33
มมมม 38 มมมมมม มมมม มมมมมมมมมมมมมมมมมม มมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม มมมม มมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม มมมมมมมม มมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม มมมมมมมมมม มมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม "มมมมมมมมม" มมมมมม มม มมมมมมมมมมมม ม. มมมมมมมมมมมมม ม. มมมมมมมมมมม ม. มมมมมมมมมมมม มมมมมมมมมม ม. มมมมมมมมมมมมมมม ม. มมมมมมมมมมมม ม. มมมมมมมมมมมมมม ม. มมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม ม. มมมมมมมมมมมมมมมม ม. มมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมม มมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม มม.มมม มมมมมมมมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมม มมมม มม.มมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมมม มม.มมม มมมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมม มมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมมมมมมมมมม มม.มมมมมมมมม มมมมมมม ม. มมมมมมมมมม มมมมมมมมมม มมมมมม มมมมมมมมมม มมมมมมม มมมมมมม มมมมมมมม มมมมมมมมมม มมมมมมม มมมมมมมมมมมมม มมมมมมมมมมมม มมมมม มมมมมมมมมมม Page 1 of 33

มงคล 38 ประการ

  • Upload
    gman

  • View
    295

  • Download
    2

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: มงคล 38 ประการ

มงคล 38 ประการ มงคล ค�อเหตุ�แห งความสุ�ข ความก้�าวหน้�าใน้ก้ารดำ�าเน้�น้ชี�ว�ตุ ซึ่��งพระพ�ทธเจ้�าไดำ�ทรงแสุดำงไว�ให�พ�ทธศาสุน้�ก้ชีน้ไดำ�พ�งปฏิ�บั)ตุ� น้�ามาจ้าก้บัทมงคลสุ*ตุรท��พระพ�ทธเจ้�าตุร)สุตุอบัป+ญหาเทวดำาท��ถามว า ค�ณธรรมอ)น้ใดำท��ท�าให�ชี�ว�ตุประสุบัความเจ้ร�ญหร�อม� "มงคลชี�ว�ตุ" ซึ่��งม� ๓๘ ประก้ารไดำ�แก้ ๑. ก้ารไม คบัคน้พาล ๒. ก้ารคบับั)ญฑิ�ตุ ๓. ก้ารบั*ชีาบั�คคลท��ควรบั*ชีา ๕. เคยท�าบั�ญมาก้ อน้ ๖. ก้ารตุ)7งตุน้ชีอบั ๗. ความเป9น้พห*สุ*ตุ ๔. ก้ารอย* ใน้ถ��น้อ)น้สุมควร ๘. ก้ารรอบัร* �ใน้ศ�ลปะ ๙. ม�ว�น้)ยท��ดำ� ๑๐.ก้ล าววาจ้าอ)น้เป9น้สุ�ภาษิ�ตุ ๑๑.ก้ารบั�าร�งบั�ดำามารดำา ๑๒.ก้ารสุงเคราะห?บั�ตุร ๑๓.ก้ารสุงเคราะห?ภรรยา ๑๔.ท�างาน้ไม ให�ค)�งค�าง ๑๕.ก้ารให�ทาน้ ๑๖.ก้ารประพฤตุ�ธรรม ๑๗.ก้ารสุงเคราะห?ญาตุ� ๑๘.ท�างาน้ท��ไม ม�โทษิ ๑๙.ละเว�น้จ้าก้บัาป ๒๐.สุ�ารวมจ้าก้ก้ารดำ��มน้�7าเมา ๒๑.ไม ประมาทใน้ธรรมท)7งหลาย ๒๒.ม�ความเคารพ ๒๓.ม�ความถ อมตุน้ ๒๔.ม�ความสุ)น้โดำษิ ๒๕.ม�ความก้ตุ)ญญู* ๒๖.ก้ารฟั+งธรรมตุามก้าล ๒๗.ม�ความอดำทน้ ๒๘.เป9น้ผู้*�ว าง าย ๒๙.ก้ารไดำ�เหEน้สุมณะ ๓๐.ก้ารสุน้ทน้าธรรมตุามก้าล ๓๑.ก้ารบั�าเพEญตุบัะ ๓๒.ก้ารประพฤตุ�พรหมจ้รรย? ๓๓.ก้ารเหEน้อร�ยสุ)จ้ ๓๔.ก้ารท�าให�แจ้�งซึ่��งพระน้�พพาน้ ๓๕.ม�จ้�ตุไม หว) �น้ไหวใน้โลก้ธรรม ๓๖.ม�จ้�ตุไม เศร�าโศก้ ๓๗.ม�จ้�ตุปราศจ้าก้ก้�เลสุ ๓๘.ม�จ้�ตุเก้ษิม

มงคลที่� ๑. ไม�คบคนพาล อย าคบัม�ตุร ท��พาล สุ)น้ดำาน้ชี)�วจ้ะพาตุ)ว เน้ าดำ�บั จ้น้ฉิ�บัหายแม�ความค�ดำ ชี)�วชี�า อย าก้ล�7าก้รายเป9น้ม�ตุรร�าย ภายใน้ ท�ก้ข?ใจ้คร)น้ท าน้ว าล)ก้ษิณะของคน้พาลม� ๓ ประก้ารค�อ ๑.ค�ดำชี)�ว ค�อก้ารม�จ้�ตุค�ดำอยาก้ไดำ�ใน้ทางท�จ้ร�ตุ ม�ความพยาบัาท และม�จ้ฉิาท�ฏิฐิ� ค�อเหEน้ผู้�ดำเป9น้ชีอบั ๒.พ*ดำชี)�ว ค�อค�าพ*ดำท��ประก้อบัไปดำ�วยวจ้�ท�จ้ร�ตุเชี น้ พ*ดำเทEจ้ พ*ดำสุ อเสุ�ยดำ พ*ดำค�าหยาบั และพ*ดำเพ�อเจ้�อ ๓.ท�าชี)�ว ค�อท�าอะไรท��ประก้อบัดำ�วยก้ายท�จ้ร�ตุเชี น้ ก้ารฆ่ าสุ)ตุว? ล)ก้ขโมย ฉิ�อโก้ง ฉิ�ดำคร าอน้าจ้าร ประพฤตุ�ผู้�ดำใน้ก้าม

ร*ปแบับัของคน้พาล ม�ข�อควรสุ)งเก้ตุ�ค�อ ๑. ชีอบัแน้ะน้�าไปใน้ทางท��ผู้�ดำ หร�อท��ไม ควรแน้ะน้�า อาท�เชี น้ แน้ะน้�าให�ไปเล น้ก้ารพน้)น้ ให�ไปล)ก้ขโมย ให�ก้�น้ยาบั�า ให�เสุพยา ชีวน้ไปฉิ�ดำคร าอน้าจ้ารเป9น้ตุ�น้ เหล าน้�7ถ�อว าเป9น้พาล

Page 1 of 29

Page 2: มงคล 38 ประการ

๒. ชีอบัท�าใน้สุ��งท��ไม ใชี ธ�ระ อาท�เชี น้ ไม ท�างาน้ตุามหน้�าท��ของตุน้ให�เร�ยบัร�อย แตุ ก้ล)บัชีอบัจ้ะไปก้�าวก้ ายย� งก้)บัหน้�าท��ก้ารงาน้ของผู้*�อ��น้ หร�อไปจ้)บัผู้�ดำเพ��อน้ร วมงาน้ แก้ล�ง ย�ยง น้�น้ทาว าร�ายก้)น้และก้)น้เป9น้ตุ�น้

๓. ชีอบัท�าผู้�ดำโดำยเหEน้สุ��งผู้�ดำเป9น้ของดำ� อาท�เชี น้ ก้ารสุ*บัยาไดำ�เป9น้ฮี�โร เหEน้คน้ท��ซึ่��อสุ)ตุย?เป9น้คน้โง ไม ก้�น้ตุามน้�7า ชีอบัร)บัสุ�น้บัน้ ท�จ้ร�ตุใน้หน้�าท�� หร�อชี วยพวก้พ�องให�พ�น้จ้าก้ความผู้�ดำเป9น้ตุ�น้ ๔. จ้ะโก้รธเค�องเม��อพ*ดำเตุ�อน้ อาท�เชี น้ ก้ารเตุ�อน้เร��องก้ารเท��ยวเตุร เตุ�อน้เร��องก้ารดำ��มเหล�า ก้ล)บับั�าน้ดำ�ก้ เตุ�อน้เร��องก้ารคบัเพ��อน้เป9น้ตุ�น้ คน้พวก้น้�7จ้ะโก้รธเม��อไดำ�ร)บัก้ารตุ)ก้เตุ�อน้ และไม ร)บัฟั+ง ๕. ไม ม�ระเบั�ยบัว�น้)ย อาท�เชี น้ ไม เข�าค�วตุามล�าดำ)บัก้ อน้หล)ง แตุ ชีอบัแซึ่งค�วอย างหน้�าดำ�าน้ๆ ท�7งขยะลงคลอง หร�อข�างทาง ไม เคารพก้ฏิหมายของบั�าน้เม�อง หร�อของท�องถ��น้เป9น้ตุ�น้ มงคลที่� ๒. การคบบ�ญฑิ�ต ควรคบัหา บั)ณฑิ�ตุ เป9น้ม�ตุรไว� จ้ะชี วยให� พ�น้ท�ก้ข? สุบัสุ�ขสุ)น้ตุ?ความค�ดำดำ� เล�ศล�7า ย��งสุ�าค)ญควรคบัก้)น้ อย าเขว ท�ก้เวลาบั)ณฑิ�ตุ หมายถ�งผู้*�ทรงความร* � ม�ป+ญญา ม�จ้�ตุใจ้ท��งาม และม�ก้ารดำ�าเน้�น้ชี�ว�ตุท��ถ*ก้ตุ�อง ร* �ดำ�ร* �ชี) �ว (ไม ใชี คน้ท��จ้บัปร�ญญาโดำยน้)ย) ม�ล)ก้ษิณะดำ)งน้�7ค�อ ๑. เป9น้คน้ค�ดำดำ� ค�อก้ารไม ค�ดำละโมบั ไม พยาบัาทปองร�ายใคร ร* �จ้)ก้ให�อภ)ย เชี��อเร��องบัาปบั�ญค�ณโทษิ ความก้ตุ)ญญู*ร* �ค�ณเป9น้ตุ�น้ ๒. เป9น้คน้พ*ดำดำ� ค�อวจ้�สุ�จ้ร�ตุ พ*ดำจ้ร�ง ท�าจ้ร�งไม โก้หก้ ไม พ*ดำหยาบั ถาก้ถาง น้�น้ทาว าร�าย ๓. เป9น้คน้ท�าดำ� ค�อท�าอาชี�พสุ�จ้ร�ตุ ม�เมตุตุา ท�าทาน้เป9น้ปก้ตุ�น้�สุ)ย อย* ใน้ศ�ลธรรม ท�าสุมาธ�ภาวน้า ร*ปแบับัของบั)ณฑิ�ตุ ม�ข�อควรสุ)งเก้ตุ�ค�อ ๑. ชีอบัชี)ก้น้�าใน้ทางท��ถ*ก้ท��ควร อาท�เชี น้ก้ารชี)ก้น้�าให�เล�ก้ท�าใน้สุ��งท��ผู้�ดำ ตุ)ก้เตุ�อน้ให�ท�าความดำ�อย างเชี น้ ให�เล�ก้เล น้ก้ารพน้)น้เป9น้ตุ�น้ ๒. ชีอบัท�าใน้สุ��งท��เป9น้ธ�ระ อาท�เชี น้ก้ารท�าหน้�าท��ของตุน้ให�ล�ล วง และใชี�เวลาท��ม�อย* ให�เป9น้ประโยชีน้? ไม ก้�าวก้ ายเร��องของผู้*�อ��น้เว�น้แตุ จ้ะไดำ�ร)บัก้ารร�องขอ ๓. ชีอบัท�าและแน้ะน้�าสุ��งท��ถ*ก้ท��ควร อาท�เชี น้ก้ารพ*ดำและท�าอย างตุรงไปตุรงมา แน้ะน้�าก้ารท�าทาน้ท��ถ*ก้ตุ�อง ท�าตุน้ให�เป9น้ประโยชีน้?ตุ อคน้อ��น้ ๔. ร)บัฟั+งดำ� ไม โก้รธ อาท�เชี น้เม��อม�คน้มาว าก้ล าวก้Eไม ถ�อโทษิ หร�อโก้รธ หร�อท�าอวดำดำ� แตุ จ้ะร)บัฟั+งแล�วน้�าไปพ�จ้ารณาโดำยย�ตุ�ธรรม แล�วน้�ามาแก้�ไขปร)บัปร�ง

Page 2 of 29

Page 3: มงคล 38 ประการ

๕. ร* �ระเบั�ยบั ก้ฏิก้ตุ�ก้ามรรยาทท��ดำ� อาท�เชี น้ก้ารร)ก้ษิาระเบั�ยบัว�น้)ยขององค?ก้ร เพ��อให�หม* คณะม�ความเป9น้ระเบั�ยบั และก้ารดำ�าเน้�น้งาน้ไม สุ)บัสุน้ หร�อก้ารร)ก้ษิาความสุะอาดำ ปฏิ�บั)ตุ� และเคารพก้ฏิของสุถาน้ท�� ไม ท�าตุามอ�าเภอใจ้

มงคลที่� ๓. การบ�ชาบ�คคลที่� ควรบ�ชา ควรบั*ชีา ไตุรร)ตุน้? ข)ตุตุ�เยศร?ผู้*�ว�เศษิ ก้ อเก้�7อ เหน้�อเก้ศาคร*อาจ้ารย? เจ้ดำ�ย? ท��สุ)ก้ก้าร?ดำ�วยบั�ปผู้า ปฏิ�บั)ตุ� สุว)สุดำ�Kก้ารก้ารบั*ชีา ค�อก้ารแสุดำงความเคารพบั�คคลท��เราน้)บัถ�อ ยก้ย อง เล��อมใสุใน้บั�คคลคน้น้)7น้ ซึ่��งก้ารบั*ชีาแบั งออก้เป9น้ ๒ อย างค�อ

๑. อาม�สุบั*ชีา ค�อก้ารบั*ชีาดำ�วยสุ��งของเชี น้ ก้ารน้�าเง�น้ให�พ อแม ไว�ใชี�จ้ าย หร�อมอบัทร)พย?สุ�น้ให�พ อแม หร�อก้ารน้�าดำอก้ไม� ธ*ปเท�ยน้ไปบั*ชีาพระก้Eถ�อเป9น้อาม�สุบั*ชีาเปLน้ตุ�น้ ๒.ปฏิ�บั)ตุ�บั*ชีา ค�อก้ารบั*ชีาดำ�วยก้ารเจ้ร�ญสุมาธ�ภาวน้า ก้ารฝึNก้จ้�ตุให�ไม ฟั� Lงซึ่ าน้ เหEน้ความจ้ร�งใน้ความเป9น้ไปของโลก้เป9น้ตุ�น้ บั�คคลท��ควรบั*ชีา ม�ดำ)งน้�7ค�อ ๑.พระพ�ทธเจ้�า (คงไม ตุ�องอธ�บัาย)

๒.พระป+จ้เจ้ก้พระพ�ทธเจ้�า หมายถ�งพระสุงฆ่?ใน้พระพ�ทธศาสุน้า ๓.พระมหาก้ษิ)ตุร�ย?ผู้*�ตุ) 7งอย* ใน้ทศพ�ศราชีธรรม ๔.บั�ดำามารดำา ๕.คร*อาจ้ารย? ท��ม�ความร* �ดำ� ม�ความสุามารถ และประพฤตุ�ดำ� ๖.อ�ป+ชีฌาย? หร�อผู้*�บั)งค)บับั)ญชีาท��ม�ความประพฤตุ�ดำ� ตุ) 7งอย* ใน้ธรรม มงคลที่� ๔. การอยู่��ในถิ่� นอ�นสมควร เป9น้เม�องก้ร�ง ท� งน้า หร�อปPาใหญ ทางมา-ไป ครบัคร)น้ ธ)ญญาหารม�คน้ดำ� ท��ศ�ก้ษิา พยาบัาลปลอดำภ)ยพาล ควรอย* ก้�น้ ถ��น้น้)7น้แล ถ��น้อ)น้สุมควรควรประก้อบัดำ�วยสุ��งแวดำล�อม ๔ อย างไดำ�แก้ ๑.อาวาสุเป9น้ท��สุบัาย หมายถ�งอย* แล�วสุบัาย เชี น้สุะอาดำ เดำ�น้ทางไปมาสุะดำวก้ อาก้าศดำ� เป9น้แหล งชี�มชีน้ ไม ม�แหล งอบัายม�ขเป9น้ตุ�น้

Page 3 of 29

Page 4: มงคล 38 ประการ

๒.อาหารเป9น้ท��สุบัาย หมายถ�งอาหารก้ารก้�น้อ�ดำมสุมบั*รณ? เชี น้ม�แหล งอาหารท��สุามารถจ้)ดำซึ่�7อหามาไดำ�ง าย เป9น้ตุ�น้ ๓.บั�คคลเป9น้ท��สุบัาย หมายถ�งท��ท��ม�คน้ดำ� จ้�ตุใจ้โอบัอ�อมอาร� ถ�อยท�ถ�อยอาศ)ย ม�ศ�ลธรรม ไม ม�โจ้ร น้)ก้เลง หร�อใก้ล�แหล งอ�ทธ�พลเป9น้ตุ�น้ ๔.ธรรมะเป9น้ท��สุบัาย หมายถ�งม�ท��พ��งดำ�าน้ธรรมะ ม�ท��ฟั+งธรรมเชี น้ ม�ว)ดำอย* ใน้ละแวก้น้)7น้ ม�โรงเร�ยน้ หร�อแหล งศ�ก้ษิาหาความร* �เป9น้ตุ�น้

มงคลที่� ๕. เคยู่ที่'าบ�ญมาก�อน ก้�ศลบั�ญ ค�ณล�7า เคยท�าไว�จ้ะสุ งให� สุวยเดำ น้ เชี น้ดำวงแขท)7งทร)พย?ยศ ไมตุร� ม�เยEน้แดำเพราะก้ระแสุ บั�ญเล�ศ ประเสุร�ฐิน้)ก้ ข�7น้ชี��อว าบั�ญน้)7น้ ม�ค�ณสุมบั)ตุ�ดำ)งตุ อไปน้�7ค�อ ๑. ท�าให�ก้าย วาจ้า และใจ้ สุะอาดำไดำ� ๒. น้�ามาซึ่��งความสุ�ข ๓. ตุ�ดำตุามไปไดำ� หมายถ�งบั�ญจ้ะตุ�ดำตุ)วเราไปไดำ�ตุลอดำจ้น้ถ�งชีาตุ�หน้�า ๔. เป9น้ของเฉิพาะตุน้ หมายถ�งขอย�ม หร�อแบั งก้)น้ไม ไดำ� ท�าเองไดำ�เอง ๕. เป9น้ท��มาของโภคทร)พย?ท)7งหลาย ค�อว าผู้ลของบั�ญจ้ะบั)น้ดำาลให�เก้�ดำข�7น้ไดำ�เองโดำยไม ไดำ�หว)งผู้ล ๖. ให�มน้�ษิย?สุมบั)ตุ� ท�พย?สุมบั)ตุ� และน้�พพาน้สุมบั)ตุ�แก้ เราไดำ� หมายถ�งความสุมบั*รณ?ตุ)7งแตุ ทางโลก้ จ้น้ถ�งน้�พพาน้ไดำ�เลย ๗. เป9น้ป+จ้จ้)ยให�ถ�งซึ่��งน้�พพาน้ ก้Eค�อเป9น้ป+จ้จ้)ยใน้ก้ารสุ งเสุร�มให�บัรรล�ถ�งน้�พพาน้ไดำ�เรEวข�7น้เม��อปฏิ�บั)ตุ� ๘. เป9น้เก้ราะปLองก้)น้ภ)ยใน้ว)ฏิสุ)งสุาร หมายถ�งใน้วงจ้รก้ารเก้�ดำ แก้ เจ้Eบั ตุาย หร�อท��เร�ยก้ว าเว�ยน้ว ายตุายเก้�ดำน้)7น้ บั�ญจ้ะค��มครองให�ผู้*�น้) 7น้เก้�ดำใน้ท��ดำ� อย* อย างม�ความสุ�ข หร�อตุายอย างไม ทรมาน้ ข�7น้อย* ก้)บัก้�าล)งบั�ญท��สุร�างสุมมา ก้ารท�าบั�ญน้)7น้ม�หลายว�ธ� แตุ พอสุร�ปไดำ�สุ)7น้ๆดำ)งน้�7ค�อ ๑.ก้ารท�าทาน้ ๒.ก้ารร)ก้ษิาศ�ล ๓.ก้ารเจ้ร�ญภาวน้า มงคลที่� ๖. การต�)งตนชอบ ตุ�องตุ)7งตุน้ ก้ายใจ้ ใน้ทางถ*ก้เร งฝึ+งปล*ก้ ตุน้ไว� ให�ถ*ก้หล)ก้เม��อตุ)วตุน้ ย)งม� เป9น้ท��ร )ก้

Page 4 of 29

Page 5: มงคล 38 ประการ

ควรพ�ท)ก้ษิ? ให�งาม ตุามเวลา

หมายถ�งก้ารดำ�าเน้�น้ชี�ว�ตุอย างม�เปLาหมาย ดำ�วยความถ*ก้ตุ�องและสุ�จ้ร�ตุ อย* ใน้สุ)มมาอาชี�พ ม�แผู้น้ก้ารท��จ้ะไปให�ถ�งจ้�ดำหมายน้)7น้ดำ�วยความไม ประมาท ม�ก้ารเตุร�ยมพร�อม และม�ความอดำทน้ไม ละท�7งก้ลางค)น้

มงคลที่� ๗. ความเป+นพหู�ส�ตร ก้ารสุน้ใจ้ ใฝึPคว�า หาความร* �ให�เป9น้ผู้*� แก้ เร�ยน้ เพ�ยรศ�ก้ษิาม�ศ�ลดำ� สุตุ�ม)�น้ เก้�ดำป+ญญาย อมน้�าพา ตุ)วรอดำ เป9น้ยอดำดำ� ค�อเป9น้ผู้*�ท��ฟั+งมาก้ เล าเร�ยน้มาก้ เป9น้ผู้*�รอบัร* � โดำยม�ล)ก้ษิณะดำ)งน้�7ค�อ ๑.ร* �ล�ก้ ค�อก้ารร* �ใน้สุ��งน้)7น้ๆ เร��องน้)7น้ๆ อย างหมดำจ้ดำท�ก้แง ท�ก้ม�ม อย างม�เหตุ�ม�ผู้ล ร* �ถ�งสุาเหตุ�จ้น้เร�ยก้ว าความชี�าน้าญ ๒.ร* �รอบั ค�อก้ารร* �จ้)ก้ชี างสุ)งเก้ตุใน้สุ��งตุ างๆ รอบัตุ)ว เชี น้เหตุ�ก้ารณ?แวดำล�อมเป9น้ตุ�น้ ๓.ร* �ก้ว�าง ค�อก้ารร* �ใน้สุ��งใก้ล�เค�ยงก้)บัเร��องน้)7น้ๆ ท��เก้��ยวข�องก้)น้ สุ)มพ)น้ธ?ก้)น้เป9น้ตุ�น้ ๔.ร* �ไก้ล ค�อก้ารศ�ก้ษิาถ�งความเป9น้ไปไดำ� ผู้ลใน้อน้าคตุเป9น้ตุ�น้

ถ�าอยาก้จ้ะเป9น้พห*สุ*ตุก้Eควรตุ�องม�ค�ณสุมบั)ตุ�ดำ)งว าน้�7ค�อ ๑.ความตุ)7งใจ้ฟั+ง ก้Eค�อชีอบัฟั+ง ชีอบัอ าน้หาความร* � และค�น้คว�าเป9น้ตุ�น้ ๒.ความตุ)7งใจ้จ้�า ก้Eค�อร* �จ้)ก้ว�ธ�จ้�า โดำยตุ)7งใจ้อ าน้หร�อฟั+งใน้สุ��งน้)7น้ๆ และจ้)บัใจ้ความให�ไดำ� ๓.ความตุ)7งใจ้ท อง ก้Eค�อท องให�ร* �โดำยอ)ตุโน้ม)ตุ� ไม ล�ม ใน้สุ��งท��เป9น้สุาระสุ�าค)ญ ๔.ความตุ)7งใจ้พ�จ้ารณา ก้Eค�อก้ารร* �จ้)ก้พ�จ้ารณา ตุร�ก้ตุรองใน้สุ��งน้)7น้ๆอย างทะล�ปร�โปร ง ๕.ความเข�าใจ้ใน้ป+ญหา ก้Eค�อก้ารร* �อย างแจ้ มแจ้�งใน้ป+ญหาอย างถ องแท�ดำ�วยป+ญญา

มงคลที่� ๘. การรอบร�.ในศิ�ลปะ ศ�ลปะ ตุ างอย าง ทางอาชี�พควรเร งร�บั เร�ยน้ร* � ชี*ศ)ก้ดำ�Kศร�ม�บัางคน้ จ้น้อ)บั ก้ล)บัม)�งม�ฉิลาดำดำ� ม�ศ�ลปQ หาก้�น้พอ ศ�ลปะ ค�อสุ��งท��แสุดำงออก้ถ�งความงดำงาม และม�ความสุ�น้ทร�ย? โดำยล)ก้ษิณะของม)น้ม�ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ม�ความปราณ�ตุ ๒.ท�าให�ของดำ*ม�ค ามาก้ข�7น้ ๓.ท�าให�เก้�ดำความค�ดำสุร�างสุรรค?

Page 5 of 29

Page 6: มงคล 38 ประการ

๔.ไม ท�าให�เก้�ดำก้ามก้�าเร�บั ๕.ไม ท�าให�เก้�ดำความพยาบัาท ๖.ไม ท�าให�เก้�ดำความเบั�ยดำเบั�ยน้

ถ�าท าน้อยาก้เป9น้คน้ม�ศ�ลปะ ควรตุ�องฝึNก้ให�ม�ค�ณสุมบั)ตุ�เหล าน้�7ไว�ใน้ตุ)วค�อ ๑.ม�ศร)ทธาใน้ความงดำงามของสุ��งตุ างๆ ๒.หม)�น้สุ)งเก้ตุและพ�จ้ารณา ๓.ม�ความปราณ�ตุ อารมณ?ละเอ�ยดำอ อน้ ๔.เป9น้คน้สุ�ข�ม ม�ความค�ดำสุร�างสุรรค?

มงคลที่� ๙. ม�ว�น�ยู่ที่� ดี� อ�นว�น�ยู่ น'าระเบ�ยู่บ ส��เร�ยู่บร.อยู่คน้ใหญ น้�อย เปรมปร�ดำ�K ดำ�น้)ก้หน้าว�น้)ยสุร�าง ก้ระจ้ างข�อ ก้ อศร)ทธาเพราะร)ก้ษิา ก้ตุ�ก้า พาร วมม�อไม พ*ดำเทEจ้ พ*ดำสุอดำเสุ�ยดำ และพ*ดำมาก้ละความยาก้ สุร�างว�บัาก้ ฝึาก้ย�ดำถ�อคน้หม* มาก้ ม)ก้ถางถาก้ ปาก้ข าวล�อตุ�องสุ)ตุย?ซึ่��อ ถ�อว�น้)ย ใชี�ร วมก้)น้ ว�น้)ย ก้Eค�อข�อก้�าหน้ดำ ข�อบั)งค)บั ก้ฏิเก้ณฑิ?เพ��อควบัค�มให�ม�ความเป9น้ระเบั�ยบัน้)�น้เอง ม�ท)7งว�น้)ยของสุงฆ่?และของคน้ท)�วไป สุ�าหร)บัของสุงฆ่?น้)7น้ม�ท)7งหมดำ ๗ อย างหร�อเร�ยก้ว า อน้าคาร�ยว�น้)ย สุ วน้ของบั�คคลท)�วไปก้Eม� ๑๐ อย าง ค�อก้ารละเว�น้จ้าก้อก้�ศลก้รรม ๑๐ ประก้าร

อน้าคาร�ยว�น้)ยของพระม�ดำ)งน้�7 ๑.ปาฏิ�โมก้ขสุ)งวร ค�อก้ารอย* ใน้ศ�ลท)7งหมดำ ๒๒๗ ข�อ ก้ารผู้�ดำศ�ลข�อใดำข�อหน้��งก้Eถ�อว าตุ�องโทษิแล�วแตุ ความหน้)ก้เบัา เร�ยงล�าดำ)บัก้)น้ไปตุ)7งแตุ ข)7น้ปาราชี�ก้ สุ)งฆ่าท�เสุสุ ถ�ลล)จ้จ้)ย ปาจ้�ตุตุ�ย? ปาฏิ�เทสุน้�ยะ ท�ก้ก้ฏิ ท�พภาสุ�ตุ เป9น้ตุ�น้ (ความหมายของแตุ ละค�าม)น้ตุ�องอธ�บัายเยอะ จ้ะไม ก้ล าวใน้ท��น้�7) ๒.อ�น้ทร�ยสุ)งวร ค�อก้ารสุ�ารวมอายตุน้ะท)7ง ๕ และก้าย วาจ้า ใจ้ ให�อย* ก้)บัร องก้)บัรอย โดำยอย าไปเพล�ดำเพล�น้ตุ�ดำก้)บัสุ��งท��มาสุ)มผู้)สุเหล าน้)7น้ ๓.อาชี�วปาร�สุ�ทธ�สุ)งวร ค�อก้ารหาเล�7ยงชี�พใน้ทางท��ชีอบั น้)�น้ก้Eค�อก้ารออก้บั�ณฑิบัาตุร ไม ไดำ�เร�ยก้ร�อง เร��ยไรหร�อเท��ยวขอเง�น้ชีาวบั�าน้มาเพ��อความอ�ดำมสุมบั*รณ?ของตุ)วเอง ๔.ป+จ้จ้ยป+จ้จ้เวก้ขณะ ค�อก้ารพ�จ้ารณาใน้สุ��งของท)7งหลายถ�งค�ณประโยชีน้?โดำยเน้�7อแท�ของสุ��งของเหล าน้)7น้อย างแท�จ้ร�ง โดำยใชี�เพ��อบัร�โภค เพ��อประโยชีน้? ความอย* รอดำ และความเป9น้ไปของชี�ว�ตุเท าน้)7น้ ว�น้)ยสุ�าหร)บัฆ่ราวาสุ หร�อบั�คคลท)�วไป เร�ยก้ว าอาคาร�ยว�น้)ย ม�ดำ)งน้�7 (อก้�ศลก้รรมบัถ ๑๐ ประก้าร)

Page 6 of 29

Page 7: มงคล 38 ประการ

๑.ไม ฆ่ าชี�ว�ตุคน้ หร�อสุ)ตุว?ไม ว าน้�อย ใหญ ๒.ไม ล)ก้ทร)พย? ย)ก้ยอก้เง�น้ สุ��งของมาเป9น้ของตุ)ว ๓.ไม ประพฤตุ�ผู้�ดำใน้ก้าม ผู้�ดำล*ก้ผู้�ดำเม�ย ข มข�น้ก้ระท�าชี�าเรา ๔.ไม พ*ดำโก้หก้ หลอก้ลวงให�หลงเชี��อ หร�อชีวน้เชี��อ ๕.ไม พ*ดำสุ อเสุ�ยดำ น้�น้ทาว าร�าย ย�ยงให�คน้แตุก้แยก้ก้)น้ ๖.ไม พ*ดำจ้าหยาบัคาย ให�เป9น้ท��แสุลงห*คน้อ��น้ ๗.ไม พ*ดำจ้าไร�สุาระ หร�อท��เร�ยก้ว าพ*ดำจ้าเพ�อเจ้�อไม ม�สุาระ เหตุ�ผู้ล หร�อประโยชีน้?อ)น้ใดำ ๘.ไม โลภอยาก้ไดำ�ของเขา ค�อม�ความค�ดำอยาก้เอาของคน้อ��น้มาเป9น้ของเรา ๙.ไม ค�ดำร�าย ผู้*ก้ใจ้เจ้Eบั แค�น้ ปองร�ายคน้อ��น้ ๑๐.ไม เหEน้ผู้�ดำเป9น้ชีอบั เชี น้ เหEน้ว าพ อแม ไม ม�ความสุ�าค)ญ บั�ญหร�อก้รรมไม ม�จ้ร�งเป9น้ตุ�น้

มงคลที่� ๑๐.กล�าววาจาอ�นเป+นส�ภาษิ�ต เปล งวจ้� สุ)จ้จ้ะ น้วลละม อมก้ล าวเลล�7ยก้ล อม ไพเราะ ก้าลเหมาะสุมเจ้�อประโยชีน้? เมตุตุา ค าน้�ยมร��น้อารมณ? ผู้*�ฟั+ง ดำ)งเสุ�ยงทองค�าว าวาจ้าอ)น้เป9น้สุ�ภาษิ�ตุใน้ท��น้�7ม�ไดำ�หมายถ�งเพ�ยงว าตุ�องเป9น้ค�าร�อยก้รอง ร�อยแก้�ว เป9น้ค�าคมบัาดำใจ้ม�ความหมายล�ก้ซึ่�7งเท าน้)7น้ แตุ รวมถ�งค�าพ*ดำท��ดำ� ม�ประโยชีน้?ตุ อผู้*�ฟั+ง ซึ่��งสุร�ปว าประก้อบัดำ�วยล)ก้ษิณะดำ)งน้�7 ๑.ตุ�องเป9น้ค�าจ้ร�ง ค�อข�อม*ลท��ถ*ก้ตุ�อง ม�หล)ก้ฐิาน้อ�างอ�งไดำ� ไม ไดำ�ป+7 น้แตุ งข�7น้มาพ*ดำ ๒.ตุ�องเป9น้ค�าสุ�ภาพ ค�อพ*ดำดำ�วยภาษิาท��สุ�ภาพ ม�ความไพเราะใน้ถ�อยค�า ไม ม�ค�าหยาบัโลน้ หร�อค�าดำ า ๓.พ*ดำแล�วม�ประโยชีน้? ค�อม�ประโยชีน้?ตุ อผู้*�ฟั+งถ�าหาก้น้�าแน้วทางไปค�ดำ หร�อปฏิ�บั)ตุ�ใน้ทางสุร�างสุรรค? ๔.พ*ดำดำ�วยจ้�ตุท��ม�เมตุตุา ค�อพ*ดำดำ�วยจ้�ตุใจ้ท��ม�ความปรารถน้าดำ�ตุ อผู้*�ฟั+ง ม�ความจ้ร�งใจ้ตุ อผู้*�ฟั+ง ๕.พ*ดำไดำ�ถ*ก้ก้าลเทศะ ค�อพ*ดำใน้สุถาน้ท��เหมาะสุม และใน้เวลาท��เหมาะสุม โดำยความเหมาะสุมจ้ะม�มาก้น้�อยเชี น้ไรก้Eข�7น้อย* ก้)บัเร��องท��พ*ดำ

มงคลที่� ๑๑.การบ'าร�งบ�ดีามารดีา คน้ท��หา ไดำ�ยาก้ มาก้ไฉิน้เพราะว าใน้ โลก้น้�7 ม�เพ�ยงสุองค�อพ อแม เก้�ดำเก้ล�า เหล าล*ก้ตุ�องตุอบัสุน้อง พระค�ณ ไดำ�บั�ญแรง ท าน้ว าพ อแม น้)7น้เปร�ยบัไดำ�เป9น้ท)7ง คร*ของล*ก้ เทวดำาของล*ก้ พรหมของล*ก้ และอรห)น้ตุ?ของล*ก้ ความหมายโดำยละเอ�ยดำม�ดำ)งตุ อไปน้�7ค�อ

Page 7 of 29

Page 8: มงคล 38 ประการ

ท��ว าเป9น้คร*ของล*ก้ เพราะว าท าน้ไดำ�คอยอบัรมสุ)�งสุอน้ล*ก้ เป9น้คน้แรก้ก้ อน้คน้อ��น้ใดำใน้โลก้ ท��ว าเป9น้เทวดำาของล*ก้ เพราะว าท าน้จ้ะคอยปก้ปLอง ค��มครอง เล�7ยงดำ* ประคบัประหงมมาตุ)7งแตุ อ�อน้แตุ ออก้ บั�าร�งให�เตุ�บัใหญ เป9น้อย างดำ� ไม ให�เก้�ดำอ)น้ตุรายตุ อล*ก้ใน้ท�ก้ดำ�าน้ ท��ว าเป9น้พรหมของล*ก้ เพราะว าท าน้ม�พรหมว�หาร ๔ น้)�น้ก้Eค�อ ม�เมตุตุา หมายถ�งความเอEน้ดำ* ความปรารถน้าดำ�ตุ อล*ก้ใน้ท�ก้ๆดำ�าน้ ไม ม�ท��สุ�7น้สุ�ดำ ม�ก้ร�ณา หมายถ�งให�ความก้ร�ณาตุ อล*ก้ ล*ก้อยาก้ไดำ�อะไรก้Eหามาให�ล*ก้ ให�ก้ารศ�ก้ษิาเล าเร�ยน้ สุ งเสุ�ยเท าท��ม�ความสุามารถจ้ะให�ไดำ� ม�ม�ท�ตุา หมายถ�งความร)ก้ท��ยอมสุละไดำ�แม�ชี�ว�ตุของตุ)วเองเพ��อล*ก้ ยอมเสุ�ยสุละไดำ�ท�ก้อย าง และม�อ�เบัก้ขา หมายถ�งก้ารวางเฉิย ไม ถ�อโก้รธเม��อล*ก้ประมาท ซึ่น้ ท�าผู้�ดำพลาดำเพราะความไร�เดำ�ยงสุา หร�อเพราะความไม ร* � ท��ว าเป9น้อรห)น้ตุ?ของล*ก้ เพราะว าท าน้ม�ค�ณธรรม ๔ ประก้ารอ)น้ไดำ�แก้ เป9น้ผู้*�ม�อ�ปก้าระค�ณตุ อล*ก้ ค�ออ�ปก้าระเล�7ยงดำ*มาดำ�วยความเหน้��อยยาก้ ก้ว าจ้ะเตุ�บัโตุเป9น้ผู้*�ใหญ เป9น้ผู้*�ม�พระเดำชีพระค�ณตุ อล*ก้ ค�อให�ความอบัอ� น้เล�7ยงดำ* ปก้ปLองจ้าก้ภย)น้ตุรายตุ างๆ น้าน้า เป9น้เน้�7อน้าบั�ญของล*ก้ ค�อล*ก้เป9น้สุ วน้หน้��งของก้รรมดำ�ท��พ อแม ไดำ�ท�าไว� และเป9น้ผู้*�ร )บัผู้ลบั�ญ ท��พ อแม ไดำ�สุร�างไว�แล�วทางตุรง เป9น้อาห�ไน้ยบั�คคล ค�อเป9น้เหม�อน้พระท��ควรแก้ ก้ารเคารพน้)บัถ�อและร)บัของบั*ชีา เพ��อเทอดำท*น้ไว�เป9น้แบับัอย าง ก้ารทดำแทน้พระค�ณบั�ดำามารดำาท าน้สุามารถท�าไดำ�ดำ)งน้�7 ระหว างเม��อท าน้ย)งม�ชี�ว�ตุอย* ก้Eเล�7ยงดำ*ท าน้เป9น้ก้ารตุอบัแทน้ ชี วยเหล�อเป9น้ธ�ระเร��องก้ารงาน้ให�ท าน้ ดำ�ารงวงศ?ตุระก้*ลให�สุ�บัไปไม ท�าเร��องเสุ��อมเสุ�ย รวมท)7งประพฤตุ�ตุน้ให�ควรแก้ ก้ารเป9น้สุ�บัทอดำมรดำก้จ้าก้ท าน้ คร)7น้เม��อท าน้ล วงล)บัไปแล�ว ก้Eท�าบั�ญอ�ท�ศก้�ศลให�ท าน้ สุ วน้ก้ารเป9น้ล*ก้ก้ตุ)ญญู*ตุ อพ อแม ใน้ค�าสุอน้ของพระพ�ทธเจ้�าท าน้ก้ล าวว าไว�ดำ)งน้�7 ๑.ถ�าท าน้ย)งไม ม�ศร)ทธา ให�ท าน้ถ�งพร�อมดำ�วยศร)ทธา ค�อพยายามให�ท าน้ม�ความศร)ทธาใน้พระพ�ทธศาสุน้า เชี��อใน้เร��องก้ารท�าดำ� ๒.ถ�าท าน้ย)งไม ม�ศ�ล ให�ท าน้ถ�งพร�อมดำ�วยศ�ล ค�อพยายามให�ท าน้เป9น้ผู้*�ร )ก้ษิาศ�ล ๕ ให�ไดำ� ๓.ถ�าท าน้เป9น้คน้ตุระหน้�� ให�ท าน้ถ�งพร�อมดำ�วยก้ารให�ทาน้ ค�อพยายามให�ท าน้ร* �จ้)ก้ก้ารให�ดำ�วยเมตุตุาโดำยไม หว)งผู้ลตุอบัแทน้ ๔.ถ�าท าน้ย)งไม ท�าสุมาธ�ภาวน้า ให�ท าน้ถ�งพร�อมดำ�วยป+ญญา ค�อพยายามให�ท าน้ห)ดำน้)�งท�าสุมาธ�ภาวน้าให�ไดำ�

มงคลที่� ๑๒.การสงเคราะหู6บ�ตร เป9น้มารดำา บั�ดำา ท�าหน้�าท��ให�บั�ตุรม� พ�าน้)ก้ เป9น้หล)ก้แหล งสุ งเสุร�มบั�ตุร ธ�ดำาตุน้ ก้�ศลแรงย อมสุ องแสุง เพ��มพ*น้ ตุระก้*ลวงศ?

Page 8 of 29

Page 9: มงคล 38 ประการ

ค�าว าบั�ตุรน้)7น้ ม�อย* ๓ ประเภทไดำ�แก้ ๑.อภ�ชีาตุ�บั�ตุร ค�อบั�ตุรท��ม�ความดำ� ค�ณธรรม และความสุามารถเหน้�อก้ว าบั�ดำา มารดำา ๒.อน้�ชีาตุบั�ตุร ค�อบั�ตุรท��ม�ความดำ� ค�ณธรรม และความสุามารถเสุมอบั�ดำา มารดำา ๓.อวชีาตุบั�ตุร ค�อบั�ตุรท��ม�ความดำ� ค�ณธรรม และความสุามารถตุ��าก้ว าบั�ดำา มารดำา

ก้ารท��เราเป9น้พ อ เป9น้แม ของบั�ตุรน้)7น้ ม�หน้�าท��ท��ตุ�องให�ก้)บัล*ก้ของเราค�อ ๑.ห�ามไม ให�ท�าความชี)�ว ๒.ปล*ก้ฝึ+ง สุน้)บัสุน้�น้ให�ท�าความดำ� ๓.ให�ก้ารศ�ก้ษิาหาความร* � ๔.ให�ไดำ�ค* ครองท��ดำ� (ใชี�ประสุพก้ารณ?ของเราให�ค�าปร�ก้ษิาแก้ ล*ก้ ชี วยดำ*ให�) ๕.มอบัทร)พย?ให�ใน้โอก้าสุอ)น้ควร (ก้ารท�าพ�น้)ยก้รรม ก้Eถ�อว าเป9น้สุ��งถ*ก้ตุ�อง)

มงคลที่� ๑๓.การสงเคราะหู6ภรรยู่า ม�ค* ครอง ตุ�องไม ท�า ให�ชี�7าจ้�ตุจ้ะพาผู้�ดำ ไปข�าง ทงผู้�ยผู้งตุ�องสุงเคราะห? แก้ ก้)น้ ให�ม)�น้คงร)ก้ย�น้ยง ดำ�วยก้)น้ ถ�งว)น้ตุายเม��อว าดำ�วยเร��องคน้ท��จ้ะมาเป9น้ค* ครองของชีาย หร�อท��เร�ยก้ว าจ้ะมาเป9น้ภรรยาน้)7น้ ใน้โลก้น้�7ท าน้แบั งล)ก้ษิณะของภรรยาออก้เป9น้ ๗ ประเภทไดำ�แก้ ๑.วธก้าภร�ยา หมายถ�งภรรยาเสุมอดำ�วยเพชีรฆ่าตุ เป9น้พวก้ท��ม�จ้�ตุใจ้ค�ดำไม ดำ� ชีอบัท�าร�าย ชีอบัดำ าทอสุาปแชี ง ค�ดำฆ่ าสุาม� หร�อม�ชี*�ก้)บัชีายอ��น้ ๒.โจ้ร�ภร�ยา หมายถ�งภรรยาเสุมอดำ�วยโจ้ร เป9น้คน้ล�างผู้ลาญ สุร�างหน้�7สุ�น้ หาไดำ�เท าไรก้Eไม พอ หร�อเอาเร��องใน้บั�าน้ไปโพทน้าให�คน้ข�างน้อก้ร)บัร* �ท�าให�เสุ��อมเสุ�ยชี��อเสุ�ยง ๓.อ)ยยาภร�ยา หมายถ�งภรรยาเสุมอดำ�วยน้าย เป9น้คน้ชีอบัข มสุาม�ให�อย* ใน้อ�าน้าจ้ ไม ให�เก้�ยรตุ�สุาม�เม��ออย* ตุ อหน้�าผู้*�อ��น้ ชีอบัสุ)�งก้ารหร�อเอาแตุ ใจ้ตุ)วเอง เหEน้สุาม�เป9น้คน้ไร�ความสุามารถ แตุ ตุ)วเองเป9น้ผู้*�น้�า ๔.มาตุาภร�ยา หมายถ�งภรรยาเสุมอดำ�วยแม ค�อผู้*�ท��ม�ความร)ก้ตุ อสุาม�อย างสุ�ดำซึ่�7ง ไม เคยทอดำท�7งแม�ยามท�ก้ข?ยาก้ ปPวยไข� ไม ท�าให�ม�เร��องสุะเท�อน้ใจ้ ๕.ภค�น้�ภร�ยา หมายถ�งภรรยาเสุมอดำ�วยน้�องสุาว ค�อผู้*�ท��ม�ความเคารพตุ อสุาม�ใน้ฐิาน้ะพ อบั�าน้ แตุ ข)ดำใจ้ก้)น้บั�างตุามประสุาคน้ใก้ล�ชี�ดำก้)น้แล�วก้Eให�อภ)ยก้)น้ โดำยไม ค�ดำพยาบัาท เดำ�น้ตุามแน้วทางของสุาม� ตุ�องพ��งพาสุาม� ๖.สุข�ภร�ยา หมายถ�งภรรยาเสุมอดำ�วยเพ��อน้ ตุ างคน้ตุ างก้Eม�อะไรท��เหม�อน้ก้)น้ ความสุามารถพอก้)น้ ไม จ้�าเป9น้ตุ�องพ��งพาก้)น้ ไม ค อยยอมก้)น้ เป9น้ตุ)วของตุ)วเอง แตุ ก้Eร)ก้ก้)น้และชี วยเหล�อก้)น้โดำยตุ างคน้ตุ างท�าหน้�าท��ของตุ)วเอง

Page 9 of 29

Page 10: มงคล 38 ประการ

๗.ทาสุ�ภร�ยา หมายถ�งภรรยาเสุมอดำ�วยคน้ร)บัใชี� ค�อภรรยาท��อย* ภายใตุ�ค�าสุ)�งสุาม�โดำยไม ม�ข�อโตุ�แย�ง สุาม�เป9น้ผู้*�เล�7ยงดำ* สุ)�งอะไรก้Eท�าอย างน้)7น้ แม�จ้ะไม เหEน้ดำ�วยก้Eไม ออก้ความเหEน้ อดำทน้ท�างาน้ตุามหน้�าท��ตุามแตุ สุาม�จ้ะสุ)�งก้าร แม�ถ*ก้ดำ�ดำ า เฆ่��ยน้ตุ�ก้Eย)งทน้อย* ไดำ�โดำยไม โตุ�ตุอบั

ท าน้ว าคน้ท��จ้ะมาเป9น้สุาม� ภรรยาไดำ�ดำ�หร�อค* สุร�างค* สุมน้)7น้ควรตุ�องม�ค�ณสุมบั)ตุ�ดำ)งน้�7 ๑.สุมสุ)ทธา ค�อม�ศร)ทธาเสุมอก้)น้ ๒.สุมสุ�ลา ค�อม�ศ�ลเสุมอก้)น้ ๓.สุมจ้าคะ ค�อม�ก้ารเสุ�ยสุละเหม�อน้ก้)น้ ๔.สุมป+ญญา ค�อม�ป+ญญาเสุมอก้)น้

เม��อไดำ�แตุ งงาน้ก้)น้แล�ว แตุ ละฝึPายก้Eม�หน้�าท��ท��ตุ�องท�าดำ)งน้�7 สุาม�ม�หน้�าท��ตุ อภรรยาค�อ ๑.ยก้ย องน้)บัถ�อว าเป9น้ภรรยา ค�อก้ารแน้ะน้�าเปRดำเผู้ยว าเป9น้ภรรยา ไม ปRดำบั)งก้)บัผู้*�อ��น้ และให�เก้�ยรตุ�ภรรยาใน้ก้ารตุ)ดำสุ�น้ใจ้เร��องตุ างๆดำ�วย ๒.ไม ดำ*หม��น้ ค�อไม ดำ*ถ*ก้ภรรยาเม��อท�าไม เป9น้ ท�าไม ถ*ก้ หร�อเร��องชีาตุ�ตุระก้*ล ก้ารศ�ก้ษิาว าตุ��าตุ�อยก้ว าตุน้ แตุ ตุ�องสุอน้ให� ๓.ไมประพฤตุ�น้อก้ใจ้ภรรยา ค�อก้ารไปม�เม�ยน้�อยน้อก้บั�าน้ เล�7ยงตุ�อย หร�อเท��ยวเตุร หาความสุ�าราญก้)บัหญ�งบัร�ก้าร ๔.มอบัความเป9น้ใหญ ให�ใน้บั�าน้ ค�อก้ารมอบัธ�ระทางบั�าน้ให�ก้)บัภรรยาจ้)ดำก้าร ร)บัฟั+งและท�าตุามความเหEน้ของภรรยาเก้��ยวก้)บับั�าน้ ๕.ให�เคร��องแตุ งตุ)ว ค�อให�ความสุ�ขก้)บัภรรยาเร��องก้ารแตุ งตุ)วให�พอดำ� เพราะสุตุร�เป9น้ผู้*�ร )ก้สุวยร)ก้งามโดำยธรรมชีาตุ�

ฝึPายภรรยาก้Eม�หน้�าท��ตุ�องตุอบัแทน้สุาม�ค�อ ๑.จ้)ดำก้ารงาน้ดำ� ค�องาน้บั�าน้ก้ารเร�อน้ตุ�องไม บัก้พร อง ดำ*แลดำ�าน้ความสุะอาดำ ท�าน้�บั�าร�งร)ก้ษิา ดำ�าน้โภชีน้าก้ารให�เร�ยบัร�อยดำ� ๒.สุงเคราะห?ญาตุ�สุาม�ดำ� ค�อให�ความเอ�7อเฟัS7 อญาตุ�ฝึPายสุาม� เท าท��ตุน้ม�ก้�าล)งพอท�าไดำ� ไม ไดำ�หมายถ�งเร��องทร)พย?สุ�น้เง�น้ทองอย างเดำ�ยว ๓.ไม ประพฤตุ�น้อก้ใจ้สุาม� ค�อไม คบัชี*� หร�อป+น้ใจ้ให�ชีายอ��น้ ซึ่��อสุ)ตุย?ตุ อสุาม�คน้เดำ�ยว ๔.ร)ก้ษิาทร)พย?ให�อย างดำ� ค�อร* �จ้)ก้ร)ก้ษิาทร)พย?สุ�น้ไว�ไม ให�หมดำไปดำ�วยความสุ�7น้เปล�อง แตุ ก้Eไม ถ�งก้)บัตุระหน้�� ๕.ขย)น้ท�างาน้ ค�อไม เก้�ยจ้คร�าน้เอาแตุ ออก้งาน้ น้อน้ ก้�น้ หร�อเท��ยวแตุ อย างเดำ�ยว ตุ�องท�างาน้บั�าน้ดำ�วย

Page 10 of 29

Page 11: มงคล 38 ประการ

มงคลที่� ๑๔.การที่'างานไม�ใหู.ค� งค.าง จ้ะท�างาน้ ก้ารใดำ ตุ)7งใจ้ม)�น้อย าผู้)ดำว)น้ ท�าเล น้ เชี�า เยEน้ สุายไม ท�7งคา อาก้*ล มาก้ม*ลมายเร งคล��คลาย ให�เสุรEจ้ สุ�าเรEจ้ก้ารว าดำ�วยสุาเหตุ�ท��ท�าให�งาน้ค)�งค�างน้)7น้สุร�ปสุาเหตุ�ไดำ�เพราะว า ๑.ท�างาน้ไม ถ*ก้ก้าล ๒.ท�างาน้ไม ถ*ก้ว�ธ� ๓.ไม ยอมท�างาน้

หล)ก้ก้ารท�างาน้ให�เสุรEจ้ล�ล วงม�ดำ)งน้�7 ๑.ฉิ)น้ทะ ค�อม�ความพอใจ้ใน้งาน้ท��ท�า ๒.ว�ร�ยะ ค�อม�ความตุ)7งใจ้ พาก้เพ�ยรใน้งาน้ท��ท�า ๓.จ้�ตุตุะ ค�อม�ความเอาใจ้ใสุ ใน้งาน้ท��ท�า ๔.ว�ม)งสุา ค�อม�ก้ารค�ดำพ�จ้ารณาทบัทวน้งาน้น้)7น้ๆ

มงคลที่� ๑๕.การใหู.ที่าน ควรบั�าเพEญ ซึ่��งทาน้ ค�อก้ารให�ท าน้ว าไว� สุวยงาม สุามสุถาน้หน้��งให�ของ สุองธรรมะ ขน้ะมารอภ)ยทาน้ ท��สุาม งามเหล�อเก้�น้ ก้ารให�ทาน้ ค�อก้ารให�ท��ไม หว)งผู้ลตุอบัแทน้โดำยหมายให�ผู้*�ไดำ�ร)บัไดำ�พ�น้จ้าก้ท�ก้ข? แบั งออก้เป9น้ ๓ อย างไดำ�แก้ ๑.อาม�สุทาน้ ค�อก้ารให�ว)ตุถ� สุ��งของ หร�อเง�น้เป9น้ทาน้ ๒.ธรรมทาน้ ค�อก้ารสุอน้ให�ธรรมะเป9น้ความร* �เป9น้ทาน้ ๓.อภ)ยทาน้ ค�อก้ารให�อภ)ยใน้สุ��งท��คน้อ��น้ท�าไม ดำ�ก้)บัเรา ไม จ้องเวร หร�อพยาบัาทก้)น้

ก้ารให�ทาน้ท��ถ�อว าเป9น้ความดำ� และไดำ�บั�ญมาก้น้)7น้จ้ะประก้อบัดำ�วยป+จ้จ้)ย ๓ ประก้ารอ)น้ไดำ�แก้ ๑.ว)ตุถ�บัร�สุ�ทธ�K ค�อเป9น้ของท��ไดำ�มาโดำยสุ�จ้ร�ตุ ไม ไดำ�ไปย)ก้ยอก้มา โก้งมา หร�อไดำ�มาดำ�วยว�ธ�แยบัยล ๒.เจ้ตุน้าบัร�สุ�ทธ�K ค�อม�จ้�ตุย�น้ดำ� ผู้ องใสุเบั�ก้บัาน้ ไม ร* �สุ�ก้เสุ�ยดำายสุ��งท��ให� ตุ) 7งแตุ ก้ อน้ให� ขณะให� และหล)งให� ๓.บั�คคลบัร�สุ�ทธ�K ค�อให�ก้)บัผู้*�ร )บัท��ม�ศ�ลธรรม ตุ)วผู้*�ให�เองก้Eตุ�องม�ศ�ลท��บัร�สุ�ทธ�K

Page 11 of 29

Page 12: มงคล 38 ประการ

ก้ารให�ทาน้ท��ถ�อว าไม ดำ� และย)งอาจ้เป9น้บัาปก้รรมถ�งเราทางอ�อมอ�ก้ดำ�วยไดำ�แก้ ๑.ให�สุ�รา ยาเสุพย?ตุ�ดำ เป9น้ตุ�น้ (ถ�าเขาเมาแล�วข)บัรถชีน้ตุาย เราก้Eม�สุ วน้บัาปดำ�วย)

๒.ให�อาว�ธ (ถ�าอาว�ธน้)7น้ถ*ก้เอาไปใชี�ประห)ตุประหาร บัาปก้Eมาถ�งเราดำ�วย)

๓.ให�มหรสุพ ค�อก้ารบั)น้เท�งท�ก้ร*ปแบับั ๔.ให�สุ)ตุว?เพศตุรงข�ามเพ��อผู้สุมพ)น้ธ�? อ)น้น้�7รวมถ�งก้ารจ้)ดำหาสุาวๆ ไปบั�าเรอผู้*�ม�อ�าน้าจ้หร�อผู้*�น้�อยดำ�วยเป9น้ตุ�น้ ๕.ให�ภาพลามก้ หร�อสุ��งพ�มพ?ลามก้ เพราะท�าให�เก้�ดำความก้�าหน้)ดำ เก้�ดำก้ามก้�าเร�บั (เม��อดำ*แล�วเก้�ดำไปฉิ�ดำคร า ข มข�น้ใคร บัาปก้Eตุก้ทอดำมาถ�งเราดำ�วย)

มงคลที่� ๑๖.การประพฤต�ธรรม ก้ารประพฤตุ� ตุามธรรม ค�าพระสุอน้ไม เดำ�อดำร�อน้ ถอน้ท�ก้ข? ยามฉิ�ก้เฉิ�น้คน้ร)ก้ธรรม ธรรมร)ก้ษิ?คน้ ผู้ลเจ้ร�ญน้)�ง,ย�น้,เดำ�น้ น้อน้,สุ�ข ท�ก้ข?ไม ม� ก้ารประพฤตุ�ธรรม ก้Eค�อก้ารปฏิ�บั)ตุ�ให�เป9น้ไป แบั งออก้ไดำ�เป9น้ ๒ อ)น้ไดำ�แก้

ก้ายสุ�จ้ร�ตุ ค�อ ๑.ก้ารไม ฆ่ าสุ)ตุว? หมายรวมหมดำตุ)7งแตุ สุ)ตุว?เลEก้สุ)ตุว?ใหญ และมน้�ษิย? ๒.ก้ารไม ล)ก้ทร)พย? หมายรวมถ�งก้ารคอร)ปชี)�น้ ไปหลอก้ลวง ปล�น้จ้�7ชีาวบั�าน้ดำ�วย ๓.ก้ารไม ประพฤตุ�ผู้�ดำใน้ก้าม หมายรวมถ�งก้ารคบัชี*� น้อก้ใจ้ภรรยา และก้ารข มข�น้ดำ�วย

วจ้�สุ�จ้ร�ตุ ค�อ ๑.ก้ารไม พ*ดำเทEจ้ ค�อก้ารพ*ดำแตุ ความจ้ร�ง ไม หลอก้ลวง ๒.ก้ารไม พ*ดำค�าหยาบั ค�อค�าท��ฟั+งแล�วไม ร��น้ห* เก้�ดำความร* �สุ�ก้ไม สุบัายใจ้รวมหมดำ ๓.ก้ารไม พ*ดำจ้าสุ อเสุ�ยดำ ก้ารน้�น้ทาว าร�าย ๔.ก้ารไม พ*ดำเพ�อเจ้�อเหลวไหล ค�อก้ารพ*ดำท��ไม เป9น้สุาระ หาประโยชีน้?อ)น้ใดำม�ไดำ�

มโน้สุ�จ้ร�ตุ ค�อ ๑.ก้ารไม โลภอยาก้ไดำ�ของผู้*�อ��น้ ค�อก้ารน้�ก้อยาก้ไดำ�ของเขามาเป9น้ของเรา ๒.ก้ารไม ค�ดำพยาบัาทปองร�ายผู้*�อ��น้ ค�อก้ารน้�ก้อยาก้ให�คน้อ��น้ประสุพเคราะห?ก้รรม ค�ดำจ้ะท�าร�ายผู้*�อ��น้ ๓.ก้ารเหEน้ชีอบั ค�อม�ความเชี��อความเข�าใจ้ใน้ความเป9น้จ้ร�ง ความถ*ก้ตุ�อง ตุามหล)ก้ค�าสุอน้ตุามแน้วทางพระพ�ทธศาสุน้า มงคลท�� ๑๗.ก้ารสุงเคราะห?ญาตุ�

Page 12 of 29

Page 13: มงคล 38 ประการ

เม��อยามญาตุ� อ)ตุค)ดำ เก้�น้ข)ดำข�องควรหาชี อง สุงเคราะห? ไม เลาะหน้�เขาซึ่าบัซึ่�7ง ถ�งค�ณ อบัอ� น้ดำ�หาก้ถ�งท� เราจ้น้ ญาตุ�สุน้ใจ้

ล)ก้ษิณะของญาตุ�ท��ควรให�ก้ารสุงเคราะห? เม��ออย* ใน้ฐิาน้ะดำ)งน้�7ค�อ ๑.เม��อยาก้จ้น้หาท��พ��งม�ไดำ� ๒.เม��อขาดำท�น้ทร)พย?ใน้ก้ารค�าขาย ๓.เม��อขาดำยาน้พาหน้ะ ๔.เม��อขาดำอ�ปก้รณ?ท�ามาหาก้�น้ ๕.เม��อเจ้Eบัไข�ไดำ�ปPวย ๖.เม��อคราวม�ธ�ระก้ารงาน้ ๗.เม��อคราวถ*ก้ใสุ ความหร�อม�คดำ�

ก้ารสุงเคราะห?ญาตุ� ท�าไดำ�ท)7งทางธรรมและทางโลก้ไดำ�แก้ ใน้ทางธรรม ก้Eชี วยแน้ะน้�าให�ท�าบั�ญก้�ศล ให�ร)ก้ษิาศ�ล และท�าสุมาธ�ภาวน้า ใน้ทางโลก้ ก้Eไดำ�แก้ ๑.ให�ทาน้ ค�อก้ารสุงเคราะห?เป9น้ทร)พย?สุ�น้ หร�อเง�น้ทองเพ��อให�เขาพ�น้จ้าก้ท�ก้ข?หร�อความล�าบัาก้ตุามแตุ ก้�าล)ง ๒.ใชี�ปRยวาจ้า ค�อก้ารพ*ดำเจ้รจ้าดำ�วยถ�อยค�าท��อ อน้โยน้ สุ�ภาพ และประก้อบัไปดำ�วยความปรารถน้าดำ� ๓.ม�อ)ตุถจ้ร�ยา ค�อก้ารประพฤตุ�ตุน้ให�เป9น้ประโยชีน้?ก้)บัเขา อาจ้ชี วยเหล�อดำ�วยแรงก้าย ก้�าล)งใจ้ หร�อดำ�วยความสุามารถท��ม� ๔.ร* �จ้)ก้สุมาน้)ตุตุตุา ค�อก้ารวางตุ)วให�เหมาะสุม อย างเสุมอตุ�น้เสุมอปลาย ร วมท�ก้ข?ร วมสุ�ข ไม ถ�อตุ)ว

มงคลที่� ๑๘.ที่'างานที่� ไม�ม�โที่ษิ งาน้ร)บัจ้�าง ล�างชีาม ก้Eตุามเถ�ดำหาก้ไม เก้�ดำ โทษิท)ณฑิ? น้)�น้สุดำใสุเม��อไดำ�ชี อง ตุ�องจ้�า ก้ระท�าไปไดำ�ก้�าไร ท�ก้ทาง ไม ว างงาน้

งาน้ท��ไม ม�โทษิ ประก้อบัดำ�วยล)ก้ษิณะดำ)งตุ อไปน้�7 ๑.ไม ผู้�ดำก้ฏิหมาย ค�อท�าให�ถ*ก้ตุ�องตุามก้ฏิหมายของบั�าน้เม�อง ๒.ไม ผู้�ดำประเพณ� ค�อแบับัแผู้น้ท��ปฏิ�บั)ตุ�ก้)น้มาแตุ เดำ�ม ควรดำ�าเน้�น้ตุาม

Page 13 of 29

Page 14: มงคล 38 ประการ

๓.ไม ผู้�ดำศ�ล ค�อข�อห�ามท��บั)ญญ)ตุ�ไว�ใน้ศ�ล ๕ ๔.ไม ผู้�ดำธรรม ค�อหล)ก้ธรรมท)7งหลายอาท�เชี น้ ก้ารพน้)น้ ก้ารหลอก้ลวง

สุ วน้อาชี�พตุ�องห�ามสุ�าหร)บัพ�ทธศาสุน้�ก้ชีน้ไดำ�แก้ ๑.ก้ารค�าอาว�ธ ๒.ก้ารค�ามน้�ษิย? ๓.ก้ารค�ายาพ�ษิ ๔.ก้ารค�ายาเสุพย?ตุ�ดำ ๕.ก้ารค�าสุ)ตุว?เพ��อน้�าไปฆ่ า

มงคลที่� ๑๙.ละเว.นจากบาป ก้รรมชี)�วชี�า ลามก้ ตุ�องยก้เว�น้หาก้ข�น้เล น้ ดำ�วยก้)น้ ถ*ก้ม)น้ผู้ลาญงดำเว�น้บัาป ก้�าราบัให� ไก้ลสุ)น้ดำาน้ใน้ดำวงมาลย? ไม ร�อน้ และอ อน้เพล�ย บัาปค�อสุ��งท��ไม ดำ� เสุ�ย ความชี)�วท��ตุ�ดำตุ)ว ซึ่��งไม ควรท�า ท าน้ว าสุ��งท��ท�าแล�วถ�อว าเป9น้บัาปไดำ�แก้ อก้�ศลก้รรมบัถ ๑๐ ค�อ ๑.ฆ่ าสุ)ตุว? ๒.ล)ก้ทร)พย? ๓.ประพฤตุ�ผู้�ดำใน้ก้าม ๔.พ*ดำเทEจ้ ๕.พ*ดำสุ อเสุ�ยดำ ๖.พ*ดำค�าหยาบั ๗.พ*ดำเพ�อเจ้�อ ๘.โลภอยาก้ไดำ�ของเขา ๙.ค�ดำพยาบัาทปองร�ายคน้อ��น้ ๑๐.เหEน้ผู้�ดำเป9น้ชีอบั

มงคลที่� ๒๐.ส'ารวมจากการดี: มน')าเมา ของม�น้เมา ท�ก้ชีน้�ดำ พ�ษิคล�ายเหล�าใครเสุพเข�า น้ าตุ�าหน้� สุตุ�เสุ�ยเก้�ดำโรคร�าย แรงร�อน้ ก้ายอ อน้เพล�ยใครงดำเสุ�ย เป9น้สุ�ข ไปท�ก้ว)น้

Page 14 of 29

Page 15: มงคล 38 ประการ

ว าดำ�วยเร��องของน้�7าเมาน้)7น้ อาจ้ท�ามาจ้าก้แปLง ข�าวสุ�ก้ ก้ารปร�งโดำยผู้สุมเชี�7อ หร�ออะไรก้Eแล�วแตุ ท��ดำ��มแล�วท�าให�ม�น้เมา เชี น้เบั�ยร? ไวน้? ไม ใชี แค เหล�าเท าน้)7น้ ล�วน้ม�โทษิอ)น้ไดำ�แก้ ๑.ท�าให�เสุ�ยทร)พย? เพราะตุ�องน้�าเง�น้ไปซึ่�7อหา ท)7ง ๆ ท��เง�น้จ้�าน้วน้เดำ�ยวก้)น้น้�7 สุามารถน้�าเอาไปใชี�ใน้สุ��งท��เป9น้ประโยชีน้?อย างอ��น้ไดำ�มาก้ก้ว า ๒.ท�าให�เก้�ดำก้ารทะเลาะว�วาท ซึ่��งน้�าไปสุ* ความว� น้วาย เจ้Eบัตุ)ว หร�อถ�งแก้ ชี�ว�ตุ และคดำ�ความ เพราะน้�7าเมาท�าให�ขาดำก้ารย)บัย)7งชี)�งใจ้ ๓.ท�าให�เก้�ดำโรค โรคท��เก้�ดำเน้��องมาจ้าก้ก้ารดำ��มสุ�ราล�วน้แล�วแตุ บั)�น้ทอน้สุ�ขภาพก้ายจ้น้ถ�งตุายไดำ�เชี น้ โรคตุ)บัแขEง โรคห)วใจ้ โรคความดำ)น้ ๔.ท�าให�เสุ�ยชี��อเสุ�ยง เม��อคน้เมาไปท�าเร��องไม ดำ�เข�าเชี น้ไปลวน้ลามสุตุร� ปล อยตุ)วปล อยใจ้ ก้Eท�าให�วงศ?ตุระก้*ล และหน้�าท��ก้ารงาน้เสุ��อมเสุ�ย ๕.ท�าให�ล�มตุ)วไม ร* �จ้)ก้อาย คน้เมาท�าสุ��งท��ไม ควรท�า ท�าสุ��งท��คน้ม�สุตุ�จ้ะไม ท�า เชี น้แก้�ผู้�าเดำ�น้ หร�อน้อน้ใน้ท��สุาธารณะเป9น้ตุ�น้ ๖.ทอน้ก้�าล)งป+ญญา ทาน้แล�วท�าให�เซึ่ลล?สุมองเร��มเสุ��อมลง ก้Eจ้ะท�าให�สุ�ขภาพและป+ญญาเสุ��อมถอย ความสุามารถโดำยรวมก้Eดำ�อยลง

มงคลที่� ๒๑.ไม�ประมาที่ในธรรมที่�)งหูลายู่ ไม ประมาท ค�อม� สุตุ�พร�อมคอยหน้ วงน้�อม ธรรมค�ณ ไม ผู้ล�น้ผู้ล)น้ธรรมอ)น้ใดำ ไม ดำ� หล�ก้หน้�พล)น้ธรรมดำ�น้)7น้ ย�ดำแน้ น้ ไม แคลน้คลอน้ธรรมใน้ท��น้�7ก้Eค�อ หล)ก้ปฏิ�บั)ตุ�ท��ท�าแล�วม�ผู้ลใน้ทางดำ� และเป9น้จ้ร�งท��พระสุ)มมาสุ)มพ�ทธเจ้�าไดำ�ทรงโปรดำแน้ะทางไว� คน้ท��ประมาทใน้ธรรมน้)7น้ม�ล)ก้ษิณะท��สุร�ปไดำ�ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ไม ท�าเหตุ�ดำ� แตุ จ้ะเอาผู้ลดำ� ๒.ท�าตุ)วเลว แตุ จ้ะเอาผู้ลดำ� ๓.ท�าย อหย อน้ แตุ จ้ะเอาผู้ลมาก้

สุ��งท��ไม ควรประมาทไดำ�แก้ ๑.ก้ารประมาทใน้เวลา ค�อก้ารปล อยให�เวลาล วงเลยไปโดำยไม ท�าอะไรให�เก้�ดำประโยชีน้? หร�อผู้ล)ดำว)น้ประก้)น้พร� งเป9น้ตุ�น้ ๒.ก้ารประมาทใน้ว)ย ค�อค�ดำว าอาย�ย)งน้�อย ไม ตุ�องท�าความเพ�ยรก้Eไดำ�เพราะย)งตุ�องม�ชี�ว�ตุอย* อ�ก้น้าน้เป9น้ตุ�น้ ๓.ก้ารประมาทใน้ความไม ม�โรค ค�อค�ดำว าตุ)วเองแขEงแรงไม ตุายง ายๆ ก้Eปล อยปละละเลยเป9น้ตุ�น้

Page 15 of 29

Page 16: มงคล 38 ประการ

๔.ก้ารประมาทใน้ชี�ว�ตุ ค�อก้ารไม ก้�าหน้ดำวางแผู้น้ถ�งอน้าคตุ ค�ดำอย* แตุ ว าย)งม�ชี�ว�ตุอย* อ�ก้น้าน้เป9น้ตุ�น้ ๕.ก้ารประมาทใน้ก้ารงาน้ ค�อไม ขย)น้ตุ)7งใจ้ท�าให�สุ�าเรEจ้ ปล อยตุามเร��องตุามราว หร�อปล อยให�ดำ�น้พอก้หางหม*เป9น้ตุ�น้ ๖.ก้ารประมาทใน้ก้ารศ�ก้ษิา ค�อก้ารไม ค�ดำศ�ก้ษิาเล าเร�ยน้ใน้ว)ยท��ควรเร�ยน้ หร�อขาดำความเอาใจ้ใสุ ท��เพ�ยงพอ ๗.ก้ารประมาทใน้ก้ารปฏิ�บั)ตุ�ธรรม ค�อก้ารไม ปฏิ�บั)ตุ�สุมาธ�ภาวน้า หร�อศ�ก้ษิาหล)ก้ธรรมให�ถ องแท� เพราะค�ดำว าเป9น้เร��องไก้ลตุ)วเป9น้ตุ�น้ มงคลที่� ๒๒.ม�ความเคารพ ความเคารพ น้)บัถ�อ ค�อเสุน้ ห?ไม โลเล เหม�อน้ล�ง ว��งหลอก้หลอน้ท)7งตุ อหน้�า ล)บัหล)ง พ�งสุ)งวรย อมงามงอน้ สุวยสุง า ราคาแพง ท าน้ไดำ�ก้ล าวว าสุ��งท��ควรเคารพม�อย* ดำ)งน้�7 ๑.พระพ�ทธเจ้�า ๒.พระธรรม ๓.พระสุงฆ่? ๔.ก้ารศ�ก้ษิา ๕.ความไม ประมาท ค�อก้ารดำ�าเน้�น้ตุามหล)ก้ธรรมค�าสุอน้พระพ�ทธศาสุน้าอ��น้ๆ ดำ�วยความเคารพ ๖.ก้ารสุน้ทน้าปราศร)ย ค�อก้ารตุ�อน้ร)บัอาค)น้ตุ�ก้ะผู้*�มาเย�อน้ดำ�วยความเคารพ

มงคลที่� ๒๓.ม�ความถิ่�อมตน ไม พองลม ก้�มห)ว เจ้�ยมตุ)วดำ�วยมรรยาทสุวย น้��มน้วล สุ�7น้สุ วแขEงเหม�อน้ง*พ�ษิ ถอดำเข�7ยว หมดำเร��ยวแรงยามแถลง น้อบัน้�อม พร�อมใจ้ก้าย ความอ อน้น้�อมถ อมตุน้ ค�อ ก้ารไม แสุดำงออก้ถ�งความสุามารถท��ตุ)วเองม�อย* ให�ผู้*�อ��น้ทราบัเพ��อข มผู้*�อ��น้ หร�อเพ��อโอ�อวดำ ก้ารไม อวดำดำ� เย อหย��งจ้องหอง แตุ แสุดำงตุน้อย างสุงบัเสุง��ยม ท าน้ว าไว�ว าโทษิของก้ารอวดำดำ�น้)7น้ม�อย* ดำ)งน้�7ค�อ

๑.ท�าให�เสุ�ยคน้ ค�อไม สุามารถก้ล)บัมาอย* ใน้ร องใน้รอยไดำ�เหม�อน้เดำ�ม เสุ�ยอน้าคตุ ๒.ท�าให�เสุ�ยม�ตุร ค�อไม ม�ใครคบัหาเป9น้เพ��อน้ดำ�วย ถ�งจ้ะม�ก้Eไม ใชี เพ��อน้แท�

Page 16 of 29

Page 17: มงคล 38 ประการ

๓.ท�าให�เสุ�ยหม* คณะ ค�อถ�าตุ างคน้ตุ างถ�อดำ� ก้Eท�าให�ไม สุามารถตุก้ลงก้)น้ไดำ� ใน้ท��สุ�ดำก้Eไม ถ�งจ้�ดำหมาย หร�อท�าให�เป9น้ท��เบั��อหน้ ายของคน้อ��น้

ก้ารท�าตุ)วให�เป9น้คน้อ อน้น้�อมถ อมตุน้น้)7น้ม�หล)ก้ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ตุ�องคบัก้)ลยาณม�ตุร ค�อเพ��อน้ท��ดำ�ม�ศ�ลม�ธรรม คอยตุ)ก้เตุ�อน้หร�อชี)ก้น้�าไปใน้ทางท��ดำ�ท��ถ*ก้ท��ควร ๒.ตุ�องร* �จ้)ก้ค�ดำไตุร ตุรอง ค�อก้ารร* �จ้)ก้ค�ดำหาเหตุ�ผู้ลอย* ตุลอดำถ�งความเป9น้ไปใน้ธรรมชีาตุ�ของมน้�ษิย? ตุ างคน้ย อมตุ างจ้�ดำตุ างใจ้ และรวมท)7งหล)ก้ธรรมอ��น้ๆ ๓.ตุ�องม�ความสุาม)คค� ค�อก้ารม�ความสุาม)คค�ใน้หม* คณะ อล� มอล วยใน้หล)ก้ก้าร ตุ)ก้เตุ�อน้ ร)บัฟั+งและเคารพความค�ดำเหEน้ของผู้*�อ��น้อย างม�เหตุ�ผู้ล

ท าน้ว าล)ก้ษิณะของคน้ถ อมตุน้น้)7น้ม�ดำ)งน้�7 ๑.ม�ก้�ร�ยาท��น้อบัน้�อม ๒.ม�วาจ้าท��อ อน้หวาน้ ๓.ม�จ้�ตุใจ้ท��อ อน้โยน้ สุร�ปแล�วก้Eค�อ สุมบั*รณ?พร�อมดำ�วยก้าย วาจ้า และใจ้น้)�น้เอง มงคลที่� ๒๔.ม�ความส�นโดีษิความสุ)น้โดำดำ พอใจ้ ใน้สุ��งของเชี น้เง�น้ทอง ของตุน้ แม�ล�น้หลายเม��อม�น้�อย จ้ ายน้�อย ค อยสุบัายความจ้น้หาย เลยล)บั ก้ล)บัม)�งม�ค�าว าสุ)น้โดำษิไม ไดำ�หมายถ�งก้ารอย* ล�าพ)งคน้เดำ�ยวอย างเดำ�ยวก้Eหาไม แตุ หมายถ�งก้ารพอใจ้ใน้สุ��งท��ตุน้ม�อย* ใน้ของของตุ)ว ซึ่��งท าน้ไดำ�ให�น้�ยามท��เป9น้ล)ก้ษิณะของความสุ)น้โดำษิเป9น้ดำ)งน้�7 ค�อ ๑.ยถาลาภสุ)น้โดำษิ หมายถ�งความย�น้ดำ�ตุามม�ตุามเก้�ดำ ค�อม�แค ไหน้ก้Eพอใจ้เท าน้)7น้ เป9น้อย* อย างไรก้Eควรจ้ะพอใจ้ ไม ค�ดำน้�อยเน้�7อตุ��าใจ้ใน้สุ��งท��ตุ)วเองเป9น้อย* ๒.ยถาพลสุ)น้โดำษิ หมายถ�งความย�น้ดำ�ตุามก้�าล)ง เราม�ก้�าล)งแค ไหน้ก้Eพอใจ้เท าน้)7น้ ตุ)7งแตุ ก้�าล)งก้าย ก้�าล)งทร)พย? ก้�าล)งบัารม� หร�อก้�าล)งความสุามารถเป9น้ตุ�น้ ๓.ยถาสุาร*ปสุ)น้โดำษิ หมายถ�งความย�น้ดำ�ตุามควร ซึ่��งโยงใยไปถ�งความพอเหมาะพอควรใน้หลายๆเร��อง เชี น้ร*ปล)ก้ษิณ?ของตุน้เอง และรวมท)7งฐิาน้ะท��เราเป9น้อย*

มงคลที่� ๒๕.ม�ความกต�ญญู� ก้ตุ)ญญู* ร* �บั�ญ ค�ณพ อแม คน้เฒ่ าแก้ แลอาจ้ารย? ท าน้ทรงศ�ล

Page 17 of 29

Page 18: มงคล 38 ประการ

จ้อมม�น้�น้ทร? ปR� น้เก้ล�า เจ้�าธาน้�หาว�ธ� แทน้ค�ณ สุมดำ�ลก้)น้ค�อ ก้ารร* �ค�ณ และตุอบัแทน้ท าน้ผู้*�น้) 7น้ บั�ญค�ณท��ว าน้�7ม�ใชี ว าตุอบัแทน้ก้)น้แล�วก้Eหายก้)น้ แตุ หมายถ�งก้ารร�าล�ก้ถ�งพระค�ณท��เคยให�ความอ�ปก้าระแก้ เราดำ�วยความเคารพย��ง ท าน้ว าสุ��งของหร�อผู้*�ท��ควรก้ตุ)ญญู*น้)7น้ม�ดำ)งน้�7 ๑.ก้ตุ)ญญู*ตุ อบั�คคล บั�คคลท��ควรก้ตุ)ญญู*ก้Eค�อ ใครก้Eตุามท��ม�บั�ญค�ณควรระล�ก้ถ�งและตุอบัแทน้พระค�ณ เชี น้ บั�ดำา มารดำา อาจ้ารย? เป9น้ตุ�น้ ๒.ก้ตุ)ญญู*ตุ อสุ)ตุว? ไดำ�แก้ สุ)ตุว?ท��ม�ค�ณตุ อเราชี วยท�างาน้ให�เรา เราก้Eควรเล�7ยงดำ*ให�ดำ�เชี น้ชี�าง ม�า ว)ว ควาย หร�อสุ�น้)ขท��ชี วยเฝึLาบั�าน้ เป9น้ตุ�น้ ๓.ก้ตุ)ญญู*ตุ อสุ��งของ ไดำ�แก้ สุ��งของท�ก้อย างท��ม�ค�ณตุ อเราเชี น้ หน้)งสุ�อท��ให�ความร* �แก้ เรา อ�ปก้รณ?ท�ามาหาก้�น้ตุ างๆ เราไม ควรท�7งคว�าง หร�อท�าลายโดำยไม เหEน้ค�ณค า

มงคลที่� ๒๖.การฟั=งธรรมตามกาล ก้ารฟั+งธรรม ตุามก้าล ผู้ าน้มาถ�งควรค�าน้�ง น้��งน้)�ง ฟั+งขย)น้ย อมจ้ะเก้�ดำ ป+ญญา สุารพ)น้ตุ)7งใจ้ม)�น้ ฟั+งดำ� น้��สุมควร เม��อม�โอก้าสุ เวลา หร�อตุามว)น้สุ�าค)ญตุ างๆ ก้Eควรตุ�องไปฟั+งธรรมบั�าง เพ��อสุดำ)บัตุร)บัฟั+ง สุ��งท��เป9น้ประโยชีน้?ใน้หล)ก้ธรรมน้)7น้ๆ และน้�ามาใชี�ก้)บัชี�ว�ตุเรา เพ��อปร)บัปร�งให�ดำ�ข�7น้ ท าน้ว าเวลาท��ควรไปฟั+งธรรมน้)7น้ม�ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ว)น้ธรรมสุวน้ะ ก้Eค�อว)น้พระ หร�อว)น้ท��สุ�าค)ญทางศาสุน้า ๒.เม��อม�ผู้*�มาแสุดำงธรรม ก้Eอย างเชี น้ ก้ารฟั+งธรรมตุามว�ทย� ก้ารท��ม�พระมาแสุดำงธรรมตุามสุถาน้ท��ตุ างๆ หร�อก้ารอ าน้จ้าก้สุ��อตุ างๆ ๓.เม��อม�โอก้าสุอ)น้สุมควร อาท�เชี น้ใน้ว)น้อาท�ตุย?เม��อม�เวลาว าง หร�อใน้งาน้มงคล งาน้บัวชี งาน้ก้ฐิ�น้ งาน้ว)ดำเป9น้ตุ�น้ ค�ณสุมบั)ตุ�ของผู้*�ฟั+งธรรมท��ดำ�ควรตุ�องม�ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ไม ดำ*แคลน้ใน้ห)วข�อธรรมว าง ายเก้�น้ไป ๒.ไม ดำ*แคลน้ใน้ความร* �ความสุามารถของผู้*�แสุดำงธรรม ๓.ไม ดำ*แคลน้ใน้ตุ)วเองว าโง ไม สุามารถเข�าใจ้ไดำ� ๔.ม�ความตุ)7งใจ้ใน้ก้ารฟั+งธรรม และน้�าไปพ�จ้ารณา ๕.น้�าเอาธรรมน้)7น้ๆไปปฏิ�บั)ตุ�ให�เก้�ดำผู้ล

มงคลที่� ๒๗.ม�ความอดีที่น

Page 18 of 29

Page 19: มงคล 38 ประการ

ความอดำทน้ ตุราก้ตุร�า ยามล�าบัาก้เจ้Eบัไข�มาก้ ทน้ไดำ� ไม โหยหวน้ถ*ก้เขาดำ า ให�ฟั+ง น้)�งหน้�าน้วลย�7มเสุสุรวล ดำ�วยข)น้ตุ� งามว�ไลท าน้ว าล)ก้ษิณะของความอดำทน้น้)7น้สุามารถจ้�าแน้ก้ออก้ไดำ�เป9น้ดำ)งตุ อไปน้�7ค�อ

๑.ความอดำทน้ตุ อความล�าบัาก้ ค�อความล�าบัาก้ท��ตุ�องประสุพตุามธรรมชีาตุ� ซึ่��งอาจ้มาจ้าก้สุภาพแวดำล�อมเป9น้ตุ�น้ ๒.ความอดำทน้ตุ อท�ก้ขเวทน้า ค�อท�ก้ข?ท��เก้�ดำจ้าก้สุ)งขารของเราเอง เชี น้ความไม สุบัายก้ายเป9น้ตุ�น้ ๓.ความอดำทน้ตุ อความเจ้Eบัใจ้ ค�อก้ารท��คน้อ��น้ท�าให�เราตุ�องผู้�ดำหว)ง หร�อพ*ดำจ้าให�เจ้Eบัชี�7าใจ้ ไม เป9น้อย างท��หว)งเป9น้ตุ�น้ ๔.ความอดำทน้ตุ ออ�าน้าจ้ก้�เลสุ ค�อสุ��งย)�วยวน้ท)7งหลายถ�อเป9น้ก้�เลสุท)7งทางใจ้และทางก้ายอาท�เชี น้ ความน้�ก้โลภอยาก้ไดำ�ของเขา หร�อก้ารพ ายแพ�ตุ ออ�าน้าจ้เง�น้เป9น้ตุ�น้ ว�ธ�ท�าให�ม�ความอดำทน้ค�อ ม�ห�ร�โอตุ)ปปะ ๑.ห�ร� ไดำ�แก้ ก้ารม�ความละอายตุ อบัาป ก้ารท��ร* �ว าเป9น้บัาปแล�วย)งท�าอ�ก้ก้Eถ�อว าไม ม�ความละอายเลย ๒.โอตุ)ปปะ ไดำ�แก้ ก้ารม�ความเก้รงก้ล)วใน้ผู้ลของบัาปน้)7น้ๆ

มงคลที่� ๒๘.เป+นผู้�.ว�าง�ายู่ ควรเป9น้คน้ สุอน้ง าย ไม ตุายดำ�าน้ก้ อร�าคาญ ค��าเชี�า ไม เข�าไหน้ไม ซึ่)ดำโทษิ ของตุน้ ให�คน้ใดำเม��อม�ใคร สุอน้พร��า ให�น้�ามา ท าน้ว าผู้*�ว าง ายน้)7น้ม�ล)ก้ษิณะท��สุ)งเก้ตุไดำ�ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ไม พ*ดำก้ลบัเก้ล��อน้เม��อไดำ�ร)บัก้ารว าก้ล าวตุ)ก้เตุ�อน้ ค�อก้ารร)บัฟั+งดำ�วยดำ� ไม ใชี แก้�ตุ)วแล�วปRดำประตุ*ความค�ดำไม ร)บัฟั+ง ๒.ไม น้��งเฉิยเม��อไดำ�ร)บัก้ารเตุ�อน้ ค�อก้ารน้�าค�าตุ)ก้เตุ�อน้น้)7น้มาพ�จ้ารณาและแก้�ไขข�อบัก้พร องน้)7น้ๆ ๓.ไม จ้)บัผู้�ดำผู้*�ว าก้ล าวสุ)�งสุอน้ ค�อก้ารท��ผู้*�สุอน้อาจ้จ้ะม�ความผู้�ดำพลาดำ เน้��องจ้าก้ความประมาท เราควรให�อภ)ยตุ อผู้*�สุอน้ เพราะก้ารจ้)บัผู้�ดำท�าให�ผู้*�สุอน้ตุ�องอ)บัอายขายหน้�าไดำ� ซึ่��งเป9น้สุ��งท��ไม ดำ�งาม ๔.เคารพตุ อค�าสุอน้และผู้*�สุอน้ ค�อก้ารร* �จ้)ก้สุ)มมาคารวะตุ อผู้*�ท�าให�ค�าสุอน้ และเคารพใน้สุ��งท��ผู้*�สุอน้ไดำ�น้�ามาแน้ะน้�า ๕.ม�ความอ อน้น้�อมถ อมตุน้ ค�อไม แสุดำงความยะโสุ ถ�อตุ)วว าอย* เหน้�อผู้*�อ��น้เพราะสุ��งท��ตุ)วเองเป9น้ตุ)วเองม�

Page 19 of 29

Page 20: มงคล 38 ประการ

๖.ม�ความย�น้ดำ�ตุ อค�าสุอน้น้)7น้ ค�อยอมร)บัใน้ค�าสุอน้น้)7น้ๆ ดำ�วยความย�น้ดำ�เชี น้ก้ารไม แสุดำงความเบั��อหน้ ายเพราะเคยฟั+งมาแล�ว เป9น้ตุ�น้ ๗.ไม ดำ�7อร)7น้ ค�อก้ารไม อวดำดำ� ค�ดำว าของตุ)วเองน้)7น้ผู้�ดำแตุ ก้Eย)งดำ)น้ท�ร)งท�าตุ อไปเพราะก้ล)วเสุ�ยชี��อ เสุ�ยฟัอร?ม ๘.ไม ข�ดำแย�ง เพราะว าก้ารว าก้ล าวตุ)ก้เตุ�อน้หร�อสุ)�งสุอน้น้)7น้ก้Eค�อ สุ��งท��ตุรงข�ามก้)บัท��เราท�าอย* แล�ว เราควรตุ�องเปRดำใจ้ให�ก้ว�างไม ข)ดำแย�งตุ อค�าสุอน้ ค�าว�จ้ารณ?น้)7น้ๆ ๙.ย�น้ดำ�ให�ตุ)ก้เตุ�อน้ไดำ�ท�ก้เวลา ค�อก้ารย�น้ดำ�ให�ม�ก้ารแสุดำงความค�ดำเหEน้ ตุ)ก้เตุ�อน้ไดำ�โดำยไม ม�ข�อยก้เว�น้เร��องเวลา ๑๐.ม�ความอดำทน้ตุ อก้ารเป9น้ผู้*�ถ*ก้สุ)�งสุอน้ ค�อก้ารไม เอาความข)ดำแย�งใน้ความเหEน้เป9น้อารมณ? แตุ ให�เข�าใจ้เจ้ตุน้าท��แท�จ้ร�งของผู้*�สุอน้น้)7น้ ก้ารท�าให�เป9น้คน้ว าง ายน้)7น้ท�าไดำ�ดำ)งน้�7

๑.ลดำมาน้ะของตุ)ว ค�อก้ารไม ถ�อดำ� ไม ถ�อตุ)ว ความไม สุ�าค)ญตุ)วเองว าเป9น้อย างโน้�น้อย างน้�7 อาท�เชี น้ถ�อตุ)วว าก้ารศ�ก้ษิาดำ�ก้ว าเป9น้ตุ�น้ ๒.ละอ�ปาทาน้ ค�อก้ารไม ย�ดำถ�อใน้สุ��งท��เราม� เราเป9น้ หร�อถ�อม)�น้ใน้อ�าน้าจ้ก้�เลสุตุ างๆ ๓.ม�สุ)มมาท�ฏิฐิ� ค�อม�ป+ญญาท��เหEน้ชีอบั ก้ารเหEน้ถ*ก้เหEน้ควรตุามหล)ก้อร�ยสุ)จ้ ๔ เชี��อเร��องความไม เท��ยง เชี��อใน้เร��องบั�ญเร��องบัาปเป9น้ตุ�น้

มงคลที่� ๒๙.การไดี.เหู?นสมณะ ก้ารพบัเหEน้ สุมณะ ผู้*�สุงบัแล�วน้อบัน้บั ถามไถ ไตุรสุ�ก้ขาหม)�น้ฝึNก้ห)ดำ ท�ก้ว)น้ ดำ�วยป+ญญาย อมชี)ก้พา จ้�ตุตุรง มงคลม�ค�าว าสุมณะแปลตุรงตุ)วไดำ�ว า ผู้*�สุงบั (หมายถ�งผู้*�อย* ใน้สุมณเพศ) ท าน้ว าค�ณสุมบั)ตุ�ของสุมณะตุ�องประก้อบัไปดำ�วย ๓ อย างค�อ ๑.ตุ�องสุงบัก้าย ค�อม�ความสุ�ารวมใน้ก้ารก้ระท�าท�ก้อย าง รวมถ�งก้�ร�ยา มรรยาท ตุามหล)ก้ศ�ลธรรม ๒.ตุ�องสุงบัวาจ้า ค�อก้ารพ*ดำจ้าให�อย* ใน้ก้รอบัของความพอดำ� ม�ความสุ�ภาพสุงบัเสุง��ยมใน้ค�าพ*ดำและภาษิาท��ใชี� เป9น้ไปตุามข�อปฏิ�บั)ตุ� ประเพณ� ๓.ตุ�องสุงบัใจ้ ค�อก้ารท�าใจ้ให�สุงบัปราศจ้าก้ก้�เลสุครอบัง�า ไม ว าจ้ะเป9น้ โลภ โก้รธ หลง หร�อความพยาบัาทใดำๆ ตุ)7งม)�น้อย* ใน้สุมาธ�ภาวน้า

ก้ารไดำ�เหEน้สุมณะม�อย* ดำ)งน้�7ค�อ

Page 20 of 29

Page 21: มงคล 38 ประการ

๑.เหEน้ดำ�วยตุา ความหมายก้Eตุรงตุ)วค�อก้ารเหEน้จ้าก้ก้ารสุ)มผู้)สุดำ�วยสุายตุาของตุน้เอง แล�วม�ความประท)บัใจ้ใน้ความสุ�ารวมใน้ก้าย ๒.เหEน้ดำ�วยใจ้ เน้��องจ้าก้ความสุ�ารวมก้าย วาจ้า ใจ้ของสุมณะจ้ะชี วยโน้)มน้�าวจ้�ตุใจ้ของเราให�โอน้อ อน้ผู้ อน้ตุาม และร)บัฟั+งหล)ก้ค�าสุอน้ดำ�วยใจ้ท��ย�น้ดำ� ซึ่��งน้)�น้ก้Eหมายถ�งก้ารเปRดำใจ้เราให�สุมณะไดำ�ชี�7น้�าน้)�น้เอง ๓.เหEน้ดำ�วยป+ญญา หมายความถ�งก้ารร* �โดำยก้ารใชี�ป+ญญาใคร ครวญ พ�จ้ารณาใน้ก้ารสุ)มผู้)สุ และเข�าถ�งและร)บัร* �ถ�งค�าสุอน้ของสุมณะผู้*�น้) 7น้ และร* �ว าท าน้เป9น้ผู้*�ตุ) 7งม)�น้อย* ใน้ศ�ลธรรมอย างแท�จ้ร�ง เม��อเหEน้แล�วก้Eตุ�องท�าอย างน้�7ค�อ ๑.ตุ�องเข�าไปหา ค�อเข�าไปขอค�าแน้ะน้�า ชี�7แน้ะจ้าก้ท าน้ หร�อให�ความเคารพท าน้ ๒.ตุ�องเข�าไปบั�าร�งชี วยเหล�อ ค�อก้ารชี วยเหล�อท าน้ใน้โอก้าสุอ)น้ควร เพ��อแบั งเบัาภาระของท าน้ ๓.ตุ�องเข�าไปฟั+ง ค�อก้ารร)บัฟั+งค�ณธรรม หล)ก้ค�าสุอน้ของท าน้มาไว�เป9น้แน้วทางใน้ก้ารแก้�ไขป+ญหาชี�ว�ตุ ๔.หม)�น้ระล�ก้ถ�งท าน้ ค�อก้ารระล�ก้ถ�งความดำ�ท��ท าน้ม�แล�วน้�ามาเป9น้ตุ)วอย างก้)บัตุ)วเราเอง ๕.ร)บัฟั+งร)บัปฏิ�บั)ตุ� ค�อก้ารร)บัค�าแน้ะน้�าของท าน้มาปฏิ�บั)ตุ�ท�าตุามเพ��อให�เก้�ดำผู้ล คร)7น้เม��อตุ�ดำข)ดำก้Eใคร แก้�ไขเพ��อให�ร* �จ้ร�งเหEน้จ้ร�งตุามน้)7น้

มงคลที่� ๓๐.การสนที่นาธรรมตามกาล ยามหดำห* ฟั� Lงซึ่ าน้ ก้าลสุงสุ)ยเป9น้สุม)ย ไตุ ถาม ตุามเหตุ�ผู้ลเพ��อบัรรเทา คล��คลาย หายก้)งวลควรจ้ะสุน้- ทน้าธรรม ตุามท��ควรก้ารไดำ�สุน้ทน้าก้)น้เร��องธรรม ท�าให�ขยายขอบัเขตุก้ารเร�ยน้ร* � แลก้เปล��ยน้ความร* � และไดำ�ร* �ใน้สุ��งใหม ๆ ท��เราอาจ้น้�ก้ไม ถ�ง หร�อเป9น้ก้ารเผู้��อแผู้ ความร* �ท��เราม�ให�แก้ ผู้*�อ��น้ไดำ�ทราบัดำ�วย ก้ อน้ท��เราจ้ะสุน้ทน้าธรรม ควรตุ�องพ�จ้ารณาและค�าน้�งถ�งสุ��งตุ อไปน้�7ค�อ ๑.ตุ�องร* �เร��องท��จ้ะพ*ดำดำ� ๒.ตุ�องพ*ดำเร��องจ้ร�ง ม�ประโยชีน้? ๓.ตุ�องเป9น้ค�าพ*ดำท��ไพเราะ ๔.ตุ�องพ*ดำดำ�วยความเมตุตุา ๕.ตุ�องพ*ดำจ้าโอ�อวดำ ยก้ตุน้ข มท าน้ ข�อปฏิ�บั)ตุ�เม��อม�ก้ารสุน้ทน้าธรรม๑.ม�ศ�ลธรรม ค�อก้ารเป9น้ผู้*�ท��ร )ก้ษิาศ�ล ๕ หร�อศ�ล ๘ เป9น้น้�จ้ศ�ลอย* แล�ว ก้ารเป9น้ผู้*�ปฏิ�บั)ตุ�ถ�อเป9น้หน้�าท��ข) 7น้ตุ�น้ใน้ก้ารเป9น้พ�ทธศาสุน้�ก้ชีน้ท��ดำ� ๒.ม�สุมาธ�ดำ� ค�อก้ารม�จ้�ตุใจ้จ้ดำจ้ ออย* ก้)บัเร��องท��สุน้ทน้า ไม ว อก้แวก้ พร�อมท)7งเป9น้ผู้*�ท��หม)�น้เจ้ร�ญสุมาธ�ภาวน้าดำ�วย

Page 21 of 29

Page 22: มงคล 38 ประการ

๓.แตุ งก้ารสุ�ภาพ ค�อก้ารแตุ งตุ)วให�เหมาะสุมก้)บัย�คสุม)ย อย* ใน้ก้รอบัประเพณ�ของสุ)งคมแวดำล�อม ณ ท��น้) 7น้ๆ ถ*ก้ก้าลเทศะ ๔.ม�ก้�ร�ยาสุ�ภาพ ค�อม�ความสุ�ภาพใน้ท วงท าไม ว าจ้ะเดำ�น้ น้)�ง ย�น้ หร�อก้ารก้ระท�าใดำๆ ก้ารท��ม�ก้�ร�ยางดำงาม สุ�ภาพย อมโน้�มน้�าวจ้�ดำใจ้ผู้*�พบัเหEน้ให�เก้�ดำความประท)บัใจ้ท��ดำ� ๕.ใชี�วาจ้าสุ�ภาพ ค�อก้ารใชี�ถ�อยค�าท��สุ�ภาพใน้ก้ารสุน้ทน้า ไม ใชี�ค�าหยาบัคาย หร�อก้�าวร�าว ๖.ไม ก้ล าวค�าน้พระพ�ทธพจ้น้? ค�อก้ารไม น้�าเอาค�าสุ)�งสุอน้ของพระพ�ทธเจ้�ามาเป9น้ข�อสุงสุ)ย หร�อก้ล าวค�าน้ เพราะสุ��งท��ก้ล าวไว�ใน้พระพ�ทธพจ้น้?ย อมเป9น้ความจ้ร�งตุลอดำก้าล ๗.ไม ออก้น้อก้ประเดำEน้ท��ตุ) 7งไว� ค�อก้ารพ*ดำให�อย* ใน้ห)วข�อท��ตุ) 7งไว� ไม พ*ดำแบับัน้�7าท วมท� งผู้)ก้บั��งโหรงเหรง ๘.ไม พ*ดำน้าน้จ้น้น้ าเบั��อ ค�อก้ารเล�อก้เวลาท��เหมาะสุมตุามสุถาน้ก้ารณ? เน้��องจ้าก้เร��องบัางเร��องอาจ้ไม จ้�าเป9น้ตุ�องขยายความมาก้เก้�น้ไป

มงคลที่� ๓๑.การบ'าเพ?ญตบะ พ�งบั�าเพEญ ตุบัะ ละก้�เลสุอ)น้เป9น้เหตุ� ห)ก้ห�าม ก้ามฉิ)น้ท?ม� งท�าลาย ถ ายบัาป สุาบัสุ*ญพ)น้ธ�?เข�าสุ* ข) 7น้ สุ�โข ฌาณโก้ล�ย?ตุบัะ โดำยความหมายแปลว า ท�าให�ร�อน้ ไม ว าดำ�วยว�ธ�ใดำ ก้ารบั�าเพEญตุบัะหมายความถ�งก้ารท�าให�ก้�เลสุ ความร� มร�อน้ตุ างๆ หมดำไป หร�อเบัาบัางลง ล)ก้ษิณะก้ารบั�าเพEญตุบัะม�ดำ)งน้�7 ๑.ก้ารม�ใจ้สุ�ารวมใน้อ�น้ทร�ย?ท)7ง ๖ (อายตุน้ะภายใน้ ๖ อย าง) ไดำ�แก้ ตุา ห* จ้ม*ก้ ล�7น้ ก้าย และใจ้ ไม ให�หลง ตุ�ดำอย* ก้)บัสุ)มผู้)สุภายน้อก้มาก้เก้�น้ไป ไม ให�ก้�เลสุครอบัง�าใจ้เวลาท��ร )บัร* �อารมณ?ผู้ าน้อ�น้ทร�ย?ท)7ง ๖ (อ�น้ทร�ย?สุ)งวร)

๒.ก้ารประพฤตุ�ร)ก้ษิาพรหมจ้รรย? เว�น้จ้าก้ก้ารร วมประเวณ� หร�อก้ามก้�จ้ท)7งปวง ๓.ก้ารปฏิ�บั)ตุ�ธรรม ค�อก้ารร* �และเข�าใจ้ใน้หล)ก้ธรรมเชี น้อร�ยสุ)จ้ เป9น้ตุ�น้ ปฏิ�บั)ตุ�ตุน้ให�อย* ใน้ศ�ล และถ�งพร�อมดำ�วยสุมาธ� และป+ญญา โดำยม�จ้�ดำหมายสุ*งสุ�ดำท��พระน้�พพาน้ ก้�าจ้)ดำก้�เลสุ ละวางท�ก้สุ��งไดำ�หมดำสุ�7น้ดำ�วยป+ญญา

มงคลที่� ๓๒.การประพฤต�พรหูมจรรยู่6 เร งประพฤตุ� พรหมจ้รรย? อ)น้ประเสุร�ฐิ?เพ��อให�เก้�ดำ สุ�ขล�วน้ โดำยถ�วน้ถ��ตุ) 7งแตุ ทาน้ ถ�งสุ�ก้ขา บัรรดำาม�สุมบั*รณ?ดำ� พรหมจ้รรย? ย อมม)�น้คล

Page 22 of 29

Page 23: มงคล 38 ประการ

ค�าว าพรหมจ้รรย?หมายความถ�ง ก้ารบัวชีซึ่��งละเว�น้เมถ�น้ ก้ารครองชี�ว�ตุท��ปราศจ้าก้เมถ�น้ ก้ารประพฤตุ�ธรรมอ)น้ประเสุร�ฐิ ท าน้ว าล)ก้ษิณะของธรรมท��ถ�อว าเป9น้ก้ารประพฤตุ�พรหมจ้รรย?น้)7น้ (ไม ใชี ว าตุ�องบัวชีเป9น้พระ) ม�อย* ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ให�ทาน้ บัร�จ้าคทาน้ไม ว าจ้ะเป9น้ทร)พย? สุ��งของ เง�น้ทอง หร�อป+ญญา ๒.ชี วยเหล�อผู้*�อ��น้ใน้ก้�จ้ก้ารงาน้ท��ชีอบั ท��ถ*ก้ท��ควร (เวยยาว)จ้จ้ม)ย)

๓.ร)ก้ษิาศ�ล ๕ ค�อไม ฆ่ าสุ)ตุว? ไม ล)ก้ขโมย ไม ท�าผู้�ดำใน้ก้าม ไม พ*ดำปดำ ไม ดำ��มน้�7าเมา (เบัญจ้ศ�ล)

๔.ม�เมตุตุา ก้ร�ณา ม�ท�ตุา อ�เบัก้ขาก้)บัคน้ท��เราตุ�องพบัปะดำ�วยท�ก้คน้ (อ)ปปม)ญญา) ๕.งดำเว�น้จ้าก้ก้ารเสุพก้าม (เมถ�น้ว�ร)ตุ�) ๖.ย�น้ดำ�ใน้ค* ของตุน้ ค�อก้ารม�สุาม�หร�อภรรยาคน้เดำ�ยว (สุทารสุ)น้โดำษิ)

๗.เพ�ยรพยายามท��จ้ะละความชี)�ว ไม ท�อถอยใน้ความบัาก้บั)�น้ (ว�ร�ยะ) ๘.ร)ก้ษิาซึ่��งศ�ล ๘ ค�อ ไม ฆ่ าสุ)ตุว? ไม ล)ก้ขโมย ไม ร วมประเวณ� ไม พ*ดำปดำ ไม ดำ��มน้�7าเมา ไม บัร�โภคอาหารตุ)7งแตุ เท��ยงว)น้เป9น้ตุ�น้ไป ไม ฟัLอน้ร�า ข)บัร�อง บัรรเลงดำน้ตุร� ดำ*ก้ารละเล น้ ใชี�ของหอมหร�อเคร��องประดำ)บั ไม น้อน้บัน้ท��สุ*งใหญ หร*หรา (อ�โบัสุถ)

๙.ใชี�ป+ญญาเหEน้แจ้�งใน้ ท�ก้ข? สุม�ท)ย น้�โรธ มรรค (อร�ยธรรม)

๑๐.ศ�ก้ษิาปฏิ�บั)ตุ�ใน้ศ�ล สุมาธ� ป+ญญา ให�ร* �แจ้�งเหEน้จ้ร�ง (สุ�ก้ขา) *ขออธ�บัายเพ��มเตุ�มว าข�อ ๕ ท��บัอก้ว าให�งดำเว�น้ก้ารเสุพก้าม แตุ ข�อ ๖ ให�ย�น้ดำ�ใน้ค* ของตุน้น้)7น้ เพราะว าก้ารประพฤตุ�พรหมจ้รรย?ใน้ท��น้�7หมายถ�ง บั�คคลท)�วไปท��อาจ้ม�ครอบัคร)วแล�ว ก้Eประพฤตุ�พรหมจ้รรย?ไดำ�โดำยก้ารงดำเว�น้ก้ารร วมประเวณ� เชี น้ใน้ว)น้สุ�าค)ญๆเป9น้ตุ�น้

มงคล ๓๓ การเหู?นอร�ยู่ส�จ ก้ารร* �เหEน้ ความจ้ร�ง สุ��งเท��ยงแท�ไม ผู้)น้แปร สุ��ชีน้�ดำ ไม ผู้�ดำหลงตุ)ดำตุ)ณหา ม*ลราก้ พราก้ท�ก้ข?ลงเป9น้ก้ารสุ ง ข�ามฟัาก้ จ้าก้สุาคร อร�ยสุ)จ้ หมายถ�งความจ้ร�งอ)น้ประเสุร�ฐิ หล)ก้แห งอร�ยสุ)จ้ม�อย* ๔ ประก้ารตุามท��ท าน้ไดำ�สุ)�งสุอน้ไว�ม�ดำ)งน้�7 ๑.ท�ก้ข? ค�อความไม สุบัายก้ายไม สุบัายใจ้ ความเป9น้จ้ร�งของสุ)ตุว?โลก้ท�ก้ผู้*�ท�ก้น้ามตุ�องม�ท�ก้ข? ๓ ประก้ารค�อ ก้ารเก้�ดำ ความแก้ ความตุาย น้อก้จ้าก้น้�7ก้Eม�ความท�ก้ข?ท��เป9น้อาก้าร หร�อเก้�ดำจ้าก้สุภาพแวดำล�อมสุร�ปไดำ�ดำ)งน้�7ค�อ -ความโศก้เศร�า (โสุก้ะ) -ความร�าพ)น้ดำ�วยความเสุ�ยใจ้ (ปร�เทวะ) -ความเจ้Eบัไข�ไดำ�ปPวย (ท�ก้ขะ) -ความเสุ�ยใจ้ (โทมน้)สุสุะ)

Page 23 of 29

Page 24: มงคล 38 ประการ

-ความท�อแท� สุ�7น้หว)ง ค)บัแค�น้ใจ้ (อ�ปายาสุะ) -ก้ารตุรอมใจ้ ผู้�ดำหว)งจ้าก้สุ��งท��ไม ร)ก้ (อ)ปปRเยห� สุ)มปโยคะ) -ก้ารพล)ดำพราก้จ้าก้สุ��งท��ร )ก้ (ปRเยห� ว�ปปโยคะ) -ความหม น้หมองเม��อปรารถน้าแล�วไม ไดำ�สุ��งน้)7น้ (ย)มปRจ้ฉิ)ง น้ลภตุ�) ๒.สุม�ท)ย ค�อเหตุ�ท��ท�าให�เก้�ดำท�ก้ข? น้อก้จ้าก้เหตุ�แห งท�ก้ข?ดำ)งท��ก้ล าวมาแล�วข�างตุ�น้ ตุ�น้ตุอของท�ก้ข?ก้Eอย* ท��ใจ้ของเราดำ�วยน้)�น้ก้Eค�อความอยาก้ ท าน้ว าเป9น้ตุ)ณหา ๓ อย าง ซึ่��งแบั งออก้ไดำ�เป9น้ดำ)งน้�7ค�อ -ความอยาก้ไดำ� หมายรวมถ�งอยาก้ท�ก้อย างท��น้�ามาสุน้องสุ)มผู้)สุท)7ง ๕ และก้ามารมณ? (ก้ามตุ)ณหา) -ความอยาก้เป9น้ ค�อความอยาก้เป9น้โน้ น้เป9น้น้�� (ภวตุ)ณหา) -ความไม อยาก้เป9น้ ค�อความไม พอใจ้ใน้สุ��งท��ตุ)วเองเป9น้อย* (ว�ภวตุ)ณหา) ๓.น้�โรธ ค�อความดำ)บัท�ก้ข? ภาวะท��ตุ)ณหาดำ)บัสุ�7น้ไป ความหล�ดำพ�น้ หร�อหมายถ�งภาวะของพระน้�พพาน้น้)�น้เอง ๔.มรรค ค�อข�อปฏิ�บั)ตุ� หร�อหน้ทางท��น้�าไปสุ* ก้ารดำ)บัท�ก้ข? ก้ารเดำ�น้ทางสุายก้ลางเพ��อไปให�ถ�งก้ารดำ)บัท�ก้ข? ค�อ มรรคม� ๘ ประก้าร ค�อ -ความเหEน้ชีอบั เชี น้ความศร)ทธาใน้เบั�7องตุ�น้ตุ อหล)ก้ธรรม ค�าสุอน้ เชี น้ก้ารเชี��อว าก้รรมดำ�ก้รรมชี)�วม�จ้ร�งเป9น้ตุ�น้ (สุ)มมาท�ฏิฐิ�) -ความดำ�าร�ชีอบั หร�อความค�ดำชีอบั ม�ความค�ดำท��ถ*ก้ตุ�องตุามหล)ก้ธรรม เชี น้ก้ารใชี�ป+ญญาพ�จ้ารณา ความไม เท��ยงของสุ)งขาร หร�อก้ารไม ค�ดำอยาก้ไดำ�ของเขามาเป9น้ของเรา เป9น้ตุ�น้ (สุ)มมาสุ)งก้)ปปะ) -เจ้รจ้าชีอบั ค�อก้ารปฏิ�บั)ตุ�ตุามหล)ก้ธรรม ไม พ*ดำโก้หก้ ไม พ*ดำสุ อเสุ�ยดำ ไม พ*ดำค�าหยาบั ไม พ*ดำเพ�อเจ้�อเป9น้ตุ�น้ (สุ)มมาวาจ้า) -ท�าก้ารชีอบั หร�อก้ารม�ก้ารก้ระท�าท��ไม ผู้�ดำหล)ก้ศ�ลธรรม เชี น้ไม ฆ่ าสุ)ตุว? ไม ล)ก้ทร)พย?เป9น้ตุ�น้ (สุ)มมาก้)มม)น้ตุะ) -เล�7ยงชี�พชีอบั ค�อก้ารท�ามาหาก้�น้ใน้ทางท��ถ*ก้ ไม เบั�ยดำเบั�ยน้หร�อท�าความเดำ�อดำร�อน้ให�ก้)บัสุ)ตุว?หร�อผู้*�อ��น้ อย* ใน้หล)ก้ธรรมท��ก้�าหน้ดำ เชี น้ ไม ม�อาชี�พค�ามน้�ษิย? หร�ออาชี�พค�าอาว�ธเป9น้ตุ�น้ (สุ)มมาอาชี�วะ) -ความเพ�ยรชีอบั ค�อก้ารหม)�น้ท�าน้�บั�าร�งใน้สุ��งท��ถ*ก้ตุ�อง อาท�เชี น้ก้ารพยายามละก้�เลสุออก้จ้าก้ใจ้ หร�อก้ารพยายามสุ�ารวม ก้าย วาจ้า ใจ้ให�ดำ�าเน้�น้ตุามหล)ก้ธรรมของท าน้เป9น้ตุ�น้ (สุ)มมาวายามะ) -ความระล�ก้ชีอบั ค�อม�สุตุ�ตุ) 7งม)�น้ใน้สุ��งท��ถ*ก้ตุ�องตุามหล)ก้ธรรม เชี น้ก้ารพ�งระล�ก้ถ�งความตุายท��ตุ�องเก้�ดำก้)บัท�ก้คน้เป9น้ตุ�น้ (สุ)มมาสุตุ�) -จ้�ตุตุ)7งม)�น้ชีอบั ค�อม�จ้�ตุท��ม�สุมาธ� ไม ว อก้แวก้หร�อค�ดำฟั� Lงซึ่ าน้ และก้ารท�าสุมาธ�ภาวน้าตุามหล)ก้ก้ารท��ท าน้ไดำ�บั)ญญ)ตุ�แน้ะน้�าเอาไว� (สุ)มมาสุมาธ�)

มงคล๓๔.การที่'าใหู.แจ.งในพระน�พพาน น้�พพาน้ ค�อ ภาวะของจ้�ตุท��ดำ)บัก้�เลสุไดำ�หมดำสุ�7น้ หล�ดำจ้าก้อ�าน้าจ้ก้รรม และไม ตุ�องวน้เว�ยน้อย* ใน้สุ)งสุารว)ฏิอ�ก้ ซึ่��งก้Eค�อพ�น้จ้าก้ท�ก้ข?น้)�น้เอง

Page 24 of 29

Page 25: มงคล 38 ประการ

ท าน้ว าล)ก้ษิณะของน้�พพาน้ม�อย* ๒ ระดำ)บัดำ)งน้�7ค�อ ๑.ก้ารดำ)บัก้�เลสุขณะท��ย)งม�เบัญจ้ข)น้ธ?เหล�ออย* หร�อก้ารเข�าถ�งน้�พพาน้ขณะท��ย)งม�ชี�ว�ตุอย* -สุอ�ปาท�เสุสุน้�พพาน้ ๒.ก้ารดำ)บัก้�เลสุท��ไม ม�เบัญจ้ข)น้ธ?เหล�ออย* เลย ค�อก้ารท��ร างก้ายเราแตุก้ดำ)บัแล�ว ไปเสุวยสุ�ขอ)น้เป9น้อมตุะใน้พระน้�พพาน้ (ตุรงน้�7ไม สุามารถอธ�บัายให�ก้ระจ้ างมาก้ไปก้ว าน้�7ไดำ�) -อน้�ปาท�เสุสุน้�พพาน้ ก้ารท��จ้ะเข�าถ�งพระน้�พพาน้ไดำ� ก้Eตุ�องปฏิ�บั)ตุ�ธรรมและเจ้ร�ญสุมาธ�ภาวน้าจ้น้ถ�งข)7น้สุ*งสุ�ดำ

มงคลที่� ๓๔.การที่'าใหู.แจ.งซึ่C งพระน�พพานท�าให�แจ้�ง น้�พพาน้ ผู้ลาญสุ)งโยชีน้?ตุรวจ้ตุราโทษิ ธาตุ� ข)น้ธ? หม)�น้ฝึNก้ถอน้เอาอรห)ตุ มรรคญาณ เผู้าราญรอน้ดำ)บัท�ก้ข?ร�อน้ น้�พพาน้ สุ�าราญน้)ก้ท าน้พระพ�ทธโฆ่ษิาจ้ารย? ผู้*�รจ้น้าค)มภ�ร?ว�สุ�ทธ�มรรค ท าน้เป9น้พระอรห)น้ตุ?ข)7น้ปฏิ�สุ)มภ�ทาญาณท าน้อธ�บัายถ�งก้ารระล�ก้ถ�งค�ณพระน้�พพาน้ โดำยท าน้ยก้บัาล� ๘ ข�อ ไว�เป9น้แน้วเคร��องระล�ก้ ดำ)งจ้ะน้�ามาเข�ยน้ไว�เพ��อเป9น้เคร��องอ�ปก้รณ?ใน้ก้ารระล�ก้ดำ)งตุ อไปน้�7 บัาล�ปรารภพระน้�พพาน้ ๘ ๑. มทน้�มUมทโน้ แปลว า พระน้�พพาน้ย��าย�เสุ�ยซึ่��งความเมา ม�ความเมาใน้ความเป9น้คน้หน้� ม และเมาใน้ชี�ว�ตุ โดำยค�ดำว าตุน้จ้ะไม ตุายเป9น้ตุ�น้ ให�สุ�7น้ไปจ้าก้อารมณ? ค�อค�ดำเป9น้ปก้ตุ�เสุมอว าชี�ว�ตุน้�7ไม ม�อะไรแน้ น้อน้ โลก้น้�7ท) 7งสุ�7น้ ม�ความฉิ�บัหายเป9น้ท��สุ�ดำ ๒. ปRปาสุว�น้โย แปลว า พระน้�พพาน้ บัรรเทาซึ่��งความก้ระหาย ค�อความใคร ก้�าหน้)ดำย�น้ดำ�ใน้ก้ามค�ณ ๕ ไดำ�แก้ ร*ป เสุ�ยง ก้ล��น้ รสุ และก้ารถ*ก้ตุ�องสุ)มผู้)สุ ๓. อาลยสุม�คUฆ่าโตุ แปลว า พระน้�พพาน้ ถอน้เสุ�ยซึ่��งอาล)ยใน้ก้ามค�ณ ๕ หมายความว า ท าน้ท��เข�าถ�งพระน้�พพาน้ ค�อม�ก้�เลสุสุ�7น้แล�ว ย อมไม ผู้*ก้พ)น้ใน้ก้ามค�ณ ๕ เหEน้ก้ามค�ณ ๕ เสุม�อน้เหEน้ซึ่าก้ศพ ๔. ว)ฏิฏิป+จ้เฉิโท แปลว า พระน้�พพาน้ ตุ)ดำเสุ�ยซึ่��งวน้สุาม ค�อ ก้�เลสุว)ฏิไดำ�แก้ ตุ)ดำก้�เลสุไดำ�สุ�7น้เชี�ง ไม ม�ความม)วเมาใน้ก้�เลสุเหล�ออย* แม�แตุ น้�อย ก้รรมว)ฏิ ตุ)ดำก้รรม อ)น้เป9น้บัาปอก้�ศล ว�ปาก้ว)ฏิค�อตุ)ดำผู้ลก้รรมท��เป9น้อก้�ศลไดำ�สุ�7น้เชี�ง ๕. ตุ)ณห)ก้ขโย, ว�ราโค, น้�โรโธ แปลว า น้�พพาน้ธรรมน้)7น้ ถ�งความสุ�7น้ไปแห งตุ)ณหา ตุ)ณหาไม ก้�าเร�บัอ�ก้ ม�ความหน้ ายใน้ตุ)ณหา ไม ม�ความพอใจ้ใน้ตุ)ณหาอ�ก้ ดำ)บัตุ)ณหาเสุ�ยไดำ�สุน้�ทตุ)ณหาไม ก้�าเร�บัข�7น้อ�ก้ไดำ�แม�แตุ น้�อย

Page 25 of 29

Page 26: มงคล 38 ประการ

๖. น้�พพาน้)ง แปลว า ดำ)บัสุน้�ทแห งก้�เลสุ ตุ)ณหา อ�ปาทาน้ ก้รรมอ�าน้าจ้ท)7ง ๔ น้�7 ไม ม�โอก้าสุจ้ะให�ผู้ล แก้ ท าน้ท��ม�จ้�ตุเข�าถ�งพระน้�พพาน้แล�วไดำ�อ�ก้ ตุามข�อปราก้ฏิว าม�เพ�ยง ๖ ข�อ ความจ้ร�งข�อท�� ๕ ท าน้รวมไว� ๓ อย าง ค�อ ตุ)ณห)ก้ขโย ๑ ว�ราโค ๑ น้�โรโธ ๑ ข�อน้�7รวมก้)น้ไว�เสุ�ย ๓ ข�อแล�ว ท)7งหมดำจ้�งเป9น้ ๘ ข�อพอดำ� ท าน้ลงใน้แบับัว า ๘ ก้Eเข�ยน้ว า ๘ ตุามท าน้ ความจ้ร�งเม��อท าน้จ้ะรวมก้)น้ ท าน้น้ าจ้ะเข�ยน้ว า ๖ ข�อก้Eจ้ะสุ�7น้เร��อง เม��อท าน้ เข�ยน้เป9น้แบับัมาอย างน้�7 ก้Eเข�ยน้ตุามท าน้ ท าน้สุอน้ให�ตุ) 7งจ้�ตุก้�าหน้ดำความดำ�ของพระน้�พพาน้ ตุามใน้บัาล�ท)7ง ๘ แม�ข�อใดำ ข�อหน้��งก้Eไดำ�ตุามความพอใจ้ แตุ ท าน้ก้Eแน้ะไว�ใน้ท��เดำ�ยวก้)น้ว า บัร�ก้รรมภาวน้าว า "น้�พพาน้)ง" น้)�น้แหละดำ�อย างย��งภาวน้าไป จ้น้ก้ว าจ้�ตุจ้ะเข�าสุ* อ�ปจ้ารฌาน้ โดำยท��จ้�ตุระง)บัน้�วรณ? ๕ ไดำ�สุงบัแล�ว เข�าถ�งอ�ปจ้ารฌาน้เป9น้ท��สุ�ดำ ก้รรมฐิาน้น้�7 ท��ท าน้ก้ล าวว าไดำ�ถ�งท��สุ�ดำ เพ�ยงอ�ปจ้ารฌาน้ก้Eเพราะ เป9น้ก้รรมฐิาน้ละเอ�ยดำสุ�ข�ม และใชี�อารมณ?ใคร ครวญเป9น้ปก้ตุ� ก้รรมฐิาน้น้�7จ้�งม�ก้�าล)งไม ถ�งฌาน้

อาน้�สุงสุ?อาน้�สุงสุ?ท��ใชี�อารมณ?ใคร ครวญถ�งพระน้�พพาน้น้�7ม�ผู้ลมาก้ เป9น้ป+จ้จ้)ยให�ละอารมณ?ท��คล�ก้เคล�าดำ�วยอ�าน้าจ้ก้�เลสุ และตุ)ณหา เหEน้โทษิใน้ว)ฏิฏิะ เป9น้ป+จ้จ้)ยให�แสุวงหาทางปฏิ�บั)ตุ�เพ��อความพ�น้ท�ก้ข? อ)น้เป9น้ปฏิ�ปทาไปสุ* พระน้�พพาน้ เป9น้ก้รรมฐิาน้ท��น้)ก้ปฏิ�บั)ตุ�ไดำ�ผู้ลเป9น้ก้�าไร เพราะเป9น้ป+จ้จ้)ยให�เข�าถ�งความเป9น้พระอร�ยเจ้�าไดำ�อย างสุบัาย ขอท าน้น้)ก้ปฏิ�บั)ตุ�จ้งสุน้ใจ้ก้รรมฐิาน้ก้องน้�7ให�มาก้ ๆ และแสุวงหาแน้วปฏิ�บั)ตุ� ท��เข�าตุรงตุ อพระน้�พพาน้มาปฏิ�บั)ตุ� ท าน้ม�โอก้าสุจ้ะเข�าสุ* พระน้�พพาน้ไดำ�อย างไม ยาก้น้)ก้ เพราะระล�ก้น้�ก้ถ�งพระน้�พพาน้เป9น้อารมณ?น้�7 เป9น้องค?หน้��งใน้องค?สุามของพระโสุดำาบั)น้ ชี��อว าท าน้ก้�าวเข�าไปเป9น้พระโสุดำาบั)น้หน้��งใน้สุามขององค?พระโสุดำาบั)น้แล�ว เหล�ออ�ก้สุองตุ�องควรแสุวงหาให�ครบัถ�วน้ พระน้�พพาน้ไม สุ*ญ ท าน้น้)ก้ปฏิ�บั)ตุ�ไดำ�ก้�าหน้ดำก้รรมฐิาน้ใน้อ�ปสุมาน้�สุสุตุ�น้�7แล�ว ท าน้อาจ้จ้ะตุ�องประสุบัก้)บัป+ญหาย� งสุมอง ใน้เร��องพระน้�พพาน้อ�ก้ตุอน้หน้��ง เพราะบัรรดำาน้)ก้ค�ดำน้)ก้แตุ งท)7งหลาย ไดำ�พาก้)น้โฆ่ษิณามาหลายร�อยปVแล�วว า พระน้�พพาน้เป9น้สุภาพสุ*ญ แตุ พอมาอ าน้หน้)งสุ�อของพระอรห)น้ตุ?ท าน้เข�ยน้ ค�อหน้)งสุ�อว�สุ�ทธ�- มรรค ท าน้ก้ล)บัย�น้ย)น้ว า พระน้�พพาน้ไม สุ*ญ ดำ)งท าน้จ้ะเหEน้ตุามบัาล�ท)7ง ๘ ท��ท าน้ยก้มาเป9น้องค?ภาวน้า น้)7น้ ค�อ มทน้�มUมทโน้ พระน้�พพาน้ตุ)ดำความเมาใน้ชี�ว�ตุ ปRปาสุว�น้โย น้�พพาน้บัรรเทาความก้ระหายใน้ ก้ามค�ณ ๕ อาลยสุม�คUฆ่าโตุ พระน้�พพาน้ถอน้อาล)ยใน้ก้ามค�ณ ว)ฏิฏิป+จ้เฉิโท พระน้�พพาน้ตุ)ดำวน้สุามให�ขาดำ ตุ)ณห)ก้ขโย พระน้�พพาน้ม�ตุ)ณหาสุ�7น้แล�ว หร�อสุ�7น้ตุ)ณหาแล�วเข�าสุ* น้�พพาน้ ว�ราโค ม�ความเบั��อหน้ ายใน้ตุ)ณหา น้�โรโธ ดำ)บัตุ)ณหาไดำ�สุน้�ทแล�ว โดำยตุ)ณหาไม ก้�าเร�บัอ�ก้ น้�พพาน้)ง ม�ความดำ)บัสุน้�ทแล�วจ้าก้ก้�เลสุ ตุ)ณหา อ�ปาทาน้ก้รรม อ)น้เป9น้เหตุ�ให�เก้�ดำอ�ก้ใน้ว)ฏิสุงสุาร

มงคลที่� ๓๕.ม�จ�ตไม�หูว� นไหูวในโลกธรรม ท าน้ผู้*�ใดำ ใจ้ดำ�ารง อย* คงท��

Page 26 of 29

Page 27: มงคล 38 ประการ

ใน้เม��อม� โลก้ธรรม ครอบัง�าหน้)ก้เชี น้ ลาภ ยศ สุ�ข เศร�า เข�าง�างชี)ก้ม�อาจ้ย)ก้ โยก้ท าน้ ให�หว) �น้ใจ้ ค�าว าโลก้ธรรม ม�ความหมายถ�งเร��องราวท��เก้�ดำข�7น้อย* เป9น้ประจ้�าบัน้โลก้น้�7 ซึ่��งเราไม ควรม�จ้�ดำหว)�น้ไหวตุ อสุ��งตุ างๆ เหล าน้�7 ท าน้ว าล)ก้ษิณะของโลก้ธรรมม� ๔ ประก้ารค�อ ๑.ก้ารไดำ�ลาภ เม��อม�ลาภผู้ลก้Eย อมม�ความเสุ��อมเป9น้ธรรมดำา ม�แล�วก้Eย อมหมดำไปไดำ� เป9น้แค ความสุ�ขชี)�วคราวเท าน้)7น้ ๒.ก้ารไดำ�ยศ ยศฐิาบัรรดำาศ)ก้ดำ�Kล�วน้เป9น้สุ��งสุมม�ตุ�ข�7น้มาท)7งน้)7น้ เป9น้สุ��งท��คน้ยอมร)บัก้)น้ว าเป9น้อย างโน้�น้อย างน้�7 พอหมดำยศก้Eหมดำบัารม� ๓.ก้ารไดำ�ร)บัก้ารสุรรเสุร�ญ ท��ใดำม�คน้น้�ยมชีมชีอบั ท��น้) �น้ก้Eย อมตุ�องม�คน้เก้ล�ยดำชี)งเป9น้เร��องธรรมดำา ก้ารถ*ก้น้�น้ทาจ้�งไม ใชี เร��องผู้�ดำปก้ตุ� ๔.ก้ารไดำ�ร)บัความสุ�ข ท��ใดำม�สุ�ขท��น้) �น้ก้Eจ้ะม�ท�ก้ข?ดำ�วย ม�ความสุ�ขแล�วก้Eอย าหลงระเร�งไปจ้น้ล�มน้�ก้ถ�งความท�ก้ข?ท��แฝึงมาดำ�วย

ก้ารท�าให�จ้�ตุไม หว) �น้ไหวใน้โลก้ธรรม ม�ว�ธ�ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ใชี�ป+ญญาพ�จ้ารณา โดำยตุ)7งอย* ใน้หล)ก้ธรรมของพระพ�ทธศาสุน้า พ�จ้ารณาอย* เน้�องๆ ถ�งหล)ก้ธรรมตุ างๆ ๒.เจ้ร�ญสุมาธ�ภาวน้า ใชี�ก้รรมฐิาน้พ�จ้ารณาถ�งความเป9น้ไปใน้ความไม เท��ยงใน้สุรรพสุ��งท)7งหลายใน้โลก้ และสุ)งขาร

มงคลที่� ๓๖.ม�จ�ตไม�โศิกเศิร.า คราวพล)ก้พราก้ จ้าก้ญาตุ� ขาดำชี�ว�ตุถ*ก้พ�ชี�ตุ จ้องจ้�า ท�าโทษิใหญ ม�สุตุ� ค�มจ้�ตุ เป9น้น้�ตุย?ไปไม เสุ�ยใจ้ โศก้เศร�า เฝึLาประคอง ท าน้ว าม�เหตุ�อย* ๒ ประก้ารท��ท�าให�จ้�ตุเราตุ�องโศก้เศร�าค�อ ๑.ความโศก้เศร�าท��เก้�ดำเน้��องมาจ้าก้ความร)ก้ รวมถ�งร)ก้สุ��งของ ทร)พย?สุ�น้เง�น้ทองดำ�วย ๒.ความโศก้เศร�าท��เก้�ดำจ้าก้ความใคร ก้ารท�าให�จ้�ตุใจ้ไม โศก้เศร�าน้)7น้ ม�ข�อแน้ะน้�าดำ)งน้�7 ๑.ใชี�ป+ญญาพ�จ้ารณาอย* เน้�องๆ ถ�งความไม เท��ยงใน้สุ��งของท)7งหลาย และร างก้ายของเรา ๒.ไม ย�ดำม)�น้ใน้ตุ)วตุน้ หร�อความจ้�ร)งย)�งย�น้ ใน้คน้หร�อสุ��งของว าเป9น้ของเรา ๓.ท�ก้อย างใน้โลก้ล�วน้เปล��ยน้แปลงอย* ท�ก้ขณะ แม�ร างก้ายเราก้Eใชี�เป9น้ท��อาศ)ยชี)�วคราวเท าน้)7น้ ๔.ค�ดำว าท�ก้สุ��งท�ก้อย างล�วน้ไม เท��ยงดำ�วยก้)น้ท)7งน้)7น้

Page 27 of 29

Page 28: มงคล 38 ประการ

มงคลที่� ๓๗.ม�จ�ตปราศิจากก�เลส หมดำราคะ โทสุะ โมหะแล�วจ้�ตุผู้ องแผู้�ว เล�ศดำ� ไม ม�สุองย อมม�ค า สุ*งจ้ร�ง ย��งเง�น้ทองเหม�อน้สุ*ร�ย?สุ อง ท�องฟัLา สุง างาม ก้�เลสุ ก้Eค�อสุ��งท��ท�าให�เก้�ดำความเศร�าหมอง ซึ่��งไดำ�แก้ ความโลภ ความโก้รธ ความหลง ท าน้ไดำ�แบั งประเภทของก้�เลสุออก้เป9น้ดำ)งน้�7 ค�อ ๑.ราคะ สุามารถแบั งย อยออก้ไดำ�เป9น้ -ความโลภอย างแรงจ้น้แสุดำงออก้มา เชี น้ก้ารล)ก้ขโมย ปล�น้ จ้�7 ข มข�น้ก้ระท�าชี�าเรา เป9น้ตุ�น้ (อภ�ชีฌาว�สุมโลภะ) -ความเพ งเลEงจ้ะเอาของคน้อ��น้มาเป9น้ของตุ)ว ม�ใจ้อยาก้ไดำ�ของคน้อ��น้แตุ ย)งไม ถ�งก้)บัแสุดำงออก้ (อภ�ชีฌา) -ความอยาก้ไดำ�ใน้ทางไม ชีอบั เชี น้ก้ารยอมร)บัสุ�น้บัน้ ก้ารท�จ้ร�ตุเพ��อแลก้ก้)บัก้ารม�ทร)พย?เป9น้ตุ�น้ (ปาปRจ้ฉิา) -ความม)ก้มาก้เหEน้แก้ ไดำ� ดำ�วยก้ารเอามาเป9น้ของตุน้จ้น้เก้�น้พอดำ� เอาประโยชีน้?ใสุ ตุ)วโดำยไม ค�าน้�งถ�งคน้อ��น้ (มห�จ้ฉิา) -ความย�น้ดำ�ใน้ก้าม ก้Eค�อย)งไม สุามารถละก้�จ้ก้รรมทางเพศไดำ� ย)งม�ความร* �สุ�ก้ ม�แรงก้ระตุ��น้ ม�ความพอใจ้ใน้เร��องเพศ (ก้ามระคะ) -ความย�น้ดำ�ใน้ร*ปธรรมอ)น้ปราณ�ตุ ก้Eค�อตุ�ดำอย* ใน้อารมณ?ของร*ปฌาณ ปรารถน้าใน้ร*ปของภพเม��อท�าสุมาธ�ข)7น้สุ*งข�7น้ไป (ร*ปราคะ) -ความย�น้ดำ�ใน้อร*ปฌาณ ก้Eค�อตุ�ดำอย* ใน้อารมณ?ของอร*ปฌาณเม��อท�าสุมาธ�ถ�งภพของอร*ปพรหม (อร*ปราคะ) ๒.โทสุะ สุามารถแบั งย อยออก้ไดำ�เป9น้ -พยาบัาท ค�อก้ารผู้*ก้ใจ้อาฆ่าตุ ม�ใจ้ท��ไม หว)งดำ� ก้ารจ้องเวร -โทสุะ ค�อก้ารค�ดำประท�ษิร�าย เน้��องดำ�วยม�ใจ้พยาบัาทแล�วก้Eม�ใจ้ค�ดำหมายท�าร�าย -โก้ธะ ค�อความโก้รธ ความเดำ�อดำร�อน้ใจ้ ซึ่��งล�วน้เป9น้เหม�อน้ไฟัท��เผู้าตุ)วเอง -ปฏิ�ฆ่ะ ค�อความข)ดำใจ้ ความไม พอใจ้อ)น้ท�าให�อารมณ?หง�ดำหง�ดำ ๓.โมหะ สุามารถแบั งย อยออก้ไดำ�เป9น้ -ความเหEน้ผู้�ดำเป9น้ชีอบั เชี น้ก้ารไม เชี��อใน้เร��องบัาป เร��องบั�ญเป9น้ตุ�น้ (ม�จ้ฉิาท�ฐิ�) -ความหลงผู้�ดำ ไม ร* �ตุามความเป9น้จ้ร�ง (โมหะ) -ก้ารเหEน้ว าม�ตุ)วตุน้ เชี น้ก้ารเชี��อใน้สุ��งท��มองเหEน้ดำ�วยตุาเปล าเท าน้)7น้ (สุ)งก้ายท�ฏิฐิ�) -ความสุงสุ)ย ค�อสุงสุ)ยใน้พระธรรม ค�าสุ)�งสุอน้ใน้เร��องก้ารปฏิ�บั)ตุ�เพ��อความพ�น้ท�ก้ข? (ว�จ้�ก้�จ้ฉิา)

Page 28 of 29

Page 29: มงคล 38 ประการ

-ก้ารย�ดำถ�ออย างงมงาย เชี น้ก้ารไปก้ราบัไหว�สุ)มพเวสุ�ท��อย* ตุามตุ�น้ไม� ขอลาภเป9น้ตุ�น้ (สุ�ล)พพตุปรามาสุ)

-ความถ�อตุ)ว ค�อก้ารสุ�าค)ญตุ)วเองผู้�ดำว าเป9น้อย างโน้�น้เป9น้อย างน้�7 (มาน้ะ) -ความฟั� Lงซึ่ าน้ ค�อก้ารท��จ้�ตุใจ้ว อก้แวก้ ค�ดำไม เป9น้สุาระ ไม อย* ก้)บัร องก้)บัรอย ไม ม�สุมาธ� หร�อก้ารท�าสุมาธ�ไม น้��ง (อ�ทธ)จ้จ้ะ)

-ความไม ร* �จ้ร�ง ค�อก้ารท��ร* �แค ผู้�วเผู้�น้ หร�อก้ารท�ก้ท)ก้เอาเอง ไม ปฏิ�บั)ตุ�ตุามหล)ก้พระธรรม ย)งไม เก้�ดำป+ญญา (อว�ชีชีา) โทษิของก้ารม�ก้�เลสุดำ)งก้ล าวข�างตุ�น้พอสุร�ปไดำ�สุ)7น้ๆ ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ราคะ ม�โทษิน้�อย แตุ คลายชี�า ๒.โทสุะ ม�โทษิมาก้ แตุ คลายเรEว ๓.โมหะ ม�โทษิมาก้ แตุ คลายชี�า

มงคลที่� ๓๘.ม�จ�ตเกษิม จ้�ตุเก้ษิม เปรมปร�ดำ�K ดำ�ตุลอดำเป9น้จ้�ตุปลอดำ จ้าก้โอฆ่ ใน้โลก้สุามเคร��องผู้*ก้ม)ดำ สุล)ดำหมดำ แสุน้งดำงามเข�าถ�งความ สุ�ขสุ)น้ตุ? น้�ร)น้ดำร เก้ษิม หมายถ�งม�ความสุ�ข สุบัาย หร�อสุภาพท��ม�จ้�ตุใจ้ท��เป9น้สุ�ข ม�จ้�ดำเก้ษิมก้Eค�อว าม�จ้�ตุท��เป9น้สุ�ขใน้ท��น้�7หมายถ�งก้ารละแล�วซึ่��งก้�เลสุ ท��ท าน้ว าไว�ว าเป9น้เคร��องผู้*ก้อย* ๔ ประก้ารค�อ ๑.ก้ารละก้ามโยคะ ค�อก้ารละความย�น้ดำ�ใน้ว)ตุถ� สุ��งม�ชี�ว�ตุท)7งหลายเร�ยก้ว าก้ามค�ณซึ่��งประก้อบัดำ�วย ร*ป รสุ ก้ล��น้ เสุ�ยง และสุ)มผู้)สุ ๒.ก้ารละภวโยคะ ค�อก้ารละความย�น้ดำ�ใน้ภพ โดำยให�เหEน้ว าสุ��งใดำๆใน้โลก้ล�วน้ไม เท��ยงแท� หร�อคงอย* ตุลอดำไป ๓.ก้ารละท�ฏิฐิ�โยคะ ค�อก้ารละความย�น้ดำ�ใน้ความเหEน้ผู้�ดำเป9น้ชีอบั โดำยให�ดำ�าเน้�น้ตุามหล)ก้ค�าสุอน้ของพระพ�ทธเจ้�าท��ก้ล าวมาแล�ว ๔.ก้ารละอว�ชีชีาโยคะ ค�อก้ารละความย�น้ดำ�ใน้อว�ชีชีาท)7งหลาย ความไม ร* �ท) 7งหลาย โดำยให�ม� งปฏิ�บั)ตุ�เพ��อป+ญญาท��ร* �แจ้�งเหEน้จ้ร�ง

Page 29 of 29