Pilonidal Sinüs Hastalığının Humidone® ile Tedavisi

Dr. Mümin DizmanYeditepe Üniversitesi

Genetik ve Biomühendislik Bölümü

Türkiye II. Ulusal Humik Madde Kongresi 26–28 Ekim 2014, Kahramanmaraş

Humik maddeler kozmetik ve dermakozmetikte yaygın olarak eski zamanlardan beri kullanılmaktadır (Wollina, 2009).

Humik maddelerin dermakozmetikteki etkileri anti-inflammatuar (Rensburg, 2004; Lown, 2006), anti-bakteriyal (Klöcking et al., 2000), anti-mikrobiyal (Ansorg et al., 1978)

özelliklerinden gelmektedir .Humik maddeler yara iyileştirmede

makrofaj savunma reaksiyonlarını uyarmakta, sinir dokusu yenilenmesini hızlandırmakta,doku tamirini kolaylaştırmakta (Dolidovich et al.,

1992),kollajen sentezini (Riede et al., 1992)

tetiklemektedir.

Farmakoloji bağlamında humik maddelerin etkisi içerdiği:polifenoller,polikarboksilik asitler,kinonlar gibi fonksiyonel gruplardan gelmektedir (Beer et

al., 2003).Humik maddelerin insan cildinde hızlı

geçmesi ve yara iyileştirmede daha etkin olabilmesi için çalışmalar yapılmaktadır.

Bu çalışmalardan bir tanesi de Humidone® isimli yeni bir polimerik moleküldür.

Humidone® polivinilpirolidon (PVP), sodyum humat (SH) ve polietilen glikol (PEG) ile yapılan kompleks bir polimerik moleküldür.

Humidone® PVP’nin karbonil grubu ile SH’nin hidroksil ve NH2 grupları arasında hidrojen bağı oluşumu içeren kuvvetli moleküller arası etkileşimle hazırlanmaktadır.

Bu etkileşimi gerçekleştirmede sıcaklık ve pH değerleri PVP oranı ile beraber arttırıldığında daha kolay karışabilir bir faz oluşturma kabiliyeti gerçekleşmektedir.

SH/PVP/PEG polimerinin yüzey özellikleri, her bir maddenin kendi özelliklerinden farklılık göstermiştir (Dizman & Tutar, 2012).

Muhtemel bir Humidone® modeli (R1, R2, R3, R4: fenolik gruplar, karboniller, aminler,

karboksilik gruplar, alifatikler)

Humidone® ‘un SEM grafı (1% PVP, 1000C, pH 12)

Humidone® ‘un SEM grafı (10% PVP, 500C, pH 12)

Pilonidal SinüsPilonidal sinüs 1833’de ilk olarak Mayo ve

arkasından Anderson (1847) tarafından tarif edilmiştir.

Hastalık daha çok kuyruk sokumunda çıkmaktadır.

Hastalığa neden olan kılın genellikle dışarıdan içeri girdiği varsayılmaktadır.

Hastalığın çok fazla oturularak yapılan mesleklere atfen bir ismi de vardır: Jip hastalığı.

Ağırlıkça erkeklerde görüldüğü düşünülmektedir.Şişman ve çok kıllı kişilerin hastalığa yakalanma

ihtimali daha yüksektir.Tedavisinin sadece cerrahi yöntemler ile olacağı

düşünülmektedir. Bu yöntemler şunlardır: primer kapama, Z-plastik cerrahisi, W-plastik cerrahisi, V-Y flep, rhomboid flep, Limberg flep (Manterola, 1991; Bose, 1970).

Pilonidal sinüs hastalığının aşamaları (Bascom, 2006)

Cerrahi teknikler %8’den başlayıp %60’e kadar varan değişik nüks oranlarına sahiptir (Kronborg, 1986).

Bu tekniklerin hiçbiri pilonidal sinüsün cerrahi tedavisinde ideal teknikler olarak kabul edilmemektedir (Yiğit, 2005).

Yaranın açılması ve enfeksiyon, antibiyotik kullanımı ile hastanede kalış süresini uzatmasından dolayı ameliyat maliyetini etkileyen en önemli iki faktördür.

Deri altı dikişleri yaranın açılmasını önlememekte ve ameliyat maliyetini yükseltmektedir (Yiğit, 2005).

Bazı otoriteler, dip germeli dikiş kullanımının ağrıya, rahatsızlığa ve enfeksiyona davetiye çıkardığını, bakterinin dikişli bölgede rahatça yayıldığını belirtmektedirler (El-Jeberi, 2001).

Çok telli ve örgü şeklindeki kendiliğinden yok olabilen deri altı dikişleri, bakterilere kılcal geçişler sağlaması ve yarıklarından sıvı akışına izin vermesi bakımından iltihaplanmaya neden olmaktadır (Bennett, 1988).

Literatürde pilonidal sinüs tedavisinde hastaların değişik nüks oranlarını tecrübe etmelerinden ve farklı ağrı şikâyetlerini dillendirmelerin dolayı, pratiklik ve yöntemin ekonomisi önem arz etmektedir.

İdeal tedavi basit olmalı, düşük nüks oranı içermeli, iş gücü kaybı olmamalı ve oldukça ekonomik olmalıdır.

Humidone® bu ihtiyaca cevap verebilmek için geliştirilmiştir.

Materyal ve MetotÇalışma, Temmuz 2006 ile Ağustos 2009 tarihleri

arasında yapılmıştır.İnternet ortamında kurulan bir websitesi ve

İzmit’te bulanan bir aktariye vasıtası ile gönüllülük esasında 256 pilonidal sinüs hastasına ulaşılmıştır.

Hastalara yöntemi uygulamadan önce iki tür soru takımı yöneltilmiştir:1. Hastanın şahsı ve problemi hakkında bilgi

edinilmeye çalışılmıştır.2. Hasta kanama, şişlik, yanma gibi hastalığının

durumu ile alakalı konularda iyileşene kadar her hafta düzenli olarak telefonla aranarak takip edilmiştir.

SORU FORMUTarih  Adı ve Soyadı  Yaş  Kilo/boy  Adres, e-mail, telefon  Meslek  Teşhis  Gittiği hastane  Doktoru  Ameliyat oldunuz mu?  

Diğer rahatsızlıklar

Yüksek şekerYüksek tansiyonPıhtılaşma sorunuKansızlıkVitamin + mineral eksikliğiDiğer

Hastalık ne zamandır var  Uzun ve kaykılarak oturuş  Fazla terleme  Dar giysi giyimi  Sigara ve alkol içimi  

ağrı acı

akıntı

delik sayısı

şişlik ateş kızarıklık tahriş yanma koku kaşıntırahat ve uzun oturabiliyor

mu?kanama irin

                         

                         

düzenli kullanım

doz kullanımı

moral ve

ümit

günlük hayatınızda

aklınıza geliyor mu?

günlük hayatınız eskisi gibi etkileniyor

mu?

ilk durumunuzla kıyasladığınızda kendinizi nasıl

hissediyorsunuz?

yöntemin faydalı

olduğuna inanıyor

musunuz?

             

Humidone® hastanın pilonidal sinüs olan bölgesine yüzeysel olarak steril gazlı bezle uygulatılmıştır.

Humidone®, gazlı bezi ıslatacak şekilde verilmiştir. Islak vaziyette problemli bölgeye dikine masaj şeklinde müdahale edilmiştir.

Daha sonra başka bir gazlı bez Humidone® ile ıslatılmış ve sinüslerin üstüne kapatılmıştır.

Genellikle gece uyumadan önce tatbik ettirilen yöntemde hastanın pansumanlı biçimde sabaha kadar kalması sağlanmıştır.

Hastanın her gün düzenli olarak yöntemi uygulaması takiple istenmiştir.

Humidone® Yönteminin Yara İyileştirme MekanizmasıHumidone® pilonidal sinüs problemini

birbirine bağlı iki kadame çözmektedir:1. Anti-mikrobiyal ve anti-inflammatuar

özellikleri ile mikroorganizmal faaliyeti sonlandırmaktadır. Burada fagositoz olayı etkili hale gelmektedir.

2. Mikroorganizmaların etkisizleştirildiği bölgede TNF-α gibi yara iyileştirme faktörlerinin uyarılması, çoğalması ve işlevsel hale gelmesini sağlayarak kollajen sentezini tetiklemesidir.

Vücudun açık bir yarayı tedavi edebilme kabiliyeti bu mekanizma ile pilonidal sinüste de gerçekleşmektedir.

Fagositoz kademesi

• Humidone® yara yatağını/boşluğunu kaplamakta ve doldurmaktadır. • Burada mikroorganizmaların atmosferik oksijene ulaşmasını ve kandaki/çevre dokulardaki oksijeni kullanmalarını önlemektedir. Bu etkiyi yüksek anti-oksidan özelliği ile yapmaktadır (Klöcking, 2005). • Humidone® fagositlerin kemotaksisini arttırmaktadır (Obminska-Domoradzka, 1993). Ayrıca, granülositlerin bakterileri yutma kapasitesini çoğaltmaktadır (Kowalska, 1993). • Humidone® bakteriler içine transfer edilen lizozomal enzimlerinin aktivitelerini de arttırmaktadır (Kowalska, 1993).

Üç kollajen α-zinciri kapsamlı değişime girme devresi geçirmektedir. Bu dönem SH/PVP/PEG polimerindeki polifenoller ile lizin amino asidinin hidroksilleşmesini ve fibrin oluşumunu (glikosilasyon) içermektedir.

(Gal:galaktoz, Glc:Glikoz, Mann:Mannoz, GlcNAc: N-asetil glukosamin, SH : sulfohidril grupları)

SH/PVP/PEG polimeri α-zincirlerin birbirlerine örgü gibi sıkıca bağlanmasını hızlandırmaktadır. Bu örgü, prokollajen monomeri olan üçlü bir sarmal eğridir.N- ve C-terminal propeptidleri polifenol grupların özel peptidaz enzimlerine etkileri ile ayrılmaktadırlar.

İşlenmiş kollajen çoklu moleküler kümeler yapmaya başlamaktadır. Bu kümeler, çizgili lifleri oluşturmak için birbirlerine uç uça hizalanmışlardır.Özel amino asitler arasında çapraz bağlar oluşturulmaktadır. Bu bağlar kollajen liflerini kararlı hale getirmekte ve gerilme direnci sağlamaktadır.

Hastalığın ilk durumu 180. ci gün - Hasta tamamen iyileşmiş durumda

36. cı gün – Sağ üst tarafta yeni bir sinüs ağzı belirdi

43. cü gün – Sinüs ağzı kapandı

Bu durum ameliyat tekniklerinde neden yüksek nüks oranları olduğunu izah etmektedir. Cerrah, ameliyat esnasında sağdaki üst deliği ve benzeri delikleri göremediği için hastalık devam etmektedir.

Sonuçların Değerlendirilmesi    Hastalar

CinsiyetBay 234

Bayan 22

Hastanın yaşı, yıl

15-25 8126-36 14837-47 2348-55 4

Hastanın mesleği

Mühendis 26Memur 52

İşçi 26Şoför 43

Öğrenci 53Ev hanımı 16

Diğer 40

Daha önce cerrahi operasyon geçirmiş olanlar 127

Pilonidalin geçmişi, ay

0-3 964-12 116

12-24 2924> 15

Tedaviden önceki şikayetleriSadece iltihap, şişlik, ağrı 176

İltihap, kanama ve irin 80

Hastalık parametrelerinin nüks ile alakası Hastalar Nüks

Pilonidal probleminin konumu

Orta hat 176 19Orta hat ve sağ yan 38 8Orta hat ve sol yan 42 7

Delik sayısı 1 156 162 68 123 16 34 6 15 10 2

Düzenli KullanımKullananlar 214 15

Kullanmayanlar 42 19

İyileşme süresi, gün

7-14. 46 015-30 53 931-60 121 2461-89 23 190> 13 0

Tedavideki komplikasyonlar (141 hasta)

Tahriş 110 13Yanma 13 2

Ağrı ve kaşıntı 7 0Kızarıklık 11 1

0-15 gün 16-30 gün 31-90 gün

Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır

İyileşme ümidi var mı? 176 80 204 52 248 8

Morali yüksek mi? 215 41 248 8 253 3

Günlük hayatı eskisi gibi etkileniyor mu? 157 99 28 228 4 252

Günlük hayatında aklına geliyor mu? 193 63 53 203 14 242

İlk durumla kıyasladığında kendisini daha iyi hissediyor mu?

13 243 127 129 227 29

Hastanın psikoljik durumunun irdelenmesi

SonuçPilonidal probleminin çözümü için ilk teşhiste

cerrahi teknikler uygulanması gereksizdir. Tedavide öncelikle ilaç ile çözüm aranmalıdır. Yara iyileşmesini engelleyen eksik faktör yerine

konursa yara iyileşecektir (Ciğer, 1996).SH/PVP/PEG gibi humik madde türevleri

pilonidal sinüs tedavisi için ideal yara iyileştirme maddeleri olabilir.

Humidone® polimerinin pilonidal sinüs tedavisinde topikal uygulaması düşük nüks oranlarına sahiptir.

Yöntemin başarısı topikal olarak düzenli kullanmayı gerekmektedir.

Humidone® sinüs açıklarından enjekte edildiğinde daha hızlı bir iyileşme sağlanabilir.