ชื่��อ : น า ย วั ชื่ ร า ก ร แ ป ง จ ง ก� จ : น า ง ส า วั ก น ก วั ร ร ณ ไ ชื่ ย ร ต น� ท อ ง : น า ง ส า วั พ ร ก ม ล เ ภ า แ ป� นชื่��อเร��อง : ป ร ะ ชื่ า ค ม อ า เ ซี! ย นกล"#มสาระการเร!ยนร$ % : การงานอาชื่!พและเทคโนโลย! ( คอมพ�วัเตอ ร� )

คร$ท!�ปร'ษา : ค" ณ ค ร$ น)*า ฝ น จ น ท ร ส ก" ลป,การศึ'กษา : 2/2555

บทคั�ดย่�อ โครงงาน เร��อง อาเซี!ยนศึ'กษา ม!จ"ดม"#งหมายเพ��อ ให%ผู้$%ท!�สนใจได%ม!ควัามร$ %ควัามร$ %ควัามเข้%าใจในเร��องควัามเป3นมา ทศึนคต� ควัามส)าคญข้องประชื่าคมอาเซี!ยน ม!ควัามร$ %เก!�ยวักบประเทศึในอาเซี!ยนเพ��มมากข้'*น ได%ร$ %ถึ'งประโยชื่น�และผู้ลเส!ยท!�ประเทศึไทยจะได%รบ ท!�ประเทศึไทยจะก%าวัส$#ควัามเป3นประชื่าคมเศึรษฐก�จอาเซี!ยน

วั ต ถึ" ป ร ะ ส ง ค� 1. ม!ควัามร$ %ควัามเข้%าใจในเร��องประชื่าคมอาเซี!ยนมากย��งข้'*น

2. ม!ควัามร$ %ในเร�� องประวัต�การก#อต*งข้องประชื่ามคมอ า เ ซี! ย น

วิ ธี� ด � เ นิ นิ ก � ร ด � เ นิ นิ ง � นิการท)าโครงงานคร*งน!*เป3นการศึ'กษาทศึนคต� การรบร$ % และ

ควัามใคร#ร$ % จากการโครงงานเร��อง ประชื่าคมอาเซี!ยน ได%ก)าหนด“ ”

ข้อบเข้ตด%านประชื่ากรเป3นนกเร!ยนระดบมธยมศึ'กษาตอนต%น ภายใน

โรงเร!ยนสตร!ยะลา การเสนอวั�ธ!การข้*นตอนการท)า โครงงานจ'งป ร ะ ก อ บ ด% วั ย

1. ป ร ะ ชื่ า ก ร แ ล ะ ก ล"# ม ต วั อ ย# า ง 2. เ ค ร�� อ ง ม� อ ท!� ใ ชื่% ใ น ก า ร ท)า โ ค ร ง ง า น3. ก า ร ส ร% า ง เ ค ร�� อ ง ม� อ 4. ก า ร เ ก9 บ ร วั บ ร วั ม ข้% อ ม$ ล 5. ก า ร วั� เ ค ร า ะ ห� ข้% อ ม$ ล แ ล ะ ส ถึ� ต�

ท*งน!* รายละเอ!ยดการด)าเน�นการวั�จยตามข้*นตอนดงกล#าวัข้% า ง ต% น จ ะ ก ล# า วั ต# อ ไ ป อ ย# า ง ล ะ เ อ! ย ด ใ น บ ท ท!� 3

กตตกรรมประก�ศ   

โครงงานฉบบน!*ส)าเร9จได%ด%วัยควัามอน"เคราะห�ข้องบ"คคลหลายท#าน ซี'�งไม#อาจจะน)ามากล#าวัได%ท*งหมด  ซี'�งผู้$%ม!พระค"ณท#านแรกท!�ผู้$%ศึ'กษาใคร#ข้อกราบพระค"ณค�อ ค"ณคร$ น)*าฝน จนทรสก"ล  คร$ผู้$%สอนท!�ได%ให%ควัามร$ %  ค)าแนะน)าตรวัจทาน และแก%ไข้ข้%อบกพร#องต#าง ๆ ด%วัยควัามเอาใจใส#ท"กข้*นตอน เพ��อให%การเข้!ยนรายงานค%นควั%าอย#างอ�สระฉบบน!*สมบ$รณ�ท!�ส"ด  ผู้$%ศึ'กษาใคร#ข้อกราบข้อบพระค"ณเป3นอย#าส$ง ไวั% ณ โอกาส น!* และข้อข้อบค"ณเพ��อนห%อง ม.3/2 ท!�ชื่#วัยให%ค)าแ น ะ น)า แ ล ะ ใ ห% ก)า ล ง ใ จ ม า โ ด ย ต ล อ ด

ข้อข้อบค"ณค"ณคร$โรงเร!ยนสตร!ยะลาท"กสาข้าวั�ชื่าท!�ได%ฝ=กสอน ได%ค)าแนะน)าในการจดท)าโครงงานฉบบน!*ท!�ไม#ได%กล#าวันาม

คณะผู้$%จดท)า

บทท�� 1บทนิ �

ท��ม�และคัวิ�มสำ �คั�ญของโคัรงง�นิ ในป, 2558 ประเทศึไทยจะก%าวัส$#ควัามเป3นประชื่าคมเศึรษฐก�จอาเซี!ยน คณะผู้$%จดท)าจ'งเล#งเห9นควัามส)าคญข้องเร��องน!* จ'งได%รวับรวัมข้%อม$ลเก!�ยวักบประเทศึสมาชื่�กประชื่าคมอาเซี!ยนท*ง 10

ประเทศึ ทศึนคต� และควัามเป3นมาข้องประชื่าคมอาเซี!ยนไวั%ในโครงง า น เ ล# ม น!*

วิ� ต ถุ" ป ร ะ สำ ง คั# ข อ ง โ คั ร ง ง � นิ1. ม!ควัามร$ %ควัามเข้%าใจในเร��องประชื่าคมอาเซี!ยนมาก

ย�� ง ข้'* น2. เพ��อเป3นข้%อม$ลให%แก#หน#วัยงานท!�เล9งเห9นค"ณค#าข้องการ

ศึ'กษาค%นควั%าคร*งน!*ได%น)าไปเป3นส#วันหน'�งข้องการพฒนาการเร!ยนร$ %เ ร�� อ ง อ า เ ซี! ย น ใ ห% แ ก# เ ย า วั ชื่ น ต# อ ไ ป

3. เพ��อได%ม!ควัามร$ %เพ��มเต�มเก!�ยวักบประเทศึสมาชื่�กสมาคมอ า เ ซี! ย น ท* ง 10 ป ร ะ เ ท ศึ

ข อ บ เ ข ต ข อ ง โ คั ร ง ง � นิ

ศึ'กษาในหนงส�อจากห%องสม"ด อ�นเทอร�เน9ต และจะม!การส)ารวัจจากประชื่ากรโรงเร!ยนสตร!ยะลา จากเด9กมธยมต%น เป3นจ)านวัน 100 ค น

ป ร ะ โ ย่ ช นิ# ท�� ไ ด& ร� บ1. สามารถึสะท%อนม"มมองด%านทศึนคต� การรบร$ % และควัาม

ใคร#ร$ %ต#อนโยบายเร��องการเตร!ยมพร%อมเข้%าส$#ประชื่าคมอาเซี!ยนข้องรฐท!�ผู้#านโครงงาน ประชื่าคมอาเซี!ยน ในทศึนะนกเร!ยนมธยมศึ'กษา“ ”

ต อ น ต% น 2. จะเป3นข้%อม$ลให%แก#หน#วัยงานท!�เล9งเห9นค"ณค#าข้องการ

ศึ'กษาค%นควั%าคร*งน!*ได%น)าไปเป3นส#วันหน'�งข้องการพฒนาการเร!ยนร$ %เ ร�� อ ง อ า เ ซี! ย น ใ ห% แ ก# เ ย า วั ชื่ น ต# อ ไ ป

3. ได%ม!ควัามร$ %ควัามเข้%าใจในเร��องประชื่าคมอาเซี!ยนมากข้'*น4. ม!ควัามร$ %เก!�ยวักบกล"#มประเทศึสมาชื่�กประชื่าคมอาเซี!ยน

นิ ย่ � ม คั � ศ� พ ท#ประชื่าคมอาเซี!ยน หมายถึ'ง เป�าหมายข้องการรวัมตวั

ข้องประเทศึสมาชื่�กอาเซี!ยนเพ�� อเพ��มอ)านาจต#อรองและข้!ดควัามสามารถึการแข้#งข้นข้องอาเซี!ยนในเวัท!ระหวั#างประเทศึในท"กด%าน รวัมถึ'งควัามสามารถึในการรบม�อกบป?ญหาใหม# ๆ ในระดบโลก ท!�จะส#งผู้ลกระทบถึ'งภ$ม�ภาคอาเซี!ยน กล#าวัค�อ การท)า ให%ประเทศึสมาชื่�กอาเซี!ยนเป3นครอบครวัเด!ยวักน เสม�อนม! 3 เสาหลกท!�เก!�ยวัข้%องสมพนธ�กน ค�อ ประชื่าคมการเม�องและควัามม�นคงอาเซี!ยน ประชื่าคมสงคมและวัฒนธรรมอาเซี!ยน และประชื่าคมเศึรษฐก�จอ า เ ซี! ย น

ทศึนคต� หมายถึ'ง ควัามค�ด ควัามร$ %ส'ก ท#าท!ท!�กระท)าต#อประชื่าคมอาเซี!ยน โดยทศึนคต�น!*จะแสดงออกให%เห9นท�ศึทางควัามร$ % ส' ก ท* ง ท า ง บ วั ก แ ล ะ ท า ง ล บ

การรบร$ % หมายถึ'ง การร$ %ส'ก สมผู้สได% และม!ปฏิ�ก�ร�ยาตอบสนองต#อประชื่าคมอาเซี!ยนข้องนกเร!ยน

ควัามใคร#ร$ % หมายถึ'ง ควัามอยากร$ % ควัามต%องการใคร#ร$ %เ ก!� ย วั ก บ ป ร ะ ชื่ า ค ม อ า เ ซี! ย น ข้ อ ง น ก เ ร! ย น

บทท�� 2เอกสำ�รท��เก��ย่วิข&อง

ในการศึ'กษาโครงงานเร��อง ประชื่าคมอาเซี!ยน ผู้$%จดท)าได%รวับรวัมแนวัค�ดต# าง ๆ จากเอกสารท!� เก!� ยวัข้%องดงต#อไปน!*

อ�เซี�ย่นิ (ASEAN)

ประเทศึไทยม!บทบาทส)าคญในการก#อต*งสมาคมประชื่าชื่าต�แห#งเอเชื่!ยตะวันออกเฉ!ยงใต% หร�ออาเซี!ยน (Association of

Southeast Asian Nations – ASEAN) ค�อ รฐมนตร!วั#าการกระทรวังการต#างประเทศึข้องประเทศึสมาชื่�กก#อต*ง 5 ประเทศึ ได%แก# อ�นโดน!เซี!ย มาเลเซี!ย ฟิBล�ปปBนส� ส�งคโปร� และไทย ได%ร#วัมลงนามในเอกสารก#อต*งอาเซี!ยน ท!�เร!ยกวั#า ปฏิ�ญญากร"งเทพ (Bangkok

Declaration) ป, พ.ศึ. 2510 (ค.ศึ. 1967) ท!�กร"งเทพฯ และยงคงม!บทบาทในอาเซี!ยนอย#างต#อเน��องจนถึ'งป?จจ"บน ท*งในด%านการเม�อง เศึรษฐก�จ และสงคม เพ��อสร%างสรรค�ให%ภ$ม�ภาคน!*เป3นด�นแดนท!�ม!ควัามม�นคง สงบส"ข้ ก%าวัหน%าและพฒนาตลอดไป 

ด%านการเม�อง นอกจากไทยจะม!บทบาทน)าในการอาศึยกรอบควัามร#วัมม�ออาเซี!ยนเพ��อแก%ไข้ป?ญหาในภ$ม�ภาคและธ)ารงไวั%ซี'�งสนต�ภาพและควัามสงบส"ข้ข้องภ$ม�ภาคแล%วัในป?จจ"บนไทยยงได%ร#วัมกบประเทศึสมาชื่�กอาเซี!ยนอ��น ๆ ในการพยายามส#งเสร�มและปรบปร"งทบทวันกลไกควัามร#วัมม�อข้องอาเซี!ยนให%เข้%มแข้9งและม!ประส�ทธ�ภาพย��งข้'*นด%วัย เพ��อปรบแนวัทางการด)าเน�นนโยบายข้องตนให%สอดคล%องและเหมาะสมกบพฒนาการทางการเม�องและเศึรษฐก�จข้องโลก

ไทยได%ม!บทบาทในก�จกรรมควัามร#วัมม�อด%านการเม�องท!�ส)าคญข้องอาเซี!ยนตลอดมา ได%แก# การแก%ไข้ป?ญหากมพ$ชื่าและการแพร#ข้ยายข้องลทธ�คอมม�วัน�สต�ในภ$ม�ภาคอ�นโดจ!น การประกาศึให%ภ$ม�ภาคเอเชื่!ยตะวันออกเฉ!ยงใต%เป3นเข้ตสนต�ภาพ เสร!ภาพ และควัามเป3นกลาง (Zone of Peace, Freedom and Neutrality) ในป, พ.ศึ.

2514 การผู้ลกดนให%ม!การลงนามในสนธ�สญญาไมตร!และควัามร#วัมม�อในเอเชื่!ยตะวันออกเฉ!ยงใต% (Treaty of Amity and

Cooperation) ในป, พ.ศึ. 2519 การเป3นผู้$%ร �เร��มส)าคญในการจดให%ม!การประชื่"มอาเซี!ยนวั#าด%วัยควัามร#วัมม�อทางด%านการเม�องและควัามม�นคงในภ$ม�ภาคเอเชื่!ยแปซี�ฟิBก (ASEAN Regional Forum

– ARF) และการลงนามในสนธ�สญญาวั#าด%วัยเข้ตปลอดอาวั"ธน�วัเคล!ยร�แห#งเอเชื่!ยตะวันออกเฉ!ยงใต% (Southeast Asia

Nuclear Weapons Free Zone – SEANWFZ) ซี'�งด)าเน�นการในระหวั#างการประชื่"มผู้$%น)ารฐบาลอาเซี!ยน คร*งท!� 5 ท!�กร"งเทพฯ เม��อเด�อนธนวัาคม 2538

นอกจากน!* ไทยก9ยงม!บทบาทน)าในการผู้ลกดนมต�ข้องท!�ประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยนดงกล#าวั ให%เร#งด)าเน�นการข้ยายสมาชื่�กภาพอาเซี!ยนให%ครอบคล"มท*ง 10 ประเทศึ ในภ$ม�ภาคเอเชื่!ยตะวันออกเฉ!ยงใต% ซี'�งในท!�ส"ดได%น)าไปส$#มต�ข้องท!�ประชื่"มรฐมนตร!ต#างประเทศึอาเซี!ยน สมยพ�เศึษ ณ กร"งจาร�กาตา เม��อวันท!� 31 พฤษภาคม 2540 ให%รบกมพ$ชื่า ลาวั และพม#า เข้%าเป3นสมาชื่�กอาเซี!ยนพร%อมกน ในชื่#วังการประชื่"มรฐมนตร!ต#างประเทศึอาเซี!ยน (AMM) สมยท!� 30

ณ กร"งจาร�กาตา ในวันท!� 3 เด�อนกรกฎาคม 2543 

แต#เน��องจากป?ญหาควัามไม#สงบภายในประเทศึกมพ$ชื่า ท!�ประชื่"มฯ จ'งม!มต�ให%ระงบการเข้%าเป3นสมาชื่�กข้องกมพ$ชื่าไวั%ชื่�วัคราวัก#อน แต#อย#างไรก9ตามหลงจากท!�ป?ญหาดงกล#าวัได%ย"ต�ลงอาเซี!ยนได%รบกมพ$ชื่าเข้%าเป3นสมาชื่�กประเทศึท!� 10 โดยจดพ�ธ!รบข้'*นเม��อวันท!� 30 เมษายน 2542 ณ กร"งฮานอย สาธารณรฐสงคมน�ยมเวั!ยดนาม 

ด%านเศึรษฐก�จ ไทยม!บทบาทน)าอย#างสม)�าเสมอในการส#งเสร�มควัามร#วัมม�อทางเศึรษฐก�จข้องอาเซี!ยน เพ��อเสร�มสร%างควัามม�งค�งและควัามสงบส"ข้ข้องภ$ม�ภาคเอเชื่!ยตะวันออกเฉ!ยงใต% ในการประชื่"มคร*งส)าคญต#าง ๆ ข้องอาเซี!ยน ไทยและประเทศึสมาชื่�กอาเซี!ยนได%ร#วัมลงนามในควัามตกลงเพ��อควัามร#วัมม�อทางเศึรษฐก�จหลายฉบบ ซี'�งส)าคญและเป3นประโยชื่น�ต#อการพฒนาเศึรษฐก�จข้องอาเซี!ยนโดยรวัมและข้องไทยเอง อาท� ปฏิ�ญญาสมานฉนท�แห#งอาเซี!ยน (Declaration of ASEAN Concord) ป, พ.ศึ. 2519 ซี'�งชื่#วัย

ส#งเสร�มการค%าระหวั#างสมาชื่�กอาเซี!ยนและส#งเสร�มอ"ตสาหกรรมการลงท"นหร�อสนธ�สญญาวั#าด%วัยส�ทธ�พ�เศึษทางการค%าข้องอาเซี!ยน (Preferential Trading Arrangement – PTA) ในป, พ.ศึ.

2520 ซี'�งให%ส�ทธ�พ�เศึษทางการค%าด%วัยการลดหย#อนอตราภาษ!ศึ"ลกากร

นอกจากน!* ในการประชื่"มผู้$%น)ารฐบาลอาเซี!ยน คร*งท!� 4 ณ ส�งคโปร� เม��อป, พ.ศึ. 2535 อาเซี!ยนเห9นชื่อบกบแนวัค�ดข้องนายอานนท� ป?นยารชื่"น นายกรฐมนตร!ไทยในข้ณะน*น ซี'�งเสนอให%ม!การจดต*งเข้ตการค%าเสร!อาเซี!ยน (ASEAN Free Trade Area – AFTA) ข้'*นเพ��อเพ��มข้!ดควัามสามารถึในการแข้#งข้นข้องอาเซี!ยนในฐานะท!�เป3นฐานการผู้ล�ตส)าคญในการป�อนส�นค%าส$#ตลาดโลก นบเป3นพฒนาการข้องควัามร#วัมม�อทางเศึรษฐก�จข้องอาเซี!ยนท!�ส)าคญ ซี'�งน)าไปส$#การจดท)าควัามตกลงแม#บทวั#าด%วัยการส#งเสร�มควัามร#วัมม�อทางเศึรษฐก�จข้องอาเซี!ยน พ.ศึ. 2535 (Framework Agreement on

Enhancing ASEAN Economic Cooperation 1992) โดยตกลงในหลกการเพ��อลดอตราภาษ!ศึ"ลกากรส)าหรบส�นค%าอ"ตสาหกรรมและส�นค%าเกษตรแปรร$ปท!�ค%าข้ายระหวั#างกน ให%ม!อตราภาษ!ต)�าส"ดภายในระยะเวัลา 15 ป, นบต*งแต#วันท!� 1 มกราคม 2536

ซี'�งในเร��องดงกล#าวั ต#อมาท!�ประชื่"มผู้$%น)ารฐบาลอาเซี!ยน คร*งท!� 5 ท!�กร"งเทพฯ ม!มต�ให%เร#งก)าหนดเวัลาการลดอตราภาษ!ศึ"ลกากรข้*นต)�าส"ดดงกล#าวัให%เร9วัข้'*นเป3นภายใน 10 ป, กล#าวัค�อ พยายามลดภาษ!ส"ดท%ายให%เหล�อร%อยละ 0-5 % ภายในป, 2546 ซี'�งไทยเป3นหน'�งในประเทศึสมาชื่�กอาเซี!ยนท!พยายามด)าเน�นการตามพนธกรณ!ข้อง AFTA

อย#างเคร#งครด นอกจากน!* ก9ยงได%ม!มต�และเอกสารส)าคญเก!�ยวักบควัามร#วัมม�อทางเศึรษฐก�จอาเซี!ยนในหลายเร��องท!�เก�ดข้'*นในการประชื่"มผู้$%น)ารฐบาลอาเซี!ยน คร*งท!� 5 ท!�กร"งเทพฯ เม��อป, พ.ศึ. 2538

(ค.ศึ. 1995) อาท� การเห9นชื่อบให%จดท)าโครงการควัามร#วัมม�อด%าน

อ"ตสาหกรรมข้องอาเซี!ยน (ASEAN Industrial Cooperation

(AICO) Scheme) ข้'*น เพ��อส#งเสร�มควัามร#วัมม�ออาเซี!ยนในด%านอ"ตสาหกรรม การลงนามในพ�ธ!สารแก%ไข้ควัามตกลงวั#าด%วัยการพลงงานข้องอาเซี!ยน โดยรฐมนตร!ต#างประเทศึและเศึรษฐก�จข้องอาเซี!ยน การลงนามในกรอบควัามตกลงแม#บทวั#าด%วัยการบร�การข้องอาเซี!ยนและกรอบควัามตกลงแม#บทวั#าด%วัยควัามร#วัมม�อด%านทรพย�ส�นทางป?ญญาข้องอาเซี!ยน เป3นต%น

ต#อมาในการประชื่"มอย#างไม#เป3นทางการข้องผู้$%น)ารฐบาลอาเซี!ยน คร*งท!� 1 ณ กร"งจาร�กาตา เม��อป, พ.ศึ. 2539 (ค.ศึ. 1996) ไทยก9ได%ม!ส#วันผู้ลกดนมต�ส)าคญต#าง ๆ ในเร��องเศึรษฐก�จ ได%แก# การจดท)าวั�สยทศึน�อาเซี!ยน (ASEAN Vision) ให%ครอบคล"มควัามร#วัมม�อด%านการเม�องและสงคมข้องอาเซี!ยน การเร#งรดการจดท)าควัามตกลงวั#าด%วัยการอ)านวัยควัามสะดวักส�นค%าผู้#านแดน ซี'�งต#อมาในการประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยนคร*งท!� 6 เม��อเด�อนธนวัาคม 2541 ท!�กร"งฮานอย ได%ม!การลงนามในกรอบควัามตกลงวั#าด%วัยการอ)านวัยควัามสะดวักในการข้นส#งส�นค%าผู้#านแดน (ASEAN Framework Agreement on the Facilitation of Goods in Transit) และป?จจ"บนไทยยงเป3นประธานคณะท)างานด%านการอ)านวัยควัามสะดวักการคมนาคมข้นส#งอาเซี!ยน

นอกจากน!* ไทยยงให%ควัามส)าคญกบควัามร#วัมม�อเพ��อการพฒนาล"#มน)*าโข้งในส#วันข้องโครงสร%างข้*นพ�*นฐานในระดบภ$ม�ภาค อน"ภ$ม�ภาค และการพฒนาระบบการคมนาคม ตลอดจนระดมเง�นท"นจากประเทศึภายนอกภ$ม�ภาค องค�การระหวั#างประเทศึและภาคเอกชื่น นอกจากไทยจะม!บทบาทท!�สร%างสรรค�ต#อมต�และควัามตกลงด%านเศึรษฐก�จท!�ส)าคญต#าง ๆ ข้องอาเซี!ยนแล%วั การท!�ไทยสนบสน"น ดร. ส"ทศึน� เศึรษฐ�บ"ญสร%าง บ"คคลสญชื่าต�ไทย ซี'�งเชื่!�ยวัชื่าญเร��อง AFTA เข้%าด)ารงต)าแหน#งรองเลข้าธ�การอาเซี!ยน ต*งแต# 1 ม�.ย. พ.ศึ. 2510 –

31 พ.ศึ. 2542 ซี'�งด$แลรบผู้�ดชื่อบงานควัามร#วัมม�อทางเศึรษฐก�จข้องอาเซี!ยน ก9ยงเป3นการแสดงให%เห9นถึ'งควัามต*งใจจร�งในการม!บทบาทอย#างแข้9งข้นข้องไทยต#อควัามร#วัมม�อทางเศึรษฐก�จข้องอาเซี!ยนในระดบหน'�งด%วัย 

ด%านสงคม ไทยม!บทบาทอย#างแข้9งข้นในการส#งเสร�มควัามร#วัมม�อและประสานควัามสมพนธ�อนด!ท!�ม!อย$#ระหวั#างประเทศึสมาชื่�กอาเซี!ยน โดยเน%นควัามร#วัมม�อในการยกระดบค"ณภาพชื่!วั�ตข้องประชื่าชื่นในภ$ม�ภาคเอเชื่!ยตะวันออกเฉ!ยงใต%ให%ได%รบการศึ'กษา การอบรม ม!ส"ข้ภาพสมบ$รณ�และม!ฐานะท!�ม �นคง เพ��อให%ประชื่าชื่นชื่าวัอาเซี!ยนม!ควัามเป3นอย$#และค"ณภาพชื่!วั�ตท!�ด!ทดเท!ยมกบประเทศึท!�พฒนาแล%วั ซี'�งควัามร#วัมม�อด%านสงคมข้องอาเซี!ยนประกอบด%วัย การพฒนาสงคม วั�ทยาศึาสตร�และเทคโนโลย! วัฒนธรรมและสนเทศึ ส��งแวัดล%อม และยาเสพต�ด ไทยได%ม!ส#วันร#วัมท!�ส)าคญต#อพฒนาการควัามร#วัมม�อด%านน!*ข้องอาเซี!ยน โดยได%ผู้ลกดนโครงการท!�ส)าคญหลายโครงการ อาท� การร�เร��มจดต*งเคร�อข้#ายมหาวั�ทยาลยอาเซี!ยน (ASEAN University Network) เพ��อประโยชื่น�ในด%านการแลกเปล!�ยนข้%อม$ลข้#าวัสารด%านการศึ'กษาและการด)าเน�นก�จกรรมด%านการศึ'กษาระดบส$ง โดยม!ส)านกงานอย$#ท!�จ"ฬาลงกรณ�มหาวั�ทยาลยในกร"งเทพฯ การจดต*งกล"#มผู้$%เชื่!�ยวัชื่าญเพ��อแก%ไข้ป?ญหาโรคเอดส� ฯลฯ

อ!กท*งยงได%ม!ส#วันร#วัมอย#างแข้9งข้นในการเป3นศึ$นย�อบรมเจ%าหน%าท!�ปราบปรามยาเสพต�ดข้องอาเซี!ยน และการผู้ลกดนให%อาเซี!ยนยกระดบแรงงานข้องตน โดยการด)าเน�นโครงการด%านการพฒนาทกษะแรงงานข้องอาเซี!ยนให%สามารถึรองรบควัามเจร�ญก%าวัหน%าทางด%านเศึรษฐก�จและอ"ตสาหกรรมข้องประเทศึสมาชื่�กส#วันใหญ# ตลอดจนผู้ลกดนให%อาเซี!ยนเห9นพ%องร#วัมกนวั#าไม#ควัรเชื่��อมโยงเร��องมาตรฐานแรงงานเข้%ากบการค%าระหวั#างประเทศึตามควัามประสงค�ข้องประเทศึพฒนาแล%วั นอกจากน!*

ไทยยงม!บทบาทท!�ส)าคญอย#างย��งต#อพฒนาการควัามร#วัมม�อด%านสงคมข้องอาเซี!ยน โดยอาจกล#าวัได%วั#าการประชื่"มผู้$%น)ารฐบาลอาเซี!ยน คร*งท!� 5 เม��อป, พ.ศึ. 2538 ท!�กร"งเทพฯ เป3นจ"ดเร��มต%นข้องม�ต�ใหม#ในการพฒนาดงกล#าวั เน��องจากเป3นคร*งแรกท!�ผู้$%น)าอาเซี!ยนแสดงเจตน�จ)านงให%ม!การยกระดบควัามร#วัมม�อด%านการพฒนาสงคมให%ทดเท!ยมกบควัามร#วัมม�อด%านการเม�องและเศึรษฐก�จข้องอาเซี!ยนโดยได%ระบ"ไวั%ใน ปฏิ�ญญากร"งเทพ ป, ค“ .ศึ. 1995” และม!แนวัทางการด)าเน�นการค�อ ควัามไพบ$ลย�ร#วัมกนในการพฒนามน"ษย� ควัามสามารถึในการแข้#งข้นด%านเทคโนโลย!และควัามเป3นอนหน'�งอนเด!ยวักน

ซี'�งส�บเน��องจากแนวัค�ดน!* ต#อมาท!�ประชื่"มอย#างไม#เป3นทางการข้องผู้$%น)ารฐบาลอาเซี!ยน คร*งท!� 1 ได%เห9นชื่อบให%จดต*งม$ลน�ธ�อาเซี!ยนข้'*น เพ��อสนบสน"นก�จกรรมการศึ'กษาและการสร%างควัามสมพนธ�ทางสงคมข้องอาเซี!ยน ซี'�งจะเสร�มสร%างจ�ตส)าน'กในควัามเป3นอาเซี!ยนและข้ยายการต�ดต#อ การไปมาหาส$#กน แนวัค�ดการจดต*งม$ลน�ธ�อาเซี!ยนดงกล#าวั ส#วันหน'�งพฒนามาจากข้%อเสนอจดต*งกองท"นเพ��อการพฒนาสงคมข้องนายอ)านวัย วั!รวัรรณ รองนายกรฐมนตร! ซี'�งเป3นรฐมนตร!วั#าการกระทรวังการต#างประเทศึในข้ณะน*น และได%เข้%าร#วัมการประชื่"มดงกล#าวั 

สำม�คัมประช�ช�ตแห่�งเอเช�ย่ตะวิ�นิออกเฉี�ย่งใต& (อ�เซี�ย่นิ)

(Association of Southeast Asian Nations – ASEAN)

ก�รก�อต�,ง

1. สมาคมประชื่าชื่าต�แห#งเอเชื่!ยตะวันออกเฉ!ยงใต%หร�ออาเซี!ยน ก#อต*งข้'*นโดยปฏิ�ญญา กร"งเทพฯ (Bangkok Declaration)

ซี'�งลงนามโดยรฐมนตร!ข้อง 5 ประเทศึ ได%แก# อ�นโดน!เซี!ย มาเลเซี!ย ฟิBล�ปปBนส� ส�งคโปร� และไทย เม��อวันท!� 8 ส�งหาคม 2510 ต#อมาประเทศึบร$ไน ดาร"สซีาลาม เข้%าเป3น สมาชื่�กประเทศึท!� 6 เม��อวันท!� 7 มกราคม 2527 เวั!ยดนามเข้%าเป3นสมาชื่�กประเทศึท!� 7 เม��อวันท!� 28 กรกฎาคม 2538 ลาวัและพม#าเข้%าเป3นสมาชื่�กประเทศึท!� 8 และ 9 ตามล)าดบ เม��อวันท!� 23

กรกฎาคม 2540 และกมพ$ชื่าเป3นสมาชื่�กประเทศึท!� 10 เม��อวันท!� 30 เมษายน 2542

2. อาเซี!ยนป?จจ"บนประกอบด%วัยประชื่ากรรวัมกนประมาณ 500

ล%านคน ครอบคล"มพ�*นท!� 4.5 ล%านตารางก�โลเมตร

วิ�ตถุ"ประสำงคั# 

วัตถึ"ประสงค�ข้องการก#อต*งสมาคมอาเซี!ยน ตามปฏิ�ญญากร"งเทพฯ ค�อ

เพ��อส#งเสร�มควัามร#วัมม�อ และควัามชื่#วัยเหล�อซี'�งกนและกนในทางเศึรษฐก�จ สงคม วัฒนธรรม เทคโนโลย! วั�ทยาศึาสตร� และการบร�หาร

เพ��อส#งเสร�มสนต�ภาพและควัามม�นคงส#วันภ$ม�ภาค เพ��อเสร�มสร%างควัามเจร�ญร" #งเร�องทางเศึรษฐก�จและพฒนาการ

ทางวัฒนธรรม ในภ$ม�ภาค เพ��อส#งเสร�มให%ประชื่าชื่นในอาเซี!ยนม!ควัามเป3นอย$#และค"ณภาพ

ชื่!วั�ตท!�ด! เพ��อให%ควัามชื่#วัยเหล�อซี'�งกนและกนในร$ปข้องการฝ=กอบรมและ

การวั�จย และส#งเสร�ม การศึ'กษาด%านเอเชื่!ยตะวันออกเฉ!ยงใต%

เพ��อเพ��มประส�ทธ�ภาพข้องการเกษตรและอ"ตสาหกรรม การข้ยายการค%า ตลอดจน การปรบปร"งการข้นส#งและการคมนาคม

เพ��อเสร�มสร%างควัามร#วัมม�ออาเซี!ยนกบประเทศึภายนอก องค�การควัามร#วัมม�อ แห#งภ$ม�ภาคอ��น ๆ และองค�การระหวั#างประเทศึ

โคัรงสำร&�งของอ�เซี�ย่นิ โคัรงสำร&�งของอ�เซี�ย่นิจะประกอบด&วิย่สำ�วินิสำ �คั�ญ ด�งนิ�,

1. ส)านกเลข้าธ�การอาเซี!ยน (ASEAN Secretariat) ส)านกเลข้าธ�การอาเซี!ยนได%จดต*งข้'*นตามข้%อตกลงท!�ลงนามโดยรฐมนตร!ต#างประเทศึ อาเซี!ยนในระหวั#างการประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยน คร*งท!� 1 ในป, 2519 เพ��อท)าหน%าท!�ประสานงานและ ด)าเน�นงานตามโครงการและก�จกรรมต#าง ๆ ข้องสมาคมอาเซี!ยน และเป3นศึ$นย�กลางในการต�ดต#อระหวั#าง สมาคมอาเซี!ยน คณะกรรมการ ตลอดจนสถึาบนต#าง ๆ และรฐบาลข้องประเทศึสมาชื่�ก 

ส)านกเลข้าธ�การอาเซี!ยนต*งอย$#ท!�กร"งจาการ�ตา ประเทศึอ�นโดน!เซี!ย โดยม!หวัหน%า ส)านกงานเร!ยกวั#า เลข้าธ�การ“

อาเซี!ยน ซี'�งเม��อเด�อนกรกฎาคม ” 2545 ท!�ประชื่"มรฐมนตร!ต#างประเทศึ อาเซี!ยน คร*งท!� 35 ได%แต#งต*งนาย Ong Keng

Yong” ชื่าวัส�งคโปร� เป3นเลข้าธ�การอาเซี!ยนคนใหม#แทนนาย Rodolfo C. Severino Jr. เลข้าธ�การอาเซี!ยนคนป?จจ"บน โดยจะม!วัาระในการด)ารงต)าแหน#ง 5 ป, (ต*งแต# 1 มกราคม 2546) และม!รองเลข้าธ�การอาเซี!ยนจ)านวัน 2 คน ค�อ Dr.

Wilfrido V. Villacorta ชื่าวัฟิBล�ปปBนส� และ Pengiran

Mashor Pengiran Ahmad ชื่าวับร$ไนฯ โดยจะม!วัาระในการด)ารงต)าแหน#ง 3 ป, (ระหวั#างป, 2546-2549) 

2. ส)านกงานอาเซี!ยนแห#งชื่าต� หร�อกรมอาเซี!ยน (ASEAN

National Secretariat) เป3นหน#วัยงานในกระทรวังการต#างประเทศึข้องประเทศึสมาชื่�ก ซี'�งแต#ละประเทศึ ได%จดต*งข้'*นเพ��อท)าหน%าท!�ร บผู้�ดชื่อบประสานงานเก!�ยวักบอาเซี!ยนในประเทศึน*น ๆ และต�ดตามผู้ล ข้องการด)าเน�นก�จกรรม/ควัามร#วัมม�อต#าง ๆ ส)าหรบประเทศึไทยน*น ได%ม!การจดต*งกรมอาเซี!ยน ให%ม!หน%าท!�ร บผู้�ดชื่อบในการปฏิ�บต�งานด%านอาเซี!ยนดงกล#าวั

กลไกในิก�รก �ห่นิดนิโย่บ�ย่และก�รด �เนินิง�นิ

1. การประชื่"มระดบหวัหน%ารฐบาลอาเซี!ยนหร�อการประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยน (The Meeting of the ASEAN Heads of State/Government – ASEAN Summit) 

การประชื่"มหวัหน%ารฐบาลอาเซี!ยนเป3นกลไกส$งส"ดในการก)าหนดนโยบายและแนวัทาง ควัามร#วัมม�อข้องอาเซี!ยน โดยนบต*งแต#ม!การจดต*งสมาคมอาเซี!ยนเป3นต%นมาได%ม!การประชื่"มส"ดยอด อาเซี!ยนอย#างเป3นทางการไปแล%วัรวัม 8 คร*ง ค�อ พ.ศึ. 2519

ณ ประเทศึอ�นโดน!เซี!ย พ.ศึ. 2520 ณ ประเทศึมาเลเซี!ย พ.ศึ.

2530 ณ ประเทศึฟิBล�ปปBนส� ส)าหรบการประชื่"มคร*งท!� 4 ได%ม!ข้'*นใน พ.ศึ. 2535 ณ ประเทศึส�งคโปร� ซี'�งในคร*งน*น ท!�ประชื่"มได%ม!มต�ให%จดการประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยนอย#าง เป3นทางการท"ก ๆ 3 ป, การประชื่"มคร*งท!� 5 ประเทศึไทยเป3นเจ%าภาพจดข้'*นเม��อวันท!� 14-15 ธนวัาคม 2538 ณ กร"งเทพฯ ซี'�งนบเป3นคร*งแรกท!�ผู้$%น)าข้องประเทศึท*ง 10 ประเทศึในภ$ม�ภาคได%ม! โอกาสมาพบปะกนอย#างพร%อมเพร!ยง โดยได%ม!การประชื่"มร#วัมกนระหวั#างผู้$%น)าอาเซี!ยน 7 ประเทศึ กบผู้$%น)ารฐบาลกมพ$ชื่า ลาวั และพม#า และท!�ประชื่"มฯ ยงได%ม!มต�ให%ม!การพบปะหาร�อระหวั#างผู้$%น)า

รฐบาลอาเซี!ยนอย#างไม#เป3นทางการในระหวั#างท!�ไม#ม!การประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยนด%วัย การประชื่"มคร*งท!� 6 ณ ประเทศึเวั!ยดนาม เม��อเด�อนธนวัาคม 2541 ซี'�งได%ม!การร#วัมลงนามในเอกสารส)าคญ ค�อ Hanoi Declaration, Hanoi Plan of

Action, Statement on Bold Measures ฯลฯ การประชื่"มคร*งท!� 7 จดข้'*นระหวั#างวันท!� 5-6 พฤศึจ�กายน 2544

ณ บนดาร� เสร! เบกาวัน ประเทศึบร$ไน ดาร"สซีาลาม ซี'�งได%ม! การร#วัมลงนามในเอกสารส)าคญค�อ ปฏิ�ญญาอาเซี!ยน ค.ศึ. 2001

วั#าด%วัยการด)าเน�นการร#วัมในการต#อต%านการก#อการร%ายและปฏิ�ญญาการประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยน คร*งท!� 7 เก!�ยวักบโรคเอดส� และการประชื่"ม ส"ดยอดอาเซี!ยน คร*งท!� 8 จดข้'*นระหวั#างวันท!� 4-5 พฤศึจ�กายน 2545 ณ กร"งพนมเปญ 

นอกจากน!* ได%ม!การประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยนอย#างไม#เป3นทางการ (ASEAN Informal Summit) คร*งท!� 1 เม��อพ.ศึ. 2539

ณ กร"งจาการ�ตา คร*งท!� 2 เม��อวันท!� 14-16 ธนวัาคม 2540

ณ กร"งกวัลาลมเปอร� คร*งท!� 3 เม��อวันท!� 28 พฤศึจ�กายน 2542 ณ กร"งมะน�ลา และคร*งท!� 4 ระหวั#าง วันท!� 24-25

พฤศึจ�กายน 2543 ณ ส�งคโปร� 

ในการประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยนอย#างไม#เป3นทางการ คร*งท!� 4 ท!�ส�งคโปร� ท!�ประชื่"มได% เห9นชื่อบท!�จะเร!ยกการประชื่"มคร*งต#อไปวั#า การประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยน “ (ASEAN Summit) ซี'�งจะม!

การประชื่"มท"กป, ท*งน!* ให%เน%นการหาร�อท!�เป3นสาระและลดข้*นตอนด%านพ�ธ!การ โดยการประชื่"มส"ดยอด อาเซี!ยนเม��อวันท!� 5-6

พฤศึจ�กายน 2544 ณ ประเทศึบร$ไน ดาร"สซีาลามจดเป3นการประชื่"มส"ดยอด อาเซี!ยน คร*งท!� 7 และจะเร!ยงตามล)าดบคร*งท"กป,ไป 

2. การประชื่"มรฐมนตร!ต#างประเทศึอาเซี!ยน (ASEAN Ministerial Meeting – AMM) 

เป3นการประชื่"มประจ)าป,ข้องรฐมนตร!ต#างประเทศึข้องอาเซี!ยน และอาจจดให%ม!การ ประชื่"มรฐมนตร!ต#างประเทศึอาเซี!ยนสมยพ�เศึษ (ASEAN Foreign Ministers’ Retreat) ข้'*นได%ตาม ควัามจ)าเป3น เพ��อรบผู้�ดชื่อบในการก)าหนดแนวัทางในระดบนโยบายและท)าหน%าท!�ทบทวันข้%อตดส�นใจ ต#าง ๆ มอบนโยบายและโครงการให%คณะกรรมการประจ)าอาเซี!ยนหร�อคณะกรรมการอ��น ๆ ด)าเน�นการต#อไป นอกจากน!* รฐมนตร!ต#างประเทศึจะเป3นผู้$%ลงนามในควัามตกลงท!�เก!�ยวักบควัามร#วัมม�อด%านต#าง ๆ ข้องอาเซี!ยนด%วัย การประชื่"มรฐมนตร!ต#างประเทศึอาเซี!ยน สมยท!� 35 จดข้'*นท!�บนดาร� เสร! เบกาวัน ประเทศึบร$ไน ดาร"สซีาลาม เม��อวันท!� 29 กรกฎาคม- 1 ส�งหาคม 2545 และการประชื่"มรฐมนตร! ต#างประเทศึอาเซี!ยน สมยท!� 36 จดข้'*นระหวั#างวันท!� 15-19 ม�ถึ"นายน 2546 ท!�กร"งพนมเปญ 

3. การประชื่"มระดบรฐมนตร!ต#างประเทศึอาเซี!ยนกบรฐมนตร!ต#างประเทศึข้องประเทศึ ค$#เจรจา (Post Ministerial Conferences – PMC) 

ภายหลงการประชื่"ม AMM ในแต#ละป, รฐมนตร!ต#างประเทศึอาเซี!ยนจะร#วัมประชื่"มกบ รฐมนตร!ต#างประเทศึข้องประเทศึค$#เจรจา ร#วัมและแยกเป3นรายประเทศึ เพ��อหาร�อในเร��องควัามร#วัมม�อ และควัามชื่#วัยเหล�อในโครงการต#าง ๆ ตลอดจนแลกเปล!�ยนควัามค�ดเห9นในระดบนโยบายเก!�ยวักบ ป?ญหาทางด%านเศึรษฐก�จ การเม�องและควัามม�นคงท!�ม!ควัามสนใจร#วัมกนกบประเทศึค$#เจรจาดงกล#าวั 

4. การประชื่"มระดบรฐมนตร!ในสาข้าอ��น ๆ ประกอบด%วัย - การประชื่"มรฐมนตร!เศึรษฐก�จอาเซี!ยน (ASEAN

Economic Ministers-AEM) ซี'�งจะหาร�อและพ�จารณาร#วัมกนเก!�ยวักบก�จกรรมควัามร#วัมม�อด%านเศึรษฐก�จ ท*งในระดบภายในภ$ม�ภาค และกบประเทศึนอกกล"#มเป3นประจ)าอย#างน%อยป,ละคร*ง 

- การประชื่"มคณะมนตร!เข้ตการค%าเสร!อาเซี!ยน (AFTA

Council) ซี'�งเป3นผู้ล จากการประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยน คร*งท!� 4

ท!�ให%ม!การก)ากบด$แล ประสานงาน และทบทวันการด)าเน�นการ ตามควัามตกลงวั#าด%วัยโครงการลดภาษ!ศึ"ลกากรให%เป3นอตราเด!ยวักนส)าหรบเข้ตการค%าเสร!อาเซี!ยน โดยคณะมนตร!ฯ ดงกล#าวัจะรายงานต#อรฐมนตร!เศึรษฐก�จอาเซี!ยน 

- การประชื่"มคณะมนตร!เข้ตการลงท"นอาเซี!ยน (AIA

Council) ท!�จดต*งข้'*น เพ��อก)ากบ ด$แล ประสาน และทบทวันการด)าเน�นงานตามควัามตกลงจดต*งเข้ตการลงท"นอาเซี!ยน (ASEAN Investment Area) 

- การประชื่"มรฐมนตร!เฉพาะด%าน (Sectoral ASEAN

Ministers’ Meeting) จดข้'*นเป3นประจ)าเพ��อก)าหนดแนวันโยบายและเร#งรดการด)าเน�นก�จกรรมข้องคณะกรรมการอาเซี!ยน ต#าง ๆ ท!�เก!�ยวัข้%อง รวัมท*งร�เร��มโครงการควัามร#วัมม�อในด%านต#าง ๆ อาท� ด%านการเกษตรและปHาไม% ด%านพลงงาน ด%านสงคม การพฒนาชื่นบท ด%านการศึ'กษา ด%านกฎหมาย ด%านแรงงาน ด%านสาธารณส"ข้ ด%านวั�ทยาศึาสตร�และเทคโนโลย! ด%านส��งแวัดล%อม ด%านสารน�เทศึ ฯลฯ 

ก�รประช"มในิระด�บคัณะเจ&�ห่นิ&�ท�� 

- ด%านการเม�อง คณะเจ%าหน%าท!�อาวั"โสอาเซี!ยน (ASEAN

Senior Officials Meeting – SOM) ประกอบด%วัย ปลด

กระทรวังการต#างประเทศึข้องอาเซี!ยน ท)าหน%าท!�ด$แลควัามร#วัมม�อข้องอาเซี!ยนด%านการเม�องและควัามม�นคง รวัมถึ'งประเด9นส)าคญอ��น ๆ ท!�เก!�ยวักบการเม�อง 

- ด%านเศึรษฐก�จ คณะเจ%าหน%าท!�อาวั"โสด%านเศึรษฐก�จ (ASEAN Senior Economic Officials Meeting – SEOM) ประกอบด%วัย ปลดกระทรวังท!�ร บผู้�ดชื่อบงานเศึรษฐก�จข้องอาเซี!ยน ท)าหน%าท!�ด$แลควัามร#วัมม�อข้องอาเซี!ยนด%านเศึรษฐก�จ 

- คณะกรรมการประจ)าอาเซี!ยน (ASEAN Standing

Committee – ASC) คณะกรรมการประจ)าอาเซี!ยนประกอบด%วัยเลข้าธ�การอาเซี!ยนและอธ�บด!กรมอาเซี!ยนข้องแต#ละประเทศึ สมาชื่�ก ท)าหน%าท!�ด$แลด)าเน�นงาน ต�ดตามผู้ล และพ�จารณาทบทวันการปฏิ�บต�งานข้องอาเซี!ยน เพ��อให% เก�ดควัามต#อเน��องและอาจตดส�นใจในเร��องเร#งด#วันได% คณะกรรมการประจ)าอาเซี!ยนน!* ถึ�อเป3นศึ$นย�กลาง ในการประสานงาน ด$แลรบผู้�ดชื่อบงานด%านต#าง ๆ ท*งน!* โดยปกต�จะม!การประชื่"มคณะกรรมการประจ)า อาเซี!ยนป,ละ 4-5 คร*ง ซี'�งประเทศึท!�เป3นประธานคณะกรรมการประจ)าอาเซี!ยนจะเป3นเจ%าภาพจดการประชื่"ม ASC คร*งแรกและคร*งส"ดท%าย นอกน*นจะจดข้'*นท!�ส)านกเลข้าธ�การอาเซี!ยน 

- ด%านการคลง คณะเจ%าหน%าท!�อาวั"โสด%านการคลงอาเซี!ยน (ASEAN Deputy Finance and Central Bankers Meeting – AFDM) ประกอบด%วัย ปลดกระทรวังการคลงหร�อผู้$%แทน

-เฉพาะด%าน เชื่#น คณะเจ%าหน%าท!�อาวั"โสด%านยาเสพต�ด (ASEAN Senior Officials Meeting on Drugs Matters – ASOD) ด%านส��งแวัดล%อม (ASEAN Senior Officials on

the Environment – ASOEN) คณะกรรมการอาเซี!ยนด%านวั�ทยาศึาสตร�และเทคโนโลย! (ASEAN Committee On

Science and Technology – COST) คณะเจ%าหน%าท!�อาวั"โสด%านสวัสด�การสงคมและการพฒนา (ASEAN Senior

Official on Social Welfare – SWD) คณะกรรมการอาเซี!ยนด%านวัฒนธรรมและสนเทศึ (ASEAN Committee

on Culture and Information – COCI) คณะเจ%าหน%าท!�อาวั"โสด%านการพฒนาชื่นบทและการแก%ไข้ป?ญหาควัามยากจน (Senior Officials Meeting on Rural Development and Poverty Eradication – SOMRDPE) ฯลฯ 4.5.6 การประชื่"มร#วัมระดบเจ%าหน%าท!�อาวั"โสอาเซี!ยนกบอธ�บด!อาเซี!ยน (Joint Committee

Meeting – JCM) เป3นการประชื่"มร#วัมระหวั#างเจ%าหน%าท!�อาวั"โสอาเซี!ยน เจ%าหน%าท!�อาวั"โสฝHายเศึรษฐก�จ และคณะกรรมการประจ)าอาเซี!ยน (อธ�บด!กรมอาเซี!ยน) ท!�จดข้'*นเพ��อเตร!ยมการประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยนในแต#ละป, ท*งด%านสารตถึะและพ�ธ!การ

คัวิ�มสำ�มพ�นิธี#ก�บประเทศภ�ย่นิอก (External Relations) 

นอกจากควัามร#วัมม�อระหวั#างประเทศึสมาชื่�กด%วัยกนแล%วั อาเซี!ยนยงได%ม!ควัามร#วัมม�อและสถึาปนาควัามสมพนธ�ในฐานะค$#เจรจากบ 10

ประเทศึ ได%แก# ออสเตรเล!ย แคนาดา ญ!�ป"Hน สหภาพย"โรป น�วัซี!แลนด� สหรฐอเมร�กา เกาหล!ใต% อ�นเด!ย จ!น รสเซี!ย และกบจ!น ญ!�ป"Hน และเกาหล!ใต% ในกรอบอาเซี!ยน+3 และโครงการเพ��อการพฒนาแห#งสหประชื่าชื่าต� (UNDP) แต#ละประเทศึสมาชื่�ก อาเซี!ยนจะแบ#งกนท)าหน%าท!�เป3นผู้$%ประสานงานระหวั#างอาเซี!ยนกบประเทศึค$#เจรจาเหล#าน!* โดยจะม! การผู้ลดเปล!�ยนกนท"ก ๆ 3 ป, ท*งน!* ในชื่#วังเด�อนม�ถึ"นายน 2546 จนถึ'งชื่#วังกลางป,ข้องป, 2549 จะเป3นไปตามน!* 

- บร$ไน ประสานงานระหวั#างอาเซี!ยนกบแคนาดา 

- กมพ$ชื่า ประสานงานระหวั#างอาเซี!ยนกบจ!น - อ�นโดน!เซี!ย ประสานงานระหวั#างอาเซี!ยนกบสหภาพย"โรป - ลาวั ประสานงานระหวั#างอาเซี!ยนกบอ�นเด!ย - มาเลเซี!ย ประสานงานระหวั#างอาเซี!ยนกบญ!�ป"Hน - พม#า ประสานงานระหวั#างอาเซี!ยนกบสาธารณรฐเกาหล! - ฟิBล�ปปBนส� ประสานงานระหวั#างอาเซี!ยนกบน�วัซี!แลนด� - ส�งคโปร� ประสานงานระหวั#างอาเซี!ยนกบรสเซี!ย - ไทย ประสานงานระหวั#างอาเซี!ยนกบสหรฐฯ - เวั!ยดนาม ประสานงานระหวั#างอาเซี!ยนกบออสเตรเล!ย 

โดยอาเซี!ยนได%ม!การปร'กษาหาร�ออย#างสม)�าเสมอกบประเทศึค$#เจรจาเหล#าน!*ในลกษณะการประชื่"มระดบ เจ%าหน%าท!� และการพบปะกนในระดบรฐมนตร!ในการประชื่"มท!�เร!ยกวั#า Post Ministerial

Conferences (PMC) ซี'�งจะม!ข้'*นภายหลงการประชื่"มรฐมนตร!ต#างประเทศึอาเซี!ยนในท"กป, รวัมท*งการประชื่"มระดบผู้$%น)าอาเซี!ยน+3 และอาเซี!ยน+1 (จ!น ญ!�ป"Hน และสาธารณรฐเกาหล!) และการประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยน-อ�นเด!ย ซี'�งม!ข้'*นภายหลงการประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยนในชื่#วังปลายป,ข้องท"กป, 

นอกจากน!* เพ��อเป3นการสนบสน"นการด)าเน�นงานควัามสมพนธ�ระหวั#างอาเซี!ยนกบ ประเทศึค$#เจรจาและองค�การระหวั#างประเทศึ อาเซี!ยนได%จดต*งคณะกรรมการในนครหลวังข้องประเทศึ ค$#เจรจา ท!�เร!ยกวั#า คณะกรรมการอาเซี!ยนในประเทศึท!�สาม (ASEAN

Committee in Third Country) คณะกรรมการเหล#าน!*ประกอบด%วัยหวัหน%าคณะผู้$%แทนทางการท$ตข้องประเทศึสมาชื่�กอาเซี!ยนในประเทศึ เจ%าภาพ ม!หน%าท!�ในการปร'กษาหาร�อและประสานงานกบรฐบาลประเทศึค$#เจรจาเก!�ยวักบควัามชื่#วัยเหล�อ และควัามร#วัมม�อท!�ให%แก#ประเทศึอาเซี!ยน 

คัวิ�มร�วิมม1อด&�นิต��ง ๆ ในิอ�เซี�ย่นิ 

เม��อมองย%อนหลงในอด!ต ประเทศึไทยม!บทบาทท!�ส)าคญในการน)าไปส$#การก#อต*งสมาคม ควัามร#วัมม�อในภ$ม�ภาคน!* เน��องจากประเทศึไทยเป3นประเทศึผู้$%ใกล#เกล!�ยข้%อพ�พาทระหวั#างประเทศึท!�เก�ดข้'*น ก#อนหน%าการก#อต*งสมาคมประชื่าชื่าต�เอเชื่!ยตะวันออกเฉ!ยงใต% หร�ออาเซี!ยน เม��อป, 2510 จนกระท�งท)าให% ประเทศึค$#กรณ!สามารถึท!�จะย"ต�ข้%อพ�พาทดงกล#าวั และหนหน%ามาร#วัมม�อกน ผู้ลพวังข้องการสร%างควัาม เข้%าใจอนด! โดยม!ไทยเป3นประเทศึกลางท!�ม!บทบาทส)าคญ โดยเม��อวันท!� 8 ส�งหาคม 2510 ประเทศึใน เอเชื่!ยตะวันออกเฉ!ยงใต% 5 ประเทศึ ได%แก# อ�นโดน!เซี!ย มาเลเซี!ย ฟิBล�ปปBนส� ส�งคโปร� และไทย ได%ร#วัม ลงนามในปฏิ�ญญากร"งเทพ (Bangkok Declaration) ประกาศึจดต*งสมาคมอาเซี!ยน โดยม!การลงนามท!�ห%องเทวัวังศึ� กระทรวังการต#างประเทศึ วังสราญรมย�

1. ควัามร#วัมม�อด%านการเม�องและควัามม�นคง ในด%านการเม�องและควัามม�นคง อาเซี!ยนได%ม"#งเน%นควัามร#วัมม�อเพ��อธ)ารงรกษาสนต�ภาพและควัามม�นคงข้องภ$ม�ภาคตลอดมา โดยได%ม! การจดท)าและผู้ลกดนให%ท"กประเทศึในภ$ม�ภาคให%ควัามส)าคญและย'ดม�นในสนธ�สญญาไมตร!และควัาม ร#วัมม�อในภ$ม�ภาคเอเชื่!ยตะวันออกเฉ!ยงใต% (Treaty of Amity and Cooperation หร�อ TAC) ป, ค.ศึ. 1976 ซี'�งถึ�อวั#าเป3นเอกสารท!�ก)าหนดแนวัทางการปฏิ�บต�ในการด)าเน�นควัามสมพนธ�ระหวั#างกนในภ$ม�ภาค ท!�ม"#งเน%นการสร%างสนต�ภาพและควัามม�นคง ควัามเจร�ญร" #งเร�องด%านเศึรษฐก�จ และควัามร#วัมม�อระหวั#างกน นอกจากน!* อาเซี!ยนได%ร#วัมลงนามในเอกสารด%านการเม�องอ��น ๆ อาท� ปฏิ�ญญาวั#าด%วัยภ$ม�ภาคเอเชื่!ย ตะวันออกเฉ!ยงใต%เป3นเข้ตแห#งสนต�ภาพ เสร!ภาพและควัามเป3นกลาง (Zone of Peace, Freedom

and Neutrality หร�อ ZOPFAN) เม��อป, ค.ศึ. 1971 สนธ�

สญญาเข้ตปลอดอาวั"ธน�วัเคล!ยร�ในภ$ม�ภาคเอเชื่!ย ตะวันออกเฉ!ยงใต% (Treaty on the Southeast Asian Nuclear

Weapon-Free Zone หร�อ SEANWFZ) ป, ค.ศึ. 1995

รวัมท*งได%ร�เร��มการประชื่"มอาเซี!ยนวั#าด%วัยควัามร#วัมม�อด%านการเม�องและควัามม�นคง ในภ$ม�ภาคเอเชื่!ย-แปซี�ฟิBก (ASEAN

Regional Forum – ARF) อนประกอบด%วัยประเทศึสมาชื่�กอาเซี!ยน ประเทศึค$#เจรจา และประเทศึผู้$%สงเกตการณ�ข้องอาเซี!ยน เพ��อเสร�มสร%างควัามไวั%วัางใจกนระหวั#างประเทศึ ในภ$ม�ภาคเอเชื่!ย-แปซี�ฟิBก ซี'�งไทยเป3นเจ%าภาพจดการประชื่"มฯ คร*งแรกข้'*นท!�กร"งเทพฯ เม��อป, 2537 (ค.ศึ. 1994) 

2. ควัามร#วัมม�อด%านเศึรษฐก�จ จากการท!�สถึานการณ�ทางเศึรษฐก�จโลกได% เปล!�ยนไปภายหลงการเจรจาเปBดเสร!การค%ารอบอ"ร"กวัย และการแบ#งตลาดโลกออกเป3นกล"#มภ$ม�ภาค ไทยได%เห9นควัามจ)าเป3นท!�จะต%องสร%างกล"#มเศึรษฐก�จในภ$ม�ภาคเพ��อเสร�มสร%างอ)านาจต#อรองข้อง ประเทศึในภ$ม�ภาคและศึกยภาพในการผู้ล�ต ในป, 2535 (ค.ศึ. 1992) ประเทศึไทย โดยอด!ต นายกรฐมนตร! ฯพณฯ นายอานนท� ป?นยารชื่"น ได%เสนอให%อาเซี!ยนร#วัมม�อกนอย#างจร�งจงในการเปBดเสร! การค%าระหวั#างกน โดยผู้ลกดนให%ม!การจดต*งเข้ตการค%าเสร!อาเซี!ยน (ASEAN Free Trade Area – AFTA) เพ��อชื่#วัยส#งเสร�มการค%าภายในอาเซี!ยนให%ม!ปร�มาณเพ��มมากข้'*น ลดต%นท"นการผู้ล�ตในส�นค%า อ"ตสาหกรรมและด'งด$ดการลงท"นจากต#างประเทศึ โดยประเทศึสมาชื่�กเด�ม 6 ประเทศึได%ตกลงจะเร#งลดภาษ!ส�นค%าในกรอบ AFTA ให%เร9วัข้'*น โดยม!ก)าหนดลดภาษ!ส�นค%าให%ม!อตราอย$#ท!�ร %อยละ 0-5 ภายในป, 2545 (ค.ศึ.

2002) นอกจากน!* อาเซี!ยนยงได%ต*งเป�าท!�จะลดภาษ!ส�นค%าท*งหมดลงมาอย$#ท!�อตราร%อยละ 0 ภายในป, ค.ศึ. 2010

ส)าหรบสมาชื่�กเด�ม และป, ค.ศึ. 2015 ส)าหรบสมาชื่�กใหม# 

ในเวัลาต#อมา อาเซี!ยนได%ข้ยายควัามร#วัมม�อทางด%านเศึรษฐก�จเพ��มเต�มจาก AFTA เพ��อให%การรวัมตวัทางเศึรษฐก�จม!ควัามสมบ$รณ�แบบและม!ท�ศึทางท!�ชื่ดเจน โดยได%ข้ยายควัาม ร#วัมม�อไปส$#การค%าบร�การและการเชื่��อมโยงทางด%านอ"ตสาหกรรม เชื่#น การจดต*งเข้ตการลงท"นอาเซี!ยน (ASEAN Investment

Area – AIA) ซี'�งลงนามโดยรฐมนตร!เศึรษฐก�จอาเซี!ยนเม��อเด�อนต"ลาคม 2541 ม!จ"ดประสงค�เพ��อให%อาเซี!ยนม!ควัามได%เปร!ยบและด'งด$ดการลงท"นจากภายนอกและภายในภ$ม�ภาค โดยการเปBดการตลาด (market access) และให%การปฏิ�บต�เย!�ยงคนชื่าต� (national treatment) โดยม!การเร#งรดให%ด)าเน�นการเร��องน!*จากป, 2553 (ค.ศึ. 2010) เป3นป, 2546

(ค.ศึ. 2003) ยกเวั%น เวั!ยดนาม ลาวั และกมพ$ชื่าจะพยายามเปBดเสร!ด%านการลงท"นไม#ชื่%ากวั#าป, 2553 (ค.ศึ. 2010) และข้ณะน!* ก)าลงพ�จารณาควัามเป3นไปได%ในการเร#งเปBดเสร!แก#นกลงท"นนอกอาเซี!ยนให%เร9วัข้'*นกวั#าป, 2563 (ค.ศึ. 2020)

นอกจากน!* อาเซี!ยนยงได%ข้ยายข้อบเข้ตควัามตกลง AIA ให%ครอบคล"มควัามร#วัมม�อด%านการค%าบร�การ โดยม!การเจรจาเปBดเสร!การค%าบร�การใน 7 สาข้า (การข้นส#งทางทะเล การข้นส#งทางอากาศึ การเง�นการคลง วั�ชื่าชื่!พธ"รก�จ การก#อสร%าง การคมนาคม และการท#องเท!�ยวั) โดยม!เป�าหมายให%การเปBดเสร!ครอบคล"มท"กสาข้าบร�การภายในป, 2020 นอกจากน!* ม!ควัามร#วัมม�อด%านการเชื่��อมเส%นทางด%านคมนาคมและการข้นส#งส�นค%าผู้#านแดน รวัมท*งโครงการควัามร#วัมม�ออาเซี!ยนด%านการพฒนาล"#มน)*าโข้ง เพ��อเป3นการส#งเสร�มและเพ��มพ$นควัามร#วัมม�อทางด%านเศึรษฐก�จข้องอาเซี!ยนให%ม!ควัามแข้9งแกร#งและ ครอบคล"มสาข้าต#าง ๆ ให%มากย��งข้'*น นอกจากน!* ไทยม!บทบาทส)าคญในเร��องการเชื่��อมโยงทางเศึรษฐก�จภายในอาเซี!ยนให%มากข้'*น โดยได%เสนอให%ม!การจดท)าควัามตกลงวั#าด%วัยการอ)านวัยควัาม

สะดวักการข้นส#งส�นค%าผู้#านแดนและข้%ามแดน ซี'�งจะเอ�*ออ)านวัยให%การข้นส#งส�นค%าภายในอาเซี!ยนม!ควัามคล#องตวั และชื่#วัยส#งเสร�มการด)าเน�นการในเร��องเข้ตการค%าเสร!อาเซี!ยน ซี'�งท!�ประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยน คร*งท!� 6 เม��อธนวัาคม 2541 ได%ม!การลงนามในกรอบควัามตกลงวั#าด%วัยการอ)านวัยควัามสะดวักการข้นส#งส�นค%าผู้#านแดนแล%วั 

ในด%านควัามร#วัมม�อด%านการคลง ภายหลงจากเก�ดวั�กฤตการณ�ด%านการเง�นและ เศึรษฐก�จในภ$ม�ภาค อาเซี!ยนได%เสร�มสร%างการหาร�อระหวั#างกน และจดต*งกลไกตรวัจสอบในภ$ม�ภาค (regional surveillance mechanism) รวัมท*งร#วัมม�อกบนานาประเทศึเพ��อพ�จารณาปรบโครงสร%าง การเง�นระหวั#างประเทศึ (international financial architecture) 

3. ควัามร#วัมม�อด%านสงคม ควัามร#วัมม�อทางด%านสงคมหร�อควัามร#วัมม�อ เฉพาะด%าน (Functional Cooperation) ข้องอาเซี!ยน เป3นควัามร#วัมม�อด%านอ��น ๆ ท!�ม�ใชื่#ด%านการเม�อง และเศึรษฐก�จ ซี'�งม! 5 ด%าน ได%แก# ด%านการพฒนาสงคม ด%านวั�ทยาศึาสตร�และเทคโนโลย! ด%านส��งแวัดล%อม ด%านยาเสพต�ด และด%านวัฒนธรรมและสนเทศึ โดยม!คณะกรรมการต#าง ๆ ท)าหน%าท!�ด$แลรบผู้�ดชื่อบ เพ��อให%การด)าเน�นก�จกรรม/โครงการต#าง ๆ ข้องอาเซี!ยนท!�เก!�ยวัข้%องส)าเร9จล"ล#วังไปด%วัยด! การส#งเสร�ม พฒนาการควัามร#วัมม�อในด%านดงกล#าวันบเป3นวัตถึ"ประสงค�เบ�*องต%นประการหน'�งข้องอาเซี!ยนเพ��อ ส#งเสร�มให%ประชื่าชื่นในอาเซี!ยนม!ควัามเป3นอย$#และม!ค"ณภาพชื่!วั�ตท!�ด!ทดเท!ยมกบประชื่าชื่นในประเทศึ ท!�พฒนาแล%วั ในการประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยน คร*งท!� 5 ท!�ประชื่"มได%ลงนามร#วัมกนใน ปฏิ�ญญา“

กร"งเทพ ป, 2538” (the 1995 Bangkok

Declaration) เพ��อประกาศึเจตจ)านงท!�จะให%ม!การยกระดบควัามร#วัมม�อ เฉพาะด%านให%ทดเท!ยมกบควัามร#วัมม�อทางด%าน

การเม�องและเศึรษฐก�จข้องอาเซี!ยน อาเซี!ยนได%ให% ควัามส)าคญเป3นอย#างมากในเร��องการยกระดบควัามร$ %ด%านวั�ทยาศึาสตร�และเทคโนโลย! เพ��อให%ประชื่าชื่น ตระหนกถึ'งควัามส)าคญข้องวั�ทยาศึาสตร�และเทคโนโลย!ต#อการพฒนาเศึรษฐก�จข้องการค"%มครองและ อน"รกษ�ส��งแวัดล%อม รวัมท*งการพฒนาท!�ย �งย�น นอกจากน!* ควัามร#วัมม�อทางด%านวัฒนธรรมและสนเทศึ ข้องอาเซี!ยนนบเป3นส#วันส)าคญท!�ชื่#วัยเสร�มสร%างควัามเข้%าใจอนด!ระหวั#างประชื่าชื่นชื่าวัอาเซี!ยน ตลอดจน ปล"กจ�ตส)าน'กในควัามเป3นอาเซี!ยน (ASEAN Awareness) 

ควัามร#วัมม�อทางด%านสงคมในกรอบอาเซี!ยนได%พฒนามาเป3นล)าดบตามสภาพ แวัดล%อม ควัามต%องการข้องประเทศึสมาชื่�ก และกระแสข้องโลกาภ�วัตน� ซี'�งเป3นผู้ลให%อาเซี!ยนม!การ จดต*งกลไกควัามร#วัมม�อในภ$ม�ภาคเพ��อสนองต#อการเปล!�ยนแปลงและควัามจ)าเป3นท!�จะต%องม!การร#วัมม�อ กนในระดบภ$ม�ภาค ได%แก# การพฒนาชื่นบทและการข้จดควัามยากจน โครงข้#ายรองรบทางสงคม อาชื่ญากรรมข้%ามชื่าต� และสวัสด�การสงคมและการพฒนาสงคม ท*งน!* เพ��อม"#งผู้ลกดนให%อาเซี!ยนบรรล" เป�าหมายในการเป3นสงคมท!�เอ�*ออาทรต#อกนตามวั�สยทศึน�อาเซี!ยน ค.ศึ. 2020 (พ.ศึ. 2563) 

ไทยเล9งเห9นควัามส)าคญข้องการร#วัมม�อด%านสงคมเพ��อสนต�ส"ข้ในภ$ม�ภาค จ'งผู้ลกดนให%อาเซี!ยนกระชื่บควัามร#วัมม�อในการแก%ไข้ป?ญหาข้%ามชื่าต� อาท� อาชื่ญากรรมทางเศึรษฐก�จ ป?ญหายาเสพต�ดและการฟิอกเง�น โรคเอดส� การลกลอบเข้%าเม�อง รวัมท*ง ควัามร#วัมม�อด%านส��งแวัดล%อม เชื่#น การแก%ไข้ป?ญหาหมอกควัน เป3นต%น นอกจากน*น ไทยยงได%เสนอให%ม!การจดต*งม$ลน�ธ�อาเซี!ยน (ASEAN Foundation) เพ��อส#งเสร�มการแลกเปล!�ยนนกศึ'กษาและนกวั�ชื่าการ ตลอดจนการเข้%ามาม! ส#วันร#วัม

ข้องประชื่าชื่นในก�จกรรมต#าง ๆ ข้องอาเซี!ยน ซี'�งจะชื่#วัยเสร�มสร%างจ�ตส)าน'กในควัามเป3นอาเซี!ยน และการให%ควัามส)าคญต#อเร��องการจดท)าโครงข้#ายรองรบทางสงคม (Social Safety

Nets) เพ��อบรรเทา ผู้ลกระทบทางด%านสงคมจากวั�กฤตการณ�ทางเศึรษฐก�จท!�เก�ดข้'*น โดยเฉพาะในป?ญหาควัามยากจน การวั#างงาน ป?ญหาเด9กนอกโรงเร!ยนและผู้$%ยากไร% 

นอกจากน!* ไทยยงม!นโยบายในอนท!�จะพยายามกระต"%นให%อาเซี!ยนเป3นสงคมเปBดและม!ควัามเอ�*ออาทร ม!จ�ตส)าน'กในควัามเป3นชื่"มชื่นหน'�งเด!ยวั ไทยได%เสร�มสร%างควัามไพบ$ลย�ม�งค�งร#วัมกน โดยการพฒนามน"ษย�โดยรวัม (Total Human

Development) เพ��อสนบสน"นการพฒนาสงคมในระยะยาวั การสร%างผู้$%น)าร" #นใหม#ในภ$ม�ภาค โดยใชื่%การพฒนาทรพยากรมน"ษย� (HRD) เป3นกลไกในการลดชื่#องวั#าง ระหวั#างประเทศึสมาชื่�กอาเซี!ยน และส#งเสร�มการรวัมตวัข้องอาเซี!ยน 

เม��อเด�อนกรกฎาคม 2544 ท!�ผู้#านมา ไทยได%ผู้ลกดนให%อาเซี!ยนม!มต�รบรอง ให%ป, พ.ศึ. 2545-2546 เป3นป,แห#งการปล"กจ�ตส)าน'กในการต#อต%านยาเสพต�ดในอาเซี!ยน และสนบสน"นให%ท!�ประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยน คร*งท!� 7 เม��อเด�อนพฤศึจ�กายน 2544

รบรองปฏิ�ญญาท!�ประชื่"ม ส"ดยอดอาเซี!ยน คร*งท!� 7 วั#าด%วัยโรคเอดส� เน��องจากป?ญหาท*งสองได%ก#อให%เก�ดควัามส�*นเปล�องทรพยากรแก#ประเทศึไทยในการแก%ไข้เป3นจ)านวันมาก และจ)าเป3นท!�จะต%องได%รบควัามร#วัมม�อระดบภ$ม�ภาคในการควับค"มป?ญหาดงกล#าวัให%ม!ผู้ลสมฤทธ�Iอย#างม!ประส�ทธ�ผู้ล 

ควัามร#วัมม�อทางสงคมได%เอ�*อประโยชื่น�ต#อการพฒนาในประเทศึไทยเป3น จ)านวันมาก และส#งเสร�มให%ม!บรรยากาศึแห#ง

ควัามร#วัมม�อกนเพ��อการพฒนา ซี'�งสะท%อนไปส$#การม! เสถึ!ยรภาพ สนต�ส"ข้ และควัามก%าวัหน%าในภ$ม�ภาค

วิสำ�ย่ท�ศนิ#อ�เซี�ย่นิ ป3 2020 และแผนิปฏิบ�ตก�รฮ�นิอย่

ในระหวั#างการประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยนอย#างไม#เป3นทางการ คร*งท!� 2

เม��อเด�อนธนวัาคม 2540 (ค.ศึ. 1997) ณ กร"งกวัลาลมเปอร� ไทยเป3นผู้$%ร �เร��มให%ผู้$%น)ารฐบาลอาเซี!ยนรบรองเอกสาร วั�สยทศึน�อาเซี!ยน ค.ศึ. 2020 (ASEAN Vision 2020) ในโอกาสครบรอบ 30 ป, การก#อต*งอาเซี!ยนโดยวั�สยทศึน�ดงกล#าวัได%ก)าหนดท�ศึทางและเป�าหมายข้องการด)าเน�นการในด%านต#าง ๆ ให%ครอบคล"มท*งทางด%านการเม�อง เศึรษฐก�จ และสงคม รวัมท*งการด)าเน�นควัามสมพนธ�กบประเทศึภายนอก ประเด9นส)าคญท!�ไทยผู้ลกดนจนส)าเร9จ ได%แก# การบรรจ"แนวัควัามค�ดท!�ให%ประเทศึสมาชื่�กอาเซี!ยนพฒนาเป3นสงคมท!�เปBดกวั%าง (open societies) และเปBดโอกาสให%ประชื่าชื่นม!ส#วันร#วัมในการพฒนาประเทศึ (people participation) โดยอาเซี!ยนได%จดท)าแผู้นปฏิ�บต�การส)าหรบวั�สยทศึน�อาเซี!ยน ค.ศึ. 2020 (Hanoi Plan of Action to Implement the ASEAN Vision 2020) ในระหวั#าง การประชื่"มส"ดยอดอาเซี!ยน คร*งท!� 6 เม��อเด�อนธนวัาคม 2541 

การจดท)าแผู้นปฏิ�บต�การฮานอยหร�อ HPA ดงกล#าวั เป3นพฒนาการท!�ส)าคญย��งอ!กก%าวัหน'�งข้องอาเซี!ยน อนจะน)าไปส$#ชื่"มชื่นอาเซี!ยนท!�เอ�*ออาทรและม!ควัามเป3นประชื่าธ�ปไตยท!�แท%จร�ง ซี'�ง HPA จะน)าเป�าหมายต#าง ๆ ภายใต%วั�สยทศึน�อาเซี!ยน 2020 ไปส$#การปฏิ�บต�ให%เก�ดผู้ลท!�เป3นร$ปธรรมภายในก)าหนดเวัลาท!�ชื่ดเจน และม!การประเม�นผู้ลท"ก 3

ป, โดยได%ม!การก)าหนดก�จกรรมและโครงการท!�จะน)าไปส$#เป�าหมายในด%านการเม�อง เศึรษฐก�จ และควัามร#วัมม�อเฉพาะด%าน (functional

cooperation) ซี'�งรวัมถึ'งเร��องการพฒนาสงคม วัฒนธรรมและสนเทศึ ยาเสพต�ด ส��งแวัดล%อม วั�ทยาศึาสตร�และเทคโนโลย! ให%ม!ผู้ล

เป3นร$ปธรรม 

ในด%านการเม�อง แผู้นปฏิ�บต�การฮานอย ม"#งส#งเสร�มให%ภ$ม�ภาคน!*ม!เสถึ!ยรภาพ เสร!ภาพ เป3นกลาง เจร�ญก%าวัหน%าและม!ควัามม�งค�งร#วัมกน เพ��อสามารถึเร#งระดมทรพยากรไปในด%าน การพฒนาประเทศึและสร%างควัามเจร�ญผู้าส"กให%แก#ประชื่าชื่าน ในด%านเศึรษฐก�จ เป3นการย�นยนควัาม ม"#งม�นท!�จะเปBดเสร!และร#วัมม�อด%านการค%าและการลงท"นระหวั#างกนเพ��อเผู้ชื่�ญกบวั�กฤตการณ�ด%านเศึรษฐก�จข้องภ$ม�ภาค และในด%านสงคม ประเทศึไทยได%เสนอโครงการและก�จกรรมต#าง ๆ ในเร��องโครงข้#ายรองรบทางสงคมเพ��อปกป�องผู้$%ท!�อ#อนแอและยากไร%ในสงคม การค"%มครองสตร!และเด9ก การส#งเสร�มควัามสามารถึข้องครอบครวัและชื่"มชื่นในการด$แลผู้$%ส$งอาย"และผู้$%พ�การ การป�องกนการแพร#กระจายข้องโรคเอดส� การส#งเสร�มและปกป�องส�ทธ�มน"ษยชื่น การควับค"มการลกลอบค%ายาเสพต�ด การร#วัมม�อป�องกนป?ญหาอาชื่ญากรรมข้%ามชื่าต� การเปBดโอกาสให%ชื่นท"กระดบได%รบควัามเท#าเท!ยมกนในการได%รบการศึ'กษา การ ฝ=กอบรมวั�ชื่าชื่!พการพฒนาทกษะแก#สตร!ให%สามารถึเข้%าส$#ตลาดแรงงานได% การพฒนาทรพยากรมน"ษย�ในด%านวั�ทยาศึาสตร�และเทคโนโลย! และการพฒนาสมรรถึภาพข้องข้%าราชื่การพลเร�อนเพ��อสนองตอบต#อควัามต%องการข้องประชื่าชื่น

บทบ�ทของไทย่ในิช�วิงท��ด �รงต �แห่นิ�งประธี�นิ ASC

ในชื่#วังท!�ไทยด)ารงต)าแหน#งประธาน ASC สมยท!� 33 (กรกฎาคม 2542 - กรกฎาคม 2543) ไทยได%เน%นในเร��องข้องการพฒนาท!�สมบ$รณ�และย�งย�น โดยน)าประโยชื่น�ส$#ประชื่าชื่น (Towards a

Comprehensive Development Agenda) โดยได%พยายามผู้ลกดนในเร��องต#อไปน!*

1. การเสร�มสร%างการหาร�อร#วัมกน จากสภาวัะการณ�ข้องโลกในป?จจ"บนท!�เข้%าส$#ย"ค โลกาภ�วัตน�ได%ท)าให%ประชื่าคมโลกสามารถึรบทราบข้%อม$ลข้#าวัสารต#าง ๆ ระหวั#างกนและกนได%อย#างรวัดเร9วัและครอบคล"มอย#างท�วัถึ'ง ซี'�งล%วันแล%วัแต#ม!ควัามเก!�ยวัข้%องกบประเทศึต#าง ๆ ท*งทางตรงและทางอ%อม ท)าให%ประเทศึ/กล"#มประเทศึรวัมถึ'งอาเซี!ยน ต%องม!การปรบตวัให%ทนกบกระแสการเปล!�ยนแปลงท!�เก�ดข้'*นอย#างรวัดเร9วั และพร%อมท!�จะเผู้ชื่�ญกบเหต"การณ�ต#าง ๆ ท!�จะเก�ดข้'*น ไทยจ'งเห9นวั#าอาเซี!ยนควัรม!กลไกการหาร�อระหวั#างกนท!�ซี'�งจะชื่#วัยเสร�มสร%างควัามเข้%าใจระหวั#างกน นโยบาย Flexible Engagement หร�อ Enhanced

Interaction ไม#ม!วัตถึ"ประสงค�ท!�จะเข้%าไปก%าวัก#ายในก�จการภายในข้องประเทศึสมาชื่�ก แต# สถึานการณ�ได%แสดงให%เห9นวั#า บางเร��องท!�ม!ผู้ลกระทบต#ออาเซี!ยนโดยรวัมและส#งผู้ลกระทบต#อควัามม�นคงข้องภ$ม�ภาคควัรได%รบการปร'กษาหาร�อร#วัมกน เป3นการเปBดโอกาสให%ม!การให%ค)าปร'กษาในฐานะเพ��อน เพ��อรบฟิ?งควัามค�ดเห9นในหลาย ๆ ด%าน ในการน!* ไทยได%ผู้ลกดนการจดต*ง ASEAN Troika เพ��อเป3น กลไกในการเสร�มสร%างการหาร�อและประสานงานในอาเซี!ยนเพ��อเผู้ชื่�ญกบเหต"การณ�ท!�อาจเก�ดข้'*นใน ภ$ม�ภาค นบได%วั#าเป3นการปรบปร"งการท)างานข้องอาเซี!ยนให%ม!ควัามคล#องตวัมากย��งข้'*น 

2. การพฒนากลไกระงบข้%อพ�พาทส)าหรบภ$ม�ภาค อาเซี!ยนในอนาคตควัรเป3นองค�กรท!�ม!กลไกการแก%ไข้ป?ญหาท!�ชื่ดเจน เพ��อข้จดควัามข้ดแย%งและสร%างควัามไวั%เน�*อเชื่��อใจระหวั#างกน ท*งน!* โดยม"#งพฒนากรอบควัามร#วัมม�อท!�อาเซี!ยนม!อย$#ในป?จจ"บน อาท� ตามสนธ�สญญา TAC ซี'�งม!กลไกคณะ อครมนตร! (High

Council) เพ��อการแก%ไข้ข้%อพ�พาทระหวั#างประเทศึในเอเชื่!ยตะวันออกเฉ!ยงใต% ซี'�งในการประชื่"มรฐมนตร!ต#างประเทศึอาเซี!ยน สมยท!� 34 (23-24 กรกฎาคม 2544) อาเซี!ยนได%ให%

ควัามเห9นชื่อบระเบ!ยบข้%อบงคบส)าหรบการด)าเน�นงานข้องกลไกดงกล#าวั และก)าลงเชื่�ญชื่วันให%ประเทศึค$#เจรจาข้อง อาเซี!ยนเข้%าเป3นภาค!ในสนธ�สญญา TAC โดยในอนาคตหวังท!�จะพฒนา TAC ให%เป3นหลกในการด)าเน�นควัามสมพนธ�ในภ$ม�ภาคเอเชื่!ย-แปซี�ฟิBกโดยรวัม นอกจากน*น ไทยสนบสน"นการจดท)าร#าง Regional Code of Conduct ในทะเลจ!นใต% เพ��อเป3นหลกการและแนวัทางปฏิ�บต�ระหวั#างประเทศึท!�เก!�ยวัข้%อง ซี'�งเป3นเร��องท!�ละเอ!ยดอ#อนและต%องใชื่%เวัลา เน��องจากต%องได%รบฉนทามต�จากท"กประเทศึ ส)าหรบ ARF น*น ไทยม!ควัามต*งใจท!�จะส#งเสร�มให%อาเซี!ยนม!บทบาทท!�เข้%มแข้9งย��งข้'*นในกระบวันการ ARF เพ��อให% ARF เป3นกลไกท!�สามารถึส#งเสร�มควัามไวั%เน�*อเชื่��อใจระหวั#างประเทศึท!�เข้%าร#วัมได%อย#างม!ประส�ทธ�ภาพและสามารถึก%าวัไปส$#การท$ตเชื่�งป�องกน (Preventive Diplomacy - PD) 

3. การเสร�มสร%างควัามร#วัมม�อด%านเศึรษฐก�จ ท#ามกลางการเปล!�ยนแปลงและ ควัามไม#แน#นอนด%านเศึรษฐก�จ ไทยหวังวั#าอาเซี!ยนในอนาคตจะม!ระบบเศึรษฐก�จท!�ม!การรวัมตวัอย#าง แข้9งแกร#ง ม!ประส�ทธ�ภาพและสามารถึพ'�งพาตวัเอง ไทยได%พยายามผู้ลกดนให%อาเซี!ยนข้ยายมาตรการ เปBดเสร!ท*งในแนวัด��งและแนวักวั%าง (deepening and broadening) และเพ��มการประสานนโยบายกน อย#างใกล%ชื่�ดมากข้'*น ควัรยกระดบควัามร#วัมม�อด%านเศึรษฐก�จ (Elevation of Economic

Cooperation) โดยเฉพาะอย#างย��งด%านการค%า การลงท"น การข้นส#ง การเง�น และนโยบายเศึรษฐก�จมหภาค ไทยหวังวั#าควัามร#วัมม�อข้องอาเซี!ยนจะเน%นควัามร#วัมม�อด%านเศึรษฐก�จข้องภ$ม�ภาคแบบพลวัตร (dynamic economic region)

ท!�ม"#งปรบโครงสร%างด%านเศึรษฐก�จและสงคมให%ม!ควัามโปร#งใส ม!ประส�ทธ�ภาพ และสามารถึ แข้#งข้นกบประชื่าคมโลก รวัมท*งการกระชื่บควัามร#วัมม�อด%านการเม�องและการประสานงาน

ระหวั#างประเทศึต#าง ๆ ท*งภายในและกบประเทศึอ��น ๆ นอกภ$ม�ภาคด%วัย 

4. การพฒนาด%านมน"ษย� อาเซี!ยนในอนาคตควัรให%ควัามส)าคญต#อการพฒนามน"ษย�โดยรวัม (Total Human

Development) โดยการยกระดบควัามเป3นอย$# การศึ'กษา สาธารณส"ข้ การเคารพส�ทธ�ข้องประชื่าชื่นและย'ดถึ�อหลกประชื่าธ�ปไตย และตอบสนองควัามต%องการข้องประชื่าชื่น โดยเฉพาะในการพฒนาควัามเป3นอย$# การม!ส#วันร#วัม ควัามโปร#งใส ฯลฯ ท*งน!* ควัามร#วัมม�อด%านการศึ'กษาในระดบ ภ$ม�ภาคท!�เป3นร$ปธรรมอาจม!การจดท)าเคร�อข้#ายมหาวั�ทยาลยอาเซี!ยน (ASEAN

University Network) เพ��อเชื่��อมโยงมหาวั�ทยาลยข้องภ$ม�ภาค และการพ�จารณาจดต*งมหาวั�ทยาลยเสม�อน (ASEAN

Virtual University) โดยใชื่%อ�นเตอร�เน9ตและเทคโนโลย!ทนสมย 

5. การประสานควัามร#วัมม�อในกรอบล"#มน)*าโข้ง ในป?จจ"บนควัามร#วัมม�อในการพฒนาพ�*นท!�ล"#มน)*าโข้งม!การด)าเน�นงานในหลายกรอบ อาท� ควัามร#วัมม�อภายใต%กรอบ Greater Mekong

Sub-region-GMS ควัามร#วัมม�อระหวั#างรฐมนตร!เศึรษฐก�จข้องอาเซี!ยนและญ!�ป"Hน (AMEICC) และควัาม ร#วัมม�อในเหล!�ยมเศึรษฐก�จอ��น ๆ ไทยประสงค�ท!�จะให%ม!การประสานควัามร#วัมม�อระหวั#างกรอบต#าง ๆ ดงกล#าวัเพ��อให%ม!ท�ศึทางการพฒนาท!�ม!ประส�ทธ�ภาพและใชื่%ทรพยากรอย#างค"%มค#า และตอบสนองควัามต%องการข้องประเทศึในภ$ม�ภาคอย#างแท%จร�ง ในการน!* ไทยได%ผู้ลกดนให%สหประชื่าชื่าต�ประกาศึให%ป, ค.ศึ. 2000 -

2009 เป3น ทศึวัรรษแห#งการพฒนาอน"ภ$ม�ภาคล"#มน)*าโข้ง (Decade for Greater Mekong Sub-region Development) 

6. การรวัมตวัข้องอาเซี!ยน ท�ศึทางข้องอาเซี!ยนในอนาคต แม%จะม!ควัามแตกต#างด%านเชื่�*อชื่าต� ศึาสนา ระดบการพฒนา ระบบการ

ปกครอง แต#อาเซี!ยนควัรม!ควัามปรองดองและม!เอกภาพ เพ��อผู้ลประโยชื่น�ข้องประชื่าชื่นในส#วันรวัม ท*งน!* เอกภาพข้องอาเซี!ยนจะต%องต*งอย$#บนหลกข้องควัามถึ$กต%องและเคารพซี'�งกนและกน ควัามย�ดหย"#น ควัามเอ�*ออาทร และการม!ส#วันร#วัมข้องประชื่าชื่น ฯลฯ ตามเจตนารมย�ท!�ไทยได%ระบ"ไวั%ในวั�สยทศึน�อาเซี!ยน ป, ค.ศึ. 2020 ภายใต%หวัข้%อ "Open and Caring

Societies" รวัมถึ'งการสนบสน"นการพฒนาสงคมโดยการพฒนาทรพยากรมน"ษย� (HRD) ซี'�งจะเป3นกลไกท!�จะน)าไปส$#การลดชื่#องวั#างระหวั#างประเทศึสมาชื่�กอาเซี!ยนและการรวัมตวัข้องอาเซี!ยนในระยะยาวั และไทยผู้ลกดนให%รฐมนตร!ต#างประเทศึอาเซี!ยนลงนามในปฏิ�ญญาร#วัมวั#าด%วัยสงคมท!�เป3นป=กแผู้#นและ เอ�*ออาทรในอาเซี!ยน (Joint Declaration for a Socially

Cohesive and Caring Society) ซี'�งเป3นเอกสาร ท!�ครอบค"ลมเจตนารมย�ด%านสงคมท!�แสดงควัามม"#งม�นทางการเม�องข้องอาเซี!ยนท!�จะร#วัมกนแก%ไข้ผู้ลกระทบด%านสงคมจากวั�กฤตการณ�ในภ$ม�ภาค และการระดมเง�นท"นจากต#างประเทศึ 

7. ไทยได%เป3นประธานคณะท)างานเพ��อพ�จารณากฎเกณฑ์� (criteria) การรบประเทศึ ค$#เจรจาใหม# เน��องจากอาเซี!ยนได%ชื่ะลอการพ�จารณา (moratorium) เร��องน!*ไวั%ชื่�วัคราวั และป?จจ"บนม!ประเทศึ/กล"#มประเทศึท!�ได%ย��นเร��องอย#างเป3นทางการเพ��อข้อเป3นประเทศึค$#เจรจาข้องอาเซี!ยน 3 ประเทศึ ได%แก# ปาก!สถึาน เม9กซี�โก และกล"#มประเทศึ Andean นอกจากน!* ม!ประเทศึท!�ย��นข้อเป3นประเทศึค$#เจรจาเฉพาะสาข้า (sectoral

dialogue) รวัม 4 ประเทศึ ได%แก# อ�หร#าน อ!ย�ปต� ไต%หวัน และเม9กซี�โก 

8. การพ�จารณาปรบปร"งร$ปแบบ หวัข้%อการหาร�อ และท�ศึทางข้องการหาร�อระหวั#าง รฐมนตร!ต#างประเทศึอาเซี!ยนและรฐมนตร!ต#างประเทศึข้องประเทศึค$#เจรจา (PMC) เน��องจากป?จจ"บน

การประชื่"มภายใต%กรอบ PMC ไม#ได%รบควัามสนใจจากประเทศึค$#เจรจา อาเซี!ยนจ)าเป3นท!�จะต%องปรบปร"งร$ปแบบและหวัข้%อการหาร�อให%ม!ประส�ทธ�ภาพและม!ผู้ลในทางร$ปธรรม และพ�จารณาหวัข้%อท!�อาจเป3น จ"ดเด#นส)าหรบการประชื่"ม PMC ในแต#ละคร*ง อย#างเชื่#นท!�ไทยได%เสนอให%ม!การพ�จารณาเร��อง Social

Safety Nets และการรวัมตวัข้องอาเซี!ยนในการประชื่"มรฐมนตร!ต#างประเทศึอาเซี!ยน สมยท!� 33 

9. การเสร�มสร%างควัามร#วัมม�อ/การเชื่��อมโยงกบภ$ม�ภาคอ��น ๆ เพ��มเต�มจากกรอบ APEC และ ASEM โดยเฉพาะอย#างย��งกบประเทศึในเอเชื่!ยตะวันออกในกรอบ ASEAN+3, East Asia

Cooperation และในเข้ตเศึรษฐก�จอ��น ๆ เชื่#น ระหวั#าง CER

ข้องออสเตรเล!ย-น�วัซี!แลนด� และกล"#มประเทศึในละต�นอเมร�กา ท*งน!* เม��อวันท!� 8-9 พฤษภาคม 2543 ไทยได%จดการประชื่"มวั#าด%วัยควัาม ร#วัมม�ออาเซี!ยน-แอนเด!ยนในสหสวัรรษใหม# (ASEAN-Andean Symposium) คร*งท!� 1 เพ��อเป3นการ แลกเปล!�ยนข้%อค�ดเห9นในเร��องการข้ยายควัามสมพนธ�ด%านการค%า การลงท"น และการแลกเปล!�ยนในด%านต#าง ๆ ระหวั#างอาเซี!ยนและกล"#มประเทศึ Andean ซี'�งเป3นควัามพยายามท!�จะให%อาเซี!ยนข้ยายบทบาท และควัามสมพนธ�ไปส$#ภ$ม�ภาคอ��น ๆ (ประชื่าคมแอนเด!ยนเป3นกล"#มควัามร#วัมม�อทางเศึรษฐก�จใน ลาต�น อเมร�กา ประกอบด%วัย โบล�เวั!ย โคลมเบ!ย เอกวัาดอร� เปร$ และเวัเนซี$เอลา)