Budowa i funkcje układu nerwowego kręgowców

Bartłomiej Góralczyk

Wydział Biologii i Nauk o Środowisku UKSWI rok, biologia

Układ nerwowy kręgowcówW budowie układu nerwowego kręgowców (w tym człowieka) wyróżnia się:

● ośrodkowy układ nerwowy

● mózgowie

● rdzeń kręgowy

obwodowy układ nerwowy

nerwy czaszkowe

nerwy rdzeniowe

Ośrodkowy układ nerwowyOśrodkowy układ nerwowy składa się z mózgowia i rdzenia kręgowego.

Zbudowany jest z istoty szarej i białej.

Istota szara utworzona przez komórki nerwowe leży najbardziej zewnętrznie pokrywając istotę białą w głąb, której tworzy również skupiska zwane jądrami mózgu. Odgrywa ona zatem rolę płaszcza (kory)

W przypadku rdzenia kręgowego jest odwrotnie (istotę szarą otacza istota biała)

Istota biała zbudowana jest przez wypustki komórek nerwowych tworzące drogi i szlaki

Istota szara w mózgu i kręgu

Mózg Kręg

Mózgowie

Mózgowie otoczone czaszką składa się z półkul mózgowych, czyli kresomózgowia oraz pnia mózgu. Pień mózgu tworzą: międzymózgowie, śródmózgowie, móżdżek, most i rdzeń przedłużony.

Czy wiesz, że…

Rdzeń kręgowy

Rdzeń kręgowy przebiega w kanale kręgowym. Wyróżnia się w nim segmenty, od których odchodzi jedna para nerwów rdzeniowych. Istota biała rdzenia kręgowego układa się w przebiegające podłużnie słupy: przednie, boczne i tylne. W słupach przednich znajdują się komórki ruchowe, natomiast tylnych czuciowe.

Obwodowy układ nerwowyObwodowy układ nerwowy tworzą nerwy czaszkowe i rdzeniowe oraz zwoje nerwowe. Stanowi on połączenie między ośrodkowym układem nerwowym a narządami docelowymi.

Nerwy czaszkowe

Nerwy czaszkowe, Występuje ich 12 par i odpowiadają za unerwienie głowy i szyi.Rozpoczynają się na odpowiednich poziomach mózgowia i biegną do narządów zmysłów i mięśni twarzy.

Nerwy rdzeniowe

Nerwy rdzeniowe utworzone są przez 31 par nerwów odchodzących symetrycznie od rdzenia kręgowego. Prowadzą one włókna dla skóry i mięśni szyi, kończyny górnej i dolnej oraz mięśni tułowia.

Nerwy rdzeniowe, film

Film scholaris (nerwy rdzeniowe)

Zwoje nerwowe

U kręgowców zwoje nerwowe umiejscowione są poza ośrodkowym układem nerwowym.

Pełnią funkcje stacji przekaźnikowych w różnych łukach odruchowych.

Zwój nerwowy zbudowany jest z komórek zwojowych, towarzyszących im komórek satelitarnych, pęczków włókien nerwowych, naczyń włosowatych i delikatnej tkanki łącznej.

Funkcje układu nerwowegoOdbieranie i analiza bodźców ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego

Reagowanie na bodźce

Kontrola pracy narządów wewnętrznych.

Odpowiadanie za wyższe czynności nerwowe (pamięć, inteligencja)

Wszystko to dzięki komórkom nerwowym.

Neurony zbudowane są z ciała komórki nerwowej i dwóch rodzajów wypustek nerwowych:

krótszych i bardziej rozgałęzionych dendrytów, które przewodzą informacje w kierunku ciała komórki

oraz dłuższego aksonu (neurytu), który przewodzi informacje od ciała komórki.

Neurony komunikują się ze sobą dzięki synapsom.

Komórka nerwowa, neuron

Schemat neuronu

Synapsa

miejsce przekazywania impulsu nerwowego z jednego neuronu na drugi lub na narząd wykonawczy (gruczoł, mięsień).

1) Lokalizacja synapsy nerwowo-nerwowej (a) i nerwowo-mięśniowej

(b)

2) Schemat budowy synapsy chemicznej

Po dotarciu fali depolaryzacji do kolbki presynaptycznej dochodzi do wydzielenia mediatora z pęcherzyków synaptycznych do szczeliny synaptycznej. Mediator łączy się z receptorami błony postsynaptycznej, co powoduje depolaryzację błony. W ten sposób działa synapsa chemiczna, która przewodzi impulsy jednokierunkowo.

Synapsa elektryczna

W synapsach elektrycznych błony presynaptyczna i postsynaptyczna są ułożone bardzo blisko siebie i impuls elektryczny przeskakuje z jednej błony na drugą, wywołując depolaryzację. Impuls może być przewodzony w obydwie strony (w przeciwieństwie do synapsy chemicznej).

Czy wiesz, że...

BibliografiaRysunki:

-google grafika

-bezużyteczna.pl

Film:

-Scholaris.pl

Zagadnienia:

-ijalso.pl

-nauczyciel.pl

-fiszkoteka.pl