C6-08R 1/8

ПЕТТО СОВЕТУВАЊЕОхрид, 7–9 октомври 2007

Влатко Манев, дипл.инж. Оливер Мирчевски, дипл.инж. А.Д. НЕОКОМ, Скопје Звонко Горечан, дипл.инж. ДМС Група, Нови Сад вонр. проф. д-р. Весна Борозан Факултет за Електротехника и Информациски Технологии

ПРОЕКТ ДМС СОФТВЕР ВО МАКЕДОНИЈА

КУСА СОДРЖИНА

На почетокот на 2005 година започна реализацијата на проектот ДМС Софтвер во Македонија. Проектот опфаќа имплементација на ДМС софтверот во секоја подружница на дистрибутивната компанија ЕСМ во Македонија. Под имплементација се подразбира градење на мрежите на среднонапонско ниво и ниско напонско ниво, имплементација на SCADA системи и вметнување на географски подлоги со алатката builder која е дел од ДМС Софтверот и служи за правење на базата на податоци на дистрибутивната компанија. ДМС Софтверот е софтвер за управување и планирање на дистрибутивната мрежа. DMD е алатка, која истотака е дел од ДМС Софтверот и служи за анализи и водење на дистрибутивната мрежа.

Клучни зборови: ДМС Софтвер

ABSTRACT

Project DMS Software in Macedonia was started at the beginning of the year 2005. This project is for implementation of the DMS Software in energy distribution company ESM in Macedonia. Under implementation is consider building middle voltage and low voltage level, implementation of SCADA systems and creating geographical views with Builder. Тool in DMS Software for building data base for the network of the distribution company. DMS Software is software for managing and planning of distribution networks. DMD is a tool in DMS software for control, management and planning of distribution networks.

Keywords: DMS Software

MAKO CIGRE 2007 C6-08R 2/8

ПРОЕКТ ДМС СОФТВЕР ВО МАКЕДОНИЈА

Проектот има две фази. Првата фаза е внесување на целокупната средно напонска дистрибутивна мрежа на А.Д. ЕСМ (по приватизацијата ЕСМ/ЕВН Македонија) и втората фаза е за внесување на нисконапонската мрежа на А.Д. ЕСМ. Проектот е започнат во 2005 година во февруари. ДМС софтверот е софтвер за набљудување, анализа, управување и оптимизација на дистрибутивни мрежи - Distribution Menagement System Software (DMS Software). ДМС софтверот е производ на ДМС Група ДОО од Нови Сад, слика 1. Применет е на повеќе електроенергетски дистрибутивни мрежи во светот: Србија, Црна Гора, Македонија, Босна и Херцеговина, Мексико, Русија, Италија, Тунис, Бразил, Индонезија, Соединетите Американски Држави.

слика 1

ДМС Софтверот се состои од две алатки и тоа Builder, слика 2 (Градител на мрежата и база на податоци) и DMD, слика 3 (Dynamic mimic diagram) - (Динамичка синоптичка плоча - алатка преку која се користат сите функции на ДМС Софтверот)

слика 2 - алатка builder

MAKO CIGRE 2007 C6-08R 3/8

слика 3 - aлатка DMD

За секоја мрежа беа издвоени по 5 дена за внесување на нивните бази на податоци за мрежата која е во нивна сопственост. Исклучок беше мрежата на нашиот главен град Скопје кои има над 2500 трафостаници. Подружницата Скопје имаше софтвер за бази ORACLE и ДМС софтверот беше прилагоден да работи под ORACLE. Сите останати мрежи имаат бинарни (ASCII) бази за своите мрежи. По внесувањето следуваше период на верификација* на податоците внесени за мрежите на дистрибуциите.

По верификацијата, секоја подружница на дистрибутивната компанија ЕСМ, доби инсталација на ДМС софтверот кој имаше сервер клиент (server client installation), тоа знаци дека базата на податоци се администрира на едно место (сервер), додека клиентите пристапуваат на серверот и ги извршуваат нивните задачи (бројот на клиенти е неограничен), слика 4. За подружницата Скопје, инсталација сервер клиент е надградена над ORACLE база.

слика 4 - сервер клиент систем (server client system)

* Верификација - проверка на целокупната база на податоци за секоја дистрибуција, а тоа опфаќа проверка на сите податоци за сите елементи

внесени со ДМС Софтверот и нивна промена ако се внесени погрешно.

MAKO CIGRE 2007 C6-08R 4/8

Подружниците на дистрибутивната компанија ЕСМ, кои имаа географски подлоги било растерски или векторски, слика 5, беа искористени како подлоги во ДМС Софтверот и над кои беа разместени трансформаторските станици.

а) географски поглед (растерска подлога)

б) географски поглед (векторка подлога)

слика 5

Во подружницата Струмица, се направи интеграција на софтверот за SCADA на ABB т.е. Micro SCADA на Раде Кончар со ДМС Софтверот, слика 6 и слика 7. Се започна со интеграција и на SCADA - та инсталирана во подружницата Крива Паланка на Kieback & Peter и таа интеграција треба да се заврши во наредниот период. SCADA - та инсталирана во подружницата Скопје е на SIEMENS и таа интеграција се планира да се заврши во наредниот период. На слика 8 и слика 9 се дадени погледи на еднополните шеми, во подружниците кои немаат SCADA системи.

MAKO CIGRE 2007 C6-08R 5/8

слика 6 - еднополна шема на трафостаница ВН/СН под SCADA

слика 7 - SCADA поглед на еднополна шема на трафостаница ВН/СН со имплементирана SCADA

слика 8 - еднополна шема на трафостаница ВН/СН без имплементирана SCADA

MAKO CIGRE 2007 C6-08R 6/8

слика 9 - SCADA поглед на еднополна шема на трафостаница ВН/СН без имплементирана SCADA

Следуваше обука на луѓето задолжени за ДМС софтверот по подружници на дистрибутивната компанија ЕСМ, за внесување на мрежата на нискиот напон во секоја подружницата. Беа внесени по една до две репрезентативни дистрибутивни трафостаници со сите нивни ниско напонски изводи до броило на потрошувач, слика 10. Тогаш беа вметнати географските подлоги, на поружниците кои немаа подлоги во првиот рок на внесување на подлогите.

По реорганизацијата на ЕСМ, се продолжи со верификација на среднонапонската мрежа и внесување на нисконапонската мрежа.

слика 10 - географски поглед со распоред на ниско напонски потрошувачи

ДМС Софтверот кој е збогатен со сет на функции кои се однесуваат на нискиот напон, слика 11. ДМС Софтверот може позитивно да одговори на сите барања кои се поставени, а кои се однесуваат првенствено на централизација на ДМС Софтверот. Сето тоа, заедно со новите хардверски решенија ќе допринесат уште поголема функционалност и примена на ДМС Софтверот во управувањето на дистрибутивната мрежа.

MAKO CIGRE 2007 C6-08R 7/8

слика 11 - функции за низок напон

Досегашната работа на два вида бази не беше пречка да се одржуваат среднонапонски и нисконапонски мрежи со ДМС Софтверот, да се прават извештаи во потребната форма и да се прават анализи за планирање, со цел подобрување на состојбата на дистрибутивната мрежа. ДМС Софтверот овозможува достапност на податоците за мрежата која се градела во изминатите 60-тина години, во дигитална форма. ДМС Софтверот е софтвер за набљудување, анализа, управување и оптимизација на дистрибутивни мрежи, тој овозможува градење на база на податоци која е лесна за одржување и надградување. Сето ова води кон намалување на трошоците на дистрибутивната компанија, лесно управување, водење и надградување на целокупната мрежа, а сето тоа со цел зголемување на профитот на дистрибутивната компанија. Што значи горе наведеното е прикажано со следниот доказ.

Доказ како ДМС Софтверот го зголемува профитот на дистрибутивната компанија:

Цена за пресметка X - цена(X)

X = Загуби, Текови на Моќност, Куси Врски, Анализа на Доверливост и др. цена(X) =

1. Собирање на податоци (Data collection - DCP)

2. Внесување на податоци во база (Data Entering - DEP)

3. Цена на пресметка - CALP (Софтвери, лиценци, ...)

Вкупно: 100 п.е. (парични единици)

Разгледувани случаи:

1. случај 1 - нема никакви податоци

2. случај 2 - има податоци (во хартиена форма)

3. случај 3 - има податоци внесени во база (RDBMS - ORACLE) (дигитална форма)

4. случај 4 - ДМС Софтвер и ORACLE

MAKO CIGRE 2007 C6-08R 8/8

ЗАКЛУЧОК

Според изнесеното во овој труд, ДМС Софтверот е корисна алатка како за диспечерите кои ја водат мрежата во реално време и ги решаваат настанатите грешки, така и за инженерите кои имаат потреба од користење на софтвери за анализи и планирање. ДМС Софтверот им овозможува да го прават тоа со графички интерфејс, со што е прифатлив меѓу сите корисници и е исклучително лесен за работа (User friendly). Приоритет за во иднина би било инсталација на ДМС Софтвер на секој компјутер во дистибутивната компанија и обучување на персоналот за што е можно поактивно користење на истиот. Градењето на една единствена база на податоци било да е како Oracle база или некоја друга претставува голема предност на ДМС Софтверот, превенствено во малите трошоци за нејзино обновување и одржување. Истиот е доста флексибилен и овозможува надградување и прилагодување кон барањата на корисникот. ACKNOWLEDGEMENT (ДАВАЊЕ ДО ЗНАЕЊЕ)

Овој труд е направен користејќи го ДМС Софтверот на ДМС Група ДОО Нови Сад. За дозволата за негово користење и заблагодаруваме на таа компанија. Трудот е напишан врз основа на искуствата собрани за време на инсталацијата ДМС Софтверот во ЕСМ.

ЛИТЕРАТУРА [1] Dragan Popovic, Dusko Bekut, Valentina Treskanica. Specijalozovani DMS Algoritmi. Novi Sad, Juni, 2004. [2] Upatstvo za Rabota so DMS Software. DMS Group, Novi Sad, Juni, 2004.