20
Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013 KUAKLARIN FARKLILAAN DEERLERNE LKN EMK BR ARATIRMA Pınar SÜRAL ÖZER Doç.Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi, ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi letme Bölümü, [email protected] Engin Deniz ER Yrd.Doç.Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi, zmir Meslek Yüksekokulu ktisadi ve dari Programlar, [email protected] Ömür Neczan TMURCANDAY ÖZMEN Prof.Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi, letme Fakültesi letme Bölümü, [email protected] ÖZET: Kuaklar arasındaki farklılıklar yüzyıllardır ilgi çeken bir konu olmakla birlikte, iletmecilik alanında bilimsel aratırmalara konu olması henüz yenidir. dünyası 2000’li yıllarda çok sayıda rapor ve akademi dıından yayınla kuak farklılıklarını tartımaya balamı ancak yönetim ve insan kaynakları yazınında aratırmalar özellikle son be yıldır ivme kazanmıtır. Türk i dünyası ve akademik yazın açısından da seyir benzer ekildedir. Kuak olgusunun sosyoloji disiplini temelindeki tanımı, ulusal bir alt kültür olarak incelenmesi düüncesini de beraberinde getirmektedir. Bu çalıma emik yaklaım benimsenerek Türkiye’de çalıma yaamında kuakların i görme anlayıı ve i deerleri arasındaki farklılıkları sorgulamak ve kuakların bir arada yönetimine ilikin gelitirilecek strateji önerilerine yol gösterici olmak üzere tasarlanmıtır. Anahtar Kelimeler: Kuaklar, görme Anlayıı, Deeri, nsan Kaynakları Yönetimi AN EMIC RESEARCH ON GENERATIONAL DIFFERENCES IN WORK VALUES ABSTRACT: Although in generally differences between generations are an attractive issue for centuries, it is a quite new research topic in academic business literature. Businesses have been discussing differences between generations since the year 2000 and since then non-academic reports have been published. However almost for 5 years especially researches in management literature have gain importance. Also this worldwide issue have the same trend in Turkish literature. As it is discussed by some academics, the sociological background of generation concept is needed to be examined as a sub cultural issue. From this point of view with emic approach, this research is designed to understand differences about generations’ work mentality and work values in Turkish Businesses and also try to give some advices about how to manage generations together. Keywords: Generations, Work Mentality, Work Value, Human Resources Management GR Kuak olgusunun tarihsel geçmii incelendiinde bazı kaynaklarda tartımanın yazılı temellerinin Antik Yunan’a, bazılarında ise Eski Mısır Uygarlıı’na kadar uzandıı görülmektedir (Joshi vd., 2011:179). 2000’li yıllarda 1980’li yıllar ve sonrası doumlu gençlerin i yaamına girmesi ile birlikte tüm dünyada i yaamının çehresi hızla deimeye balamıtır. Bu dönemde, i yaamına yeni katılanların i deerleri ve davranıları ile ilgili farklılıkları konu alan çok sayıda görü, rapor ve özellikle akademi dıı yayın göze çarpmaktadır. Twenge'nin (2010:201) dikkat çektii gibi, Business Week, Fortune, The Wall Street Journal bu dönemde kuaklar arası farklılıklara ilikin yayınlar yapmılardır. Yönetim yazını incelendiinde ise, sözü edilen çok sayıda popüler yayına karılık, akademik aratırmaların henüz çok sınırlı olduu görülmektedir. Çalımaların akademik yazın dıında aırlık kazanmı olması, konunun belirli kalıpyargılar etrafında incelenmesi sorununu da beraberinde getirmitir, Gioncola (2006:33) bu durumu ‘kuak yaklaımının bilim olmaktan ziyade bir popüler kültür konusu olarak ele alındıı’ eletirisi ile deerlendirmitir. Yazın taramaları Amerika Birleik Devletleri (ABD) kökenli kuak farklılıklarına odaklı çalımaların 1980’li ve 1990’lı yıllarda çok kısıtlı olduuna iaret etmektedir (Smith, 2000:1-2 ve 43), ancak örgütsel alanda kuak ‘sorunu’nu inceleyen öncü çalımalar (Gusfield, 1957) da vardır. Kıdemli çalıanların farklılık algılarının yanında,

Kuşakların Farklılaşan İş Değerlerine İlişkin Emik Bir Araştırma

  • Upload
    deu

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

KUAKLARIN FARKLILAAN DEERLERNE LKN EMK BR ARATIRMA Pınar SÜRAL ÖZER Doç.Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi, ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi letme Bölümü, [email protected] Engin Deniz ER Yrd.Doç.Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi, zmir Meslek Yüksekokulu ktisadi ve dari Programlar, [email protected] Ömür Neczan TMURCANDAY ÖZMEN Prof.Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi, letme Fakültesi letme Bölümü, [email protected] ÖZET: Kuaklar arasındaki farklılıklar yüzyıllardır ilgi çeken bir konu olmakla birlikte, iletmecilik alanında bilimsel aratırmalara konu olması henüz yenidir. dünyası 2000’li yıllarda çok sayıda rapor ve akademi dıından yayınla kuak farklılıklarını tartımaya balamı ancak yönetim ve insan kaynakları yazınında aratırmalar özellikle son be yıldır ivme kazanmıtır. Türk i dünyası ve akademik yazın açısından da seyir benzer ekildedir. Kuak olgusunun sosyoloji disiplini temelindeki tanımı, ulusal bir alt kültür olarak incelenmesi düüncesini de beraberinde getirmektedir. Bu çalıma emik yaklaım benimsenerek Türkiye’de çalıma yaamında kuakların i görme anlayıı ve i deerleri arasındaki farklılıkları sorgulamak ve kuakların bir arada yönetimine ilikin gelitirilecek strateji önerilerine yol gösterici olmak üzere tasarlanmıtır. Anahtar Kelimeler: Kuaklar, görme Anlayıı, Deeri, nsan Kaynakları Yönetimi

AN EMIC RESEARCH ON GENERATIONAL DIFFERENCES IN WORK VALUES

ABSTRACT: Although in generally differences between generations are an attractive issue for centuries, it is a quite new research topic in academic business literature. Businesses have been discussing differences between generations since the year 2000 and since then non-academic reports have been published. However almost for 5 years especially researches in management literature have gain importance. Also this worldwide issue have the same trend in Turkish literature. As it is discussed by some academics, the sociological background of generation concept is needed to be examined as a sub cultural issue. From this point of view with emic approach, this research is designed to understand differences about generations’ work mentality and work values in Turkish Businesses and also try to give some advices about how to manage generations together. Keywords: Generations, Work Mentality, Work Value, Human Resources Management GR Kuak olgusunun tarihsel geçmii incelendiinde bazı kaynaklarda tartımanın yazılı temellerinin Antik Yunan’a, bazılarında ise Eski Mısır Uygarlıı’na kadar uzandıı görülmektedir (Joshi vd., 2011:179). 2000’li yıllarda 1980’li yıllar ve sonrası doumlu gençlerin i yaamına girmesi ile birlikte tüm dünyada i yaamının çehresi hızla deimeye balamıtır. Bu dönemde, i yaamına yeni katılanların i deerleri ve davranıları ile ilgili farklılıkları konu alan çok sayıda görü, rapor ve özellikle akademi dıı yayın göze çarpmaktadır. Twenge'nin (2010:201) dikkat çektii gibi, Business Week, Fortune, The Wall Street Journal bu dönemde kuaklar arası farklılıklara ilikin yayınlar yapmılardır. Yönetim yazını incelendiinde ise, sözü edilen çok sayıda popüler yayına karılık, akademik aratırmaların henüz çok sınırlı olduu görülmektedir. Çalımaların akademik yazın dıında aırlık kazanmı olması, konunun belirli kalıpyargılar etrafında incelenmesi sorununu da beraberinde getirmitir, Gioncola (2006:33) bu durumu ‘kuak yaklaımının bilim olmaktan ziyade bir popüler kültür konusu olarak ele alındıı’ eletirisi ile deerlendirmitir. Yazın taramaları Amerika Birleik Devletleri (ABD) kökenli kuak farklılıklarına odaklı çalımaların 1980’li ve 1990’lı yıllarda çok kısıtlı olduuna iaret etmektedir (Smith, 2000:1-2 ve 43), ancak örgütsel alanda kuak ‘sorunu’nu inceleyen öncü çalımalar (Gusfield, 1957) da vardır. Kıdemli çalıanların farklılık algılarının yanında,

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

özellikle 1980 sonrası doumlu yeni kuaın igücü devir oranlarındaki ve i deitirme sıklıklarındaki artı gibi nesnel göstergelerin iaret ettii bulgular 2000’ler sonrasında akademik yazında da aratırmacıların ‘çalıanların kuak farklılıklarına’ artan ilgisine neden olmutur (Macky vd., 2008:860; Sumola ve Suton, 2002:363). Akademik alanda gelien ilgi ile ortaya çıkan çalımaların odak noktası, kuakların i deerlerindeki farklılıkların doru deerlendirilmesi ile gelitirilecek stratejilerin, bu ‘farklılıkların neden olabilecei çatımaların’, yaratıcılıı, etkilii artıracak biçimde sinerjiye dönütürebileceidir (Kupperschmidt, 2000). Akademik ilgi, son yıllarda, örgütsel davranı ve insan kaynakları yönetimi alanında yeni stratejiler gelitirmek üzere, farklı disiplinlerdeki çalımaların kuramsal temel oluturmak üzere incelendii yayınlarla gelimektedir (Dencker vd., 2008, Joshi vd., 2010, Joshi vd.2011). Uluslararası yayınlar ve akademik yazına paralel biçimde 2000'li yıllarda Türkiye’de de kuak farklılıklarına olan ilgi artmıtır. Bu ilginin temel nedeni istatistiki gerçeklerde aranabilir. 2013 yılının Ocak ayında Türkiye statistik Kurumu verilerine 75 milyonu amı olan nüfusun içinde 25-34 ya aralıında bulunanların sayısı 12 milyon 815 bine ulamıtır (Türkiye statistik Kurumu, 2012, 9-13). Bu veriler 1980 sonrası doumlu yeni kuaın Türkiye nüfusunun yaklaık %35'ini oluturduuna iaret etmekte ve yeni kuaın Türk i yaamı için de önemini ortaya koymaktadır. Ancak önemine karılık konu ile ilgili çalımaların çounluu dünyada da olduu gibi, öncelikle i dünyası dergileri (örn: Bloomberg Businessweek Türkiye, 2012; Turkishtime, 2012); aırlıklı danımanlık yapanların katıldıı zirveler ile sınırlı kalmıtır (örn: ARELSEM Y Jenerasyonu Zirvesi 15 Mart 2012, stanbul; HR Dergi 3. Yaamında Kuaklar Zirvesi 6 Eylül 2012, stanbul; PERYÖN EGE, 3 Kuak 1 Zirve, 21-22 Eylül 2012, zmir). Verilere dayanan çalımaların da özellikle Y kuaını hedef aldıı ve yine özel aratırma kurumlarınca yürütüldüü (örn: Realta tarafından yürütülen 2012 yılında Bloomberg Businessweek Türkiye’de yayınlanan aratırma ile Virtua’nın gerçekletirdii ve 2012’de Mediacat’de yayınlanan aratırma) ancak akademik yazın tarandıında henüz çok az sayıda çalımanın olduu dikkat çekmektedir (örn: Özer, 2007; Yelkikalan ve Altın, 2010; Kele, 2011; Inelmen vd., 2012; Eris vd., 2013). Bununla birlikte, ulusal ve uluslararası yazında farklı ekillerde de adlandırılabilmekle birlikte (Milenyum Kuaı, Dijital Kuak vb.) çounlukla Y Kuaı adıyla anılan ve yine doum aralıkları üzerinde tam bir anlama olmamasına karın genellikle 1980 sonrasında domu ve 2000'lerle birlikte yerini bir sonraki kuaa (Z Kuaı) bırakmı bu kuak üyelerinin özelliklerine ilikin varsayımlar genellikle ABD kökenli yazından esinlenerek tartıılmaktadır. Bu nokta Susaeta ve çalıma arkadalarının (2011) aratırmalarının da çıkı noktasını oluturan, kuaklar arasındaki farklılıın kültürler arasında farklılık gösterip göstermedii noktasının yeterince sorgulanmadıının ve bu konuda pek az bilgi sahibi olunduunun da bir iaretidir. Kültürlerarası kuak farklılıklarına odaklanan pek az aratırma (örn. Egri ve Raltson, 2004; Murpy vd., 2004; Lynton ve April, 2012) vardır. Yakın gelecekte, öncül bazı aratırmalarda iaretleri görülen, gerek akademik gerekse uygulamaya yönelik çalımaların, kültürel balamı dikkate alacak ve yerel çözümlemeleri içerecek biçimde bir evrim izleyecei öngörülebilir. Bu ve benzeri aratırmalarla kuak farklılıklarını farklı disiplinlerin ııında kuramsal temelleri ile ele alan bilimsel analizlerin uygulamaya yön vermesi ve yüzyıllardır tartıılan olgunun bir mit mi yoksa bilimsel bir gerçek mi olduunun açıklık kazanması beklenmektedir. Sözü edilen noktalardan hareketle bu aratırmanın sorunsalı, kuakların i deerlerini Türk kültürü balamında deerlendirerek, i yaamı açısından anlaılması ve yönetilmesi önemli olan yeni kuaın i deerlerinin emik bir bakı açısı ve kendisinden önce gelen kuaklardan farklılaan yönleriyle tanımlanmasıdır. YAZIN TARAMASI VE KURAMSAL TEMELLER Çok sayıda farklı disiplin (sosyoloji, psikoloji, gerontoloji vb.) açısından kuaklara ilginin geçmii uzun olmakla birlikte, iletmecilik alanındaki aratırmaların tarihi nispeten kısa bir geçmie dayanmakta ve kuakların öncelikli olarak tüketici davranıları alanında ilgi çektii görülmektedir. Yönetim yazınında konuyla ilgili gelien ilginin odaı yeni kuaın (Y Kuaı) hangi özellikleriyle öncekilerden ayrıldıı ve bugünün i yaamını nasıl etkiledikleridir (Macky vd., 2008) Her bir kuaın deer, tutum, davranı, alıkanlık, motivasyon, otorite algısı ve liderlik beklentilerinin birbirinden farklı olduu genel olarak kabul görmekle birlikte (Crampton ve Hodge, 2007:16), kuaklar arasındaki benzerlik ve farklılıklara ve bunların yönetilmesine ilikin henüz yanıtlanmamı çok sayıda soru

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

vardır. Özellikle 2000'li yıllar ile gelien akademik ilginin, igücündeki çeitlilikte artıın beklendii önümüzdeki dönemde ivme kazanacaı öngörülmektedir. Kuak Kavramının Tanımlanması Kuak kavramının sözlük anlamı 'yaklaık olarak aynı yıllarda domu, aynı çaın artlarını, dolayısıyla birbirine benzer sıkıntıları, kaderleri paylamı, benzer ödevlerle yükümlü olmu kiilerin topluluu (http://www.tdk.gov.tr)' dur. Biyolojik temelli tanım kuaı ‘ebeveynlerin ve çocukların doumları arasında geçen ortalama zaman aralıı’ olarak tanımlar (Mc.Crindle, 2006:8, Kele, 2011:130). Bu tür bir tanımlama geçmite her 20-25 yıllık döneme bir kuaı yerletiriyorken bugün çocuk sahibi olma yaının giderek ötelenmesiyle bu aralık anlamını yitirmitir. Öte yandan yeni koullara göre biyolojik bir tanım yapmak ise çok uzun bir zaman aralıını kapsayan bir kuak sınıflandırması anlamına gelir ki bu da kuak olgusunun doru tanımından uzaklaılmasına neden olur. Bugün özellikle yönetim alanındaki aratırmaların Mannheim (1952)’ın da üzerinde durduu gibi, kuaı sosyolojik bir tanım içinde ele alması gerei ortaya çıkmaktadır. Sosyolojik tanımlar incelendiinde, kuaklar, belli tarihlerde domu, sosyalleme sürecinde ortak sosyal, politik, ekonomik vb. olaylardan etkilenmi, koullar gerei benzer sorumluluklar yüklenmi oldukları için ortak deer, inanç, beklenti ve davranılara sahip gruplar olarak açıklanabilir (Mannheim, 1952; Lower, 2008; Kupperschmidt, 2000, Joshi vd., 2011). Ya ve kuak kavramları arasındaki ayrımı yapmak kuak farklılıklarını anlamak açısından bir dier önemli noktadır. Arsenault 'un (2004) da üzerinde durduu gibi kuak üyeleri arasında ortak olarak paylaılan deer ve davranıların ya ve olgunlamayla (ya da yaam dönemleriyle) birlikte deieceini ve gözlemlenen farkların kuakla deil ya ile açıklanabileceini iddia etmek aratırmacıların kuak farklılıkları konusuna gerektii kadar özen göstermemesine neden olan yanılgılardan biri olmutur. Manheim'ın (1952) tanımından hareket eden aratırmacılar, kuak olgusunu biçimlendiren iki önemli ve ilikili unsura iaret etmektedirler: Birincisi, tarihsel süreç içindeki ortak konum, ikincisi ise bu tarihsel süreç içerisinde yaanan olaylar ve deneyimler etrafında biçimlenen ortak bilinçtir (Gilleard, 2004:108) Tarihsel süreç içerisinde gençlik çaındaki bireylerin yaamı oldukları önemli ulusal ve uluslarası olaylar ortak belleklerin olumasına neden olmakta ve bu ortak bellek de gelecek eilim, tercih ve davranıları ekillendirmektedir (Schuman ve Scott, 1989:360). Sosyolojik tanım esas alındıında, kuakları incelerken ‘ulusal alt kültür kuramından’ (Egri ve Raltson, 2004:210) hareket etmek gerei de belirginleir. Dolayısıyla sosyoloji temelli yazın kuak olgusunu ulusal sınırlar balamında ele almak gereine iaret ederken, bir toplumda deerlerin ekonomi deil kültür tarafından biçimlendirildiinin altını çizer (Lynthon ve April, 2012:62). Ancak bununla birlikte Edmunds ve Turner'ın (2005) savunduu bir baka görü, kuak sosyolojisinin 'küresel kuak' kavramını gelitirmesi gerektiini ifade etmektedir. Bu görüü destekleyenler tüm dünyada gençlerin birbirine benzediini ve dolayısıyla ekonomik ideolojinin kültürel deerleri biçimlendirebileceini savunmaktadır (Raltson vd., 1993:251, Theinmann vd., 2006:38). Küreselleme ve iletiim teknolojilerindeki gelimeler ile birlikte evrensel anlamda söz konusu benzerlikler artıyor görünmekle birlikte bu benzerliklerin ne kadar derinde veya yüzeyde olduu sorusu bu çalımanın sınırlarını aan ayrı bir tartıma konusudur. Yaamında Kuakların Sınıflandırılması ve Özellikleri Kültür, bir yandan ya ile algıyı etkilerken, kimi kültürlerde yalının kimilerinde gencin daha çok saygı görüyor olması gibi, kuakların sınıflandırılma biçimi ve adlandırılması da kültürden kültüre deiiklik göstermektedir. Örnein srail’de savalar kuakların ayrımında belirleyici noktayken, ABD’de ise doum oranları ile toplumsal etkisi büyük olan olaylar, kuakların sınıflandırılmasında belirleyici olmutur (Deal vd., 2010:194).

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

Yazın taraması yapıldıında, farklı kaynakların kuaklar ile ilgili tarih aralıklarını ve kuaa ait özellikleri farklı biçimlerde sınıflandırdıkları görülmektedir. Bu çalıma i yaamında fiilen çalıan konumunda olan kuakların igörme anlayıını kültürel balamda sorgulamayı amaçladıından öncelii de bazıları emekli olmu olsalar da bazıları hala çalıan sınıfında bulunan ve ABD etkisindeki yazında genelde sava sonrası bebek doum oranlarındaki artı ile ilgili olarak bebek patlaması kuaı adını alanları, onları izleyen X kuaını ve i yaamına en son katılan grup olan Y kuaını incelemektedir. Bebek Patlaması Kuaı 1944-1960 (Arsenault, 2004:125), 1940-1960 (Kuppersmith, 2000:66), 1943-1960 (Parry ve Urwin, 2011:80) yılları arasında doanlar olarak farklı kaynaklarda farklı biçimlerde sınıflandırılmılardır. Bu çalımada 1944-1960 aralıı sınıflandırma açısından esas alınmıtır. Yazın taraması sonucunda bu kuaın üzerinde durulan özelliklerinden bazıları Gürsoy ve çalıma arkadalarının aratırmalarında da öne çıkan (2008) ikolik, kendi kendini motive edebilen kıdem ve sadakatlerine balı olarak yükseltilmeyi ve ödüllendirilmeyi bekleyen, bununla birlikte deiime direnme eilimde olan kiiler olarak tarif edilmelerinin yanında i yaamına yaklaımlarının 'ne gerekiyorsa yap' olarak özetlenebilecei, aileleri dahil ii tüm i dıı yaam alanlarından önde tutuyor olmaları (Lester vd., 2012:342) ve 'çalımak için yaadıkları' olarak özetlenebilir. Bebek patlaması kuaı dürüstlüü izleyen kuaklardan daha çok önemseyen, ancak daha az kararlı ve hırslıdırlar (Arsenault, 2004:134) X Kuaı 1961-1980 (Arsenault, 2004:125), 1961-1980 (Kuppersmith, 2000:66) 1961-1981 (Parry ve Urwin, 2011:80) yılları arasında doanlar olarak farklı kaynaklarda farklı biçimlerde sınıflandırılmılardır. Bu çalımada 1961-1980 aralıı sınıflandırma açısından esas alınmıtır. Gürsoy ve çalıma arkadalarının (2008) aratırmalarına göre bu kuaın üyeleri önceki kuaktan daha çok i-yaam dengesi aramakta, belirsiz bir gelecek nedeniyle daha kaygılı ve daha materyalist bir yapıda, kendilerine verilen hedefleri gerçekletirir gerçekletirmez ödüllendirilmeyi bekleyen, terfi olanakları olduu ve ilerini ilginç buldukları sürece çalıtıkları kurumda kalan kiilerdir. Bu kuak üyeleri sadık, kanaat duyguları yüksek, teknolojiyi zorunlu olarak kullanmaya balamı ve otoriteye saygılıdırlar (Kele, 2011:131). Bu kuaın i yaamı ile ilgili duruu, pek çok çalımada, bir önceki kuaktan farklı biçimde ‘yaamak için çalımak’ olarak özetlenmektedir. Y Kuaı 1981-2000 (Arsenault, 2004:125), 1981-2000 (Kuppersmith, 2000:66), 1980-1990 (Kyles, 2005:54) 1982 ve sonrası (Parry ve Urwin, 2011:80) yılları arasında doanlar olarak farklı kaynaklarda farklı biçimlerde sınıflandırılmılardır. Bu çalımada 1981-2000 aralıı sınıflandırma açısından esas alınmıtır. Bu kuaın öncelikli ve en çok üzerinde durulan özellii kukusuz teknolojiye yatkınlıklarıdır (Kele, 2011:131). Pekala’nın (2001:38) da üzerinde durduu gibi teknik becerilerine karılık soyut (soft) becerilerinde bu kuak zayıftır. Bununla birlikte bu kuak üyelerinin giriimci bir ruha sahip oldukları da ifade edilmektedir. Gürsoy ve çalıma arkadalarının (2008) aratırmalarına göre bu kuak üyeleri üstlerinin kendilerini ismen tanımasını ve kendilerine duyarlı olmasını bekleyen kiiler olarak tarif edilmektedirler. Kendilerini rahatsız eden bir konu olduunda konuları çekinmeden tartıabilen yapıları bir anlamda ebeveynlerinin onları sürekli soru sormaya tevik ederek yetitirmi olduundan kaynaklanmı görünmektedir (Angelina, 2011:252). Kuaa verilen ismin ngilizce okunuunun aynı dilde 'neden' anlamına geliyor olmasının bu anlamıyla da deerlendirilmesinin gerekçelerinden biri de bu özellikleridir. Bu kuak, özgüven gibi bazı olumlu ve aksi de iddia ediliyor olmakla birlikte narsizm gibi bazı olumsuz kiilik özellikleriyle dier kuaklardan ayrılmaktadır (Deal vd., 2010:192). Cennama ve Gardner (2008) bu kuaın özgürlüüne dierlerinden daha dükün ancak öncekilere oranla statüye de daha çok önem veren bir kuak olduunu bulgulamılardır. Bu kuak, baımsız olmanın yanı sıra esneklik aramakta ve i-yaam dengesi beklemekte, hızlı örenebilmekle birlikte, çoklu görevlerde baarılı olmakta, geri bildirimleri en çok önemseyen ve sabırsız kiiler olarak tanımlanmaktadırlar (Zeeshan ve Iram, 2012:316). Ayrıca raporlarda iaret edilen ve i dünyasını yakından ilgilendiren bir baka özellikleri onlar için kurumsal sosyal sorumluluun çok deerli olmasıdır (PricewaterhouseCoopers, 2008). KUAKLARIN GÖRME ANLAYIINA LKN ARATIRMA yaamında kuak farklılıklarına ilikin yazın tarandıında kuakların farklılaan özelliklerinin, ie yönelik tutum ve davranılarının aratırma konusu yapılarak farklılıkları sinerjiye dönütürmek, olası olumsuz sonuçları engellemek üzere çözüm önerileri gelitirmek üzerine odaklanıldıı görülmektedir. Ancak benzer amacı taıyan aratırmaların farklı metodolojilerle sonuca ulamaya çalıtıkları dikkat çekmekte, bu durum genellemeler ve karılatırmalar yapmak açısından kısıtlar yaratmaktadır.

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

Bu aratırmanın amacı kapsamında, Türkiye'de çalıma yaamındaki kuak farklılıkları sorgulanırken, çalıma davranııyla ilgili gerçekçi ve gruplar arasında karılatırma yapmaya olanak salayan bütünleik bir çerçeve sunması açısından önemli görülen igörme anlayıının (Aldemir vd., 2003:8) daha gerçekçi ve nesnel bir çerçeve sunacaı ve yerel çözümleme açısından geçerli bir araç olacaı öngörülmütür. Aldemir ve çalıma arkadaları (2003:7) tarafından 'bireylerin, grupların ve kurumların belli bir amaca ulamak üzere gerçekletirdikleri etkinlikler sırasında sahip oldukları deer ve bilgilerin etkisiyle gelitirdikleri tutum' olarak tanımlanmı olan igörme anlayıı, yine yazarlarca ifade edildii biçimde 'kii, grup ve kurumların ilerini gerçekletirirken tercih ettikleri yöntemleri, araçları, süreçleri, sistemleri, karılıklı ilikilerini yönlendirmekte ve açıklamaktadır (Aldemir vd., 2003:7)'. Aldemir ve çalıma arkadalarının (2003) çalımasından hareketle bu aratırma kuakların (batı kaynaklı yazının etkisi ile bebek patlaması, X ve Y olarak adlandırılmı aktif olarak i yaamında bulunan üç kuak) farklılaan i deerlerini igörme anlayıı çerçevesinde tartımak üzere nicel olarak tasarlanmı ve aratırmada elde edilen verilerin deerlendirilmesinde SPSS 17,0 programı kullanılmıtır. Temel olarak açımlayıcı faktör analizi ile igörme anlayıının boyutları, korelasyon analizi ile boyutlar arasındaki ilikiler varyans analizi ve LSD testleri ile kuaklar arasında igörme anlayıı boyutları ve i deerleri arasındaki farklılama sorgulanmıtır. Aratırmanın Amacı ve Önemi Aratırmanın amacı, kuakların i deerlerini, igörme anlayıı odaında, Türk kültürü balamında deerlendirerek, kuak farklılıklarının yönetimine ilikin gelitirilecek stratejilere yol gösterici olmaktır. Batı kaynaklı yazındaki ayrımdan yola çıkarak üç kuaı igörme anlayıları ve i deerleri açısından karılatırmanın yanında, bu alanda yapılmı önceki aratırmaların (Eris vd., 2013:157) iaret ettii 'yeni kuaın da kendi içinde 1980 ve 1990 doumlu iki grup açısından farklılaıp farklılamadıı' sorusuna yanıt aramak da aratırmanın amaçları arasındadır. Aratırmanın, emik bir bakı açısıyla kültürel balamda Türkiye’de çalıma yaamında kuakların i deerlerini sorgulamak açısından öncü bir çalıma olması beklenmektedir. Bununla birlikte kuakların kendilerine özgü i deerlerini tartıarak insan kaynakları yönetiminde etkililii gelitirecek stratejilerin bilimsel bulgular ııında deerlendirilmesine olanak salayacak yeni aratırmalara ve uygulamaya yol göstererek alana katkı vermesi beklenmektedir. Çalıma, aynı zamanda Türkiye genelinde yürütülen ve kuakların farklılaan özelliklerini tanımlamayı amaçlayan bilimsel bir projenin de basamaklarından biridir. Aratırmanın Yöntemi, Teknii ve Örneklem Aratırma, emik yaklaım benimsenerek Türkiye’de i görme anlayıının boyutlarını inceleyen Aldemir ve çalıma arkadalarının (2005) aratırması ve bahsi geçen aratırma temelinde gerçekletirilen Doan ve çalıma arkadaları (2007) “Türkiye’de Yönetsel Deerler ve Yönetici Profili” adlı çalıması üzerine yapılandırılmıtır. görme anlayıı boyutlarını ve deerleri belirlemek üzere Aldemir ve çalıma arkadalarının (2003) gelitirdikleri yerel (32) ve batı (26) kaynaklı deerlerden oluan igörme anlayıı profili kullanılmıtır. Soru formunda bu deerler farklı algılamaları engellemek amacıyla Türk Dil Kurumu Sözlüü'nden yararlanılarak oluturulan tanımları ile yer almı, katılımcıların bu deer ve özelliklerin ilerini gerçekletirirken kendi benimsedikleri igörme anlayıını ne ölçüde temsil ettiini beli Likert Ölçei üzerinde (1= hiç temsil etmemektedir, 5= tam anlamıyla temsil etmektedir) belirtmeleri istenmitir Veriler, kiisel balantılar aracılııyla Türkiye genelinden, farklı kuaklarda (Bebek Patlaması, X ve Y) yer alan ve hali hazırda çalıan grupları temsil edecek biçimde rastsal olarak ulaılan ve deerlendirilmeye uygun bulunan 2006 kiinin yanıtlandırdıı soru formlarından elde edilmitir. Kuakların deer, davranı ve tutumlarındaki fark, büyük ölçüde yaamlarının belli bir döneminde sosyalleirken ortaya çıktıından, katılımcılara ‘yaamlarının ilk 15 yılını geçirdikleri yer’ sorulmu ve 81 farklı ilde yetimi katılımcılardan toplanan verilerin daılımı ile ilgili olarak ekil

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

1’de %1 ve üzerinde katılım salanan iller gösterilmitir. Veriler büyük ölçüde Ege Bölgesi’nden elde edilmi olup, iller bazında zmir (%22,1), Ankara (%6,3), stanbul (%6,1), Manisa (%5,5) ve Adana (%3,7) aırlıklı olarak yer almaktadır. ekil 1: Örneklemin Bölgesel Daılımı*

*81 ilde yetimi kiilerden veri toplanmı olup, ekilde %1 ve üzerinde katılım salanan iller gösterilmitir.

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

Tablo 1: Örneklemin Yapısı

Kuak

Bebek Patlaması Kuaı X Kuaı Y Kuaı (1981-1989) Y Kuaı (1990-1999)

%24 %41 %30 %5

Cinsiyet Erkek Kadın

%67 %33

Sektör Kamu Özel

%38 %62

letme Türü Holdinge Balı Holdinge Balı Deil

%28 %72

Çalıma Yılı

1 yıldan az 1-4 yıl 5-9 yıl 10-14 yıl 15-19 yıl 20-24 24 yıldan fazla

%1 %31 %16 %6 %4

%11 %32

Örenim Durumu

lkokul Ortaokul Lise Önlisans Lisans Yüksek Lisans Doktora Post-Doc

%10 %7

%24 %12 %38 %7 %1

%0,4 Tablo 1'de özetlendii biçimde, örneklemin yapısı ile ilgili özellikler incelendiinde, örneklemin kuaklar açısından i yaamındaki aırlıklarına paralel biçimde X Kuaı %41, Y kuaı (1981-1989 %30 ve 1990-1999 %5) %35 ve Bebek Patlaması Kuaı %24 olarak daıldıı görülmektedir. Katılımcıların %67’si erkek %33’ü kadındır. Sektör daılımı açısından %62 özel, %38 kamu kurumlarından katılım gerçeklemi olup, holdinge balı olmayan kurumlardan gelen yanıtların oranı %72’dir. Örneklemde yer alan kiiler aırlıklı olarak 24 yıl ve üstü deneyime (%32) sahip olanlarla 1-4 yıl arasında deneyimi olanlardır (%31), katılımcılar aırlıklı olarak (%38) lisans düzeyinde örenime sahip olmakla birlikte, farklı örenim düzeylerinden aratırmaya katılım olmutur. Bu bilgilere ek olarak elde edilen bulguların kuak farklılıından mı, yatan mı, dönemden mi kaynaklandıı sorusuna ilerleyen aama ve çalımalarda yanıt verebilmek için katılımcılardan kendilerine ulaılabilecek bir telefon veya elektronik posta adresi istenmi olup, katılımcıların %82’si bu bilgiyi paylamıtır. Gerçekletirilen Analizler ve Aratırma Bulgularının Deerlendirilmesi Aldemir ve çalıma arkadaları (2003) tarafından oluturulan yerel (32) ve batı (26) kaynaklı deerlerden oluan 58 deerin bulunduu igörme profilinin boyutlarını tespit etmek amacıyla açımlayıcı faktör analizi, faktörlerin ortalama ve standart sapmasını gösteren tanımlayıcı istatistikler, faktörler arasındaki ilikileri test etmek üzere korelasyon analizi ve kuaklar arasında faktörler ve deerler açısından farklılamayı sorgulamak için varyans ve post-hoc (LSD) analizler yapılmıtır.

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

Faktör Analizi Bulguları Gerçekletirilen faktör analizinde faktör modeli olarak ana bileenler analizinden yararlanılmı, faktör sayılarını belirlemek üzere temelde scree plot yönteminden yararlanılmı, kuramsal yapıyı en çok destekleyen faktör sayısında karar kılınarak dört faktörlü bir yapıya ulaılmıtır. Elde edilen KMO (,898) BTS (12500, p= ,000) deerleri örneklemin ve korelasyon matrisinin faktör analizine uygun olduunu göstermektedir. Faktör analizi bulguları Tablo 2'de özetlenmektedir. Analizde faktör yükleri 0,40'ın üzerinde kalan deerler dikkate alınmı, ulaılan dört faktörlü yapı toplam 39 deerden olumu, 19 deer yeterli yük almadıı için kapsam dıında kalmıtır. 39 deerin yerel ve batılı olmak üzere ayrımı incelendiinde, bunların 21'inin yerel 19'unun ise batı kaynaklı olduu görülmektedir. Aldemir ve çalıma arkadalarının (2003) çalımasında igörme anlayıı toplam 48 deer içeren be alt faktörde toplanmıtır, söz konusu çalımada balangıçta yer alan deerlerden 10'u boyutların dıında kalmıtır. lk faktör toplam varyansın %24,9'unu açıklayan biri batı kaynaklı olmak üzere 13 deerden oluan 'profesyonel igörme anlayıı'dır (=0,87) , ikinci faktör toplam varyansın %8,1'ini açıklayan tümü yerel kaynaklı 6 deerden oluan 'statü odaklı igörme anlayıı'dır (=0,60) , üçüncü faktör toplam varyansın %30,7'sini açıklayan 10’u yerel kaynaklı olup biri negatif yük alan ve 3’ü batı kaynaklı olup yalnızca biri pozitif yük alan 13 deerden oluan 'riya anlayıı'dır (=0,87), dördüncü faktör varyansın %30,4'ünü açıklayan biri dıında hepsi batı kaynaklı 11 deerden oluan 'akılcı igörme anlayıı'dır (=0,88) ve beinci faktör tümü yerel kaynaklı toplam varyansın %20,8'ini açıklayan 5 deerden oluan 'mistik kökenli igörme anlayıı'dır (=0,60). Tablo 2: Faktör ve Güvenilirlik Analizi Bulguları Profesyonel

ve Akılcı görme Anlayıı

Riya Odaklı görme Anlayıı

Statü Odaklı görme Anlayıı

Mistik Kökenli görme Anlayıı

Yetkinlik ,597 Sorumluluk ,575 Sorguculuk ,572 radecilik ,559 Yeniliklere Açık Olma ,556 sini yi Yapmak * ,525 leri Görülülük ,523 Ayrıntılara Önem Vermek ,502 Girikenlik ,502 Bilimsellik ,494 Baarı ,492 Akilcilik ,474 Bireyin Hak ve Özgürlükleri ,447 Adil Olma ,442 Disiplin ,435 Çalıkanlık ,430 Giriimcilik ,421 Hizipçilik* ,651 Katılık* ,595 Tembellik* ,583 sraf* ,566

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

Gösteri* ,553 Kayırmacılık* ,549 kiyüzlülük* ,529 Kukuculuk* ,513 Baskıcılık* ,496 Çıkarcılık* ,451 Rütbe ve Makam* ,674 Süreklilik* ,591 Sadakat* ,582 Merkeziyetçilik* ,577 Saygınlık ,508 Rekabet ,433 Din* ,665 Dostluk* ,621 Gelenekçilik* ,601 Aile Baları* ,584 Duygusallık* ,526 Kadercilik* ,509

TOPLAM AÇIKLANAN VARYANS 12,035 22,516 28,599 34,648 = .83 = .78 =.63 =.68

KMO = ,898 BTS = 12500,175 sd = 741 p = ,000 * aretli deerler yerel kaynaklı deerler olup, dierleri batı kaynaklıdır. Aratırmanın faktör analizi bulgularına göre 39 deer dört faktörde toplanmıtır. lk faktör toplam varyansın %12'sini açıklayan biri yerel olmak üzere 17 deerden oluan 'profesyonel ve akılcı igörme anlayıı'dır (=0,83). Bu faktör Aldemir ve çalıma arkadalarının (2003) çalımalarında birlemesini bekledii fakat birlemeyen birinci ve dördüncü faktörlerdeki deerleri kapsamaktadır. Bu deerlerden yalnızca biri 'iini iyi yapmak' yerel deer olarak ele alınmı olmakla birlikte, bu deerin yerellii sorgulamaya açıktır. kinci faktör toplam varyansın %22,5'inin açıklayan tümü yerel 10 deerden oluan 'riyaya dayalı igörme anlayıı'dır (=0,78). Aldemir ve çalıma arkadalarının (2003) çalımasında kapsam dıında kalmı 'tembellik' ve statü odaklı igörme anlayıında yük almı 'baskıcılık' bu faktörde yer almaktadır. Üçüncü faktör toplam varyansın %28,6'sını açıklayan dördü yerel ikisi batılı deerlerden oluan 'statü odaklı igörme anlayıı'dır (=0,63). Dördüncü faktör toplam varyansın %34,6'sını açıklayan tümü yerel altı deerden oluan 'mistik kökenli igörme anlayıı'dır (=0,68), bu faktörün yapısı Aldemir ve çalıma arkadaları (2003) ile bir tek söz konusu çalımada akılcı igörme faktöründe yer almı olan 'dostluk' deerinin bu faktörde yük alması ile farklılamaktadır. Tanımlayıcı statistikler ve Korelasyon Analizi Bulguları Faktör analizi sonucunda tanımlanan dört faktörün ortalama ve standart sapmalarına ilikin istatistikler Tablo 3'de özetlenmektedir. En yüksek ortalama 'profesyonel ve akılcı igörme anlayıı' (x= 4,19) faktörünündür, bu faktörü sırasıyla 'statü odaklı igörme anlayıı' (x=3,45), 'mistik kökenli igörme anlayıı' (x= 0,68), 'riyaya dayalı igörme anlayıı' (x= 1,98) izlemektedir.

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

Tablo 3: görme Anlayıı Faktörlerine likin Tanımlayıcı statistikler X S Profesyonel ve Akılcı görme Anlayıı 4,1929 ,48244 Riyaya Dayalı görme Anlayıı 1,9786 ,73525 Statü Odaklı görme Anlayıı 3,4508 ,73746 Mistik Kökenli görme Anlayıı 2,9729 ,80799 Tablo 4'de faktörler arasındaki ilikileri incelemek üzere gerçekletirilen korelasyon analizi bulguları yer almaktadır. Analiz bulgularına göre en güçlü olumlu iliki tümüyle yerel kaynaklı deerlerden oluan 'riyaya dayalı igörme anlayıı' ile 'mistik kökenli igörme anlayıı' arasındadır (r= ,329, p 0,01). En güçlü fakat olumsuz iliki ise 'riyaya dayalı igörme anlayıı' ile biri hariç tümüyle batılı deerlerden oluan (Aldemir ve çalıma arkadaları tarafından yerel olarak ifade edilmi ancak yerellii sorgulanabilir görülen 'iini iyi görmek' deerini içeren) 'profesyonel ve akılcı igörme anlayıı' arasındadır (r= -,395, p 0,01). 'Profesyonel ve akılcı igörme anlayıı' ile 'mistik kökenli igörme anlayıı' arasındaki iliki de daha zayıf olmakla birlikte beklendii gibi olumsuzdur (r= -,098, p 0,01). 'Statü odaklı igörme anlayıı'nın dier faktörlerle ilikisi incelendiinde, tüm faktörlerle ilikisinin olumlu olduu, ilikilerin sırasıyla 'mistik kökenli igörme anlayıı' ile (r= ,276, p 0,01) 'profesyonel ve akılcı igörme anlayıı' ile (r= ,195, p 0,01) 'riyaya dayalı igörme anlayıı' ile (r= ,151, p 0,01) düzeylerinde gerçekletii görülmektedir. Tablo 4: görme Anlayıı Faktörleri Arasındaki likiler Profesyonel

ve Akılcı görme Anlayıı

Riyaya Dayalı görme Anlayıı

Statü Odaklı görme Anlayıı

Mistik Kökenli görme Anlayıı

Profesyonel ve Akılcı görme Anlayıı 1 -,395** ,195** -,098** Riyaya Dayalı görme Anlayıı -,395** 1 ,151** ,329** Statü Odaklı görme Anlayıı ,195** ,151** 1 ,276** Mistik Kökenli görme Anlayıı -,098** ,329** ,276** 1 ** Korelasyon 0,01 düzeyinde anlamlıdır (çift kuyruklu) Faktörlerin ve Deerlerin Kuaklar Arasında Farklılamasına likin Bulgular Faktör ortalamalarının kuaklar açısından farklılaıp farklılamadıını test etmek üzere gerçekletirilen ve Tablo 5'de özetlenen ANOVA analizi bulgularına göre istatistiksel olarak anlamlı biçimde farklılaan tek faktör 'mistik kökenli igörme anlayıı' olmutur (F=3,226, p 0,05). 'Riyaya dayalı i görme anlayıı' ile ilgili deerler incelendiinde (F=3,226, p= 0,057) olarak bulgulanmıtır, bu bulgu post-hoc analizde bazı kuaklar arasında anlamlı bir farklılama bulunacaına iaret etmitir. Dier boyutlar açısından kuaklara göre faktörlerin ortalamalarındaki farklılıklar istatistiksel olarak anlamlı deildir. Tablo 5: Faktörler Açısından Kuaklar Arasında Farklılamanın Testi- Üç Kuak Üzerinden Karılatırma (ANOVA) F Anlamlılık Profesyonel ve Akılcı görme Anlayıı 1,114 ,328 Riyaya Dayalı görme Anlayıı 2,868 ,057 Statü Odaklı görme Anlayıı 1,701 ,183 Mistik Kökenli görme Anlayıı 3,226 ,040

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

görme anlayıının boyutlarında kuaklar açısından anlamlı görülen ortalama farklılıkların hangi kuaklar arasında ve ne yönde gerçekletiini analiz etmek üzere gerçekletirilen post-hoc LSD testinin bulguları Tablo 6'da özetlenmektedir. Bulgular; 'riyaya dayalı igörme anlayıı' açısından ortalamalar arasındaki anlamlı istatistiksel farklılıın yalnızca X ve Y kuakları arasında ortaya çıktıı, Y kuaının bu boyuttaki ortalamasının X kuaının ortalamasından istatistiksel olarak anlamlı biçimde farklılatıı görülmektedir. 'Mistik kökenli igörme anlayıı' açısından ise bebek patlaması kuaı ile hem X hem de Y kuakları arasıdaki ortalama farklılıklarının istatistiksel olarak anlamlı olduu bulgulanmıtır. Buna göre, bebek patlaması kuaı kendisinden sonra gelen kuaklardan daha yüksek mistisizme sahipken, birbirini izleyen X ve Y'ler arasında aynı anlamlı fark bulunamamıtır. Tablo 6: Faktör Boyutları Açısından Kuaklar Arasında Farklılamanın Testi- Üç Kuak Arasında Karılatırma (LSD)

Faktörler Kuaklar Fark

Riyaya Dayalı görme Anlayıı

Bebek Patlaması X -,00221

Y -,08779

X Bebek Patlaması ,00221

Y -,08559*

Y Bebek Patlaması ,08779

X ,08559*

Mistik Kökenli görme Anlayıı

Bebek Patlaması X ,10478*

Y ,11587*

X Bebek Patlaması -,10478*

Y ,01109

Y Bebek Patlaması -,11587*

X -,01109

* Ortalamalar arasındaki farklılıklar 0,05 düzeyinde anlamlıdır. 'Yeni kuaın da kendi içinde 1980 ve 1990 doumlu iki grup açısından farklılaıp farklılamadıı' sorusuna yanıt aramak amacıyla 1980'li yıllarda doanlarla, 1990'lı yıllarda doanlar ayrılarak dört grup karılatırarak yapılan analizde farklılık 'profesyonel ve akılcı igörme anlayıı dıındaki' tüm faktörler için Tablo 7'de görüldüü gibi istatistiksel olarak anlamlı olarak bulgulanmaktadır. Tablo 7: Faktörler Açısından Kuaklar Arasında Farklılamanın Testi- 80 ve 90 Kuak Ayrımı ile Dört Kuak Üzerinden Karılatırma (ANOVA) F Anlamlılık Profesyonel ve Akılcı görme Anlayıı ,797 ,495 Riyaya Dayalı görme Anlayıı 4,271 ,005 Statü Odaklı görme Anlayıı 5,384 ,001 Mistik Kökenli görme Anlayıı 3,346 ,018

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

görme anlayıının boyutlarında yeni kuak iki alt gruba ayrıldıında anlamlı görülen ortalama farklılıkların hangi kuaklar arasında ve ne yönde gerçekletiini analiz etmek üzere gerçekletirilen post-hoc LSD testinin bulguları Tablo 8'de özetlenmektedir. Bulgular; 'riyaya dayalı igörme anlayıı' ve 'statü odaklı igörme anlayıı'nın açısından ortalamalar arasındaki anlamlı istatistiksel farklılıın 1990'lı yıllarda doanlar ile dier üç grup arasında var olduunu ve 1990'lıların bu faktörlerdeki ortalamalarının dier gruplardan istatistiksel olarak anlamlı biçimde yüksek olduunu göstermektedir. ‘Statü odaklı igörme anlayıı’nda 1980’li yıllarda doan grup ile bebek patlaması kuaı arasındaki fark da altı çizilmesi gereken bir baka bulgudur. 'Riyaya dayalı igörme anlayıı' açısından ise 1980'li yıllarda doanların kendisinden önce gelen kuaklardan anlamlı biçimde fark göstermemektedir. 'Mistik kökenli igörme anlayıı' açısından ise bebek patlaması kuaı ile hem X hem de 1980'li yıllar doumlu kuaklar arasıdaki ortalama farklılıklarının istatistiksel olarak anlamlı olduu bulgulanmıtır. Buna göre, bebek patlaması kuaı kendisinden sonra gelen bu kuaklardan daha yüksek mistisizme sahipken, 1990'lılarla aralarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulgulanamamıtır.

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

Tablo 8: Faktör Boyutları Açısından Kuaklar Arasında Farklılamanın Testi 80’li ve 90’lı Yıllarda Doanlar Ayrımı ile Dört Kuak Üzerinden Karılatırma (LSD)

Faktörler Kuaklar Fark

Riyaya Dayalı görme Anlayıı

Bebek Patlaması X -,00486 Y (1981-1989) -,05454 Y (1990-1999) -,30589*

X Bebek Patlaması ,00486 Y (1981-1989) -,04968 Y (1990-1999) -,30103*

Y (1981-1989) Bebek Patlaması ,05454 X ,04968 Y (1990-1999) -,25135*

Y (1990-1999) Bebek Patlaması ,30589* X ,30103* Y (1981-1989) ,25135*

Statü Odaklı görme Anlayıı

Bebek Patlaması X ,06350 Y (1981-1989) ,10303* Y (1990-1999) -,22364*

X Bebek Patlaması -,06350 Y (1981-1989) ,03953 Y (1990-1999) -,28714*

Y (1981-1989) Bebek Patlaması -,10303* X -,03953 Y (1981-1989) -,32667*

Y (1990-1999) Bebek Patlaması ,22364* X ,28714* Y (1981-1989) ,32667*

Mistik Kökenli görme Anlayıı

Bebek Patlaması X ,11008* Y (1981-1989) ,14537* Y (1990-1999) -,01096

X Bebek Patlaması -,11008* Y (1981-1989) ,03529 Y (1990-1999) -,12104

Y (1981-1989) Bebek Patlaması -,14537* X -,03529 Y (1981-1989) -,15634

Y (1990-1999) Bebek Patlaması ,01096 X ,12104 Y (1981-1989) ,15634

* Ortalamalar arasındaki farklılıklar 0,05 düzeyinde anlamlıdır.

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

Kuaklar açısından igörme anlayıındaki farklılıkların analizine ek olarak her bir i deerine ilikin farklılıklara ilikin analizler gerçekletirilmitir. Deerler ile ilgili ANOVA analizi bulgularından hareketle istatistiksel olarak anlamlı farklardan söz edilebilecek deerler için gruplararası farklılıkların testinde LSD testinden yararlanılmıtır, deerlerdeki farklılıklara ilikin bulgular ilgili oldukları faktörler de dikkate alınarak Tablo 9'da özetlenmektedir. Tablo 9: Deerlerin Kuaklar Açısından Farkları - Üçlü ve Dörtlü Karılatırma Bulguları

Profesyonel ve Akılcı görme Anlayıı

Sorumluluk Disiplin Çalıkanlık Adil Olma

Riyaya Dayalı görme Anlayıı

Gösteri Hizipçilik Kukuculuk Katılık Kayırmacılık (+)

Statü Odaklı görme Anlayıı

Saygınlık (-) Rütbe ve Makam Sadakat Merkeziyetçilik (+)

Mistik Kökenli görme Anlayıı Aile Baları Gelenekçilik

Faktör Analizinde Yük Almamı Deerler

Tevazu (-) Bilgi Paylaımı Maddiyatçılık Dürüstlük Milliyetçilik Kanaatkarlık Çıkarcılık (+) Hizipçilik (+) Risk Alma (+)

(-) Dörtlü karılatırmada istatistiksel olarak farkın anlamlı olmadıı deerler. (+) Üçlü karılatırmada farkın istatistiksel olarak anlamlı olmayıp, karılatırma dörtlü yapıldıında anlamlı farklar bulunan olan deerler. 'Profesyonel ve akılcı igörme anlayıı' boyutunda hem üçlü hem de dörtlü karılatırmalarda sorumluluk, disiplin, çalıkanlık ve adil olma deerlerinde anlamlı farklılıklar vardır. Sorumluluk (i görürken gerçekletirilen davranıların ve yetki kapsamındaki bir olayın sorumluluunu üstlenebilmek), disiplin (i görürken sistematik, programlı, zamanlı olmak), çalıkanlık (i görürken çok çalımak, çalımayı sevmek) deerlerinin ortalamaları Y kuaı için kendisinden önce gelen her iki kuaktan daha düüktür, karılatırma dörtlü yapıldıında ise söz konusu farkın yalnızca 1980'liler için istatistiksel olarak anlamlı olduu bulgulanmaktadır. statistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte sorumluluk ve çalıkanlık açısında en yüksek ortalamaya sahip grup ise bebek patlaması kuaıdır. statistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte disiplin açısında en yüksek ortalamaya sahip grup ise X kuaıdır Adil olma (i görürken hak ve hukuka uymak, hakkı gözetmek, dorulukla hareket etmek), deerinin ortalaması bebek patlaması kuaı için kendisinden sonraki her iki kuaktan istatistiksel olarak anlamlı biçimde yüksektir, 1990'lı yıllarda doanlar ayrı incelediinde aynı bulgu geçerlidir. Dörtlü gruplandırma ile farklılık test edildiinde bu deerde 1990’lı yıllarda doanların ortalamasının tüm dier gruplardan anlamlı biçimde düük olduu görülmektedir.

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

'Riyaya dayalı igörme anlayıı' boyutunda gösteri, hizipçilik, kukuculuk, katılık deerlerinde anlamlı farklılıklar vardır. Gösteri (i görürken bakalarını etkilemek için yapay ve suni düzenlemelere önem vermek) deerinin ortalaması Y kuaı için kendisinden önce gelen her iki kuaktan daha yüksektir, karılatırma dörtlü yapıldıında da bulguların yorumu deimemektedir. statistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte gösteri açısında en düük ortalamaya sahip grup ise X kuaıdır. Hizipçilik (i görürken topluluk içinde, görü ve düünce bakımından ayrılık gösteren, bütünlüü bozan gruplara dahil olmak, grup oluturmak) deerinin ortalaması Y kuaı için yalnızca X kuaından istatistiksel olarak anlamlı biçimde yüksektir, ancak karılatırma 1990'lılar ayrılarak yapıldıında bu grubun söz konusu deerdeki ortalamasının dier tüm gruplardan istatistiksel olarak anlamlı biçimde yüksek olduu görülmektedir. X kuaının bu deerdeki ortalaması istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte da bebek patlaması kuaından da düüktür. Bulgulara göre en az hizipçi olan grup X kuaıdır. Kukuculuk (i görürken bakalarının amaç ve niyetlerinden kuku duymak) deerinin ortalaması Y kuaı için yalnızca bebek patlaması kuaından istatistiksel olarak anlamlı biçimde yüksektir. Karılatırma dörtlü yapıldıında 1990'lıların tüm gruplardan istatistiksel olarak anlamlı biçimde daha kukucu olduu görülmektedir. Bulgulara göre en kukucu grup 1990 sonrası domu olanlarken, istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte bu deerde ortalaması en düük olan grup bebek patlaması kuaıdır. Katılık (i görürken belli ilkelere sıkı sıkıya balı hogörüsüz olmak) deerinin ortalaması Y kuaı için yalnızca X kuaından istatistiksel olarak anlamlı biçimde düüktür. Karılatırma dörtlü yapıldıında 1980'lilerin istatistiksel olarak anlamlı biçimde hem X'lerden hem de 1990'lılardan daha az katı olduu ancak 1990'lılar ile X'ler arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadıı görülmektedir. statistiksel olarak bebek patlaması kuaı açısından anlamlı olmamakla birlikte en az katı olanların 1980 doumlu olanlarken, en katı olanlar ise 1990’lı yıllarda doanlardır. Karılatırma dörtlü yapıldıında bu igörme boyutunda, kayırmacılık (i görürken belli kiileri, grupları veya kurumları bakalarının veya iin zararı pahasına tutmak, kolaylık salamak) deerindeki farklar da istatistiksel olarak anlamlı olarak bulgulanmaktadır. LSD testine göre, 1990’lı yıllarda domu olanlar kayırmacılık deerinde tüm dier kuaklardan istatistiksel olarak anlamlı biçimde daha yüksek ortalamaya sahiptirler. statistiksel olarak anlamlı olmasa da bu deerde tüm gruplardan düük ortalamalar X grubuna aittir. 'Statü odaklı igörme anlayıı' boyutunda saygınlık, rütbe ve makam, sadakat deerlerinde anlamlı farklılıklar vardır. Saygınlık (i görürken saygı görme, güvenilir olma çabası içine girme) deerinin ortalaması Y kuaı için yalnızca bebek patlaması kuaından istatistiksel olarak anlamlı biçimde düüktür. Karılatırma dörtlü yapıldıında bu deerde istatistiksel olarak anlamlı bir farka rastlanmamaktadır. statistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte bebek patlaması kuaının bu deerde ortalaması kendisinden sonra gelen her iki kuaktan da yüksektir. Rütbe ve makam (i görürken rütbe ve makam sahibi olmayı ve olanları önemsemek) deerinin ortalaması X kuaı için hem kendisinden önce gelen bebek patlaması kuaından hem de kendisinden sonra gelen Y kuaından daha düüktür. Karılatırma dörtlü yapıldıında 1990'lılar için bu deerin dier tüm gruplardan istatistiksel olarak anlamlı biçimde yüksek olduu görülmektedir. 1980 doumlular ise yalnızca X'lerden anlamlı biçimde yüksek bir ortalamaya sahiptirler. Sadakat (i görürken belli kii ve gruplara sıkı sıkıya balılık duymak) deerinin ortalaması bebek patlaması kuaı için istatistiksel olarak anlamlı biçimde X ve istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte Y kuaklarından yüksektir. statistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte bu deer açısından Y kuaının ortalaması X kuaından yüksektir. statistiksel olarak anlamlı olmasa da en az sadık grup X kuaıdır. 1990 doumlular ayrıca karılatırıldıklarında 1980'lilerden ve X'lerden istatistiksel olarak anlamlı biçimde sadık oldukları bulgulanmaktadır. Karılatırma dörtlü yapıldıında bu faktörde merkeziyetçilik (i görürken otoritenin ve iin tek bir merkezde toplanmasından yana olmak) deerindeki farklılama da anlamlı olmaktadır, 1990 doumlular bebek patlaması ve 1980'li gruptan daha merkeziyetçiyken, X'ler de 1980'lilerden daha merkeziyetçidir. 'Mistik kökenli igörme anlayıı' boyutunda aile baları ve gelenekçilik deerlerinde anlamlı farklılıklar vardır. Aile baları (i görürken aile üyelerinin istek ve arzularını önde tutmak) deerinin ortalaması Y kuaı (karılatırma dörtlü yapıldıında yalnızca 1990 doumlular) için istatistiksel olarak anlamlı biçimde bebek patlaması, istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte X kuaklarından düüktür. statistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte bu deerde en yüksek ortalama bebek patlaması kuaındadır. Gelenekçilik (geçmiten süregeldikleri için önemsenen, benimsenen, desteklenen kültürel alıkanlıkları, bilgi ve töreleri dikkate alarak i görme) deerinin ortalaması Y kuaı için istatistiksel olarak anlamlı biçimde bebek patlaması ve istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte X kuaklarından düüktür. statistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte bu deerde de en yüksek ortalama bebek patlaması kuaındadır. Karılatırma dörtlü yapıldıında bebek patlaması kuaının istatistiksel olarak anlamlı biçimde X'lerden ve 1980'lilerden daha gelenekçi oldukları görülmektedir.

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

Faktör analizinde yük almadıkları için analizden çıkarılan tevazu, bilgi paylaımı, maddiyatçılık, dürüstlük, milliyetçilik, kanaatkarlık ve adil olma deerlerinin ortalamalarında da kuaklar açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulgulanmıtır. Kapsam dıında kalmı olmakla birlikte, kuakları tanımlayabilmek için ek bilgiler verebilecei düüncesi ile istatistiksel olarak anlamlı olan bu bulgular da raporlanmıtır. Tevazu (i görürken tevazu göstermek, gösterie önem vermemek) deerinin ortalaması Y kuaı için kendisinden önceki her iki kuaktan istatistiksel olarak anlamlı biçimde yüksektir. Karılatırma dörtlü yapıldıında bu deerde istatistiksel olarak anlamlı bir farka rastlanmamaktadır. Bilgi paylaımı (i görürken bilgiyi bölümek, bilgiyi saklamamak) deerinin ortalaması Y kuaı (karılatırma dörtlü yapıldıında yalnızca 1980'liler) için X kuaından istatistiksel olarak anlamlı biçimde düüktür. Maddiyatçılık (i görürken para, mal ve bunun gibi eylere önem verme) deerinin ortalaması Y kuaı için kendisinden önceki her iki kuaktan istatistiksel olarak anlamlı biçimde yüksektir. Karılatırma dörtlü yapıldıında 1980'lilerle X'ler arasındaki fark anlamsızlamaktadır. Dürüstlük (i görürken sözünde ve davranılarında doruluktan ayrılmamak), milliyetçilik (i görürken maddi ve manevi açıdan millet çıkarlarını önde tutmak), kanaatkarlık (i görürken azla, elindeki ile yetinmek, daha fazlasını istememek) deerlerinin ortalamaları Y kuaı için kendisinden önceki her iki kuaktan istatistiksel olarak anlamlı biçimde düüktür. Ayrım dörtlü yapıldıında kanaatkarlık için bu durum yalnızca 1980'li grup için anlamlı olmaktadır. Öte yandan 1990'lılar istatistiksel olarak anlamlı biçimde tüm gruplardan daha çıkarcı (i görürken yalnız kendi çıkarlarını düünmek), hizipçi (i görürken, topluluk içinde inanç ve düünce bakımından ayrılık gösteren, bütünlüü bozan gruplara dahil olmak, grup oluturmak) ve bununla birlikte risk almaya (i görürken gerektiinde zarar urama tehlikesini göze alabilmek) açıktırlar. SONUÇ 2000'li yıllarla birlikte gerek popüler i dünyası dergilerinde ve medyada gerekse akademik yazında kuaklar arasındaki farklılıkların yönetimine artan bir ilgi olduu dikkat çekmektedir. Bu ilginin temel nedeni kukusuz 1980 sonrası doan yeni bir kuaın i yaamına katılması ve belki de i dünyasının kurallarını, kalıplarını, hiç olmadıı kadar çok deiime zorluyor olması olarak görülebilir. Kuaklarla ilgili kuramsal tartımalar her ne kadar küreselleme ve özellikle biliim teknolojilerindeki geliimle birlikte, kültürden baımsız olarak kuakların birbirine yakınlatıını ve belki de ‘küresel bir kuak’tan söz etmek gerektiini ileri sürseler de, sosyolojik bir olgu olan kuaı tümüyle kültürel balamdan baımsız deerlendirmek, emik kaygılı çalımaların seyrinden de anlaılabilecei gibi hatalı olacaktır. Yazın tarandıında i yaamında kuaklar olgusunun batı kaynaklı bir etkiyle kuak özelliklerinin dünyanın her yerinde aynı olduu varsayımıyla ele alındıı eletirisi yapılabilir. Bununla birlikte, bu ele alı tarzı ‘küresel kuak’ olgusuyla da savunulmayan, kalıplamı ve çounlukla sorgulanmayan bir çerçeve içindedir. Aratırma bu kaygı ve eletirilerden yola çıkarak Türk igörme anlayıı balamında kuakların i deerlerini karılatırmakta ve aynı amaçla gerçekletirilmi önceki aratırmalarda ortaya atılan 1980 sonrasında doan grubun içinde de bir ayrıma söz konusu olabilir mi sorusuna da kısıtlar ölçüsünde yanıt aramaktadır. Bu anlamda kısıtlardan biri örneklemin içinde yer alan 1990 sonrası doumluların (her ne kadar çalıan nüfusa oranlandıklarında da oranları 1980 doumlulardan düük olsa da) sınırlı olmalarıdır. kincisi aratırmanın kesitsel olmasından dolayı özellikle i yaamında nispeten yeni sosyalleen 1980 ve daha ziyade 1990 doumlularla ilgili bulgulanan farkların kuaa özgü olarak nitelenebilmesi için boylamsal izlemeye de gereksinim olduu gerçeidir. Bu kısıtlara karılık aratırmanın Türk kültürü ve igörme anlayıı balamında öncü ve kuaklar açısından karılatırmalı bir çalıma olmasının bu anlamda izleyen aratırmalara yol göstermesi ve alana katkı salaması beklenmektedir. Aratırma bulgularından hareketle dört ana grup açısından genel bir deerlendirme yapıldıında aaıdaki noktaların öne çıktıı görülmektedir. Bebek patlaması kuaı üyeleri çalıkanlık, sorumluluk, adalet deerlerinde kendisinden sonra gelen kuaklardan öndedirler ve saygı duymayı genç kuaklardan daha fazla önemsemektedirler. Tüm dier kuaklardan daha az kukucu oldukları dolayısıyla dierlerine daha fazla güvendikleri, sadakati ve gelenekleri de en çok önemseyen grup oldukları görülmektedir.

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

X kuaı üyeleri gösteri, hizipçilik ve kayırmacılıkta kendisinden önce ve sonra gelenlerden daha geridedirler, bununla birlikte saygı görmeyi de en az önemseyen ve sadakat duygusu en zayıf kuaktırlar. Dier yandan en disiplinli ve en katı grup oldukları görülmektedir. Y kuaı üyeleri gösterie kendisinden önce gelen kuaklardan daha çok deer vermektedir. Buna karılık dürüstlük ve milliyetçilik açısından öncekilerden geridedirler. Bu grup en az katı olan gruptur. 1980'li yıllarda doan grubun üyeleri kendisinden önceki kuaklara kıyasla sorumluluk, disiplin, çalıkanlık ve kanaatkarlık açısından zayıftır. X kuaından daha az bilgi paylamaya yatkın oldukları ve en az katı olan grubu temsil ettikleri bulgulanmıtır. 1990'lı yıllarda doan grubun üyeleri hizipçilik, kukuculuk, maddiyatçılık, çıkarcılık ve risk alma açısından önceki kuaklardan daha öndedirler. Bu kuaın aile baları bebek patlaması kuaı ile kıyaslandıında zayıftır. Adaleti dier gruplara kıyasla daha az önemsedikleri ancak rütbe ve makamın ise onlar için önemli olduu göze çarpmaktadır. Aile baları ve gelenekçilik deerlerinin kuaktan kuaa zayıfladıı kuaklararası farklılama açısından dikkat çeken bir baka bulgudur. Aratırma bulguları yazın taramasında öne çıkan ve bebek patlaması kuaını ayırt edici olduuna iaret edilen özellikleri ile büyük ölçüde örtümektedir. Gürsoy ve çalıma arkadalarının (2008), Lester ve çalıma arkadalarının (2012) ve alanda çalıan dier baka aratırmacıların da gerçekletirdii aratırmalarda bu kuaın üyeleri iini önemseyen, hatta ikolik kiiler olarak tanımlanmaktadır. Çalıkanlık ve sorumluluk deerlerinde tüm gruplardan yüksek olan ortalamaları, bir kere daha onların “çalımak için yaamı” bir kuak olduklarına dikkat çekmektedir. Yazında incelenen önceki aratırmalar ve kuaklar ile ilgili kalıplamı yargılarla kıyaslandıında X kuaı üyelerinin “en az sadık” oldukları bulgusu dikkat çekicidir. Yazın tarandıında birçok çalımada (örn: Kele, 2011) bu kuak “sadık” olarak tanımlanmakla birlikte aratırmada (bulgu istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte) X kuaı üyelerinin dier gruplara oranla en az sadık olanlar oldukları bulunmutur. Beklenti, igücü devrinin yükseklii ve örgütsel balılıının düüklüü ile öne çıkan yeni kuak üyelerinin (Y kuaı) sadakatlerinin en düük düzeyde kalması iken bu bulgu oldukça dikkat çekicidir. Yazındaki genellemelerle ve batılı kalıp yargılarla örtümeyen bu bulgunun dikkatle ve titizlikle üzerinde durulması, yeni aratırmalarla sınanması, X kuaını aratırılan balamda daha az sadık olmaya yönlendirmi batılı balamdan ayrılan sosyal, ekonomik vb. çevresel deikenlerin dikkatle irdelenmesi önemlidir. Bir baka dikkat çekici nokta, bulguların bu kuak üyelerinin saygı görmeyi en az bekleyen kuak olduuna iaret etmi olmasıdır. Bununla birlikte Gürsoy ve çalıma arkadalarının (2008) aratırmasında da iaret edildii biçimde iyi i çıkardıkları için ödüllendirilmeyi bekleyen bu kuak üyelerinin dier gruplara oranla daha disiplinli ve katı olmaları yazınla uyumludur. Aratırmanın Y kuaı ile ilgili öne çıkan bulguları büyük ölçüde bu kuakla ilgili kalıplamı yargılar ve yazındaki aratırma sonuçları ile paralellik göstermektedir. Deal ve çalıma arkadalarının (2010) iaret ettii gibi özgüven hatta narsistik özelliklere sahip bu kuak üyelerinin gösteri dükünü olması ve özellikle yetitikleri dönemin koulları göz önüne alındıında dier kuaklardan daha esnek olmaları ve dolayısı ile yazında iaret edilen esneklik ve i-özel yaam dengesi arayıları birbirleri ile örtümektedir. Yeni kuaın risk almaya yatkınlıı (özellikle 1990’lı yıllarda doanlar) Pekala’nın (2003) da öngördüü gibi bu grubun üyelerinin bir anlamda “giriimci ruha” sahip olduklarını göstermektedir. Y kuaı kendi içinde 1980 ve 1990 doumlular olarak ayrıldıında da, bu iki alt grup arasında anlamlı farklılıklar bulunmutur. Bu durum, Eri ve çalıma arkadalarının (2013) çalımasında 1980 doumlu kuak üyelerince iaret edilen noktanın ilerleyen çalımalarda incelemeye deer olduunu gösteren önemli bir bulgudur. Tespit edilecek balama özgü ve (boylamsal çalımalar ile desteklenecek) yatan ve dönemden baımsız deer, tutum ve davranılara ilikin tespitlerin kaynakları ortaya çıkarılmalıdır (örn: Eri ve çalıma arkadalarının 2013 çalımasındaki ebeveyn görümeleri yetitirme tarzı açısından bu noktaya odaklanmaktadır). Kuaklararası farklılıklara odaklanan pek çok çalıma, bu farklılıkları etkili biçimde yönetmenin, deer, davranı ve tutumlardaki çeitlilii sinerjiye dönütürmenin arayıındadır. Aratırmada elde edilen bulgular özellikle çou çalımanın “nasıl yönetmeli?” sorusu ile odaklandıı yeni kuak üyelerini (Y Kuaı) elde tutmak, motive etmek ve

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

yeteneklerinden yararlanmak üzere yapılması gerekenlere de ıık tutmaktadır. Aratırma bulguları ve yazın taramasından elde edilen bilgiler ııında, uygulama yönünde, kuakların yönetimi ile ilgili yerel, sektöre ve iletmelere özgü çözümlemelere gereksinim olduu noktasının altı çizilmelidir. Bu bakı açısı ile çalımanın ulatıı sonuçlar, insan kaynakları yönetiminin; i-özel yaam dengesinin salanmasına (esnek çalıma olanakları vb.), kiiselletirilmi ortam ve uygulamalara (esnek ek menfaat paketleri vb.), kendilerinden örenebilecekleri çalıma arkadaları ve yöneticilerin varlıına (koç tarzı yöneticilik, salıklı geribildirim, mentorluk uygulamaları vb.), örenme ve geliim fırsatları yaratılmasına (teknoloji destekli uygulamalar vb.), sosyal medyaya eriim olanaklarının verilmesine, içeriden terfi ve kariyer fırsatlarının sunulmasına, tüm insan kaynakları yönetimi süreçlerinde benzersiz çalıan deneyiminin öne çıkarılmasına (iveren markası vb.), sosyal sorumluluk projelerine önem verilmesine dönük uygulamalara aırlık verilmesi ile yeni kuak üzerinde daha etkili olabileceine iaret etmektedir. Elbette aratırma bulgularından hareketle önerilen bu uygulamaların izleyen çalımalarda ayrıntılı biçimde aratırılmasına ve sektörlerde uygulamacılarla tartıılarak deerlendirilmesi gereklidir. Bu çalıma, kültürel balamda kuakların farklılaan deerlerine odaklanan ve geni kapsamlı bilimsel bir projenin de adımlarından birini oluturan aratırma verilerine odaklanmakla birlikte, aratırmanın yanıt aradıı soruların izleyen aratırmalarda da sorgulanarak özellikle “küresel” ve “kalıplamı” tanımlamalardan ayrıan yönlere odaklanmalıdır. KAYNAKÇA ALDEMR, M.C., Arbak, Y., ve ÖZMEN, Ö.N.T. (2003). “Türkiye’de görme Anlayıı:Tanımı ve Boyutları”, Yönetim Aratırmaları Dergisi, 3(1):5-28. ANGELINE, T. (2011). “Managing Generational Diversity at the Workplace : Expectations and Perceptions of Different Generations of Employees”, African Journal of Business Management, 5(2) :249-255. ARSENAULT, P.M. (2004). “Validating Generational Differences: A Legitimate Diversity and Leadership Issue”, The Leadership and Organization Development Journal, 25:124-141. CENNAMO, L. Ve GARDNER, D. (2008). “Generational Differences in Work Values, Outcomes and Person-organization Values Fit”, Journal of Managerial Psychology, 23(8):891-906. COGIN, J. (2012). “Are Generational Differences in Work Values Fact or Fiction? Multi-country Evidence and Implications”, The International Journal of Human Resources Management, 23(11):2268-2294. CRAMPTON, S.M., ve HODGE, J.W. (2007). “Generations in the Workplace: Understanding Age Diversity”, The Business Review Cambridge, 9(1):16-23. DEAL, J.J, ALTMAN, D.G ve ROGELBERG, S.G. (2010). “Millennials at Work: What We Know and What We Need To Do (if anything)”, Journal of Business Psychology, 25:191-199. DENCKER, J.C., JOSHI, A., ve MARTOCCHIO, J.J. (2008). “Towards a Theoretical Framework Linking Generational Memories to Workplace Attitudes and Behavior”, Human Resource Management Review, 18:180-187. DOAN, B., AKUN, O.B., ve YOZGAT, U. (2007). Türkiye’de Yönetsel Deerler ve Yönetici Profili Üzerine Bir Aratırma. stanbul: Beta. EDMUNDS, J. ve Turner, B.S. (2005). “Global Generations: Social Change in the Twentieth Century”, The British Journal of Sociology, 56(4):559-577. EGRI, C.P, ve RALTSON, D.A. (2004). “Generations Cohorts and Personal Values: A Comparison of China and the United States”, Organization Science, 15(2):210–220. ER, E.D., ÖZER, P.S., ÖZMEN, Ö.N.T., ÇAKIR, Ö. ve TOZKPARAN, G. (2013). “Generation “Y” in Turkish Context: Multiple Foci Research”, International Journal of Business and Management Studies, 5(1):150-161.

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

GIANCOLA, F. (2006). “The Generation Gap: More Myth than Reality?”, Human Resource Planning, 29(4):32-37. GILLEARD, C. (2004). “Cohorts and Generations in the Study of Social Change”, Social Theory & Health, 2(1):106-119. GÜRSOY, D., MAIER, T.A. ve CHI, C.G. (2008). “Generational Differences: An Examination of Work Values and Generational Gaps in The Hospitality Workforce”, International Journal of Hospitality Management, 27:448-458. GUSFIELD, J.R. (1957). “The Problem of Generations in an Organizational Structure”, Social Forces, 35(4):323-330. NELMAN, K., ZEYTNOPLU, I.U., ve UYGUR, D. (2012). “Are millennials a different breed? Turkish hospitality sector front line employees’ intention to stay”. Managing the New Workforce International Perspectives on the New Millennial Generations içinde (Editörler: EDDY, S.N., LYONS, S.T ve SCHWEITGER, L.), Massachusetts USA: Edward Elgar Publishing Ing. JOSHI, A., DENCKER, J.C., FRANZ, G., ve MARTOCCHIO, J.J. (2010). “Unpacking generational identities in organizations”, Academy of Management Review, 35(3):392-414. JOSHI, A., DENCKER, J.C., FRANZ, G., (2011). “Generations in Organizations”, Research in Organizational Behavior, 31:177-205. KELE, H.N. (2011). “Y Kuaı Çalıanların Motivasyon Profillerinin Belirlenmesine Yönelik Aratırma”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2):129-139. KYLES, D. (2005). “Managing Your Multigenerational Workforce”, Strategic Finance, 14:53-55. KUPPERSCHMIDT, B.R. (2000). “Multigeneration Employees: Strategies for Effective Management”, The Health Care Manager, 19(1):65-76. LESTER, S.W., STANDIFER, R.L., SCHULTZ, N.J. ve WINDSOR, J.M. (2012). “Actual Versus Perceived Generational Differences at Work : An Empirical Examination”, Journal of Leadership & Organizational Studies, 19(3):341-354. LOWER, J. (2008). “Brace Yourself Here Comes Generations Y”, Critical Care Nurse, 28(5):80-84. LYNTON, N. ve APRIL, K. (2012). “Connected but not Alike: Cross-cultural Comparison of Generation Y in China and South Africa”, Academy of Taiwan Business Management Review, 8(1):67-80. MACKY, K., GARDNER, D., ve FORSTHY, S. (2008). “Generational Differences at Work: Introduction and Overview”, Journal of Managerial Psychology, 23(8) 857-861. MANNHEIM, K. (1952). “The Problem of Generations”, From Essays on the Sociology of Knowledge, 276-322, Copyright © 1998. Reproduced by permission of Taylor & Francis Books UK. McCRINDLE, M. (2006). “New Generations at Work: Attracting, Recruiting, Retraining & Training Generation Y”. McCrindle Research. http://www.mccrindle.com.au/wp_pdf/NewGenerationsAtWork.pdf (Eriim: XXXXXX) MURPHY, E.F., GORDON, J.D. and ANDERSON, T.L. 2004. “Cross-Cultural, Cross-cultural Age and Cross-cultural Generational Differences Between the United States and Japan”, Journal of Applied Management and Entrepreneurship, 9:21-48.

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 38 – Ekim 2013

ÖZER, P.S. (2007). “Bilgi Çaında Yeni Bir Kuak Farklı Bir Sınıf: Y Kuaı Bilgi çileri ve Kariyerlerinin Yönetimi”, Kariyer Yönetimi ve nsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları, (Editör: MEK vd.), Ankara:Gazi Kitabevi. PARRY, E. ve Urwin, P. (2011). “Generational Differences in Work Values: A Review of Theory and Evidence”, International Journal of Management Reviews, 13(1):79-96. PEKALA, N. (2001). “Conquering the Generational Divide”, Journal of Property Management, 66(6):30-38. RALTSON, D.A, GUSTAFSON, D.J., CHEUNG, F.M. ve TERPSTRA, R.H. (1993). “Differences in Managerial Values: A Study of U.S. Hong Kong and PRC Managers”, Journal of International Business Studies, 24(2):249-275. SCHUMAN, H. ve SCOTT, J. (1989). “Generations and Collective Memories”, American Sociological Review, 54(3):359-381. SMITH, T.W. (2000). “Changes in the Generation Gap 1972-1998”, National Opinion Research Center, University of Chicago, GSS Social Change Report, No:43, October, 1-41. SUMOLA, K., W. ve SUTTON, C.D. 2002. “Generational Differences: Revisiting Generational Work Values for New Millennium”, Journal of Organizational Behavior, 23:363-382. SUSAETA, L., PIN, J.R., IDROVO, S., BELIZON, M.J., ESPEJO, A., GALLIFA, A., AGUIRRE, M. ve PEDROZO, E.A. (2011). “Generation or Culture? Work Attitude Drivers: An Analysis in Latin America and Iberian Countries”, IESE Business School University Navarra, Working Paper, WP-919, May-2011. THEIMANN, N.M., APRIL, K. ve BLASS, E. (2006). “Context Tension: Cultural Influences on Leadership and Management Practice”, Reflections, 7(4):38-51. TWENGE, J.M. (2010). “A Review of the Empirical Evidence on Generational Differences in Work Attitudes”, Journal of Business Psychology, 25:201-210. YELKALAN, N. ve ALTIN, E. (2010). “Farklı Kuakların Yönetimi”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(2):13-17. ZEESHAN, A. ve IRAM, A. (2012). “Generational Diversity: Strategies to Bridge The Diversity Gap”, International Journal of Engineering and Management Science, 3(3):315-318. www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.51fb8cd260ef63.88652789 (Eriim Tarihi :21.01.2013) --------------, (2008), “Managing Tomorrow’s People Millennials at Work: Perspectives from a New Generation”, PricewaterhouseCoopers, Ref2008BHM22013. --------------, (2012). “statistiklerle Türkiye 2012”, Türkiye statistik Kurumu Yayını, No:3942. --------------, (2012). “Örencilerin Gözü Bu irketlerde”, Bloomberg Businessweek Türkiye, 25 Mart–31 Mart:52-63. --------------, (2012). “Sahne Y Kuaının”, Turkishtime, ubat:44–53. --------------, (2012). “Y Jenerasyonunun Kalbine Giden Yol”, Mediacat, Mayıs:134–135.