در روانی آوری تاب با هیجانی هوش و شخصیت های ویژگی بین رابطه بررسی
نابارور زنان
افروز موسوی 3بهمن اکبری، 2، لیالمقتدر1
[email protected]، دانشگاه آزاد اسالمی رشت 1
[email protected] ،رشت یدانشگاه آزاد اسالم 2 yahoo.comAfrooz2d13@86، روانشناسی ورزشدکتری 3
چکیدهبرای انتخاب نمونه ابتدا از بیین بیمارسیتان هیای هدف این پژوهش بود. رابطه بین ویژگی های شخصیت و هوش هیجانی با تاب آوری روانی در زنان نابارور بررسی
زن مراجعه کننده به بیمارسیتان هیای 0555حدود بیمارستان انتخاب گردید. سپس از بین 3با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای رشتتخصصی زنان در شهر
بطیه نفر که از مالک های ورود به پژوهش برخوردار بودند با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای آزمون فرضیه های تحقیی و تعییین را 105مذکور
بیین ،تایج پژوهش نشان داد که بیین هیوش هیجیانی و تیاب آوری روانیی ن بین متغیرها از روش های آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون همزمان استفاده شد.
ژگی هیای روانی، بین برون گرایی و تاب آوری روانی، بین تواف و تاب آوری روانی، بین وجدانی کردن و هیجان و تاب آوری روانی، بین وینوروز گرایی و تاب آوری
( ولی بین باز بودن و تیاب آوری روانیی رابطیه معنیی >50/5Pمثبت معنی داری وجود دارد ) رابطه بارور شخصیتی و هوش هیجانی با تاب آوری روانی در زنان نا
زنان نابارور از جهات مختلف رابطه وجوددارد. بین ویژگی های شخصیت و هوش هیجانی با تاب آوری روانی(. نتایج پژوهش نشان داد >50/5Pداری وجود ندارد )
های شخصیت، هوش هیجانی، تاب آوری روانی، ناباروری.ویژگی :كلیدی واژه های
مقدمه -1
، یکی از تاثیرگذارترین تغییرات در زندگی زنان است. این تغییر، نه تنها برای زنان تجربه ای فراموش نشدنی است، بلکه با توجه به بارداری
میانگین کلی ناباروری در (.1332)خدابخشی و همکاران، باشداهمیت آن، در شکل گیری اثرات روان شناختی و جسمانی زنان بسیار موثر می
به طور (. 1331)دیرکوند مقدم و همکاران، می باشد %2/3و ناباروری ثانویه %2/0گزارش شد. فراوانی کلی ناباروری اولیه در ایران %2/13ایران
(. در تعریفی کلی، شخصیت را می 1332در آن قرار دارد )شاملو، کلی شخصیت همانند ظرفی است که تمام پدیده ها و فرایندهای روانشناختی
(. 2553توان بیانگر آن دسته از ویژگی های فرد یا افراد دانست که شامل الگوهای ثابت فکری، عاطفی و رفتاری آن ها می شود )بویل و همکاران،
برونگرایی. یونگ معتقد بود انرژی روانی را –ده اند. مانند درونگرایی پژوهشگران اولیه انواع شخصیت را بر اساس یک ویژگی روانشناختی تقسیم کر
(. امروزه شخصیت دارای وجوه بیشتر و متنوع تری است. در واقع 2552می توان به سوی دنیای خارج و یا به طرف خود هدایت کرد )شولتز،
ان این پیچیدگی ها که گاه بی نظم به نظر می رسند، روابط منظم و نظریه پردازان صفات معتقدند در بررسی شخصیت تالش بر این است تا از می
(. از جمله نظریه های به نام، در حوزه صفات می توان از نظریه سه عاملی آیزنک، نظریه صفات 2553معنی داری پیدا کرد )والدی و همکاران،
مک کری و نظریه خل و خوی باس و پالمین را نام برد ) فیست، کاستا و NEO(، نظریه پنج عاملی 2553عاملی کتل )کتل، 11آلپورت، نظریه
(. 1331ترجمه سید محمدی،
لم واژه تاب آوری را می توان به صورت توانایی بیرون آمدن از شرایط سخت یا تعدیل آن تعریف نمود. در واقع تاب آوری ظرفیت افراد برای سا
است که فرد نه تنها بر آن شرایط دشوار فائ می شود بلکه طی آن و با وجود آن قوی تر نیز ماندن و مقاومت و تحمل در شرایط سخت و پر خطر
می گردد. از این رو شاید بتوان نتیجه گیری کرد که مواجه شدن با خطر شرط الزم برای آسیب پذیری هست اما شرط کافی نیست. عوامل تاب
عوامل خطر از ظرفیت های موجود خود در دست یابی به موفقیت و رشد زندگی استفاده آوری باعث می شوند که فرد در شرایط دشوار و با وجود
باشد. می فاجعه و استرس با جهت سازگاری افراد روانشناختی مثبت ظرفیت معنای استرس، به برابر در آوری (. تاب1333کند )عباسی،
به ترس سازی خاموش به گرایش یا و ترس برابر در معنای توانایی به ستا ممکن برابر استرس در آوری تاب که کنند می اشاره پژوهشگران
. بخشی از محبوبیت مفهوم تاب آوری و (.1332باشد )خدابخشی و همکاران، زا آسیب حادثه یک شدن آشکار از بعد کارآمد و سریع طور
برابر آور در تاب افراد ی ها، ظرفیت ها، امید و قدرت فرد تمرکز دارد.پژوهش های مرتبط با آن، به این دلیل است که این دیدگاه بر توانمند
و دارند مثبت گیرند، خود شناسی برعهده را خود مسائل و شرایط مسئولیت توانند می کنترل درونی هستند، یعنی دارای منبع استرس، عموماً
بهتری جسمی و روانی سالمت و از هستند قوی اد ، دارای شخصیت هایافر این (1331گامزی و همکاران، )خوش بین هستند زندگی به نسبت
(.2553برخوردارند) کانر و دیویسون، باشند، تحمل می بی و ناشکیبا استرس های زندگی برابر در که افرادی با مقایسه در
، مفید است مورد توجه زیادی قرار گرفته است. در سالهای اخیر هوش هیجانی به عنوان عاملی که بالقوه در درک و پیش بینی عملکرد فرد
و به عنوان شکلی از هوش اجتماعی مطرح شد که شامل توانایی کنترل احساسات و هیجانات در خود و 1335هوش هیجانی اولین بار در سال
مهارت های غیرشناختی است که توانایی دیگران، پذیرش دیدگاه سایر افراد و کنترل روابط اجتماعی است. هوش هیجانی یکسری از توانایی ها و
(، معتقد است که هوش هیجانی باعث فائ آمدن 2551آن ) –(. بار 1331ان، -فرد را در مقابله با فشارها و اقتضاهای محیطی افزایش می دهد )بار
و متمایز الگوی دو گذشته دهه طول در فرد بر فشارها و نیازهای محیط می گردد و موجبات احساس شادمانی فرد را در زندگی فراهم می آورد.
و ترکیب هوش با را عاطفه و احساس توانایی الگوی. ترکیبی الگوی و توانایی الگوی: است شده پیشنهاد هیجانی هوش درباره مرتبط، اما متفاوت،
اگر انسان از هوش هیجانی هشگران معتقدند پژو (.2551 ، براوون) کندمی ترکیب هاشایستگی و اجتماعی رفتارهای با را ویژگیها ترکیبی الگوی
ای مؤثر مدیریت کند و در های خود را به گونههای زندگی فردی و اجتماعی خود، بهتر سازگار شود و هیجانتواند با چالشمند باشد، میباالیی بهره
(.1335)میردریکوندی، نتیجه، زمینه افزایش سالمت جسم و روان خود را فراهم آورد
( طی پژوهشی در مورد بررسی رابطه ی هوش هیجانی با عوامل شخصیت در بین دانشجویان شهر تهران، نشان داد که از بین 1332)سکاکی
کمرو و ترسو، -خل وابسته، جسور و مخاطره طلب -سلطه پذیر، خل استوار -عامل )سلطه گر 3گانه پرسشنامه شخصیتی کتل، تنها 11عوامل
ناتوانی در اخذ تصمیم، با اراده و –اعتماد توأم با آرامش، خودکفایی –عالقه مند به فعالیت عملی، بی اعتمادی اضطراب آمیز –در خود فرو رفته
( نیز به بررسی 1333آرامش خاطر( با هوش هیجانی رابطه معناداری دارد. از سوی دیگر جوادی ) –درگیر با خود، تنش عصبی –مسلط بر خود
جانی و تاب آوری روانی در دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی پرداخته است. یافته های این پژوهش نشان داد که رابطه ی هوش هی
بین هوش هیجانی و ابعاد آن با تاب آوری رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. همچنین خرده مقیاس های هوش هیجانی توانایی باالیی در پیش
( هم در پژوهشی نشان داد که هوش هیجانی و هوش عمومی با تاب آوری رابطه ی مستقیم دارند. 1331د. جوکار )بینی تاب آوری دارن
پسر( نشان داد که آموزش مهارت های هوش هیجانی بر توان مقابله با 23دختر و 21دانش آموز ) 30( در پژوهشی بر روی 1331سپهریان )
وری(، تأثیر معناداری داشته است. در پژوهش دیگری که با هدف بررسی ارتباط بین تاب آوری روانی، آ فشار روانی )و در نتیجه افزایش تاب
راهبردهای فراشناختی و خالقیت انجام گرفت نتایج نشان دادند که بین خالقیت و تاب آوری روانی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. بین
وانی رابطه چندگانه وجود دارد. همچنین این نتایج نشان داد فراشناخت و خالقیت پیش بینی راهبردهای فراشناختی و خالقیت با تاب آوری ر
نفر 212(، در تحقیقی بر روی 2511(. آرمسترانگ، گالیگان و کرینچی )1335کننده های خوبی برای تاب آوری روانی هستند )بشارت، عباسپور،
( در پژوهش خود نشان 2512ر برابر رویدادهای منفی رابطه مثبت معناداری دارد. ایروین )به این نتیجه رسیدند که هوش هیجانی با تاب آوری د
آمریکایی تباری که از توانایی تعامل اجتماعی و میان فردی بیشتری برخوردار بودند، تاب آوری بیشتری در برابر –داد که دانش آموزان آفریقایی
نفر انجام شد، نشان دادند که بین میزان تاب 225( در پژوهشی که بر روی 2515ینمن و گرنت )رویدادهای استرس زا، از خود نشان می دهند. ک
آوری در شرایط استرس زای محیطی و شغلی و نمرات باالی هوش هیجانی، رابطه مثبت معناداری وجود دارد.
. همچنین در رابطه با پیامدهای ناباروری بر ویژگی تا کنون پژوهش های متعددی جهت بررسی عوامل فیزیولوژیکی ناباروری انجام شده است
زایی های روانشناختی تحقیقات علی مقایسه ای بسیاری انجام شده است اما پژوهش در رابطه با عوامل روانشناختی که منجر به نازایی به خصوص نا
برای بررسی عوامل تأثیرگذار بر این سازه به دلیل با این وجود همچنان پژوهش های بیشتریبا دالیل ناشناخته می گردد بسیار ناچیز است.
آیا این تاریخچه ی کوتاه مطالعه ی آن نیاز است. صفات شخصیتی افراد می تواند پیش بینی کننده خوبی برای نحوه برخورد و تعامل افراد باشد اما
متفاوت در پژوهشهای انجام شده، در این پژوهش رابطه ویژگی خصوصیات در میزان تاب آوری افراد تأثیر دارد؟ به دلیل وجود نتایج متعدد و گاه
دهد.مورد بررسی قرار را در زنان نابارور های شخصیتی و هوش هیجانی با تاب آوری روانی
روش-2 به 1330تا اردیبهشت ماه 1332که در دی ماه سال رشتسال و ساکن شهر 25تا 20جامعه آماری این پژوهش شامل زنان در سنین
اجعه کرده اند بیمارستان زنان و زایمان الزهرا، مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری مهر و بیمارستان و زایشگاه آریا برای معاینه یا درمان ناباروری مر
از مالک های زن مراجعه کننده به بیمارستان های مذکور زنان شهر تهران می باشد که 0555نفر از بین حدود 105می باشد. نمونه آماری شامل
سال و همچنین مراجعه برای مراقبت های زنان، برخوردار بوده اند. برای انتخاب نمونه ابتدا از 25تا 20ورود به پژوهش یعنی محدوده سنی بین
ن مراجعه بیمارستان انتخاب گردید. سپس از بین زنا 3بین بیمارستان های تخصصی زنان در شهر رشت با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای
کننده به بیمارستان های مذکور که از مالک های ورود به پژوهش برخوردار بودند با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار مورد
استفاده در پژوهش شامل پرسشنامه نئو، برای بررسی ویژگی های شخصیت، پرسشنامه شای جهت بررسی هوش هیجانی و مقیاس تاب آوری کانر
یویسون می باشد.و د
پرسش به وسیله کاستا و مک کری تهیه 130به عنوان نئو با 1330این پرسشنامه ابتدا در سال : سؤالی آزمون نئو اف اف ای 15فرم
ن پرسشی آن نیز به وسیله ی همین پژوهشگران ساخته شد. در این پژوهش از آزمو 15و 225شد. پس از آن، براساس همین پرسشنامه، فرم های
پرسش است، استفاده شده است که در ایران به وسیله ی ح شناس هنجاریابی و مورد استفاده قرار گرفته است و برای 15نئواف اف ای که دارای
س، اارزیابی مختصر و سریع پنج عامل اصلی )بی ثباتی هیجانی، برون گرایی، باز بودن به تجربه، وجدانی بودن و تواف ( طراحی شده است )ح شن
جمله ای مربوط به هر یک از شاخص ها تشکیل شده است و برای هر عبارت یک مقیاس درجه بندی 12(. این آزمون از پنج مجموعه ی 1332
به ترتیب صفر تا چهار تعل « کامالً مخالفم»تا « کامالً موافقم»پنج رتبه ای وجود دارد که دارای ارزش صفر تا چهار است. برای برخی از جمله ها
پایایی این آزمون توسط کاستا و مک کری با استفاده از ضریب آلفای (.1333می گیرد و برای برخی دیگر برعکس )به نقل از واحدی و همکاران،
به و 13/5و 13/5، 10/5، 5835، 5831به ترتیب (C)و وجدانی بودن (A)، تواف (O)، باز بودن (E)، برون گرایی (N)کرونباخ برای نوروزگرایی
گزارش شده است. برونگرایی، وظیفه شناسی و روان رنجورخویی دارای بیشترین 31/5و 13/5، 13/5، 11/5، 31/5( 1332وسیله ی ح شناس )
پایایی در حالی که خوشایندی و گشودگی، به طرف پایایی کمتر گرایش داشتند. در این پرسشنامه مقیاس گشودگی کمترین پایایی را داشت. و
(.1332، به نقل از فراهانی، 1331( تکرار شد )جان و همکاران، 1333یافته های بنت، مارتینز و جان ) این درسؤالی است که به وسیله ی شات و همکاران براساس الگوی هوش 33این مقیاس یک آزمون :(EIS)مقیاس هوش هیجانی شات
ون سه مقوله ی سازه هوش هیجانی شامل تنظیم هیجان ها، بهره وری از ساخته شده است. پرسش های آزم 1333هیجانی مایروسالوی در سال
هیجان ها و ارزیابی هیجان ها را در مقیاس پنج درجه ای لیکرت )کامالً مخالف تا کامالً مواف ( می سنجد. مقیاس هوش هیجانی گرچه از سه
مطالعه این است. 110تا 133می دهد که دامنه ی آن از مؤلفه ی پیش گفته اشباع شده، تنها یک نمره ی کلی برای هوش هیجانی بدست
گزارش شده است. 00/5و 11/5، 11/5و برای خرده مقیاس های آن به ترتیب 32/5مقیاس در بین نوجوانان برای هوش هیجانی کل، روایی
(. ضریب آلفای 1332کرده است )بشارت، همچنین مینسکی روایی مقیاس مربوطه را با سنجش همبستگی آن با سازه های مرتبط، کافی گزارش
گزارش 05/5و 11/5، 13/5و برای خرده مقیاس های نامبرده به ترتیب 31/5کرونباخ این مقیاس در نمونه ی ایرانی نیز برای هوش هیجانی کل
با استفاده از روش آلفای کرونباخ (، پایایی محاسبه شده برای آزمون هوش هیجانی1333در پژوهش جهانگیری ) (.1331شده است )خسرو جاوید،
و برای زیر مقیاسهای تنظیم 13/5( نیز ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس هوش هیجانی 1331بدست آمد. در پژوهش جواهری ) 32/5
بدست آمد. 12/5و بهره برداری هیجان 10/5، ارزیابی و ابراز هیجانی 13/5هیجان سؤالی است که سازه ی تاب آوری 20( یک ابزار 2553مقیاس تاب آوری کانر و دیویدسون ) :(Dc-RISC)مقیاس کانر و دیویدسون
را در اندازه های پنج درجه ای لیکرت از صفر تا چهار می سنجد. حداقل نمره ی تاب آوری آزمودنی در این مقیاس صفر و حداکثر آن صد می
(. 2553ان سنجی این مقیاس، پایایی و روایی آن را تأیید کرده است )کانر و دیویدسون، باشد. نتایج مطالعه ی مقدماتی مربوط به ویژگی های رو
همسانی درونی، پایایی بازآمایی و روایی همگرا و واگرای مقیاس، کافی گزارش شده اند و گرچه نتایج تحلیل عاملی اکتشافی وجود پنج عامل
مل عواطف منفی، پذیرش مثبت عواطف / روابط ایمن، مهار، معنویت( را برای مقیاس )شایستگی / استحکام شخصی، اعتماد به غرایز شخصی / تح
رای تاب آوری تأیید کرده است، چون پایایی و روایی زیر مقیاس ها هنوز به طور قطع تأیید نشده اند، در حال حاضر فقط نمره ی کل تاب آوری ب
(. پایایی و روایی فرم فارسی مقیاس تاب آوری نیز در مطالعات مقدماتی نمونه 2553اهداف پژوهشی معتبر محسوب می شود )کانر و دیویدسون،
توسط بشارت تأیید شده است. 1331(. اعتبار این سازه در ایران در سال 1331های بهنجار و بیمار مورد بررسی و تأیید قرار گرفته است ) بشارت،
در 12/5با مقیاس سرسختی روانشناسی اهواز با محاسبه ی ضریب همبستگی از طری همبسته نمودن آن 1333همچنین مشعل پور در سال
نشان داده که این سازه از اعتبار نسبتاً باالیی برخوردار است لذا با توجه به تقارن زمانی، اعتباریابی مجدد صورت نگرفته 5551/5سطح معناداری
است.)آزمون کرویت بارتلت( محاسبه شده بودند. مقدار KMOدو شاخص پیش از استخراج عوامل براساس ماتریس همبستگی گویه ها
KMO بود که هر شاخص کفایت شواهد برای انجام تحلیل عامل را نشان داده است. 0001/23و مقدار خی دو در آزمون بارتلت برابر 31/5برابر با
یژه ی باالتر از یک استفاده شده است. براساس شیب خط یک عامل پس از این مرحله برای تعیین تعداد عوامل از مالک شیب خط نمودار و ارزش و
ر در مقیاس قابل استخراج بوده است. پس از استخراج عامل، ماتریس بار عاملی مورد چرخ به روش واریماس قرار گرفته بود و سپس بار عاملی ه
(. بنابر گزارش محمدی 1332ل نهایی کنار گذاشته شد )محمدی، به دلیل بار عاملی پایین از تحلی 3سؤال نسبت به مقوله محاسبه و تنها گویی
بدست آمده است. در 33/5( برای تعیین پایایی مقیاس تاب آوری کانر و دیویدسون از روش آلفای کرونباخ بهره گرفته شده و ضریب پایایی 1332)
ه است و با روش تحلیل عاملی مؤلفه های اصلی وجود یک گزارش شد 33/5( آلفای کرونباخ پرسشنامه کانر و دیویدسون 1331پژوهش جوکار )
استفاده شد. از روش های متداول آمار توصیفی توزیع SPSSعامل را در این مقیاس تأیید کرد. برای تعیین مشخصه های آماری از نرم افزار
ب همبستگی پیرسون و رگرسیون همزمان فراوانی، شاخص های گرایش به مرکز و شاخص های پراکندگی و در بخش آمار استنباطی از ضری
استفاده شد.
یافته ها -3نتایج آماری بیانگر این است که بین هوش هیجانی و تاب آوری روانی رابطه معنی داری وجود دارد. ضریب همبستگی پیرسون برابر
است فرض مستقل بودن متغیرها 50/5کمتر از است. با توجه به اینکه سطح معنی داری آزمون پیرسون 551/5و سطح معنی داری آزمون 313/5
( نتایج نشان داد بین ویژگی های 1جدول شماره ) رد می شود. یعنی بین هوش هیجانی و تاب آوری روانی رابطه مثبت معنی داری وجود دارد.
اده شخصیتی و هوش هیجانی با تاب آوری روانی در زنان نابارور رابطه معنی داری وجود دارد. برای آزمون این فرضیه، از رگرسیون همزمان استف
مقدار واریانس تبیین شده توسط مدل را نشان است. ضریب تعیین 211/5و ضریب تعیین برابر 113/5شده است. ضریب همبستگی چندگانه برابر
می دهد. یکی از پیش شرط های رگرسیون این است که متغیر مالک دارای خود همبستگی نبوده و خطاها مستقل از هم باشند. این شرط با
قرار دارد و نتیجه 0/2و 0/1ار بین است. چون این مقد 32/1واتسون برابر _واتسون مورد آزمون قرار می گیرد. مقدار دوربین _آزمون دوربین
می گیریم که متغیر مالک دارای خود همبستگی نبوده و خطاها مستقل از هم می باشد.
برای اینکه مدل رگرسیونی معنی دار باشد باید بین متغیر مالک و متغیرهای پیش بین رابطه خطی وجود داشته باشد. برای بررسی
است. با توجه به 551/5برابر Fاستفاده شده است. سطح معنی داری آزمون Fو متغیرهای پیش بین از آزمون وجود رابطه خطی بین متغیر مالک
است نشان می دهد که بین متغیر مالک و متغیرهای پیش بین رابطه خطی معنی داری وجود 50/5کمتر از Fاینکه سطح معنی داری آزمون
دارد.
سون برای تأثیر ویژگی های شخصیتی و هوش هیجانی بر تاب آوری روانیوات _(: همبستگی و دوربین 1جدول )
ضریب
همبستگی
چندگانه
ضریب
تعیین
ضریب
تعیین
تعدیل
شده
خطاهای
معیار
برآورد
-دوربین
واتسن
976/0 191/0 134/0 902/10 612/1
اب آوری روانی(: ضرایب رگرسیون برای تأثیر ویژگی های شخصیتی و هوش هیجانی بر ت2جدول )
ضرایب استاندارد
نشده
استاندارد
شده
t سطح
معنی
)بتا( خطا B داری
000/0 006/7 177/6 121/99 مقدار ثابت
هوش
هیجانی
131/0 074/0 120/0 726/1 049/0
000/0 -614/4 -192/0 111/0 -349/1 نوروزگرایی
000/0 941/3 213/0 113/0 191/0 برونگرایی
124/0 -933/0 -036/0 114/0 -061/0 دنباز بو
116/0 11111 064/0 117/0 204/0 توافق
وجدانی
بودن
011/0- 114/0 022/0- 261/0- 796/0
( نتیجه می گیریم که برون گرایی و نوروزگرایی بر تاب آوری روانی دارای تأثیر معنی داری می باشند. همچنین 2با توجه به جدول )
که بین هوش هیجانی و تاب بیشترین تأثیر را بر تاب آوری روانی دارد. همچنین نشان داده شده است 012/5یب استاندارد شده نوروزگرایی با ضر
ژگی های شخصیتی و هوش هیجانی با تاب آوری بین برون گرایی و تاب آوری روانی، بین تواف و تاب آوری روانی و در کل بین وی ،آوری روانی
( و بین -331/1روانی)بین نوروز گرایی و تاب آوری ( . همچنین نتایج نشان داد >50/5Pنابارور مثبت معنی داری وجود دارد ) روانی در زنان
( وجود دارد ولی بین باز بودن و تاب آوری روانی رابطه معنی داری وجود -522/0وجدانی کردن و تاب آوری روانی رابطه منفی معنی دار )
(. بر اساس نتایج جدول زیر ویژگی شخصیتی برونگرایی و پس از آن تواف و در مرحله بعد هوش هیجانی پیش کننده های بهتری >50/5Pندارد )
س برای تاب آوری در مقابل استرس در زنان نابارور به شمار می آیند. همچنین بر اساس پژوهش فوق نوروز گرایی و وجدانی بودن به طور معکو
آوری روانی در زنان نابارورو هستند. به عالوه باز بودن به تجربه نمی تواند نقشی در پیش بینی تاب آوری در این زنان داشته تبیین کننده تاب
باشد.
بحث و نتیجه گیری -1
تیکارت ورا ،یاسالسکنتایج پژوهش بیانگر رابطه بین ویژگی های شخصیتی و هوش هیجانی با تاب آوری در ناباروری می باشد.
مثبت یرابطه رانیو تحمل استرس مد یستیو بهز یو ارتقاء تندرست یجانیآزمون هوش ه نیکه ب دندیرس جهینت نیبه ا ی( در پژوهش2512)
باالتر شاداب تر، با نشاط تر و یجانیکه کارکنان با هوش ه ندنشان داد جی( نتا2515و همکاران ) یاز سارن یقیتحق در. همچنین وجود دارد
(، با استفاده 2512و همکاران ) یمقاوم تر بودند. کاالو یشغل یتر و در برابر استرس و فرسودگ نیخوش ب ینسبت به زندگ نیتر و همچن سرزنده
مرتبط با های عالئم عقده نیب ی رابطه ی مشاهده ینوجوان برا 133را در هایی یبررس یتیو مدل پنج عامل شخص یچشم انداز سنت کیاز
در ارتباطند، مخصوصا از ییگراعالئم خاص با کمال نیحاصل نشان داد که ا جیبه انجام رساندند. نتا ییگراد سازگار و ناسازگار کمالو ابعا یکودک
مرتبط با تیشخص نیب ی را در رابطه یهوش عاطف ایمرتبط با احساسات، یتی(، نقش بعد شخص2513و همکاران ) یاشلنظر ابعاد ناسازگار.
از ای نهفته بیبه عنوان ترک یخروج ریبه عنوان متغ یدرون یذهن ینمودند. مشکالت سالمت یبررس یدرون یذهن یکالت سالمتو مش تیجنس
نیحاصل نشان داد که ا جیشدند. نتا دهیو رابط سنج ندهیبه عنوان نما زین GLP های یژگیشد. و مطالعهاضطراب، استرس، و غلبه بر احساسات
. دهند یم جهیرا نت یتیکرده و اثرات حما یرا رده بند یهوش عاطف های هیمختلف رو های مجموعه ها یژگیو
نفر انجام شد، نشان دادند که بین میزان تاب آوری در شرایط استرس زای 225(، در پژوهشی که بر روی 2515و گرنت ) کینمن
در پژوهش شفیع زاده با هدف تعیین رابطه ی تاب آوری با پنج محیطی و شغلی و نمرات باالی هوش هیجانی، رابطه مثبت معناداری وجود دارد.
(، یافته ها نشان داد که تاب آوری با نوروزگرایی رابطه ی منفی و معناداری دارد.. همسو با این فرضیه، تاب آوری 1331عامل بزرگ شخصیت )
طفی مثبت و هیجان های مثبت، روابط بین فردی صمیمی و رابطه ی مثبت قوی با برون گرایی نشان داد، موضوعی که در بر گیرنده ی سبک عا
( 2552( ، توگید و فردریکسون )1331(. این یافته با یافته های بشارت )2552است )توگید و فردریکسون، اجتماعیسطوح باالی تعامل و فعالیت
، تالش های فعاالنه را برای رویارویی با تنش افزایش (، هماهنگ است. در تبیین این رابطه می توان گفت که هیجان های مثبت2553و همینوور )
(، این فرضیه را مطرح می 2551(. فردریکسون )1331که تالش ها موفقیت آمیز هستند را ارتقا بخشد )بشارت، ادمی دهد و می تواند این اعتق
گیرند، می قرار افراد دسترس در زا تنش وضعیت با که را عمل –کند که هیجانات مثبت با تاب آوری ارتباط دارند، زیرا آنها مجموعه های تفکر
تفکر انعطاف پذیری بیشتر و گزینه های رفتاری وسیع تر به عنوان پیامد عاطفه مثبت، مقابله افراد برون گرا را شتندا نتیجه در دهند، می گسترش
ارویی با مصیبت ها سازگارانه است، زیرا افراد برون گرا به در طول رویارویی با تنش افزایش می دهد. همچنین سطوح باالی برون گرایی در روی
را جست و جو می کنند و در این امر موف هستند. ثابت شده کودکانی که از درگیر شدن در تعامالت اجتماعی دیگراناحتمال بیشتری حمایت
د در سازگاری با موقعیت های تنش زا کمک کننده باشد؛ در لذت می برند، بیشتر قادرند مراقبت و توجه دیگران را جلب کنند. عاملی که می توان
و کج خل هستند، به راحتی با تغییرات محیطی آشفته می شوند و حواس آنان به راحتی پرت می شوند، کمتر پذیرمقابل کودکانی که تحریک
استنباط می کنند، به خصوص اگر والدین هم آشفته قادرند با مصیب و سختی مقابله کنند و به احتمال بیشتری خشم و طرد والدین را جلب یا
(.2550 سمیت،ا و آیوی دیکارد، –باشند )دیاتر
(، یافته ها نشان داد که تاب آوری با 1331پژوهش شفیع زاده با هدف تعیین رابطه ی تاب آوری با پنج عامل بزرگ شخصیت ) در
بین تاب آوری با باز بودن به تجربه رابطه ی معنی داری ینی داری وجود دارد ولوجدانی بودن و بین تواف و تاب آوری روانی رابطه مثبت مع
در. است هماهنگ( 2553) ویپ و توماکو پانلی، ،(2551) استین و کوهن سیلس، –(، کمپبل 1331وجود ندارد. این یافته با یافته های بشارت )
برای را فعال مسأله حل رویکرد یک که دارد احتمال بیشتر و دارند قوی خودکارآمدی باال گرایی وجدان با افراد که گفت توان می رابطه این تبیین
پسر( نشان داد که آموزش 23دختر و 21دانش آموز ) 30( در پژوهشی بر روی 1331(. سپهریان )1331پیش گیرند )بشارت، دربر تنش غلبه
.تیجه افزایش تاب آوری(، تأثیر معناداری داشته استمهارت های هوش هیجانی بر توان مقابله با فشار روانی )و در ن
( ثابت کرده اند که مقابله مسأله مدار، بهبودی مؤثر از موقعیت تنش زا را ارتقا می دهد. سبک کار کردن 2553توماکو و ویپ ) پانلی،
نتیجه در و برآیند زا¬می دهد از پس عوامل تنش سخت افراد وجدان گرا احتماالً آنها را به سمت این سبک مقابله سوق می دهد و به آنها اجازه
خودکارآمدی را تجربه کنند. در واقع به نظر می رسد گرایش کلی پاسخ به مصایب با رویکرد حل مسأله فعال، تاب آوری را در افراد وجدان ساحسا
( به بررسی 1331ا حد زیادی همخوانی دارند. جوادی )گرا بهبود می بخشد. نتایج به دست آمده در این پژوهش با مطالعات انجام شده تا امروز ت
( 1331ی هوش هیجانی و تاب آوری روانی در دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی پرداخته است. این یافته ها با پژوهش جوکار ) ابطهر
رابطه یکه به منظور بررس ی( در پژوهش1332)رپویدریکه از مقیاس خودسنجی تاب آوری در پژوهش خود استفاده نمود، همخوانی دارند. ح
که دیرس جهینت نیانجام شدبه ا یحرکتی( جسمی)ناتوان تیبا سالمت روان در افراد با معلول یتیشخص یهایژگیو و یزندگ تیفیک ،یجانیههوش
تیفیو ک تیشخص یهایژگیبا و یجانیش ههو یهامؤلفه نیب یوجود ندارد ول یمعنادار یبا سالمت روان همبستگ یجانیهوش ه یهامؤلفه نیب
و سالمت تیشخص یهایژگیرابطه و نییکه با هدف تع ی( در پژوهش1333نسب ) ینی. حسباشدیاست و معنادار نم یمنف یهمبستگ یزندگ
هوش نیکه ب دیرس جهینت نیصورت گرفت به ا زیتبر یرستانهایسوم مقطع متوسطه دب هیدانش آموزان دختر پا یجانیبا هوش ه یروانشناخت
به همراه نو باوجدان بود یینوروزگرا یتیشخص یهایژگیتوجه به و رسدیوجود دارد. بنظر م مثبترابطه یتیشخص یها یژگیو و یجانیه
.باشدیم دیمف زنان نابارور یجانیجهت ارتقا هوش ه یو مداخالت رفتار یبه اهداف درمان دنیدر رس یسالمت روان
منابع -1 ک،ی. فصلنامه المپیجانیش هوبر حسب ه یو فرد یگروه یدر ورزش ها یورزش تیفقوم نییتبر. ،یدیکمسف رزایبشارت، م؛ ، مغ ،یعباس [1]
13(2 .)31-31، 1333.
:2مجله روانشناسی معاصر ؛ شماره ،نقش واسطه گری تاب آوری در رابطه بین هوش هیجانی و هوش عمومی با رضایت از زندگیبهرام. ،جوکار [2]
10-10 ،1331.
پژوهشی جامعه شناسی زنان، -: فصلنامه علمیقدرت پیش بینی ویژگی های شخصیتی و سبك زندگی بر رضایتمندی زوجی. دیسع ،ح شناس [3]
.1335 ،22-31 ،3تهران. شماره
سوم مقطع هین دختر پادانش آموزا یجانیبا هوش ه یو سالمت روان یتیشخص یهایژگیرابطه و. نیشرو ،یمحمد ؛داوود دیس ،نسب ینیحس [4]
.1333. 3شماره یتی. علوم تربزیتبر یهارستانیمتوسطه دب
با سالمت روان در افراد با یتیشخص یهایژگیو و یزندگ تیفیك ،یجانیهرابطه هوش. دمحسنیس ،نکاحیاصغر ؛یعل ،یمشهد ؛مونا ،پوریدریح [5]
.1332، 23-25( :1) 12 ; یشتوانبخ یپژوهشی. فصلنامه علمیحركتی( جسمی)ناتوان تیمعلول
حیدر برابر استرس و ترج یبا تاب آور ی. ارتباط هوش معنومحمود یدریخوش کنش، ابوالقاسم، ح ،قهیصد ؛یدری، حتایآناه ؛ یکوالئ ،یخدابخش [6]
.1332 ، 3 – 01(. ص13)11. رانیا ییو نازا یی. مجله زنان ، مامازنان باردار نیدر ب مانیروش زا
دانشگاه علوم یپژوه ادی. فصلنامه اعتیو توانبخش یتیدانشگاه علوم ترب انیدر دانشجو یو تاب آور یجانیرابطه هوش هپرو، درا. ؛ر ،یخداجواد [7]
.1333(. 0)10. یو توانبخش یستیبهز
. تهران یشگاه هادان انیمختلف هوش دانشجو یجنبه ها یابیارز یبار ان، برا یجانیهوش ه اسیمق ییاعتبار و روا یبررسم. د،یخسرو جاو [8]
.1331مدرس. تیارشد، دانشگاه ترب ینامه کارشناس انیپا
(: 31)11. مجله زنان مامایی و نازایی ایران. بررسی میزان ناباروری در ایران به روش سیستماتیكسایه میری، ک. ؛ دل پیشه، ع ؛دیر کوند مقدم، ا [9]
1-1 .1332.
.1331 ،32-31ارومیه، انتشارات جهاد دانشگاهی ، چاپ اول؛ صفحات ,(S و EQتا IQهوش هیجانی )از .سپهریان، فیروزه [11]
، پایان نامه بررسی رابطه ی هوش هیجانی با عامل های شخصیت و رشد و سازگاری اجتماعی در دانشجویان شهر تهران . سکاکی، راحله [11]
.1332کارشناسی ارشد ؛ دانشگاه آزاد اسالمی واحد تهران مرکزی.
: صفحات 3، شماره 13، فصلنامه دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی ؛ سال . رابطه ی تاب آوری با پنج عامل بزرگ شخصیتیهشفیع زاده، رق [12]
05-33 .1331.
بررسی مقایسه ای هوش هیجانی و عوامل پنج گانه شخصیت گلدبرگ در دانش آموزان مقطع سوم دبیرستان شهر اراك،شفیعی تبار، مهدیه. [13]
.1330 ،ارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتیپایان نامه ک
. 1331تهران، نشر روان، ،ییحی ،یمحمد دی. ترجمه ستیشخص یها هینظر. یگ.ج ستیف ،یج ستیف [14]
. مدیریت بهره وری )فراسوی بررسی ارتباط بین سرسختی روانشناختی و خود تاب آوری با فرسودگی شغلیمسلم. ،یمحمد؛ عباس ،یمانینر [15]
.1333. 32تا صفحه 10از صفحه ; 83 شماره 82 دوره 1333بهار مدیریت( :
یو توانبخش یستیدانشگاه علوم بهز ینامه دکتر انی. پادر افراد در معرض خطر سوء مصرف مواد یعوامل مؤثر بر تاب آور ی. بررسم ،یمحمد [16]
.1332 ،تهران
ی 31سال چهارم، شماره سوم، ، ص مجله دین و روانشناسی. ،شناسیاه دین و روانهوش هیجانی، پیشینه و رویکردها از نگ م،یمیردریکوندی، رح [17]
121، 1335. [18] Ashley K. Vesely, Donald H. Saklofske, and Alan D. W. The Vital Resource: The Contribution of Emotional Intelligence
to Teacher Efficacy and Well-Being. Canadian Journal of School Psychology, March 2013; vol. 28, 1: pp. 71-89., first
published on February 21, 2013.
[19] Armestrang, A, R & Salguero. J, M. Emotional intelligence and psychological resilience to negative life events, Journal of
personality and individual differences, volume 51, issue 3. 2011.
[20] Bar – on, R . The Bar – on model of emotional-social intelligence (ESI). Psicothema, issue: 18. 2006
[21] - Boyle, G. J., & Helmes, E. Methods of personality assessment. In P. J. Corr & G. Matthews (Eds.), The Cambridge
handbook of personality psychology. 2009
[22] Brown, F. W. and Bryant, S. E. and Reilly, M. D. Does emotional intelligence – as measured by the EQI – influence
transformational leadership and/or desirable outcomes? Leadership & Organization Development Journal, Vol. 27, pp.
330-351. 2006.
[23] Caluwé, E., Verbeke, L., De & De Clercq, B. A five-factor model of developmental personality pathology precursors.
Personality Disorders: Theory, Research and Treatment. 2014
[24] - Campbell- sills, L., Cohen, Sh.L., Stein, M.B. (2006). Relationship or resilience to personality, coping, and psychiatric
symptoms in young adults. Behaviour Research and Therapy, 44, 585-599.
[25] Cattell, H. ; Mead, A. "The Sixteen Personality Factor Questionnaire (16PF)". The SAGE Handbook of Personality Theory
and Assessment 2: 135–159. doi:10. 4135/9781849200479. n7. ISBN 9781412946520. 2008
[26] Conner, K, M & Davidson, J, R, T. development of a new resilience scale: The Conner and Davidson Resilience scale (CD-
RISC). 2003.
[27] Deater-Deckard, K., Ivy, L., Smith, J. Resilience in Gene-Environment Transactions. In Goldstein. S., & Brooks. R.B,
Handbook of Resilience in Children, (pp.49-64), New York: Contemporary Books. 2005
[28] Diener. E. D, Oishi, S. H & Lucas, R. E. Personality, culture and subjective. well being: Emotional and cognitive
evaluation of life. Annual Reveiw of psychology, 45(9). 403-452. 2003.
[29] Fredrickson, B.L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broden- and– build theory of positive
emotions. American Psychologist , 56,218- 226
[30] Gohm, D . Mood regulation and emotional intelligence: individual different. Journal of personality and social psychology.
Vol: 84. 2003.
[31] Irvin, J M. Role of student engagement in resilience of African- American adolescents from low-income rural
communities. Journal of psychology in the school. 49(2). 233-243. 2011.
[32] Kinman, gail & Grant, louise (2011). Exploring Stress Resilience in Trainee Social Workers: The Role of Emotional and
Social Competencies. British Journal Of Social Work,41(2),261-275.
[33] Panley, J.A., Tomaka, J., & Wiebe, J.S. The association of coping to physical and psychological health outcomes: A meta
analytic review. Journal of Behavioral Medicine, 25, 551- 603. 2002.
[34] Hemenover, S.H. Individual differences in rate of affect change :Studies in affective chronometry. Journal of personality
and social psychology, 85, 121- 131. 2003.
[35] Saarni, C P. Salovey & D. Sluyter. Emotional competence and self-regulation in children. In emotional development and
emotional intelligence (pp. 35-66). New York: Basic Books. 1997
[36] Schulte M J, Ree M J. Emotional intelligence: not more than personality, personality and individual difference, 33(12). 37.
2004.
[37] Tugade, M.M., & Fredrickson, B.L. Resilient Individuals use positive emotion to bouce back from negative emotional
experiences. Journal of Personality and Social psychology , 86, 320- 333. 2004.
[38] Waldy J, Steptoe A, Dockray S. Positive Affect and Psychobiological Processes Relevant to Health. Journal of Personality
77( 6), p: 1747–1776, 2009.
The study The Relationship between Personality Factors,
Emotional Intelligence and Resilience in Infertile Women
Leila Moghtader, Bahman Akbari, Afrooz Mousavi
Department of Psychology, Faculty of Human Scince, Islamic Azad University, Rasht Branch , E-mail:
Department of Psychology, Faculty of Human Scince, Islamic Azad University, Rasht Branch, E-mail:
Department of Psychology, Faculty of Human Scince, International Imam Reza University, Mashhad Branch. E-
mail: [email protected]
Abstract. The aim of this research was to study The Relationship Between Personality Factors, Emotional Intelligence and
Resilience. This research was correlation and 150 female with Infertility Disorder in Rasht were selected by cluster random
sampling. In order to measure the emotional intelligence, five personality factors and resilience subjects completed the
Schutte EI scale (EIS), NEO FFI Personality Questionaire And Dc-RISC Scale. Data were analyzed using pearson,s
correlation coefficient and regression methods. The Results Showed, there was a significant positive relationship between
Resilience with Emotional Intelligence, extraversion, agreeableness, and consciousness, and a significant inverse with
neuroticism.
Keywords: emotional intelligence, five factors of personality, Resilience, Infertility.
Recommended
