สื่อสารกันด้วยหมวก 6 ใบ

สือสารกนัด้วยหมวก สือสารกนัด้วยหมวก 6 6 ใบใบSix HatsSix Hats

นายนายสรุสรุเดช ศรีองักรูเดช ศรีองักรูwww.facebook.com/suradet.sri

Edward de Bono ผูใ้ห้กาํเนิด Six Hats

www.facebook.com/suradet.sri

Six HatsSix Hats เป็นการจดัระเบียบทางความคิด

เพือให้ทกุคนได้คิด ได้พดูคยุ

เพือให้บรรลุเป้าหมาย

และยอมรบัซึงกนัและกนั


การพดูคยุ/การประชมุทีต้องอาศยั Six Hats การพดูคยุ/การประชุมมีการคดัค้านกนั และนําเรืองส่วนตวัมาพดูคยุกนั

การพดูคยุไม่เป็นไปในแนวทางเดียวกนั ต่างคนต่างพดู ต่างคนต่างคิด

ข้อมูลทีใช้ในการพดูคยุไม่ได้เชือมประสานกนั พดูกนัคนละเรือง ไม่เป็นไปตามเป้าหมายทีตงัไว้

ใช้เวลาในการพดูคยุ/การประชุมนาน แต่ไม่ได้อะไรหลงัจากการประชุม

ตงัเป้าหมายไว้ว่าจะหาข้อสรปุเรืองนี แต่พอจบการประชุมกลายเป็นเรืองอืน

บคุลากรของเราไม่ถนัดในเรืองของการคิด ต้องอาศยัผูอื้นช่วย


บคุลากรของเราไม่รู้ว่าจะคิดอย่างไร เขาอยากจะช่วยเรา แต่ไม่

รู้คิดอย่างไร

บคุลากรไม่ถนัดในการโต้แย้ง บางครงัเมือมีการโต้แย้งในทางที

เป็นลบ เลยไม่กล้าเสนอความคิดเหน็ออกไป

การพดูคยุ/การประชุมทีต้องอาศยั Six Hats (ต่อ)


หมวก 6 ใบ ..... Six Hatsการใช้หมวก 6 ใบ 6 สี เป็นการจาํลอง

เพือให้เหน็ว่า ความคิดทีแสดงออกมาควรแสดง

ออกมาทีละอย่าง ทีละประเดน็ ทีละความคิด

เปรียบเหมือนการสวมหมวกทีละใบ ทีละสี

เพือให้ความคิดนันมีการแสดงออกได้อย่างต่อเนือง

มีอิสระ และไปถึงจดุหมายอย่างมีประสิทธิภาพ


ชนิดของหมวก 6 ใบ… Six Hats

หมวกสีขาว (White Hat)

หมวกสีแดง (Red Hat)

หมวกสีดาํ (Black Hat)

หมวกสีเหลือง (Yellow Hat)

หมวกสีเขียว (Green Hat)

หมวกสีฟ้า (Blue Hat)


หมวกสีขาว หมวกสีขาว (White Hat)(White Hat)หมวกสีขาว หมวกสีขาว (White Hat)(White Hat)

เป็นการนําเสนอข้อมลูทีเป็น

จริง ข้อเทจ็จริง ตวัเลข

เป็นข้อมลูทีตรงไป ตรงมา มี

เป้าหมายทีชดัเจน

เป็นความคิดทีไม่มีอารมณ์

ไม่ต้องการความคิดเหน็ ไม่

เข้าข้างตนเอง มีความเป็น

กลาง


การนําหมวกสีขาวมาใช้ เป็นการนําข้อมูล ข้อเทจ็จริง มาใช้ตดัสินใจเพือไม่ให้เกิด

ข้อผิดพลาด และนําสู่การวางแผนงานและแก้ไขปัญหา

ตวัอย่างประโยคทีใช้พดูคยุด้วยหมวกสีขาว มีข้อมลูอะไรบ้างทีเกียวข้องกบัเรืองนี

เรายงัมีข้อมลูอืนอีกหรือไม่

ทีประชุมต้องการข้อมลูอะไรเพิมเติมอีกหรือไม่

เราได้ข้อมลูเหล่านีมาด้วยวิธีใด

อะไรคือข้อมลูทีขาดหาย จาํเป็น ทีเรามี เป็นต้น

สิงทีเราได้รบัจากหมวกสีขาว ทกัษะในการคิดทีเป็นกลาง ไม่มีการปรงุแต่ง เป็นข้อเทจ็จริง ไม่

มีอคติ และฝึกการตรวจสอบข้อมูลก่อนการนําเสนอ


เป็นเรืองของการแสดงอารมณ์ และ

ความรู้สึกในขณะพดูคยุ เช่น ชอบ ไม่ชอบ

ดีไม่ดี ซาบซึง เกลียด เป็นต้น

เป็นการแสดงความคิดเหน็แบบ

คาดการณ์ หรือใช้ลางสงัหรณ์ ในการ

แสดงความคิดเหน็ เช่น สงสยั เป็นห่วง

กลวั เป็นต้น

เป็นการแสดงออกทางอารมณ์ และ

ความรู้สึกทีไม่มีคาํอธิบายหรือเหตุผลมา

ประกอบมากนัก

หมวกสีแดง หมวกสีแดง (Red Hat)(Red Hat)หมวกสีแดง หมวกสีแดง (Red Hat)(Red Hat)


การนําหมวกสีแดงมาใช้ เมือเป็นเรืองของอารมณ์ จึงเป็นสิงทีแสดงออกมาโดยไม่มีใคร

สามารถบงัคบัได้ จึงเป็นการใช้แยกแยะบคุลากร และทาํเป็น

ฐานข้อมูลเพือจดักิจกรรมต่างๆเพือมิให้ฝืนความรู้สึก อีกทงั

เปิดโอกาสให้บคุลากรได้ระบายในสิงทีคบัข้องใจ สงัหรณ์ สงสยั

ตวัอย่างประโยคทีใช้พดูคยุด้วยหมวกสีแดง เราทุกคนในทีประชุมมีความรู้สึกอย่างไรกบัเรืองราวเหล่านี

มีความเหน็อย่างไรกบัแผนงานหรือแนวทางทีเราได้สรปุกนั

มีความรู้สึกอย่างไรเกียวกบัเหตุการณ์ทีทาํลงไป หรือเกิดขึน

สิงทีเราได้รบัจากหมวกสีแดง ทาํให้เราสามารถปรบัเปลียนอารมณ์ และความรู้สึกทีเกิดขึน

มาเป็นความคิดทีดีสู่การปฏิบติั


เป็นการแสดงความคิดเหน็เพือให้

เหน็สิงทีควรระมดัระวงั ข้อด้อย

ข้อผิดพลาด ข้อผิดพลาดทีจะเกิดขึน

หรือสิงทีไม่ควรทาํ

เป็นการแสดงความคิดเหน็เพือใช้ใน

การประเมินค่า หรือใช้ในขนัตอนการ

ระดมความคิด และก่อร่างแนวทางให้

สอดคล้องกบัความเป็นจริงทีเกิดขึน

หมวกสีดาํ หมวกสีดาํ (Black Hat)(Black Hat)


การนําหมวกสีดาํมาใช้ ใช้ในการแสดงความคิดเหน็เพือชีให้เหน็ถึงปัญหา จดุอ่อน

ความเสียงทีจะเกิดขึน สิงทีไม่สอดคล้องหรือยงัใช้ไม่ได้ สิงทีควรปรบัปรงุ เพือค้นหาแนวทางป้องกนั และแก้ไขไม่ให้เกิดการสญูเสีย

ตวัอย่างประโยคทีใช้พดูคยุด้วยหมวกสีดาํ เรืองนีหรือแนวทางนียงัมีจดุอ่อน หรือความเสียงอะไรบ้าง ข้อมูลทีเราพดูคยุมาทงัหมดนีถกูต้องหรือไม่ โครงการหรือแผนงานนีจะสามารถตอบสนองต่อผู้รบับริการ

หรือไม่สิงทีเราได้รบัจากหมวกสีดาํ ทาํให้การทาํงานหรือวางแผนงานมีความรอบคอบ และไม่

ก่อให้เกิดความเสียหายขึนในภายหลงั


เป็นการพดูคยุเพือค้นหา

ความคิดเชิงบวก เชิงสร้างสรรค ์

เชิงจินตนาการ มองโลกในด้าน

บวก มองในสิงทีเกิดประโยชน์

ค้นหาคณุค่า ค้นหาจดุเด่น

ค้นหาความคิดดีๆ

หมวกสีเหลือง หมวกสีเหลือง (Yellow Hat)(Yellow Hat)


การนําหมวกสีเหลืองมาใช้ เป็นการมองหาคณุค่าและประโยชน์ทีเกิดขึน แล้วหาเหตผุลมา

สนับสนุนคณุค่า และประโยชน์นัน อีกทงัเพือกระตุ้นให้เกิดความคิดสร้างสรรค ์นวตักรรม หรือแนวทางใหม่ๆ

ตวัอย่างประโยคทีใช้พดูคยุด้วยหมวกสีเหลือง แนวทางทีเราพดูคยุกนันีจะมีประโยชน์อะไรกบัผูป่้วยของเรา จดุเด่นของโครงการนีคืออะไร มีข้อเสนอแนะอะไรอีกไหม ทีจะทาํให้แผนงานของเราเป็น

รปูธรรมมากขึน ทาํอย่างไรจะทาํให้ CPG นีเป็นประโยชน์กบัผูป่้วยมากขึนสิงทีเราได้รบัจากหมวกสีเหลือง ได้เหน็ความคิดในด้านดีๆ จดุเด่น เชิงสร้างสรรค ์เพือให้เกิด

กาํลงัใจ และเหน็จดุดีของกระบวนการ


เป็นการพดูคยุเพือกระตุ้นให้

บคุลากรคิดอย่างสร้างสรรค ์

คิดให้มีทางเลือกทีหลากหลาย

คิดเพือให้เกิดสิงใหม่ๆ

แนวทางใหม่ๆ แทนแนวทาง

เดิมๆ หรือคิดเพือให้เกิด

นวตักรรมใหม่ๆ

หมวกสีเขียว หมวกสีเขียว (Green Hat)(Green Hat)


การนําหมวกสีเขียวมาใช้

เพือใช้ค้นหา แนวทางใหม่ๆ ความคิดใหม่ นวตักรรมใหม่ๆ

เพือนําไปสู่การพฒันา

ตวัอย่างประโยคทีใช้พดูคยุด้วยหมวกสีเขียว

ปีนีเราจะพฒันาเรืองอะไรดี

CPG นีต้องมีการเปลียนแปลงอะไรบ้างเพือให้ดีขึน

จากความคิดของผูอ้าํนวยการนีน่าทีจะนําไปสู่อะไรบ้าง

เราจะทดสอบอย่างไรว่าความคิดนีใช้ได้

สิงทีเราได้รบัจากหมวกสีเขียว

ความคิดสร้างสรรคใ์หม่ๆ แนวทางใหม่ๆ CPG ใหม่ แนวทาง

ดีๆทีเป็นประโยชน์ในการพฒันา และดแูลผูป่้วย

พดูคยุเพือควบคมุและบริหารจดัการความคิด เพือให้เกิดความ

ชดัเจนและรวบยอดทางความคิด

พดูคยุเพือหาข้อสรปุ ยติุข้อโต้แย้ง

ต่างๆ

การมองภาพรวม และการ

ดาํเนินการทีเป็นขนัตอน และมี

ระบบ

ส่วนใหญ่หมวกใบนีผู้นําจะมาใช้

แต่บคุลากรกใ็ช้ได้เช่นกนั

หมวกสีฟ้า หมวกสีฟ้า (Blue Hat)(Blue Hat)หมวกสีฟ้า หมวกสีฟ้า (Blue Hat)(Blue Hat)


การนําหมวกสีฟ้ามาใช้ การรู้จกัการควบคมุความคิดผ่านหมวกแต่ละใบ ให้รูจ้กัการ

วิเคราะหแ์ละวางแผนงานให้เป็นระบบตวัอย่างประโยคทีใช้พดูคยุด้วยหมวกสีฟ้า เรืองทีเราพดูคยุกนัในวนันีเราจะใช้กระบวนการคิดแบบใด CPG นี ควรจะมีขนัตอนอะไรบา้ง อย่าเถียงกนัเลย เรามาหาข้อสรปุทีตรงใจกบัทุกคนเถอะ เรืองทีเรากาํลงัพดูคยุนีอยู่ในประเดน็ทีเรากาํหนดหรือไม่ เรืองทีเราจะพฒันานีอะไรคือเป้าหมาย อะไรคือกระบวนการ และ

อะไรคือผลลพัธที์จะเกิดขึนสิงทีเราได้รบัจากหมวกสีฟ้า การวิเคราะหถึ์งสาเหตขุองปัญหา การแก้ไขปัญหาอย่างเป็นขนัตอน

มีการวางแผนการทาํงาน กาํหนดขนัตอนตงัแต่ต้นจนจบ และตรวจสอบผลทีเกิดขึน


การนําหมวก 6 ใบ ….. Six Hats ไปใช้o ใช้หมวกทีละใบ สาํหรบัความคิดในแต่ละครงั เพือให้ความคิด

ต่างๆในกลุ่มหรือทีประชุม เป็นไปในแนวทางเดียวกนั

o ใช้หมวกในลกัษณะเป็นชุด เช่น หมวกขาว หมวกเขียว หมวก

เหลือง หมวกดาํ หมวกเขียว หมวกฟ้า (เพือค้นหาแนวคิดใหม่ๆ)

เป็นต้น ซึงขึนกบัสถานการณ์ เรืองราวทีจะพดูคยุ หรือวิธีคิด

ของผูเ้ข้าร่วมประชุม

o บคุคลทีเข้าร่วมประชุมสามารถเสนอความคิด ข้อคิดเหน็ได้กบั

หมวกทุกสี แต่การทีเราจะทาํแบบนีได้ต้องทบทวนกนับ่อยๆใน

เรืองการใช้ Six Hats


o ส่งเสริม และสร้างกิจกรรมการใช้ Six Hats เพือให้เกิด

บรรยากาศทีสนุกสนาน และเป็นกนัเอง เพือให้เกิดความรู้สึกที

ผอ่นคลาย ไม่เคร่งเครียด

o ควรมีกาฝึกการมองสิงต่างๆทงัด้านบวก และด้านลบอย่าง

สมาํเสมอ เพือให้บคุลากรได้มีทกัษะในการประเมินสิงต่างๆได้

ดี ไม่มองในแง่ลบ หรือด้านไม่ดีจนเกินไป

การนําหมวก 6 ใบ ….. Six Hats ไปใช้(ต่อ)


เคลด็ไม่ลบัในการใช้หมวก 6 ใบ….. Six Hatsหมวกแต่ละใบใช้ได้ไม่จาํกดั ตามแนวคิดทีวางไว้

เราควรใช้หมวกสีเหลือง ก่อนหมวกสีดาํ เพือเปิดโอกาสให้

ความคิดดีๆได้เกิดขึนก่อน ก่อนทีจะหาจดุอ่อน จดุด้อย เพราะ

ถ้าโจมตีจดุอ่อน จดุด้อยก่อน สิงดีๆอาจคิดไม่ออก

หมวกสีดาํนันเราสามารถใช้ได้ 2 แบบคือ ใช้เพือชีจดุอ่อน จดุ

ด้อย แต่เมือชีแล้วควรตามด้วยหมวกเขียว เพือหาโอกาสพฒันา

และใช้เพือประเมินว่าแนวทางทีเราจะนํามาใช้เป็นไปได้หรือไม่

หมวกดาํมกัจะใช้ในการประเมินผลขนัสดุท้ายเสมอ และให้ตาม

ด้วยการใช้หมวกสีแดง เพือให้แต่ละคนได้แสดงความรู้สึกหลงั

การประเมิน


หากสมัผสัได้ว่าในทีประชุม หรือทีมมีอารมณ์หรือความรู้สึกที

ไม่ดีเกิดขึน อาจให้มีการเปิดประเดน็ด้วยหมวกสีแดง เพือให้

อารมณ์เหล่านันได้มีการเปิดเผย และได้ระบายออกมา

แต่ถ้าไม่มีอารมณ์หรือปฏิกิริยาเกิดขึนให้นําเสนอข้อมูลด้วย

หมวกสีขาวก่อน ต่อด้วยหมวกสีเขียวเพือหาทางเลือก ตามด้วย

หมวกสีเหลืองเพือพิจารณาจดุเด่นของแต่ละแนวทาง จากนันใช้

หมวกสีดาํ เพือประเมินจดุอ่อน จดุด้อยในทางเลือกนัน และ

ตามด้วยหมวกสีแดง ซึงลาํดบัก่อนหลงัสามารถใช้ได้ 2 แบบคือ

คิดแนวทางใหม่ กบัปรบัปรงุแนวทางเก่า ดงัตวัอย่าง

เคลด็ไม่ลบัในการใช้หมวก 6 ใบ….. Six Hats (ต่อ)


ตวัอย่างการใช้หมวก 6 ใบ ….. Six Hatsสีของหมวก แนวทางการพดูคยุ เพอืสรา้งแนวทาง นวตักรรมใหม่ๆ

นําเสนอข้อมลู ข้อเทจ็จริงทีมีอยู่ของทีม

สาํรวจข้อมูล เพือนําเสนอทางเลือก แนวทางต่างๆ

พดูคยุเพือหาข้อสนับสนุน ข้อดี ในแต่ละทางเลือก

พดูคยุเพือชีจดุอ่อน จดุด้อย แต่ละทางเลือกทีนําเสนอ

กระตุ้นให้เกิดความคิดดีๆ เพือแก้ไขจดุอ่อน จดุด้อยอย่างมีเหตผุล

และกาํหนดทางเลือกใหม่

หาข้อสรปุของแนวทางทีจะนํามาใช้ และทวนสอบแนวทางทีเลือกตงัแต่

ต้นจนจบกระบวนการ

ทบทวนจดุอ่อน จดุด้อย และประเมินผลขนัสดุท้าย ก่อนตดัสินใจใช้

ทางเลือกนัน

บอกเล่าความรู้สึก ความนึกคิดทีมีต่อแนวทางใหม่ทีเกิดขึน


ตวัอย่างการใช้หมวก 6 ใบ ….. Six Hatsสีของหมวก แนวทางการพดูคยุเพือปรบั กระบวนการทีมีอยู่เดิมให้ดีขนึ

บอกเล่าความรู้สึก ความนึกคิดทีมีต่อกระบวนการเดิม

พดูคยุเพือค้นหาจดุดี จดุเด่นของกระบวนการเดิมนัน

พดูคยุเพือค้นหาจดุอ่อน จดุด้อยของกระบวนการ

พดูคยุเพือตรวจสอบกระบวนการ เพือหาโอกาสพฒันาจดุอ่อน และจดุ

ด้อย เพือปรบัปรงุให้ดีขึน

นําเสนอข้อมลู ข้อเทจ็จริงอีกครงั เพือให้เกิดทางเลือกในการปรบัปรงุ

เพิมขึน

พดูคยุเพือค้นหาแนวทางการพฒันาใหม่ๆ ตามข้อมลูทีได้รบั

ประเมินจดุอ่อน จดุด้อยอีกครงัก่อนสรปุผลการปรบัปรงุ

บอกเล่าความรู้สึก ความนึกคิดต่อผลการปรบัปรงุกระบวนการ


ประโยชน์ทีเราได้รบัจากหมวก 6 ใบ….. Six Hats

กาํหนดบทบาท กาํหนดความคิดให้มีความชดัเจน และสามารถพดูคยุได้อย่างเหมาะสม และเป็นทียอมรบั และสามารถแยก

อารมณ์ และเหตผุลออกจากกนัได้

หมวก 6 ใบ เป็นเครืองมือทีเอือให้ทีม/ผู้เข้าประชุมได้หยดุคิด

และเปลียนมุมมองในด้านต่างๆ โดยไม่กระทบต่อความรู้ และ

ศกัดิศรีของผูอื้น

ช่วยในการจดัระเบียบทางความคิดให้มีความชดัเจนมากขึน

สร้างการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม เพือสร้างบรรยากาศการทาํงาน

ร่วมกนั


ลดการโต้เถียงในทีประชุมให้ลดลง ไม่นําความคิดในหลายๆ

ด้านมาปะปนกนัในขณะพดูคยุ และช่วยประหยดัเวลา

มีกระบวนการคิดทีเป็นไปในแนวทางเดียวกนั คิดประเดน็

เดียวกนั ทาํให้ลดข้อขดัแย้งลงได้ เพราะโอกาสในการโต้เถียงมี

น้อยลง

ช่วยให้ทุกคนมีความรู้สึกอยากมีส่วนร่วมในการแสดงความ

คิดเหน็ และสามารถดึงศกัยภาพของบคุลากรออกมาได้

ประโยชน์ทีเราได้รบัจากหมวก 6 ใบ….. Six Hats


ในความคิดนันเมือเราในความคิดนันเมือเรา

ยงัคิดเหมือนเดิม ทาํเหมือนทกุอย่างกเ็หมือนเดิมยงัคิดเหมือนเดิม ทาํเหมือนทกุอย่างกเ็หมือนเดิม

แต่หากเราเปิดใจ คิดใหม่ ทาํใหม่แต่หากเราเปิดใจ คิดใหม่ ทาํใหม่

กระบวนการการเรียนรู้กระบวนการการเรียนรู้ การพฒันา มาตรฐาน และความปลอดภยัการพฒันา มาตรฐาน และความปลอดภยั

ย่อมเกิดกบัองคก์รเรา ผูป่้วยของเรา และตวัเราในทีสดุย่อมเกิดกบัองคก์รเรา ผูป่้วยของเรา และตวัเราในทีสดุ


เอกสารอ้างอิง เอกสารคิดให้เป็น : คิดแบบหมวก 6ใบ . นาวาตรีหญิง สินีนุช ศิริ

วงศ ์. Naval Nursing College Newsletter Vol.4 No.3

เอกสาร The Six Thinking Hats .ไม่ทราบทีมา

เอกสารหมวกคิด 6 ใบ (Six Thinking Hats). บงัอร กลาํสวุรรณ์

Six Thinking Hats หมวก 6 ใบ คิด 6 แบบ. Edward de Bono

ข้อมูลจาก Google ในบทความทีเกียวกบั Six Hats


Self Improvement

สื่อสารกันด้วยหมวก 6 ใบ