อนรกษ พฒนา ทะนบ ารง และเสรมสรางเอกลกษณกฬาไทย และกฬาพนบาน สมทรปราการ สมทรสาคร สมทรสงคราม นครปฐม เพชรบร

สถาบนการพลศกษาวทยาเขตสมทรสาคร

2

ค ำน ำ

สถาบนการพลศกษา กระทรวงการทองเทยวและกฬา เมอไดรบพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ตามพระราชบญญตสถาบนการพลศกษา พทธศกราช 2548 ไดเปลยนสถานะวทยาลยพลศกษาทง 17 แหง เปนวทยาเขตของสถาบนการพลศกษา เปนสวนราชการทเรย กชออยางอนเทยบเทาคณะ เรมจดการเรยนการสอนตามหลกสตรของสถาบนการพลศกษา ตงแตปพทธศกราช 2548 เปนตนมา ภายใตการบรหารของสภาสถาบนการพลศกษา และมวสยทศน ถอเปนสถาบนการพลศกษาชนนาทผลตและพฒนาบคลากรดานพลศกษา กฬาและสขภาพ สความเปนเลศระดบมาตรฐานสากลอยางยงยน โดยทพนธกจขอสดทายทนอกเหนอจากการผลตและพฒนาบคลากรสงเสรมการวจยทางพลศกษา การกฬา วทยาศาสตรการกฬา วทยาศาสตรสขภาพ นนทนาการและสาขาทเกยวของ ดาเนนการใหบรการทางวชาการแกสงคม ทงยงทานบารงศลปวฒนธรรม การละเลนพนบานและกฬาไทยของจงหวดสมทรสาคร สมทรสงคราม สมทรปราการ นครปฐม และเพชรบรอกดวย เพอใหการดาเนนงาน ตามพนธกจครบถวนสมบรณ และเกดภาพลกษณทชดเจนกบนกศกษาของสถาบนการพลศกษา เพอแสดงถงความเปนไทย “มลกษณะทแสดงถงความเจรญงอกงาม ความเปนระเบยบเรยบรอย ความสามคค ความกาวหนาของชาตและศลธรรมอนดของประชาชน” สถาบนการพลศกษาไดมอบหมายให สถาบนการพลศกษาวทยาเขตสมทรสาครจดทาโครงการ พฒนา ทะนบารงและสรางเสรมเอกลกษณ ศลปวฒนธรรมขน โดยสนบสนนการจดกจกรรมเกยวกบการอนรกษณ พฒนาทะนบารงและสรางเสรมเอกลกษณ ศลปวฒนธรรมของสถาบนการพลศกษาวทยาเขตสมทรสาครเพอสงเสรมพฒนา ภมปญญาบรรพบรษ และศลปวฒนธรรมทองถนใหคงอยสบไป

3

สารบญ

จงหวดสมทรปราการ

การละเลน และกฬาพนบานไทย สถานททองเทยว

จงหวดสมทรสาคร การละเลน และกฬาพนบานไทย

สถานททองเทยว จงหวดสมทรสงคราม การละเลน และกฬาพนบานไทย

สถานททองเทยว จงหวดนครปฐม การละเลน และกฬาพนบานไทย

สถานททองเทยว จงหวดเพชรบร การละเลน และกฬาพนบานไทย

สถานททองเทยว

4

8

10

14

16

17

23

25

26

29

31

32

34

38

37

4

5

6

จงหวดสมทรปราการ เปนจงหวดหนงในภาคกลางของประเทศไทย จดตงขนโดย

พระราชบญญตจดตงจงหวดสมทรปราการ จงหวดนนทบร จงหวดสมทรสาคร และจงหวดนครนายก พทธศกราช 2489 ซงมผลใชบงคบตงแตวนท 9 พฤษภาคม 2489

ในสมยอยธยามชอเมองสมทรปราการในกฎหมายซงตราขนเมอ พ.ศ. 2178 แตตวเมองจะตงอยทใดในเวลานนไมปรากฏชด มหลกฐานแตเพยงวา ทปากคลองบางปลากด ฝงขวาของแมนาเจาพระยา มพอคาชาวฮอลนดามาตงหางพกสนคาอย ณ ทนน และเมอสมเดจพระเจาบรมโกศทรงแตงสมณทตไปลงกา กลาววา ออกเรอจากเมองธนบรไปถงตกฮอลนดาทตาบลบางปลากด แสดงวา ทนนคงมผคนอาศยอยมาก อาจเปนตวเมองสมทรปราการในครงนนกได ตอมา เมอกรงศรอยธยาเสยแกพมาใน พ.ศ. 2310 ปรากฏหลกฐานวา พมาไดมาปลนบานเรอนราษฎรทตาบลบางเมองในเขตเมองสมทรปราการดวย ในสมยรตนโกสนทร พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยโปรดเกลาฯ ใหสรางเมองสมทรปราการบดนทตาบลบางเมองเมอ พ.ศ. 2362 พรอมกบสรางปอมปองกนเรอของขาศกรวม 6 ปอม และใน พ.ศ. 2366 โปรดเกลาฯ ใหสรางพระสมทรเจดยบนเกาะกลางนาดวย อนง สมทรปราการ เรยกกนเปนสามญวา "ปากนา" เพราะตวเมองตงอยบรเวณปากแมนาเจาพระยาฝงซาย หางจากปากแมนาเขามาราว 6 กโลเมตร

7

ปจจบน จงหวดสมทรปราการมเนอท 1,004 ตารางกโลเมตร อาณาเขตทศเหนอตดตอกบกรงเทพมหานคร และจงหวดฉะเชงเทรา, ทศตะวนออกตดตอกบจงหวดฉะเชงเทรา, ทศใตจดอาวไทย, ทศตะวนตกตดตอกบกรงเทพมหานคร ลกษณะภมประเทศเปนทราบลมทงหมด มแมนาเจาพระยาไหลผานทางซกตะวนตกของจงหวด จากทศเหนอไปทศใตลงสอาวไทย มชายฝงทะเลยาว 47.5 กม. เดมชายฝงทะเลมปาชายเลนกวางขวาง เนองจากมตะกอนทแมนาเจาพระยานาพามาทบถมกนทบรเวณปากนา แตปจจบนมการบกรกปาชายเลน ทาใหเกดปญหาการกดเซาะชายฝงเปนบรเวณกวาง

ในดานเศรษฐกจ จงหวดสมทรปราการมการทานา ประมง และอตสาหกรรม แหลงทองเทยวและสถานทสาคญ เชน สนามบนสวรรณภม พระสมทรเจดยกลางนา วดอโศการาม วดบางพลใหญ วดไพชยนตพลเสพราชวรวหาร วดโปรดเกศเชษฐาราม ศาลพระเสอเมอง พพธภณฑทหารเรอ เมองโบราณ สถานตากอากาศบางป ปอมพระจลจอมเกลา

สวางคนวาส ปอมแผลงไฟฟา ฟารมจระเข

การคมนาคมจากกรงเทพฯ โดยทางหลวงหมายเลข 3 (สขมวท ตอน กรงเทพฯ-สมทรปราการ) ระยะทาง 25 กโลเมตร

8

ยคอตสาหกรรมสมทรปราการ

เมอประเทศไทยเขาสยคอตสาหกรรม สมทรปราการกเตบโตทางดานอตสาหกรรมควบคกบกรงเทพมหานครมาโดยตลอด ทงทางดาน การแปรรป การผลต การสงออก การประมง และการขนสง ฯลฯ จนกระทงทกวนน นอกจากนสมทรปราการยงเปนทตงของสนามบนสวรรณภมนานาชาตทสาคญทสดของไทยและของอาเซยนดวย

สถานททองเทยว

สมทรปราการมสถานททองเทยวทนาสนใจหลายอยางดวยกน เชน สถานตากอากาศบางป,พพธภณฑชางเอราวณ,ฟารมจระเขสมทรปราการ,ตลาดนาบางนาผง วดบางพลใหญใน

พพธภณฑชางเอราวณ

สถานตากอากาศบางป

9

และงานเทศการทนกทองเทยวนยมไป

กนมาก คอ งานรบบว หรอโยนบว อ.บางพล ทแสดงใหเหนถงมตรไมตรทดของชาวไทย มอญ ลาว ทสบสานประเพณเกาแกมาจนถงทกวนน

10

การละเลน และกฬาพนบานไทย บานโบราณหมากรกไทย

การเลนหมากรกปรากฎวามมาในประเทศอนเดยชานานนบดวยพนป พวกชาวอนเดยอางวาหมากรกเกดขน เมอครงพระรามไปลอมเมองลงกา นางมณโฑเหนทศกรรฐเดอดรอนราคาญ ในการทตองเปนกงวลคดตอสสงคราม ไมมเวลาเปนผาศก นางรวาจะชกชวนทศกรรฐ ใหพกผอนดวยประการอยางอน กคงไมยอม จงเอากระบวรการสงคราม คดทาเปนหมากรกขน ใหทศกรรฐเลนแกราคาญ มลเหตทจะเกดมหมากรก พวกชาวอนเดยกลาวกนมาดงน แตชอทเรยกวาหมากรก เปนคาของไทยเราเรยก พวกชาวอนเดยเขาเรยกหมากรกวา "จตรงค เพราะเหตทคดเอากระบวรพล ๔ เหลา ทาเปนตวหมากรก คอหสดพลชาง (ไดแกโคน) ๑ อศวพลมา ๑ โรกะพลเรอ ๑ (พลเรอนนอธบายวาเพราะคดขนทเกาะลงกา จงใชเรอแทนรถ) ปาทกะพลราบ (ไดแกเบย) ๑ มราชา (คอขน) เปนจอมพล ตงเลนกนบนแผนกระดานอนปนเปนตาราง ๖๔ ชอง (อยางกระดานหมากรกทกวนน)

เมอคนควาจากหนงสอหมากรกเทาทจะคนหาไดในหอสมดแหงชาต สรปไดวาตานานหมากรกมทมาคลายคลงกน และแทบทกแหงจะอางองจากหนงสอเลมเดยวกนคอ ตารากลหมากรก ฉบบหอพระสมด วชรญาณทงสน ทจะมผดแผกไปบางบางเลม เชน ผดดแปลงหมากรกจากเดมจตรงคซงมผเลนสคน มาเปนหมากรกทมผเลนสองคน แทนทจะเปนมหาอามาตยสสสะ ในประเทศ

อนเดย บางเลมเพยนไปเปนพระเจา อเลกซานเดอรมหาราช ทกรก แตกมรายละเอยดคลายคลงกน

11

กตกาการเลนหมากรกไทย

กระดานหมากรกไทย

ขนาด 8x8 ชอง

ลกษณะ อาจมการสลบสเหมอนกระดานหมากรกสากล หรอไมมกได

เรมตนเกมส

การจดหมาก

วางตวหมากไวตรงกลางชองโดยแถวแรกเรยงดงน เรอ,มา, โคน, ขน, เมด, โคน, มา, เรอ และวางเบยไวแถวท 3 ของกระดาน ดงรป

ตวหมากรกไทย

ตวหมาก การเดน รปการเดน

ขน สามารถเดนได 8 ชองรอบตว แตไมสามารถเดนเขาไปในตากนของฝายตรงขามได

โคน เดนได 4 ชองในแนวทแยงและชองตรงหนาอก 1 ชอง

12

เมด เดนได 4 ชองรอบตวในแนวทแยง

มา เดนเปนรปตว L สามารถเดนขามตวหมากอนได

เรอ เดนได 4 ทศรอบตว ในแนวตงหรอแนวนอน

เบย -เดนได 1 ชองดานหนา -เวลากน กนเฉยง - เมอเดนไป ถงแถวทเบยฝายตรงขามตงตอนเรมเกม เบยจะเปลยนเปนเบยหงาย ซงสามารถเดนไดเหมอนเมด ทกประการ

การแพ-ชนะ

ขนรกจน ฝายไลเดนเขารก(การขวาจะกนขน) แลว 1. ฝายหนไมสามารถหนขน ใหพนตากนของฝายไลได 2. ฝายหนไมสามารถปองกนขน จากตารกของฝายไลได (กรณใชเรอรก) 3. ฝายหนไมสามารถกนตวรก(ทขวาจะกนขน)

หมดเวลา เมอฝายหนงไมสามารถควบคมเวลาของตนได เปนฝายแพ

การเสมอ

เขาตาอบ เมอฝายหนง ไมมตาเดนทสามารถจะเดนได หรอถาเดนแลวจะถกกนขน

เดนซา, รกลอ

ถารปของตวหมากบนกระดาน มตาแหนงซากนถง 3 ครง 3 ครา โดยไมจาเปนทจะตองเปนตาเดนตดตอ

นบครบ เมอมการนบศกดกระดาน หรอศกดหมากแลวฝายหนสามารถหนรอดได นบครบถวนตามกฏ

13

การนบศกดหมาก

กฎ เมอฝายทขอนบมเหลอเพยงขนตวเดยว และฝายไลไมเหลอเบยควา ใหเรมนบโดยดศกดหมากของฝายไล โดยเมอนบไปถงตาสดทายแลวฝายไลไมสามารถรกจน ใหถอวาเสมอ การเรมนบ โดยนบตวหมากทเหลอทงกระดานทงสองฝาย แลวเรมทเลขถดไป เชนเหลอทงหมด 4 ตว กใหเรมนบขนตนท 5 โดยการเลอกนบศกดหมาก เปนสทธของฝายหนทจะเลอกศกดทนอย

ไมมมา,โคน,เรอ นบ 64

มา 1 ตว นบ 64 2 ตว นบ 32

โคน 1 ตว นบ 44 2 ตว นบ 22

เรอ 1 ตว นบ 16 2 ตว นบ 8

การนบศกดกระดาน

กฎ เมอฝายทขอนบเหลอหมากเปนรอง แตไมไดเหลอขนตวเดยว และทงสองฝายไมเหลอเบยควา ใหเรมนบโดยขนตนท 1 เสมอ และนบไปจนถง 64 ถาตาสดทายยงไมจน ใหถอวาเสมอกน

14

15

สมทรสาครเปนจงหวดชายทะเล ตงอยปากแมนาทาจน หลกฐานทางประวตศาสตรกลาวไววาในอดตมชมชนใหญเรยกวา "บานทาจน" ตงอยบรเวณปากอาวไทย ในรชสมยสมเดจพระมหาจกรพรรดแหงกรงศรอยธยา (พ.ศ. 2099) พระองคโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหยกบานทาจนขนเปน เมองสาครบร เพอเปนหวเมองสาหรบเรยกระดมพลเวลาเกดสงครามและเปนเมองดานหนาปองกนผรกรานทางทะเล ตอมาในสมยกรงรตนโกสนทร พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว(รชกาลท 4) โปรดเกลาโปรดกระหมอมใหเปลยนชอเมองสาครบรเปน เมองสมทรสาคร และในป พ.ศ. 2456 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว (รชกาลท 6) ไดโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหทางราชการเปลยนคาวา "เมอง" เปน "จงหวด" ทวทกแหงในพระราชอาณาจกร เมองสมทรสาครจงไดเปลยนเปน จงหวดสมทรสาคร ตงแตบดนนเปนมาจนถงทกวนน

อนง ในป พ.ศ. 2440 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (รชกาลท 5) ไดมพระราชดารทจะสรางสรรคความเจรญใหแกทองถนโดยใชรปแบบการปกครองแบบสขาภบาล และเมอวนท 18 มนาคม พ.ศ. 2448 มพระบรมราชโองการใหยกฐานะตาบลทาฉลอมเปนสขาภบาล เรยกวา "สขาภบาลทาฉลอม" จงถอไดวาสขาภบาลทาฉลอมเปนสขาภบาลแหงแรกในหวเมองของประเทศไทย

16

สถานททองเทยว

จงหวดสมทรสาครมสถานททองเทยวทนาสนใจหลายอยางดวยกน เชน แหลงผลตเบญจรงคนากง นาเกลอ,บานปากคลองประมง,แหลงดนกชายเลนโคกขาม

แหลงดนกชายเลนโคกขาม

บานปากคลองประมง

แหลงผลตเบญจรงค ตาบลนาด

นาเกลอ

17

การละเลน และกฬาพนบานไทย

กฬาไทยจดเปนศลปวฒนธรรมไทยแขนงหนงทมเอกลกษณ มความงดงามและทรงคณคา ซงบรรพบรษไดคนคด สบสาน ถายทอดและพฒนามาจนถงทกวนน การเลนกฬานอกนจากจะชวยใหรางกายไดเคลอนไหวกลามเนอ สรางความแขงแรงและหางไกลจากโรคภยไขเจบแลว กฬาหลายประเภทยงชวยใหผเลนไดฝกฝนสมาธ มความคดสรางสรรค มไหวพรบปฎภาน รจกแกปญหาเฉพาะหนา สามารถหลบหลกคตอสได กฬาบางชนดใชผเลนเปนหมคณะ ทาใหผเลนรจกมความรกความสามคค ความรบผดชอบตอหนาทของตนเอง มความเปนนาหนงใจเดยวกน ตลอดจนเปนคนมนาใจเปนนกกฬา รแพ รชนะ และรอภย กฬาไทยทบรรพชนไทยคนคด และถายทอดมาสลกหลาน บางชนดกลายเปนตานานและความทรงจา และบางชนดยงคงมการเลนกนอย แมวาจะถกปรบเปลยนไปใหทนยคสมยกตาม แตดวยความสานกของความเปนไทย เราควรรวมกนสนบสนนและรวมสงเสรม ภมปญญากฬาไทย ใหอนชนรนหลงไดรจกและรวมกนอนรกษตอไป

18

กฬาวาวไทย คาวา”วาว”เปนคาทคนไทยทกชนชนทกสมยคนเคยและสมผสมาตงแตเดกๆ ไมวาจะเปน

ประชาชน ขาราชบรพารและพระมหากษตรย แตในทน จะกลาวถงวาวจฬา-ปกเปา ซงเปนวาวเอกลกษณของไทย ซงแสดงถงศลปะและวฒนธรรมของประเทศไทย ทงยงเปนกฬาประเภทหนง ในสมยโบราณทพระมหากษตรยของไทยในอดต ทรงโปรดปรานและจดใหมการแขงขนหนาพระทนงอกดวย การเลนวาวในประเทศไทย มมาตงแตกรงสโขทย(พ.ศ.๑๗๘๑-๑๙๘๑) คอสมยของพอกรงศรอนทราทตย (หรอพระรวง) วาวทรจกกนมาก ไดแก "วาวหงาว" หรอ”วาวดยดย” ซงจะใชชกขนในพธ "แคลง" ทกหนทกแหง เปนความเชอของประชาชนในสมยนนวาเพอเปนการเรยกลมหรอความโชคดใหเกดขน จงอาจกลาวไดวา "วาวหงาว" เปนวาวทเกาแกทสดของไทย ในสมยกรงศรอยธยา (พ.ศ. ๑๘๙๓-๒๓๑๐) คาวา “วาวจฬา" ปรากฏชอขนในสมยน และยงสามารถชวยในการรบไดชนะ กลาวคอ ไดนาวาวจฬาขนและผกหมอกระสนดนดาโดยใชชนวนถวงเวลาและชกใหขามไป ในแดนของ ฝายตรงขาม ทาใหเกดระเบดไฟไหมขน ทหารฝายอยธยากเขาเมองได สมยแผนดนของพระพทธเจาเสอซงโปรดการชกมวยแลวยงโปรดการเลนวาวและควาจฬาปกเปากบ ขาราชบรพารเสมอๆ คาวา "วาวปกเปา" จงเปนวาวอกชนดหนงทปรากฏขนในสมยนและเปนทรจกกนแพรหลายตงแตนนมา

19

สมยรตนโกสนทร ในราชวงศจกร พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงโปรดการแขงขนวาวจฬา-ปกเปามาก จดการแขงขนกลางแจง (ทองสนามหลวงในปจจบน) เปนทสนกสนานเมอเวลาทวาวสายใดชนะพระองค กทรงโปรดพระราชทานถวยรางวลใหการแขงขนเรมมมาตงแต พ.ศ. ๒๔๙๙ เปนตนมา โดยพระองคเสดจเปนองคประธานในการแขงขนเปนประจาทกป จนสนรชสมยของพระองค

ฉะนนจงจดไดวาวาวจฬา-ปกเปา เปน

วาวเอกลกษณของชาตไทยชาตเดยวเทานนทสามารถนามาเลนใชตอสกนไดในปจจบนไดจดการแขงขนวาว "จฬา-ปกเปา" ขนเปนประเพณของกฬาไทย โดยใชชอวา "งานประเพณกฬาไทย" ททองสนามหลวง ซงจดการแขงขนกฬาของไทย อาทเชน ตะกรอ กระบกระบอง หมากรก และทสาคญคอ การแขงขนวาวจฬา-ปกเปา ซงงานนจดโดยสมาคมกฬาไทยในพระบรมราชนปถมภ และยงไดรบความรวมมอจากการทองเทยวแหงประเทศไทย หนวยงานของภาครฐบาลและเอกชนอนๆ รวมกนอกดวย

20

กตกาการแขงขนวาว จฬาสายเรว สนามแขงขน - ใหมพนทโลงกวาง ขนาดประมาณ 80 เมตร X 100 เมตร ( กวาง X ยาว ) ขนาดของวาวจฬาสายเรวทใชในการแขงขน แบงออกเปน 3 ขนาด - ขนาดของอกวาว 50 เซนตเมตร - ขนาดของอกวาว 75 เซนตเมตร - ขนาดของอกวาว 100 เซนตเมตร สวนอน ๆ ของตววาวไมกาหนด ในการแขงขนแตละคราว คณะกรรมการจดการแขงขนอาจ พจารณาไมจดแขงขนวาวขนาดใดกได ตามความเหมาะสม หลกเกณฑการแขงขน

การนาวาวขนแขงขนแตละรอบใหนาขนกลมละ 10-20 ตวหรออยในดลพนจของคณะกรรมการทจะกาหนดตามความเหมาะสม วาวแตละกลมทขนแขงขนใหลอยตวอยในอากาศครงละไมเกน 20 นาท เพอใหกรรมการพจารณาตดสน วาวตวใดขนไมได ภายใน 5 นาท เมอเรมสญญาณ กรรมการจะไมพจารณาตดสน และใหตดออกจากการแขงขน

เมอวาวขนสงพอประมาณ และยนไดแลวใหนาสายวาวไปผกหลก ใหสายวาวแตละสายรอกรรมการมาตดสน หามมการกระทาใด ๆ ทจะทาใหวาวสาย (กระตกสายวาวชวย) เมอหมดเวลาแลวกรรมการจะใหสญญาณหมดเวลา ใหวาวทกสายนาวาวลงทนท กรรมการจะประกาศผลวาวทผานการแขงขน และผานเขารอบรองชนะเลศ เมอพจารณาตดสนเสรจสนทกกลมแลว

21

การตดสนการแขงขนวาวแตละครง จะแบงออกเปน 3 รอบ คอ · รอบคดเลอก · รอบรองชนะเลศ · รอบชงชนะเลศ การตดสนแตละรอบ คณะกรรมการจะเปนผกาหนดคดวาวทชนะการแขงขน รอบละกตว โดยจะประกาศแจงใหทราบกอนการแขงขน กรรมการตดสน กรรมการผทรงคณวฒทแตงตงจานวน 5 ทาน โดยมคะแนนการตดสนทานละ 24 คะแนน การใหคะแนน และการตดสน การใหคะแนน ใหเปนไปตามหลกเกณฑ ดงตอไปน 1. วาวตวใดสงเรว เหนไดชดเจนวาเหนอกวาตวอน ๆ ให 6 คะแนน 2. วาวตวใดยนไดเรว เหนไดชดเจนวาเหนอกวาตวอน ๆ ให 8 คะแนน 3. วาวตวใดสายเรวและนง (ไมสายไปมา) เหนไดชดเจนวาเหนอกวาตวอนๆให 10 คะแนน รวม 24 คะแนน การตดสน ใหนาคะแนนรวมจากกรรมการทง 5 ทาน มาเรยงลาดบ และตดคะแนนทสงทสดและคะแนนตาสดออก รวมคะแนนทเหลอแลวหารดวย 3 ใหเปนคะแนนของนกกฬาผนน จากนนใหนาคะแนนทไดแตละสายวาว มาเรยงลาดบจากมากไปหานอย และใหคดวาวตวทไดคะแนนสงสดเรยงลาดบลงมา ตามจานวนทกรรมการตองการ ในกรณทมคะแนนเทากน ใหพจารณาดงตอไปน ใหดจากคะแนนสายเรว (ขอ 3) ถาวาวตวใดมคะแนนสงกวาใหเปนผชนะ ถาคะแนนยงเทากนอก ใหดจากคะแนนยนเรว (ขอ 2 ) ถาวาวตวใดมคะแนนมากกวาใหเปนผชนะ ถาคะแนนยงเทากนอก ใหดจากคะแนนสงเรว (ขอ 1 ) ถาวาวตวใดมคะแนนมากกวาใหเปนผชนะ ถาคะแนนยงเทากนอกใหครองตาแหนงชนะรวมกน และใหเลอนคะแนนลาดบรองขนมาเรยงเปนอนดบ 1 หรอ 2 หรอ 3 ตอไป

22

รางวลการแขงขน ตดสนผเขารวมแขงขนแตละประเภทตามขนาดอกวาว ดงน § รางวลชนะเลศอนดบ § รางวลรองชนะเลศอนดบหนง § รางวลรองชนะเลศอนดบสอง § ประกาศนยบตรใหกบรางวลชมเชย การตความในกตกา การวนจฉยปญหาใดๆ หรอการตความใด ๆ ทเกยวกบกตกาการแขงขน หรอการชขาดการกระทาของผเขาแขงขน นอกจากทระบไวในกตกาน ใหนายสนามซงไดรบการ แตงตงใหปฏบตหนาทดแลควบคมการแขงขนเปนผชขาด และถอเปนขอยต หมายเหต ใหผแขงขน นาวาวมาผกคอซง พรอมๆ กนตอหนาคณะกรรมการ กอนเรมการแขงขน

23

24

จงหวดสมทรสงครามหรอเมองแมกลอง ในอดตคอแขวงบางชางของเมองราชบร แขวงบางชางมศนยกลางอยทตาบลบางชาง อาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม (ตามการแบงเขตการปกครองในปจจบน (พ.ศ. 2554)) แขวงบางชางมอกชอวาสวนนอก ตอมาปลายสมยกรงศรอยธยาตอเนองกบสมยกรงธนบรแขวงบางชางแยกออกจากจงหวดราชบรเรยกวา "เมองแมกลอง" สมทรสงครามมความสาคญทางประวตศาสตรในชวงทสมเดจพระเจาตากสนมหาราชสถาปนากรงธนบรเปนราชธาน พมาสงกองทพผานเขามาถงบรเวณตาบลบางกง พระเจาตากสนมหาราชทรงรวบรวมผคนสรางคายปองกนทพพมาจนขาศกพายแพไป ณ บรเวณคายบางกง นบเปนการปองกนการรกรานของพมาเขามายงไทยครงสาคญในชวงเวลานน ชอเมองแมกลองเปลยนเปนสมทรสงครามในปใดนนไมปรากฏแนชดแตสนนษฐานไววาเปลยนราวป พ.ศ.2295 ถงป พ.ศ. 2299 เพราะจากหลกฐานในหนงสอกฎหมายตราสามดวงวาดวยพระราชกาหนดเรองการเรยกสนไหมพนยความไดปรากฏชอเมองแมกลอง เมองสาครบร และเมองสมทรปราการอย และตอมาพบขอความในพระราชกาหนดซงตราขนในรชกาลสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ เมอป พ.ศ. 2299 ความระบวาโปรดเกลาฯ ใหพระยารตนาธเบศท สมหมณเฑยรบาล เอาตวขนวเศษวานช (จนอะปนเตก) ขนทพ และหมนรกอกษร ทบงอาจกราบบงคมทลขอตงบอนเบยในแขวงเมองจงหวดสมทรสงคราม เมองราชบร และเมองสมทรปราการทง ๆ ทมกฎหมายสงหามไวกอนแลว มาลงโทษ (ปถชน บดดาหวง, 2543, หนา 9)

จงหวดสมทรสงครามเปนแผนดนทเกดขนใหมจากการทบถมของโคลนตะกอนบรเวณปากแมนา เกดเปนทดอนจนกลายมาเปนทราบลมแมนาขนาดใหญ ปรากฏชอครงแรกในนาม “แมกลอง” นอกจากนนตามประวตของราชนกลบางชาง (ดเพมเตม ณ บางชาง) สมเดจพระอมรนทราบรมราชนซงทรงเปนพระราชนในพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชและพระบรมราชชนนในพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย และพระญาตวงศ ทรงมพระนเวศนสถานดงเดมอยทแขวงบางชาง สมเดจพระอมรนทราบรมราชนทรงสบเชอสายจากกษตรยราชวงศสโขทยแหงอาณาจกรอยธยาและราชวงศพระรวง (ราชวงศสโขทย) แหงอาณาจกรสโขทย โดยพระราชโอรสสองพระองคแหงราชวงศสโขทยแหงอาณาจกรอยธยาทรงหนราชภยมาตงถนฐานทแขวงบางชาง จงหวดสมทรสงครามจงเปนเมองราชนกลบางชางและราชสกลแหงราชวงศสโขทย มการสบทอดนาฏศลป วรรณศลป และการทาอาหาร (โดยเฉพาะอยางยงอาหารชาววง) ของสมยสโขทยเปนตนมา สมเดจพระศรสรเยนทราบรมราชนซงเคยประทบกบสมเดจพระอมรนทราบรมราชนทแขวงบางชางทรงรบถายถอดการทาอาหารจากทนและทรงเปนผทาอาหารใน กาพยเหชมเครองคาวหวานและวาดวยงานนกขตฤกษ

25

สถานททองเทยว

จงหวดสมทรสงครามมสถานททองเทยวทนาสนใจหลายอยางดวยกน เชน ตลาดรมหบ

วดเพชรสมทรวรวหาร , ,ตลาดนาอมพะวา

ตลาดรมหบ วดเพชรสมทรวรวหาร

ตลาดนาอมพะวา

26

การละเลน และกฬาพนบานไทย

จงหวดสมทรสงคราม มกฬา และการละเลนพนบานทหลากหลาย อาทเชน มวยทะเล กระอวแทงควาย ถบกระดานเลน หยอดหอยหลอด

ถบกระดานเลน

หยอดหอยหลอด

27

กระอวแทงควาย ศลปะการแสดงไทย ทคนไทยอาจยงไมเคยด

กระอวแทงควาย เปนการละเลนของชาวทวายหรอพมา มอญ ตามตานานกลาววา นางกระอวฝนวาไดกนแกงตบควายอยางเอรดอรอย จงรบเราตาโสผสาม ใหไปหาตบควายมาแกง ทงสองจงเขาปาไป

แทงควาย มโคลงครงกรงศรอยธยากลาวถงการเลนกระอวแทงควายวา

จรกางหมหอกเลอง สองประยทธยนยน นางกระอวเพงผวเอน สองประจนมอจอง

แทงเขน ยองยอง ควายเสยว จอแทง

ชอการเลนเรยกวา "กระอวแทงควาย" แตในการเลนนน สามเปนผตอสกบควาย หรออาจเปนไปไดวาขณะทตาโสผสามกาลงตอสกบควายชลมนอย นางกระอวเหนไดทกเลยแทงควายตายกเปนได

สมเดจกรมพระยาดารงราชานภาพ ทรงเลาวา กระอวเปนสามนางกระแอ ชอกระอว และกระแอเปนภาษาทวาย ดงนนกระอวแทงควายจงตรงกบ การเลนนมากกวาตานานทางไทย

ผเลนกระอวแทงควายจะม 4 คน คอ ตากระอว นางกระแอ และควาย (มคนอยตอนหวเปนขาหนาคนหนง และอยตอนทายเปนขาหลงอกคนหนง) การแตงกาย นางกระอวสวมเสอกระเหรยงยาว ชายเสอถงนอง เกลาผมสง ถอหอกใบกวางทาดวยกระดาษ นางกระแอนงผาถง สวมเสอแขนกระบอก หมผาแถบสแดงหอยบา ผดหนาขาว แตมไฝเมดใหญ สวมผมปกหรอเกลาผมสง กระเดยดกระทาย ถอรม การแสดงมงตลกขบขนเปนสาคญ สมเดจกรมพระยาดารงราชานภาพ ทรงกลาววา "ดเปนเลนจาอวดอยางตา" แสดงการลอ ไล ตอส และหลบหลก ในทสดกฆาควายได จงผาทองเอาตบไป

28

กระอวแทงควาย กระอวแทงควายเปนการเลนของทวายหรอของพมา มอญ มผเลน ๔ คน คาวา "กระอว" ไมใชภาษาไทย เปนภาษาทวาย เปนชอสามของนาง"กะแอ" ผเลนชดนม ๔ คน คอ ตากระอว นางกะแอ และความซงใชผเลน ๒ คน อยในชดควาย คอ เปนตอนหวควาย ๑ คน และตอนทายอก ๑ คน ผเลนเปนกระอวใสเสอกะเหรยงยาว ชายเสอคลมถงนอง หวใสลองเปนเกลาผมสง ถอหอกใหญ ใบกวาง ทาดวยกระดาษ ผทเลนเปนนางกะแอ แตงตวเปนผหญง ผดหนาขาว แตมไฝเมดใหญ หวสวมผมปก นงผาถง ใสเสอเอว หมผาแถบสแดงหอยบา กระเดยดกระทาย ถอรม ในขณะเลนใชรมคอยคาควายไวเพอปองกนตว การดาเนนการแสดงไมมอะไรแสดงวายงยากมากนก เพราะเปนการเลนสนกๆ ใหเกดความขบขนมากกวาอยางอน เปนการแสดงการลาควาย ในระหวางทแสดงกทาทาขบขนตางๆ เชน การหลอกลอ หลบหน การไลตดตามระหวางควายและตากระอว ประกอบกบการทาทาทาง ตกอกตกใจของนางกะแอจนผาหมหลดลย เปนทสนกขบขนเฮฮา และทาทางดใจของสองผวเมยเมอฆาควายไดสาเรจ เปนตน นอกจากการละเลนทง ๕ อยางแลว ยงมการราเบกโรงชอวา "ประเลง" คาวาประเลงอาจมาจากคาวา "บรรเลง"

ปจจบนการเลนกระอวแทงควายนน ไมไดมการเลนแลว จะหาดไดกในงานราชพธ หรอตามงานแสดงศลปะ ซงทผานมาไดน ามาแสดงในงาน "มหรสพสมโภชการพระเมร" สมเดจพระพนางฯ ทจะจดขนทสนามหลวง

29

30

นครปฐม เปนออารยธรรมสาคญทมประวตความเปนมายาวนานในแผนดนสวรรณภม จากหลกฐานทางประวตศาสตรกลาววา เมองนครปฐมแตเดมนนตงอยรมทะเล เปนเมองเกาแก มความเจรญรงเรองมานบตงแตสมยสวรรณภม และเปนราชธานสาคญในสมยทวารวด ในยคนน นครปฐมเปนแหลงเผยแพรอารยธรรมจากประเทศอนเดย ซงรวมทงพทธศาสนา นครปฐมจงเปนศนยกลางของความเจรญ มชนชาตตาง ๆ อพยพเขามาตงถนฐานอยเปนจานวนมาก ตอมาไดเกดความแหงแลงขนในเมองนครปฐม เพราะกระแสนาทไหลผานตวเมองเปลยนเสนทาง ประชาชนจงอพยพไปตงหลกแหลงอยรมนา และสรางเมองใหมขนชอ “เมองนครไชยศร” หรอ “ศรวชย” นครปฐมจงกลายเปนเมองรางมาเปนเวลาหลายรอยป จนกระทงพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ขณะททรงยงผนวชไดธดงคไปพบพระปฐมเจดย และทรงเหนวาเปนเจดยองคใหญไมมทใดเทยบเทา ครนเมอไดครองราชย จงโปรดฯ ใหกอเจดยแบบลงกาครอบองคเดมไว โดยใหชอวา “พระปฐมเจดย” ทรงปฏสงขรณสงตาง ๆ ในบรเวณองคพระปฐมเจดยใหมสภาพด และโปรดฯ ใหขดคลองเจดยบชาเพอใหการเสดจมานมสการสะดวกขน

31

ตอมาในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดเรมกอสรางทางรถไฟสายใตผานเมอง นครปฐม ซงขณะนนยงเปนปารก พระองคจงโปรดฯ ใหยายเมองจากตาบลทานา อาเภอนครชยศร มาตงทบรเวณองคพระปฐมเจดยเหมอนเชนครงสมยโบราณ ครงในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว โปรดฯ ใหสรางพระราชวงสนามจนทร เปนทเสดจแปรพระราชฐานและฝกซอมรบแบบเสอปา โดยโปรดฯ ใหตดถนนเพมขนอกหลายสาย รวมทง สรางสะพานเจรญศรทธาขามคลองเจดยบชาเชอมระหวางสถานรถไฟกบองคพระปฐมเจดย ตลอดจนสราง พระรวงโรจนฤทธทางดานทศเหนอขององคพระปฐมเจดยและบรณะองคพระปฐมเจดยใหสมบรณสวยงามดงทเหนอยในปจจบน และไดโปรดใหเปลยนชอจากเมอง “นครไชยศร” เปน “นครปฐม)

สถานททองเทยว

จงหวดนครปฐมมสถานททองเทยวทนาสนใจหลายอยางดวยกน เชนสวนสมนไพรสรรกขชาต,ตลาดทานา,พพธภณฑภาพยนตรไทย,วดพระปฐมเจดยราชวรวหาร

32

การละเลน และกฬาพนบานไทย

เพลงปรบไก

เพลงปรบไก เปนการละเลนบานของชาวบานจงหวดนครปฐม ซงมเลนอยท ตาบลสระกะเทยม อาเภอเมอง จงหวดนครปฐม ผทเปนแมเพลง ในการเลนเพลงปรกไก ชอนางกหลาบ เครออย อยบานเลขท ๑๖ หมท ๘ ตาบลสระกะเทยม อาเภอเมอง จงหวดนครปฐม อปกรณและวธการเลน : เรมตนดวยผเลนเพลงปรบไกประมาณ ๑๐ คน นงยอง ๆ ลง ตรงบรเวณลานหนาบานหรอลานวดหรอหนาศาลเจาทมาแกบน พนมมอ แลวแมเพลงจะรองบทไหวคร โดยแมเพลงรองนาแลวลกคตามทละวรรค เมอจบบทไหวครแลวจะลกขนยนเปนวงกลม แลวเรมรองเพลงปรบไกโดยแมเพลง หรอพอเพลงจะเปนผรองลกคจะปรบมอเปนจงหวะ และในตอนจบบทลกคจะรองเพลงรบวา "ฉา ตะละลา ฉาฉา ฉาฉา ชะ" แลวรองทวนวรรคสดทายทจบบทดวยในขณะทรองเพลงทกคนจะเดนชา ๆ เขาจงหวะทปรบมอเดนเปนวงไปเรอย ๆ เนอรองเพลงปรบไกบทหนงจะม ประมาณ ๓-๔ บท และลกคจะตองรบทกบท เมอจบบทของทานองเพลงปรบไก ๓-๔ บท ทกคนกจะหยดเดนและแมเพลงหรอพอเพลงกจะรองสงเพลง โดยจะรองจากเนอหาของวรรณคดเรองตาง ๆ เชน สงขทอง พระอภยมณ ฯลฯ รองเพยงสน ๆ บทหนงขณะทพอเพลงรองบนสงน ลกคในคณะบางคนกจะรายราทาทาไปตามเนอเรองทรองจนจบบทรองสงกเรยกวา จบ "๑ วง" แลวกรองเพลงปรบไกแตละครงมกจะเปนการแกบนและการรองครงหนง ๆ จะรองสกก "วง" กไดสาหรบเนอรองของเพลงปรบไกทเลนกนในพนบานจะเปนขอความในลกษณะเปนการวาโตตอบกนระหวางชายหญง ไมคอยเปนเกยวพาราส และสานวนภาษาทใชกจะคอนขางหยาบ คอจะวากนตรง ๆ ไมออมคอมหรอเลยง เปนแบบสองแงสองงามเหมอนเพลงพนบานชนดอนและเวลารองมกจะกระแทกเสยงหวนสนในคาทายวรรค

ตวอยางเนอเพลงปรบไก แมเพลง : เลนเพลง ปรบไก มาจนหวไหล ยอกไดเงนบาท กไมถง เงนสลง กไมออก จะเลนทาไม ใหหวไหลมนยอก ลกครบ : เอย เออ เออ เอย จะเลนทาไม ใหหวไหลมนยอก ฉา ตะลาลา ฉา ฉา ฉา ฉา ชะ

การแตงกาย : กแตงแบบพนบาน คอนงผาโจงกระเบน สวมเสอแขนสน มผาคาดเอว ทงชายและหญงแตงแบบเดยวกน

33

โอกาสหรอเวลาทเลน : สาหรบโอกาสทเลนเพลงปรบไก ในสมยกอนจะเปนการเลนเพอแกบน แตปจจบนน การเลนเพลงปรบไกไมคอยแพรหลาย มกจะมการเลนโอกาสทเปนงานแสดงวฒนธรรมของสถานศกษาตางๆ หรอ ของสถานทราชการทตองการจะอนรกษวฒนธรรมไทยไว

คณคา / แนวคด/ สาระ เปนการละเลนทกอใหเกดความสนกสนาน สามคค ในหมประชาชนละแวกเดยวกนและเปนการแสดงทเปนเอกลกษณของทองถน

34

35

เพชรบรเปนเมองทเคยรงเรองมาตงแตสมยโบราณและเปนเมองหนาดานทสาคญของไทยในกลมหวเมองฝายตะวนตก มการตดตอคาขายกบตางประเทศ มหลกฐานชอเรยกปรากฏในหนงสอชาวตางประเทศ เชน ชาวฮอลนดาเรยกวา “พพรย” ชาวฝรงเศสเรยกวา “พพพล” และ “ฟฟร” จงสนนษฐานกนวาชอ “เมองพรบพร” ซงเปนชอเดมของเมองเพชรบร ซงสอดคลองกบชอวดพรบพล ทเปนวดเกาแกวดหนงของจงหวด และทวดแหงนยงเปนสถานทตงเสาชงชาอกดวย

เพชรบร (ศรชยวชรบร) เปนเมองเกาแกมาแตโบราณ เคยเปนอาณาจกรเลก ๆ อาณาจกรหนง บางสมยมเจาผครองนครหรอกษตรยปกครองเปนอสระ บางสมยอาจจะตกเปนเมองขนของอาณาจกรทเขมแขงกวา เจาผครองนครไดสงเครองบรรณาการไปยงเมองจนเปนประจา เพชรบรมปรากฏเปนหลกฐานมาตงแตสมยพระเจาชยวรมนท 7 เชน พระปรางค 5 ยอด ณ วดมหาธาตวรวหาร และปราสาทหนศลาแลง ณ วดกาแพงแลงเปนตน โดยทมาของชอเมองนนอาจเรยกตามตานานทเลาสบกนมาวาในสมยโบราณเคยมแสงระยบระยบในเวลาคาคนทเขาแดน ทาใหชาวบานเขาใจวามเพชรพลอยบนเขานนจงพากนไปคนหาแตกไมพบ จงไดออกคนหาในเวลากลางคนแลวใชปนทใชสาหรบกนหมากปายเปนตาหนไวเพอมาคนหาในเวลากลางวน แตกไมพบ บางกวาเรยกตามชอของแมนาเพชรบร เมองเพชรบรมศลปะวตถมากมาย เปนหลกฐานทแสดงวาเพชรบรเคยเปนบานเมองทมผคนอาศยอยเปนชมชนถาวรมาตงแตสมยทวารวด เชน ศลปะปนปน

เมอถงยคของอาณาจกรสโขทย แมอาณาจกรสโขทยสมยพอขนรามคาแหงแมจะมอานาจครอบคลมเพชรบร แตเพชรบรกยงมอสระอยมาก สามารถสงทตไปจนได ตนวงศของกษตรยเพชรบรในชวงสมยสโขทยคอ พระพนมทะเลศร ผเปนเชอสายของพระเจาพรหมแหงเวยงไชยปราการ ราชวงศนไดครองเมองเพชรบรมาจนถงสมยพระเจาอทองจงไดเสดจไปสถาปนากรงศรอยธยาเปนราชธาน

ในสมยอยธยาตอนตน เพชรบรขนตอกรงศรอยธยาในแบบศกดนาสวามภกดมขนนางควบคมเปนชน ๆ ขนไป แตหลงจากการเปลยนแปลงการปกครองในสมยพระบรมไตรโลกนาถ อานาจในสวนกลางมมากขน เพชรบรยงมความสมพนธใกลชดกบกรงศรอยธยา ดงนนอานาจจากสวนกลางจงมามสวนในการปกครองเพชรบรมากกวาเดม

ในสมยพระมหาธรรมราชา พ.ศ. 2113 พระยาละแวก เจาเมองเขมร ยกกองทพมาทอยธยา มาสกบกองทพอยธยา สไมได แพ หนไป อก 5 ปตอมา พ.ศ. 2118พระยาละแวกยกทพเรอมาทอยธยาอก สอยธยาไมไดอก ยกกองทพกลบไป พ.ศ. 2121 ทางเขมรไดใหพระยาจนจนตยกทพมาตเมองเพชรบร แตชาวเพชรบรปองกนเมองไวได พ.ศ. 2124 อยธยาตดพนรบกบกบฏ พระยาละแวกกเลยชงยกกองทพเรอมาเองมกาลงประมาณ 7,000 คน เมองเพชรบรจงตกเปนของเขมร จนถงสมยสมเดจพระนเรศวรมหาราชทรงตเขมรชนะ เพชรบรจงเปนอสระ โดยพ.ศ. 2136 สมเดจพระนเรศวรฯ พจารณานสย สนดานของเขมรแลว เจบชาพระทย จงยกกองทพไปตเขมร จบครอบครวเอาไวแลวมาไวทอยธยา ตดคอลางพระบาท เพราะชอบฉกฉวยโอกาสขณะทอยธยาตตดทพทอน แตพระองคทานยงมพระเมตตา ใหโอกาสลกชายคนโตของพระยาละแวก กลบไปปกครองเขมรตอ แลวใหระบวา

36

จะตองไมเปนกบฏตออยธยา และตองเปนเมองขนของสยามตอไป และเนองจากทรงโปรดปรานเมองเพชรบรเปนพเศษ จงไดเสดจมาประทบทเมองเพชรบรเปนเวลาถง 5 ป กอนจะทรงยกทพใหญไปปราบพมา และสวรรคตทเมองหาง

เจาเมองเพชรบรและชาวเมองเพชรบรไดรวมเปนกาลงสาคญในการตอสกบขาศกหลายครง นบตงแตสมยสมเดจพระนเรศวรมหาราช สมเดจพระเชษฐาธราชและสมยพระเจาเอกทศน โดยเฉพาะในสมยพระเทพราชานน การปราบปรามเจาเมองนครศรธรรมราชซง แขงเมอง พระยาเพชรบรไดเปนกาลงสาคญในการสงเสบยงใหแกกองทพฝายราชสานกอยธยา อยางไรกดเมองเพชรบรถกตแตกอกครง เมอพมาโดยมงมหานรธราไดยกมาตไทย จนไทยตองเสยกรงศรอยธยาแกพมาเปนครงท 2 นนเอง

เพชรบรในสมยกรงธนบรและกรงรตนโกสนทร

ตงแตสมยสมเดจพระเจาตากสนมหาราชจนถงแผนดนสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ไทยยงคงทาสงครามกบพมามาโดยตลอดซง เจาเมองและชาวเมองเพชรบรกยงคงมสวนในการทาสงครามดงกลาว จนเมอพมาตกเปนขององกฤษ บทบาทของเมองเพชรบรทมตอเมองหลวงและราชสานกจงคอย ๆ เปลยนไป

พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวทรงโปรดปรานเมองเพชรบรตงแตครงยงทรงผนวชอยเมอขนครองราชยแลว โปรดใหสรางพระราชวง วด และพระเจดยใหญขนบนเขาเตย ๆ ใกลกบตวเมองและพระราชทานนามวา “พระนครคร” ตอมาในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว โปรดเกลาฯ ใหสรางพระราชวงอกแหงหนงในตวเมองเพชรบร คอ “พระรามราชนเวศน” หรอทเรยกกนภาษาชาวบานวา “วงบานปน” และดวยความเชอทวาอากาศชายทะเลและนาทะเลอาจบรรเทาอาการเจบปวยได พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวจงโปรดเกลาฯ ใหสรางพระราชวง “พระราชนเวศนมฤคทายวน” ขนทชายหาดชะอาเพอใชเปนทประทบรกษาพระองค

37

สถานททองเทยว

จงหวดเพชรบรมสถานททองเทยวทนาสนใจหลายอยางดวยกน เชน นาพรอนหนองหญาปลอง, อทยานแหงชาตแกงกระจาน, เยยมชมแหลงผลตนาตาลโตนดและนาตาลสดธรรมชาต, ศนวฒนธรรมไทยทรงดาหรอลาวโซง

38

การละเลน และกฬาพนบานไทย

และนอกจากจะมสถานททสาคญตอประวตศาสตรแลวจงหวดเพชรบรยงมการละเลนกฬาพนบานทสบสานตอกนมาตงแตครงอดต หลายชนดกฬา ดวยกน อาทเชน การแขงววลาน ววเทยมเกวยน

การแขงววเทยมเกวยน

กฬาววเทยมเกวยนของชาวอาเภอบานลาด เรมมาจากสนสดฤดการทานาแลวจงไดเอาเกวยนทไมไดใชงานมาวงแขงขน ซงในปจจบนเรกหมบานทเคยเปนลาน แขงขนวา " หวสนาม " บาง " ทายสนาม " " ตนสนาม " เปนตน การแขงขนจะผลดเปลยนกนไป ในแตละทองท ทานองเอาแขกตอบแทนทเคยมารวมใหความสนกครกครน การแขงขนจะเรมชวงเวลาแดดรมลมตก พอพลบคากเลก สวนมากมกนาเกวยนเกาทเลกใชงานแลวมาดดแปลงเพอการแขงขนโดยใชววเทยมเกวยนเลมๆ 2 ตว การแขงขนจะจบกนเปนคแขงขนกน โดยใชระยะทางวงทางตรงประมาณ 100 เมตร (

วงจรง 62 เมตร ) ครงหนงของทางวงจะตองจดทารวเตยๆ กนไมใหวววงออกนอกล สวนมากรวจะใชทางตาลปกหางๆ เปนแนว 2 ขางทางวง

การปลอยววมเสนเรมเรยกวา ผง มนายสนามเปนผดแล ถาใหสญญาณแลวเกวยนแตละเลมออกไมพรอมกน ใหเรมใหม และถาเกวยนวงออกนอกล ซงเรยกวา เสยสนาม กใหเรมตนใหมเชนกน การแขงขนนอกจากววจะวงเรวแลว คนบงคบววทคอยลง ปะฏกกสาคญ เพราะ เปนการกระตนใหวววงสดกาลงจนถงเสนชย การเลอกบาวว ( ววบางตวถนดบาซาย หรอบาขวาไมเหมอนกน ) เลอกคนแทงวว ( คนแทงววทาหนาทเหมอนจอกกลงแซแขงมา ) การแพชนะจะเปนไปตามกตกาทตกลงกน กรณชนะตองชนะแบบขาดลา ถาคค หรอเกวยนสะกนอย และถกอกฝายหนง ลางจนถงเสนชย( เรยกวาเฉยบ ) ไมถอเปนการชนะ สาหรบคนแทงปฏกวว หรอแทงวว เจาของววตองหามาเอง จาเปนจะตองหาคนท ชานาญเพราะจะตองกระตนใหวววงสดกาลงไปยงเสนชย การเลนววเทยมเกวยนอาจมการเดมพนอยบาง ระหวางเจาของวว กบคนด แตมการไดเสยกนเพยงเลกนอย เชา เดมพนดวยสรา สอง สามขวด ความสนกสนานจงอยทวถชวตทเปนลกทง ใกลชดกบวว สามารถบงคบววในการทางาน และการแขงขน การแขงขนววเทยมเกวยน ไดจดใหมการแขงขนบรเวณหนาเขาวงครงแรก ในสมยรชการท 5

39

และในป พ.ศ. 2479-2480 กระทรวงมหาดไทย ไดมอบใหจงหวดเพชรบรสงการแสดงพนบานไปรวมเทศกาลตรษสงกรานต ณ ทองสนามหลวง ( ทงพระเมร ) ทางจงหวดเพชรบรไดสง กฬาววเทยมเกวยน และววระดอก ( ววลาน )ไปรวมแสดงในงานน โดยม ร.อ.ขนชาญใชจกร รน1. และนายเทพ โซะเหม เปนผควบคม ปจจบนอาเภอบานลาดไดจดใหมการแขงขนววเทยมเกวยนขนทกป โดยจดครงแรกวนท 14 กพ. 2541 เพอเปนการฟนฟและอนรกษประเพณอนดงามของทองถน และเปนการสงเสรมการทองเทยวและประชาสมพนธเพชรบรใหเปนทรจกแพรหลายทงประชาชนทวไปและชาวตางประเทศ

กฎกตกาการแขงขนววเทยมเกวยนจงหวดเพชรบร 1. เกวยน 1 เลม ตอ ววเทยม 2 ตว 2. ผเขาแขงขนจะตองใชเกวยนทกรรมการจดให 3. ผควบคมววในเวลาแขงขนเกวยนละ 1 คนใชปฏกปลายแหลมไมเกน 4 ม.ม. บงคบวว 4. การตดสนแพชนะ ใครวงถงเสนชย ( เฉยบ ) กอนถอวาชนะ 5. กรรมการจะใชระฆงเปนสญญาณปลอยวว 6. ระยะทางแขงขน มความยาว 120 เมตร 7. การแขงขนเปนเกมกฬา หากผแขงขนไดรบบาดเจบจะเรยกรองคาเสยหายไมได 8.ววทนามาแขงขนจะตองไดรบการฝกซอมมากอน หากกรรมการพบวาววตน อาจตดสทธเขา แขงขน 9. กรณววเจบสามารถเปลยนววได 1 ตว / ครง แตววทนามาเปลยนตองไมเคยเขาแขงขนในรอบท ผานมา

40

บรรณานกรม จรา จงกล.พพธภณฑสถานวทยา . กรงเทพมหานคร : กรมศลปากรจดพมพเปนอนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ นางจรา จงกล วนท 4 เมษายน พ.ศ. 2532. จรญ มานตรและคณะ.กจกรรมสารวจและออกแบบเพอการจดทาแผนประชาสมพนธ ชมชนมอญหมบานบางกระด เขตบางขนเทยน กรงเทพมหานคร : กรณศกษาชมชนมอญ ตาบลเกาะเกรด อาเภอปากเกรด จงหวดนนทบร. งานวจยในวชา สมมนาการวจยเชงปรมาณและการประยกตใชในการสอสาร หลกสตรปรชญาดษฎบณฑต (สอสารมวลชน) คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ปการศกษา 2549. จฑาทพย เจรญลาภและรงทพย วองปฏการ.เอกสารการสอนชดวชา การจดการทรพยาการการทองเทยว พมพครงท 1, กรงเทพมหานคร : สานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ชาญวทย เกษตรศร.วถไทย : การทองเทยวทางวฒนธรรม กรงเทพมหานคร : อมรนทรพรนตง, 2540. ประเวศ วะส.วฒนธรรมกบการพฒนา , กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภา ลาดพราว. พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต).การพฒนาทยงยน . กรงเทพมหานคร : สานกพมพมลนธโกมลคมทอง ยศ วนตสมบตและคณะ,การทองเทยวเชงนเวศ ความหลากหลายทางวฒนธรรมและการจดการทรพยากร . เชยงใหม : ศนยศกษาความหลากหลายทางชวภาพและภมเสถยร พนชรงษ.”ศาสนาเปรยบเทยบ” . ธนบร : ประทปศาสตร, 2506.”ประเพณเนองในการเกดและประเพณเนองในการตาย”.พมพเปนอนสรณแดนายยบอนซอย พระนคร :โรงพมพไทยวฒนาพานช, 2513. แสงโสม กฤษณามระ.พธโบราณ พมพในงานพระราชทานเพลงศพ ศาสตราจารย อปการคณ อาภรณ กฤษณามระ. กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภา, 2516. สวรรณ เพชรนล.วฒนธรรมและศาสนา. ภาคปรชญา คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง. กรงเทพมหานคร : 2522. ประจกษ ประภาพทยากร.ประเพณตางๆในขนชาง ขนแผน มกรดา 2515.ปราโมทย ทศนาสวรรณ. ละออง ศรสคนธ.เทยวเมองไทย 71 จงหวด พระนคร : คลงวทยา. 2508 อานนท อาภาภรม,สงคมวฒนธรรมและประเพณไทย กรงเทพมหานคร : สานกพมพโอเดยนสโตร,2525

41

คณะผจดทาหนงสอ แผนบนทกขอมล CD พรอมDVD

กรรมการทปรกษา

นายกตต ทองทาบ รองอธการบดสถาบนการพลศกษา ประจาวทยาเขตสมทรสาคร นายสมพงค ตงพงษ ผชวยอธการบดฝายบรหาร นายปฏนนท สบสนต ผชวยอธการบดฝายวชาการ นางสมาล เพชรศร ผชวยอธการบดฝายแผนและพฒนา นายมาโนช เอยมประเสรฐ ผชวยอธการบดฝายกจการนกศกษา นายสมบรณ ชวปรชา ผชวยอธการบดฝายกจการพเศษ นางสาวยพาภรณ สงหลาพอง รองคณบดคณะวทยาศาสตรการกฬาและสขภาพ จ.ส.ต.หญงศรลกษณ กมลรตน รองคณบดคณะศลปศาสตร นายชลช ภรมย รองคณบดคณะศกษาศาสตร นายจตพร ยนยง ผชวยอธการบดฝายวจยและประกนคณภาพ ผศ.ตรวทย องคปรชา หวหนาศนยกฬาเพอความเปนเลศ นางรตนา เพญประยร หวหนาสานกงานรองอธการบดฯ

กรรมการดาเนนงาน

นายสมบรณ ชวปรชา นางอสรย สนสวรรณเมธ นายสมพงค ตงพงษ นายจตพร ยนยง นางสาวยพาภรณ สงหลาพอง นายวทยา ปทมะรางกล นายปฏนนท สบสนต นายเอกชย ถนดเดนขาว นายวศษฎ ปยะมาดา นายอทธพล ชมภนช นางรตนา เพญประยร นายปรชญา สภาพงค นางเพญพรรณ วโรจน นางสาวทกษณา สวาทพงษ นายจกรกฤช บญมาศร นายบญศร ศรมา นางวลพรรณ สวางอรณ นายอาคม บารงโลก นายไวพจน จนทรเสม นางปารชาต เผอกเลก นางสาวณฏฐกฤตา แสงประเสรฐธาร

ผสนบสนนงบประมาณ กองกจการนกศกษาและกจการพเศษ สถานบนการพลศกษา

คณะกรรมการผจดทา

ฝายกจการพเศษ สถาบนการพลศกษา วทยาเขตสมทรสาคร คณะศลปศาสตร สถาบนการพลศกษา วทยาเขตสมทรสาคร คณะศกษาศาสตร สถาบนการพลศกษา วทยาเขตสมทรสาคร คณะวทยาศาสตรการกฬาและสขภาพ สถาบนการพลศกษา วทยาเขตสมทรสาคร

สานกงานรองอธการบด สถาบนการพลศกษา วทยาเขตสมทรสาคร

คณะผจดพมพ

นายพฒนพงษ โลหะพบลย นายบญธรรม ดโนนอด นายชนทต มงคลศลป นางสาวพรรตน ชมขวญ

42

สถาบนการพลศกษาวทยาเขตสมทรสาคร