รายงาน - loei.doae.go.th¸¢ุทธ/KM จังหวัดเลย ปี 57.pdf · สำรบัญ หน้ำ ผลการจัดการองค์ความรู้

รายงาน การจดการองคความร (KM)

พ.ศ. 2557

โดย

กลมยทธศาสตรและสารสนเทศ

ส านกงานเกษตรจงหวดเลย

ค ำนำ

การจดการความร (Knowledge management - KM) คอ การรวบรวม สราง จดระเบยบ แลกเปลยนและประยกตใชความรในองคกรโดยพฒนาระบบจากขอมลไปสสารสนเทศเพอใหเกดความรและปญญาในทสด ซงส านกงานเกษตรจงหวดเลย ไดด าเนนการจดเกบองคความรจากผทจะเกษยณอายภายใน 5 ป ขางหนา เพอจดเกบองคความรทเกดขนในระหวางการปฏบตงาน พรอมเอาน าองคความรมาถายทอดใหแกเจาหนาทในองคกร ซงจะท าใหองคกรบรรลเปาหมายตามวสยทศน พนธกจขององคกร และสงผลดตอการด าเนนงานสงเสรมการเกษตรตอไป กลมยทธศาสตรและสารสนเทศ ส านกงานเกษตรจงหวดเลย

สำรบญ

หนำ

ผลการจดการองคความร (KM) ส านกงานเกษตรจงหวดเลย ปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕7 1

แผนท 1 การถอดองคความรจากผทจะเกษยณอายในอก ๕ ป ขางหนา/ผทรงความร 8

หมวดเทคโนโลยทางการเกษตร - เทคนคการปลกขาวโพดเลยงสตวหลงนา 9 - การผลตพชผกปลอดภยจากสารพษ 10 - วธการผลตปยอนทรยใชเองในไรนา 13 - ขนตอนการผลตขาวเหนยวด าพนธลมผวบนพนทสง 14 - การปลกสตอเบอรในพนทอ าเภอนาแหว 16 - เทคนคการเพมประสทธภาพการกรดยางพาราในฤดฝนของจงหวดเลย 17 - เทคนคการเสรมรากไมผล 19 - การผลตเมลดพนธขาวคณภาพของศนยขาวชมชน 21 - เทคนคการปลกไผเลยงของอ าเภอภกระดง 24 - เทคนคการเพมประสทธภาพการผลตไผนอกฤด 26 - เทคนคการปลกขาวไรแซมยางพารา 28 - การผลตขยายเชอราบวเวอรเรยอยางงาย 30

หมวดงานบญช/พสด - แนวทางการปฏบตงานเกยวกบการเงน/พสด 33 - การเกบรกษาและการท าลายหนงสอราชการ 35

หมวดงานบรหารจดการ - เทคนคการบรหารจดการงานใหไดผลสมฤทธ 37 - การถายทอดความรตามกระบวนการโรงเรยนเกษตรกร 40 - การใหก าลงใจตวเองในการท างาน 42 - เทคนคการท างานสงเสรมการเกษตร 43

หมวดงานเคหกจทางการเกษตร - การแปรรปอาหารจากปลาของกลมแมบานเกษตรกรบานทามะนาว 45 - เทคนคการท ากะหรพฟไสขาวต 47 - ท ากน ท าใช ใกลตว 49 - เทคนคการท าหมยอกระบอกไมไผ 50 - เทคนคการท ากลวยฉาบ 51

หนำ

แผนท ๒ การน า MRCF ไปขบเคลอนงานในภารกจของหนวยงาน 1. การจดท าแผนทขอมล (Mapping) ของ ศบกต./วสาหกจชมชน/ศนยขาวชมชน/ศจช. เพอใชในงานสงเสรมการเกษตร - จดศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล 53 - จดสาธตศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล 56 - การจดชนศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล 60 - จดวสาหกจชมชนของจงหวดเลย 64 - จดศนยขาวชมชนของจงหวดเลย 66 - จดศนยจดการศตรพชชมชน 69 2. การจดท าขอมลเบอรโทรศพทของเจาหนาทสงกดส านกงานเกษตรจงหวดเลย - ขอมลพนฐานของส านกงานเกษตรจงหวดเลย 70 - ขอมลเบอรโทรศพทของบคลากรสงกดส านกงานเกษตรจงหวดเลย ป 2557 71

ผลการจดการองคความร (KM) ส านกงานเกษตรจงหวดเลย ปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕7

การจดการความร (Knowledge management - KM) คอ การรวบรวม สราง จดระเบยบ แลกเปลยนและประยกตใชความรในองคกรโดยพฒนาระบบจากขอมลไปสสารสนเทศเพอใหเกดความรและ ปญญาในทสด การจดการความรประกอบไปดวยชดของการปฏบตงานทถกใชโดยองคกรตางๆ เพอทจะระบ สราง แสดงและกระจายความร เพอประโยชนในการน าไปใชและการเรยนรภายในองคกร อนน าไปสการจดการสารสนเทศทมประสทธภาพมากขน ซงเปนสงทจ าเปนส าหรบการด าเนนการธรกจทด องคกรขนาดใหญโดยสวนมากจะมการจดสรรทรพยากรส าหรบการจดการองคความร โดยมกจะเปนสวนหนงของแผนกเทคโนโลยสารสนเทศหรอแผนกการจดการทรพยากรมนษย รปแบบการจดการองคความรโดยปกตจะถกจดใหเปนไปตามวตถประสงคขององคกรและประสงคทจะไดผลลพธเฉพาะดาน เชน เพอแบงปนภมปญญา ,เพอเพมประสทธภาพการท างาน, เพอความไดเปรยบทางการแขงขน, หรอเพอเพมระดบนวตกรรมใหสงขน ประเภทของความร[แก]ความรสามารถแบงออกเปนประเภทใหญๆ ไดสองประเภท คอ ความรชดแจง (Explicit Knowledge) และความรแฝงเรน หรอความรแบบฝงลก (Tacit Knowledge) ซงความรแบบฝงลก (Tacit Knowledge) เปนความรทไมสามารถอธบายโดยใชค าพดได มรากฐานมาจากการกระท าและประสบการณ มลกษณะเปนความเชอ ทกษะ และเปนอตวสย (Subjective) ตองการการฝกฝนเพอใหเกดความช านาญ มลกษณะเปนเรองสวนบคคล มบรบทเฉพาะ (Context-specific) ท าใหเปนทางการและสอสารยาก เชน วจารณญาณ ความลบทางการคา วฒนธรรมองคกร ทกษะ ความเชยวชาญในเรองตางๆ การเรยนรขององคกร ความสามารถในการชมรสไวน หรอกระทงทกษะในการสงเกตเปลวควนจากปลองโรงงานวามปญหาในกระบวนการผลตหรอไม สวนความรชดแจง (Explicit Knowledge) เปนความรทรวบรวมไดงาย จดระบบและถายโอนโดยใชวธการดจทล มลกษณะเปนวตถดบ (Objective) เปนทฤษฏ สามารถแปลงเปนรหสในการถายทอดโดยวธการทเปนทางการ ไมจ าเปนตองอาศยการปฏสมพนธกบผอนเพอถายทอดความร เชน นโยบายขององคกร กระบวนการท างาน ซอฟตแวร เอกสาร และกลยทธ เปาหมายและความสามารถขององคกร การจดท ารายงานผลการด าเนนงานการจดการองคความร ปงบประมาณ ๒๕๕7 นน คณะท างานการจดการความรสงานสงเสรมการเกษตร ส านกงานเกษตรจงหวดเลย ไดก าหนดกรอบประเดนในการรายงานตามคณะท างานการบรหารองคความร ของกรมสงเสรมการเกษตร เพอใชเปนแนวทางในการจดท ารายงานของหนวยงาน โดยมประเดนตาง ๆ ในการรายงาน ดงน

๑. สถานการณการจดการองคความร ในป 2556 กรมสงเสรมการเกษตร ได ด า เนนการจดการความร เ พ อ เก บรกษา องคความรจากผทจะเกษยณอาย/ผทรงความรไปแลว จ านวน 61 เรอง ส าหรบในป 2557 ขาราชการกรมสงเสรมการเกษตรทมอายตงแต ๕๐ ป ขนไป จ านวน 4,900 คน คดเปนรอยละ ๕๔.05 ของขาราชการทงหมด มอายเฉลย ๔6.90 ป ขาราชการทจะเกษยณอายราชการในอก ๕ ป ขางหนา จ านวน ๒,๐83 คน คดเปนรอยละ ๒3.94 ขาราชการทจะเกษยณอายราชการในอก ๑๐ ป ขางหนา จ านวน 4,855 คน คดเปนรอยละ ๕5.82 (ขอมล ณ วนท 11 ธนวาคม ๒๕๕6) ซงโครงการดงกลาวมก าหนดด าเนนการจน ถงป 2560 ประกอบกบในป 2557 กรมสงเสรมการเกษตรไดมนโยบายและแนวทางการด าเนนงานสงเสรม

การจดการองคความรของส านกงานเกษตรจงหวดเลย ป 2557 หนา 2 จาก 73

การเกษตร ปงบประมาณ พ.ศ.2557 เพอใชเปนกรอบในการท างานและเพอใหเกดการเปลยนแปลงในการท างานสงเสรมการเกษตร เพอใหเจาหนาทของกรมสงเสรมการเกษตรมความ SMART ทงดานองคความร กระบวนการคด การวเคราะห และการบรหารจดการ ซงจะสงผลใหเกษตรกรมความอยดมสขอยางยงยน หลกการส าคญของนโยบายมงเนนการเปลยนแปลงเพอใหเหนบทบาท ตวตน และอตลกษณของนกสงเสรมการเกษตรอยางชดเจนเปนทรจกและยอมรบของเกษตรกรและคนทวไปในฐานะ “ผจดการการเกษตร ในพนท” และ “ผน าการเปลยนแปลง” มระบบและกลไกการท างานในพนททเกษตรกรเขาถงไดงายมการท างานรวมกนและทกฝายไดรบประโยชน โดยท างานในรปแบบ MRCF SYSTEM ซงนโยบายดงกลาวได เนน 3 ประเดน ไดแก 1) การบรหารจดการงานสงเสรมการเกษตรในพนท 2) การบรหารจดการขอมล ๓) การบรหารจดการองคกร

ดงน น คณะท ำงำนกำรบรหำรองคควำมรส ำนกงำนเกษตรจงหวดเลย จงไดก ำหนดแนวทำง กำรด ำเนนงำนกำรจดกำรควำมร ส งำนสงเสรมกำรเกษตร ปงบประมำณ พ.ศ. ๒๕๕๗ ใหมควำมสอดคลองกบนโยบำยและภำรกจของกรมสงเสรมกำรเกษตร รวมทงสอดคลองกบโครงกำรบรหำรก ำลงคนภำครฐฯ ดงกลำวเพอใหบคลำกรของกรมสงเสรมกำรเกษตรเกดกำรแลกเปลยนเรยนรรวมกน มกำรรวบรวมและจดเกบองคควำมรไวในคลงควำมร และน ำองคควำมรไปถำยทอดสบคคลเปำหมำยของ แตละหนวยงำนยอยในทกระดบตอไป

๒. เปาหมาย/วตถประสงค ๒.๑ เพอถอดองคความรจากผทจะเกษยณอาย/ผทรงความร และสนบสนนใหมการสรางแรงจงใจในการน าองคความรและประสบการณทไดผลไปใชในการปฏบตงานสงเสรมการเกษตร และเชอมโยงเครอขายการจดการความรภายในกรมสงเสรมการเกษตร ๒.๒ เพอพฒนาบคลากรใหมทกษะในการใชการจดการความรในการด าเนนงานสงเสรมการเกษตร ๒.๓ เพอน า MRCF ไปขบเคลอนงานในภารกจของหนวยงาน

๓. วธการด าเนนงาน ส านกงานเกษตรจงหวดเลย ไดทบทวนค าสงคณะท างานการจดการความรสงานสงเสรมการเกษตรเดมทมอยเนองจากมการโยกยายบคคลากรในหนวยงานเพอใหการด าเนนการจดการความรสงานสงเสรมการเกษตรเปนไปอยางมประสทธภาพจงแตงตงคณะท างานชดใหมขนเพอท าหนาทบรหารจดการ/สนบสนนการปฏบตงานและสรางแรงจงใจ/ขวญก าลงใจใหบคลากรไดน าการจดการความรไปใชเปนกลไกลขบเคลอนงานตามภารกจหนาทของหนวยงาน ตามขนตอนการจดการความรสงานสงเสรมการเกษตรป ๒๕๕7 ภายใตภารกจและบทบาทหนาทหลกของกรมสงเสรมการเกษตร ซงส านกงานเกษตรจงหวดเลยไดมวธการด าเนนงาน ดงน ๓.๑ ทบทวนผลการด าเนนงาน ไดแก ผลการด าเนนงานจดการความร ผลงานตามบทบาทหนาท/ภารกจ/โครงการ เพอน ามาเปนขอมลพนฐานในการก าหนดเปาหมายการจดการความร ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๗ ๓.๒ ก าหนดบคคลผทรงความรและองคความรทจ าเปนตองใชในการปฏบตงาน โดยใหพจารณาบคคลทจะเกษยณอายเปนเปาหมายหลก (ทงนหากไมมบคคลทเปนเปาหมายหลก ใหพจารณาถอด


องคความรจากผทรงความรในแตละกระบวนงานของหนวยงาน) และก าหนดประเดนในการน า MRCF ไปขบเคลอนงานในภารกจของหนวยงาน ๓.๓ ทบทวนและแตงตงคณะท างาน/ทมงาน เพอท าหนาทบรหารจดการ/สนบสนนการปฏบตงานและสรางแรงจงใจ/ ขวญก าลงใจใหบคลากรไดน าการจดการความรไปใชเปนกลไกขบเคลอนงานตามภารกจหนาทของหนวยงาน ๓.๔ จดท าแผนการจดการความร (KM Action Plan) ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๗ ตามแบบฟอรมท ๑ และ ๒ ภายใตภารกจ และบทบาทหนาทหลกของแตละหนวยงาน ซงก าหนดใหจดท า ๒ แผน ๑) แผนท ๑ เนนเปาหมายเพอพฒนาบคลากรในหนวยงาน (ถอดองคความรจากผ ทจะเกษยณอายในอก 5 ป ขางหนา/ผทรงความร) ๒) แผนท ๒ เนนการน า MRCF ไปขบเคลอนงานในภารกจของหนวยงาน ๓.๕ ใชเวทสงเสรมการเกษตร หรอเวทเฉพาะกจอนๆ เพอพฒนาบคลากรใหมทกษะในการ น าการจดการความรไปใชประโยชนในการด าเนนงานสงเสรมการเกษตรใหเกดผลงานเปนรปธรรมไดอยางแทจรง ๓.๖ ด าเนนกจกรรมตามทไดระบไวในแผนการจดการความร (KM Action Plan) ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๗ พรอมทงท าการบนทก/รายงานความกาวหนาและสรปผลงาน ๓.๗ ด าเนนการรวบรวม/จดเกบและใชประโยชนจากองคความรทไดผล (Best Practices) ตลอดจนสงเสรมและสนบสนนใหบคลากรในหนวยงานน าสอการเรยนรและเทคโนโลยสารสนเทศมาใชเปนชองทางในการเรยนรและพฒนา รวมทงเปนชองทางในการเผยแพรและประชาสมพนธ การด าเนนงานการจดการความรของหนวยงาน (มแบบฟอรมถอดองคความร เ พอพจารณาปรบใชตามความเหมาะสม) กระบวนการจดการความร (Knowledge Management Process) เปนกระบวนการแบบหนงทจะชวยใหหนวยงานเขาใจถงขนตอนทท าใหเกดกระบวนการจดการความร หรอพฒนาการของความรทจะเกดขนภายในหนวยงาน ประกอบดวย 7 ขนตอน ดงน 1) การบงชความร มการจดตงคณะท างานฯ และคณะท างานฯ ประชมหารอพจารณาการจดท าแผนการจดการองคความรทง 2 แผน โดยแผนท 1 คณะท างานฯ ไดก าหนดแผนการคดเลอกบคคลเปาหมายทจะถอดองคความร โดยทประชมจะถอดองคความรจากผทจะเกษยณอาย ป 2557 ซงส านกงานเกษตรจงหวดเลยมผทเกษยณอาย ป 2557 จ านวน 1 ราย สวนแผนท 2 นนคณะท างานฯ พจารณาวาควรด าเนนการจดท าองคความรเกยวกบการจดท าแผนทขอมล(Mapping) ของ ศบกต./ศจช./วสาหกจชมชน/ศนยขาวชมชน เพอใชในงานสงเสรมการเกษตร เนองจากองคความรนสามารถท าใหการท างานสงเสรมการเกษตรในดานพนทมองเหนสภาพพนทชดเจนขนและสามารถวางแผนในการพฒนาการเกษตรในพนทไดอยางถกตอง 2) การสรางและแสวงหาความร คณะท างานไดจดท าแบบจดเกบองคความรตามท กรมสงเสรมการเกษตรไดสงมาใหน าไปจดเกบองคความรกบผทจะเกษยณอายในป 2557-2561 จ านวน 19 ราย ตามแผนท 1 สวนแผนท 2 คณะท างานไดท าการแสวงหาแหลงขอมลทเกยวกบวธการจดท าแผนทขอมล(Mapping) จากคมอ, หนงสอ, วารสารและเวบไซตทเกยวของ 3) การจดความรใหเปนระบบ แผนท 1 คณะท างานฯ ด าเนนการจดเกบองคความรจาก ผทจะเกษยณอาย ป 2557 จนไดรางองคความรจ านวน 19 องคความร สวนแผนท 2 คณะท างานไดท าการน าเอกสารตางๆ ทเกยวของมารวบรวมเพอก าหนดรปแบบในการจดท าเอกสารเกยวกบวธการจดท าแผนทขอมล (Mapping)


4) การประมวลและกลนกรองความร ทง 2 แผน คณะท างานไดท าการปรบปรงรปแบบเอกสารใหเปนมาตรฐาน, ใชภาษาเดยวกน, ปรบปรงเนอหาใหสมบรณ 5) การเขาถงความร คณะท างานฯ พจารณาการท าใหผใชความรนนเขาถงความรทง 2 แผน อยางไรใหงายและสะดวก ซงคณะท างานฯ ไดพจารณาวาจะน าเอาองคความรทไดเผยแพรทางระบบเทคโนโลยสารสนเทศ (IT) เวบไซตของส านกงานเกษตรจงหวดเลย และรวบรวมเปนรปเลมจดเกบไวทหองสมดและกลมยทธศาสตรและสารสนเทศ ส านกงานเกษตรจงหวดเลย 6) การแบงปนแลกเปลยนความร คณะท างานฯ จะด าเนนการทง 2 แผน จดท าเปนเอกสารฐานความร, เทคโนโลยสารสนเทศ และมการน าเอาองคความรทไดมาถายทอดในเวทการสมมนาเชงปฏบตการระดบอ าเภอ เพอใชเปนเวทในการแลกเปลยนความรของกนและกนระหวางเจาหนาทสงเสรมการเกษตรของจงหวดเลย 7) การเรยนร เจาหนาทสงเสรมการเกษตรของส านกงานเกษตรจงหวดเลยเกดระบบการเรยนรจากการสรางองคความรของคณะท างานฯ จนท าใหเจาหนาทสงเสรมการเกษต รมความรและประสบการณใหม แลวน าองคความรทไดรบไปใชในการท างานสงเสรมการเกษตรในพนทตอไปอยางตอเนอง

๔. องคความรทเกดขน คณะท างานการด าเนนการจดการองคความร จดท าองคความรทง ๒ แผน ไดผล ดงน แผนท 1 เนนเปาหมายเพอพฒนาบคลากรในหนวยงาน (ถอดองคความรจากผทจะเกษยณอายในอก 5 ป ขางหนา/ผทรงความร) ไดองคความร ทงหมด 19 เรอง คอ ๑. เทคนคการปลกขาวโพดเลยงสตวหลงนา ๒. การผลตพช ผกปลอดภย ๓. วธการผลตปยอนทรยใชเองในไรนา ๔. เทคนคการผลตขาวไรพนธลมผว (ขาเหนยวด า) ๕. การปลกสตอเบอรในพนทอ าเภอนาแหว ๖. เทคนคการเพมประสทธภาพการกรดยางพาราในฤดฝนของจงหวดเลย ๗. เทคนคการเสรมรากไมผล ๘. การผลตเมลดพนธขาวพนธด ๙. เทคนคการปลกไผเลยงของอ าเภอภกระดง ๑๐. การเพมประสทธภาพการผลตไผนอกฤด ๑๑. เทคนคการปลกขาวไรแซมยางพารา ๑๒. การผลตขยายเชอราบวเวอรเรยอยางงาย ๑๓. แนวทางการปฏบตงานเกยวกบการเงน/พสดของส านกงานเกษตรจงหวดเลย ๑๔. การเกบรกษาและท าลายหนงสอราชการของส านกงานเกษตรอ าเภอทาล ๑๕. เทคนคการบรหารจดการงานใหไดผลสมฤทธ ๑๖. การถายทอดความรตามกระบวนการโรงเรยนเกษตรกร ๑7. การใหก าลงใจตวเองในการท างาน ๑8. เทคนคการท างานสงเสรมการเกษตร 19. การแปรรปอาหารจากปลาของกลมแมบานเกษตรกรบานทามะนาว 20. เทคนคการท ากะหรพฟไสขาวต ๒1. ท ากน ท าใช ใกลตว


๒2. เทคนคการท าหมยอกระบอกไมไผ ๒3. เทคนคการท ากลวยฉาบ แผนท ๒ เนนการน า MRCF ไปขบเคลอนงานในภารกจของหนวยงาน ไดองคความร 1 เรอง คอ การจดท าแผนทขอมล (Mapping) ของ ศบกต./ศจช./วสาหกจชมชน/ศนยขาวชมชน เพอใชในงานสงเสรมการเกษตร

ซงองคความรทง 2 แผนจะจดเกบไวท [email protected] และรวบรวมเปนรปเลมจดเกบไวทหองสมดและกลมยทธศาสตรและสารสนเทศ ส านกงานเกษตรจงหวดเลย องคความรทไดเจาหนาทสงเสรมการเกษตรสามารถน าความรทไดไปใชในการด าเนนงานในพนท และขาราชการบรรจใหมของส านกงานเกษตรจงหวดเลย จะไดมความรพรอมทงประสบการณใหมเกยวกบการเกษตรแลวน าองคความรทไดรบไปใชในการท างานสงเสรมการเกษตรในพนทตอไป

๕. ผลงานทเกดขน เจาหนาทสงเสรมการเกษตรไดน าเอาองคความรทไดจดท าขนไปประยกตใชในการท างานในพนทของตนเองและเพอถายทอดใหแกเกษตรกรทสนใจในเวทตางๆ ในพนท นอกจากนยงท าใหเจาหนาทสงเสรมการเกษตรกระตอรอรนในการท างานมากขน พยายามหาขอมลทตองการเพมเตมเพอน ามาใชพฒนาการท างานของตนเอง นอกจากนยงสงผลใหงานในพนทด าเนนงานไดงายขน และไดขอมลทถกตองสามารถวางแผนงานในการสงเสรมการเกษตรในพนทตวเองไดอยางอยางถกตอง

๖. ปจจยทสงผลตองาน ปจจยทมผลตอการใชการจดการความรของส านกงานเกษตรจงหวดเลย สามารถแบงได ดงน 6.1 วฒนธรรมและพฤตกรรมของคนในองคกร คนในองคกรตองมความเจตคตทดในการแบงปนความร และน าความรทมอยมาเปนฐานในการตอยอดความรของคนรนใหมตอไป องคกรเองตองมวฒนธรรมภายในแหงความไวเนอเชอใจ และใหเกยรตกน เคารพในสทธและความคดของผรวมงานในทกระดบแมเปนบคลากรระดบลางกตาม การเรยนรสามารถเกดขนไดกบทกเรองแมแตสงทเปนขอผดพลาดในอดต 6.2 ผน า และการสรางกลยทธ ผบรหารระดบสงตองมความเชอในคณคาของคนและความรทมในองคกร เขาใจในลกษณะของปญหาและพนธกจขององคกร สงเสรมและสนบสนนความเปนมออาชพในดานตางๆ ใหเกดขน คนหาและเชดชกระบวนการท างานทเปนเลศจากหนวยงานภายใน เปนตนแบบแหงการเปนผรเรมในการแบงปนและเรยนร ก าหนดทศทางในการพฒนาระบบการจดการความรภายใน วางกลยทธในการจดท าระบบการจดการองคความรทจะประสพผลสมฤทธ เชน เลอกเรองทท าแลวเหนผล หรอเรองทมคนเขาใจและมองคความรอยแลวในองคกร ทส าคญทสดคอท าอยางไรใหคนในองคกรอยากน าเรองทตนรออกมาแบงปนโดยไมหวาดระแวงวาจะเสยผลประโยชน ถกแอบอางผลงาน ถกกลนแกลงเพราะอจฉาตารอนตางๆ นานา องคกรทจะประสพความส าเรจในเรองนตองสรางอยบนพนฐานของความไวเนอเชอใจและการใหเกยรตซงกนและกน โดยกญแจส าคญทจะไขประตสโลกทเปดกวางนคอผบรหารสงสดขององคกรนนเอง 6.3 เทคโนโลย ความพรอมของอปกรณทนสมยของเทคโนโลยทสามารถสนบสนนการท างานและการเรยนรของคนในองคกรได การสรางฐานขอมลและการจดการระบบฐานขอมลตลอดจนวธการทจะท าใหคนยอมใชคอมพวเตอรเพอเปนสอกลางในการรวบรวมและสงตอขององคความร ทส าคญคอสรางระบบการปองกนไมใหคนนอกเขามากอกวนและท าความเสยหายแกระบบฐานขอมลภายในได ขณะเดยวกน KM กไมไดหมายความวาตองใชเครองมอและอปกรณแพงๆเพอสรางฐานขอมลขนาดยกษแตไมเออประโยชนตอการใชงานของคนสวนใหญในองคกร ผทดแลระบบนตองมใจเปดกวางและมความเพยรพยายามทจะ

http://[email protected]/


ใหบรการแกผใช เพอใหฐานขอมลและระบบคอมพวเตอรเออประโยชนใหคมคาเงนทลงทนไป อยาลมวาระบบเหลานหมดอายขยเรวมากภายในไมกป 6.4 การวดผลและการน าไปใช จดท าระบบการตดตามและวดผลของการจดการความรและประโยชนจากการน าไปใช เพอสรางแรงขบเคลอนใหคนในองคกรมความกระหายอยากเรยนรและอยากมสวนรวมในการสรางฐานความรใหเกดขนอยางตอเนอง 6.5 โครงสรางพนฐาน การวางระบบการบรหารจดการ การรวบรวมขอมล และการรายงานผลการด าเนนการตางๆ ทจะเออใหแผนงานของการจดการความรประสพผลส าเรจ

๗. ปญหาอปสรรคและแนวทางการแกไข คณะท างานฯ สามารถแบงออกได ดงน 7.1 ปญหาอปสรรคการจดการความรของส านกงานเกษตรจงหวดเลย

บคลากรไมเหนประโยชนโดยตรงทจะเกดกบตวเอง บคลากรน าความรทไดจากการแลกเปลยนไปใชในการปฏบตงานไดนอย

ขาดความตอเนองในความมงมนทจะใหการสนบสนนและเขามามสวนรวมในกจกรรมหรอโครงการ ทงในระดบผบรหารและผปฏบตงาน ซงอาจเกดจากการไมใชงานประจ าทมความผกพนตองรบผดชอบ ผรบผดชอบมงานประจ าทตองรบผดชอบ ซงสงผลกระทบตอการจดท าและตดตามผล

ขาดการมสวนรวมของบคลากรในองคกร การจดการความรซงอาจไมไดมการส ารวจความตองการของบคลากร เปนสาเหตใหบคลากรไมมความรสกผกพนทจะเขามามสวนรวม

ความแตกตางของคนในองคกร การสรางเนอหาและรปแบบการถายทอดไปยงกลมเปาหมาย งานลกษณะนจ าเปนตองม

ทมงานทมความคดรเรมสรางสรรคและตองใชเวลา เครองมอทใชในการรวบรวมความรทไดจากการแลกเปลยนเรยนรรวมกน ซงจ าเปนตองใช

เทคโนโลยในการจดท า เชน การจดท าฐานขอมล ทใชในการรวบรวมความรและดงความร เวบไซตส าหรบการเผยแพรความรและแลกเปลยนความรของบคลากรในองคกร

ขาดการประเมนและตดตามผลการเรยนรอยางเปนรปธรรม แมจะมการประเมนหลงการอบรมแตไมไดเปนการประเมนทเชอมโยงเขากบการปรบปรงผลการปฏบตงานอนเนองมาจากการใชความรทไดจากการอบรมของผเรยน ท าใหไมสามารถใชผลการประเมนเพอตดตามการเรยนรของผเรยนและทบทวนปรบปรงหลกสตรได

ขาดกระบวนการในการออกแบบหลกสตร การพฒนาหลกสตรใชวธน าเนอหามาประกอบเขากนโดยไมมการตงขอก าหนดเกยวกบความตองการในการเรยนของผเรยน ท าใหผเรยนเกดความเบอหนายเนองจากเนอหาของหลกสตรไมตรงกบกบความตองการ

ไมมการฝกอบรมแกสมาชกคณะท างาน ท าใหสมาชกท าหนาทรบผดชอบในการก าหนดแผนปฏบตการในแตละขนตอนขาดความรและทกษะในการท างาน ซงเปนสาเหตท าใหแผนปฏบตการขาดประสทธภาพและประสทธผล

ชวงเวลาทจดอบรมหรอเรยนรมกไมเอออ านวยตอการเขารวมฟง จงจ าเปนตองเพมจ านวนครงในการอบรม หรอจดการอบรมตามสถานทปฏบตงานจรงของแตละหนวยงาน เพมรปแบบการอบรม

ขาดการน าผลการประเมนไปใชเพอทบทวนและปรบปรงการด าเนนงาน


7.2 แนวทางการปญหาอปสรรคการจดการความรของส านกงานเกษตรจงหวดเลย สรางแรงจงใจใหเจาหนาทในการพฒนาตวเองและองคกร โดยการจดการประกวดหนวยงาน

ทมการจดการองคความรดเดน ผบรหารตองกระตน หรอจดกจกรรมแผนงานโครงการใหตอเนองสม าเสมอ ตองมเครองมอทจะใชในการเกบรวบรวมขอมลและสบคนอยางเพยงพอและมคณภาพ เชน

คอมพวเตอร, บรนเตอร เปนตน ควรมการตรวจประเมนทกครงทมการถายทอดองคความร ควรมการคดเลอกองคความรทผไดรบการถายทอดมความสนใจ ควรมการจดการฝกอบรมเกยวกบการจดท าการจดท าองคความรใหกบเจาหนาททรบผดชอบ


แผนท 1 การถอดองคความรจากผทจะเกษยณอายในอก ๕ ป ขางหนา/ผทรงความร องคความรทเกดจากการถอดองคความรจากผทจะเกษยณอายภายใน 5 ป/

ผทรงความร ส านกงานเกษตรจงหวดเลย ป 2557 หมวดเทคโนโลยทางการเกษตร

๑. เทคนคการปลกขาวโพดเลยงสตวหลงนา โดย นายโสคด บญศร ๒. การผลตพช ผกปลอดภย โดย นายจรต สหะ ๓. วธการผลตปยอนทรยใชเองในไรนา โดย นายบญช รตนพลท ๔. เทคนคการผลตขาวไรพนธลมผว (ขาเหนยวด า) โดย นายทองมวน ประสมพล ๕. การปลกสตอเบอรในพนทอ าเภอนาแหว โดย นายทรงสทธ จ านงควฒน ๖. เทคนคการเพมประสทธภาพการกรดยางพาราในฤดฝนของจงหวดเลย โดย นายสพจน อายมา ๗. เทคนคการเสรมรากไมผล โดย นายกองสน อวนด า ๘. การผลตเมลดพนธขาวพนธด โดย นายธงฤทธ จ าศกด ๙. เทคนคการปลกไผเลยงของอ าเภอภกระดง โดย นายโชคชย ชยศร ๑๐. การเพมประสทธภาพการผลตไผนอกฤด โดย นายจอม ผงบญตา ๑๑. เทคนคการปลกขาวไรแซมยางพารา โดย นายส าเนยง เกดไทย ๑๒. การผลตขยายเชอราบวเวอรเรยอยางงาย โดย นายสภาพ สารมะโน

หมวดงานบญช/พสด ๑. แนวทางการปฏบตงานเกยวกบการเงน/พสดของส านกงานเกษตรจงหวดเลย

โดย นางสาวจรพร สขเสรม ๒. การเกบรกษาและท าลายหนงสอราชการของส านกงานเกษตรอ าเภอทาล

โดย นางเพญศร กาญจนสทธ หมวดงานบรหารจดการ

๑. หลกการท างานแบบ “เขาใจ เขาถง พฒนา” โดย นายสวสด สมวรรณ ๒. การถายทอดความรตามกระบวนการโรงเรยนเกษตรกร โดย นายวระเดช ฟองชย ๓. การใหก าลงใจตวเองในการท างาน โดย นายศภชล สบสาย ๔. เทคนคการท างานสงเสรมการเกษตร โดย นายประพฒนพงศ สบสาย

หมวดงานเคหกจทางการเกษตร ๑. การแปรรปอาหารจากปลาของกลมแมบานเกษตรกรบานทามะนาว โดย นางบปผาชาต ไชยพงศ ๒. เทคนคการท ากะหรพฟไสขาวต โดย นางจารพร บตรสระเกษ ๓. ท ากน ท าใช ใกลตว โดย นายอศวน สมตถะ ๔. เทคนคการท าหมยอกระบอกไมไผ โดย นายบวร พรดสต ๕. เทคนคการท ากลวยฉาบ โดย นางสาวเพญศร หนเธาว


หมวดเทคโนโลยทางการเกษตร

แบบจดเกบองคความรในการปฏบตงาน (แผนท 1)

องคความรในการปฏบตงาน เรอง : เทคนคการปลกขาวโพดเลยงสตวหลงนา เจาของความร ชอ : นายโสคด บญศร ต าแหนง : นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด : ส านกงานเกษตรจงหวดเลย วนทบนทกความร : 10 กมภาพนธ 2557

กระบวนการ/ขนตอน/วธปฏบต ชวงระยะเวลาการปลกขาวโพดเลยงสตวหลงนาทเหมาะสม แบงชวงการปลกเปน ๒ ชวง ดงน

๑. การปลกชวง พฤศจกายน - ธนวาคม เปนชวงเวลาทเหมาะสมทสด เพราะอณหภมโดยทวไป จะอยระหวาง ๒๐ - ๒๕ C ซงเปนอณหภมทเหมาะสม รวมไปถงเมอเชาสการเกบเกยวเปนระยะทอากาศรอนและแหงแลง จงสะดวกในการเกบเกยว และสามารถตากแหงไดด (ยกเวนบางปทอณหภมต ามาก ๆ ท าใหพช ชะงกการเจรญเตบโต) ๒. การปลกชวง มกราคม - กมภาพนธ สภาพอากาศคอนขางเยนแลว หลงจากนนอากาศจะรอนขน ท าใหตนขาวโพดมอาการใบเหยวแมความชนในดนจะมเพยงพอกตาม ดนนาสวนมากจะเปนดนเหนยวถงเหนยวจด เมออากาศแหงแลงมกจะเกดการแตกระแหงของผวหนาดน สงผลท าใหกระทบกระเทอนตอรากของขาวโพด นอกจากนการทอณหภมสงมากจะเปนอนตรายตอการผสมเกสร และการสรางเมลดของขาวโพดเชนกน หมายเหต การปลกขาวโพดในเดอนมนาคม ไมเหมาะสมทจะปลก เนองจากอากาศจะรอน สงผลใหตนขาวโพดจะเจรญชา และตองใหน าบอยกวาชวงอน จงไมแนะน าใหปลกในชวงเดอนมนาคม การเตรยมดนปลกขาวโพดในพนทนาควรไถโดยใชผานเจด ไถดนในขณะทดนยงมความชนปานกลาง หลงจากนนจะตอง ยกรองลกฟก ใหสนลกฟกหางกนประมาณ ๗๕ เซนตเมตร เพอทจะใหปลกขาวโพดบนสนรองน หรอจะยกรองกวาง ๑๕๐ เซนตเมตร แลวปลกขาวโพดบนรอง ๒ แถวกได การทตองยกรองในการปลกขาวโพด กเพอประโยชนในการใหน าตามรองลกฟกน การยกรองจะชวย ไมใหรากขาวโพดแชน านานเกนไป เพราะขาวโพดไมชอบน าขง (หากพนทนา ไมสามารถยกรอง ได ไมควรปลกขาวโพด)

ขอแนะน า / เอกสารอางอง การปลก ระยะปลก การดแลรกษา การใสปย การปองกนโรคแมลง และการเกบเกยว ท าเชนเดยวกบการปลกในสภาพไร ยกเวนการก าจดวชพช ควรใชวธกลเทานน เพราะสารเคม ในการควบคมวชพชจะเปนอนตรายตอขาวทจะปลกตามในภายหลงได

ผบนทกความร ชอ – สกล นายเธยรธวช สขะ ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรปฏบตการ สงกด ส านกงานเกษตรจงหวดเลย ตอไดท ส านกงานเกษตรจงหวดเลย โทร. 042-811-643


แบบจดเกบองคความรในการปฏบตงาน (แผนท ๑)

องคความรในการปฏบตงานเรอง : การผลตพชผกปลอดภยจากสารพษ เจาของความรชอ : นายจรต สหะ ต าแหนง : นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด : ส านกงานเกษตรอ าเภอเมองเลย วนทบนทกความร : ๒๕ กมภาพนธ ๒๕๕๗

กระบวนการ/ขนตอน/วธปฏบต

การผลตพชผกปลอดภยจากสารพษมเปาหมายหลกการสงเสรมในรปแบบของกลมเกษตรกรทมความตองการพฒนาการผลตของตนเองเพอลดการใชสารเคม เปนขนเตรยมการผลตสนคาเกษตรอนทรย หรอเพอการรบรองงมาตรฐาน GAP พช หรอการผลตสนคาเกษตรทปลอดภยและไดคณภาพ รวมทงการรกษาสภาพระบบนเวศ มการด าเนนงานเพอน าไปสเปาหมาย คอ

๑. การอบรมแลกเปลยนเรยนร ๒. การทดลองจากภาคทฤษฎไปสภาคปฏบต

กระบวนการผลตจดเวทแลกเปลยนเรยนร (knowledge Sharing : KS) โดยเจาหนาทสงเสรมการเกษตรประจ าต าบลไดรวมแลกเปลยนเรยนรกบเกษตรกรทใชแนวทางการบรหารจดการศตรพชแบบผสมผสาน (Integrated Pest Management : IPM) แตละพนทมาก าหนดวธการผลตและพจารณาวธควบคมศตรพชทงหมดทมอยอยางรอบคอบและน ามาผสมผสานกบวธทเหมาะสมเพอใชลดปรมาณศตรพชเนนในเรองของการปลกพชทแขงแรงโดยการรบกวนระบบนเวศใหนอยทสดและสนบสนนกลไกการควบคมโดยศตรธรรมชาตหวใจหลกของไอพเอม คอ การวางแผนลวงหนา ตดตามสถานการณ เพอคาดการณลวงหนาและเตรยมการณกอนปญหาจะเกดขนจงมหลกการของการจดการศตรพชแบบผสมผสานดงน 1. การปลกพชใหแขงแรงสมบรณ พชทแขงแรงสมบรณจะมความสามารถทนทานตอการท าลายของศตรพช ปจจยตางๆทมผลตอความสมบรณแขงแรงของพชไดแกสายพนธด เมลดพนธมความสมบรณ ตนกลาแขงแรง การเตรยมพนทเพาะปลก การเวนระยะปลกใหถกตอง การปรบปรงดน การจดการปย การจดการน า และการปลกพชหมนเวยน 2. เขาใจบทบาทและอนรกษสงมชวตทมประโยชน โดยการรจกและเขาใจบทบาทของศตรธรรมชาตหรอผปกปองซงท าหนาทอารกขาพชทเกษตรกรปลกการส ารวจระบบนเวศเกษตรอยางสม าเสมอและหลกเลยงการใชสารเคมทเปนพษทจะท าลายศตรธรรมชาตทควบคมศตรพช 3. ส ารวจแปลงสม าเสมอ เกษตรกรมการจดการดแลพชโดยอาศยขอมลสถานการณจรงในแปลงเกษตรกรจะไมใชวธฉดพนตามปฏทนหรอตารางทก าหนดในการควบคมศตรพชมวธการปฏบตดงน (1) ตดตามสถานการณแปลงปลกอยางนอยสปดาหละครงเรองส ารวจดน น า ตนพช ศตรพช ศตรธรรมชาต (2) ท าการตดสนใจโดยใชขอมลสถานการณแปลงปลก (3) ปฏบตทนทเมอจ าเปนเชนเกบไขหนอนถอนพชทถกท าลาย


4. เกษตรกรเปนผเชยวชาญ ในการจดการพชเกษตรกรจะตองท าการตดสนใจจดการพชของตนเองแบบรายวนดงนนเกษตรกรตองเรยนรทจะท าการตดสนใจโดยอาศยการส ารวจแปลงและการวเคราะหสถานการณแปลงปลกพชแตเนองจากสภาวะของพนทเกษตรมความเปลยนแปลงอย ตลอดเวลาและยงมเทคโนโลยใหมๆใหเลอกใชเกษตรกรจงจ าเปนตองพฒนาทกษะและความรของตนอยางตอเนองโดยสามารถปรบปรงวธท าการเกษตรดวยการทดลองและฝกปฏบตและแลกเปลยนขอมลความรระหวางเกษตรกรดวยกน

5. การใชสารชวภณฑและสารชวภาพในการปองกนก าจดศตรพชแทนการใช สารเคมปองกนก าจดศตรพช

การรวบรวมความร (Knowledge Asset :KA) การเตรยมเชอราไตรโคเดอรมา น าเชอไตรโคเดอรมาทเจรญอยในถง 1 กโลกรมผสมกบร าละเอยด 5 กโลกรมและปยอนทรย 40 กโลกรมผสมคลกเคลากนใหทวและพรมน าใหชมกองไวในทรมแลวคลมดวยพลาสตกทงไว 7 วนหรออาจจะผสมเสรจใหมๆ น าไปใชไดเลย

การผลตผกปลอดภยสารพษ ส านกงานเกษตรอ าเภอเมองเลยจดองคความรเรองการผลตผกปลอดภยสารพษมกระบวนการผลตแบงเปน 3 ระยะ 1. ระยะกอนปลกพชผกบางชนดควรแชน ารอนอณหภม 50 องศาเซลเซยสนาน 10-30 นาท หรอคลกเมลดดวยจลนทรยปฏปกษเชน เชอราไตรโคเดอรมา เชอแบคทเรย Bacilussubtilis ขนกบชนดเมลดพนธพชและเชอสาเหตของโรค 2. ระยะการเตรยมแปลงปลก ไถพรวนและตากดน 1-2 สปดาหเพอก าจดแมลงในดนใหเมลดวชพชงอกแลวไถกลบซ าอกครงหนงพรอมทงใชปนขาวปรบสภาพความเปนกรดเปนดางของดนไมใหเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของเชอโรค 3. ระยะพชทก าลงเจรญเตบโต 3.1 การควบคมโรคพช 1) การน าเชอราไตรโคเดอรมาทไดจากการเตรยมไปใช โดยน าไปโรยแปลงปลกผก 7-10 วนอตรา 150-200 กโลกรมตอไรหรอรองกนหลมกอนปลก 1 สปดาห ปรมาณ 100 กรมตอหลมโรยรอบโคนตนหลงปลก 1 สปดาหและกอนพชออกดอกปรมาณ 100 กรมตอตน 2) เกบชนสวนของพชทเปนโรคออกจากแปลงปลกแลวน าไปเผาท าลาย 3) ใชเชอแบคทเรย Bacilussubtilis พนหรอทาแผลตนพชปกตเชอแบคทเรยชนดนจะอาศยอยภายในพชโดยไมกอใหเกดผลเสยหายตอพชทอาศยอยมคณสมบตท เปนเชอจลนทรยตอตานทมศกยภาพในการลดอตราการเกดโรคพชโดยสามารถเขาท าลายเชอโรคพชโดยตรงและสรางสารปฏชวนะไดหลายชนด มคณสมบตเดนของเชอคอมความสามารถในการแกงแยงธาตอาหารไดดกวาจลนทรยชนดอนๆในสภาพแวดลอม ทขาดแคลน 3.2 การควบคมแมลงศตรพช 1) ใชกบดกผเสอกลางคนในแปลงผลตพช (กากน าตาลผสมกบน าอตรา 1 : 1) สวนในขวดพลาสตกเปดขาง เพอลดการปองกนการวางไขของผเสอกลางคน 2) เชอบาซลลส ทรงเยนซส (B.t) ใชอตรา 40-60 กรม ตอน า20 ลตร (4-6 ชอนแกง ผสมน า 1 ปป) ฉดพนใหทวทกสวนของพชทกๆ 5-10 วนในตอนเยนหรอเชาตรควรพนใน


ขณะทแปลงยงมความชนสง หรอควรรดน ากอนพนและใชรวมกบสารเพมฤทธฟอย จะท าใหยาเชอแบคโทสปนเอชพดบบลวพ

ขอแนะน า / เอกสารอางอง ส านกพฒนาคณภาพสนคาเกษตร กรมสงเสรมการเกษตร. ๒๕๕๕. ศตรธรรมชาตทส าคญ. บรษทยไนเตด โปรดกชน เพรส จ ากด. หนา ๔๗, ๕๕ ผบนทกความร ชอ – สกล นายทศนย ทรพยม ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตร สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอเมองเลย ตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอเมองเลย โทร. 042-801-235



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : วธการผลตปยอนทรยใชเองในไรนา เจาของความร ชอ : นายบญช รตนพลท ต าแหนง : นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด : ส านกงานเกษตรอ าเภอปากชม วนทบนทกความร : 21 สงหาคม 2557

กระบวนการ/ขนตอน/วธปฏบต ปจจบนการผลตทางการเกษตรทใชเคมสงมาก การผลตปยอนทรยใชเองในไรนาจงเปนวธการลดตนทนการผลตและเปนการพลกความอดมสมบรณของดนใหกลบมาอกครง

ขนตอนการผลตปยอนทรยชวภาพ 1. จดหาวสดทมในหมบาน เชน หนอกลวยทมความสงไมเกน 1 เมตร โดยใชหนอกลวยทงเหงา น ามาใชมดฝานบาง ๆ พอประมาณไมหนาเกนไป หนอกลวย 5 กโลกรม 2. จดหาภาชนะบรรจ เชน ถงพลาสตก น ากลวยทฝานแลวใสลงในถง ผสมน าลงไป 50 ลตร 3. ใสหวเชอ EM 0.5 ลตร หรอใชสาร พด.2 1 ซอง ตามดวยกากน าตาล 5 ลตร ใชไมคนใหเขากน ปดฝาถง ทงไวประมาณ 20 วน 4. เมอครบก าหนด 20 วน เปดฝาถงออกใส EM 0.5 ลตร หรอใส สาร พด.2 คนใหเขากน ปดฝาทงไวอก 2 วน น าไปใชได

วธการใชปยอนทรยชวภาพ 1. แบบเขมขน ใชปยอนทรยชวภาพ 1 ลตร ผสมน า 2 ลตร ใชท าความสะอาดหองน า เทลงในโถ

สวมหรอใชดบกลนเนาเสย 2. แบบเขมขนปานกลาง ใชปยอนทรยชวภาพ 0.5 ลตร ผสมน า 20 ลตร ใชกบพชทมใบแขง

ไดแก ไมผลตาง ๆ เพอใหพชแขงแรงตานทานโรค ใหผลผลตดขน 3. ใชแบบเจอจาง ใชปยอนทรยชวภาพ 3 ชนแกง ผสมน า 20 ลตร ฉดพนพชทใบและล าตนออน

เชน ขาวหรอพชผกตาง ๆ ไมดอกไมประดบตาง ๆ กสามารถใชใช

ขอแนะน า / เอกสารอางอง - ขอควรระวงในการใช หากใชผสมน าฉดพนตองใชในเวลาทแสงแดดออน ๆ เชน ระยะบายใกลค า หากผสมน าฉดพนระยะแดดจดจะท าใหใบพชแหงเสยหายได เอกสารอางองเพมเตม กรมพฒนาทดน ผบนทกความร ชอ – สกล นายประเวช โฉมนคร ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอปากชม ตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอปากชม โทร. 042-881-439



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : ขนตอนการผลตขาวเหนยวด าพนธลมผวบนพนทสง เจาของความร ชอ : นายทองมวน ประสมพล ต าแหนง : เจาพนกงานการเกษตรช านาญงาน สงกด : ส านกงานเกษตรอ าเภอดานซาย จงหวดเลย วนทบนทกความร : ๒๐ กมภาพนธ ๒๕๕๗


๑. การเตรยมดน ปกตเกษตรกรในพนทอ ำเภอดำนซำย จะเรมเตรยมดน ตงแตชวงเดอนเมษำยน – พฤษภำคม โดยจะเลอกพนทมควำมลำดชนไมมำกนก เพรำะขำวพนธนไมชอบน ำมำก และจะชอบดนทไมแขงหรอออนเกนไป เมอเลอกพนทไดแลว เกษตรกรจะท ำกำรถำงพนท ไถเตรยมดน ๑-๒ รอบ และก ำจดวชพช

๒. การปลก เกษตรกรในเขตอ ำเภอดำนซำยและพนทสง โดยทวไปจะเรมปลกประมำณตนเดอนมถนำยน โดยจะไมเกนวนท ๑๕ มถนำยน ถำชำกวำนนจะมผลตอปรมำณผลผลตและโรคแมลงศตร อตรำเมลดพนธทใช กรณใชคนหยอดจะใชเมลดพนธประมำณ ๑๐-๑๒ กก./ไร แตใชรถหยอดจะใชเมลดพนธประมำณ ๑๕-๒๐ กก./ไร ลกษณะกำรปลกโดยทวไปเกษตรกรจะนยมปลกโดยใชแรงงำนคนหยอด (พนทสวนใหญลำดชน) กำรปลกโดยใชคนหยอดจะสะดวกและประหยดตนทนกวำ สวนผลผลตทได ถำใชคนหยอดโดยทวไปผลผลตจะสงเพรำะแตกกอด ล ำตนไมแนน โรคและแมลงศตรนอย ขอสงเกตและควรจ ำ คอ จะตองปลกหลงจำกฝนตกแลวหนงวน เพรำะดนจะมควำมชนเมลดขำวจะงอกเรวขนและควรคลกเมลดพนธดวยสำรปองกนก ำจดโรคและแมลง ตลอดทงคลกปยเคมสตร ๒๑-๐-๐ หรอ ๑๖-๒๐-๐ หยอดพรอมกบเมลดพนธขำวเมอขำวงอกจะท ำใหตงตวและเจรญเตบโตไดด

กำรคดเลอกเมลดพนธ ควรเลอกเมลดทสมบรณ ปรำศจำกโรคและแมลงศตร สวนมำกเกษตรกรจะคดพนธไวใชเอง โดยกำรคดพนธปนออก และนวดเองเกบใสภำชนะไว จำกนนน ำมำฝดดวยกระดง เพอแยกเมลดลบและพนธปนทงกอนปลก

๓. การดแลรกษา ขำวเหนยวด ำพนธลมผว มคณสมบตอกอนหนงคอ เปนลกษณะเฉพำะของขำวไรทวไป คอ ทนแลง คอนขำงด อำศยน ำฝนจำกธรรมชำต แตสงหนงทท ำใหผลผลตตกต ำกคอ วชพชและโรคแมลง เกษตรกรทสนใจจะปลกขำวเหนยวด ำจะตองวำงแผนในกำรควบคมวชพชใหไดตงแตกำรเตรยมกำรปลก เพรำะจะสงผลใหขำวมคณภำพผลผลตสง โรคแมลงไมรบกวน เกษตรกรในพนทอ ำเภอดำนซำย จะใชวธควบคมวชพช ๒ วธ คอ ๑.ใชสำรเคม ๒.ใชวธธรรมชำต (พนทใหม พนน ำหมกชวภำพเขมขนก ำจดวชพชหลงปลก ๑๕-๓๐ วน) โดยตองอำศยควำมเอำใจใสอยำงดของเกษตรกรเจำของแปลง หมนส ำรวจ ตรวจตรำแปลงขำวของตนอยำงสม ำเสมอนนเอง

๔. การเกบเกยว ขนตอนกำรเกบเกยวจะอยในชวงเดอนตลำคม ประมำณวนท ๑๕ – ๓๐ ตลำคม โดยสงเกตจำกรวงขำว เมลดขำวเรมเปลยนจำกสด ำเขมเปนสทอง เปนสญญำณบอกไดวำกำรเกบเกยวมำถงแลว ลกษณะกำรเกบเกยวขำวบนพนทสง เกษตรกรสวนใหญ จะเกยวขำวเปนก ำหรอมดเลกๆ โดยวำงไวบนตอซง ตำกแดดไวประมำณ ๓ วน จะท ำกำรเกบเขำเครองนวดหรอใชแรงงำนเกษตรกรนวดเอง


ขอแนะน า

ปจจบนไดสงเสรมใหเกษตรปรบเปลยนวธการปองกน ก าจดโรคและแมลงศตรขาว โดยใชสารชวภณฑ ไดแก การฉดพนน าหมกชวภาพความเขมขนสงในการก าจดวชพช แนะน าการใชสมนไพรพนบานในการปองกนก าจดโรคและแมลง การขยายเชอราไตรโคเดอรมาในการแชเมลดพนธ และฉดพนเพอควบคมการเกดโรคจากเชอรา และการขยายเชอราบวเวอเรยในการควบคมและก าจดแมลงศตรขาว ลดการใชสารเคม เพอความปลอดภยตอเกษตรกร ผบรโภค และสงแวดลอม

เอกสารอางอง

ส านกวจยและพฒนาขาว กรมการขาว กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ผบนทกความร ชอ – สกล นางวชราภรณ เนตรพทร ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรปฏบตการ สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอดานซาย จงหวดเลย ตดตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอดานซาย ๑๔ หมท ๑๔ ต.ดานซาย อ.ดานซาย จ.เลย ๔๒๑๒๐ โทร. ๐๔๒๘๙๑๒๘๗



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : การปลกสตอเบอรในพนทอ าเภอนาแหว เจาของความร ชอ : นายทรงสทธ จ านงควฒน ต าแหนง : เกษตรอ าเภอนาแหว สงกด : ส านกงานเกษตรจงหวดเลย วนทบนทกความร : 21 สงหาคม 2557


การปลกสตอเบอรในพนทอ าเภอนาแหว

๑. เตรยมดนส าหรบเพาะตนพนธโดยผสมแกลบดบ,ดนใตกอไผ,ปยหมกคลกใหเขากน ใสถงขนาด ๑๒ นว เตรยมไว (ประมาณเดอนเมษายน)

๒. น าตนพนธทซอมา (อาย ๑ เดอน) ลงปลกประมาณ ๑ เดอน กจะมไหลออกมา เตรยมตอไหลขยายพนธสตอเบอรโดยเตรยมดนใสถงขนาด ๓ x ๕ นว แลวน าไหลทเรมมรากงอก ใชไมไผหกเปนรปตว V ปกกดเสนไหลใหตดกบดนในถง อกประมาณ ๓ วน รากจะงอกลงดนในถง (ตนลก ๑ ) แลว ๒ – ๓ วน (ตนลก ๑ ) จะเกดไหลขนเรากท าการขยายพนธ (ตอไหล) ตอไปเรอย ๆ จนถงฤดปลกหรอเราไดตนกลาเพยงพอ ๓. ท าการปลกประมาณเดอนกนยายน – ตลาคม เตรยมแปลงปลกโดยผสมปยหมกและคลกเชอราไตรโคเดอรมาลงไปในแปลง น าตนกลาลงปลก ใสปยเคมสตร ๒๐-๑๐-๐ อตรา ๕๐ กก./ไร แบงใชเปนระยะ ๆ จนเรมออกดอกใชปยสตร ๑๕-๑๕-๑๕ อตรา ๒๕ กก. / ไร พอตดผล ใชสตร ๑๓-๑๓-๒๑ อตรา ๒๕ กก./ไร การใหน าถาเปนระบบน าหยดใหทกวน ๆ ละ ๑๕ นาท ถาใชสายยางใหวนเวนวน อายเกบเกยวจากเรมปลกลงแปลก อกประมาณ ๗๕ วนเรมเกบเกยว

ขอแนะน า / เอกสารอางอง

- ใชวสดคลมดนทหาไดในพนท เชน ใบหญาคา แทนการใชพลาสตกคลมแปลงเพอลดตนทนการผลต

ผบนทกความร ชอ – สกล นายณฐกร ตอสกล ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรปฏบตการ สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอนาแหว ตอไดท ส านกงานเกษตรจงหวดเลย โทร. 042-897031



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : เทคนคการเพมประสทธภาพการกรดยางพารา ในฤดฝนของจงหวดเลย เจาของความร ชอ : นายสพจน อายมา ต าแหนง : เกษตรอ าเภอภเรอ สงกด : ส านกงานเกษตรอ าเภอภเรอ วนทบนทกความร : 21 สงหาคม 2557


อปกรณ ๑. ถงพลาสตก ๒. แมกเยบกระดาษ ๓. ยางในรถยนต ๔. ชนปน หรอปรนโคด ๕. น ามนยาง ๖. เหลกลวด เบอร 12 ๗. ภาชนะผสม ๘. สกอตเทปใส ขนาด 1"

วธปฏบต ๑. ส ารวจตนยางทจะท ารมกนฝน แลวท าเครองหมายวงกลม หรอรอยกรด 60-70 ซ.ม. ๒. ใชมดขดเปลอกใหเปนรอยเรยบ ๓. น าพลาสตกมาตดเปนสเหลยมคางหม 4 ชน (วดเสนรอบวงของตนยางกอน) ๔. น าพลาสตกทง 4 มาเยบซนใหเปนรม โดยเวนแผนสดทายไว ไมตองซนใหตดกน ๕. ใชลวดเบอร 12 ใสรอยขอบของรม ๖. น าชนปนผสมกบน ามนยางอตราสวน 3:1 ผสมใหเขากน โดยสงเกตใหมลกษณะ

ใกลเคยงกบดนน ามน ๗. น ารมทส าเรจรปแลวไปตดตงกบตนยาง โดยใหหางจากรอยกรดประมาณ 60-70 ซ.ม. ๘. ใชแมกเยบกระดาษเยบรมตดกบตนยาง ใชยางรถยนตขนาดความกวาง 1 ซ.ม. พนรอบ

ตนยาง ๙. น าชนปนทผสมแลวทาทบรอยทพนรอบตนยาง เพอกนรอยรวรอยซมของน าฝน ๑๐. ใชสกอตเทปใสปดรอยตอ

ตนทน อปกรณและตนทนเฉลยตอตน 8.50-12.97 บาท (ตนทนขนอยกบราคาและขนาดวสด)



ผลทไดรบ ๑. เพมวนกรด กรดไดสม าเสมอ ๒. เพมผลผลต/ตน/ป ๓. เพมรายไดและผลตอบแทนแกเกษตรกรชาวสวนยาง ๔. เพมศกยภาพดานแรงงาน

โรค/และผลกระทบ : ไมมโรคและผลกระทบกบตนยาง ผบนทกความร ชอ – สกล นายทรงกลด พมใจ ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรปฏบตการ สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอภเรอ ตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอภเรอ โทร. 042-899-058



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : เทคนคการเสรมรากไมผล เจาของความร ชอ : นายกองสน อวนด า ต าแหนง : เกษตรอ าเภอทาล สงกด : ส านกงานเกษตรอ าเภอทาล วนทบนทกความร : 21 สงหาคม 2557


วสด / อปกรณ ๑. มดคทเตอร ๒. กรรไกรตดแตงกง ๓. เทปใส ๔. กงไมทเตรยมไวตอน

วธท า 1. ท าการเพาะเมลดทเปนตนตอบรเวณโคนตนมะมวงทจะท าการเสรมราก ระยะหางจากโคนตน 20-30 เซนตเมตร 2. เมอตนตอทเพาะดวยเมลดมขนาดทเหมาะสมกจะสามารถท าการตอกงได หลงจากการเพาะประมาณ 8-12 เดอน 3. ท าแผลบนตนพนธดทท าการเสรมรากหรอค ายน โดยเฉอนเขาเนอไมเปนมมเอยงขนประมาณ 20-30 องศา คลายวธการตอกงแบบเสยบขาง 4. เตรยมตนตอแบบรปลม โดยใหแผลดานในยาวกวาแผลดานนอก 5. เสยบตนตอเขาในรอยแผลใหแนวเยอสมผสกนมากทสดแลวพนดวยพลาสตกหมรอยแผลใหแนน 6. ท าการบ ารงรกษาตนมะมวงดวยวธการแบบปกต ทงการใหน าและใสปย ใชระยะเวลาอยางนอย 1 เดอน แผลททาบตดกนจะสนทจงเอาพลาสตกทหมแผลออก จะไดรากของมะมวงเพมขนท าใหมะมวงตนพนธสามารถหาอาหารไดเพมมากขนอกทงยงชวยเสรมความแขงแรงใหกบโคนตน

ประโยชนของการเสรมราก ตนไมทเสรมรากไมกลายพนธ ใหผลดกและใหญ รสชาตเหมอนเดม มรากแกวทแขงแรงเจรญเตบโตไดเรว ปองกนลม มความแขงแรง เปนการท าสาวตนไมทางราก



ไมผลทกชนดสามารถน ามาเสรมรากได ในการเสรมรากตนไมตองใชไมตระกลเดยวกนเทานนในการเสรมราก แตถาเปนมะมวง แนะน าใหเอาเมลดมะมวงกะลอนจะด เพราะทนตอสภาพดน ฟา อากาศ ไดดมาก มะมวงทผานการเสรมรากแบบสมบรณแลวจะชอนไชหาอาหารไดมากขนสงผลใหผลตเพมขนเกอบเทาตว

ผบนทกความร ชอ – สกล นางรชน มณรตน ต าแหนง เจาพนกงานเคหกจเกษตรช านาญงาน สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอทาล ตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอทาล โทร. 042-889-809



องคความรในการปฏบตงาน เรอง การผลตเมลดพนธขาวคณภาพของศนยขาวชมชน เจาของความร ชอ นายธงฤทธ จ าศกด ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการพเศษ สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอวงสะพง วนทบนทกความร 1 กรกฎาคม 2557

กระบวนการ/ขนตอน/วธปฏบต การผลตเมลดพนธขาวคณภาพของศนยขาวชมชน

วธการด าเนนงาน 1. การคดเลอกพนทด าเนนงาน

1.1 พนทศนยขาวชมชนเกา ศนยทด าเนนการตอเนอง โดยเจาหนาทสงเสรมการเกษตร ประเมนผลการด าเนนงานและความพรอมของชมชนรวมทงความตองการของสมาชก ในการด าเนนการศนยขาวชมชน

1.2 พนทใหม ใหพจารณาคดเลอกพนทและชมชนทเหมาะสมและมความพรอมในการด าเนนงานโดยมหลกเกณฑในการคดเลอก ดงน

(1) เกษตรกรมความตองการในการผลตเมลดพนธเพอจ าหนาย (2) มพนทนาเหมาะสมในการเพาะปลกขาว (3) มหนวยงานตางๆสนบสนนในการด าเนนงานไดแก อบต./เทศบาล ศนยบรการ

และถายทอดเทคโนโลยการเกษตร เกษตรต าบล/เกษตรอ าเภอ/เกษตรจงหวด /สหกรณ เปนตน 1.3 ก าหนดลกษณะของศนยขาวชมชน โดยแบงเปน 3 กลม ดงน (1) ศนยขาวชมชนทมความพรอมในการด าเนนงานธรกจเปนศนยทมความพรอมทง

ดานองคความร วสดอปกรณ และการตลาด สามารถผลตเมลดพนธไดจ านวนมาก เปนศนยกลางการถายทอดเทคโนโลยและตอยอดกจกรรมดานการตลาดและแปรรปขาวเปลอกไดดวย

(2) ศนยขาวชมชนทมความพรอมในการด าเนนงานบางสวน สามารถด าเนนการเปน ผจดท าแปลงผลตเมลดพนธ แตขาดความสามารถดานปรบปรงสภาพเมลดพนธและการตลาด เปนศนยกลางการถายทอดเทคโนโลยและตอยอดกจกรรมประสานงานดานการตลาดเมลดพนธและขาวเปลอกรวมกบภาคเอกชนหรอผประกอบการ

(3) ศนยขาวชมชนทมก าลงการผลตเมลดพนธไมมากนก สามารถผลตใหบรการชมชนในลกษณะการใหยมแลกเปลยน นอกจากกจกรรมผลตเมลดพนธยงเปนศนยกลางของชมชนดานการผลตขาว และวฒนธรรมขาวดวย


2. การผลตและกระจายเมลดพนธด 2.1 การผลตเมลดพนธ (1) การถายทอดความรในการผลตเมลดพนธ โดยจดเวทแลกเปลยนเรยนร (KM)

ส าหรบชาวนาผจดท าแปลงผลตเมลดพนธ (Seed producer) ศนยละ 20 ราย โดยมวตถประสงค เพอแลกเปลยนเรยนร ในการผลตเมลดพนธขาวโดยเนนประเดนเทคโนโลยทเปนปญหาในการผลตเมลดพนธขาว เพอใหสามารถแกไขปญหาและสามารถผลตเมลดพนธดได ตามเปาหมายของศนยขาวชมชน โดยศนยเกาป 2554 และป 2555 ด าเนนการจดเวทแลกเปลยนเรยนรตามกระบวนการโรงเรยน จ านวน 3 ครง โดยจดใหมแปลงเรยนรในพนทสวนหนงของแปลงผลตเมลดพนธขาว

(2) จดท าแปลงผลตเมลดพนธด ขนาด 200 ไร (ชาวนาไขแดง) โดยพจารณาคดเลอกพนททมความเหมาะสมในการจดท าแปลงผลตเมลดพนธขาว ไมเสยงตอภาวะฝนแลงหรอน าทวม และคดเลอกจากเกษตรกรทมความสมครใจและสนใจในการผลตเมลดพนธขาว ทงนโดยมเกษตรกรผจดท า แปลงประมาณ 20 ราย หรอมากกวากได และกรณเปนศนยเกาอาจจะพจารณาคดเลอกสมาชกผจดท าแปลงใหมกไดหากสมาชกเดมมการด าเนนงานไมเปนไปตามเปาหมาย

- การสนบสนนเมลดพนธ ศนยขาวชมชนทไดสนบสนนการด าเนนงาน ในปงบประมาณ 2554 และป 2555 กรมการขาวสนบสนน ศนยละ 2 ตน

2.2 การกระจายเมลดพนธ (1) ศนยวจยขาวรวมกบส านกงานเกษตรจงหวด/อ าเภอ ด าเนนการจดประชม

คณะกรรมการศนยขาวชมชนรวมกบผน าในชมชน เพอวางแผนการกระจายเมลดพนธในชมชน (2) ศนยวจยขาวรวมกบส านกงานเกษตรจงหวด/อ าเภอ ด าเนนการประสานงานกบ

หนวยงานสวนทองถน เพอขอความรวมมอในการสนบสนนการกระจายเมลดพนธขาวในชมชน 3 พฒนาศกยภาพชาวนาและถายทอดเทคโนโลย 3.1 การพฒนาชาวนา

(1) จดอบรมเกษตรกร หลกสตร “การพฒนาศกยภาพแกนน าชาวนา” โดยใหสถาบนการศกษา ด าเนนการฝกอบรมเกษตรกรทเปนสมาชกศนยขาวชมชนทไดจดตงไปแลว และเคยผานการอบรมชาวนาชนน าของกรมการขาว เพอเพมพนสมรรถนะความรในดานขาวและดานการสงเสรมใหสามารถท าหนาทในพนทไดอยางมประสทธภาพ ศนยละ 2 คน

(2) จดการประชมเพอถายทอดเทคโนโลยดานขาวใหแกชาวนามออาชพ โดย ศนยวจยขาว ด าเนนการถายทอดความรใหแกสมาชกศนยขาวชมชนตอเนองปท 1 และ 2 โดยด าเนนการรวมกบชาวนาชนน า ถายทอดความรเกษตรกรสมาชกผใชเมลดพนธในศนยขาวชมชนแหงละ 20 คน โดยเนนความรดานการปลกขาวตามระบบการรบรองการผลตขาว (GAP)

3.2 การพฒนาเจาหนาท ส านกงานเกษตรอ าเภอ จดประชมชแจงเจาหนาทผเกยวของ เพอชแจงการด าเนนงานโครงการ รวมทงรวมจดท าแผนปฏบตงาน และตดตามความกาวหนาในการด าเนนงาน


4. การก ากบดแลการปฏบตงาน 4.1 การตดตามใหค าแนะในการด าเนนงาน เจาหนาทผรบผดชอบงานศนยขาวชมชนใน

ระดบอ าเภอ ตดตามการด าเนนงานศนยขาวชมชน เพอใหค าแนะน าในการพฒนาศนยขาวชมชน อยางนอยศนยละ 5 ครง


จฑามาศ จงศร “การคดเลอกเมลดพนธขาว”. ”(ออนไลน). กลมพฒนาเทคโนโลยการเผยแพร, ส านกพฒนาการถายทอดเทคโนโลย, กรมสงเสรมการเกษตร. แหลงทมา : http://www.Prdnorth.in.th (วนท 27 มนาคม 2557). กรมการขาว. “องคความรเรองขาว”. ส านกวจยและพฒนาขาว, กรมการขาว.”. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.ricethailand.go.th . (วนท 27 มนาคม 2557).

ผบนทกความร ชอ – สกล นางน าเยน ศรพฒน ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอวงสะพง ตดตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอวงสะพง โทร. 042 - 841430

http://www.prdnorth.in.th/



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : เทคนคการปลกไผเลยงของอ าเภอภกระดง เจาของความร ชอ : นายโชคชย ชยศร ต าแหนง : นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด : ส านกงานเกษตรอ าเภอภกระดง วนทบนทกความร : 21 สงหาคม 2557


พนธทใชในปจจบนและประวตการใชพนธ

พนธทเกษตรกรเลอกใชเปนไผเลยงพนธเบา เปนพนธทสามารถใหหนอไผ ออกในชวงฤดฝน และสามารถผลตเปนหนอไผนอกฤดไดดมาก เพราะมลกษณะเดน คอ ถาไดน า ไดปยแลวจะใหหนอทนท ถาการปลกมการบ ารงรกษาด ผลผลตกยงจะเพมมากขนจงเปนสาเหตทท าใหเกษตรกรตดสนใจเลอกใช โดยเกษตรกรไดไปขอซอตนตอพนธมาราคาตนละ 5 บาท แลวน ามาช าเองเมอแตกใบออกรากแลวจงน ามาปลก

กระบวนการผลตการปลกไผเลยง 1. ไถเตรยมพนท 2. ขดหลมขนาด 30X30 เซนตเมตร รองกนหลมดวยปยสตร 15-15-15 ประมาณ 1 ก ามอผสมปยคอกหรอปยหมก ระยะปลก 2 X 3 เมตร 3. การปลกปากถงเสมอพนดน แตถามน าขงระบายน าไดชาปากถงควรสงกวาพนดนเลกนอยการ รดน า ตรวจดสภาพ ความชนของดน 4. เมอแตกใบออนใสปยสตร 15-15-15 โรยบรเวณรอบตนแตอยาใหถกตนประมาณ 2 ชอนแกง ตอกอ รดน าใหชมควรใสปยเดอนละ 1 ครง 5. ระบบการใหน าแปลงปลก เกษตรกรใหโดยตอทอพวซทวแปลง มวาลวน าปดเปดเปนชวงๆ เพอตอสายยางรดน า โดยท าการสบน าดวยปมน าจากล าน าพองทไหลผานขางแปลง 6. การเกดหนอเมอมการเกดหนอขนมาใหเหลอหนอทสมบรณและไมชดกนไวประมาณ 3–5 หนอทเหลอเกบจ าหนาย อายไผ 1 ป ตดแตงกงไผใหโปรง เกษตรกรมการน าสายไฟหรอเชอกผกโยงตนระหวางกอ ปองกนการโคนลมจากลมและน าพดลมในชวงฤดน าหลากบางปจะถกน าทวม เนองจากอยตดกบล าน าพอง 7. ในชวงการผลตนอกฤด ควรมการตดแตงกงและหนอแขนงเลกๆ ซงจะเกดขนจ านวนมาก ออกประมาณเดอนละ 2 ครง เพราะจะไดไมแยงปยและอาหารหนอหลก 8. การตดแตงกง หลกส าคญในการตดแตงกงไผ อยทปท 2 ซงจะตองตดตนทแกและยชดกนออก โดยใชเลอยตดแตงกงจะสะดวก ใหเหลอจ านวนตนไวในแตละกอ ไมเกน 12 ตน การตดแตงควรตดทกปอยางตอเนอง ปละ 1 ครง ฤดกาลทเหมาะสมในการตดแตงกง คอเดอน ธนวาคม–มกราคม หลงตดแตงกงแลวจะงดใหน าและปยประมาณ 1 สปดาห หลงจากนนใหใสปยคอก หรอปยหมก กอละประมาณ 15-20 กก.


แลวใหน าทนท เพอเรงใหไดผลผลตหนอไผชวงตนฤด ถาไมมน ามปยใหจะไมมหนอ ตองรอเกบผลผลตในฤดฝนตามปกต และผลผลตกจะไดมากกวาสวนทไมมการตดแตงใสปย 9. การเกบเกยวผลผลตหนอไผ ขนาดความยาวของหนอไผทเหมาะสม 40-50 ซม. หรอ ถาเหน หนอไผพนดนขนมา ใหรออก 4-6 วน กเกบเกยวได ชวงเดอนสงหาคม ควรคดเลอกหนอทมลกษณะสมบรณและแตกหนอออกอยหางกอไวเปนล าตนตอไปประมาณ 3-5 ตน

กระบวนการผลตไผนอกฤด ในเดอน มกราคม จะท าการตดตนและแตงกงคงเหลอไว 3-5 ตน/กอ หลงจากนนใหขดดนรอบกอหางจากตนประมาณ 1 เมตร ความลก 1 หนาจอบ งดใหปยและน าประมาณ 1 สปดาห เรยกชวงทรมาร เมอครบระยะเวลาทรมารแลวใหใสปยคอกและปยหมกคลมกระจายทวกอพรอมใสปยเคมสตร 25-7-7 หรอปยยเรย หวานรอบกอ หางจากตนประมาณ 20 เซนตเมตร ประมาณกอละ 2 ก ามอ รดน าใหชม อยางตอเนองประมาณ 3-5 วน/ครงเพอใหปยละลายเตมทจากนนดความชนของดนถาเรมแหงประมาณ 1 เดอนไมไผจะเรมออกหนอ จากนนควรใหปยสตร 25-7-7 ประมาณ 2 ชอนแกง/กอ รดน า ใหชมสม าเสมอ หมนสงเกตดอาการวาหนอไมขาดน า (อาการกาบใบเหลอง) หรอขาดปย (หนอนอย) การเกบหนอไมควรเกบทกวนซงไผจะเรมใหผลผลตประมาณเดอนกลางกมภาพนธ


การตลาดและการจ าหนาย ในชวงการผลตนอกฤดเกษตรกรจะเกบเกยวผลผลตทกวน โดยจะมแมคามารบซอจากอ าเภอชมแพและแมคาจากอ าเภอหนองหน อ าเภอภกระดง เพอน าไปจ าหนายในตลาดสด โดยเกษตรกรจะแบงสวนใหแมคาเทาๆ กนและจดเวรเขารบสนคา เนองจากผลผลตมปรมาณไมเพยงพอตอความตองการ โดยจะมผลผลตออกมาใน 2 รปแบบ คอ หนอไมสดจะคดแตหนอทไดขนาดใหญอวบ บรรจถงพลาสตกใสถงละ 10 กโลกรม จ าหนายกโลกรมละ 30–40 บาท แลวตอชวงฤด สวนหนอทเลกและหนอแขนงจะน ามาตมในสกและจดกอนแลวคอยน ามาบรรจถงชงน าหนกเชนกน จ าหนายก โลกรมละ 15–20 บาท โดยเฉลยตลอดการผลตนอกฤด ตงแตเดอนกมภาพนธ–กรกฎาคม มผลผลตออกจ าหนายวนละ 80 กโลกรม สวนในชวงเดอนสงหาคม–กลางเดอนตลาคม จะมผลผลตของหนอไมปาออกมาเปนจ านวนมากราคาหนอไมสดในทองตลาดมราคาต า ประมาณ 5–7 บาท เกษตรกรจะรบซอหนอไมจากปารวมทงหนอไมไผเลยงทตนเองปลกน ามาแปรรปเปนหนอไมอดปบ หนอไมถง ทงแบบทท าเปนเสนและเปนหนอ ไวจ าหนายนอกฤด โดยจะน าไปสงลกคาดวยตนเองทตลาดในจงหวดขอนแกน มหาสารคาม ยโสธร รอยเอด และอ านาจเจรญ ซงผลผลตภณฑกยงไมเพยงพอตอความตองการของตลาดเชนเคย ผบนทกความร ชอ – สกล นางอญชล ศรสมรรถการ ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอภกระดง ตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอภกระดง โทร. 042-871-003



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : เทคนคการเพมประสทธภาพการผลตไผนอกฤด เจาของความร ชอ : นายจอม ผงบญตา ต าแหนง : นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการพเศษ สงกด : ส านกงานเกษตรอ าเภอภหลวง วนทบนทกความร : 21 สงหาคม 2557


1. ฤดปลกทเหมาะสม ควรปลกตงแตฝนเรมตกจนถงปลายเดอนมถนายนหากฝนทงชวงควรใหน า 2. พนทปลก สภาพพนททเหมาะส าหรบปลกไผเลยงควรมลกษณะเปนดนรวนปนทราย ถาเปนดนเหนยว ดนโคกลกรงการเจรญเตบโต และการใหหนอจะไมด 3. การเตรยมพนท ตองเตรยมไวตงแตฤดแลง ซงจะท างานไดสะดวกสามารถลงมอปลกไดทนในตนฤดฝน ปรบสภาพพนทใหเรยบ ไถพรวนก าจดวชพช สามารถปลกไผไดตลอดปถามน าเพยงพอ 4. การเตรยมกงพนธ หาซอพนธไผจากแหลงทเชอถอได ในราคากงละ 35-50 บาท 5. การปลก หลมทปลกไผควรมขนาด กวางxยาวxลก ไมนอยกวา 50x50x50 เซนตเมตร ใหใชปยหนฟอสเฟต 1 กระปองนม (ประมาณ 300-500 กรม) ตอหลม ผสมปยคอกทสลายตวแลว 1 ถง (ประมาณ 1 กโลกรม) คลกเคลากบหนาดนใหทวแลวกลบกลบคนลงไปในหลม ใหระดบดนสงกวาเดมเลกนอยเผอส าหรบดนยบตวภายหลง 6. การดแลรกษา ถาไมมฝนตกควรรดน าสปดาหละ 2 ครง ก าจดวชพชท าความสะอาดแปลงอยาปลอยใหหญาคลม เมอไผปลกได 7 เดอน ควรตดแตงกงและล าตนทเลกออกใหเหลอไวแตตนทสมบรณ แลวพรวนดนรอบกอ ใหปยคอกหรอปยหมก กอละประมาณ 5 -10 กก. คลมโคนดวยเศษหญา ใบไมแหง หรอฟางขาว เพอเกบรกษาความชนในดน ถามน าในไรนาควรใหน าตลอดชวงฤดแลง เพอเรงการเจรญเตบโต เมอไผมอายได 8 เดอน ขนไป กจะสามารถใหหนอและเพมจ านวนตนในแตละกอ เพอจะไดปรมาณจ านวนตนไวผลตหนอในฤดตอไป 7. เทคนคการตดแตงกอเพอเพมผลผลต การตดแตงกงไผ จ าเรมท าในปท 2 หลงจากทปลก ในชวงเดอนเดอน ธค.-มค. โดยการตนทแกและยชดกนออก ดวยเลอยตดแตงกงใหเหลอจ านวนตนไวไมเกน 8-10 ตน/กอ (การตดแตงควรตดทกปอยางตอเนอง ปละ 1 ครง) หลงตดแตงเสรจใหใสปยคอก หรอปยหมก กอละประมาณ 15-20กก. แลวใหน าทนท เพอเรงใหไดผลผลตหนอไผชวงตนฤด ซงขายไดราคาสง 8. การตลาดและการจ าหนาย ราคาขายหนอในฤด กโลละ 5-6 บาท นอกฤดกโลละ 20-25


ขอแนะน า / เอกสารอางอง เทคนคการกระตนใหไผออกนอกฤด เตรยมความพรอมตนไผ เพอกระตนใหสามารถออกหนอไดตลอดทงป ประมาณกลางเดอนมกราคมคณนยมจะรดน าไผ โดยรดตดตอกนประมาณ 3 วนเพอบ ารงไผ หลงจากนนจะน าปยยเรยและปยคอกมาใสใหรอบโคน จากนนรดน าตอไปอกประมาณ 1 เดอน ไผจะแตกหนอออกมา ซงจะสามารถเกบขายไดประมาณ กลางเดอนกมภาพนธ ซงในชวงนจะสามารถขายไดในราคากโลกรมละ 20 -25 บาท (ฤดกาลปกต ขายไดราคากโลกรมละ 5-7 บาท)

ผบนทกความร ชอ – สกล นายเอนก พมพฒ ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอภหลวง ตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอภหลวง โทร. 042-879-049



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : เทคนคการปลกขาวไรแซมยางพารา เจาของความร ชอ : นายส าเนยง เกดไทย ต าแหนง : นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด : ส านกงานเกษตรจงหวดเลย วนทบนทกความร : 21 สงหาคม 2557


ขาวไรเปนขาไวตอชวงแสง มอายเกบเกยวสน ตองการน านอย เปนขาวอาศยน าฝนปลกในสภาพไร อ าเภอผาขาวมเกษตรกรทปลกขาวไรแซมสาวนยางพาราทมอาย 1 – 2 ป ซงตนยางพารายงไมแตกทรงพมหรอเรมสรางทรงพมแผในรศมไมกวางมากนก เปนการใชพนทระหวางแถวยางพาราในเกดประโยชน ในชวงยางพารายงไมเปดกรด

พนธขาวไร พนธทใชสวนมากใชพนธซวเกลยง ซวแมจน อตราการใช 10 - 15 ก.ก. ตอไร ซงเปนขาวเหนยวผลผลต 250 – 400 ก.ก. ตอไร ขนอยกบสภาพความอดมสมบรณของดน

การเตรยมดน โดยการใชรถไถพรวน ไถดะในระหวางแปลงยางพารา ชวงตนเดอนพฤษภาคม ตากดนไวประมาณ 10 – 15 วน เพอตากดนใหเมลดหญางอกพอสมควรแลวใชรถไถตดผาน 6 ไถพรวนดนเพอไถยอยดนและกลบหญาทเกดใหม เพอใหหญานอยลงในชวงทขาวเจรญเตบโต การเตรยมดนเปนขนตอนทส าคญมาก หากเตรยมดนไมด หญาจะรกมากซงตองเสยคาใชจายในการก าจดมาก หากเตรยมดนดรวนซยจะท าใหเมลดขาวงอกสม าเสมอ

การปลก ใชเมลดพนธ 8 – 15 กโลกรม ตอระยะปลก เกษตรกรนยมหยอดเมลดขาวแหงทไดคดเลอกเมลดพนธไวซงจะไดเมลดทสมบรณ งอกสม าเสมอและไดตนขาวทแขงแรง การปลกจะใชเครองหยอดเมลดพนธขาวพรอมกบปยรองพน นยมใชระยะปลกระหวางแถว 20 ซ.ม. ระยะระหวางตน 20 ซ.ม. ระยะระหวางแถว 40 ซ.ม. เมลดจะลงประมาณ 5 – 8 เมลด/หลม หรอเกษตรกรบางรายใชวธโรยเปนแถว ใชปยสตร 15 – 15 - 15 อตราประมาณ 20 - 25 ก.ก./ไร หยอดพรอมเมลดพนธขาว การปลกแบบหยอดเมลดพนธจะด าเนนการในชวงเดอนกรกฎาคม


การดแลรกษา หลงการหยอดเมลดขาวแลว เกษตรกรนยมใชยาคลมวชพชอะลาคลอรชนดน าอตราตามฉลากก าหนดพนทนทเพอคลมเมลดหญาทเหลอจากการไถพรวนเพอไมใหเมลดหญาหงอกหรอหงอกชากวาขาว การใชปยหลงจากใชปยรองพนแลว เมอขาวงอกได 1 - 1.5 เดอนใชปย 16-20-0 อตรา 20 - 25 ก.ก./ไรหวานหรอโรยเปนแถวระหวางแถวทปลกขาว กอนใชปยหากมวชพชใหก าจดวชพชกอน โดยการดายหญา การเกบเกยว ขาวไรจะเรมออกรวงชวงเดอนกนยายน และจะท าการเกบเกยวกลางเดอนตลาคม สวนมากใชเคยวเกยวโดยใชแรงงานคน ซงในเดอนตลาคมจะมฝนตกบาง ท าใหมปญหาการตากขาว และบางปอาจเจอกบพายฝน หากมฝนตกกยงไมเกบเกยว จะตองเตรยมทเกบฟอนขาวเพอหลบฝนหลกเลยงการเนา เมลดตดเชอ ผลผลตทไดประมาณ 250 – 400 กโลกรม

ขอแนะน า / เอกสารอางอง - ไมม ผบนทกความร ชอ – สกล นายไพฑรย ขนทะศร ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอผาขาว ตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอผาขาว โทร. 042-181-831



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : การผลตขยายเชอราบวเวอรเรยอยางงาย เจาของความร ชอ : นายสภาพ สารมะโน ต าแหนง : นกวชาการสงเสรมการเกษตร สงกด : ส านกงานเกษตรอ าเภอเอราวณ วนทบนทกความร : 21 สงหาคม 2557


กระบวนการผลตขยายเชอราบวเวอรเรยมอย 3 ขนตอน ไดแก การผลตขยายหวเชอจากอาหารวน การผลตขยายหวเชอจากเมลดธญพช และการผลตขยายเชอจากเมลดธญพช ซงการผลตขยายหวเชอจากอาหารวนและผลตขยายหวเชอจากเมลดธญพช จ าเปนตองท าในตเขยเชอและตองใชการนงโดยปราศจากเชอโดยใชหมอนงความดนไอซง ส านกงานเกษตรจงหวดชยภมมการผลตหวเชอจากเมลดธญพชเพอแจกจายกบผทสนใจ โดยในครงนจะกลาวถงการผลตขยายเชอจากหวเชอเมลดธญพชซงสามารถใชวสดเครองมอการผลตทมอยแลวในครวเรอนและเกษตรกรสามารถน าหวเชอเมลดธญพชไปผลตขยายเองได

การขยายเชอราบวเวอรเรยจากหวเชอเมลดธญพช อปกรณ

1. หวเชอราขาว 1 ถง (หนกประมาณ 200 กรม) 2. ขาวสารเหนยว (ปลายขาว หรอขาวเมดหวหกกได) 5 กโลกรม 3. ถงพลาสตกกนรอนขนาด 8 x 12 นว 4. ลงถง (ซงนงขาว) 5. เตาไฟหรอเตาแกส 6. ชอนสแตนเลสดามยาวตกไดครงละประมาณ 5กรม 7. ตะเกยงแอลกอฮอล 8. หนงยางรด 9. ผามงเขยว 1 ผน 10. กะละมง 1 ใบ 11. ถวยตกขาว ตกขาวไดประมาณ 200 กรม

วธการท า 1. แชขาวสารเหนยวนาน 2 ชวโมง แลวเทขาวสารเหนยวลงในละละมงทมมงเขยวรองอย ยกมง

เขยวขนใหขาวสารเหนยวสะเดดน า(แหงหรอหมาดๆ) 2. ตกขาวสารเหนยวจากขอ 1. โดยใชถวยตวงขาวตกใสถงพลาสตกขนาด 8x12 นว ( 1 ถวยตอ

1 ถง ) 3. พบปลายถงพลาสตกลงหนาประมาณ 2 ซม. พบลงอก 1 รวมเปนพบปลายถงพลาสตก 2 ครง 4. จบปลายถงพลาสตกทพบปลายเขาหากนแลวใชยางรดปลายถง(บรเวณทพบปลายถง) รดปลาย

ถงเหมอนถงอาหาร


5. ใชเขมหมดเชดแอลกอฮอล แทงปลายถงใตทรดยางประมาณ 1 ซม. ใหรอบถงประมาณ 20 ร เพอใหอากาศถายเท

6. น าถงขาวทไดจากขอ 5 ไปเรยงใสลงถง (ซงนงขาว) จนเตม (ซงขนาดเสนผาศนยกลาง 44 ซม. นงไดประมาณ 20 ถงตอชน)

7. น าลงถง (ซงนงขาว) ทใสถงขาวแลวไปตงบนลงถง (ซงนงขาว) ทตงน าจนเด อดแลว นงนานประมาณ 20 นาท

8. หลงจากครบ 20 นาท น าลงถงทใสขาวลง จากนนน าถงขาวออก เขยาถงขาวใหขาวในถงแตกออกจากนน ปลอยใหเยน

9. การใสเชอราขาว น าถงขาวทเยนแลวแกะยางรดปลายถงออกคลปลายถงออกครงหนง เปดปลายถงขาวตกกวางพอตกเชอราขาวได ใชชอนสแตนเลสเชดแอลกกอฮอลแลวน าไปลนไฟเพอฆาเชอโรค เมอชอนเยนแลว ใชชอนตกหวเชอจากถงหวเชอรา 1 ชอน หนกประมาณ 5 กรม ใสในถงขาวทแกะยางรดออกแลวในขณะตกหวเชอราขาวใหถงหวเชอราขาวเอยงปากถงเกอบขนานกบพน เมอตกหวเชอใสถงแลวใหพนปลายถงตามรอยเดมใชยางรดเหมอนเดม ระวงอยารดต ากวารอยเดมเพราะจะไปทบรอยเจาะถงและชอนทตกหวเชอไมควรวางกบพน ถาโดนพนตองฆาเชอใหม ถงหวเชอปลายถงจะตองไมเปดกวางเพราะอากาศจากภายนอกซงอาจจะมเชอแบคทเรยปนอยเขาไปในถง

10. การเขยาถง เมอใสเชอราขาวและรดยางเรยบรอยแลว ใหเขยาถงขาวเพอใหหวเชอราขาวกระจากไปทวถงขาววางถงขาว วงถงขาวในทรม มแสงสวางเพยงพอ แตไมโดนแสงแดด ปลอยไว 10 วน จะเปนสปอรเชอราขาวขนหมเมลดขาวเหนยว แตทงนทก 3 วน จะตองบบขาวใหแตกแลวเขยาถงขาวใหสปอรเชอราแตกกระจาย ดงนนในรอบ 10 วน จะตองเขยาถง 3 รอบ โดยจะสงเกตเหนมสปอรเชอราขาว มเฉพาะสขาวเทานน แสดงวาสามารถน าเชอราขาวไปใชได

ถงหวเชอ ปกตจะมคอขวดและส าลอดอย ใหเอาคอขวดและส าลออก แลวตกหวเชอ เมอใชเสรจแลวใหรดยางเหมอนเดม หวเชอสดอายใชงาน 1 เดอน หวเชอราขาวจะมเฉพาะสปอรสขาวหมเมลดขาวหรอเมลดขาวโพดบดนน ถามสปอรสอนแสดงวามเชอราหรอแบคทเรยอนปน หามน าไปขยายตอ การผลตเชอราขาวสามารถผลตดวยวตถดบทหางายในทองถน เชน ขาวจาวหรอขาวโพดเลยงสตวบด โดยหากใชขาวจาวหรอขาวโพดเลยงสตวบด ไมจ าเปนตองน าไปแชน าเหมอนการใชขาวเหนยว แตใหน าขาวจาวหรอขาวโพดบดกรอกใสถงพลาสตกขนาด 8x12 นว และเตมน าใสถง ในอตราสวนขาว 2 สวน ตอ น า 1 สวน ผสมกบน าบบขย าถงพลาสตกใหน ากบขาวจาวหรอขาวโพดเลยงสตวบดเขากนจากนนพบปากถง รดยาง เจาะรรอบปากถงและน าไปนงเชนเดยวกบวธการท าโดยใชขาวเหนยว

วธการน าไปใชม 2 วธ 1 . ผสมน าเพอฉดพนทางใบ ใชเชอราขาวหนก 5 กรมตอน า 1 ลตร ถาเชอราขาว 1 ถง หนก 1 กโลกรม ผสมน าได 20 ลตร หรอ 1 ถงน าใหญ โดยน าขาวทอยในถงเทลงบนผามงเขยว เพอน าไปขย าในน าใหสปอรเชอราทเกาะบนเมดขาวหลดออกจนหมด แลวกรองเมดขาวเพอไมใหเมดขาวตดหวฉด เมอผสมน าแลวใหใสสารจบใบ เชน น ายาลางจาน 1 หยด ตอน า 40 ลตร แลวคนใหเขากนกบน าเพอใหสปอรเชอราแตกกระจายผสมไปทวกบน า และเวลาฉดพนเชอราขาวเมอถกใบพชกตดอยนาน เมอละอองฝอยของน าทฉดพนตวแมลง สปอรเชอราขาวทปนมากบน ากจะเขาท าลายแมลงไดตองผสมสารจบใบหรอน ายาลางจาน ฉดพนเปนละอองฝอยใหถกตวแมลง ไมตองเปยกจนโชก ฉดพนทก 10 วน ผสมกบสารเคมไดยกเวนยาก าจดเชอรา แคปแทนและแมนโคเซป สารก าจดวชพชฟลอะซฟอน-พ-บวทล และไมควรใชผสมกบฮอรโมน เพราะเชอราจะกลายเปนอาการของฮอรโมน


2. การใชทางดน โดยการโรยหรอหวานเชอราขาวบนดนหรอใตตนพช เชอราขาวหนก 5 กรมตอ พนท 1 ตารางเมตร เพอปองกนก าจด แมลงทวางไขและดกแดในดน เชน แมลงวนพรก หนอนกระทผก หนอนเจาะสมอฝาย เปนการตดวงจรชวตเพอลดอตราการขยายพนธแมลงศตรพช โดยเกษตรกรทปลกพรกเมอขนแปลงเสรจใหโรยเชอราขาวกอนใชฟางขาวกลบหรอพลาสตกด าคลมแปลง เชอราขาวจะเจรญเตบโตไดดเมอมความชนทเหมาะสมแตไมโดนแสงแดด

เชอราขาวบวเวอรเรยใชกบพชอะไรไดบาง มนส าปะหลง ขาว ขาวโพด ขาวโพดเลยงสตว พชผกและพรก เปนตน


ขอควรระวงในการใชเชอราขาวบวเวอรเรย แมจากงานวจยตางๆ จะพบวาเชอราขาว (บวเวอรเรย) จะไมเปนอนตรายตอมนษยกตาม แตเกษตรกรทน าไปใชควรระมดระวง เนองจากบางคนอาจ จะแพฝนละอองของสปอรเชอรา ดงนนเกษตรกรควรปฏบต ดงน

1. สวมผาปดจมกขณะเปดถงหวเชอสดเพอปองกนฝนละอองของสปอรเชอรา และขณะฉดพนเชอราบวเวอรเรย 2. สวมถงมอหากตองสมผสกบเชอราโดยตรง 3. ลางมอหลงจบหรอสมผสกบเชอราทกครง 4. หามน าไปรบประทาน

ผบนทกความร ชอ – สกล นางสจตรา ญาณะนนท ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอเอราวณ ตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอเอราวณ โทร. 042-853-402


หมวดงานบญช/พสด


องคความรในการปฏบตงาน เรอง : แนวทางการปฏบตงานเกยวกบการเงน/พสด เจาของความร ชอ : นางสาวจรพร สขเสรม ต าแหนง : เจาพนกงานการเงนและบญชช านาญงาน สงกด : ส านกงานเกษตรจงหวดเลย วนทบนทกความร : 21 สงหาคม 2557


แนวทางการปฏบตในการยมเงนราชการ งานพสด 1. การยมเงนราชการ (จดท าสญญายมเงน 2 ฉบบ) ตองมแผนหนาและแผนหลงดวย หากไดรบอนมตแลวส านกงานเกษตรจงหวดเลย คนผยมเงน 1 ฉบบ, สวนราชการ(ส านกงานเกษตรจงหวดเลย) เกบ 1 ฉบบ 2. เงอนไขการเงนยมราชการ

- ผยมเงนตองสงใชเงนยมภายในก าหนด - ผยมเงน หากไมสงใชเงนยมครงเกาจะไมมสทธยมเงนครงใหมได

3. สงเรองยมเงนกอนวนด าเนนการอยางนอย 5 วนท าการ ถงฝายบรหารทวไป 4. การยมเงนแตละครงตองมวงเงนไมต ากวา 1,000 บาท

เอกสารประกอบการยมเงนราชการ 1. ส าเนาหนงสอเรองเดม (หนงสออนมตจดสรรงบประมาณ) 2. ส าเนาบนทกขออนมตด าเนนการตามโครงการ 3. ตารางการฝกอบรม 4. สญญายมเงน (จดท าสญญายมเงน 2 ฉบบ) ตองมแผนหนาและแผนหลงดวย 5. หนงสอน าสง (ตองระบโครงการ แผนงาน ผลผลต/โครงการ กจกรรมหลกและรหสทถกตอง)

เอกสารประกอบการสงใชเงนยมราชการ 1. ส าเนาหนงสอเรองเดม (หนงสออนมตจดสรรงบประมาณ) 2. ส าเนาสญญายมเงน (ฉบบทไดรบอนมตใหยมเงนแลว) 3. ส าเนาบนทกขออนมตด าเนนการตามโครงการ 4. ตารางการฝกอบรม 5. ใบลงทะเบยนผเขารบการฝกอบรม 6. กรณจดอาหาร/น าดม/คาอาหารวางและเครองดม ส าหรบฝกอบรม มเอกสารประกอบดงน - ใบส าคญรบเงน/ใบเสรจรบเงน/บลเงนสด - ส าเนาบตรประจ าตวประชาชน/ส าเนาทะเบยนบาน/ส าเนาทะเบยนการคาของผประกอบการคา


7. กรณจดคาพาหนะ - ใบส าคญรบเงนคาใชจายในการฝกอบรมบคคลภายนอก 8. กรณมคาสมนาคณวทยากร - ใบส าคญรบเงน - ส าเนาบตรวทยากร ทมเลขทบตรประจ าตวประชาชน 13 หลก - หนงสอเชญวทยากร 9. กรณมคาวสดฝกอบรม (ตองด าเนนการตามระเบยบพสดและตองมวงเงนจดซอ/จดจางครงละ ไมเกน 5,000 บาท) 1) บนทกรายงานขอความเหนชอบการจดซอ/จดจาง 2) ใบเสนอราคา

3) บนทกรายงานขออนมตจดซอ/จดจาง 4) ใบสงซอ/ใบสงจาง 5) ใบเสรจรบเงน/บลเงนสด/ใบส าคญรบเงน 6) ใบตรวจรบพสด 7) บนทกขออนมตเบกเงนคาจดซอ/จดจาง

10. แบบใบแจงรายการคาใชจายระหวางการฝกอบรม 11. บญชงบหนารายการใบส าคญคจายเงน (แบบ คช.1) 12. บนทกสงใชเงนยมราชการ (ผยมเงนราชการเปนผจดท าบนทกสงใชเงนยมราชการ) 13. หนงสอน าสง (ตองระบโครงการ แผนงาน ผลผลต/โครงการ กจกรรมหลกและรหสทถกตอง)

เอกสารประกอบการจดซอ/จดจาง (กรณไมไดยมเงนราชการ) 1. ส าเนาหนงสอเรองเดม (หนงสออนมตจดสรรงบประมาณ) 2. บนทกขออนมตด าเนนงานตามโครงการ/บนทกรายงานความตองการ 3. บนทกรายงานขอความเหนชอบการจดซอ/จดจาง 4. ใบเสนอราคา 5. บนทกรายงานขออนมตจดซอ/จดจาง 6. ใบสงซอ/ใบสงจาง 7. ใบสงของ/ใบสงมอบงาน/ (ใบเสรจรบเงน/บลเงนสด/ใบส าคญรบเงน ใชกรณจายเงนสด) 8. ใบตรวจรบพสด 9. บนทกขออนมตเบกเงนคาจดซอ/จดจาง 10. ทะเบยนคมหลกฐานขอเบก 11.หนงสอน าสง (ตองระบโครงการ แผนงาน ผลผลต/โครงการ กจกรรมหลกและรหสทถกตอง)

เอกสารเพมเตม กรณจายเงนสด - บนทกส ารองเงนของผส ารองจายเงน - ใบส าคญรบเงนของสวนราชการส านกงานเกษตรจงหวดเลย

ผบนทกความร ชอ – สกล นางสาวเดอนรง สงหเทพ ต าแหนง เจาพนกงานธรการปฏบตงาน สงกด ส านกงานเกษตรจงหวดเลย ตอไดท ส านกงานเกษตรจงหวดเลย โทร. 042-811-643



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : การเกบรกษาและการท าลายหนงสอราชการ เจาของความร ชอ : นางเพญศร กาญจนสทธ ต าแหนง : เกษตรอ าเภอทาล สงกด : ส านกงานเกษตรอ าเภอทาล วนทบนทกความร : 21 สงหาคม 2557


อายการเกบหนงสอราชการ โดยปกตใหเกบไวไมนอยกวา 10 ป เวนแตหนงสอดงตอไปน ๑. หนงสอทตองสงวนเปนความลบ ใหปฏบตตามกฎหมายหรอระเบยบวาดวยการรกษาความปลอดภยแหงชาต หรอระเบยบวาดวยการรกษาความลบของทางราชการ ๒. หนงสอทเปนหลกฐานทางอรรถคด ส านวนของศาลหรอของพนกงานสอบสวนหรอหนงสออนใดทมกฎหมายหรอระเบยบแบบแผนก าหนดไวเปนพเศษแลว การเกบใหเปนไปตามกฎหมายและระเบยบแบบแผนวาดวยการนน ๓. หนงสอทมคณคาทางประวตศาสตรทกสาขาวชา และมคณคาตอการศกษา คนควา วจย ใหเกบไวเปนหลกฐานส าคญทางประวตศาสตรของชาตตลอดไป หรอ ตามทส านกหอจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากร กระทรวงวฒนธรรม ก าหนด ๔. หนงสอทไดปฏบตงานเสรจสนแลว และเปนคส าเนาทมตนเรอจะคนไดจากทอนใหเกบไวไมนอยกวา ๕ ป ๕. หนงสอทเปนเรองธรรมดาสามญซงไมมความส าคญ และเปนเรองทเกดขนเปนประจ าเมอด าเนนการแลวเสรจใหเกบไวไมนอยกวา ๑ ป ๖. หนงสอหรอเอกสารเกยวกบการรบเงน การจายเงน หรอ การกอหนผกพนทางการเงนทไมเปนหลกฐานแหงการกอ เปลยนแปลง โอน สงวน หรอระงบซงสทธในทางการเงน รวมถงหนงสอหรอเอกสารเกยวกบการรบเงน การจายเงน หรอการกอหนผกพนทางการเงนทหมดความจ าเปนในการใชเปนหลกฐานแหงการกอ เปลยนแปลง โอน สงวน หรอระงบซงสทธในทางการเงน เพราะไดมหนงสอหรอเอกสารอนทสามารถน ามาใชอางองหรอทดแทนหนงสอหรอเอกสารดงกลาวแลว เมอส านกงานการตรวจเงนแผนดนตรวจสอบแลวไมมปญหาและไมมความจ าเปนตองใชประกอบการตรวจสอบหรอเพอการใดๆ อกใหเกบไวไมนอยกวา ๕ ป หนงสอเกยวกบการเงน ซงเหนวาไมมความจ าเปนตองเกบไวถง ๑๐ ป หรอ ๕ ป แลวแตกรณ ใหท าความตกลงกบกระทรวงการคลง ขนตอนการท าลายหนงสอราชการ ขนตอนการท าลายหนงสอราชการส าหรบหนวยงานทเรมด าเนนการครงแรกขอแนะน าใหด าเนนการกบหนงสอทเปนเรองธรรมดาสามญซงไมมความส าคญและเปนเรองทเกดขนเปนประจ าเมอด าเนนการแลวเสรจใหเกบไวไมนอยกวา ๑ ป เปนตน ดงน


๑. เจาหนาทผรบผดชอบในการเกบหนงสอส ารวจหนงสอทครบก าหนดอายการเกบในปนนไมวาจะเปนหนงสอทเกบไวเองหรอทฝากเกบภายใน ๖๐ วนหลงจากวนสนปปฏทน ๒. จดท าบญชหนงสอขอท าลาย ตามแบบท ๒๕ ทายระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยงานสารบรรณ พ.ศ. ๒๕๒๖ อยางนอยใหมตนฉบบและส าเนาคฉบบ พรอมกรอกรายละเอยด ๓. เสนอบญชหนงสอขอท าลายตอหวหนาสวนราชการเพอพจารณาแตงตงคณะกรรมการท าลายหนงสอหวหนาสวนราชการแตงตงคณะกรรมการท าลายหนงสอประกอบดวยประธานกรรมการและกรรมการอกอยางนอยสองคนโดยปกตใหแตงตงจากขาราชการตงแตระดบ ๓ หรอเทยบเทาขนไป ถาประธานกรรมการไมสามารถปฏบตหนาท ไดใหกรรมการทมาประชมเลอกกรรมการคนหนงท าหนาทประธานมตขอ งคณะกรรมการใหถอเสยงขางมาก ถากรรมการผใดไมเหนดวยใหท าบนทกความเหนแยงไวหนาทของคณะกรรมการท าลายหนงสอ ๑. พจารณาหนงสอทจะขอท าลายตามบญชหนงสอขอท าลาย ๒. กรณทคณะกรรมการมความเหนวาหนงสอฉบบใดไมควรท าลายและควรจะขยายเวลาการเกบไว ใหลงความเหนวาจะขยายเวลาการเกบไวถงเมอใดในชอง การพจารณา ของบญชหนงสอขอท าลาย แลวใหแกไขอายการเกบหนงสอในตราก าหนดเกบหนงสอ โดยใหประธานกรรมการท าลายหนงสอลงลายมอชอก ากบการแกไข ๓. กรณทคณะกรรมการมความเหนวาหนงสอเรองใดควรใหท าลายใหกรอกเครองหมายกากบาท ลงในชอง การพจารณา ของบญชหนงสอขอท าลาย ๔. เสนอรายงานผลการพจารณาพรอมทงบนทกความเหนแยงของคณะกรรมการ (ถาม) ตอหวหนาสวนราชการเพอพจารณาสงการ ๕. ควบคมการท าลายหนงสอซงผมอ านาจอนมตใหท าลายไดแลวโดยการเผาหรอวธอนใดทจะไมใหหนงสอนนอานเปนเรองได และเมอท าลายเรยบรอยแลวใหท าบนทกลงนามรวมกนเสนอผมอ านาจอนมตทราบเมอหวหนาสวนราชการไดรบรายงานดงกลาวแลว ใหพจารณาสงการ ดงน

๑. ถาเหนวาหนงสอเรองใดยงไมควรท าลาย ใหสงการใหเกบหนงสอนนไวจนถงเวลาการท าลายงวดตอไป

๒. ถาเหนวาหนงสอเรองใดควรท าลาย ใหสงบญชหนงสอขอท าลายใหส านกหอจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากร กระทรวงวฒนธรรม พจารณากอน เวนแตหนงสอประเภททสวนราชการนนไดขอท าความตกลงกบกรมศลปากรแลว ไมตองสงไปใหพจารณา


ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยงานสารบรรณ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๘

ผบนทกความร ชอ – สกล นางรชน มณรตน ต าแหนง เจาพนกงานเคหกจเกษตรช านาญงาน สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอทาล ตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอทาล โทร. 042-889-809


หมวดงานบรหารจดการ


องคความรในการปฏบตงาน เรอง เทคนคการบรหารจดการงานใหไดผลสมฤทธ เจาของความร ชอ นายสวสด สมวรรณ ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการพเศษ สงกด ส านกงานเกษตรจงหวดเลย วนทบนทกความร 7 กรกฎาคม 2557

กระบวนการ/ขนตอน/วธปฏบต เทคนคการบรหารจดการงานใหไดผลสมฤทธ ผลสมฤทธ คอ การท างานใหเกดผลส าเรจทสามารถจบตอง สมผสไดจรง หรออยในเกณฑทด เทคนคในการบรหารจดการงาน ๑. เปาหมาย : ความมงมน เกาะตดงาน และการทมเทเอาใจใสตองาน ๒. ศกษาขอมล : ความรวดเรวในการรบรขาวสาร และการตอบสนองตอขาวสาร ๓. ภาวะผน า : ระดมความรวมมอจากทมงาน - การสรางการยอมรบ - ความรความสามารถเชงเทคนคและการบรหาร - แสดงความมงมน จรงจง - ความอดทน ตอปญหาและอปสรรค - การมองโลกในแงด ๔. การแสวงหาความรวมมอ/การสรางเครอขายในการท างาน - การแสวงหาความรวมมอจากผบรหารระดบสง - การสรางเครอขายและความรวมมอจากระดบเดยวกนและระดบต ากวา - มนษยสมพนธ ( น าขนไวใน น าใสไวนอก ) - การสรางระบบเครอขายทเปนทางการและไมเปนทางการ

- ไมตงเปาหมายไวสงเกนไป (win-win,ใหเกยรต,อดทน,ใหอภย และมองโลกในแงด) - การใหความรวมมอผอน

๕. การสรางทมงานทเขมแขง - สรางและพฒนาทมงานเฉพาะกจ (จรงใจ อดทนและใหอภย) - สรางสรรคความรวมมอจากทมงาน (ความส าเรจอนเกดจากคนหมมาก มกจะยงใหญกวาความส าเรจทเกดจากคนเพยงคนเดยว)


๖. การสอสาร - สรางความเขาใจ - ก าหนดแนวทางรวมกน

๗. การวางแผนปฏบตงาน ก าหนดตวชวดใหชดเจน ระยะเวลาทตองการ ๘. ระดมทรพยากรสนบสนน ๙. การตดตาม - ก ากบอยางเขมขน - ขจดความเสยง - แกไขปญหา อปสรรค และใหขอเสนอแนะ - เพมขวญ ก าลงใจ ๑๐. การประชาสมพนธ - การประชาสมพนธอยางเปนทางการ - การประชาสมพนธทไมเปนทางการ (การน าเสนอตนเองในโอกาสตาง ๆ อยางเหมาะสม Social Media) ๑๑. การประเมนผลตนเอง - ปรบปรงแกไขผลงานตลอดเวลา

ปญหาและอปสรรคในการท างาน ๑. ความแตกตางและความสลบซบซอนของมนษย

- การบรหารตองยดหยนตามสถานการณ - เมตตาธรรมตอเพอนมนษย ๒. เวลา/งบประมาณ/บคลากรทจ ากด - จดล าดบความส าคญของงาน วางแผน ตดตาม ก ากบอยางสม าเสมอ - บรณาการท างาน จดคนใหถกกบงาน พฒนาคนใหเหมาะสมกบงาน ๓. ตนเอง (สขภาพกาย สขภาพใจ) - รกษาสขภาพกาย (อาหาร อากาศ ออกก าลงกาย พกผอนใหเพยงพอ) - ขจดความเครยด (อารมณ จตผองใส)

ปรชญา/แนวคดการท างานรวมกน ๑. การท างานเปนทมไดด ตองไมกงวลวาคนอนท านอยกวาเรา ๒. อยาเลอกท าเฉพาะงานทสนก แตจงสนกกบทกงานทท า ๓. หมนใชเวลาในการทบทวนตนเองวา ท าอะไรถก ท าอะไรผดไปบาง ๔. คดด พดด ท าด สงทด ๆ จะเกดขนแกตวเราเอง ๕. อนาคตไมมความแนนอน แตการวางแผนในอนาคตเปนสงส าคญทสด


๖. ท างานใหญตองรจกไวใจคน ๗. ผน าตองเปนผเสยสละ เปนผให และเปนตวอยางทด ๘. การงานจะส าเรจหรอลมเหลว ไมใชเพราะคนอน แตเพราะตวของเราเองเทานน

๙. ความส าเรจทเกดจากความพยายามของคนหมมาก มกจะยงใหญกวาความส าเรจทเกดจากคนๆ เดยว

๑๐. เราเปลยนเมอวานไมได แตเราท าพรงนใหดขนได ๑๑. คนคดบวกมโอกาสส าเรจมากกวาคนคดลบ ๑๒. ผทต าหนเรา คอผทรกเรา จงยนดและไมปฏเสธ ๑๓. ผทประสบความส าเรจ คอผทท าความฝนใหเปนความจรง ไดอยเสมอ ๑๔. คน ๆ เดยวตองหมนจานบนปลายไมไดหลายสบใบในเวลาเดยวกน

ขอแนะน า / เอกสารอางอง - ไมม

ผบนทกความร ชอ – สกล นางนนทยา ศรทดจนทา ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรปฏบตการ สงกด ส านกงานเกษตรจงหวดเลย ตดตอไดท ส านกงานเกษตรจงหวดเลย โทร. 042 - 811643



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : การถายทอดความรตามกระบวนการโรงเรยนเกษตรกร เจาของความร ชอ : นายวระเดช ฟองชย ต าแหนง : นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด : ส านกงานเกษตรจงหวดเลย วนทบนทกความร : 21 สงหาคม 2557


ส ำนกงำนเกษตรจงหวดเลย ไดรบงบประมำณจำกงบพฒนำจงหวด ป ๒๕๕๗ เพอด ำเนนกำรฝกอบรมเกษตรกรในโครงกำรสงเสรมกำรปลกพชผกปลอดสำรพษตำมแนวทำงโรงเรยนเกษตรกร ในพนท ๑๔ อ ำเภอ จ ำนวน ๑๘ กลม เกษตรเปำหมำย จ ำนวน ๔๕๐ รำย โดยในโครงกำรดงกลำวมกจกรรม ดงน ๑. พฒนำเกษตรกรผเขำรบกำรฝกอบรม ๑.๑ ฝกอบรมถำยทอดเทคโนโลยกำรผลตพชผกปลอดภยจำกสำรพษตำมแนวทำงโรงเรยนเกษตรกร จ ำนวน ๔๕๐ รำย (จ ำนวน ๑๘ กลมๆ ละ ๓ ครง รวม ๕๔ ครง) ๑.๒ ศกษำดงำนแหลงปลกผกปลอดสำรพษทประสบควำมส ำเรจ ๑ วน ๒. สนบสนนปจจยกำรผลตและวสดอปกรณขยำยสำรชวภณฑ ๒.๑ สนบสนนปจจยกำรผลตแกเกษตรกรผเขำรวมโครงกำร (ปยอนทรย เมลดพนธพชผก โดโลไมท ฯลฯ) ๒.๒ สนบสนนชดผลตขยำยสำรชวภณฑ ๓. ตดตำมประเมนผลกำรด ำเนนโครงกำร

ขนตอนการด าเนนกจกรรม ๑. อ ำเภอคดเลอกเกษตรกรและพนทเปำหมำย ๒. จงหวดจดท ำแผนกำรฝกอบรมรวมกบหนวยงำนทเกยวของ (ส ำนกงำนสำธำรณสขจงหวดเลย) ๓. ทดสอบควำมรเกษตรกรกอนกำรฝกอบรม ๔. ตรวจหำสำรพษตกคำงในเลอดของเกษตรกรผเขำรบกำรฝกอบรม ๕. จดเวทชมชนเพอใหเกษตรกรรวมคนหำปญหำและสำเหตทท ำใหเกษตรกรไมสำมำรถผลตพชผกปลอดภยไดและหำแนวทำงวธกำรแกไข ๖. บรรยำยใหควำมรโรคและแมลงศตรของพชผก ๗. ทดสอบควำมรเกษตรกรหลงกำรฝกอบรม ๘. ท ำประเดนปญหำจำกกำรวเครำะหจำกขอ ๕ เปนประเดนกำรเรยนรในครงตอไปโดยใชกระบวนกำรโรงเรยนเกษตรกร ๙. สรป/นดหมำยเกษตรกรครงตอไป



๑. เกษตรกรทเขำรบกำรฝกอบรมสวนใหญไมใชผปฏบตและสงอำย ซงมปญหำและเปนอปสรรคตอกำรเรยนร ๒. กำรเปลยนแปลงของสภำพภมอำกำศท ำใหเกษตรกรปลกผกไมไดตำมแผนทก ำหนด สงผลใหกำรเรยนรในแปลงเรยนรไมไดผลเทำทควร ๓. กำรเรยนรตำมกระบวนกำรโรงเรยนเกษตรกรตองเรยนรแบบตอเนอง แตเกษตรกรบำงรำยมเวลำจ ำกดในกำรเรยนรท ำใหไดรบควำมรไมตอเนอง ผบนทกความร ชอ – สกล นางสาววไลรตน สงหแกวฟ ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรปฏบตการ สงกด ส านกงานเกษตรจงหวดเลย ตอไดท ส านกงานเกษตรจงหวดเลย โทร. 042-811-643



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : การใหก าลงใจตวเองในการท างาน เจาของความร ชอ : นายศภชล สบสาย ต าแหนง : นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด : ส านกงานเกษตรอ าเภอเชยงคาน วนทบนทกความร : ๙ สงหาคม ๒๕๕๗


การด ารงชวตในโลกน ไมวาจะเปนชวตสวนตว ชวตครอบครว ชวตการท างานกมอปสรรคทงสน ไมมากกนอย การทจะท าใหชวตการท างานหรอชวตอนๆ ด าเนนไปอยางไดอยางมความสข ยมแยม จตใจแจมใสไดตลอดเวลา เขาใจคนรอบขาง สภาพแวดลอม เขาใจความเปนจรงของธรรมชาต มหลกการในการดแลชวงชวตตางๆ งายๆ สบายๆ ดงน ๑. อาหาร ด รบประทานอาหารทมคณคาหลากหลายครบ ๕ หม ใหถกหลกวชาการและธรรมชาต ๒. ออกก าลงกาย ด ออกก าลงกายตามหลกวชาการและธรรมชาต ท าความเขาใจในหลกการออกก าลงกาย การยดเสนยดสาย ท าโยคะ อนๆ ๓. อารมณ ด หลกงายๆ การท าใหอารมณด หลงตนนอน กจวตรแรกทตองท าคอ การสวดมนตไหวพระ นงสมาธ เปนการจดระเบยบของใจใหกบตนเอง จตใจจะสดชน ผองใส เบกบาน เพอทจะท าใหการท างานมความสขสนกสนานหรอเปนการใหก าลงใจตวเองในการท างานในแตละวนนนเอง หรอ ๑ ชวโมงท าใจหยดใจนงชวงสนๆ ๑ นาท หรอเวลาท างานกเจรญภาวนา สมมาอะระหง ไปดวย กเปนการผอนคลายความเครยดความกงวนและเปนการใหก าลงใจตวเองอกทางหนง การท าสมาธ เปนการท าทงายทสด ลดทสด ถกทสด ในการใหก าลงใจตวเองในการท างานอยางมประสทธภาพดทสด

ขอแนะน า / เอกสารอางอง “ถาใจใสใจสบายท าอะไรกส าเรจ ถาเอาใจมาวางไวฐานท ๗ ท าอะไรกส าเรจอยางสบายสบาย”

ผบนทกความร ชอ – สกล นายศภชล สบสาย ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอเชยงคาน ตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอเชยงคาน โทร. 042-821-080



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : เทคนคการท างานสงเสรมการเกษตร เจาของความร ชอ : นายประพฒนพงศ สบสาย ต าแหนง : เกษตรอ าเภอปากชม สงกด : ส านกงานเกษตรอ าเภอปากชม วนทบนทกความร : 21 สงหาคม 2557


เทคนคการท างานสงเสรมการเกษตร จากประสบการณปฏบตงานทผานมาก 30 ปเศษ ท าใหมองเหนวธการปฏบตงานสงเสรมการเกษตร

1. ใชหลกคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสการปฏบต 1.1 การพฒนาตอนเอง 1.2 การพฒนาองคกร 1.3 การพฒนาและการบรหารชมชน การพฒนาตนเอง

- สรางความร ความเขาใจ ความตระหนก - รณรงคสรางจตส านก - รจกตนเอง - ปรบพฤตกรรมการด าเนนชวตโดยใชเศรษฐกจพอเพยง เพอการพฒนาตนเองทกดาน

การพฒนาองคการ - ดานการบรหารจดการ งบประมาณ และคมคาไดประโยชนสงสด - พฒนาบคลากร (ทกษะ รอบร รอบคอบ ซอสตยสจรต ประหยด เรยบงาย) - คอยเปนคอยไปตามล าดบขน - มภมคมกนตอการเปลยนแปลง

การพฒนาและการบรหารชมชน - ความรบผดชอบตอสงคม - วจยเพอพฒนาชมชน - ใชแนวคดทฤษฎใหมและเศรษฐกจพอเพยงในการบรการวชาการแกชมชน - สบทอดและใชภมปญญาทองถน - อนรกษสงแวดลอมและใชทรพยากรอยางยนยน - สรางชมชนเขมแขง พงตนเองได

2. ใชหลกคดธรรมชาต/ธรรมะ 2.1 ทกอยางเกดจากเหต 2.2 ทกอยางเกยวเนองกน 2.3 ทกอยางเปลยนแปลงตลอดเวลา


ตองเขาใจ เขาถง มเปาหมาย อยาลมการมสวนรวม คอรวมคด รวมปฏบต รวมผลประโยชน ผลประโยชนอาจจะเปนตวเงนหรอไมใชกได เชนความพอใจ / ความชอบ

3. มองภาพแบบองครวม/บรณาการ โดยใชหลก ทฤษฏระบบ สภาพแวดลอม ปจจยน าเขา กจกรรรม ผลผลต ผลลพธ

ทฤษฎการแกปญหา ปญหา สาเหต การสนสดปญหา วธการแกไขปญหา ทฤษฎวทยาศาสตร เกบรวบรวมขอมล วเคราะหขอมล ประมวลขอมล สรปผลขอมล


- สดทาย ตองอยรอด / อยรวม / อยอยางมคณคา ผบนทกความร ชอ – สกล นายประเวช โฉมนคร ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอปากชม ตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอปากชม โทร. 042-881-439


หมวดงานเคหกจทางการเกษตร


องคความรในการปฏบตงาน เรอง : การแปรรปอาหารจากปลาของ กลมแมบานเกษตรกรบานทามะนาว เจาของความร ชอ : นางบปผาชาต ไชยพงศ ต าแหนง : นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด : ส านกงานเกษตรอ าเภอเมองเลย วนทบนทกความร : ๒๕ กมภาพนธ ๒๕๕๗

กระบวนการ/ขนตอน/วธปฏบต 1. การท าน าพรกแจวบองปลานลสด สวนประกอบหลก

๑. พรกชฟาแหง 400 กรม ๒. หอมปอกเปลอก 500 กรม ๓. กระเทยม 1,000 กรม ๔. ใบมะกรด 200 กรม ๕. เนอปลาราสบละเอยด 5 ถวยตวง ๖. เนอปลานลสด 1,000 กรม

เครองปรงรส ๑. มะขามเปยก 400 กรม ๒. เกลอ 3 ถวยตวง ๓. น าปลา 2 ถวยตวง ๔. น าตาลทราย 3 ถวยตวง ๕. น าตาลปบ 500 กรม ๖. น ามนพช 2 ถวยตวง

วธท า 1. น าพรกแหงมาเดดกาน แลวน าไปควพอกรอบทงไวใหเยน 2. ปลอกเปลอกกระเทยมและหอมลางน าใหสะอาด แลวน าไปควในกระทะพอเหลองทงไวใหเยน 3. น าขาลางใหสะอาดซอยบางๆแลวน าไปควสกหอมทงไวใหเยน 4. ใบมะกรดลางน าใหสะอาดแลวน าไปควใหใบมะกรดกรอบทงไวใหเยน 5. คนน ามะขามเปยกไว ใหไดปรมาณตามตองการ 6. น าเนอปลานลสดสบใหละเอยด 7. น าเนอปลาราสบใหละเอยด


8. น าพรก ขา หอม กระเทยม ใบมะกรด ทปนละเอยดแลว เนอปลาสบ ปลาราสบ ผสมเขาดวยกน 9. เทน ามนพชลงในกระทะตงไฟปานกลาง น าสวนผสมในขอ 8 ลงผดปรงรสดวยเครองปรง 10. เคยวจนแหงใชไฟออน ประมาณ 1 ชวโมง ทงไวใหเยน บรรจขวด 2. การท าปลานลแดดเดยว สวนประกอบหลก

๑. ปลานล 1,000 กรม ๒. เกลอ 2 ชอนโตะ ๓. ผงชรส 1 ชอนโตะ

วธท า 1. ปลานลแรเอาแตเนอท าเปนชนทางยาว ตามตวปลา 2. น าปลามาคลกเคลาดวยเกลอปละผงชรส 3. น าไปตากแดด 1 วน 4. น าไปทอดรบประทานได

ขอแนะน า / เอกสารอางอง - ไมม

ผบนทกความร ชอ – สกล นายทศนย ทรพยม ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตร สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอเมองเลย ตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอเมองเลย โทร. 042-801235



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : เทคนคการท ากะหรพฟไสขาวต เจาของความร ชอ : นางจารพร บตรสระเกต ต าแหนง : เจาพนกงานเคหกจเกษตรช านาญงาน สงกด : ส านกงานเกษตรนาดวง วนทบนทกความร : 10 กมภาพนธ 2557


สวนผสมแปงชนนอก 1. แปงเอนกประสงค 1 กโลกรม 2. น ามน 360 กรม (1 ½ ถวย ) 3. น าปนใส 180 กรม ( ¾ ถวย) 4. น าเยน ¾ ถวย 5. น าตาลทราย 1 ชอนโตะ วธท า 1. รอนแปงใสน ามนเคลาใหเขากน 2. ละลายน าตาลกบน า เทใสในแปง ใสน าปนใส นวดใหเขากน 3. แบงเปนกอน ละ 30 กรม ใชมอคลงใหกลม พกไว

สวนผสมแปงชนใน 1. แปงเอนกประสงค 400 กรม 2. น ามน 2/3 ถวย วธท า : รอนแปงนวดกบน ามน แบงเปนกอนๆ ละ 15 กรม น าแปงชนนอกหมแปงชนในใหมด

สวนผสมไสขาวต (จากแปงขาวกลองงอก) 1. แปงขาวกลองงอก 500 กรม 2. หวกะท 2 ถวย 3. น ามะพราว 1 ถวย 4. มะพราวขดขาว 200 กรม 5. น าตาลมะพราว 300 กรม 6. งาขาว 50 กรม วธท า : เคยวกะท ใสน าตาลมะพราว พอแตกมน ใสสวนผสมทเหลอกวนตอไปจนเหนยวรอนจากกระทะ


การใสไสและประกอบตวกะหรพฟ 1. คลงแปงตามยาว มวนใหกลม คลงอกครงแลวตดแบงครงตามขวางเปน 2 สวน 2. คลงแปงแผเปนวงกลม ใสไส แลวจบรมใหสวยงาม น าไปทอดใชไฟปานกลาง


- ไมม

ผบนทกความร ชอ – สกล นางจารพร บตรสระเกต ต าแหนง เจาพนกงานเคหกจเกษตรช านาญงาน สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอนาดวง ตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอนาดวง โทร. 042-887-032



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : ท ากน ท าใช ใกลตว เจาของความร ชอ : นายอศวน สมตถะ ต าแหนง : นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด : ส านกงานเกษตรอ าเภอเชยงคาน วนทบนทกความร : ๙ สงหาคม ๒๕๕๗


เปนเรองราวทไดรวบรวมมาจากการบอกเลา การสอน สบทอดกนมา การลองท ากนมาของเกษตรกร และจากการวจยของนกวชาการ แลวลองน าไปท าไปปฏบตจรงแลว ไดผลดมาก เปนผลดตอตวเอง คนอนและสงแวดลอม เปนสงของทมอยใกลตว ใชในชวตประจ าวน ซงมหลายอนหลายอยางมากมาย จะขอยกตวอยางสก ๒ เรอง ๑. การท าปยน าสกดชวภาพใหธาตอาหารหลายตว วธการท างายๆ แตใชไดผลด น าอาหารทเหลอหรอเศษอาหารตางๆในครวเรอน น ามารวบรวมเกบไวในถง ๑๐ หรอ ๒๐ ลตร แลวเตมกากน าตาลลงไปทกในสดสวน เศษอาหาร ๓ สวน กากน าตาล ๑ สวน โดยน าหนก แลวหมกไว ๗ วน กน าไปใชได น าไปผสมน า ๔ ชอนโตะ ตอ น า ๒๐ ลตร ราดลงบนดน น าไปผสมน า ๒ ชอนโตะ ตอ น า ๒๐ ลตร พนใหพชทางใบ พชผกทไดจะมรสชาด หวาน กรอบ อรอยดมาก ๒. การท าปยน าสกดชวภาพจาหนอกลวย สดสวน ( ๑ : ๓ : ๕ ) กากน าตาล ๑ กก. หนอกลวยสง ๑ เมตร ๓ กก. น า ๕ กก. สบหนอกลวยเปนชนเลกๆผสมทกอยางเขาดวยกน บรรจในถงพลาสตกปดฝา หมกไว ๗ วนน าไปใชได ราดทางดน ๔ ชอนโตะตอน า ๒๐ ลตร หรอพนทางใบในตอนเชาหรอเยน ๒ ชอนโตะตอน า ๒๐ ลตร ชวยเรงการเจรญเตบโต เพมธาตอาหารในดน ปรบโครงสรางของดนและยบยงการเจรญเตบโตของเชอรา

ขอแนะน า / เอกสารอางอง ท ากน ท าใช ใกลตว สามารถทจะท าใหเกษตรกรหรอผสนใจน าไปท าน าไปปฏบต กเปนการพงพาตนเองและทรพยากรทมอยในทองถน ลดรายจายในครอบครว สขภาพดมความสขไดอยางแนนอน เขากบหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอยางแทจรง

ผบนทกความร ชอ – สกล นายศภชล สบสาย ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอเชยงคาน ตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอเชยงคาน โทร. 042-821-080



องคความรในการปฏบตงาน เรอง เทคนคการท าหมยอกระบอกไมไผ เจาของความร ชอ นายบวร พรดสต ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอภหลวง วนทบนทกความร 1 กรกฎาคม 2557

กระบวนการ/ขนตอน/วธปฏบต เทคนคการท าหมยอกระบอกไมไผ เครองปรง/อปกรณ 1) เนอหม 500 กรม 2) มนหม ½ ถวยเลก 3) พรกไทยเมลด 1 ชอนโตะ 4) เกลอ 1 ชอนโตะ 5) น าตาลทราย 1 ชอนโตะ 6). แปงมน 1 ชอนโตะ 7) ผงฟ 1 ชอนชา 8) น าแขง 1 ถวยเลก 9) ผงไหมเลกนอย 10) กระดาษฝอย 11) ไมตอกรดกระบอก 12) กระบอกไมไผตดระยะ 9 ซม. ตดขนาดเทาๆกน ท าความสะอาด ผงใหแหง

วธการท า 1) น าเนอหมและมนหม เครองปรงตางๆ ใสลงในเครองสบบด 2) ตเนอหมและสวนผสมใหเขากนพรอมกบใสน าแขงทละนอยโดยใหมความเยนตลอดตเนอหมใหเขากนจนไดท 3) บรรจลงในกระบอกไมไผทเตรยมไว โดยใหกระดาษฝอยและตองมดหว-ทายใหแนน แลวใชชอนจมกระดาษ ใหเปนรเพอใหฟองอากาศออก จากนนน าไปนงหรอตมใหสกในน าเดอด นาน 30–45 นาท 5) ท าใหเยนในอณหภม 10 – 15 องศาเซลเซยส 20 – 25 นาท 6) ตรวจสอบคณภาพ ไดแก กลน รส ส ลกษณะของเนอตามหลกเกณฑและตามตองการ

ขอแนะน า / เอกสารอางอง - ไดรบความรจาก นางสชาดา สงหสถต ประธานกลมวสาหกจชมชนแปรรปเนอสตวอ าเภอภหลวง อ าเภอภหลวง จงหวดเลย

ผบนทกความร ชอ – สกล นายบวร พรดสต ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอภหลวง ตดตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอภหลวง โทร. 042 - 879049



องคความรในการปฏบตงาน เรอง : เทคนคการท ากลวยฉาบ เจาของความร ชอ : นางสาวเพญศร หนเธาว ต าแหนง : เจาพนกงานเคหกจเกษตรช านาญงาน สงกด : ส านกงานเกษตรอ าเภอหนองหน วนทบนทกความร : 21 สงหาคม 2557


สวนผสม 1. กลวยดบ 1 หว (กลวยหกมก จะใหเนอฟกรอบ มากกวากลวยน าวา) 2. น ามนพชส าหรบทอด 2 ถวยตวง 3. น าตาลทราย 2 ถวยตวง 4. น า 2 ถวยตวง 5. เกลอปน 1/3 ชอนชา วธท า 1. ปอกเปลอกกลวยดบ ดวยมดปอกเปลอก (มดค) 2. น ากลวยทปอกเปลอกใหหมดทงหว ลาง และแชไวในน าสะอาด ตงพกไว 3. ตงกระทะใหรอนเตมน ามนพชลงในกระทะ พอให น ามนรอนพอด มควนลอยบางบางๆ (อยาใหรอนจดจนควนคลงกระทะ) จงฝานเนอกลวยดบเปนแผนบาง ๆ ตาม ความยาวของผล (ดวยมดค) ใสลงทอดในน ามนทนท เมอกลวยลอยตวขนมาบนผวน ามน (ประมาณ 20–30 วนาท) ใหหมนคนและ พลกชนกลวยกลบใหถกน ามน เพอความรอนสม าเสมอทวกนทกชน จนเหลองดแลว (อยาเหลองมาก เพราะกวาจะเยนคลายตว กลวยจะไหม มรสขม) ตกขนใหสะเดดน ามน 4. เทน ามนออกจากกระท าใหหมด ตงไฟเบาๆ (อยาแรงเหมอนตอนทอดกลวย) ใสน าตาล น า และเกลอ ลงในกระทะนน ตมจนน าตาลละลาย และเคยวตออกคร จนน าตาลเหนยวเปนเสน เมอใชปลายมดจมลงในน าเชอม แลวยกมดขน น าเชอมจะยดตามมดเปนเสน 5. ใสกลวยททอดไว ลงในกระทะน าเชอมทนททยกลงจากเตา เคลาเบา ๆ ใหน าเชอมจบชนกลวยใหทวถง 6. พกไวจนเยนสนทและน าเชอมแหงสนทดวย จงเกบใสขวดโหล หรอภาชนะฝาปดสนท เพอปองกนลมเขา

ขอแนะน า / เอกสารอางอง ควรรกษาคณภาพสนคา ดวยการไมใชน ามนทอดซ า และ วตถดบทสด คณภาพด

ผบนทกความร ชอ – สกล นายกรสน เสาวด ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตร สงกด ส านกงานเกษตรอ าเภอหนองหน ตอไดท ส านกงานเกษตรอ าเภอหนองหน โทร. 042-874-125


แผนท ๒ การน า MRCF ไปขบเคลอนงานในภารกจของหนวยงาน

1. การจดท าแผนทขอมล (Mapping) ของ ศบกต./วสาหกจชมชน/ศนยขาวชมชน/ศจช.เพอใชในงานสงเสรมการเกษตร



















2. การจดท าขอมลเบอรโทรศพทและ E-mail ของเจาหนาทสงกดส านกงานเกษตรจงหวดเลย

ขอมลพนฐานของส านกงานเกษตรจงหวดเลย

1. ขอมลส านกงาน หวหนาสวนราชการ นายวฒนมงคล ทรพยม สถานทตง 298 หม 9 ถนนเจรญรฐ ต าบลนาอาน อ าเภอเมอง จงหวดเลย โทรศพท 042-811-643 โทรสาร 042-813-345 E-mail Address [email protected] Web Site www.loei.doae.go.th

2. จ านวนขาราชการ/พนกงาน/ลกจาง 2557 จ านวนขาราชการตามกรอบ 114 คน จ านวนขาราชการปฏบตงานจรง 99 คน จ านวนลกจางประจ า 2 คน จ านวนพนกงานราชการ 20 คน จ านวนจางเหมาบรการรายเดอน 16 คน

3. ขอมลหวหนาสวนราชการ ชอ-สกล นายวฒนมงคล ทรพยม ชอต าแหนงในสายงาน ผอ านวยการเฉพาะดาน (วชาการสงเสรมการเกษตร) ระดบต าแหนง อ านวยการสง ชอต าแหนงในการบรหารงาน เกษตรจงหวดเลย วน/เดอน/ปเกด 7 เมษายน 2500 วฒการศกษา ปรญญาตร (สส.บ.) เบอรโทรศพท 042-811-643 เบอรโทรศพทเคลอนท 081-964-4334,081-060-7775 เบอรโทรสาร 042-813-345 E-mail [email protected]

วนทบรรจเขารบราชการ 4 สงหาคม 2523 วนทเขาด ารงต าแหนงปจจบน 3 กมภาพนธ 2557

4. ขอมลบคลากรในหนวยงาน ป 2557

mailto:[email protected]

http://www.loei.doae.go.th/

mailto:[email protected]




Documents

รายงาน - loei.doae.go.th¸¢ุทธ/KM จังหวัดเลย ปี 57.pdf · สำรบัญ หน้ำ ผลการจัดการองค์ความรู้