapla Yarıçap; Noktalardan kot hesaplanırken burada verilen yarıçap

içinde kalan noktalardan enterpole yapılır. Örneğin atılan bir noktanın 100 m yarıçaplı

çevresinde kotlu nokta yoksa o zaman bu noktaya kot üretilmeyecektir.

Obje Seçici Sürekli Aktif Olsun; Obje seçicinin sürekli aktif olması için bu seçenek işaretlenir.

Yaklaş/Uzaklaş Faktörü (>1) %; Ekran üzerinde yapılan yaklaş, uzaklaş, noktaya yaklaş,

noktadan uzaklaş gibi işlemlerde her bir hareket için verilen yaklaşma-uzaklaşma oranıdır. Bu

yüzde(%) bir değerdir ve 1'den büyük olmalıdır. Örneğin 100000 ekran ölçeğinde yaklaşma

faktörü %5 verilecek olursa ekran ölçeği 2000 olacaktır.

Birimler ve Görünüm, Menüsü ile Netcad'in genel birim ve görünüm ayarları yapılır.

Birim ayarları, Projedeki tüm ölçü birimlerinin ayarlandığı bölümdür.

Birim ayarları menüsü birçok Netcad fonksiyonu içerisinde duyarlılık, uzunluk, alan, açı,

yükseklik, eğim, hız, ağırlık, hacim ve koordinat bilgileri değişiminin hızlı ve kolay yapılabilmesi

için hazırlanmıştır.

Genel : Bir sayının virgülden sonraki ondalık bölümünün basamak sayısını belirlemek için

duyarlılık bölümü kullanılır. butonu ile hesap makinesine ulaşılabilir.

Uzunluk; Projedeki uzunluk değerleri istenilen uzunluk birimi ile hazırlanabilir. Birim

bölümünden uzunluk birimi, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı

ayarlanabilir.

Alan; Projedeki alan değerleri istenilen alan birimi ile hazırlanabilir. Birim bölümünden alan

birimi, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı ayarlanabilir.

Kot; Projedeki yükseklik değerleri istenilen yükseklik birimi ile hazırlanabilir. Birim

bölümünden yükseklik birimi, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı

ayarlanabilir.

Koordinat; Projedeki koordinat değerleri istenilen koordinat birimi ile hazırlanabilir. Birim

bölümünden koordinat değeri olarak desimal degree (dd), derece-dakika-saniye (dms) ya da

metre (m) birimi, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı ayarlanabilir.

Eğim; Projedeki eğim değerleri istenilen birimde hazırlanabilir. Birim bölümünden yüzde eğim

(% ..) ya da eğim (tanjant alfa) değeri, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı

ayarlanabilir.

Hız; Projedeki hız değerleri istenilen hız birimi ile hazırlanabilir. Birim bölümünden hız birimi,

duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı ayarlanabilir.

Ağırlık; Projedeki ağırlık değerleri istenilen ağırlık birimi ile hazırlanabilir. Birim bölümünden

ağırlık birimi, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı ayarlanabilir.

Hacim; Projedeki hacim değerleri istenilen hacim birimi ile hazırlanabilir. Birim bölümünden

hacim değeri olarak m3 ya da litre (lt) birimi, duyarlılık bölümün virgülden sonraki basamak

sayısı ayarlanabilir.

Debi; Projedeki debi değerleri istenilen debi birimi ile hazırlanabilir. Birim bölümünden debi

değeri olarak m3/h ya da lt/sec birimi, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak

sayısı ayarlanabilir.

Km+: Projedeki km+ değerleri istenilen birim ile hazırlanabilir. Birim bölümünden km+ değeri

olarak km+ ya da kmil birimi, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı

ayarlanabilir. Örneğin bir yol projesinde görsel en kesit izleyicide km+ ya da kmil olarak

görüntülenebilir.

Koordinat Duyarlılığı: Obje koordinatlarının ondalıklı kısımlarının hane sayısı girilir. Objelerin

koordinat değerleri noktadan sonra burada yazılan hane kadar gösterilir. Gerek ekranda

gerekse çıktılarda bu şekilde görünecektir. Ekranın atındaki bölümde koordinat ayarlarının

yapılıp yapılmadığı anlaşılabilir ya da Giriş/Çizim Araçları/Nokta (Ctrl+N) işlemi ile çıkan bilgi

tablosundan görünebilir.

Kot Duyarlılığı: Obje kotlarının (Z) ondalıklı kısımlarının hane sayısı girilir. Objelerin kot

değerleri noktadan sonra burada yazılan hane kadar gösterilir. Gerek ekranda gerekse ilgili

çıktılarda bu şekilde görünecektir. Giriş/Çizim Araçları/Nokta (Ctrl+N) işlemi ile çıkan

tablodan kot değeri girildiğinde ayarın yapılıp yapılmadığı anlaşılabilir.

Alan Duyarlılığı: Alan miktarlarının ondalıklı kısımlarının hane sayısı girilir. Alan değerleri

noktadan sonra burada yazılan hane kadar gösterilir. Gerek ekranda gerekse ilgili çıktılarda bu

şekilde görünecektir. Çoklu Doğru Çiz ve Alan Çiz işlemi sonunda çıkan bilgi tablosundan

ayarın yapılıp yapılmadığı anlaşılabilir.

Uzunluk Duyarlılığı: Obje uzunluk değerlerinin ondalıklı kısımlarının hane sayısı girilir.

Objelerin uzunluk değerleri noktadan sonra burada yazılan hane kadar gösterilir. Gerek

ekranda gerekse ilgili çıktılarda bu şekilde görünecektir. Ekranın atındaki bölümde ayarın

yapılıp yapılmadığı anlaşılabilir.

Kiriş Dik Boy: Daireleri oluşturan doğruların kiriş dik boy değerleridir. Bu değer ne kadar küçük

olursa daireyi oluşturan doğruların sayıları da artacaktır.

Nokta Ad, Kot, Kod Boyu; Ekrandaki noktaların isimlerini, kotlarını ve kodlarını görmek için

‘Görünüm’ menüsünde bulunan ‘Nokta Görünüm Ayarları’ altındaki ilgili kutucuklar aktif

yapılır. Bu değerlerin boyutu buraya verilen değer ile belirlenir.

Ada/Parsel Yazı Boyu (mm): Ekrandaki alanların isimlerini görmek için ‘Görünüm’ menüsünde

bulunan ‘Alan Görünüm Ayarları’nda ‘Alan Adları’ kutucuğu aktif yapılır. Alan adlarının

büyüklükleri buradan verilen değer ile ayarlanır. Verilen değer çizime de yansıyacaktır.

Ada/Parsel Şeklinde: Bu kutucuk aktif yapıldığında alan isimleri aşağıdaki gibi ada/parsel

şeklinde görünecektir.

Nokta No Uzunluğu: Ekranda görünen nokta adlarının hane sayısını belirler. Noktaların

ekranda görünen isimleri bu fonksiyon ile kısaltılır. Hafızadaki hane sayısı aynı kalmasına

rağmen ekranda görülen rakam sayısı 1 ile 4 arasındadır. Her 10 noktada bir noktanın tam adı

görünecektir. Bunun amacı, ekranda kalabalık bir görüntü yaratmamak ve çalışma hızını

arttırmaktır. Eğer bu değer sıfır (0) verilirse noktaların adı tam görünecektir.

Ölçü ve Röleve menüsü ile ölçülendirme işlemlerinde oluşan hatlar, değerler ve semboller için

olması istenen ayarlamalar yapılır. Ayrıca röleve işlemindeki yazı boyları, alinman kriteri gibi

parametrelerin ayarlandığı bölümdür. Uygulama Menüsü / Genel Ayarlar / Ölçülendir ile

menüye ulaşılır.

Çizgi Boşluğu (mm); Ölçülendirilecek objenin noktaları ile ölçü çizgilerinin başlangıcı

arasındaki mesafeyi belirler, verilen değer kadar boşluk bırakılır.

Çizgi Fazlığı (mm); Ölçü çizgilerinin kesiştiği yerden taşan çizgi uzunluğunu belirler.

Sembol No; Ölçü çizgilerinin kesişme noktasındaki sembol numarasıdır. Aktif sembol

dosyasından sembol numarası seçilir.

Sembol Boyu (mm); Ölçü çizgilerinin kesişme noktasındaki sembolün boyunu belirler.

Yazı Boyu; Ölçü değerinin ekrana yazdırılacağı yazı boyunu belirler.

Açı Türü; Ölçme araçlarında kullanılacak açı türünü belirler. Grad ya da Derece seçenekleri

vardır.

Ok Sembol Boyu; Daire yarıçapı yazdır ikonuyla çizdirilen ok başlığının boyuna olan uzunluğu

belirler.

Ok Sembol Eni; Daire yarıçapı yazdır ikonuyla çizdirilen ok başlığının enine olan uzunluğunu

belirler.

Röleve

Dik Yazı Boyu (mm); Yazı boylarını belirten değerdir. İstenilen değer buraya yazılabilir.

Nokta Adı Boyu (mm); Nokta adlarının boyutunu belirten parametredir.

Alinman Kriteri; Alinmana Cephe Yaz işleminde verilen parametreye göre noktaların

doğrunun üzerinde kabul edilmesiyle ilgili değerdir. Tabloda olduğu gibi alinman üzerinde 5cm

uzaklığa kadar olan noktalar alinman üzerinde varsayılır.

Cephe/Kutur Yazıları Etkileşimli; Bu ikon aktif ise Kutur Yaz işleminde kutur üzerine cephe

bilgisi de yazılır.

Ara Mesafelerde 0'ları (Sıfırları) Kaldır; Bu ikon aktif ise ara mesafe yazımlarında noktadan

sonraki 0'ı yazmaz.

Raster veri özelliklerinin genel ayarları bu seçenekler ile yapılabilir.

Lisans;

Kullanılan Netcad anamodül ve diğer yüklü modüllerin versiyon bilgileri ile kullanıcının kilit

numaralarının bilgileri bu pencerede yer alır.

Netcad modülleri arasında bulunması istenmeyen modüller işareti pasif yapılarak bir sonraki

Netcad açılışında gözlemlenmeyecektir.

Güncellemeleri Kontrol Et: Netcad versiyon güncellemelerinin kontrol edilebileceği ekrandır.

Güncelleme var ise Netcad açılış ekranında da sormaktadır.

Lisansları Güncelle: Netcad açılırken otomatik olarak sunucudan güncel lisans dosyalarını

programa almaktadır, kullanıcı lisans dosyalarını manuel güncellemek isterse bu bölümden

gerçekleştirebilir. Lisans güncelleme işlemi için internet bağlantısı gerekmektedir.

Lisans güncelleme işlemi ardından 'Lisans dosyaları güncellendi.' uyarısı alınacaktır.

Sistem Bilgisi: Bilgisayar özellikleri ve yüklü modüller ile ilgili Netcad rapor dosyasıdır.

Modüller, anamodül ile birlikte kullanılan modüllerin versiyon bilgileri ile modüllerin

açıklamaları bu bölümde yer alır. Ayrıca kullanıcının lisansına göre Netcad içinde yer alan

modüllerin listesini verir. Özellikle network sistemine göre (çoklu kullanıcı) olan çalışma

ortamında kullanılacak modüllerin paylaşımı buradan yapılabilir. Modül.dll dosyalarının

işaretleri kaldırılırsa bu modüller kişinin kullanımına kapatılacaktır.

Çık işlemi Netcad'den çıkmak için uygulanan işlemdir. Çıkış yapılırken çalışılan projelerde

değişiklik yapılmış ise uyarı mesajı görüntülenir.

GPS Verilerinin Yüklenmesi

Arazide GPS ile poligon ve nokta verileri toplanarak, *.GPX, *.NMEA vb. farklı formattaki GPS

verileri Netcad’e aktarılabilir.

9. Uygulama Menüsü / Aç işlemi ile Dosya Türü; GPS Dosyası olarak seçilerek GPS

verisini yükleyiniz.

GPS verilerinin Netcad ekranına aktarılması, Mimar içerisinde yer alan GPS Operatörleri yardımı

ile de gerçekleştirilebilir. Mimar, operatörler yardımı ile iş akışları oluşturma, yönetme ve

düzenlemede kullanılan bir uygulamadır. İş akışları ile kendi işlemlerinizi tasarlayabilir, tek bir

adımda sonuç çıktıları elde edebilirsiniz.

Bölüm.4 PROJE VERİ ÜRETİM İŞLEMLERİ

Obje Oluşturma ve Yazı İşlemleri

Çizim Araçları

Nokta At İşlemleri

1. Giriş / Çizim Araçları / Nokta işlemine giriniz.

Ekranın alt kısmında yer alan Komut satırında NOKTAYI GÖSTER komutunu takip ederek

oluşturulacak nokta objesinin yerini fare sol tuş ile belirleyiniz.

Noktanın yerinin belirlenmesi ile Nokta Bilgisi penceresi açılacaktır. Tamam butonu ile

işlemi sonlandırınız.

Nokta Bilgisi penceresinde, oluşturulan noktanın adı ve koordinat bilgileri yer almaktadır.

Nokta objesi oluşturulduktan sonra işlem sonlandırılmadan yeni bir nokta oluşturmak üzere

komut satırında tekrar NOKTAYI GÖSTER komutu görüntülenir.

2. Yapılan işlemi fare sağ tuşu ile sonlandırınız.

Ardışıl Nokta At; Ekrana ardışık olarak seri bir şekilde nokta atma işlemidir.

3. Giriş / Çizim Araçları / Nokta / Ardışıl Nokta At işlemine giriniz. Açılan Ardışıl Nokta At

penceresinde değerlerin girildiği kısmı boş bırakınız. Tamam ile işleme devam ediniz.

Ardışıl Nokta At penceresinde Yakalanan Z değeri bölümü aktif hale getirilirse ekranda

bulunan üçgen model üzerinden veya kot değeri olan her hangi bir alan üzerinden Z

değerleri alınabilinir.

Görünüm menüsü altında yer alan Nokta Adları bölümü aktif hale getirilerek proje ekranına

atılan noktaların adları ekranda görüntülenebilir.

Proje ekranında istenilen yerlere ardışık olarak noktaların atıldığını gözlemleyiniz.

Çizgi İşlemleri

Çizgi çiz en temel geometrik doğruyu oluşturabilmek için kullanılan işlemdir.

10. Giriş / Çizim Araçları / Çizgi menüsü yardımıyla ya da klavyeden Ctrl+L kısa yolunu

seçerek işleme giriniz.

11. Komut satırındaki İlk Noktayı Seç komutunu takip ederek oluşturulacak doğru

objesinin başlangıç noktasını fare sol tuş ile belirleyiniz.

12. İkinci işlem için tekrar komut satırında 2. Noktayı Göster komutunu takip ederek

ekranda doğru objesini oluşturan diğer noktaları belirleyiniz. İşlemi fare sağ tuş ile

sonlandırınız.

13. Giriş / Sorgu Araçları / Obje Özellikleri işlemine giriniz. Sorgulanacak doğru objelerini

fare sol tuş ile seçiniz. Seçilen objenin özelliklerinin açılan bilgi penceresinde

görüntülendiğini gözlemleyiniz.

Çizgi ile oluşturulan doğrular birbirinden bağımsız objelerdir. Bu sebeple sorgulanan her

bir obje bağımsız davranacaktır.

Alan İşlemleri

1. Giriş / Çizim Araçları / Alan işlemine giriniz.

2. İşleme giriş yaptıktan sonra fare sol tuşu ile sol birer kez tıklayarak alan çizimini

gerçekleştirilir.

3. Fare sağ tuşu ile işlem sonlandırıldığında Çoklu Doğru Bilgisi Penceresi açılacaktır.

Pencere Tamam ile kapatıldığında alan objesi oluşturulmuş olacaktır.

Kutu İşlemleri

1. Giriş / Çizim Araçları / Alan / Kutu işlemine giriniz.

2. Proje ekranında fare sol tuşu ile kutu objesi oluşturacağımız yer seçimi yapılır.

3. Açılan Kutu Özellikleri penceresinde ilgili parametre girişleri ve kutu adı yazılarak işlem

tamamlanır. Kutu boyutları Boyut bölümünden standart boyutlar seçilerek veya manuel

olarak dY: ve dX: bölümlerine serbest giriş yapılarak belirlenebilir.

4. Pencere Tamam ile kapatıldığında istenilen boyutlarda kutu objesi oluşturulmuş olacaktır.

5. Görünüm / Görünüm Ayarları menüsü altından Alan Adları bölümü aktif hale getirilerek

kutu adı görüntülenebilir.

Çoklu Doğru İşlemleri

Çoklu doğru birçok doğrudan oluştuğu halde bir bütün olarak algılanan obje tipidir. Başlangıç

noktasından itibaren birçok ardışık çizgi ve kırıktan oluşabilir. Bu doğru ile oluşturulan kapalı

objeler aynı zamanda birer alan objesidir.

1. Giriş / Çizim Araçları / Çoklu Doğru menüsü yardımıyla ya da klavyeden Ctrl+C kısa

yolunu seçerek işleme giriniz.

2. Komut satırını takip ederek sırasıyla ekranda 4 nokta seçiniz ve 5. nokta olarak başlangıç

noktasına gelerek fare sol tuş ile kapalı bir alan çiziniz.

Çoklu Doğru işlemi ile kapalı obje çizimi sonlandırılırken seçilen son noktanın, başlangıç

noktasıyla birleşimini sağlamak için yakalama modlarını kullanmaya gerek yoktur.

3. Başlangıç noktası seçildiğinde alan kapatılır ve ekrana Çoklu Doğru Bilgisi penceresi

gelir.

Çoklu Doğru Bilgisi penceresi kapatılan alan ile ilgili olarak Projeksiyon, Alan, Çevre ve Köşe

sayısı bilgilerini içermektedir.

Kapalı özelliği aktif olarak gelecektir. Bu özelliğin pasif duruma getirilmesi durumunda çizilen

obje kapalı bir alan olmayacaktır.

Taralı özelliği oluşturulan alanın içinin taralı olarak çizilmesini sağlayacaktır. Adı bölümünden

objenin adı değiştirilebilir.

4. Taralı özelliğini aktif yaparak Tamam ile işleme devam ediniz. Yapılan işlem sonrası

oluşan kapalı alan objesini proje ekranında gözlemleyiniz.

5. Giriş / Sorgu Araçları / Obje Özellikleri menüsü yardımıyla ya da klavyeden Ctrl+O kısa

yolunu kullanarak işleme giriniz.

6. Proje ekranından, oluşturulan objeyi seçiniz. Objenin özelliklerinin sıralandığı Obje

Özellikleri penceresinde, doğru objesinden farklı olarak Çevre, Alan, Taralı, Nokta Sayısı

vb. birtakım ek sekmelerin yer aldığını gözlemleyiniz.

Çoklu Doğru ile oluşturulan objeler tek bir obje olarak davranırlar ve sorgulandığında tüm

objeye ait bilgiler görüntülenir.

Noktadan Geçen Eğri Çiz İşlemleri

Noktadan geçen eğri çiz işlemi ile ekranda eğrisel objeler oluşturulabilir. Örneğin; eş yükselti

eğrilerinin raster veri üzerinden sayısallaştırılması ve benzeri birçok eğrisel obje oluşumunda

kullanılabilir. Oluşturulan eğriler çoklu doğru objesidir.

1. Giriş / Çizim Araçları / Noktadan Geçen Eğri Çiz seçeneğini seçerek işleme giriniz.

2. Fare yardımı ile proje ekranında açtığınız herhangi bir raster veri üzerinden eş yükseklik

eğrilerini sayısallaştırınız. Fare sağ tuş ile işlemi sonlandırınız.

3. Raster veri üzerinden sayısallaştırılan eğriye kot değerini atamak için Giriş / Sorgu Araçları / Obje Özellikleri işlemine giriniz.

4. Açılan Çoklu Doğru penceresinde Nokta Sayısı satırında yer alan üç nokta butonuna

basınız. Nokta Editöründe eğrinin kot değerini pencerede sağ tıklayarak Kota Getir

işlemine giriş yaparak yazınız. Tamam ile işlemi sonlandırınız.

5. İşlem sonrasında Obje Özellikleri penceresinde Değişiklikleri Uygula bölümünü seçerek

işlemini sonlandırdığınızda kotlu bir eş yükseklik eğrisi elde edilmiş olunur.

Yumuşatılmış Eğri Çiz İşlemleri

Yumuşatılmış Eğri Çiz işlemi, noktadan geçen eğri çiz işlemi ile aynı işlem adımlarına

sahiptir. Fakat Yumuşatılmış Eğri Çiz işlemleri ile oluşturulan eğrisel objelerde eğri

geçişlerinin daha yumuşak olduğu gözlemlenir.

1. Giriş / Çizim Araçları / Yumuşatılmış Eğri Çiz işleme giriniz. Raster veri üzerinde

herhangi bir eş yükseklik eğrisini sayısallaştırınız. İşlemi bitirmek için fare sağ tuşa

tıklayınız.

2. Yapılan işlemler sonucunda eş yükselti eğrisinin çizildiğini gözlemleyiniz.

Daire İşlemleri

1. Uygulama Menüsü /Aç menüsünden Obje_Olusturma_Islemleri NCZ dosyasını seçiniz.

2. Giriş / Çizim Araçları / Daire / 3 Noktadan Geçen seçeneğini seçerek işleme giriniz.

Dairenin geçmesi istenilen noktaları, nokta yakalama modunu açarak fare yardımı ile

seçiniz.

Yapılan işlemler sonucunda 3 noktadan geçen dairenin oluştuğunu gözlemleyiniz.

3. Giriş / Çizim Araçları / Daire / 3 Objeye Teğet işlemine giriniz. Geçirilmesi istenilen 3

teğet doğruyu proje ekranından gösteriniz. İşlem sonucunda oluşan alternatif

dairelerden kalması istenileni fare yardımı ile seçerek sağ tuşa tıklayarak işlemi

sonlandırınız.

Yapılan işlemler sonucunda 3 doğrudan teğet geçen dairenin oluştuğunu gözlemleyiniz.

4. Giriş / Çizim Araçları / Daire/ Yarıçapı ve Merkezi Belli işlemine giriniz. Açılan Yarıçap Girin bölümüne 20 değerini giriniz. Tamam ile fare ucuna gelen daireyi merkez yazılı

yere yerleştiriniz.

Yapılan işlemler sonucunda yarıçapı ve merkezi belli dairenin oluştuğunu gözlemleyiniz.

Yay İşlemleri

1. Giriş / Çizim Araçları / Yay : Merkez ve 2 nokta işlemine giriniz.

2. İlk olarak oluşturulacak yayın merkezini seçiniz. Ardından başlangıç ve son noktalarını

göstererek işlemi sonlandırınız. Yapılan işlemler sonucunda Merkez ve 2 noktadan

geçen yayın oluştuğunu gözlemleyiniz.

3. Giriş / Çizim Araçları / Yay işlemi ile 3 noktadan Geçen Yay işleme giriniz.

4. İlk olarak oluşturulacak yayın başlangıç noktasını seçiniz. Ardından son noktayı ve 3.

noktayı göstererek işlemi sonlandırınız. Yapılan işlemler sonucunda 3 noktadan geçen

yayın oluştuğunu gözlemleyiniz.

Elips İşlemleri

1. Giriş / Çizim araçları / Daire / Elips işlemine giriniz. Açılan Elips Parametreleri penceresinde elips oluşturma parametrelerini giriniz.

2. Örnek uygulama için A; 20, B; 10, Başlangıç Açısı; 0, Bitiş Açısı;0 değerlerini yazınız.

3. Proje ekranında elips objesini merkez yazısı üzerine fare yardımı ile yerleştiriniz.

Elips Parametreleri penceresinde A değeri orijinal dikey mesafeyi, B değeri orijinal yatay

mesafesi göstermektedir.

Yapılan işlemler sonucunda elipsin oluştuğunu gözlemleyiniz.

Yazı işlemleri

Özellikli Yazı, herhangi bir sözcük ya da cümleyi yazmak ve ekrana yerleştirmek için kullanılır.

Yazının ekrana yerleştirmesi manuel veya 'Nokta Yakalama Araçlarıyla' yapılabilir.

1. Giriş / Çizim Araçları / Yazı işlemine giriniz.

2. Açılan pencerede ilgili yazıyı yazarak ilgili nokta yakalama modlarını kullanarak proje

ekranına yazı yazdırabilirsiniz.

Zengin Metin, değişik uzunluklarda metinler yazmak, tablolar oluşturmak, resimler

eklemek ve paragraf haline getirerek Netcad ekrana yerleştirmek için kullanılır. Özellikli Yazı bölümünde 50 karaktere kadar yazılmasına rağmen burada herhangi bir karakter

sınırı yoktur. Plan blokları, lejand açıklamaları gibi uzun metinler buradan oluşturularak

yerleştirilebilir.

3. Giriş / Çizim Araçları / Yazı / Zengin Metin işlemine giriniz.

4. Açılan Netcad Zengin Metin Editörü penceresinde ekrana yazdırmak istediğiniz yazıyı

yapıştırınız.

5. Pencere, Tamam ile kapatıldığında ilgili metin Netcad ekranına fare sol tuşu ile seçilerek

yerleştirilecektir.

Blok Araçları

Sembol, Planlama, Haritacılık, 3D ve bunun gibi birçok disiplinle ilgili sembollerin yer aldığı ve

ayrıca kullanıcı tanımlı yeni sembol dosyalarının oluşturulduğu menüdür. Harita Yapım

Yönetmeliğinde ve İmar Kanununda yer alan bütün semboller burada yer almaktadır.

Sembollerin vektorel, bitmap ve liste şeklinde görünümleri bulunmaktadır. Bu sekmelerin

herhangi birinde ilgili sembolün çift tıklanması ile ekranda uygun bir yere yerleştirilir.

1. Giriş / Blok Araçları / Sembol işlemine giriniz.

2. Açılan Sembol penceresinde İşlemler menüsü altından Sembol Dosya Ekle işlemine

giriniz.

3. Açılan pencerede kullanılmak istenen sembol dosya seçimi yapılır ve Sembol penceresine

yüklenir.

4. Kullanılmak istenen sembol üzerinde fare sol tuşu ile iki kez tıklanarak seçim yapılır ve

proje ekranına fare sol tuşu ile yerleştirilir.

Blok, bir projede sık olarak kullanılan obje veya obje gruplarını bütün olarak saklama ve

gerektiğinde başka projelerde kullanma işlemine yöneliktir. Blokların vektörel ve bitmap şeklinde

görünümleri bulunmaktadır. Bu sekmelerin herhangi birinde ilgili bloğun çift tıklanması ile

ekranda uygun bir yere yerleştirilir.

1. Giriş / Blok Araçları / Blok işlemine giriniz.

2. Açılan Blok penceresinde proje ekranındaki çizimi blok olarak kaydedebilmek için Blok /

Yeni işlemine giriniz.

3. Ekranda Blok olarak kaydedilmek istenen obje seçimi Hızlı Seçim Araçları ve Obje Tipleri

kullanılarak seçilir.

4. Seçim işlemi sonrasında fare sağ tuş ile bir sonraki işlem adımına geçilir ve fare sol tuş

yardımı ile blok için yakalama noktası seçilir.

5. Seçim sonrasında açılan pencerede Blok Adı girilerek Tamam ile işleme devam edilir.

6. İşlem sonrasında ilgili obje blok olarak kaydedilmiş olacaktır.

7. Blok penceresi kapatıldıktan sonra boş Netcad ekranı dışarıya Uygulama Menüsü /

Kaydet işlemi ile *.NCZ olarak kaydedilir.

8. İlgili blok objesi projeye eklenmek istendiğinde Uygulama Menüsü / Aç veya Ekle / Dosya

Ekle işlemleri yardımı ile *.NCZ dosyası açıldıktan sonra Giriş / Blok Araçları / Blok

işlemine giriş yaparak Blok penceresini açınız.

9. Daha öncesinde blok olarak kaydettiğimiz kutu objesi üzerinde fare sol tuş ile iki kez

tıklayarak proje ekranında istenilen bölgelere fare sol tuşu ile istenilen sayıda yerleştiriniz.

Resim, Netcad üzerinde Akıllı Nesne olarak tanımlanan tüm resimlerin yerleştirme, ölçekleme ve

döndürme işlem adımlarıyla ekrana hızlı bir şekilde yerleştirilmesini sağlayan işlemdir.

1. Giriş / Blok Araçları / Resim işlemine giriniz.

2. Açılan pencerede proje ekranına eklemek istediğiniz resim objesini seçiniz.

3. Pencere Aç ile kapatıldığında ilgili resim objesi fare imleci ucuna gelecektir. Fare sol tuş ile

ilgili seçimler yapılarak proje ekranına yerleştirilir.

Nokta Yakalama Araçları

Nokta Yakalama Araçları, Netcad' in CAD tabanına ilişkin özelliklerdir. Nokta tabanlı yazılımlara

göre önemli farklardan bir tanesidir. Netcad'de çizim yapmak için mutlaka nokta gerekmez.

Yakalama olarak tanımladığımız kavram, bir doğrunun başlama ve bitiş noktalarının, bir sembolün

veya bir yazının yerleştirileceği noktaların isteğe göre belirlenmesidir. Yakalama modları

kullanılarak koordinatları bilmeksizin obje üzerinde belirli nokta yakalanabilir. Örneğin; bir

doğrunun orta noktası, sembolün uygulama noktası ya da iki objenin kesişim noktaları bu

modlarla yakalanabilir.

Nokta Yakalama Araçları yanında bulunan butonu ile Yakalama Modu Ayarları penceresine

ulaşılarak yakalama araçlarının kısayol butonları ve ‘Karelaj Aralığı’ değeri kullanıcı tanımlı olarak

"Tamam" butonu ile kaydedilebilir.

Nokta

Nokta Yakalama modu, klavyeden F4 fonksiyon tuşuna basılırsa aktif konuma geçecektir ya da

"Nokta Yakalama Araçları" menüsü altından işaretlenmelidir.

Bu mod aktifken imleç işareti altında bir NOKTA objesi var ise bağlanılır. Yoksa yakalama işlemi

yapılmaz. Tutulacak olan nokta, imleç işareti içerisinde olmalıdır. İmleç işaretinin içine birden çok

nokta giriyorsa ilk oluşturulan nokta yakalanır. Diğer noktanın yakalanması gerekiyorsa "Referans

Menüsü" kullanılarak nokta numarası verilmeli veya o bölge büyütülmelidir.

İşlemi uygulamak için;

• Çizgi çiz, Çoklu doğru çiz, Sembol yerleştir, Blok yerleştir vb. işlemlere girilir.

• Kursor + şekline dönecektir.

• "Nokta Yakalama Araçlar"ı içindeki Nokta modu işretlenir ya da klavyeden F4 tuşuna

basılır.

• Fare imlecinin çapı içinde kalan noktalar yakalanarak işlem yapılır.

Son Nokta

Son Nokta modu klavyeden F5 fonksiyon tuşuna basılırsa aktif konuma geçecektir ya da "Nokta

Yakalama Araçları" menüsü altından işaretlenmelidir.

Bu mod aktifken imleç işareti altında objelerin kırık noktası var ise bağlanılır. Yoksa yakalama

işlemi yapılmaz. Tutulacak olan kırık ya da uç nokta, imleç işareti içerisinde olmalıdır.

İsteğe göre aynı anda birden çok mod aktifleştirilebilir. Bu durumda yakalama önceliği NOKTA,

KESİŞİM, SON NOKTA, ORTA NOKTA sırasındadır.


• Kursor + şekline dönecektir.

• "Nokta Yakalama Araçları" içindeki "Son Nokta" modu işaretlenir ya da klavyeden F5

tuşuna basılır.

• Fare imlecinin çapı içinde kalan kırık ya da uç yakalanarak işlem yapılır.

Kesişim

Kesişim modu klavyeden F6 fonksiyon tuşuna basılırsa aktif konuma geçecektir ya da "Nokta


Bu mod aktifken imleç işareti altında objelerin kesişim noktası var ise bağlanılır. Yoksa yakalama

işlemi yapılmaz. Tutulacak olan kesişim nokta, imleç işareti içerisinde olmalıdır.

Bu mod kullanılırken;

• Objeler, kesişme noktalarından kırılmış olmamalıdır. Aksi halde Son Nokta modu

kullanılmalıdır.

• İsteğe göre aynı anda birden çok mod aktifleştirilebilir. Bu durumda yakalama önceliği

NOKTA, KESİŞİM, SON NOKTA ve ORTA NOKTA sırasındadır.


• İmleç + şekline dönecektir.

• "Nokta Yakalama Araçları" içindeki "Kesişim" modu işaretlenir ya da klavyeden F6 tuşuna

basılır.

• Fare imlecinin çapı içinde kalan kesişim noktaları yakalanarak işlem yapılır.

Orta Nokta

Orta Nokta modu klavyeden F7 fonksiyon tuşuna basılırsa aktif konuma geçecektir ya da "Nokta


Bu mod aktifken imleç işareti altındaki doğrunun ve çoklu doğrunun gösterilen parçasının ortasına

bağlanılır. Kapalı ise yakalama işlemi yapılmaz. Tutulacak olan orta nokta, imleç işareti içersinde

kalmalıdır.


KESİŞİM, SON NOKTA ve ORTA NOKTA sırasındadır.

• Çizgi çiz, Çoklu doğru çiz, Sembol yerleştir, Blok yerleştir vb.. işlemlere girilir.

• "Nokta Yakalama Araçları" içindeki "Orta Nokta Yakala" modu işaretlenir ya da klavyeden

F7 tuşuna basılır.

• Kursor şekline dönecektir.

• Fare imleci ile gösterilen objenin ortası yakalanır ve işleme devam edilir. Objeyi gösterme

noktası önemli değildir. Orta Nokta program tarafından bulunacaktır.

Uygulama Noktası

Uygulama Noktası modu klavyeden F8 fonksiyon tuşuna basılırsa aktif konuma geçecektir ya da

"Nokta Yakalama Araçları" menüsü altından işaretlenmelidir.

Bu mod aktifken daire ve yayların merkezine, sembol, blok ve yazıların tutma noktalarına

bağlanılır. Bu mod aktif değilse yakalama işlemi yapılmaz. Tutulacak olan uygulama noktası obje

gösterildikten sonra program tarafından bulunacaktır.


KESİŞİM, SON NOKTA, ORTA NOKTA ve UYGULAMA NOKTASI sırasındadır.


• "Nokta Yakalama Araçları" içindeki "Uygulama Noktası Yakala" modu işaretlenir ya da

klavyeden F8 fonksiyon tuşuna basılır.

• Kursor şekline dönecektir.

• Fare imleci ile gösterilen daire ve yayların merkezi, sembol, blok ve yazıların tutma

noktaları yakalanır ve işleme devam edilir. Objeyi gösterme noktası önemli değildir.

Uygulama noktası program tarafından bulunacaktır.

En Yakın Obje

En Yakın Obje Yakala modu klavyeden A tuşuna basılırsa aktif konuma geçecektir ya da "Nokta


Bu mod aktifken obje üzerinde fare ile gösterilen noktaya bağlanılır. Bu mod aktif değilse

yakalama işlemi yapılmaz. Daire, yay, çizgi, alan, çoklu doğru gibi objelerin gösterilen yerlerinden

tutulur.


KESİŞİM, SON NOKTA, ORTA NOKTA ve EN YAKIN OBJE sırasındadır.


• "Nokta Yakalama Araçları"ı içindeki "En Yakın Obje" işaretlenir ya da klavyeden A harfine

basılır.

• Kursor "O" şekline dönecektir.

• Fare imleci ile obje üzerinde bir yer gösterilir. Gösterilen nokta tutulur ve işleme devam

edilir. Objeyi gösterme noktası önemlidir. Bu noktayı kullanıcı belirleyecektir.

Karelaj

Karelaj modu çizim sırasında imlecin hareket alanını belli bir aralık değerinde tutar. Verilen

aralıkta çizim işlemlerinin eksene dik olarak yapılması isteniyorsa "Eksene Dik" modunun da açık

olması gerekmektedir.

Karelaj aralıkları "Nokta Yakama Araçları" penceresinden ulaşılan "Yakalama Modu Ayarları"

penceresinde "Karelaj Aralığı" hanesinden belirlenir.

Oluşan çizgilerin uzunlukları "Yakalama Modu Ayarları" penceresinde yer alan Karelaj Aralığı

değerinin katlarıdır.

Karelaj modunu uygulamak için;

• Yakalama Modu Ayarları içinden Karelaj aralığı verilir.

• Çizgi çiz ve Çoklu doğru çiz gibi işlemlere girilir.

• Nokta Yakalama Araçları içindeki Karelaj modu aktif yapılır.

• Çizim işlemi gerçekleştirilir.

• Oluşan çizgilerin uzunlukları, Karelaj Aralığının katları olacaktır.

Eksene Dik

Eksene Dik modu aktif yapıldığında Y ve X doğrultusu boyunca çizim yapılabilir. İmleç serbest

olarak hareket etmez. Doğrultu boyunca imlecin hareket alanı 'Yakalama Modu Ayarları' içinde

yer alan Karelaj Aralığı ile belirlenir. Burada verilen aralık değeri kadar imleç hareket edecektir. Bu

aralıklar dışına çıkılmayacaktır. Bu şekilde çalışabilmek için 'Karelaj Modu'nun da aktif yapılması

gerekir.

Bu mod ile birlikte 'Nokta Yakala ve Son Nokta Yakala' modları kullanılabilir.

Nasıl Yapılır?

• Çizgi çiz ve Çoklu doğru çiz gibi işlemlere girilir.

• Fare imleci + şekline dönecektir.

• Yakalama modları içindeki Eksene Dik modu ( Karelaj modu ) aktif yapılır.

• Çizim işlemi gerçekleştirilir.

• İşlem yapılırken fare imleci Y ve X eksenlerine dik doğrultuda hareket edecektir.

Serbest

Serbest yakalama modu, tüm yakalama ikonlarının kapalı olduğu durumdur. Herhangi bir obje

araması yapılmaz. Kursor altına rastgelse bile bir nokta olup olmadığı araştırılmaz. Varsa bile

nokta yakalanmaz. Objeler serbestçe çizilebilir ve yerleştirilebilir.

Serbest mod konumunda doğru ya da çoklu doğrular oluşturulurken işlemden çıkmadan tekrar

doğru ya da çoklu doğrunun başlangıcına gelinirse otomatik olarak yakalama işlemi gerçekleşir.

Nasıl Yapılır?

• Çizim için herhangi bir işleme girilir.

• 'Koordinat Araçları/Nokta Seçim Araçları' içerisinde yer alan tüm yakalama modları

kapatılır ve Serbest aktif yapılır.

• Çizim işlemi yapılır.

Koordinat Hesap Makinası

Koordinat Hesap Makinesi menüsü, çalışma kolaylığını ve hızını artıran ve pratik çözümler sunan

komutları içerir. Ölçülü çizim yapmak, tasarım yapmak, ölçüleri bilinen bir şekli Netcad üzerinde

oluşturmak, sembol veya blokları ölçülü olarak yerleştirmek, kaydırma, döndürme, ölçekleme,

aynalama, toplu obje değiştirme gibi işlemleri ölçülü olarak yapmak için 'Koordinat Hesap

Makinası' menüsünden yararlanılır. Bu yüzden kullanım özelliklerinin ayrıntılı bir şekilde

öğrenilmesi ve yeterli pratik çalışmanın yapılması önerilir.

Bir noktadan itibaren 50 m uzunluğunda 25 gradlık açı ile bir hat oluşturmak, nokta ya da

sembolü verilen bir koordinata atmak, bir bloğu 50 grad açı ile döndürmek, X ve Y doğrultuları

boyunca 150 m gitmek gibi birçok işlemler bu menü kullanılarak yapılır.

Menüye ulaşabilmek için çizgi çiz, nokta at, sembol yerleştir, yazı vb. işlemlere girildikten sonra ya

da objelerin kaydır, döndür, ölçekle gibi işlemlere girmesinden sonra yerleşeceği noktayı

belirlemek için Koordinat Araçları menüsü üzerinden ulaşılabilir.

Koordinat

Koordinat işlemi ile bilinen koordinata göre işlem yapılır. Bir hat, koordinatı verilen bir

noktaya bağlanabilir. Bununla birlikte klavyeden K tuşu ile koordinat girişinin yapılabileceği

ekrana ulaşılabilir.

Nasıl Yapılır?

Koordinatı bilinen bir noktaya elektrik direği yerleştirilmek istenirse;

Giriş /Blok Araçları /Sembol işlemine girilir ve elektrik direği sembolü seçilir.

Sembol kursordayken Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinesi menüsünden Koordinat

komutu seçilir.

Koordinat ve kot değerlerinin girileceği bir diyalog çıkacaktır. Bu diyaloga sembolün yerleşeceği

koordinat ve, varsa, kot (Z) değerleri girilir.

Bu pencereden Tamam ile çıkıldığında işlem gerçekleşmiş olacak ve elektrik direği verilen

koordinata yerleşmiş olacaktır.

Dy/Dx

Dy/Dx işlemi, Y ve X doğrultuları boyunca verilen değerler kadar işlem yapar.

Nasıl Yapılır?

Bir noktadan itibaren Y ekseni boyunca 50 m ve X ekseni boyunca 25 m bir hat oluşturulmak

istenirse;

Giriş /Çizim Araçları /Çizgi işlemine girilir.

Çizginin başlangıç noktası seçilir.

Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinası menüsünden Dx/Dy komutu seçilir ve değer

giriş penceresi açılacaktır.

Dy ve Dx mesafeleri boyunca gidilmesi gereken uzunluk değerleri ilgili satırlara girilir ya da satır

sonlarında bulunan butonu ile grafikten seçilir.

Eğer eksi (-) değerler verilirse ters yöne işlem yapılır.

Tamam butonu ile işlem gerçekleşmiş olacaktır.

Mesafe – Açı/Eğim

Mesafe – Açı / Eğim işlemi ile bir noktadan çıkış alınarak belli bir mesafe ve yatay eksen ile

yapılan belli bir açı ile işlem yapılır.

Mesafe – Açı / Eğim ile sabit bir noktadan verilen belli bir eğim ve mesafeye göre işlem yapılır.

Eğim değeri X ve Y düzlemine göre % olarak verilir.

Nasıl Yapılır?

Belirli bir açı ve mesafeye göre işlem yapmak için;

Giriş /Çizim Araçları /Çizgi işlemine girilir.

Çizginin başlangıç noktası seçilir.

Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinası menüsünden Mesafe-Açı / Eğim komutu seçilir.

Değer giriş penceresi açılacaktır.

Açılan pencereden Açı ile seçeneği işaretlenir.

Uzunluk ve açı değerleri ilgili satırlara girilir ya da satır sonlarında bulunan butonu ile grafik

ekrandan seçilebilir.

Eğer eksi (-) değerler verilirse ters yöne işlem yapılır.

Tamam butonuna basıldıktan sonra işlem gerçekleşmiş olacaktır.

Belli bir eğim ve mesafeye göre işlem yapmak için;

'Çizgi Çiz, Nokta At, Sembol Yerleştir, Blok Ekle' gibi yapılmak istenen işleme girilir.

İşlemin başlangıç noktası ekrandan seçilir.

Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinası menüsünden Mesafe – Açı/Eğim komutu seçilir.

Açılan pencereden Eğim ile seçeneği işaretlenir.

Eğim ve uzunluk değerleri ilgili satırlara girilir ya da satır sonlarında bulunan butonu ile

grafikten seçilir.

Eksi (-) değerler verilirse ters yöne işlem yapılır.

Tamam butonu ile işlem gerçekleşmiş olacaktır.

Tabaka

Tabaka işlemi ile Netcad ekranında bulunan objelerden hat tipi ve tabaka özellikleri

alınarak obje oluşturulur. Bu işlem ile grafik ekranda obje oluşturmadan önce yapılması gereken

tabaka ve hat tipi seçimi işlemleri, obje oluşturma aşamasında tek buton yardımıyla grafikten

seçilerek çizim objesine yansıtılır.

Nasıl Yapılır?

Çalışma anında ekran üzerinde tabaka ve çizgi tipi seçmek için;

Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinası menüsünden Tabaka komutu seçilir.

Grafik ekran üzerinde özelliği alınacak olan obje tıklanır.

Bundan sonra oluşacak olan objeler yeni tabaka ve çizgi tipi özelliğinde olacaktır.

Nokta Adı

Nokta Adı işlemi ile nokta ya da nokta gruplarının isimleri verilerek obje yerleştirme

işlemleri yapılır. Halihazır haritalarda detay bağlamak, herhangi bir yol ya da isale güzergahı

geçirmek, belli noktalara elektrik direği yerleştirmek gibi işlemlerde çok rahatlıkla kullanılabilir.

Nasıl Yapılır?

Örneğin; belli noktalara otomatik olarak elektrik direği yerleştirilmek istenirse;

Giriş / Blok Araçları /Sembol işlemine girilir ve yerleştirilecek olan sembol seçilir.

Sembol imleçdeyken Koordinat Araçları /Koordinat Hesap Makinası menüsünden Nokta Adı

komutu seçilir.

Nokta Adı giriş diyalogu çıkacaktır. Bu diyaloga sembolün yerleşeceği nokta adları süzgeç verilerek

girilir.

Nokta adı diyaloguna değişik süzgeçler verilebilir. Örneğin;

4+5+6+10+14+15+17+20: + ile belirlenmiş noktaların her biri;

1..20 : 1 ile 20 arasındaki noktalar;

1..17,2 ; 1 ile 17 arasındaki noktaları 1 atlayarak.

Nokta adı ve süzgeci verildikten sonra Tamam butonuna basılır.

İşlem otomatik olarak gerçekleşmiş olacaktır.

Çizgi İzle

Çizgi İzle işlemi ekranda var olan herhangi bir çizimi takip eden yeni bir çizim işlemi

gerçekleştirmek için kullanılır. Parsel çizimlerinde, parsel sınırlarının çakıştığı yerleri otomatik

olarak takip etmemizi sağlar.

Nasıl Yapılır?

Çizgi Çiz, Çoklu Doğru Çiz.. gibi istenilen işleme girilir,

Takip edilecek çizimin üzerinde başlangıç noktası seçilir,

Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinası menüsünden Çizgi İzle komutu seçilir.

Çizim üzerinde ulaşılmak istenen son nokta gösterilir.

Gösterdiğiniz alan üzerinde yeni çizim oluşur. İstenirse işleme devam edebilir ya da fare sağ tuş ile

işlem bitirilebilir.

Kesişim

Kesişim işlemi ile bilinen 4 noktanın kesişimlerine göre işlem yapılır. Örneğin; bir çatının

tepe noktasını oluşturmak, bir geometrik şeklin merkezini bulmak, iki hattın doğrultusu boyunca

oluşan yere nokta atmak gibi işlemlerde kullanılabilir.

Nasıl Yapılır?

Bir çatının tepe noktasını bulmak ve buraya nokta atmak istenirse;

Giriş /Çizim Araçları /Nokta işlemine girilir.

Nokta kursordayken Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinası menüsünden Kesişim

komutu seçilir.

Ekrandaki çatının 1. ve çaprazına gelen 2. köşesi yakalama modları kullanılarak seçilir.

Daha sonra 3. ve çaprazına gelen 4. köşesi seçilir.

Atılan nokta için bir isim verilir ve işlem tamamlanır.

2 Noktalı Kesişim

2 Noktalı Kesişim işlemi, koordinatı bilinen iki noktadan verilecek uzaklık değerlerine göre

3. noktayı bulmak için kullanılır.

Nasıl Yapılır?

Koordinatı bilinen 2 noktadan yararlanarak bulunan 3. noktayı bulmak için;

Giriş /Çizim Araçları / Nokta işlemine girilir.

Nokta imleçdeyken 'Koordinat Araçları/Koordinat Hesap Makinesi' menüsünden '2 Noktalı

Kesişim' komutu seçilir.

Ekrandaki 1.nokta ile 2.nokta sıra ile seçilir. Seçme işlemi yaparken yakalama modları

kullanılmalıdır.

Uzaklık değerleri giriş penceresi çıkacaktır. Bu pencereye 1. ve 2. noktalara olan mesafe değerleri

girilir.

Uzaklık penceresinden Tamam ile çıkıldıktan sonra ekranda iki nokta arasında kesişen daireler

oluşacaktır. Kesişim noktaları işaretlenecektir.

İşaretli olan noktalardan birisi seçilir ve işlem tamamlanır.

İşaretli nokta seçilirken yakalama modları kapalı olmalıdır.

Dik – Çık

Dik-çık işlem, herhangi bir objeye dik çizim yapabilmek için kullanılır.

Nasıl Yapılır?

Çizgi Çiz, Çoklu doğru Çiz gibi yapılmak istenen işleme girilir.

Çizimin başlangıç noktası ekrandan seçilir ve çizim yapılır.

Oluşturulan en son çizime dik bir çizim yaparak devam etmek için 'Koordinat Araçları/Koordinat

Hesap Makinesi' menüsünden 'Dik-Çık' komutu seçilir.

İstenilen yöne çizim gerçekleştirilir.

Dik – Düş

Dik-Düş işlemi, herhangi bir objeye dik düşecek şekilde işlem yapar.

Nasıl Yapılır?

Herhangi bir objeye dik düşülerek işlem yapmak için;

Giriş menüsü altından Çizgi, Nokta At, Sembol, Blok gibi yapılmak istenen işleme girilir.


Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinesi menüsünden Dik komutu seçilir.

Dik düşülecek obje gösterilir ve işlem tamamlanır.

Teğet

Teğet işlemi, herhangi bir dairenin ya da yayın teğetine işlem yapmak için kullanılır.

Nasıl Yapılır?

Herhangi bir dairenin ya da yayın teğetini tutmak ya da teğetine işlem yapmak için;

Giriş menüsü altından Çizgi, Nokta At, Sembol, Blok gibi yapılmak istenen işleme girilir.


Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinesi menüsünden Teğet komutu seçilir.

Teğeti alınacak olan daire ya da yay gösterilir ve işlem tamamlanır.

Dik – abs

Dik-abs işlemi ile iki doğrultu arasında verilen dik ayak/dik boy mesafelerine göre işlem

yapılır.

Nasıl Yapılır?

Bir poligon hattının 85.metresine 12 metre dik olacak şekilde bir nokta atılmak istenirse;

Giriş / Çizim Araçları / Nokta işlemine girilir.

Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinesi menüsünden Dik abs komutu seçilir.

Ekrandaki poligon hattının başlangıç ve bitişi sıra ile seçilir. Yani poligon hattının gidiş yönü

belirlenir.

Bu pencerede poligon hattı doğrultusunda atılacak olan noktanın dik ayak ve dik boy değerleri

girilir ya da yanlarında bulunan butonu ile seçilir. İstenirse bu butondan mesafe formülü de

tanımlanabilir ya da ekrandan seçilebilir.

Burada değer eksi (-) değerler verilirse ters yöne işlem yapılır. Yani hattın sağına ya da soluna

işlem yapılır.

Dik Ayak, poligon hattının doğrultusudur.

Dik Boy, poligon hattına dik olan mesafedir.

Dik Ayak ve Dik Boy değerleri girildikten sonra Tamam butonuna basılır.

Atılan noktanın adı verilir ve işlem tamamlanır.

Paralel Nokta

Paralel Nokta işlemi, çizgi çizmek, sembol yerleştirmek, blok eklemek gibi işlemleri, grafik

ekranda gösterilen bir hattın paraleline uygular.

Nasıl Yapılır?

Bir yol ekseninin 10 metrelik tampon sınırına elektrik direği yerleştirilmek istenirse;

Giriş / Blok Araçları / Sembol işlemine girilir ve elektrik direği sembolü seçilir.

Sembol imleçyken Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinası menüsünden Paralel Nokta

komutu seçilir. İmleç kare şekline dönecektir.

Yol ekseni gösterilir.

Paralel Yakala adlı bir pencere ile yol ekseni üzerinde kırmızı renkli sınır işaretleri çıkacaktır. İmleç

ucu bu işaretler üzerinde hareket edecektir.

Paralel Mesafe: Tampon sınır mesafesidir. Bu değer yol ekseninin tek tarafına doğrudur.

Dolayısıyla yol genişliği 20 metredir. Bu işaretler 20 m genişliğindeki bir bölgeyi belirler.

Hat Ucundan Sapma: Eksen ucundan ileri ve geriye doğru sapma mesafesini gösterir.

Sembolün yerleştirileceği işaret üzerine gelindiğinde imleç tıklanır ve sembol yerleşir.

Hat Üzerinde a/b Noktası

Hat Üzerinde a/b Noktası işlemi, bir hatta, eşit aralık ya da eşit uzunluklara bölünerek

oluşan işaretler üzerine işlem yapılır. Bu komut ile hat üzerindeki istenilen bir noktaya çizgi ile

bağlanılabilir ya da sembol, blok gibi objeler yerleştirilebilir.

Nasıl Yapılır?

Bir tramvay yolunun ortasındaki herhangi bir noktaya tramvay direği yerleştirilmek istenirse;

Giriş / Blok Açları / Sembol işlemine girilir ve Tramvay Direği sembolü seçilir.

Sembol kursordayken Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinesi menüsünden Hat Üzerinde

a/b Noktası komutu seçilir.

Fare imleci kare şekline dönecektir.

Yol ekseni gösterilir.

Obje Böl adlı bir pencere ile yol ekseni üzerinde kırmızı renkli işaretler çıkacaktır.İmlecin ucu bu

işaretler üzerinde hareket edecektir.

Bölme Sayısı: Kaç eşit parçaya göre noktaların belirleneceğini ifade eder.

Bölme Aralığı: Kaç metre aralıklarla noktaların belirleneceğini ifade eder.

Sembolün yerleştirileceği işaret üzerine gelindiğinde fare imleci tıklanır ve sembol yerleşir.

Obje Üzerinde

Obje Üzerinde işlemi ile bir dairenin çeyrek daire noktaları bulunarak işlem yapılır. Yani

bir dairenin 4 noktasını işaretler.

Nasıl Yapılır?

İşlem sırasında herhangi bir dairenin çeyrek dairelerine bağlanmak için;

Giriş menüsü altından Çizgi, Nokta, Sembol, Blok gibi yapılmak istenen işleme girilir.

İşlemin başlangıç noktası grafik ekrandan seçilir.

Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinesi menüsünden Obje Üzerinde komutu seçilir.

Fare imleci kare şekline dönüşecektir.

4 noktası görülmek istenen daire seçilir. Dairenin üzerinde 4 adet kare şeklinde işaret çıkacaktır.

Bu işaretlerden herhangi birini tutmak için yakalama modları içindeki en yakın nokta yakala modu

seçilir.

Daire üzerindeki işaretlerden birisi seçilir ve işlem tamamlanır.

Detaylar

Dizi Araçlar

Kartezyen Dizi

Kartezyen Dizi işlemi seçilen objeyi/objeleri yatay ve dikey yönde dizerek çoğaltır. Dizi

oluşturulacak olan objenin grafik ekranda bulunması gerekir.

Sağa Kolon Sayısı: Objenin yatay yönde (Y Yönünde) kaç adet oluşturulacağı girilir. Değer olarak 1

verilirse yatay yönde dizi oluşmaz.

Kolon Genişliği: Yatay yönde oluşturulacak olan objeler arasındaki mesafedir. Bu değer pozitif bir

değer olduğunda sağa doğru, negatif bir değer olduğunda sola doğru dizi yapılacaktır.

Yukarı Satır Sayısı: Objenin dikey yönde (X Yönünde) kaç adet oluşturulacağı girilir. Burası 1

verilirse düşey yönde dizi oluşmaz.

Satır Yüksekliği: Düşey yönde oluşturulacak olan objeler arasındaki mesafedir. Bu değer pozitif bir

değer olduğunda yukarı doğru, negatif bir değer olduğunda aşağı doğru dizi yapılacaktır.

Obje Üzerinde Dizi

Obje Üzerinde Dizi işlemi; bir objeyi herhangi bir obje üzerine verilen aralık değerlerine göre

yerleştirir. Objelerin yerleştirme aralığı istenilen uzunluk değerinde uzunluk birimi giriş butonu ile

verilir. Dizilecek olan objenin grafik ekranda bulunması gerekir.

Örneğin yol eksenine ve yol kenarlarına 10 m aralıkla ağaç, direk gibi objeler yerleştirilebilir ya da

yol km değerleri bu yöntem ile yazdırılabilir.

Obje Üzerinde Dizi oluşturma işleminde kullanılan kriterlerin anlaşılabilmesi için yol eksenine

kilometre, koordinat, mesafe değerleri ve kopya sayısı yazdırılabilmektedir. Ekrana dizi objesinin

yanı sıra, yazı objesi olarak kilometre için '??KM', mesafe için '??U', koordinat değerleri için '??X'

ve '??Y', kopyalama sayısı için ise '??N' ifadeleri kullanılmalıdır.

Aralık: Dizilecek olan objenin yerleştirilme aralığıdır. Uzunluk birimi belirlenerek istenilen aralık

girilebilir.

Objeye Dik Açı ile Kopyala: Bu fonksiyon seçilirse, yerleşecek olan objeler, referans objenin gidiş

yönüne bakarlar. Km yazı değerleri bu şekilde daha uygun yerleştirilirler. Fakat sembol gibi

objelerin bu şekilde yerleştirilmeleri uygun değildir.

Başlangıç Mesafe Değeri: Kilometre yazılarının başlangıç değeridir. Buraya verilen değerden yazı

üretilmeye başlanacaktır.

Başlama Mesafesi: Dizi objeleri referans objenin ne kadar uzağında başlayacaksa, bu değer

Başlama Mesafesi hanesine girilir.

Eksenden Sapma: Referans obje ekseninden belirlenen bir uzaklık değeri ile objelerin

yerleştirilmesi isteniyorsa, bu mesafe Eksenden Sapma hanesine yazılır.

Karelaj Üret

Karelaj Dizi işlemi; mevcut projeler üzerine belli aralıklarda karelaj (grid) üretmek amacıyla

kullanılır. Rulo açma ve paftalandırma işlemlerinde karelajlar otomatik oluşturulduğu gibi, kroki

ve çap gibi çizimler üzerine sonradan bu işlem kullanılarak karelaj oluşturulabilir. Üretilen

karelajlar Netcad sembol kütüphanesinde yer alan 240 nolu semboldür ve GRID tabakasına

atılırlar.

Karelajlar (grid) atılırken koordinat değerleri yazdırılmaz. Bu değerler daha sonra 'Koordinat

Yazdır' işlemi ile yazdırılır.

Tarama Araçları

Alan Taramaları

Alan Taramaları; kapalı çoklu doğru özelliğindeki alanların, üçgenlerin çizgi ve nokta objeleri ile

seçilen tarama tipinde taramalarını yapmak için kullanılmaktadır. Fonksiyon tüm alanlar için

kullanılabilir.

Bu fonksiyon 'Katman Yöneticisi/Tabaka Özellikleri/Alan' sekmesi ile de tabaka bazlı tarama

yapılabilir.

Bina Taraması

Bina Taraması ile bina veya benzeri kapalı alanları oluşturan tüm doğruların taraması tek seferde

yapılabilir. 'Detaylar/ Bina Taraması' ile işleme girdikten sonra ekrana gelen tablodan saçak

uzunluğu, tarama aralığı ve açı değerleri girilir.

Bina kenar taramasından farklı olarak tüm kenarlar tek seferde taranır.

Saçak Uzunluğu; Bina kenarı vb. kapalı alanların taranmasında saçakların değeri metre cinsinden

belirtilir.

Tarama Aralığı; Tarama işleminde saçaklar arasının metre cinsinden uzunluğudur.

Açı; Saçakların açı değerini grad cinsinden belirtir.

Bina Kenar Taraması

Bina Kenar Taraması ile bina veya benzeri kapalı alanları oluşturan tüm doğruların teker teker

kenar taraması yapılabilir. İşleme girdikten sonra ekrana gelen tablodan aşağıda açıklanan

bilgilere göre parametreleri verilmelidir.

Saçak Uzunluğu; Bina kenarı vb. kapalı alanların taranmasında saçakların değeri metre cinsinden

belirtilir.

Tarama Aralığı; Tarama işleminde saçaklar arasının metre cinsinden uzunluğudur.

Açı; Saçakların açı değerini grad cinsinden belirtir.

Merdiven Taraması

Merdiven Taraması ile iki doğru arasına belirli aralıkla doğru taraması yapılır. Özellikle halihazır

projelerinde kolaylık sağlayan bir işlemdir.

İstenilen tarama aralığı metre cinsinden yukarıda gösterilen şekilde açılan editör üzerinde

belirlenir. Sonuç şekil aşağıda gösterildiği şekilde olacaktır.

Ölçme Araçları

Cephe Yaz

Cepha Yaz gösterilen cephelerin uzunluk değerinin yazılması işlemidir. Detaylar / Ölçme Araçları

/ Cephe Yaz işlemi ile komuta ulaşılabilir.

Cephe değeri kullanıcı tarafından seçilen tarafa yazılacaktır.

Uzunluk Yazdır

Uzunluk Yazdır işlemi ile belirlenen hatların uzunluk değerleri ya da ardışıl olarak giden hatların

toplam uzunluk değerleri yazdırılabilir. Aynı zamanda kotlu iki noktanın arasındaki eğik mesafe de

yazılabilir. Detaylar / Ölçme Araçları / Uzunluk Yazdır ile işleme girdikten sonra ekrana gelen

menüden parametreler ayarlanır.

Eğer 'Toplam Uzunluk Yazdır' aktif yapılmışsa, ardışıl olarak giden hatlar sıra ile gösterildikten

sonra bunların toplam mesafeleri yazılır. Eğer bu mod aktif değilse her bir hattın ayrı olarak

uzunluk değeri yazılır.

Toplam Uzunluk Yazdır: Ardışıl olarak gösterilen objelerin toplam uzunluklarını yazdırmak için

kullanılır.

Çoklu Doğruları Parçalama: Uzunluk değeri yazılacak çoklu doğruların parçalanmadan

ölçülendirilmesi için kullanılır.

Fazla Uzunluk: Bu kutucuğa yazılan değer ölçülen obje uzunluğuna eklenerek ekrana yazılır.

Açı Objeden Alınsın: Yazılacak değer objenin açısına göre ekrana yerleştirilir.

Açı: Bu kutucuğa yazılan açıya değerine göre yazı ekrana yazdırılır.

Eğik Mesafe: Bu buton işaretlendiğinde seçilen hattın eğik mesafesi de ekrana yazdırılır. Eğik

mesafenin yazılabilmesi için nokta kotlarının olması gerekir.

Eğik mesafe yazmak için tablodaki kutucuk aktif yapılmalı ve kotlu noktalar yakalama modu ile

seçilmelidir.

Yatay Ölçülendir

Yatay Ölçülendir belirlenen iki nokta arasında yatay yönde ölçülendirme yapar ve ölçü değerini

yazar. Detaylar / Ölçme Araçları / Yatay Ölçülendir işlemi ile komuta ulaşılabilir.

Ölçü değeri OLCU_YATAY katmanına otomatik olarak yerleştirilir.

Yatay Ölçülendir İşlemi Projede Nasıl Kullanılabilir?

Yukarıdaki şekilde mimari avan proje üzerinde ölçülendirme işlemi yapılmıştır.

Dikey Ölçülendir

Dikey Ölçülendir belirlenen iki nokta arasında dikey yönde ölçülendirme yapar ve ölçü değerini

yazar. Detaylar / Ölçme Araçları / Dikey Ölçülendir işlemi ile komuta ulaşılabilir.

Ölçü değeri OLCU_DIKEY katmanına otomatik olarak yerleştirilir.

Dikey ölçülendir işlemi projede nasıl kullanılabilir?

Yukarıdaki örnekte mimari avan proje üzerinden betonarme sistemin ölçüleri gösterilmiştir.

Yukarıdaki şekilde ise imar müdürlükleri tarafından hazırlanan 'Temel Vize Krokisi' nde dikey ve

yatay ölçülendirme görülmektedir.

Paralel Ölçülendir

Paralel Ölçülendir doğru ya da çoklu doğru ile çizilmiş bir hattın her bir parçasının paralel yönde

ölçülerini alır ve yazar. Detaylar / Ölçme Araçları / Paralel Ölçülendir işlemi ile komuta

ulaşılabilir.

Ölçü değeri OLCU_EGIK katmanına otomatik olarak yerleştirilir.

Paralel ölçülendir komutu projede nasıl kullanılabilir?

Paralel ölçülendir komutu ile gösterilmek istenen ölçüler seçilen objeye paralel olarak

çizilmektedir. Bu da projede açılı tasarlanan veya bulunan yapı, parsel, blok vb. objelerin

ölçülerinin doğru ve düzgün olmasını sağlamaktadır. Bu şekilde alınan ölçülerin tekrar

döndürülmesine gerek kalmamaktadır.

Şekilde paralel ölçülendir komutunun kullanıldığı örnek görülmektedir.

Paralel Ölçülendir (Yay)

Paralel Ölçülendir (Yay); yay objeleri üzerine mesafe ölçümü yapar ve yazar. 'Detaylar/Ölçme

Araçları/Paralel Ölçülendirme (Yay)' işlemi ile komuta ulaşılabilir.

Ölçü değeri OLCU_EGIKYAY katmanına otomatik olarak yerleştirilir.

Yay ölçülerinin mesafesini ölçmek için de kullanılan 'Paralel Ölçülendir (Yay)' komutu ile aşağıdaki

örnekte, yaylardan tasarlanmış bahçe balkonu için gerekecek beton hesaplaması yapılmış, avan

proje üzerinde ölçüsü verilmiştir.

Açı Ölçülendir

Açı Ölçülendir; gösterilen iki hat arasındaki açı değerinin grad ya da derece cinsinden etkileşimli

olarak yazdırılması işlemidir. Detaylar / Ölçme Araçları / Açı Ölçülendir işlemi ile komuta

ulaşabilirsiniz.

Açının cinsi Genel Ayarlar altındaki Ölçü Parametreleri’ndeki Açı Türü ile belirlenir. Ölçü değeri

OLCU_ACI katmanına otomatik olarak yerleştirilir.

Açı ölçülendirme işlemi projede nasıl kullanılabilir?

Yukarıdaki şekilde mimari avan proje üzerinde açılı duvar birleşiminin açı ölçüsü gösterilmiştir.

Yarıçap Ölçülendir

Yarıçap Ölçülendir işlemi daire ve yayların yarıçap ölçüsünü alır ve yazar.

Ölçü değeri OLCU_YARICAP katmanına otomatik olarak yerleştirilir.

Yarıçap Ölçülendir İşlemi Projede Nasıl Kullanılabilir?

Yukarıdaki örnekte teras için tasarlanan balkonun yay ölçüleri, Paralel Ölçülendir ve Yarıçap

Ölçülendir seçenekleri ile verilmiştir.

Yukarıdaki örnekte ise kavşak içinde tasarlanan göbek üzerinde yarıçap ölçülendir komutu ile

ölçülendirme yapılmıştır.

Röleve Araçları

Ara Mesafe Yaz

Ara Mesafe Yaz işlemine girdikten sonra doğrular ardışıl olarak gösterilir ve uzunluk değeri

otomatik olarak yazılır. Detaylar / Röleve Araçları / Kutur Bağla /Ara Mesafe Yaz işlemi ile

komuta ulaşılabilir.

Yazılan değer, doğruların orta noktalarını referans alır.

Ara mesafe yazılması için seçilen doğru veya çoklu doğrulara ara mesafe, orta noktaların

hizasından yazılır.

Yazılan mesafeler otomatik olarak açılan ROL_CEPHE tabakasında yazılacaktır.

Röleve Parametrelerinden "Ara Mesafelerde 0' ları kaldır" kutucuğu aktif yapılırsa; örneğin 20.00

olarak yazılması gereken değer 20 olarak yazılır.

Ara Mesafe Yaz İşlemi Projede Nasıl Kullanılabilir?

Örneğin; yol genişlikleri ya da binanın oturacağı alanın, parsel kenarlarına olan çekme mesafeleri

bu işlemle yazılabilir.

Dik Düş

Dik Düş; bir poligon hattından detay noktalarına prizmatik ölçülendirme yapar. Dik ayak-Dik boy

ölçü değerleri yazılır ve dik hat belirlenir. Detaylar / Röleve Araçları / Dik Düş işlemi ile komuta

ulaşılabilir.

Dik düş işlemi ile poligon hattı seçildiği zaman cismin poligon hattı üzerinde gösterilen uzaklıkları

poligon hattının başlangıç noktası '0' kabul edilecek şekilde hesaplanır.

'Dik Düş' işlemi projede nasıl kullanılabilir?

Aşağıdaki şekilde düzgün geometrik şekilde fakat parsele göre farklı açı ile tasarlanmış bir mimari

projenin, parsele paralel olmayan hatlarının Dik düş işlemi ile alınmış ölçüsü görülmektedir.

Etiket Araçları

Etiketleri Üret

Etiketleri Üret; Alan, Çizgi, Nokta objelerine ad, kot ve kod değerleri yazmak için kullanılır.

Seçilen objelerin kot, kod ve adları bağımsız yazı objeleri haline getirilir. Kullanıcı sık nokta alımı

yapılmış bölgelerde üst üste görünebilen nokta adlarını uygun yerlere kaydırarak düzenlemek

isteyebilir. Bu durumda Görünüm/Nokta Görünüm Ayarları’ndan ya da katmanlardan açılmış

nokta adı görüntüsü, bu işlem için uygun değildir. Çünkü gösterimsel olan bu nokta adları nokta

koordinatına bağlı olarak ekranda ve çıktıda görünürler. Kaydırma işlemi yapılmak istenirse nokta

koordinatı değişir. Dolayısıyla bu tip durumlarda da nokta adlarına yazı üretmek ve kaydırma

işlemini bu yazılarda yapmak gerekir.

Detaylar / Etiket Araçları / Etiketleri Üret işlem adımları ile 'Etiketler' penceresine ulaşılır.

Önizleme penceresinde üretilecek olan yazı değerlerinin seçilen objenin ne tarafına yazılacağı

görüntülenebilir. Ad, kod ve kot yazıları istenilen tabakaya alınabilirler. Standart olarak NADI ,

NKOT, NKOD, AADI ve AKOT tabakasındadırlar. Yazı boyları isteğe göre belirlenebilir. Gerekli

ayarlamalar yapıldıktan sonra etiket üretilecek objeler ekrandan tek tek veya toplu olarak

seçilebilir.

Bu şekilde yeni oluşturulan yazılar, ilgili objeden bağımsız olarak işlem görebilir. Örneğin;

kaydırılarak uygun yerlere taşınabilir. Yazıların boyu ve tabakası kullanıcı tanımlıdır. Yanlışlık

olduğunda, ilgili tabaka silinerek işlemler yenilenebilir.

Etkileşimli Etiket

Etkileşimli Etiket işlemi ile objenin istenilen özelliği etkileşimli şekilde grafiğe etiket olarak

yazdırılabilmektedir.

Koordinat Grid: Ekranda bulunan grid objelerinin koordinatlarını yazar. İşlem esnasında 'Hızlı

Seçim Araçları' seçeneği aktif ise seçim işlemi çoklu yapılıp, aynı anda birden fazla grid objesinin

koordinatları yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile koordinat kullanıcı tanımlı

istenilen yere yazdırılabilir.

Koordinat: Grafik Ekrandaki objelerin koordinatlarını yazdırmak için kullanılır. Şerit harita ve pafta

çizimlerinde bu işlem otomatik yapılabildiği gibi, kroki ve çap gibi çizimlerde sonradan atılan

gridlere ya da pafta kenarlarına bu işlem ile koordinat yazdırılabilir. İşlem esnasında 'Hızlı Seçim

Araçları' seçeneği aktif ise seçim işlemi çoklu yapılıp, aynı anda birden fazla objenin koordinatları

yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile koordinat kullanıcı tanımlı istenilen yere

yazdırılabilir.

Nokta Kotu: Ekranda seçilen herhangi bir noktanın kot değeri grafiğe yazdırılabilir. İşlem

esnasında 'Hızlı Seçim Araçları' seçeneği aktif ise seçim işlemi çoklu yapılıp, aynı anda birden fazla

objenin kot değerleri yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile kot değeri kullanıcı

tanımlı istenilen yere yazdırılabilir.

Nokta Kodu: Ekranda seçilen herhangi bir noktanın kod değeri grafiğe yazdırılabilir. İşlem


objenin kod değerleri yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile kod değeri kullanıcı


Tapu Alanı: Ekranda seçilen bir alanın ya da alanların tapu alanı değeri grafiğe yazdırılabilir. İşlem


objenin tapu alanı değerleri yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile tapu alanı değeri

kullanıcı tanımlı istenilen yere yazdırılabilir.

Uzunluk: Ekranda seçilen herhangi bir doğru objesinin uzunluk değeri grafiğe yazdırılabilir. İşlem


objenin uzunluk değerleri yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile uzunluk değeri


Çevre: Ekranda seçilen bir alanın ya da çoklu doğrunun çevre değeri grafiğe yazdırılabilir. İşlem


objenin çevre değerleri yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile çevre değeri kullanıcı


Alan Adı: Ekranda seçilen bir alanın ya da çoklu doğrunun alan adı değeri grafiğe yazdırılabilir.

İşlem esnasında 'Hızlı Seçim Araçları' seçeneği aktif ise seçim işlemi çoklu yapılıp, aynı anda birden

fazla objenin alan değerleri yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile alan adı değeri


Nokta Adı: Ekranda seçilen herhangi bir noktanın nokta adı değeri grafiğe yazdırılabilir. İşlem


objenin nokta adı değerleri yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile nokta adı değeri


Alan: Ekranda seçilen bir alanın, alan değeri grafiğe yazdırılabilir. İşlem esnasında 'Hızlı Seçim

Araçları' seçeneği aktif ise seçim işlemi çoklu yapılıp, aynı anda birden fazla objenin alan değerleri

yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile alan değeri kullanıcı tanımlı istenilen yere

yazdırılabilir.

Çizim Araçları

Grid

Grid Netcad 6 ile gelen yeniliklerden biri olup belirli bir çerçeve içerisinde grid tanımlarının 100

metrede bir tanımlanarak oluşturulduğu bir özelliktir. Grid özelliğiyle kullanıcılar bir kaç adımda

hazırladıkları çizim kutusu, karelaj grid ve karelajlara koordinat yazdırma işlemlerini tek işlemde

gerçekleştirebilmektedir.

Grid Oluştur Penceresi’nde oluşturulacak Gridlerin genişlik ve yükseklik değerleri manuel olarak

girilebilir. Ayrıca, genişlik ve yükseklik değerlerinin verilmesi pencerenin etkileşimli olarak

oluşturulmasına olanak sağlar.

Grid Oluştur içerisine tanımlanacak grid objeleri Grid Sembolleri, Grid Çizgileri ve Grid Köşe

Koordinat yazılarıdır. Parametreler tek tek seçilebileceği gibi çoklu olarak da seçilebilirler.

Grid Oluştur Penceresi’nin son kısmında ise Grid Kenar Koordinat Yazılarının yazılıp yazılmayacağı

belirlenir. Grid kenar koordinat yazıları kutucuğu aktif yapılırsa yazıların üste, sağa, sola ve/veya

alta yazılması seçilebilir.

Grid yeniliği ile projeler çıktı sürecinde hızlı bir şekilde çizdirmeye hazır hale getirilebilirler.

Aşağıdaki örnekte bir maden uygulaması projelendirme süreci sonunda imalat haritası için Grid

oluşturulmuştur.

Bir başka örnek ise halihazır haritaların sayısallaştırılması üzerinden verilebilir. Hazırlanan

halihazır harita üzerine Grid Çizgileri ile hazırlanmış bir Grid penceresi aşağıda yer almaktadır.

Grid Obje Özellikleri sorgulama işlemine tabi olduğunda akıllı nesne olarak sorgulanabilir ve proje

ölçeğinin ayarlanmasıyla birlikte büyüklüğü düzenlenebilir.

Lejand

Spatial ve .NCZ referanslara ait lejand oluşturma işlemidir. Lejand menüsü ile tüm spatial ve .NCZ

referanslara ait ortak Lejand menüsü hazırlanır. Hazırlanan Lejand dinamik karakterdedir. Yani

yapılan herhangi bir değişiklik Lejanda anında yansır. Bu şekilde, Netcad' in sunduğu zengin

Lejand hazırlama özelliklerini kullanarak lejandınızı düzenleyebilirsiniz.

Detaylar /Çizim Araçları / Lejand işlemine girilir.

Lejand Özellikleri penceresinden, oluşturulacak lejandın proje üzerinde görünüm özellikleri

ayarlanır.

Lejand Başlığı ile lejandın ana başlığı yazılır. Yan bölümdeki butona basılarak lejand başlığının yazı

karakteri düzenlenebilir. Font Adı satırından kullanmak istenilen font değiştirilebilir. Renk

butonundan yazı rengi değiştirilir. Yazı Boyu satırında referansın yazı boyu ayarlanabilir.

Kapalı Katmanları Göster: Katman Yöneticisinde ve Referans Yöneticisinde görünürlüğü kapalı

olan katmanların da lejantta görünmesini sağlar.

Referans Başlıkları Yazılsın: Referansların, Referans Yöneticisinde görünen isimlerinin lejantta da

görünmesini sağlar. Görünmesi istenmiyorsa işaret kaldırılır.

Tabaka İsimlerini Göster: Katmanların, Katman Yöneticisinde görünen isimlerinin lejantta da

görünmesini sağlar. Görünmesi istenmiyorsa işaret kaldırılır.

Lejand Gösterim Stili: Lejandın genel olarak gösterim özelliklerinin düzenlendiği menüdür.

Aşağıdaki pencerede 4 ayrı gösterim stili bulunmaktadır. Kullanılmak istenen stil, üzerine gelip

işaretlenerek aktif yapılır. Herhangi bir stil seçildiğinde, aşağıdaki menüde seçilen stilin renk

özellikleriyle ilgili seçenekler bulunur. Bu şekilde renk butonlarına basılarak farklı bir renk

seçilebilir.

Örneğin; şekilde de görüleceği gibi birinci stil dışındaki diğerleri çerçeveli Lejand sunar. Ayrıca, 3.

ve 4. stillerin arka fon rengi ayarlanabilir. Ayrıca, 4.stilin gölgeleme özelliği bulunur.

Kategori Yazı Özellikleri: Kategori başlıklarının, Lejantta görünen font özelliklerinin düzenlendiği

menüdür. Font Adı satırından kullanmak istenilen font değiştirilebilir. Renk butonundan yazı rengi

değiştirilir. Yazı Boyu satırında referansın yazı boyu ayarlanabilir.

Slot Yazı Özellikleri: Lejand üzerinde, Referansa ait alt başlıkların yazı karakterlerinin düzenlendiği

menüdür. Font Adı satırından kullanmak istenilen font değiştirilebilir. Renk butonundan yazı rengi

değiştirilir. Yazı Boyu satırında referansın yazı boyu ayarlanabilir.

Paragraf Özellikleri: Lejandın paragraf özelliklerinin düzenlendiği menüdür. Satır Sayısı

maksimum satır sayısını verir. Verilen değerden daha fazla sayıda satır sayısı bulunuyorsa yan

sütuna (kolona) geçer. Satırlar Arası Boşluk, yüzde olarak ifade edilir. Şundan Az Elemanlı

Grupları Bölme, bir referansa ait alt başlıkların aynı kolon içinde bulunmaları için verilen değerdir.

Tutma Noktası: Tutma Noktası ekrana yerleştirilecek olan lejandın hangi noktasından tutularak

ekrana yerleştirileceğinin seçiminin yapıldığı alandır.

Lejand Obje Özellikleri sorgulama işlemine tabi olduğunda akıllı nesne olarak sorgulanabilir ve

proje ölçeğinin ayarlanmasıyla birlikte büyüklüğü düzenlenebilir.

Ölçek Çubuğu

Ölçek Netcad 6 ile gelen yeniliklerden olup projelerde dinamik olarak ölçek eklememizi sağlayan

özelliktir.

Detaylar / Çizim Araçları / Ölçek Çubuğu işlemine girilir.

Açılan Ölçek Çubuğu özellikleri penceresinde ilgili stil, bölüm sayısı ve yazı özellikleri

parametreleri seçiniz.

İşlem sonrasında ölçek çubuğu fare ucuna gelecektir. Fare sol tuş yardımı ile proje ekranına

yerleştirilir. Proje ekranı fare tekerlek tuşu ile ileri geri hareket ettrildiğinde ölçek çubuğu dinamik

olarak değişecektir.

Bölüm.5 PROJE DÜZENLEME İŞLEMLERİ

Alan, Obje Düzenleme İşlemleri

Alan İşlemleri

Alan Çıkart İşlemi

1. Giriş / Çizim Araçları / Alan / Alan Çıkart işlemine giriniz. İlk önce dış alanı daha sonrada

içteki alanı fare yardımı ile seçiniz. Çıkarılacak alanı göstererek işleme devam ediniz.

2. Açılan Alan Çıkart penceresinde Seçilen Dış Alanı Koru seçeneği aktif hale getiriniz.

Alan Çıkarma işlemleri üst üste gelen 2 alandan birinin diğerinden çıkarılarak yeni objenin

sınırlarının diğerine göre yeniden oluşturulmasını sağlar.

Seçilen Dış Alanı Koru ile alanın ilk hali muhafaza edilir. Yeni alan objesi eskisinin üzerine

oluşur. Bu seçenek pasif hale getirilirse ilk alan silinir.

Seçilen iç alanı koru alanı aktif hale getirildiğinde alanın ilk hali korunur ekrandan silinmez.

Pasif yapıldığında ise ekrandan iç alan objeleri silinir.

3. Tamam ile işlemi sonlandırınız. Yapılan işlemler sonucunda çıkarılan alanı proje ekranında

gözlemleyiniz.

Alan Birleştirme İşlemi

1. Giriş / Çizim Araçları / Alan / Alan Birleştir işlemine giriniz. Birleştirilecek alanları fare

yardımı ile seçiniz.

2. Fare sağ tık ile açılan pencereden Seçilen Alanı Koru bölümünü pasif hale getiriniz.

Alan Birleştir birbirleri ile ortak noktaları olan ve birbirinden bağımsız alanların birleştirilmesi

işlemidir. Bu işlem sonunda birleştirilen alanlar tek bir alan haline getirilir.

3. Tamam ile işlemi sonlandırınız. Yapılan işlemler sonucunda birleştirilen alanların tek bir alan

olduğunu Obje Özelliklerini Sor işlemi ile sorgulayarak proje ekranında gözlemleyiniz.

Alan Kesiştirme İşlemi

1. Giriş / Çizim Araçları / Alan / Alan Kesişimi işlemine giriniz. Kesişimi alınacak alanları seçiniz.

2. Yapılan işlemler sonucunda kesişim alanının oluştuğunu proje ekranında gözlemleyiniz.

Alan Bölme İşlemi

1. Giriş / Çizim Araçları / Alan / Alan Böl işlemine giriniz. Alanı bölen çizgiyi gösteriniz.

Alan Kesişim işlemi, alanların kesişim bölgelerinden farklı alan oluşturmak için kullanılır.

Alan Böl işlemi, alan, yay, doğru, Çoklu doğru objeleri yardımı ile alan objelerinin 2 parçaya

ayrılması işlemidir. İşlem sonucunda oluşan objeler alan özelliklerini korurlar.

2. Açılan Alan Böl penceresinde Kotları Kesenden Al bölümünü pasif yapınız.

3. Yapılan işlemler sonucunda alanların bölündüğünü proje ekranında gözlemleyiniz.

Kotları Kesenden Al seçeneği aktif hale getirilirse bölücü olarak gösterilen doğrunun kotları

alanın kesilen noktalarına verilir.

Düzenleme Araçları

Kaydır İşlemi

1. Giriş /Düzenleme Araçları/Kaydır işlemine giriniz.

Kaydırma işleminin gerçekleştirileceği obje seçilir ve referans noktası seçilerek istenen noktaya

kaydırılır.

Kaydır işlemin amacı, objelerin kaydırılıp uygun bir yere yerleştirmektir.

İşlem sonucu Netcad ekranında gözlenebilir.

Ayrıştır işlemi

1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Ayrıştır işlemi ile komuta ulaşılabilir.

Ayrıştır bir bütün olarak algılanan objelerin, kendini oluşturan diğer objelere ayrıştırılması

işlemidir.

2. Ekrandan 'Ayrıştır' işlemi uygulanacak alan objesi seçilir. Seçim sonrası ekrana gelen

'Ayrıştırma Parametreleri' penceresinden objeye uygulanması istenen ayrıştırma yöntemi

seçilir.

3. Tamam ile işlemi sonlandırınız. Yapılan işlemler sonucunda ayrıştırılan alanların sonucu

çizgiler Obje Özelliklerini Sor işlemi ile sorgulayarak proje ekranında gözlemleyiniz.

Yay/Daireler Kiriş Dik Boy: Yay ve dairelerin kiriş uzunlukları verilerek ayrıştırma işlemi yapar.

İstenilen uzunluk birimi manuel olarak yazılabileceği gibi butonu yardımı ile ekrandan seçilebilir.

Çizgi ve Noktalara: Bu işlem açık ve kapalı alanlar için geçerlidir.

İç/Dış Alanlara: Bu seçenek ile işlem yapıldığında, kapalı alandaki tüm dış ve iç alanlar ayrı birer kapalı alan objesi olurlar.

Köşe Yuvarlat

1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Köşe Yuvarlat işlemine giriniz.

2. Yöntemi belirleyerek Köşesi yuvarlatılacak doğruları seçiniz. Fare sağ tuş ile işlemi

sonlandırınız.

3. İşlem sonucu ekranda gözlenecektir.

Obje Böl

1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Obje Böl işlemine giriniz.

Obje Böl, doğru, çoklu doğru, daire, yay gibi objeleri belirli sayıda veya uzunlukta parçalara

ayırması işlemidir.

2. Bölme işlemi uygulanacak objeyi fare sol tuş ile seçiniz.

3. Açılan Parametreler penceresinde örnek uygulama için Bölme Yöntemi bölümünden

Uzunluğa göre bölümünü aktif yapınız.

4. Eleman sayısı/Uzunluğu bölümüne 20 değerini girerek Tamam ile işleme devam ediniz.

5. Yapılan işlemler sonucunda obje istenilen uzunluk değerinde bölündüğünü gözlemleyiniz.

Çizgi Yönü Değiştir

6. Düzenle / Düzenleme Araçları / Çizgi Yönünü Değiştir işlemine giriniz.

7. Yönü değiştirilmek istenilen hattı seçerek fare sağ tuş ile işlemi sonlandırınız. Yapılan işlemler

sonucunda hat yönünün değiştiğini proje ekranında gözlemleyiniz.

Çizgi Yönünü Değiştir, ekrandaki doğru, çoklu doğru, daire yay gibi objelerin çizgi yönünü

değiştirmek için kullanılır.

Birleştirme İşlemi

1- Dü

1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Birleştir işlemine giriniz.

2. Uç uca getir yöntemini seçiniz. Proje ekranından birleştirilecek objeleri fare yardımı ile

seçiniz.

Birleştirme işlemi ile birbirine değmeyen doğru ya da çoklu doğruların, uç kısımlarının

uzatılarak birleştirilmesi sağlanır. Birleştirme işleminde 2 işlem kullanılır.

Ucuca Getir yöntemi ile objeler birbirine uzayarak ucuca getirilir

Tek Obje Yap yöntemi ise birleşen objeler çoklu obje halini alırlar ve tek bir objeymiş gibi

3. Yapılan işlemler sonucunda objelerin birleştiğini gözlemleyiniz.

Paralel Alma İşlemi

1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Paralel işlemine giriniz.

2. Açılan Paralel Al penceresinde Mesafe değerini 50 olarak giriniz.

3. Objenin hangi tarafına paralelinin alınması isteniyorsa fare sol tuş ile göstererek işlemi

sonlandırınız. Paralel Al penceresinde hiçbir seçenek aktif alınmaz ise yeni obje aktif tabaka

ve çizgi tipinde oluşacaktır.

Paralel Alma işlemi ile doğru, çoklu doğru, daire, yay, elips gibi objelerin belirli bir mesafe

tanımına göre paralelinin alınması işlemidir.

Uzat İşlemi

1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Uzat işlemini ya da araç çubuklarından Uzat butonunu

seçiniz.

2. İlk önce uzama hattını daha sonra uzatılacak hattı fare sol tuş ile gösteriniz. Fare sağ tuş ile

işlemi sonlandırınız.

Uzat işlemi doğru ve çoklu doğru objelerinin doğru, çoklu doğru, daire ve alan gibi objelere

uzatılması işlemidir.

3. Yapılan işlem sonucunda objelerin uzatıldığını gözlemleyiniz.

Kes işlemleri

1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Kes işlemini ya da araç çubuklarından Kes butonunu seçiniz.

Kes işlemi, birbiri ile kesişen doğru, çoklu doğru, alan gibi objeler arasında kesme

işlemi yapar.

2. Proje ekranından kesilecek objeleri fare sol tuş yardımı ile seçiniz. Fare sağ tuş ile kesilecek

parçaları gösteriniz. Yapılan işlem sonucunda objelerin kesildiğini gözlemleyiniz.

Kır İşlemi

1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Kır işlemine giriniz.

2. İlk önce kırılacak objeyi daha sonrada referans gösterilecek objeyi seçiniz.

3. İşlem sonrası kırılan obje özellikleri sorgula sorgulanarak gözlemleyiniz.

Kır işlemi doğru ve çoklu doğruların gösterilen yerlerine ya da kesişim yerlerine kırık oluşturmak

ve objeyi bölmek için kullanılır.

Katman Yöneticisi ve Çizgi Tipleri

CAD katman yapısı, vektör obje olarak cad yapısında tutulan tüm verilerin üretildiği ve

düzenlendiği yapıdır.

1. Projedeki bütün objeler tabaka mantığına dayalı olarak oluşturulmalıdır. + Projeye yeni bir

tabaka ekleme işlemini gerçekleştirir. Butona basıldığında otomatik olarak tabaka özellikleri

penceresi açılacaktır.

2. Bu pencereden oluşacak yeni tabaka yapısal olarak oluşturularak düzenlenebilir.

3. Tamam ile işlem bitirildiğinde 'Katman Yöneticisinde' oluşturulan yeni tabaka gözlemlenir.

Tabakaların standart kullanımın yanı sıra birçok özelliği de Netcad ortamında kullanılabilir.

Tabakalardan çizgi tipi, çizgi kalınlığı, alan taramaları gibi işlemlerin kontrolü sağlanabilir.

,

4. Katmanlar bölümünde 1 tabakasına çift tıklayarak Tabaka özellikleri penceresine geliniz.

Alan sekmesinde tarama şeklini ve Standart sekmesinden rengini değiştiriniz.

Yapılan işlemler sonucunda objenin yeni özeliklerini proje ekranından gözlemleyiniz.

Her bir tabakanın karşısında ikonu bulunmaktadır. Bu ikon tabakanın açık olduğunu yani bu

tabakada oluşturulan objelerin ekranda göründüğünü ifade eder. Eğer tabaka aç/kapat ikonu

şeklinde ise bu durumda tabakanın kapalı olduğu yani bu tabakada oluşturulan objelerin ekranda

görünmediği ifade edilir.

Tabakalar menüsünün en üstünde bulunan ikonu, bütün kapalı tabakaları açmak,

açık tabakaları da kapatmak için kullanılır.

ile aktif tabakanın özellikleri düzenlenebilir. Mevcuttaki bir tabakanın özellik ve niteliklerinin

verildiği, görünürlük ayarlarının yapıldığı bölümdür.

ile tabakaların sırası düzenlenebilir. Tabakaların gösterim sırası Giriş Sırasına göre, A'dan Z’ye

ya da Z'den A’ya, Ana Tabakalar Önce, Açıklar Önce, Kilitler Önce ile tabakaların görünüm sıraları

değişebileceği gibi sürükle bırak yöntemiyle de tabaka görünüm sıraları düzenlenebilmektedir.

ile istenilen tabakalar kilitlenebilir. Örneğin; halihazır harita üzerine şehir planı çizen bir

plancı kendisini ilgilendirmeyen ve üzerinde çalışma yapmayacağı tabakaları kilitleyebilir ya da

editlenmemesi gereken poligon, nirengi noktaları veya kadastral hatlar kilitlenerek çalışma

yapılabilir.

Her bir tabakanın karşısında ikonu bulunmaktadır. Bu ikon tabakanın kilitli olmadığını yani

bu tabakada oluşturulan objelerin ekranda her türlü işleme girebildiğini ifade eder. Eğer tabaka

kilidi ikonu şeklinde ise bu durumda tabakanın kilitli olduğu yani bu tabakada oluşturulan

objelerin hiç bir şekilde işleme girmek için seçilemeyeceği ifade edilir.

Tabakaya sağ tıklandığında açılan menüde yer alan ‘Limit Bul’ işlemi ilgili tabakanın içerisinde

tanımlı tüm verileri içine alacak şekilde çizim ekranının veri limitlerinde görüntülenmesini sağlar.

‘Limit Bul’ işlemi sonrası ilgili tabakayı ekranda gözlemleyiniz.

Herhangi bir tabaka üzerine gelinerek fare sağ tuş ile açılan menüde 'Araçlar' sekmesi seçildiğinde

‘Gösterilen Objelerin Tabakalarını Kapat’, ‘Gösterilen Objenin Tabakasını Aktif Yap’, ‘Gösterilen

Objelerin Tabakalarını Kilitle’, ‘Sadece Gösterilen Objelerin Tabakalarını Açık Bırak’, ‘Kopyala’ ve

‘Birleştir’ seçeneklerinin yer aldığı gözlemlenir;

Gösterilen Objelerin Tabakalarını Kapat: Grafik ekranda seçilen obje/objelerin tabakasını

kapatmak için kullanılır.

Gösterilen Objenin Tabakasını Aktif Yap: Seçilen ilk objenin tabakasını aktif tabaka yapar.

Gösterilen Objelerin Tabakalarını Kilitle: Seçilen obje/objelerin tabakasını kilitlemeye yarar.

Sadece Gösterilen Objelerin Tabakalarını Açık Bırak: Seçilen obje/objelerin dışında kalan

objelerin tabakasını kapatır.

Kopyala: Seçili olan tabakayı kopyalamaya yarar. Kopyalanan tabaka TABAKA ADI_2, TABAKA

ADI_3 olarak sırasıyla adlandırılır.

Birleştir: Klavyeden Ctrl tuşu yardımı ile seçilen tabakaların birleştirilmesi işlemini gerçekleştirir.

İsim sıralamasına göre ilk olan tabaka altında birleştirilecek olan tabakalar için ‘Seçili Tabakaları

Birleştir’ penceresi gelecektir.

Herhangi bir tabaka üzerine gelinerek fare sağ tuş ile açılan menüde 'Gönder' sekmesinde yer

alan özellikler ile; seçili olan katmanların yeni bir proje olarak kaydedilebilmesi; Google Earth ’e

gönderilebilmesi ve e-posta eki olarak iletilebilmesi mümkündür.

Çizgi tipi değiştir

1. Projeniz içerisinde ki çizgilerin tipini değiştirmek için Giriş / Sorgu Araçları / Obje Özellikleri

sorgula ile obje özellikleri gözlenebilir.

2. Obje Özellikleri penceresinde Çizgi Hat tipi Düz olarak gözlenmektedir.

Netcad ekranında var olan çoklu doğru, doğru, daire veya alan objelerinin hat tipinin değişikliği

yapılabilir.

3. Çizgi Tipini Çit-2 olarak değiştirip Değişiklikleri Uygula ile işlem sonlandırılır ve değişiklikler

Netcad ekranında gözlenebilir.

Dönüşüm Araçları

Döndürme İşlemi

1. Düzenle / Dönüşüm Araçları / Döndür ya da araç çubuklarından seçeneğini seçiniz.

2. Döndürülecek objeleri fare yardımı ile seçerek fare sağ tuş ile işleme devam ediniz. Objenin

etrafında döndürüleceği Referans Noktasını gösteriniz.

Döndür işlemi seçilen objelerin bir merkez etrafında döndürülmesi işlemidir.

3. Yapılan işlemler sonucunda fare hareketiyle objenin döndüğünü gözlemleyiniz.

Ölçekleme İşlemi

1. Düzenle / Dönüşüm Araçları / Ölçekle işlemini ya da araç çubuklarından Ölçekle butonunu

seçiniz.

Ölçekle işlemi objelerin sabit bir noktaya göre büyütülmesi ya da küçültülmesi işlemidir.

2. Ölçeklenecek objeleri fare yardımı ile seçiniz. Obje üzerinde sabit kalacak referans noktayı

gösteriniz. Fare yardımı ile otomatik olarak ölçeklendirme yapınız.

3. Fare sol tuş ile objenin son boyutunu belirleyiniz. Ekranda gözleyebilirsiniz.

Aynalama İşlemi

1. Düzenle / Dönüşüm Araçları / Aynala işlemine giriniz.

2. Proje ekranından aynalanacak objeleri fare yardımı ile seçiniz. Referans noktası belirlenerek

istenen yönde aynalama işlemi gerçekleştirilir.

3. Objenin simetrisinin oluştuğunu gözlemleyiniz.

Aynala işlemi objelerin simetri durumlarına göre yerleştirmek ve değiştirmek için kullanılır.

2 Noktadan Dönüşüm

1. Düzenle / Dönüşüm Araçları / 2 Noktadan Dönüşüm işlemine giriniz.

2. Proje ekranından dönüştürülecek A objesini seçiniz. Fare sağ tuş ile işleme devam ediniz.

Son Nokta Yakalama modunu aktif hale getiriniz. A Objesi üzerinde 1. referans nokta ve 2. referans noktayı gösteriniz.

2 Noktadan Dönüşüm bir projenin diğer proje üzerine çakıştırılması ya da aynı proje içindeki

objelerin birbirine göre deformasyonu için kullanılmaktadır.

3. Yeni referans noktaları ise B objesi üzerinde sırasıyla fare sol tuş yardımıyla gösteriniz.

X Y Yönünde Ölçekle

1. Düzenle / Dönüşüm Araçları / XY Yönünde Ölçekle işlemine giriniz.

X Y Yönünde Ölçekle ile objeyi x y yönünde belirlenen katsayı oranında ölçekleme yapması

işlemidir.

2. Ölçekleme penceresinde ölçekleme katsayısı değerini giriniz. Tamam ile işleme devam ediniz.

3. Obje üzerinde sabit kalınacak noktayı ve sonrada objeyi fare yardımı ile seçiniz. Fare sağ tuş

ile işlemi sonlandırınız.

Toplu Obje Değiştir

1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Toplu Obje Değiştir işlemine giriniz.

Açılan Toplu Obje Değiştir bilgi penceresinde objelerin ortak özellikleri toplu halde

değiştirilebilir.

2. Komut satırında ÖZELLİKLERİ DEĞİŞTİRİLECEK OBJELERİ GÖSTER komutunu takip ederek yazı

objelerini seçiniz. Sağ tuş ile işleme devam ediniz.

3. Toplu Obje Değiştir bilgi penceresi üzerinde Yazı bölümüne gelerek NETCAD yazısını ULUSAL olarak değiştiriniz.

4. Değişiklikleri Uygula ile işlemi sonlandırılır ve ekranda ki objelerin değiştiği gözlenebilir.

Bul ve Değiştir

Bul Değiştir, ekrandaki yazıların seçilerek üzerinde değişiklikler yapılmasını sağlayan işlemdir. Bu

değişiklikler tek tek yapılabileceği gibi toplu olarak da yapılabilir.

1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Bul Değiştir işlemine giriniz.

2. Değiştirilmek istenen yazı objeleri tek tek ve ya süzgeçler yardımı ile ekrandan seçilir.

Aranan: Değiştirilmek istenen harf, sözcük ya da sözcük grubu buraya yazılmalıdır. 50 karaktere

kadar yazılabilir.

Yeni Değer: Değiştirilmek istenen değerin (aranan değer) olması istenilen yeni değeri buraya

yazılmalıdır. 50 karaktere kadar yazılabilir.

Süzgeç Kullan: Aranan ya da değiştirilmek istenen yazılar süzgeç kullanılarak da bulunabilir.

Aranan değer girildikten sonra başına * işareti konulursa 'Süzgeç Kullan'kutucuğu aktif olacaktır.

Büyük/Küçük Harf Duyarlı: Yazıların büyük ya da küçük harfler ile yazılmış olmasına göre arama

yapar.

Yalnızca Tüm Sözcükler: Aranılan yazıyı olduğu gibi sözcük grubunun içinden arar ve bulur.

Yalnızca Tüm Yazılar: Aranılan değer hanesine yazılan yazı grubunu olduğu gibi arar ve bulur.

3. Değiştir ile işlem sonlandırılır ve değişim ekranda gözlenebilir.

Biçim Boya

Biçim Boya işlemi seçilen objenin özelliklerini diğer objelere pratik bir şekilde aktarabileceğiniz bir

özelliktir.

1. Giriş / Düzenleme araçları / Biçim Boya işlemine giriniz.

2. Özellikleri kopyalanacak olan obje seçilir ekrandan ve aktarılacak özellikler açılan pencereden

belirlenir.

3. Özelliklerin kopyalanacağı obje seçilir ve fare sağ tuş ile işlem sonlandırılır. Sonuç görüntü

ekranda gözlenmektedir.

Sil İşlemi

Seçilen tüm objelerin projeden silinmesini sağlamaktadır.

1. Giriş / Düzenleme Araçları / Sil işlemine giriniz.

2. Fare sol tuş ile obje seçilir ve fare sağ tuş ile işlem sonlandırılır. Açılan bildirim ile silme işlemi

tekrar sorgulanır Evet ile işlem sonlandırılır.

3. İşlem sonrası objenin ekrandan silindiği gözlenmektedir.

Edit İşlemi

Objeler üzerinde referans noktalar yardımı ile düzenlemeler yapılabilir.

1. Giriş / Düzenleme Araçları / Edit işlemine giriniz.

2. Ekranda editlenecek obje seçilir ve seçim sonrası referans noktalar görülmektedir.

3. Edit işlemi sonrası değişiklikler ekranda gözlenebilir.

Çoklu Doğruya Çevir İşlemi

Düzenleme işlemine başlamadan objenin çizgi olduğunu obje özellikleri sorgulanarak gözlenebilir.

1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Çoklu Doğruya Çevir işlemine girilir.

2. Çizgi objesi seçilir ve çoklu doğruya dönüştürülecek hat gösterilir ve bulunan hat onaylanır.

3. Çoklu doğruya dönüştürülen hat obje özellikleri sorgulanarak gözlenebilir.

Görünüm Ayarları

Pencere Araçları

2 Pencere Aç

Ekrana iki ayrı pencere açılır ve yüklü olan projelerden 2 tanesi ayrı pencerelerde görüntülenir. Bu

işlem ile;

• Bir den fazla proje yüklü ise bunlardan iki tanesi ayrı pencerelerde görünür.

• Her bir proje sağ üstte bulunan kapatma [ X ] butonu ile ayrı ayrı kapatılabildiği gibi

"Uygulama Menüsü/Aktif Projeyi Kapat işlemi" ile de kapatılabilir.

• Aynı proje farklı görüntü aralıklarında görüntülenebilir.

• Pencereler arasında değişik işlemler yapılabilir. Kopyalama, dönüşüm vb.

Tek Pencere Yap

Birden fazla projede çalışılırken, aktif pencerede olan projenin tamamının ekranı kaplamasını

sağlar. Yani bu işlem ile çalışılan ekran büyütülmüş olur.

4 Pencere Aç

Ekrana dört ayrı pencere açılır ve yüklü olan projelerden 4 tanesi ayrı pencerelerde görüntülenir.

Bu işlem ile;

• Bir den fazla proje yüklü ise bunlardan 4 tanesi ayrı pencerelerde görünür.

• Büyük pencereye en son yüklenen dosya gelir.


"Uygulama Menüsü/Aktif Projeyi Kapat" işlemi ile de kapatılabilir.



3 Pencere Aç

Ekrana üç ayrı pencere açılır ve yüklü olan projelerden 3 tanesi ayrı pencerelerde görüntülenir. Bu

işlem ile;

• Bir den fazla proje yüklü ise bunlardan üç tanesi ayrı pencerelerde görünür.

• Büyük pencereye en son yüklenen dosya gelir.


"Uygulama Menüsü/Aktif Projeyi Kapat" işlemi ile de kapatılabilir.



Pencere Ekle

Mevcutta yüklü olan pencereler üzerine, aktif olan projenin başka bir görüntüsünü eklemek için

kullanılır. İşlemin gerçekleşmesi için en az bir projenin yüklü olması gerekmektedir. Daha sonra

yapılan "Pencere Ekle" işlemi ile yeni bir pencerede görüntü alınır.

• Oluşan pencere bulunan kapatma [ X ] butonu ile ayrı ayrı kapatılabildiği gibi "Uygulama Menüsü/Aktif Projeyi Kapat” işlemi ile de kapatılabilir.

• Oluşan pencereden diğer pencerelere değişik işlemler yapılabilir. Kopyalama, dönüşüm vb.

Ekran Sakla

Ekranda çalışılan proje bölgesini *.JPG ve *.BMP formatlarında saklayan ya da hafızaya alarak

başka programlara kopyalanmasını sağlayan işlemdir. Bu işlem sonucunda ekrandaki menüler ve

ikonlar kopyalanmazlar. Sadece projenin görüntüsü alınır.

Klavye kısayol tuşları; Shift+Ctrl+F12 'dir.

Ekran Sakla işlemi;

• Saklanan görüntü Paintbrush, Coreldraw gibi programlarda görüntülenebilir.

• Ekranda görüntülenen projenin resmini çeker.

• Alınacak ekran görüntüsünün genişliği belirlenir.

• Panoya Kopyala seçeneği işaretli olur ise ekran görüntüsü alınıp imaj programlarına

yapıştırılabilir.

• Panoya Kopyala seçeneği pasif yapılır ise ekran görüntüsü *.jpeg yada *.bmp uzantılı

olarak seçilen dizine kaydedilir.

Genişlik ve Yükseklik: Bu tablodaki genişlik ve yükseklik değerleri Netcad ekranının büyüklüğüne

bağlı olarak otomatik olarak gelecektir. Bunun dışında başka bir boyutta saklanmak istenirse bu

değerler değiştirilebilir.

Panoya Kopyala: Ekran Sakla işlemi sonucunda oluşan imajı isim vermeden hafızaya alır. İmajın

kullanılacağı programlara Ctrl+V tuşları ile yapıştırılır.

• Ekran Sakla tablosundan Tamam ile çıkılır.

• Eğer Panoya Kopyala kutucuğu aktif değilse o zaman imajın saklanacağı dosya ismi sorulur.

JPEG ya da BMP formatında isim verilerek saklanır.

• Eğer Panoya Kopyala kutucuğu aktif ise o zaman imaj hafızaya alınır ve bu imajın

kullanılacağı programlara Ctrl+V tuşlar ile yapıştırılır.

Netcad 6 ile Online haritalar ekran sakla işlemiyle raster olarak saklanıp sonrasında Referanslar

altına çağırılabilir.

Çizim Yöntemi

Arka Plan Rengi Seç

Arka Plan Rengini Seç işlemi grafik ekranının arka fon rengini değiştirmek için Görünüm

menüsünden Arka Plan Rengi Seç işlemine girilir.

Açılan Renk penceresinde seçim yapılır.

İstenilen renk seçildikten sonra Tamam butonuna basılırsa ekranın arka fon rengi değişmiş olur.

Renk Modu

Renk Modu, ekranda var olan projenin renk ayarlarını değiştirmemizi sağlayan işlemdir.

Renkli;

Tek Renk (Siyah);

Gri;

Taramalar Rekli

Taramalar Renkli; görünüm özelliği, taralı alan objelerinin çizdirme işlemi sırasında taramalarının

renkli olup olmadığının belirlendiği seçenektir. Bu seçenek aktif duruma getirilirse projede

kullanılan taramaların renkli olarak çizimleri alınabilir. Yazıcı ayarlarında renkli baskı

fonksiyonunun da aktif olması gereklidir.

Varsayılan Değerler

Hızlı Eğri Çiz

Hızlı Eğri Çiz; üçgen model ile birlikte otomatik olarak oluşan ve asıl eş yükselti eğrilerinin

geçeceği yerleri belirleyen, arazi üzerinde kotu bozuk noktaları gösteren görsel eğrilerdir. Kot

aralıklarına göre renkli oluşurlar.

Bu fonksiyon 'Katman Yöneticisi'nin 'Tabaka Özellikleri' bölümünde 'Üçgen' sekmesinde de yer

almaktadır.

Kalın Obje Çizimi

Kalın Obje Çizimi işlemi; ekrandaki objelerin kalınlıklarının görünmesini sağlar. Bu fonksiyon

geneldir.

Obje kalınlıklarını tabaka bazında vermek için 'Katman Yöneticisi/Tabaka Özellikleri/Ölçek'

sekmesi içinde yer alan 'Çizgi/Nokta kalınlıkları sabit' hanesinden de verilebilir.

Balastrolar

Balastrolar görünüm işlemi; noktalara belli bir çapta daire işareti koyan işlemdir. Genelde imar

parselasyon işlemleri sırasında oluşan parsel noktalarına verilir.

İşlem sonunda noktanın çevresinde daire oluşacak ve buna bağlı olan hatlar bu dairenin dışında

kalacaktır.

Nokta balastro işleminin tam olarak uygulanabilmesi için nokta ile birlikte buna bağlı olan hatların

da balastrolarının açık olması gerekmektedir.

Balastro yarıçap değeri ‘Varsayılan Değerler’ yazısı yanında yer alan butonu ile açılan ‘Görünüm

Varsayılan Değerler’ penceresinden balastro yarıçapı hanesinden ayarlanabilir.

Nokta Görünüm Ayarları

Nokta Adları

Nokta Adları görünüm ayarı, proje içindeki noktaların isimlerinin görünmesini sağlar. Nokta

adlarının yazı boyları 'Görünüm Ayarları' seçeneklerinde bulunan butonu ile ulaşılan Etiketler

bölümünden değiştirilebilmektedir. Bu fonksiyon bütün noktalar için geçerlidir.

Bu fonksiyon 'Katman Yöneticisi/Tabaka Özellikleri/Standart' sekmesi ile de yapılabilir. Herhangi

bir tabakadaki nokta adlarının açılıp kapatılması Nokta Adları hanesinden yapılır.

Nokta Adları; Netcad 6 ile birlikte 30 karaktere kadar verilebilmektedir.

Nokta Kotları

Nokta Kotları; görünüm ayarı proje içindeki noktaların kotlarının görünmesini sağlar. Nokta

kotlarının yazı boyları 'Görünüm Ayarları' seçeneklerinde bulunan butonu ile ulaşılan Etiketler

bölümünden değiştirilebilmektedir. Bu fonksiyon bütün noktalar için geçerlidir.

Bu fonksiyon Katman Yöneticisi/Tabaka Özellikleri/Standart sekmesi ile de yapılabilir. Herhangi

bir tabakadaki nokta kotlarının açılıp kapatılması Nokta Kotları hanesinden yapılır.

Nokta Kodları

Nokta Kodları görünüm seçeneği; proje içindeki noktaların kodlarının (nitelik) görünmesini sağlar.

Nokta kodlarının yazı boyları 'Görünüm Ayarları' seçeneklerinde bulunan butonu ile ulaşılan

Etiketler bölümünden değiştirilebilmektedir. Bu fonksiyon bütün noktalar için geçerlidir.

Nokta kodları 'Hesap/Nokta Editörü' içinden girilebilir.


bir tabakadaki nokta kodlarının açılıp kapatılması Nokta Kodları hanesinden yapılır.

Alan Görünüm Ayarları

Alan Adları

Alan Adları görünüm özelliği; kapalı çoklu doğru özelliğindeki objelerin alan isimlerini gösterir.

Alan adlarının yazı boyları 'Görünüm Ayarları' seçeneklerinde bulunan butonu ile ulaşılan

Etiketler bölümünden değiştirilebilmektedir. Bu fonksiyon bütün alanlar için geçerlidir.


bir tabakadaki alan adlarının açılıp kapatılması 'Alan Adları' hanesinden yapılır.

Alan Adları; Netcad 6 ile birlikte 30 karaktere kadar verilebilmektedir.

Alan Sınırları

Alan Sınırları; görünüm özelliği komşu durumda olan kapalı çoklu doğru özelliğindeki alanların

sınırını gösterir. Bu fonksiyon pasif olduğunda komşu alanların ortak kenarı görünmeyecek, bu

alanlar birleşikmiş gibi görünecektir.

Bu fonksiyon 'Katman Yöneticisi/Tabaka Özellikleri/Standart' sekmesi içinden Alan Sınırları

seçeneği ile tabaka bazlı olarak ayarlanabilir.

Alan Taramaları

Alan Taramaları görünüm özelliğiİ; kapalı çoklu doğru özelliğindeki alanların, üçgenlerin

taramalarını gösterir. Bu fonksiyon bütün alanlar için geçerlidir.


bir tabakadaki alan taramasının açılıp kapatılması içindeki Alan Taramaları hanesinden yapılır.

Çizgi Kotları

Çizgi Kotları görünüm özelliği, çoklu doğru özelliğindeki objelerin kotlarını gösterir. Bu fonksiyon

bütün çoklu doğrular için geçerlidir. İşlem aynı zamanda üçgen objelerinin de kotlarını

göstermektedir.

Bölüm.6 SORGU İŞLEMLERİ

Sorgu Araçları

Obje Özellikleri

Obje Özellikleri; ekrandaki mevcut objelerin obje özellikleri ve veritabanına bağlı bilgileri bu

komut yardımı ile sorgulanabilir ve değiştirilebilir. Obje özellikleri penceresinde her obje için

farklılıklar gösteren özellikler bu aşamada değiştirilebilir. Nokta, doğru, yazı, çoklu doğru, sembol,

pafta gibi desteklenen tüm obje tipleri sorgulanabilir. Obje özelliklerinde değişiklik yapılması

durumunda, ekran yenilenir ve değişikliklerin sonucu görülebilir. Çok sık kullanılan bir işlemdir.

Giriş / Sorgu Araçları / Obje Özellikleri veya Hızlı Erişim Çubuğu üzerinde tuşundan veya

klavye üzerinden CTRL+O ile menüye ulaşılır.

Obje Özellikleri menüsü seçildikten sonra, ekran üzerinde sorgulanacak obje imleç ile seçilir ve

seçilen objeye ait öznitelikler tablosu otomatik olarak ekranın solunda açılır. Pencerenin üzerinde

objeyi tanımlayan özellik bilgisi bulunur. Örneğin; bir çoklu doğru objesi sorgulandığında pencere

üzerinde 'Çoklu Doğru' yazısı belirir.

Farklı obje tiplerine ait sorgulama menüleri aşağıda anlatılmıştır.

Nokta

GIS Anahtarı: Noktanın veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile

ilişkilendirilmemiş bir noktanın GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.

GIS Sınıfı: Noktanın hangi GIS Sınıfına bağlı olduğunu gösterir. Eğer nokta herhangi bir GIS Sınıfına

bağlı değilse karşılığı boş görünür.

Tabaka: Noktanın hangi tabakada olduğunu gösterir.

Renk: Noktanın renk kodunu gösterir.

Nokta Adı: Noktanın adıdır.

Nokta Kodu: Noktayı tanımlamak için kullanılan bir parametredir. Değiştirilebilir.

Nokta: Noktanın X eksenindeki, Y eksenindeki ve Z eksenindeki koordinatını gösterir.

Büyüklük: Seçilen nokta için büyüklük değeri girmenizi sağlar.

Doğru

Başlangıç Noktası: Doğrunun başlangıç noktasının X,Y ve Z eksenindeki koordinatıdır.

Bitiş Noktası: Doğrunun bitiş noktasının X,Y ve Z eksenindeki koordinatıdır

Eğim: Doğrunun eğimini gösterir.

Eğim (Düşey): Doğrunun düşey eksene göre olan eğimini gösterir.

GIS Anahtarı: Çizginin veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile

ilişkilendirilmemiş bir çizginin GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.

GIS Sınıfı: Çizginin hangi GIS Sınıfına bağlı olduğunu gösterir. Eğer çizgi herhangi bir GIS Sınıfına


Tabaka: Doğrunun hangi tabakada olduğunu gösterir.

Çizgi Kalınlığı: Doğrunun kalınlığını gösterir.

Hattipi: Doğrunun hat tipini gösterir. (Ör; düz, toprak yol, çit, vs.)

Kalınlık: Doğrunun 3. boyuttaki kalınlığını gösterir.

Renk: Doğrunun renk kodunu gösterir.

Ağırlık Merkezi: Seçilen çizgi objesinin ağırlık merkezinin X,Y,Z değerlerini gösterir.

Uzunluk: Seçilen çizgi objesinin metre cinsinden uzunluk değerini gösterir.

Çoklu Doğru/Alan

Adı: Seçilen çoklu doğrunun adını gösterir.

Kapalı: Seçilen çoklu doğrunun kapalı olup olmadığını gösterir. Kapalı kutucuğu aktifte çoklu

doğru kapalıdır.

Nokta Sayısı: Seçilen çoklu doğru objesinin kaç köşe noktası olduğunu gösterir.

Tapu Alanı: Seçilen Çoklu Doğrunun varsa tapu alanını gösterir.

Taralı: Seçilen çoklu doğrunun taralı olup olmadığını gösterir. Taralı kutucuğu aktifte çoklu doğru

taralıdır.

Yumuşatma: Yumuşatma da çoklu doğrunun, düz, noktadan geçen ya da spline olduğunu

gösterir. Sorgulandığında yumuşatması "düz" ise, "çoklu doğru çiz" ile, "spline" ise "yumuşatılmış

eğri çiz" ile, "noktadan geçen" ise "noktadan geçen eğri çiz" ile çizilmiş demektir.

GIS Anahtarı: Çoklu doğrunun veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile

ilişkilendirilmemiş bir çoklu doğrunun GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.

GIS Sınıfı: Çoklu doğrunun hangi GIS Sınıfına bağlı olduğunu gösterir. Eğer çoklu doğru herhangi

bir GIS Sınıfına bağlı değilse karşılığı boş görünür.

Tabaka: Çoklu doğrunun hangi tabakada olduğunu gösterir.

Çizgi Kalınlığı: Doğrunun kalınlığını gösterir.

Hattipi: Doğrunun hat tipini gösterir. (Ör; düz, toprak yol, çit, vs.)

Kalınlık: Çoklu doğrunun 3. boyuttaki kalınlığını gösterir.

Renk: Çoklu doğrunun renk kodunu gösterir.

Ağırlık Merkezi: Seçilen çoklu doğru objesinin ağırlık merkezinin X,Y,Z değerlerini gösterir.

Alan: Seçilen çoklu doğru objesinin metrekare cinsinden alanını gösterir.

Uzunluk: Seçilen çoklu doğru objesinin metre cinsinden çevre uzunluk değerini gösterir.

Merkez: Dairenin merkezinin X, Y, Z eksenindeki koordinatını verir.

Yarıçap: Dairenin yarıçapını gösterir.

Yarıçap: Dairenin yarıçapını gösterir.

GIS Anahtarı: Dairenin veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile

ilişkilendirilmemiş bir dairenin GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.

Tabaka: Dairenin hangi tabakada olduğunu gösterir.

Çizgi Kalınlığı: Dairenin çizgi kalınlığını gösterir.

Hattipi: Dairenin hat tipini gösterir. (Ör; düz, toprak yol, çit, vs.)

Kalınlık: Dairenin 3. boyuttaki kalınlığını gösterir.

Renk: Dairenin renk kodunu gösterir.

Alan: Dairenin alanını gösterir.

Çevre: Dairenin çevresini gösterir.

Sembol

GIS Anahtarı: Sembolün veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile

ilişkilendirilmemiş bir sembolün GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.

Sembol No: Sembolün numarasını gösterir.

GIS Sınıfı: Sembolün hangi GIS Sınıfına bağlı olduğunu gösterir. Eğer sembol herhangi bir GIS

Sınıfına bağlı değilse karşılığı boş görünür.

Tabaka: Sembolün hangi tabakada olduğunu gösterir.

Renk: Sembolün renk kodunu gösterir.

Açı: Sembolün dönüklük açısını gösterir.

Boy: Sembol burada yazan oran kadar büyür.

Sembol: Sembolün kayıtlı olduğu sembol dosyasını gösterir.

Sembol No: Sembolün kütüphanede tanımlı kodunu gösterir.

Uygulama Noktası: Sembolün uygulama noktasının X, Y, Z eksenindeki koordinatını verir.

Kutu

Gönder: Seçilen ojenin Google Earth'e gönderilmesini sağlar. Gönder seçeneğinin aktif olması için

Proje projeksiyonunun tanımlı olması gerekmektedir.

GIS Anahtarı: Kutunun veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile

ilişkilendirilmemiş bir kutunun GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.

GIS Sınıfı: Kutunun hangi GIS Sınıfına bağlı olduğunu gösterir. Eğer kutu herhangi bir GIS Sınıfına


Tabaka: Kutunun hangi tabakada olduğunu gösterir.

Çizgi Kalınlığı: Kutunun çizgi kalınlığını gösterir.

Hattipi: Kutunun hat tipini gösterir. (Ör; düz, toprak yol, çit, vs.)

Kalınlık: Kutunun 3. boyuttaki kalınlığını gösterir.

Renk: Kutunun renk kodunu gösterir.

Açı: Kutunun yatay eksene göre açısını gösterir.

Adı: Kutunun adını gösterir.

Boy: Kutunun boyunu gösterir.

Genişlik: Kutunun enini gösterir.

Sol Alt: Kutunun sol alt köşesinin Y ve X eksenindeki değerini gösterir.

Yazı

GIS Anahtarı: Yazının veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile

ilişkilendirilmemiş bir yazının GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.

GIS Sınıfı: Yazının hangi GIS Sınıfına bağlı olduğunu gösterir. Eğer yazı herhangi bir GIS Sınıfına


Tabaka: Yazının hangi tabakada olduğunu gösterir.Çizgi Kalınlığı: Yazı karakterinin çizgi kalınlığını

gösterir.

Hat Tipi: Yazının hat tipini gösterir.

Kalınlık: Yazının 3. Boyuttaki yüksekliğini gösterir.

Renk: Yazının renk kodunu gösterir.

Dönüklük: Yazının dönüklük açısını gösterir.

Genişlik Çarpanı: Yazının genişleme ya da daralma özelliğine ait parametredir. Bu değer arttıkça

genişlik değeri artmaktadır.

Sol Alt: Yazının sol alt köşesinin Y ve X eksenindeki koordinatlarını verir.

Yazı Boyu: Yazının boyunu gösterir.

Yazı Özellikleri: Yazının tutma yerini, eğik, altı çizili ve fonlu olma durumunu gösterir.

Yazı Tipi: Yazının fontunu gösterir.

Blok

Blok Adı: Bloğun adını gösterir.

Dönüklük: Yazının dönüklük açısını gösterir.

Uygulama: Bloğun uygulama noktasının X, Y, Z eksenindeki koordinatını verir.

GIS Anahtarı: Bloğun veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile

ilişkilendirilmemiş bir bloğun GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.

GIS Sınıfı: Bloğun hangi GIS Sınıfına bağlı olduğunu gösterir. Eğer kutu herhangi bir GIS Sınıfına


Tabaka: Bloğun hangi tabakada olduğunu gösterir.

Çizgi Kalınlığı: Objenin çizgilerinin kalınlığını gösterir.

Hattipi: Blok objesinin hat tipini gösterir. (Ör; düz, toprak yol, çit, vs.)

Kalınlık: Bloğun 3. Boyuttaki kalınlığını gösterir.

Renk: Bloğun renk kodunu gösterir.

Veritabanı Bağlantılı Obje

Eğer sorgulanan objeler veritabanı ile bağlantısı varsa, pencere üzerindeki Obje Özellikleri

dışındaki diğer sekmede objenin veritabanında bulunan kolon değerleri görüntülenir. Eğer objeye

bağlı detay bilgiler var ise bunlar da aynı pencere üzerinde görüntülenerek değiştirilebilir. Bu

sekme eğer objeye ait bir sınıf tanımlanmış ise görüntülenir.

Aşağıda yer alan tabloda görüleceği gibi, sorgulanan obje FAY tablosunda bulunuyor. Bu nedenle

bu pencerenin ismi FAY olarak gelmekte ve objeye ait kolon değer bilgileri tabloda görülmektedir.

Bu bilgiler yanda bulunan tablo üzerinden değiştirilebilir.

Bu sorgulama yöntemi objelerin özelliklerini değiştirmek amacıyla da kullanılabilir. İstenirse

tabaka, uzunluk, renk değerleri vs. değerleri sorgulama tablosundan değiştirilebilir.

Alan Sor

Değişik şekillerde alan ve çevre sorgulaması yapmak için kullanılan bir işlemdir. Klavyeden kısayol

tuşları Ctrl+A 'dır. Alan Sor işleminin yapılabilmesi için; Doğru ile çevrilmiş alan hatları birbirine

bağlı olmalı. Yani çevirme işlemi yakalama modları kullanılarak yapılmış olmalı. Aksi halde Alan

Sor işlemi yapılamaz.

Çoklu doğru ile çizilmiş olan alan hatlarının başlangıç noktası ile bitiş noktası aynı olmalı. Aksi

halde Alan Sor işlemi yapılamaz.

Herhangi bir nedenle hatlar birbirine bağlı değilse bu durumda F2 alan çevir fonksiyonu kullanılır.

İşleme girildiğinde klavyeden F2 fonksiyon tuşuna basılır. Nokta Yakalama Araçları kullanılarak

alan sorulacak olan bölge çevrilir.

Kapalı çoklu doğru ve daire gibi objelerin alanları sorulurken klavyeden F3 fonksiyon tuşuna

basılarak objelerin kenarı gösterilir.

Herhangi bir nedenle açık olan hatlar arasında Alan Sor işlemi yapılmak istendiğinde aşağıdaki

mesaj alınır. Bu mesaj kapalı özellikte hatların olmadığını ifade eder. Bu durumda F2 alan çevir ya

da F3 Seç fonksiyonları seçilerek sorgulama yapılabilir.

Doğru olarak bağlanmış ya da çevrilmiş hatlar arasında Alan Sor işlemi yapıldığında aşağıdaki gibi

bilgi tablosu çıkacaktır.

Bu tabloda alan, çevre ve köşe sayısı bilgileri bulunur. Eğer Adı kısmına bir isim verip Tamam

butonuna basılırsa hatların içinde kapalı çoklu doğru özelliğinde ve verilen isimde yeni bir alan

oluşacaktır. Oluşan bu alanların çıktıları alınabilir, dengelemeye sokulabilir ve veri tabanı ile

bağlantısı yapılabilir.

XYZ Sor

Proje içindeki herhangi bir yerin, noktanın, uygulama noktasının ya da obje uç noktalarının

koordinat ve kot bilgilerini öğrenmek için yapılır. Sadece bilgi amaçlıdır. Sorgu sonucunda

herhangi bir değişiklik yapılamaz. Sorgulama işlemi yapılırken Koordinat Hesap Makinesi

kullanılabilir.

İşlem sonunda aktif projeksiyonun XYZ bilgileri alınabildiği gibi farklı projeksiyon ve datum

sisteminde de XYZ bilgisi ve bulunduğu pafta alınabilir. Hatta pafta adına tıklandığında çıkan

"Pafta Ekle" işlemi ile pafta indeksi açılabilir.

Nokta Bilgisi: Seçilen noktanın X, Y, Z eksenlerinde bulunduğu yeri temsil eder.

Projeksiyonu Buradan Tanımlayabilirsiniz: Aktif projenin projeksiyonu gözlemlenebildiği gibi

sorgunun farklı bir projeksiyonda da yapılabilmesini sağlar. Projeksiyon ve datum bilgisini

tanımlamak için buraya basılmalı ve çıkan "Proje Özellikleri" penceresinden ayarlanmalıdır. Bu

pencerenin üst tarafından proje projeksiyonu alt tarafından ise sorgu sonucunun görünmesi

istenen ikinci projeksiyon tanımlanır.

Objeler sorgulanırken aşağıdaki gibi davranılmalıdır.

İşlem sırasında" Nokta Yakalama Araçları" kullanılabilir. Bu araçlara uygun yerlerin XYZ bilgileri

alınabilir.

Ekranda tıklanan herhangi bir yerin XYZ bilgisi alınabilir.

Ekranda herhangi bir objeye bağlı olmayan yer seçilirken "Nokta Yakalama Araçları" kapalı

olmalıdır. Aksi halde herhangi bir işlem yapılamaz.

Noktaların XYZ bilgileri sorgulanabilir. Noktaları sorgulayabilmek için "Nokta Yakalama Araçları"

içindeki "Nokta Yakala" aracının açık olması gerekir.

Bir doğrunun uç noktalarının XYZ bilgileri alınabilir.

Bir çoklu doğrunun kırık ve uç noktalarının XYZ bilgileri alınabilir. Uç ve kırık noktaları

sorgulayabilmek için "Nokta Yakalama Araçları" içindeki "Son Nokta Yakala" aracının açık olması

gerekir.

Sembol, daire, yay, yazı ve blok gibi noktasal objelerin XYZ bilgileri sorgulanabilir. Bu tip objeler

sorgulanırken "Nokta Yakalama Araçları" içinde yer alan "Uygulama Noktası Yakala" aracının açık

olması gerekir.

Spatial objelerin XYZ bilgileri sorgulanabilir.

Sorgulama sonucunda aşağıdaki gibi çıkan sonuca göre sorgulanan yerin mevcut projeksiyon

bilgisi, bulunduğu pafta ve ikinci projeksiyon değerleri gözlemlenir.

Cetvel

Ardışıl olarak gösterilen noktalar arasındaki uzaklık, açı, eğim ile X ve Y eksenlerine göre

uzaklıkları sorgulanır. Sorgulama işlemi yapılırken "Koordinat Hesap Makinesi" kullanılabilir.

Uzunluk: Sorgusu yapılan iki nokta arasındaki mesafedir. Her seçilen nokta bir sonraki uzaklık

hesabı için başlangıç noktası olarak alınır.

Projeksiyon: Projenin mevcut projeksiyon bilgisidir.

Hat: Sorgu yapılacak olan iki nokta arasındaki doğrultunun adıdır.

Örneğin; burada görülen ‘ P.814 -> P.815 ’ değeri, ‘P.814 nolu noktadan P.815 nolu noktaya

giderken oluşan hat’ anlamına gelir.

Dy: Sorgusu yapılan birinci nokta ile ikinci noktanın oluşturduğu Y (yatay) eksenine olan dik

mesafedir.

Dx: Sorgusu yapılan birinci nokta ile ikinci noktanın oluşturduğu X (dikey) eksenine olan dik

mesafedir.

Eğim %: İki nokta arasında yatay eksene göre oluşan eğimdir.

Semt: İki nokta arasındaki doğrultunun Kuzey ile yaptığı grad cinsinden alınan açıdır.

Semt (DMS): İki nokta arasındaki doğrultunun Kuzey ile yaptığı derece cinsinden alınan açıdır.

Toplam Uzunluk: Başlangıç noktasından itibaren ardışıl olarak sorgulanan noktaların toplam

uzunluk değeridir.

İlk Noktayı Sabit Tut: Sorgunun yapıldığı ilk noktayı sabit tutma işidir. Yani durulan nokta sabit

kalacak şekilde farklı yerlere olan uzaklıklar ölçülebilir. Böylece ölçüm işlemlerinde ilk nokta her

seferinde seçilmez.

Aralık: İki doğrultu arasındaki açının grad cinsinden değeridir. Bu açı poligon hesabında da

kullanılır.

Aralık (DMS): İki doğrultu arasındaki açının derece cinsinden değeridir.

Projeksiyon 1 2: Projenin mevcut projeksiyonu ile sorgu sonucu görünmek istenen ikinci

projeksiyon bilgisi görünür.

Prizma

İki nokta arasında oluşan doğrultu üzerinde verilen prizmatik (dik ayak/dik boy) mesafelere göre

işlem yapılır. Mesela bir yolun 125. metresine bir elektrik direği yerleştirmek, bir poligon hattının

85.metresine 12 metre dik gelecek şekilde nokta atmak gibi işlemlerde kullanılır. Sorgulama

işlemi yapılırken "Koordinat Hesap Makinesi" kullanılabilir. İşleme girildiğinde doğrultunun

başlangıç ve bitiş noktaları seçilir.

Hat: Sorgu yapılacak olan iki nokta arasındaki doğrultunun adıdır.

Örneğin; burada görülen ‘P.814 -> P.815’ değeri, ‘P.814' den P.815 nolu noktaya giderken oluşan

hat’ anlamına gelir.

Hat Uzunluğu: Sorgu yapılacak olan iki nokta arasındaki doğrultunun uzunluğudur.

Nokta Adı: Dik Ayak/Dik Boy sorgusu yapılan noktanın adıdır. Eğer sorgu yapılan yerde nokta

yoksa burası boş gelir.

Dik Ayak: Sorgusu yapılacak olan noktanın, doğrultu boyunca olan mesafesidir.

Dik Boy: Sorgusu yapılacak olan noktanın, doğrultu boyunca olan mesafesine dik gelecek şekilde

olan mesafesidir.

Prizmatik ölçü değerleri Detaylar/Röleve Araçları/Dik Düş işlemi ile yazdırılabilir.

Bölüm.7 RASTER İŞLEMLERİ

Raster Dönüştürme İşlemleri

Raster Altlık Verilerinin Hazırlanması

Raster Hazırlık İşlemleri

Raster Hazırla ile proje raster verilerinin, doğru lokasyonlarına taşınması (coğrafi referanslama)

işlemine tabi tutmadan önce, grafik ekran üzerinde yerleşeceği konum, pafta adına veya veri

ölçeğine göre belirlenebilir. Bu sayede coğrafi referanslanacak olan raster verilerin hızlı ve kolay

referanslanması sağlanır.

Raster Hazırla ile raster verilerin ön düzeltme işlemleri de gerçekleştirilebilir. Örneğin, proje raster

verileri scannerda taranırken, ters, eğik vb. hatalar ile taranmış olabilir. Raster Hazırla

penceresindeki aynalama, raster döndürme gibi raster ön düzeltme işlemleri bu hataların

giderilmesini sağlayacaktır.

1. Katmanlar altına yüklenen 1/25000 ölçekli I45-D1 verisi üzerinde fare sağ tuşu ile açılan

pencereden Raster Hazırlık işlemine girilir.

Gerekiyorsa Raster Ön Düzeltmeleri bölümünü kullanarak aynala, kes ve döndür gibi seçenekleri

kullanarak dönüşüm öncesinde raster veri üzerinde ön düzeltmeleri gerçekleştirebilirsiniz.

2. Pafta Adı Biliniyor sekmesinde pafta adını yazıp (I45-D1) Uygula işlemine girildiğinde, Coğrafi Referanslama işlemi için referans olarak kullanacağımız, pafta indeks sınırını, otomatik olarak

ekrana çizdirip, raster verimizi de içerisine konumlandırmış olacağız.

Raster verinin pindex sınırları içerisinde olması gereken bölümü pafta etiketi dışındaki kısımlardır.

Bu işlem ile raster verinin, dönüşüm öncesi ön hazırlığı tamamlanmış olacaktır. Coğrafi

referanslama işlemi bu aşamadan sonra gerçekleştirilecektir.

Netcad ekranına yüklenmiş raster veriler üzerinden proje üretimine başlamadan önce, raster

verinin olması gereken koordinat değerlerine gönderilmesi ve ekranda orijinal boyutlarına

getirilmesi için coğrafi referanslama işlemine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu işlemin

gerçekleştirilebilmesi için Netcad içerisinde alternatif dönüşüm yöntemleri (afine, polinom, vd.)

tanımlanmıştır.

Raster Dönüştürme/ Coğrafi Referanslama İşlemleri

Afin Dönüşümü: Grafik ekranda yüklü olan raster üzerinde koordinatı bilinen en az dört nokta

kullanılarak gerçekleştirilen dönüşüm yöntemidir. Bu noktalar paftaların köşe koordinatları,

gridler(karelaj), poligon ya da nirengi noktaları olabilir.

Afin dönüşümü teorik olarak veri üzerinde belirlenen en az 3 nokta seçilerek gerçekleştirilebilir.

Ancak dönüşüm hata oranının düşük olabilmesi için bu işlemin köşelere yakın en az 4 nokta

seçilerek yapılması daha doğru bir yöntem olacaktır.

Polinom Dönüşümü: Polinom denklemleri kullanılarak yapılan dönüşüm yöntemidir. Hata oranı

Afine yöntemine göre daha azdır. Çünkü noktaların yeni yerleri polinom denklemleri kullanılarak

belirlenir.

Polinom dönüşüm derecelerinde kullanılacak en az kontrol nokta sayıları aşağıdaki gibidir.

• 1.Derece dönüşüm için en az 3 nokta,



• 4.Derece dönüşüm için en az 15 nokta


• 6.Derece dönüşüm için en az 28 nokta gereklidir.

Dönüşümün sağlıklı yapılması için istenilen karesel ortalama hata miktarını sağlayan en küçük

polinom derecesinin seçilmesi ve kontrol noktalarının raster veri üzerine homojen olarak

dağıtılması sağlanmalıdır.

Inverse Distance Weighted (Ters Mesafe Ağırlıklı Enterpolasyon Yöntemi): Bu dönüşüm şekli,

referans olarak alınan dönüşüm noktalarının hata paylarını minimize etmeye yarayan işlemdir. Bu

işlemin yapılması için öncesinde Afine yada Polinom dönüşümün yapılmış olması gerekmektedir.

Afine ya da Polinom dönüşümü sonrasında, dönüşüm için referans olarak kullanılan noktaların

veri üzerinde olması gereken noktayı ifade etmediği durumlarda IDW yöntem ile ilgili düzeltmeler

gerçekleştirilerek hata oranı düşürülebilir.

Coğrafi referanslama işlemini dönüşüm yöntemlerinden “Polinom Dönüşümü” yöntemini

kullanarak gerçekleştirilecektir.

1. I45-D1.tif raster verisi üzerinde sağ tıklayarak açılan pencereden Raster Dönüştür işlemine

girilir.

2. Açılan pencerede dönüşüm yöntemi olarak Polinom Dönüşüm yöntemi seçilir.

Raster dönüşümünde Karelaj Göster özelliği kullanılarak daha hassas dönüşümler

yapılabilmektedir. Coğrafi referanslama yapacağımız raster veri ölçeğine göre karelaj aralığı

belirleyerek, dönüşümde referans karelaj kesişim noktalarını kullanabiliriz. Karelaj göster

özelliğinin en önemli özelliği raster üzerinde belirlediğimiz referans noktanın karelaj üzerinde

olması gereken bölümü gösterdiğimizde otomatik olarak yakalayacaktır.

1. Raster Dönüştür penceresinde Karelaj Göster butonu aktif hale getirilir. İşleme girildiğinde

Karelaj Aralığı penceresi açılacaktır. Dönüşüm yapacağımız pafta ölçeğine göre karelaj aralığı

girilmelidir (Örneğin; 1/25000 ölçekli harita için karelaj aralığı 1000 m.’ dir).

2. Karelaj aralığı girildikten sonra Netcad GIS ekranı, belirlediğimiz karelaj aralıklarında

bölümlenecektir. Raster veri üzerinde seçilen referans nokta ile karelaj kesişim noktaları

seçilerek coğrafi referanslama işleminde kullanacağımız referans nokta sayısını

arttırabilirsiniz. Bu işlemde raster veri seçildikten sonra, karelaj köşe noktalarının seçimi

otomatik olarak gerçekleştirilecektir.

3. Raster Dönüştür penceresinde Noktalar bölümünde sağ tıklayarak açılan pencerede Nokta Ekle işlemine giriniz.

4. Raster veriye ait pafta indeks köşe noktaları ile ekrana otomatik olarak çizdirilen pafta indeks

köşe noktaları (son nokta yakala) sırası ile seçilerek üst üste taşınması sağlanır. Aynı şekilde

raster veri üzerinde bulunan karelaj kesişim noktaları ile karelaj göster butonu yardımı ile

ekrana çizdirilen referans karelaj kesişim noktaları otomatik olarak nokta yakalama modlarını

kullanmadan seçilebilir. Bu sekilde raster veriye ait referans noktalar dönüşüm işlemi için

seçilebilir.

5. Coğrafi Referanslama işlemi için referans nokta seçimleri tamamlandıktan sonra, fare sağ tuş

ile işlem tamamlanır ve Raster Dönüştür penceresi açılır.

6. Nokta tanımlama işlemi sonrasında hesaplanan ve pencerenin alt kısmında gözlenen

Ortalama Hata değeri dönüşüm işlemi uygulanan verinin ölçeğine göre kabul edilebilir bir

değer ise işleme Dönüştür ile devam edilir.

Dönüşüm hata oranının üst sınırını belirlemek için aşağıdaki formül kullanılabilir;

ÖLÇEK X Göz Yanılma Oranı (0,2) = Tecviz Değeri (mm. cinsinden)

Bu değer 1/25000 ölçekli bir harita için 5 m. sınırına karşılık gelir. Değer 5 m. altında ise dönüşüm

işlemine devam edilebilir.

1. Dönüşüm sonrasında oluşan doğru lokasyondaki raster veri, istenilen formatta kaydedilebilir.

Açılan Netcad Yaz penceresinde format seçilerek Tamam ile işleme devam edilir.

2. Dosya ilgili dizine kaydedilir ve dönüşüm tamamlanmış olur. Oluşturulan dönüşümü

tamamlanmış veri otomatik olarak Netcad GIS ekranına gelir.

Raster Düzenleme İşlemleri

Boyut Değiştir

1. Referanslar altında yer alan raster veri üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Raster Düzenle/Boyut Değiştir işlemine girilir.

2. İşlem içerisine girildiğinde açılan Boyut Değiştir penceresinde Yöntem seçimi sonrasında

olması istenilen genişlik ve yükseklik bilgileri manuel ya da 2:1, 1:2 butonları kullanılarak

belirtilir (“Oranları Koru” seçeneği aktif hale getirilerek manuel değer girişlerde genişlik ve

yükseklik değerleri orantılı olarak artar/azalır). Yapılan değişiklikler istenilen ölçüde olmamış

ise ORJ butonu yardımı ile orijinal hale geri dönüş yapılabilir.

3. Tanımlanan değerlerin raster veri üzerinde uygulanması için pencere Tamam ile kapatılır ve

işlem sonrasında oluşturulan raster veri Referanslar altına eklendiği gözlenir.

Kenar Sil

Raster paftalarının kenarlarındaki lejant veya koordinat bilgileri gibi fazlalıkların pafta üzerinden

kaldırılması için Raster Kenarlarını Sil işlemi kullanılabilir.

1. Referanslar altında yer alan raster veri üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Raster Düzenle/Kenar Sil işlemine girilir.

2. Raster sınırlarını fare yardımı ile seçiniz. İlk olarak paftanın 1. köşesini daha sonra dikdörtgen

oluşturacak şekilde paftanın 2. köşesini seçilir.

Parça Al penceresinde silinmesi için seçilen dikdörtgen pencerenin ayarlamalarını yapabilir.

3. Tamam ile işleme devam edilir ve yapılan işlemler sonucunda raster kenarlarının silindiğini

gözlenir.

Böl İşlemi

Böl ile raster imaj istenilen sayıda parçaya bölünebilir. Bölünme sonunda orijinal raster

korunarak, bölünme sayısı kadar yeni raster veriler oluşur.

1. Referanslar altında yer alan raster veri üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Raster Düzenle/Böl işlemine girilir.

2. Açılan Raster Böl penceresinde yeni rasterın bölünmesi için gereken satır ve sütun sayılarını girilir.

Üç nokta butonu ile rasterları ilgili dizine kayıt edilir ve Tamam ile işleme devam edilir.

3. Bölme işlemi sonrasında yeni oluşan raster verilerin Referanslar altına eklendiği gözlenir.

Griye Çevir

Renkli raster veriler istenilen yöntemle gri renkte tonlama yapılarak gösterilebilir.

1. Referanslar altında yer alan raster veri üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Raster Düzenle / Griye Çevir işlemine girilir.

2. Açılan Griye Çevir penceresinde Yöntem bölümünde Ortalama (Intensity) seçeneğini listeden

seçilir ve Tamam ile işleme devam ediniz.

4. İşlem sonrasında oluşan gri renk tonlarına sahip raster verinin Referanslar altına eklendiği

gözlenir.

Renk Ayarla

Raster verinin mevcut renkleri üzerinde kontrast, parlaklık ve renk ayarlarının yapılabildiği işlem

adımıdır. Tarama esnasında meydana gelen bozukluklar (kontrast, parlaklık vb.) kontrastı veya

parlaklığı arttırılarak ya da düşürülerek daha net görüntülenmeleri ya da diğer raster veriler ile

aralarındaki farkların kapanması amacıyla kullanılabilir.

1. Referanslar altında yer alan raster veri üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Raster Düzenle/Renk Ayarla işlemine girilir.

2. Açılan Kontrast Ayarları penceresinde kaydırma çubukları yardımı ile manuel ayarlamalar

yapılır. Sağ tarafta bulunan ön izleme penceresinde yapılan değişiklikleri gözlenebilir.

Ayarlama sonrasında Tamam ile işleme devam edilir.


gözlenir.

Derinliği Değiştir

1. Referanslar altında yer alan raster veri üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Raster Düzenle/Derinliği Değiştir işlemine girilir.

2. Açılan Renk Derinliği penceresinde istenilen renk derinliği seçimini yapılır ve sağ tarafta

bulunan ön izleme penceresinde yapılan değişiklikleri gözlenebilir. Gerekli ayarlamalar

yapıldıktan sonra Tamam ile işleme devam ediniz.


gözlenir.

Histogram

Raster veri iyileştirme yöntemlerinden biri olan histogram işlemi ile veriler üzerinde istenilen

detayların görünebilmesi için kullanıcı tanımlı olarak renk aralığı verilebilir.

Histogram görüntüyü oluşturan bütün parlaklık değerlerini grafiksel olarak göstermektedir.

Histogramda parlaklık değerleri (0-255) x ekseni boyunca, bulunma sıklığı (frekans) ise y ekseni

boyunca gösterilir. Histogramda grafiksel olarak gösterilen dijital değerleri kullanarak, görüntüde

çeşitli iyileştirmeler yapılabilir.

1. Referanslar altında yer alan raster veri üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Raster

Düzenle/Histogram Düzenle işlemine girilir.

2. Açılan Histogram penceresinde renkli raster veriye ait parklaklık değerlerini grafiksel olarak

gösterilmesini sağlamaktadır. Histogramdan okunan minimum ve maksimum parlaklık değerine göre ayarlama yapmak için Histogram Ayarları butonuna tıklanır.

3. Histogram Uzat penceresinde raster verinin band yapısına göre gri, kırmızı, mavi, yeşil ve KYM

olarak ayarlama yapmak mümkündür. İki farklı yöntemle (Yüzde Değeri veya Değer Aralığı)

başlangıç ve bitiş değer girişi yapılarak eşitleme yapılabilir.

Raster veriye ait parlaklık değerlerinin bulunduğu aralık düzgün bir dağılım göstermediği

durumlarda tüm aralığı kaplayacak şekilde üniform dağılım her zaman iyileştirmede olumlu yanıt

vermeyebilir. Bu durumda Histogram Eşitliği kısmı aktif hale getirilmesi gerekmektedir.


gözlenir.

Görünürlük Alanı Tanımlama

Proje verilerine, belirlenen bir sınır dâhilinde veya hazır bir referans kullanılarak (pafta indeks

sınırı, vb.) görünürlük veya görünmezlik alanları tanımlanabilir.

1. Referanslar altında bulunan coğrafi referanslama işlemi gerçekleştirilen I45-D1_POLY.tif raster

veri üzerinde sağ tıklayarak Özellikler işlemine girilir.

2. Açılan Referans Özellikleri penceresinde ‘+’ butonuna tıklayarak Netcad ekranında fare sol tuşu

ile tıklandığında açılan seçim penceresinde, seçmek istediğimiz alanı (pafta indeks sınırı) F3: Seç

ile seçerek görünürlük alanı oluşturmaya başlayınız. Görünürlük alanı sınırı için referans olarak

kullanacağımız pafta indeks sınırına tıklayarak görünürlük alanı tanımlama işlemi gerçekleştirilir.

3. Görünürlük alanı tanımlama işlemi sonrasında pencere Tamam ile kapatıldığında, ilgili işlemin

gerçekleştirildiği, pafta kenarlarının seçtiğimiz sınır dahilinde kesildiği gözlemlenir.

Raster Dizin Yükle İşlemleri

Dizin yükle işlemi bir dizin altında bulunan verilerin toplu olarak projeye yüklenmesini sağlar.

1. Referanslar menüsü üzerinde fare sağ tuş ile açılan pencereden Ekle / Dizin işlemine giriniz.

2. İşleme girildiğinde açılan Dizin Referans Ayarları penceresinde Taranacak Dizin sekmesi altında

bulunan üç nokta butonuna tıklayarak açılan Dosya Seçiniz penceresinde dönüşümü yapılmış olan

raster verilerin bulunduğu dizin seçimi yapılır.

3. Dizin seçimi yapıldıktan sonra, Dizin Referans Ayarları penceresinde Dosya Filtresi bölümünü

kullanarak seçmiş olduğumuz dizin altında bulunan, farklı veri türlerinin seçilerek yüklenmesi

sağlanabilir. Seçmiş olduğumuz dizin altında alt dizinler bulunmakta ise, Alt Dizinleri Tara

seçeneğini kullanarak, alt dizinler altında bulunan verilerde otomatik olarak yüklenebilir.

Dosya Filtresi bölümünde Raster dosya türü seçilerek pencere Tamam ile geçildiğinde SEA Opsiyonları penceresinde Referansları Ayrıştırıp Ekle seçeneği aktif hale getirilir ise seçtiğimiz

dizin altında bulunan veriler ayrı ayrı referanslar altına yüklenecektir. Pasif bırakıldığında tek bir

dizin olarak yüklenecektir.

Örnek uygulama için referanslar ayrıştırıp eklenecektir.

4. İşleme Tamam ile devam edildiğinde, seçilen dizin altında bulunan coğrafi referanslama işlemi

yapılmış ve görünürlük alanları tanımlanmış olan dört adet raster veri projeye yüklenecektir.

Bölüm.8 REFERANSLAR

Referans Yöneticisi ve Referans Özellikleri

Referanslar, farklı tür ve formattaki sınırsız verinin Netcad üzerinde görüntülenmesini ve

yönetimini sağlar. Netcad, referans olarak kendine özgün formatı *.NCZ yanında pek çok

raster, vektör, grid formatı ve dinamik veri sunucularını destekler.

Desteklenen Referans Veri Türleri:

Referanslar paylaşılabilir. Bu şekilde aynı anda birden çok kullanıcı ayrı kopyaları tutmadan

veriye erişebilir. Referanslar sorgulanabilir. Bu şekilde GIS analizlerinde ve sorgulamalarında

kullanılabilirler. Referanslar genel olarak düzenlenemezler. Düzenleme için verinin Netcad

üzerine standart yükleme komutları ile yüklenmesi gerekir.

Düzenlemenin sona ermesi ile veri tüm kullanıcılarda otomatik olarak güncellenecektir. Bu

konuda bir istisna Netcad Spatial Veri Yapısı'dır. Bu veri yapısı referans halinde iken de

düzenlenebilir. Ayrıntıları yeri geldikçe anlatılacaktır.

Referanslar altından yüklenebilecek tüm veri türleri sorunsuz ve nerede ise sabit bir hız ile

desteklenebilmektedir. Referansların temel ortak özellikleri kullanımlarında yeni imkanları da

beraberinde getirmektedir. Bu özellikler referans bazında verilebilmektedir.

• Referansların görünürlüğü ölçeğe bağlı kılınabilir.

• Referanslar istenirse printer/plotter da çizdirilebilir.

• Refaranslar kendi projeksiyon veya lokal koordinat sistemlerine sahip olabilirler. Bu

veriler projenin sistemine otomatik olarak çevrilirler. Bu şekilde verilerinizi yalnızca

tek kopya ve projeksiyonda tutmanız yeterli olacaktır. Dilimden dilime veya lokal ülke

çevrimleri kendiliğinden olacaktır.

• Referansların aktif/görünür alanları belirlenebilir. Bu şekilde bir raster haritanın

çerçevesi haricinde kalan yerler, bir vektör haritanın yalnızca ilgilenilen yeri (Örneğin;

revize edilecek yeri) görüntülenebilir. Bu işlem herhangi bir kopyalama ve orijinal

veride değişiklik gerektirmez.

• Referanslara kaydırma, döndürme, ölçekleme gibi dönüşümler uygulanabilir. Bu

özellik ve görünür alanların verilebilmesi çok farklı çizimler oluşturulmasına imkan

tanır. Aynı koordinatlara denk düşen haritalar yan yana, aynı yerden farklı

ölçeklerdeki görüntüleri vb. pek çok durum kolayca oluşturulabilir.

• Referanslar üzerinde tematik harita, tampon bölge vb. işlemler dinamik olarak

gerçekleştirilir.

Referanslar, verileri bir ağaç şeklinde gösterir ve yönetir. Bu ağacın en tepe noktası

“Referanslar” noktasıdır ve her zaman vardır. Bunun altında ileride anlatılacak olan Kategoriler

bulunacaktır. Kategorilerin altında referanslar yer alacaktır. Referansların altında ise

referansın cinsine göre alt referanslar bulunacaktır. Her bir referansın kendisine ait

işlemlerinin tanımlandığı fare sağ tuşu ile gelen menüleri vardır.

Kategori Ekle işlemi; kategoriler referanslarınızı sınıflandırmanızı sağlar. Referanslar;

kategorilerin altında yer alır. Kategoriler; altlarında yer alan referanslar için bazı özelliklerin

toplu verilebilmesini de sağlar. Kategoriler ile referansların toplu olarak kapanıp açılabilmesi

de sağlanır. Referanslara ilk girdiğinizde yönetici boş gelir. Yeni bir referans yapısı

oluşturuluyorsa öncelikle kategorileri eklenmesi. Referanslar üzerinde fare sağ tuş ile gelen

menüden Kategori Ekle seçilerek, referansların gruplandırılabileceği Kategoriler eklenir.

Kategoriler eklendikten sonra bu yapı Dosya/ Kaydet komutu ile verilecek isimle, dosya

uzantısı *.sea olarak kaydedilir. Bu dosya içerisinde kategori ad ve özelliklerini, eklenen

referans dosyaların adları ve yollarını, görüntüleme ölçeklerini, tabaka yapılarını ve benzeri

özelliklerini saklayan ASCII bir formattır.

Katman Ekle işlemi ile referanslarda farklı kategoriler oluşturularak referansların

gruplandırılması yapılır. Referanslara yeni bir kategori eklendiğinde bu grupta yer alacak

referans dosyaların seçimi kategori adının üzerinde sağ tuş Katman Ekle komutuyla yapılır.

Spatial referanslar veritabanı yönetimine yüklenen veri tabanı ile bağlantılı olarak kontrol

edilerek eklenebilirler.

Seçerek Yönet, Netcad 6 ile gelen yeni özelliklerden olan işlem, grafik ekranda yüklü olan

herhangi bir referansın düzenlenmesi için kullanılır. Ekrandan farklı kategoriler altında

bulunan tüm referans türlerinin seçimi yapılabilmektedir. Böylece ilgili referansı, Referans

ağaç yapısı altında yüklü olduğu yerden yönetmek yerine grafik ekranla etkileşimli bir yapıda

çalışma imkânı sağlanmış olur.

Seçerek Yönet işleminde grafik ekrandan referans dosya seçildiği anda referansın

düzenlenmesi için gerekli yapı ekrana gelecektir.

Katman Yöneticisi’ne ilk girildiğinde yönetici boş gelir. Yeni bir referans yapısı oluşturuluyorsa

öncelikle Kategorileri eklenmesi gerekir. Kategoriler eklendikten sonra bu yapı Dosya/ Kaydet

komutu ile verilecek isimle, dosya uzantısı *.sea olarak kaydedilir. Bu dosya içerisinde;

kategori ad ve özelliklerini, eklenen referans dosyaların adları ve yollarını, görüntüleme

ölçeklerini, tabaka yapılarını ve benzeri özelliklerini saklayan ASCII bir formattır.

Yeni işlemi Katman Yöneticisi’nde varolan dosyaların toplu olarak silinmesi ve boş bir Katman

yöneticisi penceresinin oluşmasını sağlar.

Ekle işlemi ile referanslar altına bir çok dosya türü eklenebilmektedir.

Referanslarda herhangi bir kategori altına *.NCZ dosya (Netcad Win dosyası) veya *.DGN,

*.DWG, *.DXF dosyaları referans olarak eklenebilir. Bu şekilde, CAD dosyalar normal

yükleme ve ekleme hızından çok daha hızlı görüntülenir.

• Bu işlem için, 'Katman Yöneticisi/Referanslar/Kategori' üzerinde fare sağ tuş

yapılır.

• Ekle menüsünden CAD Dosyası fare ile seçilerek işlem geçilir ve yüklenmek istenen

CAD referans ilgili dizinden gösterilerek Referanslar'a yüklenir.

Aşağıdaki tabloda, Netcad Win Dosyası eklenmiş örnek bir Referanslar menüsü görülebilir.

Referanslarda herhangi bir kategori altına *.DRE raster dosyaları veya diğer formattaki

(.ecw, .bmp, .pcx vs...) imaj dosyaları referans olarak eklenebilir. Taranmış resim

görüntülerini, raster dönüştür işlemi ile koordinatlı resim dosyaları haline getirip, Netcad

ortamına alırken kullandığımız bu format (*.dre), referanslar içerisinde de yerini almıştır. Bu

resim görüntüleri normal yükleme ve ekleme hızından çok daha hızlı olan bu mantıkla

görüntülenir.

Raster dosya eklemek için, Katman Yöneticisi/Referanslar/Kategori üzerinde fare sağ tuş ile

menü açılır.

Katman Ekle menüsünden raster fare ile seçilerek işlem geçilir ve yüklenmek istenen raster

referans ilgili dizinden gösterilerek referanslara yüklenir.

Raster imajlar sürükle bırak ile Referanslara toplu halde eklenebilir. Bu şekilde tek tek pafta

yerine toplu halde raster eklenir. Bu işlem için yüklenecek raster dizin seçilir ya da rasterlar

toplu seçilir ve sürükle bırak ile Netcad arayüzü üzerine bırakılır. 'Netcad Dosya Yönlendiricisi' her bir raster referansın yeni ve ayrı bir projede açılmasını da sağlayabilir.

Netcad 6 ile birlikte çok çeşitli raster formatındaki dosyalarınızı referanslar altına

yüklenebilir.

Netcad 6 ile birlikte gelen yeni özelliklerden biri olan Online Haritalar da referanslar altına

eklenen dosya türlerindendir. Referanslar üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Katman

Ekle/Online Haritalar/Ekle işlemi ile projelerinize altlık olarak ekleyebilirsiniz.

Online harita olarak eklenebilen haritaların türlerini referans altına ekledikten sonra sağ tuş

Özellikler işlemine girerek değiştirebilirsiniz.

GIS ile ilgili çalışmalarda oluşturduğunuz veritabanı üzerinde işlem yapmak için veya hazır bir

veritabanı üzerinde çalışmak için Spatial verilerin referanslar altına eklenmesi

gerekmektedir.

Referanslarda 'Kategoriler' altına eklenen bir diğer referans Dizin dosya formatıdır .Bu seçim

yöntemi sayesinde projeye eklemek istediğiniz birden çok Raster ve Cad referans dosya

dizinini göstererek toplu olarak projenize ekleyebilirsiniz.

Taranacak Dizin : Raster ve Cad referansların yer aldığı dosya dizini gösterilir.

Dosya Filtresi : Yüklenecek referans verinini türü seçilir.

Alt Dizinleri Tara : Gösterilen dizin altında taranması istenen alt klasörler var ise onların da

taranmasını ve verilerin yüklenmesini sağlar.

Referans olarak eklenebilen bir diğer dosya türü de OLE dökümanlarıdır.

Sayısallaştırma Menüsü

Sayısallaştırma menüsüne Katmanlar / Sayısallaştırma işlem sırası ile ulaşılmaktadır.

Sayısallaştırma menüsü üzerinde fare Sağ Tuş Tanımlar / Tanım Dosyası Seç işlemine

girerek, *.ODF uzantılı yeni tanım dosyaları oluşturulabilir.

GIS İşlemlerini Kullan

GIS bağlantısı oluşturulmuş objelerin, çizim işlemi yapıldıktan sonra direk veri tabanına

aktarılması için kullanılan komut, GIS İşlemlerini Kullan komutudur. Bu komut; işaretlenmiş

ise sayısallaştırma işleminden sonra çizilen obje, veri tabanına otomatik eklenir. Eğer seçim

kaldırıldıysa objenin GIS bağlantısı koparılmış olur.

GIS Bilgilerini Düzenle

GIS bağlantısı oluşturulmuş alt başlıkların GIS bilgilerini girebileceğimiz menüyü gösteren

komuttur. Eğer GIS Bilgilerini Düzenle menüsüne işaretlenmiş ise, sayısallaştırma işlemi

gerçekleştikten sonra, çizilen objenin Obje ve GIS özelliklerini girip, değiştirebileceğimiz

menü karşımıza çıkar. Eğer seçim kaldırılırsa obje özellikleri menüsü ekranda görünmez.

Tanım Dosyası Seç

Önceden oluşturulan sayısallaştırma menülerinin (*.ODF menüsü) tekrar kullanmak üzere

eklendiği komuttur. Menü üzerinde fare-sağ tuş ile Tanım Dosyası Seç komutu seçilir.

Ekrana gelen menüden istenilen *.ODF menüsü seçilerek sayısallaştırma menüsü ekleme

işlemi tamamlanır.

Tanım dosyası seçildikten sonra Kaydet ile işlem tamamlandığında sayısallaştır işlemi altına

seçilen *.ODF dosyasının yüklendiği gözlenir.

Oluşturulacak menü *.ODF formatında bir dosyaya saklanmaktadır.

Ana Başlık Ekle; seçeneği ile oluşturulacak grubun ana başlık adı yazılır ve Tamam ile çıkılır.

Ana başlık ismi alt başlıktaki obje grubuna ve tabaka yapısına göre verilmelidir ki çalışma

açısından kolaylık sağlamalıdır. Örneğin tüm yapıları 'KBS' adlı bir ana başlık altında toplayıp

alt başlıklarını da ADA, PARSEL vs. gibi seçilmesi mümkündür. Burada kolaylık sağlaması

açısından sayısallaştırma ile ilgili tüm ana başlıklar oluşturulmalıdır.

Ana başlık eklendikten sonra başlık adı altında sağ tuş ile Alt Başlık Ekle komutu seçilir ve bu

ana başlığa bağlı alt başlık adı yazılır. Ekleme işlemi Tamam butonu ile tamamlanır.

Alt başlık ekleme işi bitmiş ancak bu başlıkta bulunacak obje tipi ve özellikleri

tanımlanmamıştır. Bunun için Alt Başlık adı çift tıklanır ya da fare sağ tuş Özellikler

menüsüne girilerek özellikler değiştirilebilir.

Oluşturulan Alt Başlıkların obje tiplerine (kapalı alan, çizgi, nokta, yazı) göre belirlenecek

özellikleri de farklılaşır. Burada Obje tipi, alt başlıkta oluşturulacak objelerin nitelik bilgilerini

içerir.

Bu şekilde sayısallaştırmada kullanılacak ana başlıklar ve alt başlıklarını belirlenmiş olur.

Blok Tanım Dosyası: İstenen blok noktasal objeyle ilişkilendirilebilir. Bunun için blok olarak

tanımlanmış *.NCZ uzantılı bir blok dosyası bulunması gerekir. Sayısallaştırma menü

editöründe alt başlık üzerine fare sağ tuşu ile açılan menüden 'Blok Tanım Dosyası' seçilir ve

açılan pencerede fare sağ tuşu ile 'Dosya Ekle' ile blok dosyası seçilir. Daha sonra tanımlar

penceresinde obje üzerine fare sol tuşu ile çift tıklanarak 'Sayısallaştırma Sihirbazı' açılır.

Burada nokta tipi olarak blok seçilir ve 'Blok Adı' satırındaki üç nokta tıklanarak

oluşturduğumuz blok dosya seçilir. Böylece sayısallaştırma işleminde bu blok çizimi nokta

gibi üretilebilecektir.

Açılan pencerede fare sağ tuş ile açılan menüden blokların bulunduğu *.NCZ uzantılı dosya

seçilir ve pencereyi Tamam komutu ile kapatılır. Bloklar kullanılmak istendiğinde bu dosya

içerisindeki blok adlarından birinin yazılması yeterli olacaktır.

Raporla: Ana ve alt başlıkların özelliklerinin bulunduğu, Netcad metin düzenleyici

tablosunda rapor alınır.

Bölüm.9 ARAZİ MODELİ İŞLEMLERİ

Üçgen Model Oluşturma İşlemleri

Sayısal arazi modeli üretimine ilişkin en çok kullanılan yöntemlerden birisi üçgenleme metodudur.

Bu metod doğrusal bir şekilde, bilinen noktalardan bilinmeyen noktaların elde edilmesi işlemine,

yani lineer enterpolasyon esasına dayanır. Üçgenleme işleminde, olabildiğince eşit açılı ve eşit

kenarlı üçgenler oluşturulur.

Daha küçük ölçekli (örneğin 1/100.000 ) ve daha az detaylı projelerde, veri ihtiyacı olması

durumunda SRTM verilerinin (Shuttle Radar Topography Mission - yükseklik bilgisi taşıyan uydu

görüntüleri) NetcadGrid dosyası olarak saklanması ile de sayısal arazi modeli oluşturulabilir.

1. Netsurf / Arazi Modeli Araçları / Üçgen Oluştur işlemine giriniz.

2. Üçgenlemeye Esas Obje Tipleri penceresinde Noktalar ve Kırık Hatları Seç sekmelerini aktif

hale getiriniz.

Hâlihazır harita yapımında, genelde araziden çeşitli yöntemlerle alınan kotlu noktalardan

yararlanılır. Ancak başka yazılımlardan, herhangi bir yolla noktaları olmayan fakat kotlu doğru

veya çoklu doğrular gelebilir. Sadece kotları olmak şartıyla, doğru veya çoklu doğrulardan da

üçgen modelleri elde edilebilir.

Üçgen Oluştur işlemi için dikkate alınması gereken hatların seçilmesini için kırık hatları seç

sekmesi aktif hale getirilir. Bu özellik işaretlenirse, üçgenleme işlemi gösterilen hatlara göre

yapılacaktır. Yani gösterilen hattı dikkate alarak üçgen oluşturacaktır. Bu işlem, belli bir modele

sahip projelerde modeli varsayarak üçgenlemeyi gerçekleştirdiği için önemli bir özelliktir.

Voronoi Alan oluşturma işlemi Coğrafi Bilgi Sistemi analizlerinde, özellikle madencilikte, rezerv

hesaplarında vs. kullanılan önemli bir özelliktir. Bir noktayı temsil eden en uygun bölgenin

geometrik olarak sunulması işlemidir.

3. Üçgenlenecek Obje Tipleri olarak Tümünü Seç butonuna veya klavyeden T tuşuna basınız.

Fare sağ tuş ile işleme devam ediniz.

4. Kırık Hatlar ve Üçgenlenmeyecek Alanlar olarak Tümünü Seç butonuna veya klavyeden T

tuşuna basınız. Fare sağ tuş ile işleme devam ediniz.

5. Üçgen Modeli Parametreleri penceresinde En Kısa Üçgen Kenarı değerine 0,50, En Uzun Üçgen Kenarı değerine ise 50 değerini yazınız.

Model Tabakası; oluşturulacak üçgenlerin yerleşeceği tabaka ismidir.

En Kısa Üçgen Kenarı; oluşturulan en kısa üçgen kenar uzunluğu sorulacaktır. Bunun amacı

birbirine çok yakın noktaların üçgenleme dışında tutulmasını sağlamaktır.

En Uzun Üçgen Kenarı; oluşturulan en uzun üçgen kenar uzunluğu girilmelidir, noktaların alım

sıklığına bağlı olarak 50-70 m.lik bir uzunluk çoğu proje için yeterli olacaktır. Amacı projenizde

varsa kot boşluklarını belirlemek ve gereksiz üçgenlerin oluşmasını engellemektir. İşlem

sonucunda verilen değere göre projenizde iki tip üçgen oluşacaktır.

En Küçük Z Değeri; üçgenleme için seçilen noktalar arasındaki en küçük kot değerini gösterir.

Üçgenleme işlemine bu kot değerinden itibaren yapmaya başlar. İsteğe göre bu değer

değiştirilerek istenilen kottan itibaren üçgenleme yaptırılabilir.

En Büyük Z Değeri; üçgenleme için seçilen noktalar arasındaki en büyük kot değerini gösterir.

Üçgenleme işlemini burada yazılan değere kadar yapar. İsteğe göre bu değer değiştirilerek

istenilen kota kadar üçgenleme yaptırılabilir.

Normal Üçgen; verilen model tabakasında ve maksimum, minimum değerlerine uygun olarak

oluşturulmuş üçgenlerdir, gerekli model düzeltmeleri sonucunda eğri geçirme, enkesit oluşturma

ve arazi modeli üzerinden kübaj işleminde kullanılırlar.

Üçgenleme sonrası model üzerinde bir takım düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.

Bozuk Üçgen; Proje sınırlarında ve seyrek alım yapılmasından dolayı model içerisinde oluşan

kırmızı renkteki üçgenlerdir. Maksimum üçgen kenarı değeri artırılarak proje içerisindeki bozuk

üçgenler giderilebilir, proje sınırlarındakiler ise tabakası kapatılarak veya silinerek (tabaka sil ve

obje sil) eşyükselti eğrilerine müdahalesi engellenebilir.

Proje içerisindeki bozuk üçgenler için Maksimum üçgen kenarını değiştirerek yeniden üçgenleme

yapmanın mümkün olmadığı durumlarda bu üçgenle tabaka değiştir işlemi ile normal üçgenlerin

olduğu tabakaya alınabilir.

6. İşlem sonrasında belirlemiş olduğumuz parametreler dâhilinde ÜÇGEN_MODEL ve

BOZUK_ÜÇGEN ‘ lerin oluştuğunu gözlemleyiniz.

7. Üçgen model oluşturma işlemi sonrasında otomatik olarak hızlı eğriler oluşacaktır. Arazi

modelini yorumlayabilmek için oluşturulan hızlı eğrileri Görünüm / Varsayılan Değerler / Hızlı Eğri Çiz bölümünü pasif hale getirerek kapatabilirsiniz.

Üçgen Model Düzenleme İşlemleri

Oluşturulan Sayısal arazi modeli üzerinde hatalı kotlar, kotu bilinen özel noktaların kot

değerlerinin manuel değiştirilmesi, projeye sonradan eklenen ve modelin bu eklenen detaylara

göre düzenlenmesi istenen hatlar, seyrek alım yapılmış bölgelerdeki boşluklara eklenmesi istenen

üçgenler gibi, projeyi olumsuz yönde etkileyecek durumlar varsa, sayısal arazi modelinin

düzenlenmesi gerekmektedir.

Sayısal Arazi modeli üzerinde oluşan hataların izlenebilmesi için hızlı eğri geçişleri rahatlıkla

gözlemlenebilir. Hızlı eğri geçişlerini; Görünüm/ Varsayılan Değerler/ Hızlı Eğri Çiz butonu

aktif hale getirilebilir. Üçgen model oluşturma işlemi sonrasında otomatik olarak oluşturulan

hızlı eğri geçiş aralıkları dinamik olarak ayarlanabilmektedir. Bu ayarlamayı Görünüm menüsü altından Varsayılan Değerler yanındaki küçük pencere yardımı ile değiştirebilirsiniz.

Kot Düzelt İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi

Projede yer alan hatalı kotlar, proje ekranı ile etkileşimli olarak düzeltilebilirler. Hatalı nokta

kotları o bölgedeki hızlı eğrilerin geçişinden kolayca anlaşılır. Genelde tek nokta etrafında

oluşmuş, hızlı eğrilerin daireler çizdiği, tepecik veya çukurluklar hatalı kotun göstergesidir.

1. Netsurf / Arazi Modeli Araçları / Kot Düzelt İşlemine giriniz.

2. İşleme girildiğinde netcad proje ekranında hatalı kot değerine sahip nokta (nokta adı: 2951)

nokta yakalama modu kullanılarak seçilir, açılan Kot Düzelt penceresinde nokta eski ve yeni

kot değerlerini gözlemleyiniz. Tamam butonu ile noktanın yeni kot değerini kabul ediniz.

3. İşlem sonrasında yeni kot değeri atanan noktanın bulunduğu bölgedeki hızlı eğriler, dinamik

olarak güncellenecektir.

Kot Düzelt işleminde, nokta yeni kotu enterpolasyonla hesaplanmış kotu, yan tarafta ise arazi

ölçümlerinden elde edilen nokta eski kotu yer alır. İstenirse manuel olarak da kot değeri kullanıcı

tarafından girilebilir.

Üçgen Ekle İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi

Eğer projede üçgenleme sırasında ortaya çıkan kot boşlukları varsa bu işlem ile tamamlanabilir.

Projedeki seyrek alım yapılmış bölgelerde maksimum üçgen kenarını artırarak üçgenlerin

oluşturulması yerine, oluşan boşlukların Üçgen Ekle işlemi ile tamamlanması, arazi modelinin

gerçeğe daha yakın olmasını sağlar. Böylelikle eğrilerin, kübaj hesaplarının, enkesitlerin daha

gerçekçi sonuçlar vermesi sağlanır.

4. Netsurf/ Arazi Modeli Araçları/ Üçgen Ekle işlemine giriniz.

5. Netcad proje ekranında, aşağıdaki gibi boşluk alanlara nokta yakalama modu kullanılarak

üçgenleri ekleyiniz. Hızlı eğri geçişlerini gözlemleyiniz.

Üçgen Döndür İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi

Bu işlem özellikle eğrilerin normal geçmesi gereken bir yapıda göze çarpan ani dönüşleri

düzeltmek amacıyla kullanılabilir.

İki noktanın üçgen kenarı olarak birleştirilmesi, eğri geçirilmesi amacı ile iki nokta arasında

enterpolasyon yapılacağı anlamını taşır. Daha iyi sonuç için, üçgen kenarları üzerindeki kot

değişimlerinin düzgün olması gereklidir. Bu durum üçgenlemeye bağlı olduğu kadar, arazideki

alıma da bağlıdır. Reflektörler özellikle arazi eğimin değiştiği noktalara tutulmalı, olabildiğince

eğri geçirimini etkileyen; dere yatakları, su bölümü hatları, şevler, boyunlar gibi detaylar krokiye

geçirilmelidir. Bir dere yatağının her iki tarafında alınmış iki noktayı birleştiren üçgen kenarının

yanlış sonuçlar doğuracağı kesindir. Programca oluşturulan ideal üçgenler, o bölgedeki arazi

yapısına uygun olmayabilir. Bu yüzden arazi modelin etkileşimli olarak düzeltmek ve onu

iyileştirmek gerekecektir.

1. Netsurf/ Arazi Modeli Araçları/ Üçgen Döndür işlemine giriniz.

2. Hızlı eğri özelliği aktif halde iken döndürülecek üçgenleri takip etmemiz daha kolay olacaktır.

Netcad GIS ekranında döndürmek istediğimiz üçgenleri fare sol tuşu ile seçerek döndürebiliriz.

İşlem sonrasında hızlı eğrilerinde doğru üçgenlere göre model üzerinden geçirildiğini

göreceksiniz.

Model Düzelt İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi

Arazi modeli üzerinden eğri geçirilmesi, enkesit ve profil alma işlemleri, iki arazi modeli arasında

enkesitler ile hacim hesaplanması, üçgen prizma yöntemi kullanılarak hacim hesaplanması, 3

boyutlu üçgen model görüntüleme, plankote gibi işlemlerde hesapların ve çizimlerin doğru olması

için mutlaka Model düzeltme işlemi yapılmalıdır.

Tüm Proje bazında detay hatları üçgen kenarı olacak şekilde gerekli ayarlamalar yapılarak hatları

kesen üçgen kenarları otomatik olarak düzeltilebilir.

1. Netsurf/ Arazi Modeli Araçları/ Model Düzelt işlemine giriniz.

2. Netcad proje ekranından modeli kesen objeleri seçiniz. Fare sağ tuş ile işlemi bitiriniz. Üçgen

kenarlarının modeli kesen objeye göre editlendiğini gözlemleyiniz.

Hacim Hesaplamaları

Bu menüde, sayısal arazi modeli üzerinde yapılabilecek Hacim Hesaplamaları yer alır.

Hesaplamalarda alımı yapılan arazinin verilen bir kot değeri üzerinde veya altında kalan hacimleri

sorgulanır. Hesaplamalar oluşmuş üçgen prizmalar yardımı ile yapılır. Bu yüzden üçgenler

üzerinde yapılacak değişiklikler doğrudan sonuçları etkileyecektir.

Açıklanan yöntemlerle temel kazı hesaplamaları veya futbol sahasının belirli bir kota indirilmesi

için gerekli hafriyat miktarları gibi çeşitli hesaplamalar yapılabilir.

1. Hacim hesabı yapılacak alan arazi modeli üzerine çizilir.

2. Netsurf/ Hacim Hesabı işlemine girilir.

3. İşleme girildiğinde açılan Taban Kotu penceresinde araziyi hangi kota düşürmek istiyorsak ilgili

kot değeri girilir. Ayrıca hesap esnasında model üzerinde Kazı ve Dolgu alanlarını biribirinden

ayırt etmek istiyorsak Ayrı Model Oluştur bölümü aktif hale getirilir.

Ayrı model oluştur bölümü aktif hale getirildiğinde kazı ve dolgu alanları ayrı arazi modelleri

halinde Katmanlar altında KAZI ve DOLGU tabakası şeklinde otomatik olarak oluşturulacaktır.

4. Pencere Tamam ile kapatıldığında hacim hesabı yapmak istediğimiz alan içerisinde fare sol

tuşu ile herhangi bir yer seçimi yapılır. Yer seçimi sonrasında hacim hesabı

gerçekleştirilecektir.

5. Açılan Hacim Raporu penceresinde Dosyaya Yaz ve Tablo Yarat bölümleri aktif hale getirilerek

pencere Tamam ile kapatıldığında, hacim hesap sonuçları farklı formatlarda dışarıya

raporlanacaktır.

6. Kayıt işlemi sonrasında hacim hesap sonuçları *.CKS uzantılı dosya olarak oluşturulacaktır.

Bölüm.9 EĞRİ/MÜNHANİ İŞLEMLERİ

Oluşturulan arazi modeli üzerinden eşyükselti eğrilerinin üretilmesi, editlenmesi ve kot

yazdırılması işlemlerinin gerçekleştirileceği bölümdür.

Eğri Geçirme İşlemleri

1. Netsurf/ Eğri Araçları/ Eğri Geçir işlemine giriniz.

2. Eğri Geçirilecek Üçgenler penceresinde Tümünü Seç butonuna tıklayınız. Fare sağ tuş ile

seçim işlemini sonlandırınız.

3. Ekrana gelen Eğri Değerleri penceresinde ilgili parametre girişleri yapılır ve pencere Tamam

butonu ile geçilir.

Eğri değerleri menüsünde, projedeki en yüksek ve en düşük kotlar bulanarak Zmin ve Zmax.

menüsüne yazılır. Eğer istenirse bu değerler değiştirilerek istenilen kot aralıklarından münhani

geçirilebilir.

Z Artış değeri ile münhanilerin kaç metrede bir geçeceği belirlenir. Proje 1/1000 olarak

hazırlanıyor ise 1 değerini almalıdır.

Eğri Basitleştir ile daha önceden çizilmiş eğrileri, verilen değerce (silinecek noktaların hatlara

uzaklığı) daha detay özelliklerine değinmeden çizmiş olur. Bir bakıma basitleştirerek çizmiş olur.

Silinecek Noktaların Hatlara Uzaklığı seçilerek girilen değerlere göre basitleştirme işlemi yapılır.

Tüm seçim işlemi sonrası Yumuşatılmış Eğriler otomatik olarak geçirilecektir.

4. İşlem sonrasında eşyükselti eğrileri otomatik olarak çizdirilecektir.

Eğri Temizleme İşlemleri

Eğri Temizle işlemi şevler, binalar, yollar, kayalıklar gibi alanlardan geçen eğrilerin temizlenmesi

amacına yöneliktir. Bir alanın eğrilerden temizlenebilmesi için mutlaka kapalı alan olmasına gerek

yoktur. Kullanılacak yöntem, alana göre belirlenmelidir. Ancak her durumda, farklı yöntemlerle de

olsa, eğrilerin kesileceği alanın kapatılması gerekecektir. Sunulan seçenekler ekranın alt satırında,

hatırlatma amacı ile görüntülenecektir.

1. Netsurf/ Eğri Araçlar/ Eğri Temizle işlemine giriş yapınız.

2. İşleme giriş yapıldığında eğri temizlemek istediğimiz bir alanı seçebilir (F3) veya etrafını

çevirerek (F2) temizleyebiliriz. Seçim sonrasında açılan uyarı penceresinde Temizle butonu

yardımı ile alan içerisindeki eğrileri temizleyebilirsiniz.

3. İşlem sonrasında kapalı alan içerisinde kalan eğriler temizlenmiş olacaktır.

1. Netsurf/ Eğri İşlemleri/ Eğri Temizle (Oto) işlemine girilir.

Bu işlem ile mevcut bir tabaka içerisinde bulunan kapalı alanlar kullanılarak toplu halde bu alanlar

içerisinde kalan eğriler otomatik olarak silinecektir.

2. İşleme girildiğinde açılan pencerede kapalı alanların bulunduğu tabaka adı yazılır.

3. Pencere Tamam ile kapatıldığında bu tabaka içerisinde bulunan kapalı alan objelerinin

içerisindeki eğriler temizlenecektir.

1. Netsurf/ Eğri İşlemleri/ Eğri Temizle (2 Doğru) işlemine giriniz.

Bu işlem ile proje üzerinde bulunan detaylardan şevler arası eğrilerin temizlenmesi veya doğrular

arası eğrilerin temizlenmesi amaçlanmaktadır.

2. İşleme girildiğinde sırası ile ekrandaki doğrulara ait ‘birinci tarafı seç’ ve ‘ikinci tarafı seç’ uyarıları komut satırında takip edilerek, taraflar fare sol tuşu ile seçilir. İşlem sonrasında iki

doğru arasındaki eğriler temizlenmiş olacaktır.

Temizlenmiş alandaki eğriler tamamı ile kaybolmazlar, istenildiği zaman geri getirilebilirler. Geri

al işlemi için, temizleme işlemlerinde Geri Al şeklinde bir buton çıkar. Bu buton aktifken temizleme

işlemi yapılırsa temizlenen alanlar geri alınır.

Eğri temizleme işlemleri sonrasında temizlenen eğrileri geri alabilmek için Eğri Temizle ve Eğri Temizle (Oto) işlemlerine girildiğinde açılan pencerelerde gözlenen Geri Al butonu

kullanılmaktadır.

Eğrilere Kot Verme İşlemleri

Yükseklik eğrilerinin üzerine kot yazdırılabilir. Kot yazıları, o anda tabakası açık olan eğriler

üzerine yazılacaktır. İlk kot yazısının eğrinin başlangıcına olan uzaklığı, yazının tekrarlama aralığı

ve yazı boyu için diyalog kutusundaki varsayılan değer kabul edilebilir ya da değiştirilebilir.

1. Netsurf/ Eğri Araçları/ Eğri Geçir menüsü altından Eğrilere Kot Yaz işlemine girilir.

2. Açılan Münhani İşaretlerini Koy penceresinde ilgili parametreler seçilerek eğri geçirme işlemi

tamamlanır.

Bölüm.10 ENKESİT İŞLEMLERİ

Bu bölümde konu olarak Güzergâh tanımlaması, en kesitlerin oluşturulması, en kesit ve boy

kesitlerin çizdirilmesi, en kesitlerden kübaj işlemleri ve nasıl yapıldığı konuları üzerinde

durulacaktır.

Güzergâh İşlemleri

En kesitlerin oluşturulması ve iki arazi modeli arasında belirli bir aks üzerinden hacim

hesaplatılması işlemleri için mutlaka güzergâh tanımlanması gerekir. Güzergâh Tanımla işlemi ile

‘Someler‘ veya ‘Elemanlar’ yöntemlerine göre güzergâh tanımlanabilir.

1. Netsurf/ Enkesit Araçları/ Güzergâh Tanımla işlemine girilir.

2. Açılan Güzergâh Oluştur penceresinde üç nokta butonu yardımı ile *.KTB uzantılı güzergâh

dosyasının kaydedileceği dizin seçimi yapılır. Yöntem olarak Someler Yöntemi seçilir.

3. Dizin seçimi sonrasında pencere Tamam ile kapatıldığında ekranda güzergâh haline getirilmesi

gereken doğrular sırası ile fare sol tuşu yardımıyla seçilir. Sağ tuş ile işlem tamamlandığında

güzergâh tanımı yapılmış olacaktır.

Enkesit İşlemleri

Enkesit Oluştur işlemi ile belirli bir güzergâh üzerinde en kesitler üretilir. Üretilen enkesitler*.KSE

uzantılı dosyaya yazılır. En kesit alınacak güzergâh dosyası (*.KTB) seçildikten sonra enkesit

oluşturulurken hangi yöntemin izleneceği belirlenir.

1. Netsurf/ Enkesit Oluştur işlemine girilir.

2. Açılan pencerede daha öncesinde kaydetmiş olduğumuz *.KTB uzantılı güzergâh dosyası ilgili

dizin altından seçilir ve sonrasında açılan Yöntem penceresi Tamam ile geçilir.

Listesi Oluşacak

Listesi Oluşacak işlemi ile en kesiti alınacak güzergâhta genişlik ve aralık değerleri (*.LIS) uzantılı

dosyaya yazar. İşleme girildikten sonra güzergâh (*.LIS) dosyası girilir. Enkesit aralığı, sağa ve sola

enkesit genişliği değerleri de verildikten sonra liste dosyası oluşturulur. İstenirse bu dosyanın

içindeki uzunluk ve genişlik değerleri değiştirilebilir.

Enkesit almak için önce güzergâh tanım (*.KTB) dosyası yüklenir. Enkesit için yöntem seçilir,

program kesit bilgilerinin yazılacağı dosyayı (*.KSE) ister. Bu dosya girildikten sonra kesit dosyası

oluşturulur.

Sabit Aralıklı

Oluşacak enkesit dosyası için bir isim verdikten sonra aşağıdaki tablo gelir. Bu tablo yardımıyla

enkesitler arası mesafeler, enkesitlerdeki sola ve sağa genişlik değerleri tanımlanır. ‘En kesit Planı

Çiz ve Sabit Aralıklı Enkesit Noktaları’ seçenekleri kullanıcı tarafından işaretlenebilir.

1. Dosya seçimi yapıldıktan sonra açılan Oluşturulacak Enkesitler penceresinde oluşturacağımız

enkesit dosyasının adı ve kaydedileceği dizini belirlenir.

2. Pencere Tamam ile kapatıldığında açılan Enkesit Parametreleri penceresinde ilgili parametre

girişleri yapılarak işlem Tamam butonu ile bitirilir.

Enkesitleri Sınırla

Enkesitlerin kapalı bir alan içinde sınırlanması istenebilir. Örneğin kazı yapılan bölge sınırları belli

ise bu bölgenin sınırlarından çizilecek bir alan ile sadece bu bölgede enkesit oluşturma işlemi

yapılabilir. Ancak kazı yapılan bölgede kübaj hesabının doğru olarak yapılabilmesi için en

kesitlerin alınacağı güzergâh, en kesitler oluşturulduğunda boş bölge kalmayacak şekilde

olmalıdır. Aşağıdaki ilk şekilde enkesitlerarazinin tamamını kapsarken, ikinci şekilde köşede boşluk

kalmaktadır. Bunun anlamı o bölgede kübaj hesabı yapılamayacaktır. Ancak kübaj hesabı

yapılacak aynı bölgede, hesap yapılacak bölgenin köşegeni şeklinde bir güzergâh tanımlaması

yapıldığında, enkesitlerin araziyi daha iyi kapattığı ikinci şekilde görülebilir.

Enkesit Planı Çizimi

Oluşturulan enkesitlerin planının grafikte görünmesi isteniyorsaEnkesit Planı Çiz seçeneği aktif

hale getirilmelidir. En kesit Planı Çizimi seçeneği aktif hale getirildiğinde enkesitlerin

kilometrelerine göre güzergâha olan açıları ve hangi bölgelerden enkesit alındığı rahatça

görülebilir. Aşağıda enkesit oluşturma işleminde enkesit planının çizilmesi seçeneği onaylanarak

en kesitler oluşturulmuştur.

Sabit Aralıklı Enkesit Dosyaları

En kesitler; eksenin sağından ve solundan üçgen modeli kesen noktalarda kot okuması yaparak

oluşturur. Ancak bazı durumlarda enkesitlerin eksenlerinden itibaren belli aralıklarla nokta

okuması yapılması istenebilir. Böyle durumlarda bu kutu aktif hale getirilmeli ve aralık kısmına ne

kadar aralıklı nokta isteniyorsa bu girilmelidir.

3. Pencere Tamam ile kapatıldığında enkesit oluşturma işlemi tamamlanacaktır.

Enkesitlerden Kübaj Hesaplama

En kesitlerden kübaj işlemi için iki tane enkesit dosyası oluşturulması gerekir. Program iki enkesit

dosyası arasındaki kübajı hesaplar.

1. Netsurf/ Enkesit Oluştur/ Enkesitlerden Kübaj işlemine girilir.

2. İşleme başlarken Sonraki Alım ve Önceki Alım satırlarına kesit dosyaları girilir.

Kesit dosyaları ters girilirse hesaplamalar yanlış olacaktır. Bu nedenle ‘İlk Alım’ enkesitleri ikinci

satıra,’ İkinci Alım’ enkesitleri birinci satıra girilmelidir. Hesapla butonu ile hesaplama işlemi

başlatılır. Yöntem bölümünde hacim hesabının yapılacağı yöntem seçilir. Grafik butonu aktif ise

hesaplama ekrana gelir, aktif değilse KUBAJ.CKS dosyasına yazılır. Eğer kübaj hesabının değerleri

ekranda görülmek isteniyorsa grafik onay kutusu işaretlenmelidir.

3. Hesaplama işleminden sonra Kübaj parametreleri menüsü gelir. Yapılan kübaj hesabı başka bir

işin devamı ise gerekli değerler bu menüye girilir.

4. İşlem sonrasında grafik seçili olduğu için hacim değerleri ekrana gelecektir. Fare sol tuşu ile

istenilen bir bölüme yerleştirilebilir.

5. Grafik seçeneği aktif olmadığı durumlarda hacim hesabı sonuçları *.CKS uzantılı Netcad rapor

dosyası olarak açılacaktır.

Profil ve Enkesit Çizdirme

Profil Çizimi işlemi ile oluşturulan ‘Enkesit Dosyaları’ kullanılarak profiller oluşturulur.

1. Netsurf/ Enkesit Oluştur/ Profil Çizimi işlemine girilir.

2. İşleme girildiğinde daha önce kaydedilen *.KSE uzantılı en kesit dosyası seçilir.

3. Profil çizimi ile ilgili ayarlamaların yapıldığı Enkesit Çizimi penceresi ekrana gelir.

4. Pencere Tamam ile kapatıldığında profil çizimi fare ucuna gelecektir. İlgili profil çizimi ekranda

uygun bir bölgeye fare sol tuşu ile yerleştirilir.

Oluşturulan enkesitler grafik ekran üzerine Enkesit Çizimi işlemi ile çizdirilir.Aynı kesit üzerine

birden fazla enkesit çizimi yapılabilir.İşleme girildiğinde kullanıcıdan 1. Enkesit dosyasının, 2.

Enkesit dosyasının, 3. Enkesitdosyasının seçilmesi istenir.Çizdirilmek istenen enkesit dosyaları

seçildikten sonra iptal ile pencere geçilmelidir.

Enkesit Çizimi ile ilgili parametrelerin belirlendiği bu pencerede; çizdirilecek kesitler için

‘Kilometre Süzgeci (*=Tümü, 10..100=10 ile 100. Km ilerde olan kesitlerin çizdirilmesi vb..),

çizilecek enkesitler için yatay ve düşey ölçekler, kesitlerin aralarındaki yatay mesafeler ve

düşey mesafeleri, yazı boyları ve çizim alınacak kağıdın eni’ parametreleri ayarlanır. Alt

taraftaki onay kutucukları ise değerlerin kutuda olup olmayacağı, aktif fontun kullanılıp

kullanılmayacağı ile ilgilidir.

Değerler Kutuda

Enkesitlere ait olan eksene mesafeler ve kotların bir kutu halinde enkesitin altında olması

isteniyorsa bu onay kutucuğu aktif hale getirilmelidir.

Aktif Fontu Kullan

Aktif fontu kullanarak enkesit değerlerini yazacaktır.

Hızlı Profil

Hızlı Profil,arazi modeli üzerinde belirtilen iki nokta arasındaki arazinin profilinin alınması için

kullanılan işlemdir.

1. Netsurf / Analiz Araçları / Hızlı Profil işlemine girilir.

2. İşlemine girdikten sonra 1. ve 2. noktalar grafik ekrandan serbestçe gösterebileceği gibi

Koordinat Hesap Makinesi ve Yakalama Modları kullanılarak da belirtilebilir. Ekrana gelen

‘Profil’ penceresinde yatay, düşey ölçekler ve profil adı yazılır.

Eğer Noktalar Boyunca seçeneği işaretlenirse, profil çizimi belirtilen noktalar boyunca model

üzerine çizilir. Bu seçenek işaretli değil ise, profil çizimi başlangıç noktası 1. nokta olacak şekilde

yatay olarak çizilir.

3. İşlem sonrasında proje ekranına profil çizimi gerçekleştirilecektir.

Bölüm.11 PAFTALAMA, LEJAND ve ÇIKTI İŞLEMLERİ

Çıktı Şablonlarının Oluşturulması

Coğrafi bilgi sistemlerinin temel işlevlerinden bir diğeri proje çıktı işlemleridir. Netcad GIS sahip

olduğu akıllı ve dinamik çıktı şablonu yeteneği sayesinde GIS projelerinin çıktılarının mevzuatlara

uygun olarak kolaylıkla alınmasını sağlar.

Çizim Şablonu, çizdirilecek projeler için daha önceden hazırlanmış bir akıllı altlık, bir layout

düzlemi olarak düşünülebilir. Bu amaçla hazırlanan şablonlar CBS projelerinin çıktılarını almak için

kullanılabilir.

Çizim şablonları projede çıktı alınması istenilen alanın konumunun belirlenmesi, çıktıda yer alması

istenilen lejand, ölçek çubuğu, yön oku, proje başlığı, koordinat gridleri, projeksiyon bilgisi,

hazırlayan, kurum logosu, projeye ilişkin notlar vb. bilgilerin çıktıya otomatik olarak yansımasını

sağlamaktadır.

1. Çıktının alınacağı kâğıt boyutunu belirlemek için Giriş/ Çizim Araçları/ Kutu işlemine giriniz.

Kâğıdın yerini gösterdikten sonra açılan Kutu Özellikleri penceresinden çıktı almak

istediğiniz kayıt boyutunu seçerek kutu adı olarak KAGIT olarak belirleyiniz.

2. KAGIT yerini gösterdikten sonra bu kağıt üzerinde çizimin yerleşeceği alanı belirlemek için

PENCERE adında yeni bir kutu objesi oluşturunuz.

3. Oluşturulan PENCERE içerisine otomatik olarak grid tanımlamak mümkündür. Bu sayede

gridler ve grid koordinatları yazılmış bir şekilde çıktı almak mümkün olacaktır. Detaylar/ Çizim Araçları/ Grid işlemine giriniz.

4. Bir önceki işlemde oluşturulan Kutu içerisine yakala modu aktifken grid objelerinin

yerleşeceği yeri gösteriniz. Oluşan gridlerin koordinatları ile yerleştiğini gözlemleyiniz.

5. Oluşturulan çizim şablonuna dinamik yapıda lejant eklemek için Detaylar / Çizim Araçları /

Lejant işlemine giriniz. Tamam butonu ile lejantın yerleştirilmesini istediğiniz konumu

belirleyiniz.

6. Çizim şablonuna çıktıda yer alması istenilen plan notu vb. metin dosyaları Zengin Metin

formatında eklenebilir. Bu işlem için Giriş / Çizim Araçları / Yazı / Zengin Metin işlemine

giriniz. Grafik ekrana yerleştirmek istediğiniz tablosal veriyi ilgili dizinden seçtikten sonra

çıktıda yer alması istenilen konuma yerleştiriniz.

7. Çıktıda yer alması istenilen bir imaj var ise (kurum logosu vb.) bu imajı da Giriş / Blok Araçları / Rasim ile projenizde çıktıda yer almasını isteğiniz yere konumlandırınız.

8. Çıktıda yer alması istenilen kuzey okunu yerleştirebilmek için öncelikle istenilen kuzey oku

sembolü seçimi yapılır, Katmanlar / Ara / Sembol / Blok Ara işlemine giriniz ve arama

satırına Kuzey Oku yazarak işlemi sonlandırınız, bulunan kuzey oku sembollerinde istediğinizi

seçerek çıktı üzerinde konumlandırınız.

Projeye ait projeksiyon, proje adı, bilgisayar kullanıcı adı gibi bilgiler çizim şablonuna

eklenebilmektedir. Yazılar ?? ile başladığında, çizdir işlemine girildiğinde bu yazıların ne olması

gerektiği kullanıcıya sorulacaktır. @@ ile başlayan yazılar ise proje ve bilgisayarda kayıtlı olan

bilgilere göre otomatik olarak dolmaktadır. @@ ile başlayan ve proje ile bilgisayar bilgilerine göre

otomatik gelen değişkenler;

• COMPUTERUSER

• COMPUTER

• LICENCEOWNER

• NETCADVERSION

• DATE

• TIME

• DATETIME

• SCALE

• PROJECTION

• PROJECT olarak sıralanabilir.

9. Çıktıya projeksiyon bilgilerinin otomatik olarak istenilen lokasyonda yansıması için Giriş / Çizim Araçları / Yazı işlemine giriniz. @@PROJECTION yazarak yazıyı ekranda pafta altına

yerleştiriniz.

10. Çıktıda ölçek bilgisinin ve projeyi hazırlayan kişinin bilgilerinin de otomatik olarak yer alması

için Giriş / Çizim Araçları / Yazı işlemine giriniz. @@SCALE ve @@COMPUTERUSER

yazılarını da şablonda yer almasını istediğiniz lokasyonlara yerleştiriniz.

11. Proje adının da çıktıda görünmesi isteniyor ise Giriş /Çizim Araçları / Yazı işlemine giriniz.

??PROJE ADI yazınız. Yazıyı pafta üzerine yerleştiriniz.

12. Uygulama Menüsü / Kaydet / Şablon Olarak Kaydet işlemine giriniz, oluşturduğunuz çizim

şablonunu kaydediniz.

13. Şablon Adını SABLON_5000 giriniz. Tip seçeneğini ise Çizim Şablonu olarak belirleyiniz.

14. Uygulama Menüsü / Aç ile çıktı alınması istenen proje dosyasını açınız.

15. Uygulama Menüsü / Çizdir / Çizdir işlemine giriniz.

16. Çizdir penceresinde Şablon butonuna tıklayınız. Şablon kısmına kaydettiğiniz

SABLON_5000’in çizim şablonu penceresinde yer aldığını gözlemleyiniz.

17. SABLON_5000 şablonunuzu seçiniz, Ön İzleme butonuna tıklayınız. Çıktı şablonu; fare

imlecinde konum göstermeniz için hazır olacaktır. Proje üzerinde çıktısını almak istediğiniz

bölgenin üzerine çizim şablonunu bırakınız.

Çıktı şablonu tasarımında ?? ile yerleştirdiğiniz alanların çıktı öncesi giriş pencerelerinin açıldığını

gözlemleyiniz ve bu alanlara gerekli bilgi girişlerini yapınız.

18. Çizim şablonunu konumlandırdıktan sonra Çizdir penceresinde projenin çıktıda görüneceği

hali görüntülenir.

19. Seçilen alanın çizim şablonuna göre çizdirilmesi için işleme Tamam ile devam ediniz ve

çıktının otomatik olarak Netcad GIS tarafından oluşturulduğunu gözlemleyiniz

Mevzuatlara Uygun Paftalama İşlemleri

Coğrafi bilgi sistemi projeleri ülke koordinat sistemine uygun olarak paftalandıklarında anlam

ifade ederler.

StpPafta Editörü; projelerin ülke sisteminde mevzuatlara uygun olarak paftaların oluşturulmasını

sağlar.

1. Uygulama için Uygulama Menüsü / Aç ile paftalanması istenilen proje dosyasını yükleyiniz.

2. Katmanlar/ Ara/ Pafta ara ile pafta adı girişi yapılarak istenilen paftanın arama bölümünde

yer aldığını gözlemleyiniz ve Oluştur ile paftayı ekran üzerinde oluşturunuz.

Düzenle/ Düzenleme Araçları/ Paralel işlemi ile de ekranda bulunan paftaya komşu olan diğer

paftaları ekleyebilirsiniz.

3. Proje alanında bulunan tüm pafta indekslerini oluşturabilmek için Hesap/ Diğer Hesap Araçları/ StpPafta Editörü penceresinde Pafta/ Pafta İndeksi Oluştur işlemine giriniz.

4. Pafta İndeksi Oluştur penceresinde paftalanacak alan sınırları için Otomatik ve Boş alanları paftalama seçenekleri seçilir.

5. Ülke Pafta İndeksi penceresinden ülke olarak Türkiye, ölçek olarak proje ölçeğini ve dilimini

giriniz.

6. Dilim Orta Boylamı satırının yanında yer alan üç nokta butonuna basınız. Fare sol tuş ile açılan

Türkiye haritasından projenin yer aldığı ili seçiniz.

7. Pafta Editörüne komşu paftaların eklendiğini gözlemleyiniz ve Tamam butonuyla Pafta Editörünü kapatınız.

Yapılan işlemler sonucunda pafta indekslerinin otomatik olarak oluştuğunu gözlemleyiniz.

1. Projeye ait tüm paftaların mevzuatlara uygun otomatik paftalama işlemi için Hesap/ Diğer

Hesap Araçları/ StpPafta Editörü penceresinde Pafta/ Otomatik Paftala işlemine giriniz.

2. Otomatik Pafta Açımı penceresinde Pafta Başlığı satırına pafta başlığını yazınız ve oluşacak

yeni paftaların yer alacağı dizini seçiniz.

3. Tamam ile Pafta Editörüne geri dönünüz. Pafta Editörü penceresini Tamam ile kapatınız ve

gösterilen dizin altında oluşan Netcad dosyalarını Uygulama Menüsü / Aç işlemiyle aktif

projeye yükleyiniz.

Dosya Yükle penceresinde ilgili dosyayı seçerek Aç ile işleme devam ediniz.

4. Yapılan işlemler sonucunda gerçekleşen paftalama işlemini, oluşan pafta indeksini, pafta

başlığını, koordinat bilgilerini, komşu pafta isimleri bilgilerini proje ekranında gözlemleyiniz.

Yapılan işlemler sonucunda oluşan paftalama dosyalarını aynı projede açabilmek için Uygulama Menüsü / Aç işlemiyle açılan Dosya Yükle penceresinde projeleri klavyeden Shift ya da CTRL

tuşları yardımı ile çoklu seçerek açabilirsiniz.

Education

Netcad cad6 eğitim_dokümanı