29
บทที1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ การบริหารทรัพยากรมนุษย์ (Human Resource Management) หมายถึง กระบวนการที่ผู้บริหารใช้ศิลปะและกลยุทธ์ดําเนินการสรรหา คัดเลือกและบรรจุบุคคลทีมีคุณสมบัติเหมาะสมให้ปฏิบัติงานในองค์การ พร้อมทั ้งสนใจการพัฒนา การบํารุงรักษาให้สมาชิกทีปฏิบัติงานในองค์การสามารถเพิ ่มพูนความรู้ความสามารถ เพื่อการทุ ่มเทการทํางานให้กับองค์การ และ สามารถดํารงชีวิตในสังคมได้อย่างมีความสุข นโยบายการบริหารทรัพยากรมนุษย์ นโยบายการบริหารทรัพยากรมนุษย์เป็นเรื่องที่สําคัญในองค์กร เพราะเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้การ ปฏิบัติกิจกรรมต่าง ๆ เป็นไปตามวัตถุประสงค์ องค์กรควรกําหนดขึ ้นเพื่อเป็นแนวทางการบริหาร หน่วยงานด้านทรัพยากรมนุษย์ ได้แก่ 1. นโยบายด้านการสรรหาและการคัดเลือก 2. นโยบายการจ้างงาน 3. นโยบายค่าจ้าง 4. นโยบายการเลื่อนตําแหน่ง 5. นโยบายการพัฒนาบุคลากร 6. นโยบายความก้าวหน้าในงาน 7. นโยบายการพิจารณาความดีความชอบ 8. นโยบายการจัดสวัสดิการ และการส่งเสริมความปลอดภัยในการทํางาน 9. นโยบายการพัฒนาสภาพแวดล้อมในการทํางาน 10. นโยบายด้านแรงงานสัมพันธ์ การบริหารทรัพยากรมนุษย์ มีองค์ประกอบ ดังนี1. ผู ้บริหาร บุคคลที่มีบทบาทและความสําคัญต่อการบริหารจัดการองค์การในเรื่อง 4M : บุคคล (Men) เงิน (Money) เครื่องจักร (Machine) วัสดุ (Material) โดยมีผู้บริหารองค์การทุกระดับสร้างความ เจริญเติบโตก้าวหน้าให้องค์การมีความมั ่นคงสามารถอยู ่รอดได้ทุกสภาวะการณ์แข่งขันทางเศรษฐกิจและ สังคมที่รุนแรง 1

บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

  • Upload
    others

  • View
    14

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

บทท 1

การบรหารทรพยากรมนษย

การบรหารทรพยากรมนษย (Human Resource Management)

หมายถง กระบวนการทผบรหารใชศลปะและกลยทธดาเนนการสรรหา คดเลอกและบรรจบคคลท

มคณสมบตเหมาะสมใหปฏบตงานในองคการ พรอมทงสนใจการพฒนา การบารงรกษาใหสมาชกท

ปฏบตงานในองคการสามารถเพมพนความรความสามารถ เพอการทมเทการทางานใหกบองคการ และ

สามารถดารงชวตในสงคมไดอยางมความสข

นโยบายการบรหารทรพยากรมนษย

นโยบายการบรหารทรพยากรมนษยเปนเรองทสาคญในองคกร เพราะเปนเครองมอทชวยใหการ

ปฏบตกจกรรมตาง ๆ เปนไปตามวตถประสงค องคกรควรกาหนดขนเพอเปนแนวทางการบรหาร

หนวยงานดานทรพยากรมนษย ไดแก

1. นโยบายดานการสรรหาและการคดเลอก

2. นโยบายการจางงาน

3. นโยบายคาจาง

4. นโยบายการเลอนตาแหนง

5. นโยบายการพฒนาบคลากร

6. นโยบายความกาวหนาในงาน

7. นโยบายการพจารณาความดความชอบ

8. นโยบายการจดสวสดการ และการสงเสรมความปลอดภยในการทางาน

9. นโยบายการพฒนาสภาพแวดลอมในการทางาน

10. นโยบายดานแรงงานสมพนธ

การบรหารทรพยากรมนษย มองคประกอบ ดงน

1. ผบรหาร

บคคลทมบทบาทและความสาคญตอการบรหารจดการองคการในเรอง 4M : บคคล (Men)

เงน (Money) เครองจกร (Machine) วสด (Material) โดยมผบรหารองคการทกระดบสรางความ

เจรญเตบโตกาวหนาใหองคการมความมนคงสามารถอยรอดไดทกสภาวะการณแขงขนทางเศรษฐกจและ

สงคมทรนแรง

1

Page 2: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

1.1 ผบรหารระดบสง เชน ประธานประธาน รองประธานกรรมการ คณะกรรมการ

บรหาร ฯลฯ ทาหนาทวางนโยบาย จดทาแผนระยะยาว กาหนดแผนกลยทธ เปนทศทางในการบรหารงาน

ขององคการในอนาคต

1.2 ผบรหารระดบกลาง เชน ผบรหารในหนวยงานยอยหรอสาขา ทาหนาทกาหนด

แผนกลวธ เปนแนวทางในการปฏบตงานในขอบเขตหนาทรบผดชอบ เพอสนองตอบตอนโยบายหรอแผนท

กาหนดขนจากผบรหารระดบสง

1.3 ผบรหารระดบตน หรอ ผบรหารระดบลาง ทาหนาทรบผดชอบโดยตรงกบการให

คาปรกษาแนะนา การสอนงาน กาหนดแผนปฏบตการ

2. การบรหาร

การบรหารเปนทงศาสตร และศลปทเปนการผสมกนระหวางความรและประสบการณทจะ

ดาเนนการใหบรรลวตถประสงค หนาทการบรหารทตองคานงถง

2.1 การวางแผน (Planning) เครองมอทองคการใชกาหนดเปาหมายทศทางการ

ดาเนนงานลวงหนา เพอเปนแนวทางไปสเปาหมายและวตถประสงค

2.2 การจดองคการ (Organizing) การจดแบงงานขององคการออกเปนหนวยงานยอย

เพอใหสามารถดาเนนการตามแผนงานทวางไวใหบรรลวตถประสงค

2.3 การจดคนใหเขาทางาน (Staffing) กระบวนการของการสรรหาคดเลอกบคคลทม

คณสมบตเหมาะสมตามทองคการตองการ

2.4 การอานวยการหรอการสงการ (Directing) การดาเนนการใหเปนไปตามแผนงาน

และกระตนใหพนกงานในองคการตงใจทางานอยางมประสทธภาพ

2.5 การควบคม (Controlling) กระบวนการตดตามและตรวจสอบการดาเนนงานตาม

เปาหมายและนโยบายทกาหนดไวหรอไม

ประโยชนของการบรหารทรพยากรมนษยทด

1. ชวยพฒนาศกยภาพในการวางแผน เพอจดหาบคลากรทดมคณภาพเขามาเปนบคลากร

ใหแกองคการ

2. ชวยจดสรรบคลากรใหเหมาะสมกบประเภทของงานทตองปฏบตงานใหตรงกบความร

ความสามารถ และชวยประเมนผลประสทธภาพการทางานของบคลากรเพอสรางผลสาเรจในการดาเนนงาน

3. ชวยพฒนาบคลากรใหมความรความสามารถและประสบการณในการทางาน โดยฝกอบรม

ทางดานวชาการเทคโนโลยสมยใหม

4. ชวยสรางขวญและกาลงใจในการทางานใหบคลากรทกคนทกระดบในองคการ

5. ชวยพฒนาสงคมภายในองคการใหเกดความรวมมอรวมใจในการทางาน

2

Page 3: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

หนาทงานบรหารทรพยากรมนษย

หนาทงานบรหารทรพยากรมนษย คอ ขอบเขตของงานทใชปฏบตในองคการเพอสราง

ความสมพนธระหวางคนกบงาน และพฤตกรรมของคนทจะทางานเพอความพงพอใจในการทางาน และ

รกษาทรพยากรมนษยใหอยกบองคการนานทสด

1. หนาทระดบองคการ คอ งานททาหนาทชวยเหลอหนวยงานตาง ๆ ในองคการใหทางาน

อยางมประสทธภาพหรอชวยเหลอในฐานะทเปนผเชยวชาญและมความรเฉพาะดาน เปนการชวยงานโดย

สวนรวมของทงองคการ ซงม 4 ลกษณะ

1.1 การรเรมและกาหนดนโยบายทางดานบรหารทรพยากรมนษย

ผบรหารทรบผดชอบงานบรหารทรพยากรมนษย หรออาจเรยกวาฝาย แผนก หรอสวน

งาน นบวาเปนหนวยงานทมความสาคญอนดบแรกทเปนฝายรเรมและเสนอแนะนโยบายใหม ๆ หรอแกไข

เปลยนแปลงนโยบายใหมความเหมาะสมและสามารถแกปญหาทเกดจากบคคล จะเหนไดวาผบรหารงาน

ทรพยากรมนษยเปนเพยงผรเรมในนโยบายเทานน สวนการใชและการสงการใหเปนไปตามนโยบายทฝาย

บรหารทรพยากรมนษยเสนอเปนอานาจผบรหารสงสด

1.2 การใหคาปรกษาและขอเสนอแนะ

การใหคาแนะนาปรกษาแกผจดการฝายตาง ๆ ในองคการทเกวกบการบรหาร

ทรพยากรมนษย

1.3 การใหบรการ เชน การสรรหา การรบสมคร การฝกอบรม ฯลฯ

1.4 การควบคม เพอตดตามผลปฏบตงานใหเปนไปตามแผนหรอมาตรฐาน

2. หนาทระดบปจเจกบคคล คอ หนาทฝายบรหารทรพยากรมนษยดาเนนการในฐานะตวแทน

องคการแลวมผลกระทบโดยตรงตอรายบคคล นบตงแตเรมการรบสมครเขาทางาน ระหวางทางาน จนถงการ

ออกจากงาน โดยกาหนดวธการทจะใหความมนคงแกชวตการทางาน การพฒนา การประเมนผล และการ

พจารณาใหออกจากงาน

2.1 การวเคราะหงาน (Job Analysis) การศกษาขอบขายหนาทความรบผดชอบของงานแตละ

งาน ความเกยวเนองสมพนธกบแผนธรกจ ทกษะความรของพนกงานทจะมาทางาน แลวนามาจดทาเปน

เอกสาร

- การพรรณางาน (Job Description) เปนการกาหนดขอบเขตหนาทความรบผดชอบแตละ

งานทบคคลนนตองทาหนาท สภาพการทางานทสมพนธกบงานอน ๆ วธการทตองปฏบต ซงเปน

คาอธบายเกยวกบงานทงหมด

- การกาหนดคณลกษณะเฉพาะงาน (Job Specification) เปนการกาหนดรายละเอยด

คณสมบตของบคคลทจาเปนตองใชในการทางาน

3

Page 4: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

2.2 การวางแผนกาลงคน (Manpower Planning) การวางแผนเกยวกบคนสาหรบการจด

กาลงคนใหเหมาะสมกบภารกจขององคการ

2.3 การสรรหา (Recruitment) เปนกระบวนการรบสมครบคคลทมคณสมบต คณวฒ

การศกษา ความสามารถ และประสบการณ เขาทางาน

2.4 การคดเลอกและบรรจพนกงาน (Selection and Placement) เปนกระบวนการในการ

กลนกรองบคคลทด มความรความสามารถเหมาะสมกบตาแหนงทตองการ และมคณสมบตตรงตามเกณฑท

กาหนดไวเพอบรรจเขาทางาน

2.5 การพฒนาและการฝกอบรม (Training Development) กาหนดโครงการพฒนาและ

ฝกอบรมพนกงาน เพอการเพม การรกษาระดบความสามารถ ทกษะ และเปลยนแปลงพฤตกรรมพนกงาน

2.6 การบรหารคาตอบแทน (Compensation) เปนการตอบแทนพนกงานทใชความร

ความสามารถในการทางานใหกบองคการ เชน คาจาง เงนเดอน โบนส ฯลฯ

2.7 สขภาพและความปลอดภยในการทางาน เพอปองกนไมใหพนกงานไดรบอนตรายจาก

การปฏบตงานตลอดถงการรกษาพยาบาล

2.8 การรกษาระเบยบวนย เปนสงสาคญทจะตองแจงเรองระเบยบวนยใหพนกงานทกคน

รบทราบนามาใชและตดตามผลทเกดขน

2.9 แรงงานสมพนธ เปนความสมพนธระหวางฝายบรหารกบฝายผใชแรงงานในเรองของ

การจางงาน และการเจรจาขอพพาท

2.10 การวางแผนจดองคการ เปนการกาหนดตาแหนงหนาทงานรวมกบฝายบรหารอน ๆ

2.11 การวจยงานบคคล เปนงานสาคญทใชผลการวจยในการพฒนาความรทางดาน

พฤตกรรมของคน การจงใจหรอพฤตกรรมของกลม เพอนามาปรบเปลยนใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมใน

แตละองคการ

4

Page 5: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

บทท 2

ระบบสารสนเทศ

ความหมายของขอมลและสารสนเทศ

ขอมล (Data) เปนขอเทจจรงหรอความเปนจรงทอธบายถงวตถหรอสงทจบตองไดหรอเหตการณ

ตาง ๆ มอยท วไปในชวตประจาวน ในการทางาน ในสงคม อยในรปของอกขระ (Character) ตวเลข

(Number) เสยง (Voice) ภาพกราฟก (Graphic) ภาพลกษณ (Image) ภาพเคลอนไหว (Video) หรอ

มลตมเดย (Multimedia) ซงเปนขอเทจจรงทเราสนใจแลวทาการเกบรวบรวมไว แตยงไมไดมการจดเรยบ

เรยงหรอยงไมมการวเคราะหขอมลทเกบไว ทาใหยงไมสามารถนาไปใชประโยชนได

สารสนเทศ (Information) เปนขอมลทเกบรวบรวมไวแลว ไดรบการเรยบเรยง ทาการวเคราะห

ประมวลผล หรอผสมผสานขอเทจจรงตาง ๆ เขาดวยกน เปนกระบวนการในการเพมคณคาใหกบขอมล

นน ๆ เพอทาใหขอมลนนมความหมาย สามารถนาไปใชประโยชนได

ความหมายของระบบสารสนเทศ

ระบบสารสนเทศ (Information System) เปนกระบวนการจดหา จดเกบ รวบรวมขอมล เพอนามา

ผานกระบวนการประมวลผลตามขนตอนตาง ๆใหเปนสารสนเทศ และกอใหเกดระบบการบรหารจดการ

สารสนเทศทเปนไปอยางมประสทธภาพ ซงประกอบดวย

• สวนนาเขา (Input) เปนสวนทรพยากรหรอสงทจาเปน เพอนาเขาสระบบและกอใหเกดการ

ทางานหรอกระบวนการ

• สวนประมวลผล (Process) เปนสวนซงทาหนาทแปรสภาพ หรอประมวลผลโดยอาศยสวน

นาเขา แปรสภาพใหเปนผลลพธทตองการ สวนกระบวนการจะทาหนาทสรางมลคาเพม (Value Added)

ใหแกระบบ จงเปนสวนสาคญทสดของระบบ

• สวนผลลพธ (Output) เปนสงทตองการจากระบบ ซงเปนไปตามวตถประสงคของระบบ

• สวนปอนกลบ เปนสวนทใชในการควบคมการทางานของกระบวนการ เพอใหการทางาน

ของระบบบรรลเปาหมายทตงไว โดยสวนปอนกลบจะนาเอาผลลพธทไดจากระบบเปรยบเทยบกบ

วตถประสงคหรอเปาหมายทตงไว ผลเปรยบเทยบจะนาไปปรบสวนนาเขาและกระบวนการ เพอทาใหระบบ

สรางผลลพธทตองการ

5

Page 6: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

ภาพองคประกอบของระบบสารสนเทศ

แหลงสารสนเทศ

1. แหลงสารสนเทศจากองคการ

- ภายในองคกร เปนสารสนเทศทเกดขนจากการรวบรวมขอมลทไดจากการปฏบตงาน

ภายในองคการ แลวนามาประมวลผลใหเปนสารสนเทศสาหรบผใชนาไปใชงาน

- ภายนอกองคกร นาขอมลจากองคการอน ๆ ทเปนตนกาเนดขอมลทมการรวบรวมขอมล

จดทาขนเปนสารสนเทศ แลวองคการผใชสารสนเทศนามาใชประโยชน เชน ขอมลดชนเศรษฐกจของ

ธนาคารแหงประเทศไทย บรษทคแขง สภาวะเศรษฐกจ-การเมองของประเทศทจะลงทน

ขอมล (สวนนาเขา)

สารสนเทศ (สวนผลลพธ)

การประมวลผล

ขอมล

(สวนปอนกลบ)

ฐานขอมล

(สวนประมวลผล)

คาสงและวธการ

6

Page 7: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

2. แหลงสารสนเทศอาศยวธการไดมา

- แหลงปฐมภม เปนสารสนเทศทไดมาจากการรวบรวมขอมลทมาจากแหลงกาเนดของ

ขอมลโดยตรง เชน การสารวจตลาดจากแบบสอบถาม

- แหลงทตยภม เปนสารสนเทศทไดมาจากการรวบรวมขอมลและสารสนเทศทไดมการ

รวบรวมแลว นามาประมวลผลใหมใหไดสารสนเทศตามทผใชตองการ

คณสมบตของสารสนเทศ

1. ความเทยงตรง สารสนเทศจะตองไมทาใหเกดความเขาใจผดไมมขอผดพลาด และไมม

ความลาเอยง เชน สารสนเทศถกบดเบอนเพอทาใหการตดสนใจเปนทพงพอใจและเปนประโยชนตอตนเอง

2. ความทนตอการใชงาน สารสนเทศจะตองไดรบใหทนตอการใชประโยชน

3. ตรงตอความตองการ เปนสารสนเทศทสามารถสอความหมายใหเกดการกระทา ความร

ความเขาใจตอผบรหาร คอ ตอบคาถามทผบรหารหรอผรบเจาะจง เชน อะไร ทาไม ทไหน เมอไร ใครทา

และอยางไร ไดตรงประเดนหรอไม

4. ความสมบรณ สารสนเทศไดมาจากการรวบรวมขอเทจจรงหรอขอมลทกระจดกระจายใน

องคการไดในปรมาณทเพยงพอตอการผลตสารสนเทศขนมาเพอไมใหเกดความคลาดเคลอนอนเกดจาก

ความไมสมบรณของสารสนเทศ

5. ความกะทดรด สารสนเทศทดควรจะเปนสารสนเทศทกะทดรด และไดใจความทสมบรณ

ในตวเอง สามารถแสดงสาระทสาคญ ๆ ไดอยางครบถวน ซงอาจสรปเปนรปภาพ หรอการแสดงดวยกราฟ

6. ความละเอยดแมนยา ไดแก ความละเอยดแมนยาในการวดขอมล

7. คณสมบตเชงปรมาณ สารสนเทศทมคณสมบตเชงปรมาณจะแสดงออกมาในรปตวเลขเพอ

เพมความเชอมนของขอมลทใชชวยในการตดสนใจ

8. ความยอมรบได ไดแก ระดบความยอมรบไดของกลมผใชสารสนเทศเดยวกน เชน ลกษณะ

แบบฟอรม รปแบบของรายงาน

9. การใชไดงาย สามารถนาไปใชไดงายและรวดเรว

10. ชดเจน มความคลมเครอนอยทสด สามารถทาความเขาใจไดงาย ตรงไปตรงมา

7

Page 8: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

ประโยชนของสารสนเทศ

1. ชวยเพมความรเมอผบรหารมเหตการณทจะตองตดสนใจ ผบรหารสามารถใชสารสนเทศ

บอกเรองราวของเหตการณทงภายในองคการและเหตการณจากสภาพแวดลอมภายนอกองคการ ซงจะทาให

ผบรหารรอบรเกยวกบเหตการณทตดสนใจเพมมากขน ซงจะชวยทาใหผบรหารตดสนใจไดถกตองมาก

ยงขน

2. ชวยลดความเสยง ในบางครงเหตการณทจะตองตดสนใจ จาเปนตองเลอกทางใดทางหนง

สารสนเทศจะชวยบอกความนาจะเปนของแตละทางเลอก ซงจะชวยใหผบรหารสามารถเลอกดาเนนการตาม

ทางเลอกทเกดประโยชนมากทสดได เปนการลดความเสยงใหกบผบรหารตอการเลอกทางเลอกทไมถกตอง

3. เปนสญญาณแสดงความคลาดเคลอน สารสนเทศจะบอกถงความคลาดเคลอนในการ

ดาเนนงานทเกดขนเมอนาไปเปรยบเทยบกบมาตรฐาน หรอกฎเกณฑในการตดสนใจ หรอเปาหมายของงาน

4. ชวยในการวางแผน สารสนเทศจะถกผบรหารนามาใชประกอบการวางแผน

ประเภทของระบบสารสนเทศ

1. ระบบประมวลผลรายการ (Transaction Processing System : TPS)

เปนระบบทใชบนทกรายการขอมลรายละเอยด หรอรายการทเปนพนฐานในการดาเนนงาน

ขององคการ จงเปนระบบทจดการขอมลรายละเอยดทใชในการดาเนนงานประจาวน และตองการรวบรวม

ไวในระบบสารสนเทศ ดงนนเปรยบเสมอนเปนหวใจของระบบสารสนเทศ

ระบบประมวลผลรายการจงมหนาท ดงน

1) การจดทาบญชรายการ เปนการรวบรวมและบนทกขอมลตาง ๆ ทเกยวกบการ

ดาเนนกจกรรมของหนวยงานทเกดขนเปนประจาทกวน

2) การจดทาเอกสารหรอแบบฟอรมทใชในการปฏบตงานประจาขององคการ เชน

ใบเสรจรบเงน ใบจายเงนเดอน

3) การจดทารายงานทใชในการกากบ และควบคมงานประจา เปนการนาขอมลทได

บนทกไวในระบบประมวลผลรายการ มาใชจดทารายงาน เพอประโยชนในการกากบและควบคมงานประจา

2. ระบบสารสนเทศเพอการจดการ (Management Information system : MIS)

เปนระบบจดการขอมลและสารสนเทศ เพอการบรหารของบคคลในระดบบรหารของ

องคการ โดยรวบรวมขอมลในอดตและปจจบนจากแหลงขอมลภายใน-ภายนอกองคการ ไวเพอการนาไปใช

ประโยชนตอไป

รปแบบรายงาน หรอสารสนเทศจากระบบสารสนเทศเพอการจดการ แบงเปน

1) รายงานตามกาหนดเวลา (Scheduled Report) รายงานทจดทาขนตามเวลาทกาหนด

เชน รายวน รายสปดาห รายเดอน รายป

8

Page 9: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

2) รายงานตามตองการ (Demand Report) รายงานทผบรหารตองการหรอสงใหจดทา

ขนตามตองการ

3) รายงานพเศษ หรอรายงานเมอมกรณยกเวน (Exception Report) รายงานทจดทาขน

เมอมเหตการณผดปกตหรอมความจาเปนทจะตองพจารณา

3. ระบบสนบสนนการตดสนใจ (Decision Support System : DSS)

เปนระบบทมงชวยสนบสนนการตดสนใจของผบรหารระดบกลางและระดบสงในการ

วางแผน และการตดสนใจแกไขปญหา หรอทมโครงสร�างหรอขนตอนในการหาคาตอบทแน�นอน

เพยงบางส�วน

• ข�อมลทใช�ต�องอาศยทงข�อมลภายในกจการและภายนอกกจการ

ประกอบกน

• ระบบยงต�องสามารถเสนอทางเลอกให�ผบรหารพจารณา เพอเลอก

ทางเลอกทเหมาะสมทสดสาหรบสถานการณ�นน

• หลกการของระบบสร�างขนจากแนวคดของการใช�คอมพวเตอร�ช�วยการ

ตดสนใจ โดยให�ผใช�โต�ตอบโดยตรงกบระบบ ทาให�สามารถวเคราะห� ปรบเปลยนเงอนไข

และกระบวนการพจารณาได�โดยอาศยประสบการณ� และความสามารถของผบรหารเอง ผบรหาร

อาจกาหนดเงอนไขและทาการเปลยนแปลงเงอนไขต�าง ๆ ไปจนกระทงพบสถานการณ�ทเหมาะสม

ทสดแล�วใช�ป�นสารสนเทศทช�วยตดสนใจ

• รปแบบของผลลพธ� อาจจะอยในรปของรายงานเฉพาะกจ รายงานการว

เคราะห�เพอตดสนใจ การทานาย หรอ พยากรณ�เหตการณ�

4. ระบบสารสนเทศผบรหารระดบสง (Executive Support system : ESS หรอ Executive

Information system : ESS)

เปนระบบสารสนเทศจดทาขนเพอผบรหารระดบสง ในการวางแผนนโยบาย ทศทาง และ

กลยทธขององคการ โดยพจารณาขอมลภายในองคการของระบบสารสนเทศเพอการจดการ และภายนอก

องคการ มาประกอบการตดสนใจ จงเปนระบบทใชแกปญหาเฉพาะหนาหรอใชในการวางแผน

• สารสนเทศสาหรบผ�บรหารระดบสงนจาเป�นต�องอาศยข�อมลภายนอก

กจกรรมเป�นอย�างมาก ยงในยคป�จจบนทเป�นยค Globalization ข�อมลระดบลก แนวโน�

มระดบสากลเป�นข�อมลทจาเป�นสาหรบการแข�งขนของธรกจ

• ผลลพธ�ของระบบน มกอย�ในรปของการพยากรณ�/การคาดการณ

9

Page 10: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

5. ระบบสารสนเทศสานกงาน (Office Information System : OIS) หรอ ระบบสานกงาน

อตโนมต (Office Automation : OA)

เปนระบบทมการใชเครองมออปกรณททนสมยสนบสนนการสอสารระหวางหนวยงาน

ภายในองคการและกบหนวยงานภายนอก สนบสนนการผลตเอกสารและการปฏบตงานตาง ๆ

10

Page 11: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

บทท 3

เทคโนโลยสารสนเทศ

ความหมายเทคโนโลยสารสนเทศ

เทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology : IT) หมายถง เทคโนโลยทางคอมพวเตอร และ

เทคโนโลยสอสาร ซงเปนสวนสาคญทชวยใหนกวเคราะหระบบสามารถสรางระบบสารสนเทศททนสมย

และมความสลบซบซอนได

องคประกอบทสาคญของเทคโนโลยสารสนเทศ

องคประกอบหลกของระบบสารสนเทศทเปนสวนของการประมวลผล ทาหนาทในการเรยบเรยง

คานวณ วเคราะห สรปขอมล ทาใหขอมลเปลยนสภาพจากเดมทนาเขาสระบบสารสนเทศแลวเกบ

รวบรวมไว นาไปใชประโยชนเพอตอบสนองการใชงานตามวตถประสงคตาง ๆ ระบบเทคโนโลย

สารสนเทศประกอบดวย

1. ฮารดแวร (Hardware) ไดแก อปกรณตาง ๆ ของเครองคอมพวเตอร เพอทาการปฏบตการ

หรอประมวลผลในดานตาง ๆ ซงมสวนประกอบ 5สวน คอ

1.1 หนวยรบขอมล (Input) ไดแก คยบอรด เมาส เครองสแกนเนอร เครองอานบารโคด

1.2 หนวยประมวลผลกลางหรอซพย (Central Processing Unit : CPU) เปนสวนสาคญของ

ฮารดแวร หรอเปนสมองของเครองคอมพวเตอร

1.3 หนวยแสดงผล (Output Unit) ไดแก เครองพมพ ลาโพง จอภาพ

11

Page 12: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

1.4 หนวยความจาหลก (Primary Memory) Random Access Memory และ (RAM) Read only

Memory (ROM)

1.5 หนวยความจาสารอง (Secondary Memory) ไดแก แผนซด แผนดสก Flash Drive

2. ซอฟตแวร (software) เปนชดคาสงหรอโปรแกรมคาสงทนกเขยนโปรแกรมเขยนขนใช

เพอใหผใชเครองคอมพวเตอรสามารถสงใหเครองคอมพวเตอรทางานไดตามตองการ ซอฟตแวรม 2

ประเภท คอ

2.1 โปรแกรมระบบ (System Software) เปนซอฟตแวรพนฐานทาหนาทเปนตวกลาง

เชอมโยงระหวางฮารดแวรกบผใช มหนาทควบคมระบบการทางานของเครองคอมพวเตอรใหปฏบตงาน

ตามทผใชตองการ

2.2 โปรแกรมประยกต (Application Software) เปนซอฟตแวรทเขยนขนเพอใหผใชใชเครอง

คอมพวเตอรใหทางานตามลกษณะการใชงานทตองการ โดยไมเกยวของกบการควบคมฮารดแวร เชน

โปรแกรมจายเงนเดอน โปรแกรมบญช เปนตน

3. บคคลากรดานคอมพวเตอร (Peopleware) เปนบคคลทกระดบททาหนาทเกยวของกบ

ระบบเทคโนโลยสารสนเทศ

4. ฐานขอมล (Database) เปนการจดเกบขอมลโดยการรวมแฟมขอมลหลายแฟมขอมลท

เกยวของสมพนธกนอยางมระบบไวเปนศนยกลางขอมลขององคการ

5. เทคโนโลยสอสาร (Communication Technology) เปนการเชอมโยงเครองคอมพวเตอร

และอปกรณตาง ๆ หลายเครองเขาดวยกน เพอใหเครองคอมพวเตอรเหลานนสามารถสอสารหรอรบสง

ขอมลและสารสนเทศระหวางกน เพอการใชประโยชนรวมกน

5.1 อปกรณสอสารประเภทฮารดแวร เชน

• โมเดม (Modem) อปกรณทใชในการรบและสงขอมลโดยจะแปลงรหสสญญาณ

ขอมลดจตอลและอะนาลอก

• ฮบ (Hub) อปกรณทใชเชอมโยงคอมพวเตอรหลาย ๆ เครองเขาดวยกนเปนระบบ

เครอขายเดยวกนหรอวงเดยวกน

• บรดจ (Bridge) อปกรณทเชอมโยงระบบเครอขายคอมพวเตอรหลาย ๆ วงทมลกษณะ

การทางานเหมอนกนเขาดวยกนโดยยอมใหขอมลสามารถเดนทางไประบบเครอขายคอมพวเตอรอนได

• เกตเวย (Gateway) ทาหนาทใกลเคยงกบบรดจ แตจะแปลงขอมลในเดนทางใน

ระบบเครอขายทมลกษณะการทางานทตางกนได

• รพทเตอร (Repeater) การรบสงขอมลระหวางเครองคอมพวเตอรภายในเครอขาย

เดยวกนหรอเครอขายตางกน ระยะการรบสงไกลอาจเกดปญหาสญญาณขอมลออนลงตามระยะทาง อปกรณ

รพทเตอรจะทาการขยายสญญาณขอมลใหเปนระยะ ๆ

12

Page 13: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

• เราตอร (Router) มบทบาทสาคญในการจดจราจรขอมลทเดนทางระหวางเครอขาย

โดยจะทาการสารวจปลายทางทจะสงขอมลไปใหถงสาภพความหนาแนนของจราจรเพอเลอกใชเสนทาง

แลวสงขอมลไปยงเราเตอรอนทใกลปลายทางนนมากทสดเทาทจะเปนไปได

5.2 อปกรณสอสารประเภทซอฟตแวร เชน

• Socket หรอ TCP/IP เปนซอฟตแวรทใชในการตความและเขาใจโปรโตคอล

TCP/IP ในการสอสารรบสงขอมลบนระบบเครอขาย

• Web server หรอ Web Browser Internet เชน Explorer , Netscape ทาใหเรยกด

ขอมลหรอใชบรการตาง ๆ ไดโดยแสดงใหเหนเปนตวอกษร ภาพ และมลตมเดย

6. กระบวนการปฏบตงาน (Procedure) เปนกฎระเบยบและคมอตาง ๆ ทเขยนขนเพอควบคมให

การใชงานคอมพวเตอรเปนไปอยางราบรน ไมประสบปญหา

13

Page 14: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

ระบบเครอขายคอมพวเตอร

เปนการนาคอมพวเตอรมากกวาหนงเครองมาเชอตอกน ตงแต 2 เครองขนไป โดยในระบบเครอขาย

คอมพวเตอรประกอบดวยเทคโนโลยทางดานคอมพวเตอรและดานโทรคมนาคมสอสารทจดแบงเปน

องคประกอบของระบบเครอขายคอมพวเตอร ดงน

1. คอมพวเตอร เปนเครองคอมพวเตอรทนอกจาจะทาหนาทรบและสงขอมลและสารสนเทศ

ยงทาการประมวลผลขอมลทไดรบใหเปนสารสนเทศ โดยเครองคอมพวเตอรจะแบงเปน 2 ประเภท คอ

เครองคอมพวเตอรททาหนาทประมวลผลสารสนเทศเรยกวา โฮสคอมพวเตอร กบเครองคอมพวเตอรทผใช

ใชตดตอกบระบบเครอขาย เรยกวา เทอรมนล ซงใชเครองคอมพวเตอรทมสมรรถนะตาหรอไมม

หนวยความจาสารองกได

2. ชองทางการสอสาร เปนชองทางทใชตดตอสอสารหรอรบและสงขอมล และสารสนเทศ

ชองทางการสอสารนอาจใชสาย เชน สายโทรศพท เสนใยแกวนาแสง หรออาจไมใชสายหรอไรสาย เชน

ไมโครเวฟ เปนตน

3. อปกรณการสอสาร เปนเครองมอฮารดแวรทนามาใชในการสอสารขอมลและสารสนเทศท

เกดขน

4. ซอฟตแวรการสอสาร เปนซอฟตแวรหรอโปรแกรมคาสงทใชในการสอสารซงอปกรณ

การสอสารอาจจะทาหนาทไมครบสมบรณ จงตองมการใชซอฟตแวรหรอโปรแกรมคาสงในการจดการ

ควบคม และกากบการสอสารขอมลและสารสนเทศบนระบบเครอขาย

โครงสรางเครอขายคอมพวเตอร

14

Page 15: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

การนาเครองคอมพวเตอรมาเชอมตอกนเพอประโยชนของการสอสารนน สามารถกระทาไดหลาย

รปแบบ ซงแตละแบบมจดเดนทแตกตางกนไป โดยทวไปแลวโครงสรางของเครอขายคอมพวเตอรสามารถ

จาแนกตามลกษณะของการเชอมตอไดดงน

1. โครงสรางเครอขายคอมพวเตอรแบบบส (bus topology)

โครงสรางเครอขายคอมพวเตอรแบบบส จะประกอบดวย สายสงขอมลหลก ทใชสงขอมลภายใน

เครอขาย เครองคอมพวเตอรแตละเครองจะเชอมตอเขากบสายขอมลผานจดเชอมตอ เมอมการสงขอมล

ระหวางเครองคอมพวเตอรหลายเครองพรอมกน จะมสญญาณขอมลสงไปบนสายเคเบล และมการแบงเวลา

ใชสายเคเบลของแตละเครอง ขอดของการเชอมตอแบบบสคอ ใชสอนาขอมลนอย ชวยใหประหยดคาใชจาย

และถาเครองคอมพวเตอรเครองใดเครองหนงเสยกจะไมสงผลตอการทางานของระบบโดยรวม แตมขอเสย

คอ การตรวจจดทมปญหากระทาไดคอนขางยาก และถาจานวนเครองคอมพวเตอรในเครอขายมากเกนไป

จะมการสงขอมลชนกนมากจนเปนปญหา

2. โครงสรางเครอขายคอมพวเตอรแบบวงแหวน (ring topology)

โครงสรางเครอขายคอมพวเตอรแบบวงแหวน มการเชอมตอระหวางเครองคอมพวเตอรโดยทแตละ

การเชอมตอจะมลกษณะเปนวงกลม การสงขอมลภายในเครอขายนจะเปนวงกลมดวยเชนกน ทศทางการสง

ขอมลจะเปนทศทางเดยวกนเสมอ จากเครองหนงไปสเครองหนงจนถงปลายทาง ในกรณทมเครอง

คอมพวเตอรเครองใดเครองหนงขดของ การสงขอมลภายในเครอขายชนดนจะไมสามารถทางานตอได ขอด

ของโครงสรางเครอขายแบบวงแหวนคอ ใชสายเคเบลนอย และถาตดเครองคอมพวเตอรทเสยออกจากระบบ

กจะไมสงผลตอการทางานของระบบเครอขายน และจะไมมการชนกนของขอมลทแตละเครองสง

15

Page 16: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

3. โครงสรางเครอขายคอมพวเตอรแบบดาว (star topology)

โครงสรางเครอขายคอมพวเตอรแบบดาว ภายในเครอขายคอมพวเตอรจะตองมจดศนยกลางในการ

ควบคมการเชอมตอคอมพวเตอร หรอ ฮบ (hub) การสอสารระหวางเครองคอมพวเตอรตางๆ จะสอสารผาน

ฮบกอนทจะสงขอมลไปสเครองคอมพวเตอรเครองอนๆ โครงสรางเครอขายคอมพวเตอรแบบดาวมขอดคอ

ถาตองกรเชอมตอคอมพวเตอรเครองใหมกสามารถทาไดงายและไมกระทบตอเครองคอมพวเตอรอนๆ ใน

ระบบ สวนขอเสย คอ คาใชจายในการใชสายเคเบลจะคอนขางสง และเมอฮบไมทางาน การสอสารของ

คอมพวเตอรทงระบบกจะหยดตามไปดวย

4. โครงสรางเครอขายคอมพวเตอรแบบเมช (mesh topology)

โครงสรางเครอขายคอมพวเตอรแบบเมช มการทางานโดยเครองคอมพวเตอรแตละเครองจะตองม

ชองสญญาณจานวนมาก เพอทจะเชอมตอกบเครองคอมพวเตอรเครองอนๆ ทกเครอง โครงสรางเครอขาย

คอมพวเตอรนเครองคอมพวเตอรแตละเครองจะสงขอมลไดอสระไมตองรอการสงขอมลระหวางเครอง

คอมพวเตอรเครองอนๆ ทาใหการสงขอมลมความรวดเรว แตคาใชจายสายเคเบลกสงดวยเชนกน

5. โครงสรางเครอขายคอมพวเตอรแบบผสม (hybrid topology)

เปนโครงสรางเครอขายคอมพวเตอรทผสมผสานความสามารถของโครงสรางเครอขายคอมพวเตอร

หลายๆ แบบรวมกน ประกอบดวยเครอขายคอมพวเตอรยอยๆ หลายเครอขายทมโครงสรางแตกตางกนมา

เชอมตอกนตามความเหมาะสม ทาใหเกดเครอขายทมประสทธภาพสงในการสอสารขอมล

16

Page 17: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

17

Page 18: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

TPS

MIS

MIS/DS

ESS

OIS/O

18

Page 19: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

บทท 4

ระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษย

ปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมการพฒนาอยางรวดเรว ซงสงผลใหองคการตาง ๆ

นาไปใชในการพฒนาใหเกดประโยชนในกจกรรมตางๆ โดยเฉพาะองคกรธรกจไดนาเทคโนโลยสารสนเทศ

โดยเฉพาะคอมพวเตอรเขามาใชในกระบวนการทางานแทนการทางานดวยมอในดานตาง ๆ ไมวาจะเปน

ดานการเงน การบญช การตลาด การจดการทรพยากรมนษย เพอใหการดาเนนการมความรวดเรว ถกตอง

ปองกนความผดพลาด สามารถแขงขนและเปนผนาในธรกจได

การทองคกรสามารถยนหยดทามกลางการแขงขนทไรพรมแดนไดนน ตองใหความสาคญกบ

กระบวนการจดการทรพยากรมนษย เนองจากฝายทรพยากรมนษยมหนาทดแลบคลากรในองคการใหม

ประสทธภาพในการทางานสงสด เปนตวจกรทผลกดนการดาเนนการทกดานใหประสบความสาเรจได หาก

มการจดการทรพยากรมนษยในองคการทด กจะสามารถจดการบรหารงาน บรหารเงน บรหารทรพยากร

ตาง ๆ ไดอยางประสทธภาพ ซงในการพฒนาทรพยากรมนษยในยคน ไดนาเทคโนโลยสารสนเทศเขามา

ชวยเพมประสทธภาพการดาเนนการ พบวาปจจบนหลายองคกรมนโยบายจดพฒนาระบบสารสนเทศดาน

การพฒนาทรพยากรมนษยขน เพอรบผดชอบในการพฒนาบคลากรในดานตาง ๆ

19

Page 20: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

ภาพระบบการจดการทรพยากรมนษยยคใหม

จากภาพขางตนแสดงใหเหนวาการบรหารงานดานตาง ๆ ในงานจดการทรพยากรมนษย เชน ระบบ

เงนเดอน คาจาง สวสดการ ระบบฝกอบรมพนกงาน มแนวโนมสงถง 80% ทจะถกเปลยนแปลงหรอ

ทดแทนดวยวธการจางแหลงภายนอก หรอดวยเทคโนโลยสารสนเทศ สวนงานใหม ๆ ทจะเพมเขามา คอ

งานในเชงของการใชกลยทธเพอพฒนาองคกรตามระบบงานอนาคต โดยใชเครองมอสมยใหมมาบรหารคน

และองคกร สามารถเพมประสทธภาพองคกรใหสงขน

ดงนนจงควรมการนาเอาเทคโนโลยไปใชเพอชวยในการพฒนาองคการ เพอสรางความไดเปรยบใน

การแขงขนทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว และคาดการณไดยากอยางปจจบน อยางไรกตาม การนา

เทคโนโลยไปใชในการพฒนาองคการใหสาเรจกขนอยกบความพรอมของปจจยภายในองคกรหลายดาน

ไดแก ฮารดแวร ซอฟตแวร ขอมลและสารสนเทศ ฐานขอมล ระบบเครอขายการสอสาร ความซบซอนของ

กระบวนการทางาน บคลากรททางานเกยวกบระบบสารสนเทศ และทสาคญคอผใช โดยตองอาศยการ

บรหารการเปลยนแปลงทด เพอใหผใชเกดการยอมรบและใชงานเทคโนโลยไดอยางเตมประสทธภาพ

ประวตความเปนมาของระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษย

ระบบสารสนเทศทรพยากรมนษย หรอ Human Resource Information System (HRIS ) เรมไดรบ

การยอมรบวามบทบาทตอระบบการทางานของงานทรพยากรมนษย เมอ

ป 1950 ในสหรฐอเมรกา ไดมการนาระบบการรดบตรลงเวลาทางานเขามาใชในการตรวจสอบเวลา

การเขาทางานของพนกงาน แตยงตองมการคานวณคาจางเงนเดอนดวยมอกนอย

ป 1960 มการนาเอาวธการเกบขอมลในลกษณะทมโครงสรางมากขนเปนแบบ Flat File ทไมมการ

เชอมตอกน จะคลาย ๆ กบการเกบขอมลในโปรแกรม Microsoft Excel

ป 1970 มการใชเครองทเปนเมนเฟรมขนาดใหญ แตรปแบบในการเกบขอมลยงไมมการพฒนามาก

ขน

ป 1980 มการนาเอาเครองไมโครคอมพวเตอรมาใชในการชวยการทางาน การแสดงผลตางๆ จะ

แสดงในรปแบบทเปนระบบปฏบตการ DOS อย

ป 1990 เปนยคของการเปลยนแปลงรปแบบการทางานของ HRIS อยางสนเชง เพราะ

ระบบปฏบตการ Windows V. 3.11 ไดถกนามาใชในวงการธรกจอยางแพรหลาย และไดมการนาเอาระบบ

การเชอมตอคอมพวเตอรเขามาเปนเครอขายเดยวกนดวยระบบ LAN และไดเรมมการนาเอาภาษา SQL ซง

เปนภาษาทใชเปนฐานขอมลทสามารถรองรบการทางานพรอมๆ กนของผใชหลาย ๆ คนได และในประเทศ

ไทยเองกถอไดวาไดเรมมการพฒนาระบบ HRIS ในประเทศไทยในยคน

ป 2000 เปนยคทเรยกวา ยคอนเทอรเนต ซงบรษททผลตซอฟทแวรระบบ HRIS ตางๆ ซงสนบสนน

การใชงานของภาคธรกจมากขน เนองจากสามารถเชอมโยงการทางานของผใชไดจากทกแหงทวโลก และ

ระบบการทางานของ HRIS บนเครอขายอนเทอรเนตน เรยกวาเปนการทางานแบบ Web-Based

20

Page 21: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

ระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษย (HRIS )

ระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษย หมายถง กลมของระบบงานทประกอบดวย

ฮารดแวรหรอตวอปกรณและซอฟตแวรหรอโปรแกรมคอมพวเตอร ททาหนาทรวบรวม ประมวลผล

วเคราะห จดเกบและกระจายขอมล ขาวสาร รายงาน ทมความถกตอง รวดเรว ตรงเวลาใหกบผใชเพอการ

นาไปวเคราะห เพอการสนบสนนการตดสนใจ การปรบปรงกระบวนการทางธรกจ การควบคมการบรหาร

ทรพยากรมนษยภายในองคกร และการปรบเปลยนวสยทศนในการบรหารงานของผบรหารในสวนท

เกยวของกบทรพยากรมนษยทงในปจจบนและในอนาคต

นอกจากน ยงชวยประสานงาน วเคราะหปญหา การสรางแบบจาลองทางธรกจทมความซบซอน

และกอใหเกดหลกการและกลยทธในการบรหารทรพยากรมนษยใหม ๆ

ระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษย (Human Resource Information System) หรอ

HRIS เปนระบบสารสนเทศทถกพฒนาใหสนบสนนการดาเนนงานดานทรพยากรบคคล ตงแตการวางแผน

การจางงาน การพฒนาและการฝกอบรม คาจางเงนเดอน การดาเนน ทางการวนย ชวยใหการบรหาร

ทรพยากรบคคลเกดประสทธภาพ โดยทขอมลทเกยวของกบทรพยากรบคคลจะมดงน

ภาพ แสดงขอมลดานการการจดการทรพยากรบคคล

1. ขอมลบคลากร เปนขอมลของสมาชกแตละคนขององคการ ซงประกอบดวยประวตเงนเดอน และ

สวสดการ เปนตน

2. ผงองคการ แสดงโครงสรางองคการ การจดหนวยงาน และแผนกาลงคน ซงแสดงทงปรมาณและ

การจดสรรทรพยากรบคคล

21

Page 22: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

3. ขอมลจากภายนอก ระบบบรหารทรพยากรบคคลมใชระบบปด ทควบคมและดแลสมาชกภายใน

องคการเทานน แตจะเกยวของกบสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ สงคม และการเมองซงตองการขอมลจาก

ภายนอกองคการ เชน การสารวจเงนเดอน อตราการวางงาน อตราเงนเฟอ เปนตน

การพฒนาระบบสารสนเทศดานทรพยากรบคคลตองพจารณาปจจยสาคญ 5 ประการ ตอไปน

1. ความสามารถ (Capability) หมายถง ความพรอมขององคการและบคคลในการประยกต

เทคโนโลยสารสนเทศ โดยตองพจารณาความสามารถของบคลากร 3 กลม คอ

1.1 ผบรหารระดบสงตองพรอมทจะสนบสนนดานนโยบาย กาลงคน กาลงเงน และวสด

อปกรณในการพฒนาระบบสารสนเทศขององคการ

1.2 ฝายทรพยากรบคคลตองมความร ความเขาใจ และตนตวในการนาเทคโนโลย

สารสนเทศมาประยกต เพอใหการทางานในหนวย งาน มความคลองตวขน

1.3 ฝายสารสนเทศทตองทาความเขาใจและออกแบบระบบงานใหสอดคลองกบความ

ตองการของผใชในแตละกลม

2. การควบคม (Control) การพฒนา HRIS จะใหความสาคญกบความปลอดภยของสารสนเทศ

โดยเฉพาะการเขาถงและความถกตองของขอมล เนองจากขอมลดานทรพยากรบคคลจะเกยวของ กบความ

เปนสวนตวของสมาชกแตละคน ซงจะมผลตอชอเสยง และผลได-เสยของบคคลจงตอง มการจด ระบบการ

เขาถงและการจดการขอมลทรดกม

3. ตนทน (Cost) ปกตการดาเนนงานดานทรพยากรบคคลจะมตนทนทสง ขณะเดยวกนกจะไมเหน

ผลตอบแทนทชดเจน ตวอยางเชน การเปลยน แปลงขององคการทงในดานการขยายตวและหดตว ซงจะม

ผลกระทบตอบคลากร

4. การตดตอสอสาร (Communication) หมายถง การพฒนาระบบสารสนเทศตองศกษาการไหลเวยน

ของสารสนเทศ (Information Flow) ภายในองคการและความสมพนธระหวางองคการกบสภาพ แวดลอม

ภายนอก

5. ความไดเปรยบในการแขงขน (Competitive Advantage) ปจจบนการพฒนา HRIS ไมเพยงแตชวย

ใหการ ดาเนนงานขององคการ มประสทธภาพขน

22

Page 23: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

ภาพ แสดงปจจยในการพฒนาระบบสารสนเทศสาหรบการจดการทรพยากรบคคล

ปจจบนเราตางยอมรบวา ทรพยากรมนษยเปนหวใจสาคญของธรกจ แตทรพยากรมนษยเปน

ทรพยากรมคาใชจายทธรกจตองรบภาระทงทางตรงและทางออม เชน เงนเดอน สวสดการ และขอผกพนใน

สญญาจางงาน HRIS เปนระบบสารสนเทศทนาเสนอขอมลการตดสนใจซง เกดประโยชนแกทงองคการ และ

สมาชกแตละคน ซงจะชวยใหผบรหารสามารถตดสนใจเกยวกบงานดาน ทรพยากรบคคลอยางถกตองขน

องคประกอบของระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษย คอ

องคประกอบของระบบสารสนเทศเพอการจดการทรพยากรมนษยนน ประกอบดวย 2 ระบบงานหลก

ระบบสารสนเทศ

เพอการบรหาร

ทรพยากรมนษย

ความสาม

ารถ

ตนทนการ

ควบคม

ตนทน

การ

ตดตอสอส

าร

ความ

ไดเปรยบ

ในการ

แขงขน

23

Page 24: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

1. ระบบคอมพวเตอร ฮารดแวร ซอฟตแวร ทางดานทรพยากรมนษย ทไดรบการออกแบบพฒนา

เพอเขามาสนบสนนระบบการบรหารจดการทรพยากรมนษยใหสามารถทางานไดโดยสะดวก รวดเรว และ

เพมประสทธภาพในการทางานใหดยงขน ซงจะเปนประโยชนตอผปฏบตงาน พนกงานผใชบรการ และ

ผบรหารระดบสงทสามารถนาขอมลจากระบบมาใชในการตดสนใจเชงธรกจ

1.1 เครองมอในการสรางระบบสารสนเทศเพอการจดการ หมายถง สวนประกอบหรอ

โครงสรางพนฐานทรวมกนเขาเปน HRIS โดยทาหนาทในการนาขอมลเขาสระบบ (Input) โดยจาแนก

เครองมอในการสรางระบบสารสนเทศออกเปน 4 สวนไดแก

• ฐานขอมล(database) ซงเปนหวใจของระบบ HRIS ซงเปนสวนประกอบสาคญทชวยให

ระบบสารสนเทศมความสมบรณและปฏบตงานอยางมประสทธภาพ

• เครองมอ (tools) ใชจดเกบและประมวลผลขอมล ปกตจะใชเครองคอมพวเตอร เปน

อปกรณหลกในการจดเกบขอมล

• ชดคาสง (software) ททาหนาทรวบรวมและจดการเกบขอมลเพอใชในการบรหารงาน

หรอการตดสนใจ

1.2 วธการหรอขนตอนการประมวลผลขอมล(Processing) คอ การสงเคราะหสารสนเทศท

เหมาะสมกบการใชงานโดยจดลาดบ ทาหนาทปรบเปลยนขอมล และวธการของการประมวลผลขอมล

เพอใหไดสารสนเทศทตองการ

1.3 การแสดงผลลพธ (Output) คอการจดการนาขอมล ขาวสาร หรอขอมลทผานการ

ประมวลผลแลวไปแสดงแกผใชตามความเหมาะสม ในรปของรายงานตาง ๆ ทสามารถแสดงไดอยาง

รวดเรวและถกตอง

24

Page 25: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

1.4 การตอบสนองตอการเปลยนแปลงของระบบ (Feedback) ในระบบสารสนเทศบาง

ระบบ ตองการการตอบสนองตอการเปลยนแปลงเมอเวลาผานไป ขอมลทผานการประมวลผลเรยบรอยแลว

แตถกสงกลบไปยงสวนของการนาเขาขอมลอกครงหนง เพอการตรวจสอบคณภาพ หรอปรบเปลยนรปแบบ

ใหเปนไปตามความตองการของผใช

2. ระบบบรหารจดการทรพยากรมนษย ซงจะเกยวของกบบคลากรในสายงาน งานทตองปฏบต

นโยบาย และระเบยบวธปฏบตงานตาง ๆ และผใชงาน

ประเภทของขอมลในระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษย

ขอมลบคลากรทมบนทกไวในระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษย สามารถแบงออก

ได 2 กลมหลก คอ

กลมแรก เปนขอมลประวตพนกงาน ซงประกอบไปดวยขอมล ชอพนกงาน ทอย เบอรโทรศพท

ประวตการศกษา ประวตการรกษาพยาบาล เปนตน ขอมลในกลมแรกนจะเปนขอมลหลกทอยในระบบ

สารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษย เปนขอมลทระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษย

จดเกบเปนอนดบแรก ขอมลเหลานจะอยในฐานขอมลของระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษย

ไมไดใชงานเพยงระบบยอยระบบใดระบบหนงในระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษย แต

สามารถใชงานรวมกนระหวางระบบงานยอยตาง ๆ ทกระบบในระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากร

มนษย

กลมทสอง เปนขอมลทเกดจากความตองการใชประโยชนระบบใหมนใหกวางขวางยงขน จงได

ขยายระบบใหมออกไปเพอรวมเอาขอมลกลมทสองไวในระบบ ซงประกอบดวยขอมลทครอบคลมเนอหา

และมขอบเขตกวางกวา เปนขอมลทใชสาหรบการตดสนใจ การวางแผนทรพยากรมนษย และการวางแผน

ความกาวหนาในงานอาชพ

ขอมลระบบสารสนเทศเพอการจดการทรพยากรมนษย

ระบบสารสนเทศเพอการจดการทรพยากรมนษยจาเปนทจะตองมขอมลทถกตอง เพอนามา

ประมวลผลใหไดสารสนเทศทมคณภาพ สามารถใหผบรหารนาไปใชวางแผนและตดสนใจไดอยางถกตอง

โดยจะตองมการจดเกบในระบบฐานขอมลทางการจดการทรพยากรมนษย ขอมลทสาคญในการจดการ

ทรพยากรมนษย มดงน (ธงชย สนตวงษ,2542)

1. ขอมลการจางพนกงาน (Recruitment Data) เปนฐานขอมลทนามาใชในสวนของการวาง

จางพนกงานใหมทงหมดขององคกร เรมตงแตกระบวนการเกบขอมลผสมครงาน แยกตามคณสมบตของ

25

Page 26: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

ผสมคร ตวอยางเชน ตาแหนงทตองการ คณวฒผสมคร และวนทสมคร จากนนจะเกบผลการสอบของ

ผสมครแตละคน โดยเรยงลาดบตามทได ซงสามารถนามาคดเลอกผผานเขารอบและออกรายงานการ

ประกาศผลสอบ การออกหนงสอแจงผลการสอบใหกบผสมคร เปนตน เมอไดผทผานการคดเลอกแลว กจะ

นาขอมลของพนกงานสวนนมาใชเพอการวาจางบรรจเขาเปนพนกงานประจา ซงขอมลจะถกเกบไวในระบบ

ขอมลพนกงานตอไป

2. ขอมลพนกงาน (Personnel Data) เปนระบบทบนทกและรวบรวมขอมลของพนกงานใน

องคกรทงหมด ทกประเภทตงแตพนกงานประจาซงอาจปฏบตงานทงในและตางประเทศ หรอพนกงาน

ชวคราวทมการทาสญญาวาจางเปนรายป ขอมลพนกงานทสาคญมดงน

2.1 ขอมลทวไป เชน ชอ นามสกล วนเกด สถานภาพ สญชาต เปนตน

2.2 ประวตการศกษา เชน วฒสงสดทไดรบ ปทสาเรจการศกษา สาขาวชา สถาบน

2.3 ประวตการผานงาน เชน ชอสถานทวาจาง ระยะเวลาทปฏบตงาน

2.4 ขอมลของคสมรส เชน ชอ นามสกลคสมรส วนเดอนปทถงแกกรรม อาชพของค

สมรส สถานททางานของคสมรส เปนตน

2.5 ขอมลบตร เกบขอมลบตร โดยระบวนเกดในสตบตร ชอ เพศ วนเกด สถานภาพของ

บตร เปนตน

2.6 ขอมลของบดา มารดา ไดแก บดา มารดา สถานภาพ (มชวตอย หรอ ถงแกกรรม)

2.7 ทอยและสถานทตดตอพนกงาน ไดแก ทอยปจจบนของพนกงาน ทอยตามทะเบยน

บานของพนกงาน เบอรโทรศพทตดตอ เปนตน

2.8 สทธและผลประโยชนทพนกงานจะไดรบ ไดแก วนลาหยด สวสดการ คา

รกษาพยาบาล การประกนชวต

ขอมลตาง ๆ ทบนทกไวในระบบฐานขอมลพนกงานน จะนาไปใชในการวเคราะห

ตดสนใจและดาเนนการ เพอใหบรการพนกงานในดานตาง ๆ ใหเปนไปดวยความถกตอง และรวดเรว

3. ขอมลเงนเดอนพนกงาน (Payroll Data) ขอมลทเกยวของกบเงนเดอนทพนกงานไดรบ ทง

เงนเดอนตามปกต คาลวงเวลา คาโบนส คาเบยเลยงพเศษ การจายเงนเพอตอบแทนความดความชอบ และ

การจายเงนประเภทอน ๆ นอกจากจะครอบคลมการจายเงนทกประเภทแลว ยงรวมถงการหกเงนทกประเภท

อกดวย เชน การหกเงนเนองจากกยมเงนบรษท การหกเงนคาภาษสวนบคคล การหกเงนประกนสงคม การ

หกเงนเขากองทนสารองเลยงชพ เปนตน

4. ขอมลการพฒนาและฝกอบรมบคลากร (Human Resource Development Data) เปนประวต

การเขาอบรมของบคลากรแตละคน เพอจะนาไปใชในการพจารณาและวางแผนพฒนาบคลากรขององคการ

ตอไป และยงสามารถนามาใชเพอประเมนผลการดาเนนงาน การจดทางบประมาณของฝายการอบรม

พนกงานไดเชนกน

26

Page 27: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

5. ขอมลการประเมนผลและพจารณาความดความชอบของพนกงาน (Staff Appraisal Data)

ขอมลผลการปฏบตงานและพจารณาความดความชอบของพนกงาน จะเปนการนาผลการปฏบตงานมา

รวบรวมในรปแบบทสามารถวดคา หรอประเมนผลเพอทจะพจารณาความดความชอบและพฒนาบคคลนน

6. ขอมลการบนทกเวลาปฏบตงานของพนกงาน (Time Card Registration Data) เปนขอมล

เกยวกบเวลาทางานของพนกงาน ทงเวลาเขาและออกจากททางานเพอจดทาบนทกเวลา ซงจะแยกประเภท

ตามประเภทและลกษณะการทางานของพนกงาน เชน พนกงานประจาหรอพนกงานชวคราว พนกงานทเขา-

ออกตามเวลาปกต หรอพนกงานททางานเปนผลด นอกจานนระบบยงสามารถรองรบความตองการของการ

บนทกเวลาทางานลวงเวลา การทางานผลดดก ตลอดจนการลาหยดงานดวยเหตผลตาง ๆ ขอมลสารสนเทศท

ไดจากระบบนจะถกนาไปใชในระบบตาง ๆ ทเกยวของ เชนระบบเงนเดอนของพนกงานในสวนของการ

คานวณรายไดจากการทางานลวงเวลา เปนตน

7. ขอมลเพอการสอสารกบพนกงาน (Intranet for Personnel Communication) เปนการนา

เทคโนโลยการสอสารในรปแบบอนทราเนต (Intranet) หรอการเปลยนรปกระบวนการทางานและการไหล

ของเอกสาร โดยใชขอมลในรปอเลกทรอนกส เพอใหสามารถตดตอระหวางหนวยงาน และกระจายขาวสาร

ขอมลใหกบพนกงานทวถงทกคนอยางสะดวกรวดเรว ทนตอเหตการณมากยงขน

ประเภทระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษย

การแบงระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษยจะแบงตามระดบการจดการ (การวางแผน)

ของผบรหารองคการเชนเดยวกบการแบงประเภทของระบบสารสนเทศ ซงแบงออกเปน 3 ระดบ คอ

1. ระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษยระดบกลยทธ

2. ระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษยระดบกลวธ

3. ระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษยระดบปฏบตการ

ระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษยแตละระดบจะประกอบดวยระบบสารสนเทศ

สาหรบระบบงานยอยตามหนาทงานบรหารทรพยากรมนษย ซงระบบสารสนเทศแตละระบบงานยอยจะ

ชวยใหผบรหารงานในแตละระดบและผบรหารฝายงานทรพยากรมนษย ใหสามารถปฏบตตามหนาทงาน

บรหารทรพยากรมนษยได โดยระบบสารสนเทศระบบงานยอยตามหนาทงานบรหารทรพยากรมนษยจะแบง

ตามระดบการจดการ ดงน

การวางแผนกลยทธ

- ระบบสารสนเทศสนบสนนการวางแผนอตรากาลง - ระบบสารสนเทศสนบสนนการเจรจาตอรองแรงงาน

27

Page 28: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

ความสมพนธของระบบสารสนเทศกบระดบของผบรหาร

ลกษณะของระบบ ระดบปฏบตการ ระดบกลวธ ระดบกลยทธ

ทมาของสารสนเทศ ภายใน ภายในและภายนอก ภายนอกเปนสวนใหญ

28

Page 29: บทที่ 1 การบริหารทรัพยากรมนุษย์ · บทที่ 1. การบริหารทรัพยากรมนุษย์

วตถประสงคของการ

ใชสารสนเทศ

ปฏบตงาน ควบคมผลการปฏบตงาน วางแผน

ความถของการใช

สารสนเทศ

สง ปานกลาง ไมแนนอน

ขอบเขตของ

สารสนเทศ

แคบแตชดเจน คอนขางกวาง กวาง

ความละเอยดของ

สารสนเทศ

ละเอยดมาก สรป สรป

ครอบคลมชวงเวลา อดต เปรยบเทยบอดตกบ

ปจจบน

อนาคต

ความถกตองของ

สารสนเทศ

มความถกตองสง มความเหนสวนตวบาง มความเหนสวนตวสง

ระดบการตดสนใจ ควบคมการทางานประจา ควบคมงานและจดสรร

ทรพยากร

กาหนดจดหมายองคกร

29