Министерство образования и молодежной политики Чувашской Республики

Постановлением Президиума Верховного Совета Чувашской Республики от 9 апреля 1992 года 25 апреляотмечается День чувашского языка

В связи с этим Министерство образования и молодежной Политики Чувашской Республики рекомендует:-С 19 по 26 апреля т.г. Провести в образовательных учреждениях неделю чувашского языка

Учительница чувашского языка и литературы МОУ «Яншихово-Чёллинская СОШ»Красноармейского районаЕфимова Галина Андреевнасоставила недельный план 2010 год

Чăваш чĕлхи эрни планĕ

19.04.10 И.Я.Яковлев вулавĕ.И.Я.Яковлев вĕренекенĕсем. Эпир- И.Я.Яковлевăн мăнукĕсем. Юмах каçĕ. Пуканепе шăши туйĕ.20.04.10 Кăмăл урокĕ. И.Я.Яковлевăн ăса вĕрентекен калавĕсем.21.04.10 «Ўркенмен ăста пулнă»- «Ăста алăсем» кружока çÿрекенсен алă ĕç выставки.22.04.10 Манăн юратнă сăвăç,çыравçă (ирĕклĕ тема) презентацие хÿтĕлесси: «Чĕмпĕрти чăваш шкулĕ- культура вучахĕ». Григорьева Екатерина (11 класс) «Çеçпĕл Мишши- манăн юратнă сăвăç». Беззубов Леонид (7 класс)23.04.10 Видеофильм «Нарспи- вилĕмсĕр» К.В.Иванов çуралнăранпа 120 çул çитнĕ май…24.04.10 «Ака уйăхĕн 25 – мĕшĕ – Чăваш чĕлхи кунĕ» Уяв концерчĕ.26.04.10 «Чĕвĕлти чĕкеç» конкурса хутшăннисене чысласси. Пĕтĕмлетÿсем, хавхалантарусем

Красноармейски районКрасноармейски районĕĕнчи нчи Еншик-ЧуллЕншик-Чуллăă шкул шкулĕĕнчи 11 класра нчи 11 класра ввĕĕренекен Григорьева Екатеринаренекен Григорьева Екатерина

туса хаттуса хатĕĕрленрленĕĕ презентаци. презентаци.

«Енчен те выр«Енчен те вырăăс халс халăăххĕĕ Михаил Ломоносова хМихаил Ломоносова хăăййĕĕн н университечуниверситечĕĕ тет пулсан, пир тет пулсан, пирĕĕн н ун пек университет – Иван ун пек университет – Иван Яковлевич Яковлев».Яковлевич Яковлев».

П.П.ХусанкайП.П.Хусанкай

Иван Яковлевич Яковлев Иван Яковлевич Яковлев -Ч-Чĕĕмпмпĕĕрти чрти чăăваш шкулне ваш шкулне

никникĕĕслекенслекенĕĕ.. ччăăваш алфавитне тунваш алфавитне тунăă;; 1868 1868 ççулта Чулта Чĕĕмпмпĕĕрти рти

ччăăваш шкулне уваш шкулне уççннăă;; 1000 ытла учитель 1000 ытла учитель

ввĕĕрентсе хатрентсе хатĕĕрленрленĕĕ;; ккĕĕнекесене чнекесене чăăваш ваш

ччĕĕлхи лхи ççине куине куççарнарнăă;; ччăăваш ачисем валли ваш ачисем валли

«Сказки и предания «Сказки и предания чуваш» пичетлесе чуваш» пичетлесе ккăăларнларнăă;;

ачасем валли 400 яхачасем валли 400 яхăăн н шкул ушкул уççннăă;;

Н.И.ЗОЛОТНИЦКИЙ

Н.И.АШМАРИН

К.В.ИВАНОВ

Ф.ПАВЛОВ

С.МАКСИМОВ

И.С.МАКСИМОВКОШКИНСКИЙ

МАРФАТРУБИНА

С.Н.ТИМРЯСОВ

Н.ШУПУССЫННИ

А.РЕКЕЕВ

В.К.МАГНИЦКИЙ

А.И.БАРАТЫНСКИЙ

Н.И.ИЛЬМИНСКИЙ

И.Я.ЯКОВЛЕВ

1868 1868 ççулта И.Я.Яковлев Чулта И.Я.Яковлев Чĕĕмпмпĕĕрте чрте чăăваш, ваш, тутар, мтутар, мăăкшкшăă ачисем валли шкул у ачисем валли шкул уççать. ать. Каярахпа Каярахпа ççак шкул Чак шкул Чĕĕмпмпĕĕр чр чăăваш шкулваш шкулĕĕ ятпа историне кятпа историне кĕĕрсе юлать.рсе юлать.

Кунтан вКунтан вĕĕренсе тухнренсе тухнăă, учитель ятне илн, учитель ятне илнĕĕ вун – вун чвун – вун чăăваш ваш ççамрамрăăккĕĕ ялсем т ялсем тăăррăăх х саланса тсаланса тăăван халван халăăх хушшинче пх хушшинче пĕĕллÿÿ сарн сарнăă..

ЧЧĕĕмпмпĕĕр шкулр шкулĕĕнчен внчен вĕĕренсе тухнренсе тухнăă К.Иванов, Ф.Павлов, С.Максимов, И.С. К.Иванов, Ф.Павлов, С.Максимов, И.С. Максимов-Кошкинский тата ыттисем те Максимов-Кошкинский тата ыттисем те ччăăваш культуришваш культуришĕĕн тн тĕĕллĕĕнмелле сумлнмелле сумлăă ĕçĕçсем туса хсем туса хăăварнварнăă..

1871 1871 ççулта И.Яковлев улта И.Яковлев ххăăйпе пйпе пĕĕр шухр шухăăшлшлăă ççынсем пулынсем пулăăшнипе шнипе ччăăваш алфавитне ваш алфавитне ййĕĕркеленркеленĕĕ, п, пĕĕрремрремĕĕш ш ччăăваш букварьне тата ваш букварьне тата ввĕĕренренÿÿ к кĕĕнекисем некисем пичетлесе кпичетлесе кăăларнларнăă..

ВВăăл чл чăăваш ваш ççырулырулăăхне, хне, литературине ирлитературине ирĕĕклклĕĕн н аталанма аталанма ççул уул уççннăă..

ЧЧăăвашсем вашсем ăăна чна чăăн-чн-чăăн халн халăăх сх сăăввăăççи тесе хаклаи тесе хаклаççěççě. К.Иванов . К.Иванов ççырнырнăă хайлавсем ч хайлавсем чăăваш литературине пуянлатнваш литературине пуянлатнăă, , ăăна на малалла аталантарнмалалла аталантарнăă..

«Нарспи» поэма – ун«Нарспи» поэма – унăăн чи чаплн чи чаплăă поэми. Хал поэми. Халăăх пурнх пурнăăççне, унне, унăăн н шухшухăăш – ш – ĕĕметне, чун-кметне, чун-кăăммăăл туртл туртăăммĕĕсене сене ĕĕнентернентерÿÿллллĕĕ ссăăнарласа паннарласа панăă..

Поэма чПоэма чĕĕлхи лхи ççепепĕĕçç те илемл те илемлĕĕ, вит, витĕĕмлмлĕĕ те пуян. те пуян.

1918 1918 ççулхи январулхи январĕĕн 27-н 27-ммĕĕшшĕĕнче Хусанта чнче Хусанта чăăвашла вашла тумланнтумланнăă качч каччăăсемпе семпе ххĕĕрсем чрсем чăăвашла юрласа, вашла юрласа, ччăăвашла калавашла калаççса са А.Островскин «ХА.Островскин «Хăăв пурв пурăăнас нас тентенĕĕ пек ан пур пек ан пурăăн» пьесине н» пьесине лартнлартнăă..

ÇÇак куна Чак куна Чăăваш патшалваш патшалăăх х академи драма театракадеми драма театрĕĕ ççуралнуралнăă кун тесе шутла кун тесе шутлаççĕççĕ..

ЧЧăăваш театрне йваш театрне йĕĕркелесе ркелесе яраканяраканĕĕ -Ч -Чĕĕмпмпĕĕр чр чăăваш ваш шкулне пшкулне пĕĕтернтернĕĕ И.С.Максимов – Кошкинский.И.С.Максимов – Кошкинский.

ЧЧăăваш юррине тваш юррине тĕĕпчес пчес ĕçĕç Х!Х Х!Х ĕĕммĕĕрте рте пупуççланнланнăă. И.Я.Яковлев . И.Я.Яковлев ççак ак ĕçĕçе учительсемпе е учительсемпе ввĕĕренекенсене явренекенсене явăçăçтарнтарнăă, х, хăăй те й те литературлитературăăпа искусствпа искусствăăна аталантарас тесе на аталантарас тесе ввĕĕсен тсен тĕĕслслĕĕххĕĕсемпе анлсемпе анлăă ус усăă курать. курать.

ЧЧăăвашсен профессиллвашсен профессиллĕĕ музыки ХХ музыки ХХ ĕĕммĕĕр р пупуççламламăăшшĕĕнче внче вăăй илет.Малтанхи й илет.Малтанхи композиторсем –Ф.Павлов, С.Максимов, композиторсем –Ф.Павлов, С.Максимов, Г.Лисков халГ.Лисков халăăх музыки х музыки ççине таянса, ине таянса, çĕçĕннĕĕ хайлавсем хывнхайлавсем хывнăă..

Ф.Павлов-чФ.Павлов-чăăвашсен вашсен малтанхи малтанхи композиторкомпозиторěěсен псен пěěри.ри.

ВВăăл тл тăăррăăшнипе 1920-шнипе 1920-ммěěш ш ççулта Шупашкарта улта Шупашкарта музыка шкулмузыка шкулĕĕ у уççăăлать.лать.

1924-м1924-мěěш султа Чаваш ш султа Чаваш патшалпатшалăăх хорне х хорне ййĕĕркелесе яраркелесе яраççççĕĕ..

1929 1929 ççулта тулта тěěп хулара п хулара музыкмузыкăăпа театр па театр техникумтехникумĕĕ у уççăăлать.лать.

Степан МаксимовСтепан Максимов Степан Максимов Степан Максимов

Шупашкарти музыкШупашкарти музыкăă шкулне тата техникумне шкулне тата техникумне ертсе пынертсе пынăă..

Ялсем тЯлсем тăăррăăх х çÿçÿресе ресе талантлталантлăă ачасене ачасене музыкмузыкăăна вна вĕĕрентме рентме пупуççтарнтарнăă..

2000 пин ытла ч2000 пин ытла чăăваш ваш халхалăăх юррине х юррине ççырса ырса илнилнĕĕ, хал, халăăх хушшинче х хушшинче сарнсарнăă..

ЧЧĕĕмпмпĕĕрти Яковлев шкулрти Яковлев шкулĕĕ- ч- чăăваш ваш халхалăăххĕĕшшĕĕн чн чăăн- чн- чăăн культура н культура университечуниверситечĕĕ пулн пулнăă..

ЧЧăăвашла янрать свашла янрать сăăмах Франци, Англи таранах.мах Франци, Англи таранах.ÇÇееççппĕĕл, Хусанкай, Айхи –пурте сл, Хусанкай, Айхи –пурте сăăмах мах ăăстастаççи.и.

Ёеп\ё, ыр= ман ч\лхем.В=л чунра Ёеп\ё, ыр= ман ч\лхем.В=л чунра ёутать х\лхем.Ч=вашла пуплет\р ёутать х\лхем.Ч=вашла пуплет\р хал=х,пур ун хал\ мухтанмал=х:хал=х,пур ун хал\ мухтанмал=х:

Ё\р пин т\р\-юрринче Ч=вашлах Ё\р пин т\р\-юрринче Ч=вашлах иккен т\нчеиккен т\нче

«Нарспи» поэма – халăх умĕнче

Сăмах ăстисем - сцена хăнисем

«Пуканепе шăши туйĕ» юмах

Тав ЧТав Чăăвашвашăăн Улн Улăăпне, Кпне, Кăăнна Кушки ачине.нна Кушки ачине.Ун чУн чĕĕлхи паян янрать, лхи паян янрать, ĕĕммĕĕр-р-ĕĕммĕĕр пурр пурăăнать!нать!