ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 1

แผนการจดกจกรรมการเรยนรท 1

รายวชา ชววทยาเพมเตม 1 รหสวชา ว30241 ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554 ชอหนวย ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารเพอใหไดพลงงาน เวลา 10 ชวโมง

ชอเรอง การยอยอาหารของจลนทรยและโปรโตซว เวลา 2 ชวโมง ใชสอนวนท..............เดอน........................พ.ศ................... ครผสอน นางพรพมล เฉลมชาต

1. มาตรฐานการเรยนร 1.1 มาตรฐาน ว 1.1

เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสราง และหนาทของระบบตาง ๆ ของสงมชวต ทสมพนธกนมกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนร และน าความรใชในการด ารงชวตของตนเอง และดแลสงมชวต

1.2 มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวา

ปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน

2. ผลการเรยนร ส ารวจตรวจสอบ สบคนขอมล อภปราย และสรปเกยวกบโครงสรางและการท างานของ

ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารเพอใหไดพลงงานในรางกายของสตวและมนษย

3. จดประสงคการเรยนร 3.1 ความร

3.1.1 อธบายกระบวนการยอยอาหารของเหดรา แบคทเรย อะมบาและพารามเซยม 3.1.2 น าความรเกยวกบการยอยสลายสารอนทรยของจลนทรยมาอธบายผลทเกดขนตอการ

ด ารงชวตของมนษยและระบบนเวศ 3.2 ทกษะ/กระบวนการ

3.2.1 ทกษะการคดวเคราะห 3.2.2 ทกษะการใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและกระบวนการสบคน

3.3 คณลกษณะอนพงประสงค 3.3.1 มความสนใจและกระตอรอรนทจะเรยน 3.3.2 มการแสดงความคดเหนและยอมรบฟงความคดเหนของผอน 3.3.3 นกเรยนเขาเรยนและสงงานตรงตามเวลา 3.3.4 ใฝเรยนร และมงมนในการท างาน 3.3.5 ใหความรวมมอแกหมคณะ และปฏบตตามกฎกตกาทระบไวในกจกรรม

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 2

4. สาระส าคญ อาหารทสงมชวตกนเขาไปจะถกยอยใหมโมเลกลเลกลงจนถงขนาดทเซลลน าไปใชในการ

ด ารงชวตได แบคทเรยสวนใหญและราจะใชวธปลอยเอนไซมออกมายอยสลายสารอนทรยภายนอกเซลล แลวจงดดซมสารอาหารทไดจากการยอยเขาสเซลล โพรโทซวบางชนด เชน อะมบา พารามเซยม มการ ยอยสารอาหารภายในเซลล โดยน าสารอาหารเขาสเซลลดวยวธฟาโกไซโทซสและพโนไซโทซส

และยอยดวยเอนไซมในไลโซโซม

5. สาระการเรยนร - การยอยอาหารของจลนทรยและโปรโตซว

6. การบรณาการ 6.1 ภาษาไทย บนทกขอมล สรปขอมล อภปราย และน าเสนอ 6.2 ภาษาองกฤษ นกเรยนไดฝกเขยนศพทภาษาองกฤษ ศพทเฉพาะของชววทยา 6.3 สงคมศกษา นกเรยนไดฝกความเปนประชาธปไตย รบฟงความคดเหนของผอนและ ยอมรบมตเสยงสวนใหญ 6.4 คณธรรมจรยธรรม นกเรยนมน าใจรจกชวยเหลอผอนมความซอสตย 7. ภาระงาน/ชนงาน

1. แบบฝกหดในใบงานท 1.1 เรอง การยอยอาหารของจลนทรยและโปรโตซว 2. ผลการปฏบตกจกรรมตามใบกจกรรมท 1.1 เรอง การกนอาอารของพารามเซยม 3. สมดการบาน จากการศกษาเกยวกบเรอง การยอยอาหารของจลนทรยและโปรโตซว นกเรยน

คดวาจลนทรยทมการยอยสลายสารอนทรยภายนอกเซลล มผลตอการด ารงชวตของคนและสงแวดลอมอยางไร

แนวทางการตรวจใหคะแนนผลงานรายกลม (รายงานการทดลอง)

ประเดนการประเมน ระดบคณภาพ

4 (ดมาก) 3 (ด) 2 (พอใช) 1 (ปรบปรง) 1. การรายงานผลการทดลอง

ท าการทดลองอยางมประสทธภาพ น าเสนอขอมลทถกตองในแบบรายงานการทดลอง

น าเสนอขอมลทถกตองในแบบรายงานการทดลอง

มความยงยากในการทดลอง นาเสนอขอมลในแบบรายงานการทดลองถกตองเพยงบางสวน

ไมไดทาการทดลองหรอนาเสนอขอมลในแบบรายงานการทดลองไมถกตอง

2. การอธบายดวยการเขยนหรอการพด

การอธบายชดเจน กะทดรด และใชภาษาวทยาศาสตรทเหมาะสม

การอธบายชดเจน กะทดรด และใชภาษาวทยาศาสตรทเหมาะสมแตไมกะทดรด

การอธบายไมชดเจน ไมรดกมหรอไมสมบรณ

อธบายไมเขาใจหรอไมเกยวกบปญหา

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 3

แนวทางการตรวจใหคะแนนผลงานรายบคคล

ประเดนการ ประเมน

ระดบคณภาพ 3 (ด) 2 (พอใช) 1 (ปรบปรง)

1. ความสนใจ มความสนใจในกจกรรมการเรยนการสอน ไดอยางเหมาะสม

มความสนใจในกจกรรมการเรยนการสอน ไมคอยเหมาะสม

ไมสนใจในกจกรรมการเรยนการสอน

2. การแสดงความคดเหน ใหความรวมมอในการแสดงความคดเหนภายในกลมด

ใหความรวมมอในการแสดงความคดเหนภายในกลมเปนสวนใหญ

ไมคอยใหความรวมมอในการแสดงความคดเหนภายในกลม

3. การตอบค าถาม มการตอบคาถามภายในหองเปนอยางด

มการตอบคาถามภายในหองเปนสวนใหญ

ไมคอยตอบคาถามภายในหอง

4. การยอมรบฟงผอน ยอมรบฟงผอนอยางเตมใจ ยอมรบฟงผอนอยางเตมใจเปนสวนใหญ

ไมคอยยอมรบฟงผอนอยางเตมใจ

5. ท างานตามทไดรบมอบหมาย

ท างานทไดรบมอบหมายอยางเตมก าลงความสามารถและไดผลงานการปฏบตทมคณภาพด

ท างานทไดรบมอบหมายอยางเตมก าลงความสามารถบางและไดผลงานการปฏบตทมคณภาพพอใช

ท างานทไดรบมอบหมายอยางไมเตมก าลงความสามารถและไดผลงานการปฏบตทมคณภาพต า

แนวทางการตรวจใหคะแนนผลดานทกษะกระบวนการวทยาศาสตร

ประเดนการ

ประเมน ระดบคณภาพ

3 (ด) 2 (พอใช) 1 (ปรบปรง) 1. มการวางแผนรวมกน สมาชกสวนใหญไดวางแผน

รวมกนกอนการทดลองและมการออกแบบการบนทกผลไดอยางเหมาะสม

สมาชกทกคนในกลมมการวางแผนรวมกนกอนการทดลองและมการออกแบบการบนทกผลยงไมคอยเหมาะสม

สมาชกสวนใหญไดวางแผนรวมกนกอนการทดลองและมการออกแบบการบนทกผลยงไมเหมาะสม

2. การแบงงานรบผดชอบ สมาชกสวนใหญไดมการแบงงานรบผดชอบไดอยางเหมาะสม

สมาชกทกคนในกลมมการแบงงานรบผดชอบยงไมคอยเหมาะสม

สมาชกสวนใหญไดมการแบงงานรบผดชอบยงไมเหมาะสม

3. มการใหความชวยเหลอกน

สมาชกสวนใหญมการใหความชวยเหลอกนไดอยางเหมาะสม

สมาชกทกคนในกลมมการใหความชวยเหลอกนยงไมคอยเหมาะสม

สมาชกสวนใหญมการใหความชวยเหลอกนยงไมเหมาะสม

4.การรบฟงความคดเหนและแกปญหารวมกน

สมาชกสวนใหญมการรบฟงความคดเหนและแกปญหารวมกนไดอยางเหมาะสม

สมาชกทกคนในกลมการรบฟงความคดเหนและแกปญหารวมกนยงไมคอยเหมาะสม

สมาชกสวนใหญมการรบฟงความคดเหนและแกปญหารวมกนยงไมเหมาะสม

5. สามารถใหคาแนะนากลมอนได

สมาชกสวนใหญสามารถใหคาแนะนากลมอนไดอยางเหมาะสม

สมาชกทกคนในกลมสามารถใหคาแนะนากลมอนยงไมคอยเหมาะสม

สมาชกสวนใหญสามารถใหคาแนะนากลมอนไมเหมาะสม

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 4

ประเดนการ ประเมน

ระดบคณภาพ 3 (ด) 2 (พอใช) 1 (ปรบปรง)

6. เลอกใชอปกรณไดถกตอง

สมาชกสวนใหญสามารถเลอกใชอปกรณไดถกตองและเหมาะสม

สมาชกทกคนในกลมสามารถเลอกใชอปกรณยงไมคอยถกตองและเหมาะสม

สมาชกสวนใหญสามารถเลอกใชอปกรณไมเหมาะสม

7. ปฏบตการทดลองตามขนตอนทกาหนดให

สมาชกสวนใหญสามารถปฏบตการทดลองตามขนตอนทกาหนดใหไดถกตองและเหมาะสม

สมาชกทกคนในกลมสามารถปฏบตการทดลองตามขนตอนทกาหนดใหไมคอยถกตองและเหมาะสม

สมาชกสวนใหญสามารถปฏบตการทดลองตามขนตอนทกาหนดใหไมถกตองและเหมาะสม

8. ทาความสะอาดเกบอปกรณเรยบรอย

สมาชกสวนใหญเมอทาการทดลองแลวทาความสะอาดเกบอปกรณเรยบรอยและเหมาะสม

สมาชกทกคนในกลมเมอทาการทดลองแลวทาความสะอาดเกบอปกรณไมคอยเรยบรอยและเหมาะสม

สมาชกสวนใหญไมทาความสะอาดและเกบอปกรณใหเหมาะสม

9. รวมกนอภปรายและสรปผลงานของกลม

สมาชกสวนใหญรวมกนอภปรายและสรปผลงานของกลมไดอยางเหมาะสม

สมาชกทกคนในกลมรวมกนอภปรายและสรปผลงานของกลมไมคอยเหมาะสม

สมาชกสวนใหญไมรวมกนอภปรายและสรปผลงาน

10. รวมกนปรบปรงผลงานของกลม

สมาชกสวนใหญรวมกนปรบปรงผลงานของกลมไดอยางเหมาะสม

สมาชกทกคนในกลมรวมกนปรบปรงผลงานของกลมไมคอยเหมาะสม

สมาชกสวนใหญไมรวมกนปรบปรงผลงานของกลม

8. กจกรรมการเรยนร (ใชการสบเสาะหาความร (7E))

ขนท 1 ขนตรวจสอบความรเดม (Elicitation Phase) ด าเนนกจกรรมดงตอไปน (20 นาท) 1.1 นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 1.2 นกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบจลนทรยและโปรโตซว

ขนท 2 ขนเราความสนใจ (Engagement Phase) ด าเนนกจกรรมดงตอไปน (20 นาท) ครน าตวอยางราทขนบนขนมปงซงอยในถงพลาสตกทปดมดชดแจกใหนกเรยนแตละกลม

เพอสงเกตขนมปงบรเวณทมราขนวามลกษณะอยางไร และใหนกเรยนรวมกนอภปรายจากการสงเกต โดยใชค าถามดงน

2.1 ลกษณะขนมปงบรเวณทมราขนแตกตางจากบรเวณใกลเคยงอยางไร จงอธบาย (เนอขนมปงบรเวณนนจะหายไปบางสวน) 2.2 ความแตกตางทสงเกตไดนาจะมาจากสาเหตใด (รามการยอยสลายแปงขนมปง)

2.3 นกเรยนรไดอยางไรวาราน าแปงขนมปงไปใช (ปรมาณแปงขนมปงลดลง ขณะทปรมาณราเพมขน)

2.4 ราทขนบนขนมปงมกระบวนการอยางไร จงจะสามารถน าแปงไปใชได (รานาจะปลอยเอนไซมออกมาจากเซลลเพอยอยแปงแลวจงดดซมสารอาหารทยอยไดไปใช)

ขนท 3 ขนส ารวจคนหา (Exploration Phase) ด าเนนกจกรรมดงตอไปน (30 นาท) 3.1 นกเรยนแบงกลม (คละความสามารถ) กลมละ 4-5 คน

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 5

3.2 สมาชกในกลมรวมกนท ากจกรรมท 1.1 เรอง การกนอาหารของพารามเซยม เมอท าการทดลองเสรจแลวใหนกเรยนรวมกนตอบค าถามหลงการท ากจกรรม ขนท 4 ขนอธบายและลงขอสรป (Explanation Phase) ด าเนนกจกรรมดงตอไปน (20 นาท)

4.1 ใหนกเรยนแตละคนศกษาใบความร ดงตอไปน - ใบความรท 1.1 เรอง การยอยอาหารของจลนทรย - ใบความรท 1.2 เรอง การยอยอาหารของโปนโตซว

4.2 ใหตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลองและอภปรายสรปรวมกน 4.3 ใหแตละกลมไดหมนเวยนอานผลงานของกลมอน ๆจนครบทกกลมแลวชวยกนสรปวา

การกนอาหารของพารามเซยม ผลเหมอนหรอตางจากกลมของตนเอง หรอไมอยางไร 4.4 นกเรยนแตละคนเขยนสรปเกยวกบการยอยอาหารของจลนทรยและโปรโตซว 4.5 ใหนกเรยนท าใบงานท 1.1 เรอง การยอยอาหารของจลทรยและโปรโตซว

ขนท 5 ขนขยายความร (Elaboration Phase) ด าเนนกจกรรมดงตอไปน (10 นาท) 5.1 ครรวมอภปรายกบนกเรยนและสรปเนอหาโดยใชโปรแกรม Power Point เรอง การ

ยอยอาหารของของจลนทรยและโปรโตซว 5.2 ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยเกยวกบเรองการยอยอาหารของจลนทรย

และโปรโตซว

ขนท 6 ขนประเมนผล (Evaluation Phase) ด าเนนกจกรรมดงตอไปน (15 นาท) 6.1 ครสมถามนกเรยน โดยน าเสนอรปภาพหรอชอของจลนทรยและโปรโตซว แลวให

นกเรยนอธบายการยอยอาหารของจลนทรยและโปรโตซวทก าหนดให 6.2 นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน

ขนท 7 ขนน าความรไปใช (Extension Phase) ด าเนนกจกรรมดงตอไปน (5 นาท) ครสนทนากบนกเรยนวา จากการทนกเรยนไดศกษาการยอยอาหารของจลนทรยนกเรยน

คดวาจลนทรยทมการยอยสลายสารอนทรยภายนอกเซลล มผลตอการด ารงชวตของคนและสงแวดลอมอยางไร 9. สอ / แหลงการเรยนร

9.1 ใบความรท 1.1 เรอง การยอยอาหารของจลนทรย 9.2 ใบความรท 1.2 เรอง การยอยอาหารของโปรโตซว 9.3 ใบงานท 1.1 เรอง การยอยอาหารของจลนทรยและโปรโตซว 9.4 ใบกจกรรมท 1.1 เรองการกนอาหารของพารามเซยม 9.5 Power Point เรอง การยอยอาหารของจลนทรยและโปรโตซว 9.6 หนงสอเรยน กลมสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตม ชววทยา 2 ชนมธยมศกษาปท 4

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 6

10. การวดและประเมนผล

การวดประเมนผล วธการวด เครองมอวด เกณฑการผาน 1. ดานความร ความเขาใจ (K)

-สงเกตการณตอบค าถามของ นกเรยนภายในหอง -ตรวจรายงานการทดลองจาก ใบกจกรรม ท 1.1 -ตรวจใบงานท 1.1 -สมดการบาน

-ประเมนพฤตกรรมแบบสงเกต พฤตกรรมรายบคคล -แบบประเมนผลงานรายกลม -แบบประเมนผลงานรายกลม

ท าไดรอยละ 70 ขนไป

2. ดานทกษะ กระบวนการ (P)

-สงเกตพฤตกรรมกลมในการรวม กจกรรม -สงเกตการทางานโดยใชทกษะ กระบวนการทางวทยาศาสตร

-ประเมนพฤตกรรมแบบสงเกต พฤตกรรมรายบคคล -แบบประเมนผลงานรายกลม -แบบประเมนความสามารถดาน ทกษะกระบวนการวทยาศาสตร

ท าไดรอยละ 70 ขนไป

3. ดานคณลกษณะ ทพงประสงค (A)

-การประเมนพฤตกรรมการเรยนร

-ประเมนพฤตกรรมแบบสงเกต พฤตกรรมรายบคคล

ท าไดรอยละ 80 ขนไป

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 7

แบบตรวจใหคะแนนผลงานรายกลม

ท ชอกลม

รายการประเมน/ระดบคะแนน

คะแนนรวม หมายเหต การรายงานผล การทดลอง

การอธบายดวยการเขยนหรอ

การพด 4 3 2 1 4 3 2 1

1 2 3 4 5 6 7 ลงชอ…………………………………………ผประเมน

……..../……………../……………… เกณฑการใหคะแนน

- พฤตกรรมทปฏบตชดเจนและสม าเสมอ ให 4 คะแนน - พฤตกรรมทปฏบตชดเจนและบอยครง ให 3 คะแนน - พฤตกรรมทปฏบตบางครง ให 2 คะแนน - พฤตกรรมทไมปฏบต ให 1 คะแนน

เกณฑการวดผลประเมนผล (ผานเกณฑในระดบ ด ขนไป)

- ระดบ 4 คะแนน 8-7 เกณฑ ดมาก - ระดบ 3 คะแนน 6-5 เกณฑ ด - ระดบ 2 คะแนน 4-3 เกณฑ พอใช - ระดบ 1 คะแนน 2-0 เกณฑ ปรบปรง

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 8

แบบสงเกตพฤตกรรมรายบคคล

ท ชอ-สกล รายการประเมน/ระดบคะแนน

คะแนนรวม หมายเหต ความสนใจ

การแสดงความคดเหน

การตอบ ค าถาม

การยอมรบฟงผอน

ท างานตามทไดรบมอบหมาย

ลงชอ...........................................ผประเมน ........./...................../........... เกณฑการใหคะแนน

- พฤตกรรมทปฏบตชดเจนและสม าเสมอ ให 3 คะแนน - พฤตกรรมทปฏบตชดเจนและบอยครง ให 2 คะแนน - พฤตกรรมทปฏบตบางครง ให 1 คะแนน

เกณฑการวดผลประเมนผล (ผานเกณฑในระดบ พอใช ขนไป - ระดบ 3 คะแนน 15-11 เกณฑ ด - ระดบ 2 คะแนน 10-6 เกณฑ พอใช - ระดบ 1 คะแนน 5-0 เกณฑ ปรบปรง

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 9

แบบประเมนความสามารถดานทกษะกระบวนการวทยาศาสตร

กลมท ................ชอกลม................................................

สมาชกภายในกลม 1 .............................................................. 2 ......... ................................................... 3 .................... ..........................................4 .......................................................... .. 5 .............................................................. 6 ............................................................

คาชแจง ใหท าเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบความเปนจรง

ล าดบท รายการพฤตกรรม

คณภาพการปฏบต 3 2 1

1 มการวางแผนรวมกน 2 การแบงงานรบผดชอบ 3 มการใหความชวยเหลอกน 4 การรบฟงความคดเหนและแกปญหารวมกน 5 สามารถใหคาแนะนากลมอนได 6 เลอกใชอปกรณไดถกตอง 7 ปฏบตการทดลองตามขนตอนทก าหนดให 8 ท าความสะอาด / เกบอปกรณ เรยบรอย 9 รวมกนอภปรายและสรปผลงานของกลม 10 รวมกนปรบปรงผลงานของกลม

ลงชอ ............................................ ผประเมน ........./................/............ ..... เกณฑการใหคะแนน

- พฤตกรรมทปฏบตชดเจนและสม าเสมอ ให 3 คะแนน - พฤตกรรมทปฏบตชดเจนและบอยครง ให 2 คะแนน - พฤตกรรมทปฏบตบางครง ให 1 คะแนน

เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน

ระดบคณภาพ 24-30 17-23 10-16

3 = ด 2 = พอใช

1 = ปรบปรง

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 10

จลนทรย (Microorganism) เปนสงมชวตขนาดเลก ทไมสามารถมองเหนไดดวยตาเปลาจงจ าเปนตองใชกลองจลทรรศน ไดแก แบคทเรย อารเคย รา และ ยสต

การยอยอาหารของราและแบคทเรย

1. รา เนองจากรามผนงเซลล จงไมสามารถน าสารโมเลกลใหญเขาสเซลลได การยอยอาหารจงเปนการยอยภายนอกเซลล ( Extracellular digestion) โดยสงน ายอยหรอเอนไซมออกมายอยสารโมเลกลใหญใหเปนสารโมเลกลเลกกอน แลวจงดดซมสาร โมเลกลเลกเขาสเซลล การยอยสารโมเลกลใหญโดยราและแบคทเรย จะขนอยกบเอนไซมอยางเฉพาะเจาะจง เชน ยสตเจรญไดดในอาหารพวกน าตาลเพราะยสตมเอนไซมอนเวอรเทส ในการยอยสลายน าตาล

ภาพท 1 แสดงโครงสรางของรา

2. แบคทเรย แบคทเรยมการยอยอาหารโดยสงน ายอยออกมายอยสารโมเลกลใหญใหเปนสารโมเลกลเลกกอนแลวจงดดซมสารโมเลกลเลกเขาสเซลล จดวาเปนการยอยภายนอกเซลล (Extracellular digestion) แบคทเรยบางชนดสามารถยอยสารอนทรยทมโครงสรางสลบซบซอนได แตบางชนดอาจจะยอยไดเฉพาะสารอนทรยทมโมเลกลขนาดเลก

ภาพท 2 แสดงโครงสรางของแบคทเรย

รายวชาชววทยา รหสวชา ว30241

ใบความรท 1.1 เรอง การยอยอาหารของจลนทรย

ครผสอน นางพรพมล เฉลมชาต

โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร ศรสะเกษ

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 11

โพรโทซว จดเปนโพรทสต สรางอาหารเองไมได ไมมผนงเซลลแตสามารถเคลอนทได โพรโทซว ไมมระบบทางเดนอาหารและระบบยอยอาหารโดยเฉพาะแตอาศยสวนตาง ๆ ของเซลลชวยในการน าอาหารเขาสเซลลแลวจงมการยอยอาหารภายในเซลล ซงเรยกวาการยอยภายในเซลล (intracellular digestion) เชน อะมบาและพารามเซยม

1. อะมบา (Amoeba) จะมวธการน าอาหารเขาสเซลล โดยกระบวนการฟาโกไซโทซส

(Phagocytosis) โดยการยนสวนไซโทพลาซมทเรยกวา ซโดโพเดยม (Pseudopodium) โอบลอมอาหารเขาสเซลล เกดเปนฟดแวควโอลแลวไปรวมกบไลโซโซม (Lysosome) ซงมเอนไซมไลโซไซม (Lysozyme) อยมากมายจงเกดการยอยแบบภายในเซลลขน สารทยอยไดจะถกดดซมเขาสไซโทพลาซมใน บรเวณใกลเคยง สวนกากอาหารหรอสารทยอยไมไดจะถกขบออกจากเยอหมเซลล โดยแตกทะลออกทาง เยอหมเซลล (Egestion)

ภาพท 1 ภาพท 2

ขนตอนการกนอาหารของอะมบา ขนตอนการกนอาหารของพารามเซยม 2. พารามเซยม (Paramecium) จะใชซเลย (Cilia) ทอยบรเวณรองปาก (Oral groove) โบกพดพาอาหารเขาทางรองปากทมชองเปด เรยกวา ไซโตสโตม (Cytostome) อาหารจะเขาไปใน ไซโทพลาซมจนอยในสภาพทเปนฟดแวควโอล แลวอาหารจะ ถกยอยโดยเอนไซมในไลโซโซม เชนเดยวกบอะมบา ในทสด เหลอเพยงกากอาหาร ฟดแวควโอลนเคลอนมาทบรเวณ ใตรองปากเพอก าจดกากอาหารออกทางชองเปด (Anal pore) ซงมต าแหนงทแนนอน

รายวชาชววทยา รหสวชา ว30241

ใบความรท 1.2 เรอง การยอยอาหารของโปรโตซว

ครผสอน นางพรพมล เฉลมชาต

โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร ศรสะเกษ

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 12

ใบงานท 1.1 เรอง การยอยอาหารของจลนทรยและโปรโตซว ผสอน พรพมล เฉลมชาต

ชอ………………………….………สกล..............………………ชน ม.4/…………เลขท………………………… วนท ...........................................เดอน.........................................พ.ศ. .............................

จลนทรยและโปรโตซว กระบวนการยอยอาการ

ราขนมปง

………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………

แบคทเรย

………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………

อะมบา

………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………

พารามเซยม

………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………

ค าชแจง : ใหนกเรยนอธบายการยอยอาหารของจลนทรยและโปรโตซวดงตอไปน

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 13

ใบกจกรรม

ท 1.1 เรองการกนอาหารของพารามเซยม ผสอน พรพมล เฉลมชาต

รายชอสมาชกในกลม 1………………………………………………….………..… 2………..….……………………………………………… 3……………………………………………………………… 4…………………….…………………………………….. 5……………………………………………………………… 6…………………………………………………………… วนท ...........................................เดอน.........................................พ.ศ. .............................

วสดอปกรณ 1. ยสต 2. พารามเซยม 3. สารละลายกลโคส 10% 4. สคองโกเรด 5. เมทลเซลลโลส 0.1% 6. สไลด และกระจกปดสไลด 7. กลองจลทรรศน

วธการทดลอง 1. เตรยมยสตทเปนอาหารของพารามเซยม โดยผสมยสต 0.5 g ในสารละลายกลโคส 10% และเพอให

เหน ยสตชดเจนขน เตมสคองโกเรด 30 mg ทงไว 15 นาท

2. เตรยมสไลด พารามเซยมในเมทลเซลลโลส แลวเตมยสตทเตรยมไวในขอ 1. ปดดวยกระจกปดสไลด 3. ศกษาการกนอาหารของพารามเซยมดวยกลองจลทรรศน

ผลการทดลอง .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .................................. ค าถามหลงกจกรรม

1. พารามเซยมมวธการกนยสตอยางไร ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................

2. เซลลของยสตเมอเขาสภายในเซลลของพารามเซยมแลวมการเปลยนแปลงเกดขน หรอไม อยางไร ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 14

เฉลย

ใบงาน 1.1 เรองการยอยอาหารของจลนทรย ผสอน พรพมล เฉลมชาต

จลนทรยและโปรโตซว กระบวนการยอยอาการ

ราขนมปง

การยอยอาหารของราเปนการยอยภายนอกเซลล (Extracellular digestion) โดยสงน ายอยหรอเอนไซมออกมายอยสารโมเลกลใหญใหเปนสารโมเลกลเลกกอน แลวจงดดซมสาร โมเลกลเลกเขาสเซลล

แบคทเรย

การยอยอาหารของแบทเรยเปนการยอยภายนอกเซลล (Extracellular digestion) โดยสงน ายอยหรอเอนไซมออกมายอยสารโมเลกลใหญใหเปนสารโมเลกลเลกกอน แลวจงดดซมสาร โมเลกลเลกเขาสเซลล

อะมบา

จะน าอาหารเขาสเซลล โดยกระบวนการฟาโกไซโทซส (Phagocytosis) โดยการยนสวนไซโทพลาซมทเรยกวา ซโดโพเดยม (Pseudopodium) โอบลอมอาหารเขาสเซลล เกดเปนฟดแวควโอลแลวไปรวมกบไลโซโซม (Lysosome) ซงมเอนไซมไลโซไซม (Lysozyme) อยมากมายจงเกดการยอยจดเปนการยอยแบบภายในเซลล (Intracellular digestion) สารทยอยไดจะถกดดซมเขาสไซโทพลาซมใน บรเวณใกลเคยง

พารามเซยม

จดเปนการยอยแบบภายในเซลล (Intracellular digestion) โดยจะใชซเลย (Cilia) ทอยบรเวณรองปาก (Oral groove) โบกพดพาอาหารเขาทางรองปากทมชองเปด เรยกวา ไซโตสโตม (Cytostome) อาหารจะเขาไปในไซโทพลาซมจนอยในสภาพทเปนฟดแวควโอล แลวอาหารจะ ถกยอยโดยเอนไซมในไลโซโซม เชนเดยวกบอะมบา

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 15

เฉลย ใบกจกรรมท

1.1

เรองการกนอาหารของพารามเซยม ผสอน พรพมล เฉลมชาต

1. พารามเซยมมวธการกนยสตอยางไร

(พารามเซยมจะใชซเลยทอยบรเวณรอบ ๆ รองปากพดโบกเอาเซลลยสตเขาไปทางรองปากตอจากนนเซลลยสตจะเขาสเซลลพารามเซยมเกดเปนฟดแวควโอล)

2. เซลลของยสตเมอเขาสภายในเซลลของพารามเซยมแลวมการเปลยนแปลงเกดขน หรอไม อยางไร (ฟดแวควโอลทมเซลลยสตอยภายในจะมไลโซโซมมาเชอมรวม และเอนไซมในไลโซโซมจะยอยเซลลยสต)

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 16

แบบทดสอบกอน-หลงเรยน เรอง การยอยอาหารของจลนทรยและโปรโตซว เวลา 10 นาท

ค าชแจง : ใหนกเรยนพจารณาค าถามและเลอกค าตอบทถกตองทสด 1. การยอยอาหารของพวกรา เกดขนโดยวธใด ก. ปลอยเอนไซมออกไปยอยนอกเซลล แลวแตละเซลลตางไดรบอาหาร ข. ปลอยเอนไซมออกไปยอยนอกเซลล แลวแตละเซลลตางดงอาหารโมเลกลเลกทถกยอยแลวมายอยตอ ค. น าอาหารเขาไปยอยในเซลลโดยตรง ง. ใชกระบวนการ phagocytosis เหมอนอะมบา 2. ไลโซโซมในโพรโทซวเทยบไดกบอวยวะใดของคน ก. ตบและตบออน ข. ตบออนและล าไสเลก ค. ตบและกระเพาะอาหาร ง. กระเพาะอาหารและล าไสใหญ 3. การยอยอาหารของแบคทเรยเปนแบบใด ก. Intercellular digestion ข. Extercellular digestion ค. Intracellular digestion ง. Extracellular digestion 4. การยอยอาหารของโปรตสตเซลลเดยวเกดขนทบรเวณใด ก. contractile vacuole ข. Food vacuole ค. mitochondria ง. Nucleus 5. ออรแกเนลลใดทเกยวของกบการยอยอาหารภายในเซลลมากทสด ก. contractile vacuole ข. Ribosome ค. Lysosome ง. golgi body 6. ยสต สามารถยอยนอกเซลลได โดยใชเอนไซมชนดใด ก. อนเวอรเทส ข. เปปซน ค. ทรบซน ง. เอนเทอรโรไคเนส

7.

จากโครงสรางของพารามเซยม หมายเลขใดเปน food vacuole ก. หมายเลข 1 ข. หมายเลข 2 ค. หมายเลข 3 ง. หมายเลข 4

จากภาพ จงตอบค าถามขอท 8-9

8. การกนอาหารของอะมบา ใชวธใด ก. Phagocytosis ข. Pinocytosis ค. Pseodopodium ง. Active transport 9. หมายเลขใดเปน Pseudopodium ก. หมายเลข 1 ข. หมายเลข 2 ค. หมายเลข 3 ง. หมายเลข 4 10. ยสต เหด รา มการยอยตางจากสงมชวตเซลลเดยวชนดอนๆ ดงนนจงด ารงชวตในสงแวดลอมแบบใด ก. Producer ข. Consumer ค. Saprophyte ง. Decomposer

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 17

เฉลยแบบทดสอบกอน-หลงเรยน

เรอง การยอยอาหารของจลนทรยและโปรโตซว เวลา 10 นาท

ขอ ค าตอบ 1 ก 2 ข 3 ง 4 ข 5 ค 6 ก 7 ข 8 ก 9 ค 10 ง

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 18

แบบบนทกผลหลงการสอน หนวยการเรยนรท 1 ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารเพอใหไดพลงงาน

แผนการจดกจกรรมการเรยนรท 1 การยอยอาหารของจลนทรยและโปรโตซว เวลา 2 ชวโมง ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554 ครผสอน นางพรพมล เฉลมชาต

ใชสอนวนท..................... เดอน.............. .....................พ.ศ.....................เวลา..................... .......... 1. เวลาในการสอน ตรงตามแผน นอยกวาแผน มากกวาแผน 2. การใชสอ / แหลงเรยนร ตรงตามแผน ไมตรงตามแผน เพราะ ………………………………………………….………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3. การวดและประเมนผล ตรงตามแผน ไมตรงตามแผน เพราะ………………………………………………….………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4. การจดกจกรรมการเรยนรแตละกจกรรม 4.1 ดานความร / ความเขาใจ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4.2 ดานทกษะ / กระบวนการ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4.3 ดานคณลกษณะอนพงประสงค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 5. ปญหา / อปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 6. แนวทางแกไข ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ลงชอ ครผสอน ลงชอ หวหนากลมสาระฯ (นางพรพมล เฉลมชาต) (นางพศมย นนทวสทธ)

ลงชอ ลงชอ (นายประดษฐ นวลใส) (นายสธ ชนชย) รองผอ านวยการฝายวชาการ ผอ านวยการโรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร ศรสะเกษ

ชววทยาเพมเตม 1 (ว30241) 19