Mga Kailangan ng Tao Para Manatiling Buhay LUNG ANATOMY

Mga Kailangan ng Tao Para Manatiling Buhay

LUNG ANATOMY

Normal na Paghinga

Paghinga ng may Hika

Ano ang Nagaganap Kapag May Hika?

Sakal

Maga

Sensitibo

Sintomas ng Hika• Hingal, ubo, pito/huni, sikip• Pasumpong-sumpong • Mas malala sa gabi,

paggising sa umaga at pagkatapos ng ehersisyo

TANDAAN!Sinyales at sintomas ng hika ay pasumpong-sumpong

Ang mga sintomas ay karaniwang nangyayari at nagiging malala sa gabi, sa pag-gising sa umaga at pagkatapos mag – ehersisyo.

Hindi lahat ng hika ay nakakaramdam ng pagpito / paghuni ng bagaPara sa iba, ang tangi nilang sintomas ay palagiang pag - uboHindi lahat ng nakakaranas ng paghuni ng baga ay may hika.

Mahalagang malaman na sa tamang paggagamot ang mga sintomas ng hika ay malulunasan. Dapat tandaan na ang kailangang bigyang lunas kahit na bahagyang sintomas ng hika upang maiwasan ang pag-grabe nito

Bookshelves

Kurtina

Higaan

Kumot

Unan

Karpet Pagwawalis

Laruan

“Triggers” ng Hika

Dust Mite

Ipis

Pollen

Balahibo ng Pusa Balahibo

ng Aso

Balahibo ng kabayo

Polusyon

SigarilyoSigarilyo

“Triggers” ng Hika

EhersisyoEhersisyo

PagkainPagkain

Impeksyon Impeksyon

LabisLabisna Emosyonna Emosyon

“Triggers” ng Hika

Molds

Pabago bago na panahaon

ILAN???ISA SA SAMPUNG

MATATANDANG PINOY

TATLO SA SAMPUNGBATANG PINOY

HINDI KA NAG-IISA!!!

?

ANONG EDAD?

< 15 y/o(50%)

15-44 y/o(30%)

> 45 y/o(20%)

BAKIT?

BAKIT AKO PA?

SINO?EWAN KO……

KAHIT SINO

Genes (lahi)

Allergy

Nalantad sa triggers

WALA NA AKONG PAG – ASA?

HINDI, HA!!!

Tamang paggamot

Mabibisang gamot

NAKAKAHAWA BA ANG HIKA?

HINDING

HINDI!

NAKAKAMATAYBA ANG HIKA?

OO! Kung mapapabayaan

Kung hindi kontrolado

Sitwasyon Ng Unang Pasyente

•20 taong gulang

•Isang beses sa isang linggo nagkakaroon ng sintomas

•Sumisikip ang dibdib at humuhirap ang paghinga pagkatapos mag ehersisiyo

•Hindi pa naoospital o nadadala sa Emergency Room dahil sa hika

•May 1,000 pesos

•May gustong bilhing bagong sapatos

Sitwasyon Ng Pangalawang Pasyente

• 40 taong gulang

• May hika mula pagkabata

• Halos araw – araw sinusumpong

• May gabing nagigising dahil sa hika

•2 beses nadala sa ER dahil sa hika

• May 2,000 pesos

• May gustong bilhing bagong damit at sapatos

Sitwasyon ng Pangatlong Pasyente

• 30 taong gulang

• Mahilig manigarilyo

• 3 beses sa isang linggo sinusumpong lalo na pagkatapos mag ehersisyo

• Nagigising sa gabi dahil sa sumpong ng hika

• May 200 pesos

• Ubos na ang pakete ng sigarilyo

Ang Mga Gamot sa Hika• Pang-Aksyon Agad:

Kontra-sakal at Kontra-sikip

• Pang-Bantay Alalay: Kontra-maga or Kontra-sensitibo

Bronchodilators Steroids

KONTRA – SAKAL

A. Gamot na pang aksyon agad

• Blue or green inhaler

B. Gamot na pangdagdag ginhawa

• Tabletang bronchodilator

KONTRA – MAGA AT SENSITIBO

Gamot na pangbantay alalay

• red, brown, o orange inhaler

• tabletang steroid

Bakit mas mainam ang mga nilalanghap kaysa sa mga iniinom na

gamot?

NILALANGHAP INIINOM

• mabilis ang epekto • mabagal ang epekto

• diretso sa baga • kumakalat sa buong katawan

• maliit na dosis • mas maraming dosis

• kaunting di – kanais – nais na epekto

• mas maraming di – kanais – nais na epekto

• sa bawat dosis, mas matipid

• mas magastos sa pangmatagalang gamit

MGA GAMOT NA KONTRA – SAKAL NA PANG AKSYON AGAD

NA NILALANGHAP

SALBUTAMOL Ventolin (MDI)

Librentin (MDI)

Ventolin (ROTAHALER)

Ventolin (DISKHALER)

MGA GAMOT NA KONTRA – SAKAL NA PANG AKSYON AGAD NA NILALANGHAP

FORMOTEROL

Oxis (TURBUHALER)

SALMETEROL

Serevent (MDI)

MGA GAMOT NA KONTRA – SAKAL NA PANG AKSYON AGAD NA NILALANGHAP

TERBUTALINE Bricanyl (MDI) Bricanyl (TURBUHALER)

FENOTEROL + IPRATROPIUMBerodual (MDI)

IPRATROPIUM + SALBUTAMOLCombivent (MDI)

MGA GAMOT NA KONTRA – SAKAL NA PANG AKSYON AGAD

NA INIINOM

TERBUTALINESALBUTAMOL

Ventolin Volmax

Librentin

-Unidor, Asmasolon, Theovent, Theodor atbp

THEOPHYLLINE

Bricanyl

MGA GAMOT NA KONTRA – MAGA AT SENSITIBO NA PANG AKSYON

AT BANTAY ALALAY NA NILALANGHAP

Seretide (Rotadisk)

Symbicort (Turbuhaler)

Flixotide (MDI)

Budecort (Turbuhaler)

MGA GAMOT NA KONTRA – MAGA AT SENSITIBO NA PANG AKSYON AT BANTAY ALALAY NA INIINOM

PREDNISONE

METHYLPREDNISOLONE (MEDROL)

BETAMETHASONE (CELESTONE)

KAILAN ITO GINAGAMIT: Pangkontrol ng lumalalang atake ayon sa “Asthma Action Plan” Para sa grabeng hika na di kaya kontrolin ng inhaler

PATNUBAY SA WASTONG PAGGAMIT NG KONTRA-MAGA NA

INIINOM

Gamitin lamang ayon sa payo ng duktor Regular na follow up sa duktor habang ginagamit ito Huwag lalampas sa dalawang linggo ang pag- inom nito

Mga nangyayari sa mga Umaabuso ng

Steroid

Tumataba

Acne

Madaling mabali ang

Buto

Panghihina ng katawan

at ng resistensya

Sakit ng Ulo

Mga nangyayari sa mga Umaabuso ng

Steroid

Paghinto ng Adrenal Glands

Katarata

Mainitin ang Ulo

Mga nangyayari sa mga Umaabuso ng

Steroid

TANDAAN:

• Ang “oral steroid” ay mura, ngunit hindi basta basta ang paggamit

• Sa matagalang paggamit o pag-inom ng mataas na dosis, kumakalat ito sa katawan at maaaring lumantad ang mga di-kanais-nais na epekto

• Kung matagal nang ginagamit ang oral steroid (mahigit sa dalawang linggo), huwag basta huminto sa pag-inom. Kumunsulta sa duktor ukol sa tamang dahan-dahang paghinto.

PALATANDAAN NG SUMPONGNG HIKA

Nalantad sa mga“Triggers” Nagigising dahil sa

ubo at hirap sa paghingaMadaling hingalin

Madalas at lumalalang ubo lalo na sa gabi

Naninikip ang dibdib

Nangangati at masakitAng lalamunan

Ang mga sumusunod ba ay angkop sa inyo?Hindi mapalagay

Walang Tigil ang pagtulo Ng sipon

Mas madalas na paggamitNg blue / green inhaler

Pagbaba ng inyong“peak flow reading”

MGA PALATANDAAN NG HIKANG LUMALALA

Paggamit ng blue/green inhaler

ng mahigit sa talong beses sa loob ng 24

oras

Lumalala ang hika kahit gumamit na

ng blue/green inhaler ng tatlon beses sa loob ng

isang oras

Panandaliang epekto ng blue

inhaler, at kailangang

gumamit ulit ng wala pang apat na oras ang nakalipas

Higit sa normal angBilis ng paghinga

Madaling mapagod

Nangangati at Masakit ang mata

Pagbahing

Masakit ang uloMay lagnat

MGA PALATANDAAN NG HIKANG MAPANGANIB

Kasalukuyang gumagamit o pagtigil

kumakailan ng prednisone o Medrol

Naospital ng dahil sa hika

nitong nakalipas na taon

Nadala sa ER dahil sa hika

nitong nakalipas na taon

Ang bilang ng iyong peak flow ay bumababa o hindi

bumubuti kahit nakagamit na ng blue

inhaler

Grabe na ang hirap

sa paghinga

Ang labi o kuko ay

kulay asul o abo

Napahinto ka sa paglalaro o

pagtatrabaho at hindi na maituloy muli

MGA PALATANDAAN NG HIKANG MAPANGANIB

Hindi umiige sa tamang

paggamit ng mga gamot

Na-admit sa critical care unit (CCU) sa nakaraan dahil sa

hika

May maraming suliranin personal,

sa pamilya, sa trabaho o sa

paaralan

MGA PALATANDAAN NG HIKANG MAPANGANIB

Mga Hakbang Tungo sa Tamang Pangangalaga ng Hika

• Alamin kung gaano kalala ang hika: gumamit ng peak flow meter

•Kamtan ang pinakamahusay na kakayahan ng iyong baga

X • Iwasan ang mga “triggers” ng hika

•Gamitin ang mga mainam na gamot laban sa hika: kontra sakal at sikip, kontra maga at sensitibo

•Alamin ang iyong pansariling plano sa pangangasiwa ng hika

•Subaybayan ang iyong hika nang regular

Asthma Action Plan: Green Zone

• Ang peak flow ay mas mataas sa 80% ng iyong pinakamahusay na marka

• Wala o kaunti ang mga sintomas na nararamdaman araw-araw na madali namang malunasan ng blue inhaler.> 80%

Mga dapat gawin:

Ipagpatuloy ang iyong karaniwang gamot

Gamitin ang blue inhaler tuwing kailangan

Gamitin ang red / orange / brown / violet inhaler, ayon sa payo ng doktor

Asthma Action Plan: Yellow Zone

• Nagigising sa gabi dahil sa hika• Mas madalas na paggamit ng blue inhaler

60-80%

Mga dapat gawin:

Gamitin ang iyong blue inhaler nang regular sa loob ng 24 – 48 na oras

Dagdagan ang iyong red / brown / orange / violet inhaler hanggang maging kontrolado ang mga sintomas

Kung walang pagbabago sa mga nararamdaman o lumalala ang mga sintomas, simulan ang prednisone o Medrol (First dose only) at pagkatapos ay makipagkita kaagad sa doktor

Asthma Action Plan: Red Zone

< 60%

• Kung ang peak flow ay mas mababa sa 60% ng iyong pinakamahusay na marka

• May palatandaan ng lumalalang hika• Grabeng atake!

• Mga dapat gawin:– Gamitin nang mas madalas ang blue inhaler– Dagdagan ang dose ng red inhaler– Simulan kaagad ang prednisone o

methylprednisolone– Magpadala kaagad sa emergency room o ospital

The Philippine College of Physicians wishes to acknowledge the following for their invaluable

efforts in the preparation of this module

Aileen Wang, MDCamilo Roa, Jr., MD

Comprehensive Ambulatory Respiratory Rehabilitation Program (CARE)

Pulmonary Section, Department of Medicine

Philippine General Hospital