EDEEDEBBÎÎ SANATLARSANATLAR

EDEBEDEBÎÎ SANATLAR SANATLAR *Şiirde veya düzyazıda, söze mecaz anlam *Şiirde veya düzyazıda, söze mecaz anlam

kazandırma yollarıdır. kazandırma yollarıdır. Edebi metinlerin anlaşılmasında veEdebi metinlerin anlaşılmasında ve yorumlanmasında edebi sanatların önemli bir yorumlanmasında edebi sanatların önemli bir

yeri vardır. Özellikle Divan edebiyatınınyeri vardır. Özellikle Divan edebiyatının anlaşılabilmesi için edebi sanatların çok iyianlaşılabilmesi için edebi sanatların çok iyi bilinmesi gerekir. bilinmesi gerekir. Divan şiirinde sanatsız bir beyit hemen Divan şiirinde sanatsız bir beyit hemen

hemen yok gibidir. hemen yok gibidir. Divan şairleri çoğu zaman bir beyit içindeDivan şairleri çoğu zaman bir beyit içinde birkaç sanatı iç içe kullanmışlardır.birkaç sanatı iç içe kullanmışlardır.

Söz sanatları çoğunlukla nazımda ve nesirdeSöz sanatları çoğunlukla nazımda ve nesirde

ortaktır. Nazımda yapılan sanatların birçoğuortaktır. Nazımda yapılan sanatların birçoğu

nesirde de yer almıştır. nesirde de yer almıştır.

Edebî sanatlar söze güzellik, canlılık Edebî sanatlar söze güzellik, canlılık vermek ve sözü daha etkili kılmak için vermek ve sözü daha etkili kılmak için yapılır. yapılır.

Edebiyatımızda kullanılan belli başlı sanatlar Edebiyatımızda kullanılan belli başlı sanatlar şunlardır:şunlardır:

TEŞBİH(BENZETME)TEŞBİH(BENZETME)AhmetAhmet boğa boğa gibi gibi kuvvetlidirkuvvetlidir..BenzeyenBenzeyen kendinekendine benzetme benzetme yönübenzetme benzetme yönü

benzetilenbenzetilen edatıedatı

*Bileği çelik gibi kuvvetli adam.*Bileği çelik gibi kuvvetli adam.*Nur topu gibi çocuk*Nur topu gibi çocuk*Gül yüzünde güller açar.*Gül yüzünde güller açar.*O adam tilkinin biridir.*O adam tilkinin biridir.*İnsan gibi hayaletler*İnsan gibi hayaletler*Yolcuyum bir kuru yaprak misali*Yolcuyum bir kuru yaprak misali*Bin atlı, akınlarda çocuklar gibi şendik*Bin atlı, akınlarda çocuklar gibi şendik Bin atlı, o gün dev gibi bir orduyu yendik.Bin atlı, o gün dev gibi bir orduyu yendik.

İSTİARE-1İSTİARE-1Teşbihin ana unsurlarından biriyle yapılanTeşbihin ana unsurlarından biriyle yapılan

benzetme sanatıdır. benzetme sanatıdır.

a.a. Açık istiareAçık istiare:: Benzeyen yok, kendisine Benzeyen yok, kendisine benzetilen var. benzetilen var.

**Aslanım, koçum, aslansın…Aslanım, koçum, aslansın…

*İki kapılı bir *İki kapılı bir hanhanda/Gidiyorum gündüz geceda/Gidiyorum gündüz gece

*Yüce dağ başında *Yüce dağ başında siyah tülsiyah tül vardır. vardır.

*Kurban olam beşikte yatan *Kurban olam beşikte yatan kuzuya.kuzuya.

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

İSTİARE-2İSTİARE-2b. b. Kapalı istiareKapalı istiare: Benzeyen var, kendisine : Benzeyen var, kendisine

benzetilen yok. Kişileştirme(teşhis) olan benzetilen yok. Kişileştirme(teşhis) olan yerde kapalı istiare vardır.yerde kapalı istiare vardır.

*Ağlıyordu ırmaklar.*Ağlıyordu ırmaklar.* Kaderin önünde yaprak misaliyiz.* Kaderin önünde yaprak misaliyiz.*Tekerlekler yola bir şeyler anlatıyor.*Tekerlekler yola bir şeyler anlatıyor.*Ay, zeytin ağaçlarından yere damlıyordu.*Ay, zeytin ağaçlarından yere damlıyordu.*Kulak verin ki zaman tahtayı kemiriyor*Kulak verin ki zaman tahtayı kemiriyor Tavan aralarında, tavan aralarında. Tavan aralarında, tavan aralarında.

(N.Fazıl)(N.Fazıl)

MECAZ-I MÜRSEL(AD MECAZ-I MÜRSEL(AD AKTARMASIAKTARMASI))

Benzetme amacı olmadan bir sözün başkaBenzetme amacı olmadan bir sözün başka

bir sözün yerine kullanılmasına denir.bir sözün yerine kullanılmasına denir.

**Tabağını bitir.Tabağını bitir.

*Sobayı yak.*Sobayı yak.

**Ankara, savaşta tarafsız kalmayı düşünüyor.Ankara, savaşta tarafsız kalmayı düşünüyor.

*Ahmet Haşim, edebiyatımızın güçlü *Ahmet Haşim, edebiyatımızın güçlü kalemkalemlerindendir.lerindendir.

**Ayağını çıkar, odaya öyle gir.Ayağını çıkar, odaya öyle gir.

**Esin’le Mert Esin’le Mert sınıfasınıfa haber versinler. haber versinler.

ÖRNEK SORUÖRNEK SORUAnadolu kelimesininAnadolu kelimesinin “Anadolu, hepimize hınç, şüphe “Anadolu, hepimize hınç, şüpheve ehemmiyetsizlikle bakıyordu.” ve ehemmiyetsizlikle bakıyordu.” cümlesindekicümlesindekikullanılışına benzer bir kullanım aşağıdakilerdenkullanılışına benzer bir kullanım aşağıdakilerdenhangisinde vardır?hangisinde vardır?A) Ankara, bütün Orta Anadolu’ya bir iç kale vazifesini A) Ankara, bütün Orta Anadolu’ya bir iç kale vazifesini

görmüştür.görmüştür.B) Erzurum, Türkiye coğrafyasına 1890 metreden bakar.B) Erzurum, Türkiye coğrafyasına 1890 metreden bakar.C) O günlerde Konya’nın nasıl yaşadığını ve ne C) O günlerde Konya’nın nasıl yaşadığını ve ne

düşündüğünü bilmiyoruz.düşündüğünü bilmiyoruz.D) İstanbul’un asıl iç manzarasını, bu sivil mimari D) İstanbul’un asıl iç manzarasını, bu sivil mimari

oluşturmuştur.oluşturmuştur.E) Bursa kadar muayyen bir devrin malı olan bir başka E) Bursa kadar muayyen bir devrin malı olan bir başka

şehir bilmiyorum.şehir bilmiyorum.(1984 - ÖYS)(1984 - ÖYS)

KİNAYEKİNAYE Bir sözün gerçek anlamının söylenip, mecaz

anlamının kastedilmesidir. *Bulamadım dünyada gönüle bir mekan Nerede gül bitse etrafı diken (iyilik) (kötülük)

* Dursun, gözü açık çocuktur. • İçinizden en yürekli olan gelsin.• Hatasını söyleyince yüzü kıpkırmızı oldu. • Ey benim sarı tamburam/Sen ne için inilersin İçim oyuk derdim büyük/Ben onun çün inilerim

Aşağıdakilerin hangisinde bir kinaye vardır?Aşağıdakilerin hangisinde bir kinaye vardır?A)A) Yiğit sevdiğinden soğurYiğit sevdiğinden soğur

Sarılmayı sarılmayıSarılmayı sarılmayıB)B) Gölgesinde dinlendiğimGölgesinde dinlendiğim

Koca çamlar yerinde miKoca çamlar yerinde miC)C) Şu karşıma göğüs gerenŞu karşıma göğüs geren

Taş bağırlı dağlar mısınTaş bağırlı dağlar mısınD)D) Elbet bir devasız derttenElbet bir devasız dertten

Doğan göz bir zaman ağlarDoğan göz bir zaman ağlarE)E) Uçtu kuşların kervanıUçtu kuşların kervanı

Her biri bir dala giderHer biri bir dala gider(1992 - ÖYS)(1992 - ÖYS)

TEŞHİS (KİŞİLEŞTİRME)TEŞHİS (KİŞİLEŞTİRME) Teşhis, kişileştirme demektir. Teşhis, Teşhis, kişileştirme demektir. Teşhis,

insan dışındaki canlı ve cansız varlıkları insan dışındaki canlı ve cansız varlıkları düşünen, duyan ve hareket eden bir insan düşünen, duyan ve hareket eden bir insan kişiliğinde göstermek, kişileştirmektir. kişiliğinde göstermek, kişileştirmektir.

* Toros dağlarının üstüne* Toros dağlarının üstüne Ay un elediAy un eledi bütün gece bütün gece

* Öldüğü gün * Öldüğü gün gök ağlamıştıgök ağlamıştı. .

ÖRNEK SORUÖRNEK SORU““Menekşeler külahını kaldırır.”Menekşeler külahını kaldırır.”

dizesindeki edebi sanat, aşağıdaki dizesindeki edebi sanat, aşağıdaki dizelerin hangisinde vardır?dizelerin hangisinde vardır?

A)A) Güzel gitti diye pınar ağladı.Güzel gitti diye pınar ağladı.

B)B) Ak kuğular sökün etti yurdundanAk kuğular sökün etti yurdundan

C)C) Gül budanmış dal dal olmuşGül budanmış dal dal olmuş

D)D) Kara yerde mor menekşe biter mi?Kara yerde mor menekşe biter mi?

E)E) Gözlerim kapıda, kulağım seste.Gözlerim kapıda, kulağım seste.

1981-ÖYS1981-ÖYS

İNTAK(KONUŞTURMA)İNTAK(KONUŞTURMA)İnsan kişiliğinde canlandırılan bu varlıkları İnsan kişiliğinde canlandırılan bu varlıkları konuşturmaya intak denir. İntakta kesinlikle konuşturmaya intak denir. İntakta kesinlikle teşhis vardır. Çünkü konuşan tek canlı varlık teşhis vardır. Çünkü konuşan tek canlı varlık insandır. Fakat, teşhiste her zaman intak insandır. Fakat, teşhiste her zaman intak olmayabilir. Teşhis ve intak sanatına en çok olmayabilir. Teşhis ve intak sanatına en çok masallarda ve fabllarda başvurulur.masallarda ve fabllarda başvurulur.• Adam, tam koparacağı sırada menekşe: ” Adam, tam koparacağı sırada menekşe: ” Bana dokunma!” diye bağırdı.Bana dokunma!” diye bağırdı.• Leylek Tilki’ye:”Merhaba” dedi. Leylek Tilki’ye:”Merhaba” dedi.

ÖRNEK SORUÖRNEK SORU Kütüphanede bir gürültü koptu. Şiir kitaplarıKütüphanede bir gürültü koptu. Şiir kitapları

orada bulunanlara: “Niye bize orada bulunanlara: “Niye bize bakmıyorsunuz?” diye bağırdı.bakmıyorsunuz?” diye bağırdı.

Bu cümledeki en belirgin söz sanatıBu cümledeki en belirgin söz sanatı

aşağıdakilerden hangisidir?aşağıdakilerden hangisidir?

A) Teşbih (benzetme) A) Teşbih (benzetme)

B) Tezat B) Tezat

C) İstiareC) İstiare

D) Kinaye D) Kinaye

E) İntak (konuşturma) E) İntak (konuşturma)

TECAHÜL-İ ARİFTECAHÜL-İ ARİFBir anlam inceliği oluşturmak için bildiğiniBir anlam inceliği oluşturmak için bildiğini

bilmezlikten gelmeye denir.bilmezlikten gelmeye denir.

*Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?*Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?

Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz?Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz? (C. Sıtkı)(C. Sıtkı)

• Sular mSular mı yandı? Neden tunca benziyor ı yandı? Neden tunca benziyor mermer?(mermer?(A. Haşim)A. Haşim)

HÜSN-İ THÜSN-İ TÂÂLİLLİLGüzel bir nedene bağlama demektir. Edebiyatta,Güzel bir nedene bağlama demektir. Edebiyatta,herhangi bir gerçek olayın meydana gelmesini,herhangi bir gerçek olayın meydana gelmesini,hayalî ve daha güzel bir nedene bağlamahayalî ve daha güzel bir nedene bağlamasanatıdır.sanatıdır.• Ateşten kızaran gül arar daAteşten kızaran gül arar da Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi

F.N.ÇamlıbelF.N.Çamlıbel

*Yeni bir ülkede yem vermek için atlarına*Yeni bir ülkede yem vermek için atlarına Nice bin atlı kapılmıştı fetih rüzgarına Nice bin atlı kapılmıştı fetih rüzgarına Y. KemalY. Kemal

**HHââk-i payine yetem der ömürlerdir muttasılk-i payine yetem der ömürlerdir muttasıl Başını taştan taşa vurup gezer Başını taştan taşa vurup gezer ââvvââre sure su FuzuliFuzuli

TEVRİYETEVRİYE Tevriye; örtmek, meramı gizlemek Tevriye; örtmek, meramı gizlemek

demektir.demektir.Edebiyatta, nükte yapmak amacıyla iki anlamıEdebiyatta, nükte yapmak amacıyla iki anlamıbulunan sözcüğün uzak anlamını kastederekbulunan sözcüğün uzak anlamını kastederekkullanma sanatıdır.kullanma sanatıdır.*Beyefendi grubumuzun güneşi, sen de ayısın.*Beyefendi grubumuzun güneşi, sen de ayısın.

*Tahir Efendi bana kelp demiş/İltifatı bu sözde *Tahir Efendi bana kelp demiş/İltifatı bu sözde zahirdirzahirdir

MMââllîîki mezhebim zira benim/İtikadımca kelp ki mezhebim zira benim/İtikadımca kelp Tahirdir (Nef’i)Tahirdir (Nef’i)

MÜBALAĞA(ABARTMA)MÜBALAĞA(ABARTMA)Edebiyatta sözün etkisini artırmak için bir şeyiEdebiyatta sözün etkisini artırmak için bir şeyiolamayacağı biçimde yahut olduğundan çok azolamayacağı biçimde yahut olduğundan çok azgösterme sanatıdır. Ancak bu aşırı anlatma soğukgösterme sanatıdır. Ancak bu aşırı anlatma soğukolmamalı, nükteli ve zarif olmalıdır. Divan şairlerininolmamalı, nükteli ve zarif olmalıdır. Divan şairlerinindaha çok methiye, fahriye ve hicviyelerde başvurduklarıdaha çok methiye, fahriye ve hicviyelerde başvurduklarıbir sanattır. bir sanattır. *Uçtuk Mohaç ufkunda görünmek hevesiyle (Y. Kemal)*Uçtuk Mohaç ufkunda görünmek hevesiyle (Y. Kemal)*Akdeniz’in dalgası gönlüm kadar taşmadı.*Akdeniz’in dalgası gönlüm kadar taşmadı.*Alem sele gitti gözüm yaşından*Alem sele gitti gözüm yaşından*Merkez-i h*Merkez-i hââke atsalar da bizi/ Küre-i arzı patlatır çıkarız ke atsalar da bizi/ Küre-i arzı patlatır çıkarız

(N. Kemal)(N. Kemal)

ÖRNEK SORUÖRNEK SORUAşağıdaki dizelerin özellikle hangisinde bir abartma vardır?Aşağıdaki dizelerin özellikle hangisinde bir abartma vardır?

A)A) Bir ah çeksem dağı taşı eritirBir ah çeksem dağı taşı eritir

Gözüm yaşı değirmeni yürütürGözüm yaşı değirmeni yürütür

B)B) Bu topraklar ecdadımın ocağıBu topraklar ecdadımın ocağı

Evim, köyüm hep bu yerin bucağıEvim, köyüm hep bu yerin bucağı

C)C)Ne doğan güne hükmüm geçerNe doğan güne hükmüm geçer

Ne halden anlayan bulunurNe halden anlayan bulunur

D)D)Derdim çoktur hangisine yanayımDerdim çoktur hangisine yanayım

Yine tazelendi yürek yarasıYine tazelendi yürek yarası

E)E) Yükseğinde büyük namlı karın varYükseğinde büyük namlı karın var

Alçağında mor sümbüllü bağın varAlçağında mor sümbüllü bağın var

(1991 - ÖYS)(1991 - ÖYS)

TEZATTEZATEdebiyatta iki düşünce, duygu ve hayâlEdebiyatta iki düşünce, duygu ve hayâl

arasında birbirine karşıt olan nitelikleri birarasında birbirine karşıt olan nitelikleri bir

arada söyleme sanatı. arada söyleme sanatı.

*Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz*Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz

**ÂÂdular kahkaha eyler, güruh-ı dostân ağlardular kahkaha eyler, güruh-ı dostân ağlar

*Gerçek mi yalan mı duyduğum haber*Gerçek mi yalan mı duyduğum haber

*Neden böyle *Neden böyle düşman düşman görünürsünüzgörünürsünüz

Yıllar yılı Yıllar yılı dostdost bildiğim aynalar bildiğim aynalar

*Ne efsunkâr imişsin ah ey didar-ı hürriyet*Ne efsunkâr imişsin ah ey didar-ı hürriyet

Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esarettenEsir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten

TENASÜPTENASÜP Bir konu üzerinde, aralarında türlü ilgiler bulanan enBir konu üzerinde, aralarında türlü ilgiler bulanan enaz iki sözcük, terim ve deyimi bir dize ya da beyitaz iki sözcük, terim ve deyimi bir dize ya da beyitiçinde rast gele, sıralama amacı gütmedeniçinde rast gele, sıralama amacı gütmedenkullanmaktır. Ancak bu sözcükler arasında karşıtlıkkullanmaktır. Ancak bu sözcükler arasında karşıtlıkilgisi bulunmaması gerekir.ilgisi bulunmaması gerekir.*Aşk derdiyle hoşem, el çek ilacımdan tabip*Aşk derdiyle hoşem, el çek ilacımdan tabip Kılma derman kim, helakim zehr-i dermanımdadırKılma derman kim, helakim zehr-i dermanımdadır

*Gonca gülsün gül açılsın c*Gonca gülsün gül açılsın cûûy feryy feryââd eylesind eylesin Sen sus ey bülbül biraz gülşende ySen sus ey bülbül biraz gülşende yâârim söylesin(Nabi)rim söylesin(Nabi)

*Kamu bîmârına cânân devâ-yı derd eder ihsan*Kamu bîmârına cânân devâ-yı derd eder ihsan Niçin kılmaz bana dermân beni bîmâr sanmaz mıNiçin kılmaz bana dermân beni bîmâr sanmaz mı

FuzuliFuzuli

TEKRİR(YİNELEME)TEKRİR(YİNELEME)Sözün etkisini güçlendirmek için bir sözcüğüSözün etkisini güçlendirmek için bir sözcüğü

ya da söz kümesini art arda tekrar etmeya da söz kümesini art arda tekrar etme

sanatıdır.sanatıdır.

**Ey varlığı varı var eden varEy varlığı varı var eden var

Yok yok sana yok demek ne düşvYok yok sana yok demek ne düşvââr (Z. Paşa)r (Z. Paşa)

( zor )( zor )

* Büyüksün İlahi büyüksün büyük* Büyüksün İlahi büyüksün büyük

Büyüklük yanında kalır pek küçük (Ali Haydar Bey)Büyüklük yanında kalır pek küçük (Ali Haydar Bey)

*Senin şem’-i cem*Senin şem’-i cemââlinde vüclinde vücûûdumdum

Münevverdir münevverdir münevver (Nesimi)Münevverdir münevverdir münevver (Nesimi)

CİNASCİNASSöylenişleri ve yazılışları aynı, anlamları farklı Söylenişleri ve yazılışları aynı, anlamları farklı

olan kelimeleri bir arada kullanma sanatıdır. olan kelimeleri bir arada kullanma sanatıdır.

*Kısmetindir gezdiren yer yer seni*Kısmetindir gezdiren yer yer seni

Göğe çıksan Göğe çıksan ââkıbet yer yer seni (İbni Kemal) kıbet yer yer seni (İbni Kemal)

*Bülbül eder *Bülbül eder güle nazgüle naz/ Gül eder bülbüle naz/ Gül eder bülbüle naz

Bugün bir şehre vardım/Ağlayan çok Bugün bir şehre vardım/Ağlayan çok gülen azgülen az

*Eyleme vaktini z*Eyleme vaktini zââyi’ deme kış yaz oku yaz yi’ deme kış yaz oku yaz (Sünbülz(Sünbülzââde Vehbi)de Vehbi)

*Bağda meyler içilir n*Bağda meyler içilir nââleler eyler leler eyler neylerneyler

Sesi çıkmaz acaba bülbül uyur mu Sesi çıkmaz acaba bülbül uyur mu neylerneyler

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

LEFF Ü NEŞRLEFF Ü NEŞRGenellikle bir beyit içinde, birinci dizede en az iki şeyi Genellikle bir beyit içinde, birinci dizede en az iki şeyi söyleyip, ikinci dizede bunlarla ilgili benzerlik ve söyleyip, ikinci dizede bunlarla ilgili benzerlik ve karşılıkları verme sanatıdır. Divan şiirinde çok sevilmiş karşılıkları verme sanatıdır. Divan şiirinde çok sevilmiş ve kullanılmış bir sanattır.ve kullanılmış bir sanattır.

*Bakıp ol şûh ile *Bakıp ol şûh ile nâznâz ü ü niyâzeniyâze meşkederizmeşkederiz GülünGülün tebessümüne tebessümüne bülbülünbülbülün temanesine temanesine (Nedim)(Nedim)

**YYââkkûût-siriştiz yerimiz t-siriştiz yerimiz ddîîdede vü vü dildirdildir AteşleAteşle sudan sudan hhââsıl olur bir güheriz biz sıl olur bir güheriz biz (Ş. Galip(Ş. Galip))

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

TELMİHTELMİH Söz arasında, geçmişteki herkesçe bilinen bir Söz arasında, geçmişteki herkesçe bilinen bir

olaya, ünlü bir kişiye, bir inanca ya da yaygın olaya, ünlü bir kişiye, bir inanca ya da yaygın bir atasözüne işaret etmek, onu hatırlatmaktır. bir atasözüne işaret etmek, onu hatırlatmaktır. Telmih edilen şey uzun uzadıya açıklanmaz, Telmih edilen şey uzun uzadıya açıklanmaz, bir iki sözcükle anımsatılır.bir iki sözcükle anımsatılır.

• Gönlünü Şirin’in aşkı sarıncaGönlünü Şirin’in aşkı sarınca

Yol almış hayatın ufuklarıncaYol almış hayatın ufuklarınca

O hızla dağları Ferhat yarıncaO hızla dağları Ferhat yarınca

Başlamış akmaya çoban çeşmesiBaşlamış akmaya çoban çeşmesi

((F.Nafiz )F.Nafiz )

• Bedr’in aslanları ancak bu kadar şanlı idi Bedr’in aslanları ancak bu kadar şanlı idi

(M. Akif)(M. Akif)

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

ALLİTERASYONALLİTERASYON

Bir ahenk meydana getirmek amacıyla birBir ahenk meydana getirmek amacıyla bir

dizede aynı sessiz harfin tekrar edilmesine dizede aynı sessiz harfin tekrar edilmesine aliterasyon denir.aliterasyon denir.

**Eylülde melûl oldu gönül soldu da lâleEylülde melûl oldu gönül soldu da lâle

Bir kaküle meyletti gönül geldi bu hâleBir kaküle meyletti gönül geldi bu hâle

(Edip Ayel)(Edip Ayel)

*Dest-b*Dest-bûûsi arzusuyla ger ölürsem dostlarsi arzusuyla ger ölürsem dostlar

KKûûze eylen toprağım sunun ze eylen toprağım sunun âânunla ynunla yââre su re su (Fuzuli)(Fuzuli)

SECİSECİ Divan edebiyatında nesirdeki(düzyazı)Divan edebiyatında nesirdeki(düzyazı)

kafiyeye denir.kafiyeye denir.

*Dost yolunda nistlik gerek, y*Dost yolunda nistlik gerek, yââr önünde r önünde pestlik gerek, ten cübbesi çpestlik gerek, ten cübbesi çââk gerek, k gerek, gönül evi pgönül evi pââk gerek.k gerek.

*İlâhi! Kabul senden, red senden; şifa *İlâhi! Kabul senden, red senden; şifa senden, derd senden.senden, derd senden.

ÖRNEK SORULARÖRNEK SORULARNedir can kim anı sen nNedir can kim anı sen nââzenin czenin câânnââne vermezlerne vermezler

Sana Sana ââşık olanlar yoluna cşık olanlar yoluna câânnââ ne vermezler ne vermezler

Bu dizelerde olduğu gibi, söylenişleri bir, anlamlarıBu dizelerde olduğu gibi, söylenişleri bir, anlamları

ayrı iki sözü bir arada bulundurma sanatıayrı iki sözü bir arada bulundurma sanatı

aşağıdakilerden hangisidir?aşağıdakilerden hangisidir?

A)A) CinasCinas B) Hüsn-i t B) Hüsn-i tââlillil C) Teşhis C) Teşhis

D) TevriyeD) Tevriye E) İntak E) İntak

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

ÖRNEK SORULARÖRNEK SORULAR İlahi, kabul senden İlahi, kabul senden retret senden; şifa senden; şifa

senden, senden, dertdert senden… İlahi, senden… İlahi, imaniman verdin, verdin, daimdaim eyle; eyle; ihsanihsan verdin, verdin, kaimkaim eyle. eyle.

Bu parçada altı çizili sözcükler Bu parçada altı çizili sözcükler aşağıdakilerden hangisine örnektir?aşağıdakilerden hangisine örnektir?

A) İmâleA) İmâle B) SeciB) Seci C) AlliterasyonC) Alliterasyon

D) RedifD) Redif E) CinasE) Cinas

1987-ÖYS1987-ÖYS

ÖRNEK SORULARÖRNEK SORULARKalem böyle çalınmıştır yazımaKalem böyle çalınmıştır yazıma

Yazım kışa uymaz, kışım yazımaYazım kışa uymaz, kışım yazıma

Bu iki dizedeki söz sanatı, Bu iki dizedeki söz sanatı, aşağıdakilerden hangisidir?aşağıdakilerden hangisidir?

A) Benzetme(teşbih)A) Benzetme(teşbih) B) CinasB) Cinas

C) Kişileştirme)C) Kişileştirme) D) İstiare D) İstiare

E) Abartma(mübalağa)E) Abartma(mübalağa)

1986-ÖYS1986-ÖYS

ÖRNEK SORULARÖRNEK SORULARYapıtlarında daha çok kırsal kesim insanlarını anlatan birkaçYapıtlarında daha çok kırsal kesim insanlarını anlatan birkaçyazar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’yla görüşmeye gider. Buyazar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’yla görüşmeye gider. Builgiden çok hoşnut olan Yakup Kadri, bir ara merakla konukilgiden çok hoşnut olan Yakup Kadri, bir ara merakla konukyazarlara, nerelerden geldiklerini sorar.Yazarlardan biriyazarlara, nerelerden geldiklerini sorar.Yazarlardan birigülerek: “Yaban’dan geliyoruz üstat, Yaban’dan!” der.gülerek: “Yaban’dan geliyoruz üstat, Yaban’dan!” der.Bu parçada geçen “Yaban’dan geliyoruz!” sözünde, aşağıdakiBu parçada geçen “Yaban’dan geliyoruz!” sözünde, aşağıdakiaçıklamaların hangisinde uygun bir söz sanatı vardır?açıklamaların hangisinde uygun bir söz sanatı vardır?A)A) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiğini bilmezlikten gelmeBir anlam inceliği yaratmak için bildiğini bilmezlikten gelmeB)B) Bir sözcüğü alışılmış anlamının dışında bir anlamda kullanmaBir sözcüğü alışılmış anlamının dışında bir anlamda kullanmaC)C) Söylenmek isteneni en az sözcükle anlatmaSöylenmek isteneni en az sözcükle anlatmaD)D) Bir gerçeği sezdirmek için bir sözün hem gerçek hem de mecaz Bir gerçeği sezdirmek için bir sözün hem gerçek hem de mecaz

anlamıyla kullanmaanlamıyla kullanmaE)E) Söz arasında, bilinen bir duruma işaret etmeSöz arasında, bilinen bir duruma işaret etme

1990-ÖYS1990-ÖYS

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

ÖRNEK SORULARÖRNEK SORULARAnavarza at oynağı/ Kana bulanmış gömleği/ Kıyman aAnavarza at oynağı/ Kana bulanmış gömleği/ Kıyman azalimler kıyman/ Koca karının bir zalimler kıyman/ Koca karının bir değneğideğneğiYaşlı bir kadının öldürülen tek oğlu için duyduğu Yaşlı bir kadının öldürülen tek oğlu için duyduğu acıyı dile getiren bu dörtlükte, aşağıdakiacıyı dile getiren bu dörtlükte, aşağıdakiaçıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır?vardır?A) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünmeA) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünmeB) Bir sözcüğü, iki anlamını birden sezdirecek biçimde B) Bir sözcüğü, iki anlamını birden sezdirecek biçimde

kullanmakullanmaC) Bir sözcüğü, gerçek anlamı dışında başka bir sözcük C) Bir sözcüğü, gerçek anlamı dışında başka bir sözcük

yerine kullanmayerine kullanmaD) Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bırakarak olguyu D) Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bırakarak olguyu

başka bir nedene bağlamabaşka bir nedene bağlamaE) Birkaç şeyi söyledikten sonra onlarla ilgili başka şeyleri bir E) Birkaç şeyi söyledikten sonra onlarla ilgili başka şeyleri bir

sıra gözeterek anlatmasıra gözeterek anlatma1988-ÖYS1988-ÖYS

“ “ Eğilmiş arza kanar, muttasıl kanar Eğilmiş arza kanar, muttasıl kanar güller “ A.Haşimgüller “ A.Haşim

Yukarıdaki dizede, gülün kanadığı Yukarıdaki dizede, gülün kanadığı söylenerek hangi edebi sanat söylenerek hangi edebi sanat yapılmıştır?yapılmıştır?

A)Teşhis B) Kapalı istiare C) KinayeA)Teşhis B) Kapalı istiare C) Kinaye

D) Açık istiare E) Hüsn-i ta’lilD) Açık istiare E) Hüsn-i ta’lil