Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team MCATT · ข สำรบัญ ค ำน ำ ก สำรบัญ ข บทที่ 1 สถำนกำรณ์และควำมเป็นมำ

คมอการปฏบตงานทมชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต

(Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team: MCATT)

ฉบบทดลองใช

กองบรหารระบบบรการสขภาพจต กรมสขภาพจต มกราคม 2561

ก

ค ำน ำ

ในชวงทศวรรษท ผ านมาประเทศไทยไดเผชญกบเหตการณวกฤต ไมวาจะเปนภยธรรมชาต และภยน ามอมนษยหลายรปแบบซงมแนวโนม รนแรงและบอยคร งข น เชน อทกภย ดนโคลนถลม วาตภย ภยแลง ภาวะสขภาพ ภาวะเศรษฐกจ อบตเหตหม ไฟไหมสถานการณวกฤตทางการเมองและสถานการณวกฤตทางสงคม ฯลฯ เหตการณวกฤตดงกลาวสงผลกระทบตอประชากรจานวนมากทาให เกดความเสยหาย และเปนภยรายแรงทคกคามตอชวตและทรพยสนของประชาชนรวมท งของประเทศได ซงจากอบตการณ การเกดปญหาสขภาพจตขนอยกบหลายปจจย ไดแก ชนดและความรนแรงของภยพบต ระดบการเผชญภย บคลกภาพของผประสบภย อยางไรกตาม พบวาการเกดวกฤตหรอภยพบต มโอกาสท าใหเกดความชกของปญหาสขภาพจตหรอโรคจตเวชไดมากขนกวาเดม ไดแก เหตการณโคลนถลม จ.อตรดตถ พ.ศ.2549 พบวา ผประสบภาวะวกฤตทมปญหาสขภาพจตถงรอยละ 29.3 โดยมภาวะเครยดภายหลงเหตการณสะเทอนขวญ (Post-Traumatic Stress Disorder : PTSD) รอยละ 10.7 มภาวะซมเศรา รอยละ 3.3 และภาวะการตดสรา รอยละ 11.6 (รายงานกรมสขภาพจต,2549) และจากสถานการณความไมสงบในจงหวดชายแดนใตพบผไดรบผลกระทบจากเหตการณ มความเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจต รอยละ 17.3 โดยมภาวะเครยดภายหลงเหตการณสะเทอนขวญ (Post-Traumatic Stress Disorder : PTSD) รอยละ 7.3 มภาวะซมเศรา รอยละ 3.7 และภาวการณตดสรา รอยละ 1 (ระบบฐานขอมลเฝาระวงปญหาสขภาพจตผไดรบผลกระทบจงหวดชายแดนใต (VMS), 2554) ในภาพรวมมความชกสงกวาการศกษาระบาดวทยาโรคจตเวชของประเทศไทย ไดแก รอยละ 0.4 ใน PTSD และ รอยละ 2.7 ในโรคซมเศรา (การศกษาระบาดวทยาระดบชาต, 2551)

กรมสขภาพจตในฐานะผรบผดชอบดานสขภาพจตของประชาชน จงไดจดทาคมอการปฏบตงาน ทมชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต (MCATT) ฉบบทดลองใชข น โดยอาศยความรวมมอจากเครอขายบคลากรสงกดกรมสขภาพจตทมประสบการณในการใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤตและจดทาเปนคมอฉบบทดลองใชเพอใชเปนแนวทางการปฏบตงานเมอเกดสถานการณวกฤต ประกอบดวยสถานการณ ความเปนมา วตถประสงค นยามศพท โครงสรางและองคประกอบทม MCATT การปฎบตงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤตในระยะตางๆ รวมท งชดเครองมอทใชในการประเมนคดกรองภาวะสขภาพจตของผประสบ ภาวะวกฤต โดยหวงเปนอยางยงวาคมอฉบบน จะเปนประโยชนในการปฏบตงานของทม MCATT ในการชวยเหลอเยยวยาจตใจประชาชนทไดรบภาวะวกฤต ใหสามารถกลบมาใชชวตในสงคมไดตามปกตสข

คณะผจดท ำ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต กรมสขภาพจต

มกราคม 2561

ข

สำรบญ ค ำน ำ ก สำรบญ ข บทท 1 สถำนกำรณและควำมเปนมำ 1

วตถประสงค 2 นยามศพท 3 โครงสราง และองคประกอบทม MCATT 7

บทท 2 ระบบบรหำรจดกำรสำธำรณภย 9

เครองมอหลกในการจดการสาธารณภยของไทย 9 หลกการจดการความเสยงจากสาธารณภย 11 ขอบเขตสาธารณภยตามพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ.2550 11 ระดบการจดการสาธารณภย 12 การจดการในภาวะฉกเฉน 13 ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข 15 แนวทางการปฏบตงาน (Conceptual Framework) 17 ระบบบญชาการเหตการณ (Incident Command System: ICS) 19

บทท 3 แนวทำงกำรปฏบตงำนของทมชวยเหลอเยยวยำจตใจผประสบภำวะวกฤต 25

ผงไหลท 3-1 แสดงขนตอนการประสานเครอขายในการชวยเหลอเยยวยาจตใจ 26 ประสบภาวะวกฤตส าหรบทม MCATT

ผงไหลท 3-2 แสดงการด าเนนงานใหความชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต 28 ระยะเตรยมการ

ผงไหลท 3-3 แสดงการด าเนนงานใหความชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต: 31 ระยะวกฤตและฉกเฉน (ตงแตเกดเหต – 2 สปดาห)

ผงไหลท 3-4 แสดงการด าเนนงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต: 34 ระยะหลงเกดเหตการณ (2 สปดาห – 3 เดอน)

ผงไหลท 3-5 แสดงการด าเนนงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต : ระยะฟนฟ 37 (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป)

บทท 4 เครองมอทใชในกำรประเมนคดกรองภำวะสขภำพจตผประสบภำวะวกฤต 41

รายละเอยดชดเครองมอประเมนคดกรองภาวะสขภาพจตผประสบภาวะวกฤต 41 เครองมอในการประเมนภาวะสขภาพจต กรณผใหญ 42 เครองมอในการประเมนภาวะสขภาพจต กรณผเดก 46

ค

บรรณำนกรม 50 ภำคผนวก 51

แบบรำยงำนผลกำรปฏบตงำน - แบบรายงานสถานการณเบองตน 52 - แบบบนทกขอมลการชวยเหลอเยยวยาผประสบภาวะวกฤตครงท...(MCATT 1) 53 - ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2 ส าหรบผใหญ) 55 - ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2 ส าหรบเดก) 56

แบบประเมน/คดกรองส ำหรบผใหญ - เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป 58 - แบบประเมนระดบความเครยด (visual analog scale) 60 - แบบคดกรองโรคซมเศรา 2Q9Q 61 - แบบคดกรองความเสยงตอการเกดโรคเครยดหลงเหตการณสะเทอนขวญ (2P) 62 - แบบประเมนผลกระทบทางจตใจหลงเกดเหตการณสะเทอนขวญ - 10 63

(Psychological Impact Scale for Crisis Event - 10: PISCES -10)

แบบประเมน/คดกรองส ำหรบเดก - เวชระเบยนส าหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายต ากวา 18 ป 65 - แบบสอบถามผลกระทบจากเหตการณภยพบตส าหรบเดก (The Children's Revised 67

Impact of Event Scale: CRIES-13) - แบบคดกรองภาวะซมเศราในเดก (Children’s Depression Inventory: CDI) 68 - แบบคดกรองภาวะซมเศราในวยรน (Center for Epidemiologic Studies Depression 72

Scale: CES-D)

รำยงำนกำรซอมแผนแบบสรปรำยงำนกำรจดเตรยมทมและซอมแผนแบบบรณำกำร 74 ระหวำงทม mini MERT, MCATT, SRRT

ตวอยำงแผนกำรปฏบตรบสถำนกำรณภยพบตในชมชน (2P2R) 75 ขอมลหนวยงำนส ำหรบประสำนทม MCATT สงกดกรมสขภำพจต 76 รำยชอคณะผจดท ำ 79

1

ในชวงสบปทผานมาประเทศไทยเผชญกบเหตการณวกฤตจากภยธรรมชาต เชน ส นาม วาตภย

ดนโคลนถลม นาทวมใหญในหลายภาคของประเทศไทย แผนดนไหวและภยจากนามอมนษย เชน วกฤตเศรษฐกจ วกฤตการเมอง วกฤตชายแดนใต ตกถลม ไฟไหม แกสระเบด สารเคมรว อบตเหตหม รวมถงโรคอบตใหม การแพรกระจายของโรคราย เชน โรคเอดส ไขหวดนก ไขหวดสายพนธใหม โรคซารส ซงเหตการณทเกดขน สงผลกระทบตอความรสกทงระดบบคคล ครอบครว ชมชน สงคม เมอเกดเหตการณวกฤตทกครงจะมผไดรบผลกระทบทงทางตรงและทางออม การเกดสถานการณวกฤต/ภยพบตแตละเหตการณกอใหเกดความสญเสย ทงดานชวตและทรพยสนเปนจานวนมาก เกดปฏกรยาทางจตใจเปนรายบคคลและรายกลม มความรนแรง หรอไมรนแรงแตกตางกนขนอยกบเหตการณทเกดขน ทาใหประชาชนเกดอาการชอค ตนตระหนก ตนกลว เสยขวญ เสยใจ โกรธ เกดภาวะเครยดและสงผลตอจตใจทาใหเกดปญหาสขภาพจตทงในระยะสนและระยะยาว ความผดปกตทเกดขนเรยกวา “ภาวะเครยดหลงเผชญเหตการณสะเทอนขวญ (Post-Traumatic Stress Disorders; PTSD )” การฆาตวตาย โรคทางจตเวช การตดสารเสพตด จากการวจยตดตามปญหาสขภาพจต ของผไดรบผลกระทบหรอสญเสยจากภยพบต พบวา ประชาชนทไดรบผลกระทบหรอสญเสยจากเหตการณสนามภาคใตของประเทศไทยหลงเหตการณหนงป (2548) รอยละ 13.3 มปญหาสขภาพจตและหลงเหตการณ 3 ป (2551) รอยละ 2.7 เปนโรคซมเศรา รอยละ 13.4 วตกกงวล และรอยละ 15.3 มความทกขโศก เปนการยนยนวา แมเหตการณผานไปแลวถง 3 ป ผประสบภยยงมปญหาสขภาพจตอย และเหตการณดนโคลนถลมทจงหวดอตรดตถ พบวา ผประสบภย รอยละ 29 มปญหาสขภาพจต รอยละ 10.7 เครยดภายหลงเกดเหตการณสะเทอนขวญ รอยละ 3.3 ภาวะซมเศรา และรอยละ 11.6 ตดสรา (รายงานกรมสขภาพจต) ซงหากไดรบการชวยเหลอ และเยยวยาทางดานจตใจทนทหลงเหตการณอยางถกตองตามหลกวชาการสขภาพจตจะชวยลดความเสยง ตอการมปญหาสขภาพจตเรอรงหรอเจบปวยทางจตเวชลงได

กอนการเกดเหตการณสนามทภาคใตของประเทศไทย ยงไมมองคความรเรองการดแลดานจตใจผประสบภยพบต ระบบงานทมอยไมชดเจน ระบบการทางานเดมเปนการทางานโดยทมสหวชาชพประกอบดวยจตแพทย พยาบาล นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห เภสชกร และนกกจกรรม เมอมเหตการณวกฤตสขภาพจตเกดขน ทมจะลงไปใหการชวยเหลอตามบทบาทของวชาชพยงไมมองคความรเฉพาะไมมระบบการรายงานขอมล มขอจากดเรองอตรากาลงทจะลงพนทเพอใหการชวยเหลอประชาชนและไมมงบประมาณในการดาเนนการ ปฏบตงานโดยการสงการจากกรมสขภาพจต ในระยะตอมามเหตการณททาใหเกดภาวะวกฤตสขภาพจตบอยขน เชน วกฤตเศรษฐกจ วกฤตการเมอง ไขหวดนกระบาด โรคซารส วกฤตความรนแรงทางภาคใตของประเทศไทย ซงในการชวยเหลอเยยวยาจตใจนน กรมสขภาพจตไดพฒนากระบวนการมาโดยตลอดนบตงแตการจดตง ศนยวกฤตสขภาพจต (Mental Health Crisis Center: MCC) และโดยเฉพาะการเกดมหาอทกภยในป 2554 ทมผลกระทบวงกวาง สงผลใหประชาชนไดรบความเดอดรอน สญเสยชวต ทรพยสน ตองการความชวยเหลอ ทงในดานทอยอาศย สขภาพทงทางกายและจตใจเปนจานวนมาก การใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจไดพบปญหาอปสรรคตางๆ มากมาย โดยเฉพาะระบบการชวยเหลอดแลจตใจประชาชนทไมมการบรณาการทางานรวมกน ขาดทมหรอผรบผดชอบหลกในพนททชดเจน ตลอดจน ผใหการชวยเหลอขาดความร ทกษะดานการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต

บทท 1 สถานการณและความเปนมา

2

ดงนน หลงจากการเกดมหาอทกภยดงกลาว กรมสขภาพจต จงไดมนโยบายการดาเนนงานเรงดวน ทจะตองแกไขปญหาปรบปรงกระบวนการทางานเพอตอบสนองความตองการของประชาชน ปองกนแกไขปญหาสขภาพจตในระยะยาว ซงจะชวยลดความสญเสยงบประมาณทจะตองบาบดรกษา ลดความสญเสยทางเศรษฐกจและสงคม จงตงเปาหมายปรบปรงระบบงานใหมงเนนการใหความร ทกษะและแนวทางเตรยมความพรอมสาหรบบคลากรในระบบบรการสาธารณสขและประชาชนตงแตกอนเกดภยพบต การดแลจตใจระหวางเกดภยพบต และการฟนฟดานจตใจหลงเกดภยพบต การทางานเฉพาะหนวยงานกรมสขภาพจตไมเพยงพอจงตองขยายขอบเขตการปฏบตงานไปยงหนวยงานอนสงกดกระทรวงสาธารณสข เนองจากมหนวยงานทประชาชนสามารถเขาถงบรการไดงายและทกภาคสวนมสวนรวมดาเนนการ ในการพฒนาระบบการใหบรการจงไดมการจดตง ทม MCATT ททาหนาทเยยวยาจตใจประชาชนทประสบภาวะวกฤตใหครอบคลมทกอาเภอในประเทศไทย มการบรณาการทางานรวมกนกบทมสาธารณภยตางๆ ไดแก ทม EMS, Mini MERT, MERT, SRRT, SERT, MSERT มการเตรยมความพรอมทมโดยมการซอมแผนเพอเตรยมรบมอกบสถานการณวกฤตตางๆ ทงนในปพ.ศ. 2559 – 2560 เกดเหตการณสญเสยครงใหญหลวง เมอสานกพระราชวง ไดออกแถลงการณอยางเปนทางการ เมอวนพฤหสบดท 13 ตลาคม 2559 เวลา 19.00 น. ถงพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช มหตลาธเบศรรามาธบด จกรนฤบดนทร สยามนทราธราช บรมนาถบพตร เสดจสวรรคต ณ โรงพยาบาลศรราช ซงถอวาเปนการสญเสย ครงยงใหญของประเทศไทย นาความโศกเศราสปวงชนชาวไทย ซงเหตการณครงนกระทรวงสาธารณสข ไดรบผดชอบดาเนนการจดบรการทางการแพทยและสาธารณสข ดแลสขภาพประชาชนทเดนทางเขาเฝาฯ กราบถวายบงคมพระบรมศพฯ และกรมสขภาพจตไดมบทบาทสาคญในการดแลจตใจประชาชน โดยทม MCATT ไดเปนทรจกและไดรบการยอมรบในการบรณาการทางสขภาพจตและสขภาพกายในระดบประเทศ รวมทง ไดทางานรวมกบหนวยงานทกภาคสวน ทงภาครฐและภาคเอกชน

นอกจากน งานวกฤตสขภาพจตไดมการปรบกลยทธการทางาน ปรบเทคโนโลยและขนตอน การทางาน ขยายเครอขายการทางาน ลงพนทเขตสขภาพ พฒนาความรใหแกบคลากร และขบเคลอนเชงนโยบายกาหนดความรบผดชอบใหระดบผบรหารของกระทรวงถายทอดนโยบายและตวชวดลงสผปฏบตงานระดบทม ปรบแนวทางการปฏบตงาน พฒนามาตรฐานทม MCATT สรางความเขมแขงระดบชมชน โดยพฒนาแกนนาชมชน ไดแก อาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.) กานน ผใหญบาน เจาหนาทมลนธ เจาหนาทองคการบรหารสวนทองถน คร ใหไดรบความรการเยยวยาจตใจในภาวะวกฤตสขภาพจต ตลอดจนพฒนาองคความร สอความร เทคโนโลยตางๆ ไดแก คมอ แนวปฏบต โปสเตอร สอวดทศนเผยแพรความร เพอใหทม MCATT และประชาชน ไดใชเปนแนวทางการปฏบตงานและดแลจตใจตนเอง ซงเทคโนโลยตางๆ ทพฒนาจาเปนตองมการปรบปรง โดยเฉพาะคมอการปฏบตทมชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต ทม MCATT ไดใชเปนแนวทาง การปฏบตงานมาเปนระยะเวลาหนง จงไดมการปรบปรงใหเหมาะสมกบสถานการณและความเปนไปของโลก ในปจจบน วตถประสงค

1. เพอใหทม MCATT ใชเปนแนวทางในการปฏบตงานรวมกบเครอขายในพนท 2. เพอใหทม MCATT ใชเปนแนวทางในการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต

3

นยามศพท

1. สาธารณภย ตามพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ .ศ . 2550 “สาธารณภย” หมายความวา อคคภย วาตภย อทกภย ภยแลง โรคระบาดในมนษย โรคระบาดสตว โรคระบาดสตวนา การระบาดของศตรพช ตลอดจนภยอนๆ อนมผลกระทบตอสาธารณชน ไมวาเกดจากธรรมชาต มผทาใหเกดขน อบตเหต หรอเหตอนใด ซงกอใหเกดอนตรายแกชวต รางกายของประชาชน หรอความเสยหายแกทรพยสนของประชาชน หรอของรฐ และใหหมายความรวมถงภยทางอากาศ และการกอวนาศกรรมดวย

ขอบเขตการปฏบตงานทครอบคลมสาธารณภย 18 ประเภทภย ประกอบดวย ดานสาธารณภย ประกอบดวย 14 ประเภทภย ไดแก (1) อทกภยและดนโคลนถลม (2) ภยจากพาย

หมนเขตรอน (3) ภยจากอคคภย (4) ภยจากสารเคมและวตถอนตราย (5) ภยจากการคมนาคมและขนสง (6) ภยแลง (7) ภยจากอากาศหนาว (8) ภยจากไฟปาและหมอกควน (9) ภยจากแผนดนไหวและอาคารถลม (10) ภยจากคลนสนาม (11) ภยจากโรคระบาดในมนษย (12) ภยจากโรค แมลง สตว ศตรพชระบาด (13) ภยจากโรคระบาดสตวและสตว (14) ภยจากเทคโนโลยสารสนเทศ

ดานความมนคง ประกอบดวย 4 ประเภทภย ไดแก (1) ภยจากการกอวนาศกรรม (2) ภยจาก ทนระเบด กบระเบด (3) ภยทางอากาศ (4) ภยจากการชมนมประทวงและกอการจลาจล ภยพบต หมายถง เหตการณหรอปรากฏการณทเกดขนอยางฉบพลนทกอใหเกดผลกระทบทมอนตรายรนแรงตอบคคล ครอบครว ชมชนจนถงระดบประเทศชาตซงตองการความชวยเหลอโดยความรวมมอจากหลายหนวยงานเพอใหกลบฟนคนสสภาพปกต

วกฤตสขภาพจต หมายถง ภาวะเสยสมดลทางอารมณและจตใจจากสถานการณหรอเหตการณวกฤต ทเกดขนทาใหเกดความวาวน สบสนและความผดปกตทคนเราไมสามารถจะใชวธคดและการปฏบตทเคยใชได ในภาวะปกต

2. บรการวกฤตสขภาพจต หมายถง การใหความชวยเหลอทางดานจตใจแกผทประสบภาวะวกฤตสขภาพจตในดานตางๆ ดงน

ภยพบตทเกดจากธรรมชาต เชน อทกภย โคลนถลม วาตภย คลนสนาม การเกดไฟปา ภยแลง แผนดนไหวโรคระบาด ฯลฯ

ภยพบตทเกดจากการกระท าของมนษย เชน อบตเหตหม ไฟไหม สถานการณ ความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนใต สถานการณวกฤตทางการเมอง กรณจบตวประกน กรณการพยายามทารายตวเอง การรวไหลของสารเคม ฯลฯ

อบตเหตหม หมายถง เหตการณทไมคาดคดทมผบาดเจบเสยชวต เกดขนพรอมกนจานวนมากจนตองระดมกาลงความชวยเหลอจากทกแผนกในโรงพยาบาล โดยอาจจาตองสงตอไปรบการรกษาทโรงพยาบาลอน ทงในและนอกจงหวดโดยมผเสยชวตพรอมกน มากกวา 5 คนหรอบาดเจบพรอมกนมากกวา 15 คน

วกฤตทางสงคม (Social crisis) หมายถง วกฤตหรอความขดแยงทเกดจากการเปลยนแปลงของสงคม จนเกดผลกระทบดานลบตอโครงสรางการดาเนนชวต ความเปนอยและสงคม ไดแก วกฤตเศรษฐกจ สงคราม เหตความรนแรงจากความขดแยงการเมอง เหตการณความไมสงบ เหตการณฆาตวตายทมผลกระทบตอความรสกตอครอบครว ชมชนและสงคม ในทน จะเนนวกฤตสงคมทมผลกระทบตอการรบรของประชาชนและเปนขาว ทสงคมสนใจ

4

3. ผประสบภาวะวกฤต/ภยพบตและผไดรบผลกระทบจากภาวะวกฤต หมายถง ผไดรบผลกระทบ จากสถานการณวกฤต/ภยพบตทงทางตรงและทางออม ประกอบดวย - ผบาดเจบ - ญาตผบาดเจบ / เสยชวต - ผสญเสยบาน/ทรพยสน - ผอยในเหตการณ - ผรบรเหตการณ - เจาหนาทหรอผใหการชวยเหลอ

4. ผประสบภาวะวกฤตท มความเสยงตอปญหาสขภาพจต หมายถง ผประสบภยหรอบคคล ในครอบครวทไดรบผลกระทบจากสถานการณวกฤตทจดเปนกลมเสยงตอโอกาสเกดปญหาสขภาพจต ผใหญ 8 กลม ประกอบดวย

1) ผบาดเจบ 2) ญาตของผเสยชวต 3) ผพการ 4) ผสงอายตดบานหรอตดเตยง 5) ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา 6) ผทมประวตรกษาทางจตเวช 7) ผทมความเครยด กงวล ทอแทสนหวง จนรบกวนการดาเนนชวตในชวง 2 สปดาห 8) ผทมความคดฆาตวตายในชวง 2 สปดาห

เดก 6 กลม ประกอบดวย 1) ผบาดเจบ 2) ญาตผเสยชวต 3) ผพการ/เดกพเศษ 4) ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา 5) ผมประวตการรกษาทางจตเวช

6) ผทมอาการอยางใดอยางหนงตาม Symptoms checklist 5. ผประสบภาวะวกฤตทมปญหาสขภาพจต หมายถง ผประสบภาวะวกฤตกลมเสยงทมผลคะแนน

จากการใชแบบประเมน/คดกรองอยางใดอยางหนง ดงน ผใหญ

1. แบบประเมนระดบความเครยด (Visual Analog Scale) ≥ 4 คะแนน 2. แบบประเมน 9Q ≥ 7 คะแนน, เสยงฆาตวตาย 9Q เฉพาะขอ 9 ≥ 1 คะแนน 3. แบบประเมน PISCES -10 ≥9 คะแนน

5

เดก 1. แบบประเมน symptoms checklist มอยางนอย 1 อาการ 2. แบบสอบถามผลกระทบจากเหตการณภยพบตสาหรบเดก (The Children's Revised

Impact of Event Scale : CRIES-13) ≥ 25 คะแนน 3. แบบคดกรองภาวะซมเศราในเดก (Children’s Depression Inventory: CDI) ≥ 16 คะแนน 4. แบบคดกรองภาวะซมเศราในวยรน (Center for Epidemiologic Studies Depression

Scale : CES-D) ≥ 23 คะแนน 6. การเขาถงบรการวกฤตสขภาพจต หมายถง ผประสบภาวะวกฤตกลมเสยงไดรบการประเมนภาวะ

สขภาพจตและเยยวยาดานจตใจ เมอพบวามความเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจต จะตองไดรบตดตามดแลตอเนองจนหมดความเสยง

7. Director Critical Information Requirement : DCIR หมายถง ขอมลสาคญของเหตการณ ทมผลกระทบหรออาจมผลกระทบตอสาธารณสขในวงกวาง หรอมความรนแรงสง ตองการการตอบสนองเรงดวนภายใน 24 ชม .จาเปนตองแจงใหผบรหารระดบสง ไดแก อธบด รองอธบด ผอานวยการหนวยงานทเกยวของกบเหตการณนนๆ ทราบทนท ทเกดเหตการณ

8. ศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน (Emergency Operation Center; EOC) หมายถง สถานททใช ในการปฏบตงานรวมกนของหนวยงานตางๆ ภายใตระบบบญชาการเหตการณ เพอสนบสนนการบรหาร สงการ ประสานงาน แลกเปลยนขอมลและทรพยากรใหเกดขนอยางสะดวกรวดเรวในภาวะฉกเฉน

9. กลมภารกจยทธศาสตร (Strategic Technical Advisory Group; STAG) หมายถง สวนแผนงาน ทผบญชาการเหตการณขนมาเปนการเฉพาะเมอเหตการณขยายความรนแรง ลกลามมากขน มหนาทในการรวบรวม และประเมนสถานการณ จดทารายงานสถานการณ และวเคราะหสถานะของทรพยากรทมอยขณะนน แลวจดทาแผนเผชญเหตสาหรบแตละเหตการณทเกดขน

10. ทมตระหนกรสถานการณสาธารณสข (Situation Awareness Team; SAT) หมายถง แกนหลกในการปฏบตงานรวบรวมขอมลเพอตดตาม ตรวจจบและประเมนสถานการณ พรอมทงแจงเตอนแกผบรหาร และหนวยงานทเกยวของเพอพจารณาตอบสนอง ตอสถานการณนนๆ

11. ทมชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต (Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team; MCATT) หมายถง ทมสหวชาชพทใหการชวยเหลอทางดานจตใจผประสบภาวะวกฤต ไดแก แพทย พยาบาล เภสชกร นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห นกวชาการสาธารณสข ผรบผดชอบงาน ดานสขภาพจตและผทเกยวของ

12. ทมปฏบตการฉกเฉนทางการแพทยระดบตตยภมในภาวะฉกเฉน (Medical Emergency Response Team; MERT) คอ ทมสหสาขาวชาชพ ผปฏบตหนาทเสมอนหองฉกเฉนเคลอนทในภาคสนาม เมอเกดเหตการณฉกเฉนหรอภยพบต โดยเนนการดแลรกษาฉกเฉน การลาเลยง สงตอ และการดแลรกษาในระดบตตยภม ประกอบดวยแพทย (2 คน) พยาบาล (4 คน) เวชกรกชพ (4 - 6 คน) เภสชกร (1 คน) ชาง (1 คน) ผชวยเหลอ/โภชนากร (1 คน) เจาหนาทสอสาร (1 คน) และเจาหนาทบรหารหรอการเงน (1 คน) รวมจานวน 17 – 20 คน ทม MERT มคณสมบตเฉพาะดาน 3 ประการ ไดแก

6

- มความพรอมในการปฏบตการฉกเฉน สามารถทางานรวมกบหนวยปฏบตการอนๆ ไดเปนอยางด เชน หนวยแพทยฉกเฉนในพนท (EMS) หนวยทหาร (SAR) ชดเผชญสถานการณวกฤต (ERT) และอาสาสมครอนๆ ภายใตระบบสงการในภาวะฉกเฉน

- สามารถดารงชพอยในพนทประสบภยพบตโดยไมรบกวนทรพยากรของทองถน และจะเขาพนท พรอมยา เวชภณฑ รวมทงมอปกรณทจาเปน เชน เตนทสนาม เครองยงชพ วทยสอสาร เครองปนไฟ

- สามารถคดแยก ดแล ชวยชวตขนตนแกผปวยทมอาการรนแรง เปนอนตรายถงแกชวตหรอมปญหาสขภาพจตรนแรงพรอมกนจานวนมากใหปลอดภย พรอมสงตอไปดแลทโรงพยาบาลไดอยางเหมาะสม

13. ทมปฏบตการฉกเฉนทางการแพทยในภาวะฉกเฉนระดบอ าเภอ (Mini MERT) คอ ทมปฏบตการฉกเฉนทางการแพทยในภาวะภยพบตระดบอาเภอเปนทมทพฒนาตอยอดจากทมกชพ หรอทม EMS ซงสามารถออกปฏบตการไดเรว สวนประกอบของทม ม 5 - 6 คนไดแก แพทย (1 คน), พยาบาลทมประสบการณในการดแลผปวยฉกเฉน (2 คน), ผชวยเหลอ และหรอ พนกงานขบรถ ทไดรบการอบรมพนฐานอาสาสมครกชพ (2 - 3 คน) ทพรอมออกปฏบตการชวยเหลอดแลผปวยฉกเฉนและทาหนาทอนตามทไดรบมอบหมายในพนทประสบภย ของตนเอง และใกลเคยงสามารถปฏบตงานไดตามเกณฑมาตรฐานการดแลผปวยฉกเฉนขนตน ( Triage, Treatment, Transfer) ทงนทม Mini MERT ตองผานการอบรมหลกสตรทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตตามทกรมการแพทยกาหนด

14. ทมเฝาระวงสอบสวนเคลอนทเรว (Surveillance Rapid Response Team; SRRT) หมายถงหนวยปฏบตการทางสาธารณสขทมภารกจในการเฝาระวงโรคตดตอทแพรระบาดรวดเรวรนแรง ตรวจจบภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข (Public health emergency) สอบสวนโรคอยางมประสทธภาพทนการณ ควบคม โรคฉกเฉน (ขนตน) เพอหยดยงหรอจากดการแพรระบาด ไมใหขยายวงและแลกเปลยนขอมลเฝาระวงโรคตลอดจนรวมมอกนในการเฝาระวงตรวจจบการระบาด

15. ทมตอบโตภาวะฉกเฉนดานอนามยสงแวดลอม (Special Environmental Health Response Team; SERT) หมายถง หนวยปฏบตการตอบโตภาวะฉกเฉนในเรองงานอนามยสงแวดลอมเพอใหประชาชน มความปลอดภยจากอนตรายทเกดจากสงแวดลอมและสามารถปองกนตนเองไดเมอเกดเหตการณ

16. ทมวศวกรฉกเฉน (Medical Service Emergency Response Team; MSERT) หมายถง หนวยปฏบตการชวยเหลอฟนฟฉกเฉน โดยดแลในระบบทสาคญ 5 ดาน ประกอบดวย ระบบไฟฟา ระบบประปา ระบบสอสาร เครองมอแพทย และอาคารสถานท

7

โครงสราง และองคประกอบทม MCATT

ทม MCATT ระดบกรม ทม MCATT ระดบจงหวด องคประกอบของทม ประกอบดวย

จตแพทย พยาบาลจตเวช นกวชาการสาธารณสข นกจตวทยาคลนก/นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห เภสชกร เจาหนาททเกยวของ

บทบาทหนาท เปนทปรกษาดานสขภาพจตแกทม MCATT

ในพนท ใหการสนบสนนทม MCATT แกเครอขาย ดแลผประสบภาวะวกฤตกลมเสยงยงยาก

ซบซอนทสงตอมาจากทมในพนท ใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจครอบครว

ผเสยชวต จดบรการดานสขภาพจต และกจกรรมการมสวนรวมของชมชน (Empowerment) ในศนยพกพงขนาดกลาง และใหญ ในพนทประสบภยทหนวยงานรบผดชอบ

องคประกอบของทม ประกอบดวย แพทย/จตแพทย พยาบาลทรบผดชอบงานดานสขภาพจต/

พยาบาลเฉพาะทางสาขาสขภาพจตและจตเวช (PG) /พยาบาลจตเวช

นกจตวทยาคลนก/นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห เภสชกร นกวชาการสาธารณสข เจาหนาททเกยวของ

บทบาทหนาท

ประเมนคดกรองและใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤตในพนท

ประสานและใหการสนบสนนทม MCATT แกเครอขาย

ถายทอดความรในเรองการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤตใหแกบคลากรในเครอขาย

ร าย ง านผลกา รปฏ บ ต ง า นตามข น ตอน เพอนาเสนอ War room กระทรวงสาธารณสข

8

ทม MCATT ระดบอ าเภอ ทม MCATT ระดบต าบล องคประกอบของทม ประกอบดวย

แพทย พยาบาลทรบผดชอบงานดานสขภาพจต/

พยาบาล เฉพาะทางสาขาส ขภาพจ ต และจตเวช (PG) /พยาบาลจตเวช

นกจตวทยาคลนก/นกจตวทยา/นกสงคมสงเคราะห

เภสชกร นกวชาการสาธารณสข เจาหนาททเกยวของ

บทบาทหนาท ปฏบตงานรวมกบทมใหการชวยเหลอ

ทางกาย เพอประเมนสถานการณ ประเมนคดกรองและใหการชวยเหลอ

เยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤตในพนท ถายทอดความรในเรองการชวยเหลอเยยวยา

จตใจผประสบภาวะวกฤตใหแกบคลากร ในเครอขาย เชน ศนยเยยวยาระดบตาบล อสม. รพ.สต. เปนตน

รายงานผลการปฏบตงานตามขนตอน เพอนาเสนอ War room กระทรวงสาธารณสข

องคประกอบของทม ประกอบดวย ผรบผดชอบงานสขภาพจต รพ.สต. อสม . เจาหนาทมลนธ ตวแทนจาก อปท. แกนนาชมชน เชน กานน /ผใหญบาน เจาหนาททเกยวของ

บทบาทหนาท

แกนนาชมชนในพนทเกดเหต สารวจสถานการณ ประสานและแจงขอมลผประสบภยให รพ.สต.ทราบ

เพอลงประเมนสถานการณ อสม. แกนนาชมชน อาสาสมครในชมชน ประเมน

คดกรองภาวะสขภาพจตเบองตน และปฐมพยาบาลทางจตใจเบองตนเบองตน

รพ.สต. จดทาฐานขอมลกลมเสยง หากพบผทมปญหาเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจตใหรายงาน MCATT อาเภอ

ประสานขอสนบสนนทม ระดบอาเภอ รพ.สต. ในพนทนเทศ ตดตาม พฒนาศกยภาพ

อสม. /แกนนาชมชน/เจาหนาททเกยวของในพนท รายงานผลการปฏบตงานตามขนตอน

9

ในสถานการณปจจบนภยพบตหรอสาธารณภย ทงท เกดจากการกระท าของมนษยและจาก

ภยธรรมชาต เมอเกดสถานการณดงกลาวมกจะมผประสบภยจ านวนมากทไดรบบาดเจบ ตงแตเลกนอยไปจนถงรนแรงถงขนเสยชวต ดงนนการบรหารจดการสาธารณภยทมประสทธภาพ จงเปนปจจยส าคญของงานสาธารณภย

การจดการสาธารณภยทผานมาเนนในเชงตงรบมากกวาการท างานเชงรก ดงนนเพอใหการบรหารจดการสาธารณภยมประสทธภาพ จงควรมการเตรยมความพรอมทดรวมทงการด าเนนการเพอลดปจจยทสรางความเสยงซงมความส าคญและจ าเปนอยางยงหากเกดสาธารณภยขนในอนาคต จะท าใหการบรหารจดการ สาธารณภยมการรบมอไดอยางมประสทธภาพ

เครองมอหลกในการจดการสาธารณภยของไทย 1) พระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2550 2) แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558

1) พระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 1.1) ประกาศและมผลบงคบใชตงแตวนท 6 พฤศจกายน พ.ศ. 2550 เปนกฎหมายหลกในการบรหาร

จดการสาธารณภยในปจจบน ซงไดก าหนดขอบเขตการด าเนนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยครอบคลมสาธารณภยทกประเภท 1.2) มองคกรระดบนโยบายคอ คณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต หรอ กปภ.ช. ซงมนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรซงนายกรฐมนตรมอบหมายเปนประธานกรรมการมหนาทในการก าหนดนโยบายในการจดท าแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต บรณาการพฒนาระบบการปองกน และบรรเทาสาธารณภยระหวางหนวยงานของรฐ องคกรปกครองสวนทองถนและหนวยงานภาคเอกชนทเกยวของ ใหค าแนะน า ปรกษาและสนบสนนการปฏบตหนาทในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ฯลฯ ปฏบตการอนใด ตามทบญญตไวในพระราชบญญตนหรอกฎหมายอน หรอตามทคณะรฐมนตรมอบหมาย 1.3) ก าหนดใหกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภยเปนหนวยงานกลางของรฐในการด าเนนการเกยวกบการปองกนและบรรเทาสาธารณภยของประเทศ 1.4) ก าหนดใหมแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยระดบตางๆ เพอวางแนวทาง มาตรการ ในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ตงแตชวงกอนเกดเหต ขณะเกดเหต และหลงเกดเหต 1.5) ก าหนดผท าหนาทบญชาการ (รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย) และผอ านวยการปองกน และบรรเทาสาธารณภยทกระดบเพอท าหนาทควบคม อ านวยการ สงการ และบญชาการเหตการณ

บทท 2 ระบบบรหารจดการสาธารณภย

10

2) แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558 2.1) คณะรฐมนตร มมตเมอวนท 31 มนาคม 2558 อนมตแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558 ตามทคณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต (กปภ.ช.) เสนอ เพอใชเปน แผนหลกในการบรหารจดการสาธารณภยของชาตและมมตใหหนวยงานทเกยวของด าเนนการดงน 2.1.1) มอบหมายใหกระทรวง ทบวง กรม องคกรและหนวยงานภาครฐ รฐวสาหกจ จงหวด อ าเภอ องคกรปกครองสวนทองถน ภาคเอกชนและภาคสวนอนๆ ปฏบตการใหเปนไปตามแผนการปองกน และบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558 2.1.2) มอบหมายใหส านกงบประมาณ หนวยงานทเกยวของ และองคกรปกครองสวนทองถน พจารณาใหความส าคญในการจดสรรงบประมาณเพอการปองกนและลดผลกระทบ การเตรยมความพรอม เผชญเหต และการจดการในภาวะฉกเฉน รวมถงการฟนฟอยางยงยน 2.1.3) มอบหมายใหหนวยงานแตละระดบ จดท าแผนปฏบตการรองรบยทธศาสตร และบรรจแผนงานและโครงการทเกยวของกบการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ไวในแผนปฏบตราชการประจ าปดวย

2.2) แนวคดลกษณะและวตถประสงคของแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558 2.2.1) มลกษณะเปนแนวคดการปฏบต หรอ Concept of Operations หรอ CONOPS

ในการบรหารจดการสาธารณภยของประเทศ โดยยดแนวคด การลดความเสยงจากสาธารณภย (Disaster Risk Reduction) และแนวทางการฟนฟทดกวาเดมและปลอดภยกวาเดม (Build Back Better and Safer) ภายใตการพฒนาศกยภาพและสงเสรมใหทองถนและชมชนเขามสวนรวมในการจดการเพอน าไปสการจดการภยพบตอยางยงยน และสอดคลองกบหลกสากล (รรบ-ปรบตว-ฟนเรวทว-อยางยงยน: Resilience)

2 .2 . 2 ) เปนกรอบแนวทางปฏบ ต ให แกหน วยงานทกภาคส วนต งแต ร ะดบท องถ น ถงระดบประเทศน าไปพจารณาด าเนนการอยางบรณาการ เปนระบบและสอดคลองรบกน (ซงเกดจากการประมวลทศทางและแนวทางปฏบต ในการจดการความเส ย งจากสาธารณภยท นานาประเทศใช ประยกต กบบรบทของประเทศไทย)

2.2.3) เปนการจดท าแผนทสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 -2559) ยทธศาสตรการเตรยมความพรอมแหงชาต พ.ศ. 2557-2561 และพระราชบญญตปองกน และบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 และสอดคลองกบถอยแถลงของนายกรฐมนตรในการประชมสหประชาชาตระดบโลกวาดวยการลดความเสยงจากภยพบต เมอวนท 14 มนาคม 2558 ณ เมองเซนได ประเทศญปน

11

หลกการจดการความเสยงจากสาธารณภย ปจจบนทวโลกยอมรบวาสาธารณภยเปนเรองทจดการไดโดยไมจ าเปนตองรอใหเกดภยขนกอน

“การจดการความเสยงจากสาธารณภย” (Disaster Risk Management: DRM) ไดแก การปองกน (Prevention) การลดผลกระทบ (Mitigation) และการเตรยมความพรอม (Preparedness) ควบคกบการจดการในภาวะฉกเฉน (Emergency Management) ไดแก การเผชญเหต (Response) และการบรรเทาทกข (Relief) รวมถงการฟนฟ (Recovery) ไดแก การฟนสภาพและการซอมสราง (Rehabilitation and Reconstruction) การสรางใหดกวา และปลอดภยกวาเดม (Build Back Better and Safer) ดงแผนภาพท 2-1: วงจรการจดการความเสยงจากสาธารณภย

ขอบเขตสาธารณภยตามพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 สาธารณภย หมายถง อคคภย วาตภย อทกภย ภยแลง โรคระบาดในมนษย โรคระบาดสตว โรคระบาดสตวน า การระบาดของศตรพช ตลอดจนภยอนๆ อนมผลกระทบตอสาธารณชน ไมวาเกดจากธรรมชาต มผท าใหเกดขน อบตเหตหรอเหตอนใด ซงกอใหเกดอนตรายแกชวตรางกายของประชาชนหรอความเสยหายแกทรพยสนของประชาชนหรอของรฐ และใหหมายความรวมถงภยทางอากาศและการกอวนาศกรรมดวย

แผนภาพท 2-1 : วงจรการจดการความเสยงจากสาธารณภย

12

ขอบเขตสาธารณภยตามแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

ดานสาธารณภย ประกอบดวย14 ประเภทภย ดงน ดานความมนคง ประกอบดวย 4 ประเภทภย ดงน 1. อทกภยและดนโคลนถลม 2. ภยจากพายหมนเขตรอน 3. ภยจากอคคภย 4. ภยจากสารเคมและวตถอนตราย 5. ภยจากคมนาคมและขนสง 6. ภยแลง 7. ภยจากอากาศหนาว 8. ภยจากไฟปาและหมอกควน 9. ภยจากแผนดนไหวและอาคารถลม 10. ภยจากคลนสนาม 11. ภยจากโรคระบาดในมนษย 12. ภยจากโรค แมลง สตว ศตรพชระบาด 13. ภยจากโนคระบาดและสตวน า 14. ภยจากเทคโนโลยสารสนเทศ

1. ภยจากกการกอวนาศกรรม 2. ภยจากทนระเบดกบระเบด 3. ภยทางอากาศ 4. ภยจากการชมนมประทวง

ระดบการจดการสาธารณภย การจดการสาธารณภย แบงเปน 4 ระดบ ทงนขนกบพนท ประชากร ความซบซอน หรอความสามารถในการจดการสาธารณภย ตลอดจนศกยภาพดานทรพยากร ทผมอ านาจตามกฎหมายใชดลยพนจในการตดสนใจเกยวกบความสามารถในการเขาควบคมสถานการณเปนหลก ดงน ระดบ การจดการ ผมอ านาจตามกฎหมาย

1 สาธารณภยขนาดเลก ผอ านวยการอ าเภอ ผอ านวยการทองถน และ/หรอผชวยผอ านวยการกรงเทพมหานคร ควบคมและสงการ

2 สาธารณภยขนาดกลาง ผอ านวยการจงหวดหรอผอ านวยการกรงเทพมหานคร ควบคม สงการและบญชาการ

3 สาธารณภยขนาดใหญ ผบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต ควบคม สงการและบญชาการ

4 สาธารณภยรายแรงยง นายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรมอบหมาย ควบคม สงการและบญชาการ

13

การจดการในภาวะฉกเฉน

การจดการในภาวะฉกเฉน เปนการปฏบตการเพอควบคมและ/หรอลดความรนแรง ของสถานการณสาธารณภย รวมทงการอ านวยการ การปฏบตหนาทของเจาหนาททเกยวของอยางเปนระบบระเบยบ ไดมาตรฐานและครอบคลมกระบวนการจดการ โดยการจดระบบการจดการทรพยากรเพอเผชญเหตการณฉกเฉนและการชวยเหลอบรรเทาทกขไดอยางรวดเรว ภายใตกลยทธ 3 ประการ คอ

1. สรางมาตรฐานการจดการในภาวะฉกเฉน ประกอบดวย เปนการวางแผนการเผชญเหตสาธารณภยทเกดขนอยางเปนระบบ มการก าหนดแนวทางปฏบต

ในการจดการเมอเกดสาธารณภย ตามพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2550 ดงน - ก าหนดแนวทางปฏบตในการจดตงองคกรปฏบตการในภาวะฉกเฉนระดบตางๆ (ศนยปฏบตการ

ฉกเฉน อปท., ศนยบญชาการเหตการณอ าเภอ/จงหวด/กรงเทพมหานคร ศนยบญชาการเหตการณสวนหนาจงหวด/กรงเทพมหานคร กองอ านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลางและกองบญชาการปองกนและบรรเทา สาธารณภยแหงชาต และรปแบบโครงสรางกองบญชาการ/ศนยบญชาการฯ)

- ก าหนดแนวทางปฏบตในการประกาศเขตพนทประสบภย - ก าหนดแนวทางปฏบตในการตดสนใจยกระดบการจดการสาธารณภย - ก าหนดแนวทางปฏบตในการอพยพ

2. พฒนาระบบ/เครองมอสนบสนนการเผชญเหต ประกอบดวย - แนวทางปฏบตในการสอสารและโทรคมนาคม - แนวทางปฏบตในการเผยแพรและประชาสมพนธขอมลขาวสาร - แนวทางปฏบตในการก ากบ ควบคมพนท (Area Command) - แนวทางปฏบตในการบญชาการเหตการณ (รปแบบและระบบการบญชาการเหตการณ

Incident command) - แนวทางปฏบตในการสนบสนนการจดการเหตการณ ( Incident Management Assistance

Team: IMAT) - แนวทางปฏบตในการสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน : สปฉ. Emergency Support

Function: ESF) เปนการจดการในภาวะฉกเฉนซงกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต จะสถาปนาการสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน (สปฉ.) เพยงสวนงานใดสวนงานหนงหรอหลายสวนงาน เขารวมสนบสนนการจดการสาธารณภย ทงนขนอยกบความจ าเปนของสถานการณทเกดขนเพอประสานงานระหวางสวนราชการและหนวยงานทมหนาทความรบผดชอบภารกจดานใดดานหนงเปนการเฉพาะ เชน ภารกจดานการคมนาคมทมหลายสวนราชการมลกษณะงานเหมอนหรอใกลเคยงกนมารวมกนประสานการปฏบต อนจะเปนการลดความซ าซอนในการชวยเหลอและสนบสนนการปฏบตงานของกองอ านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแตละระดบทเกดสาธารณภยโดยในแตละสวนงานฯ มหนวยงานหลกและหนวยงานสนบสนน แบงออกเปน 18 สวนงาน ไดแก

14

แผนภาพท 2-2: ผงการชวยเหลอและสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน: สปฉ Emergency Support Function: ESF)

3. เสรมสรางระบบและแนวปฏบตในการบรรเทาทกขประกอบดวย - แนวทางปฏบตในการขอใชเงนทดรองราชการเพอชวยเหลอผประสบภยพบตกรณฉกเฉน - แนวทางปฏบตในการประเมนความเสยหายและความตองการชวยเหลอ ( Damage and Need

Assessment: DANA) - แนวทางปฏบตในการรบบรจาค - แนวทางปฏบตในการรายงานขอมล - แนวทางปฏบตในการจดตงศนยพกพงชวคราว

ผบญชาการ/ผอ านวยการ

สวนปฏบตการ

สปฉ.1 คมนาคม

สปฉ.4 ผจญเพลง

สปฉ.7 การสนบสนนทรพยากรทางการทหาร

สปฉ.8 การแพทยและสาธารณสข

สปฉ.9 การคนหาและกภย

สปฉ.10 สารเคม วตถอนตรายฯ

สปฉ.13 รกษาความสงบเรยบรอย

สวนอ านวยการ

สปฉ.5 การจดการในภาวะฉกเฉน

สปฉ.15 การตางประเทศ

กฎหมาย

สวนสนบสนน

สปฉ.2 เทคโนโลยสารสนเทศฯ

สปฉ.3 สาธารณปโภคฯ

สปฉ.6 สวสดการสงคมและความมนคงของมนษย

สปฉ.11 การเกษตร

สปฉ.12 พลงงาน

สปฉ.17 ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

สปฉ.18 งบประมาณและการบรจาค

ศนยขอมลประชาสมพนธรวม ทปรกษา/ผเชยวชาญ

ศนยประสานการปฏบต

15

ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข ถอเปน “สาธารณภย” ทกอใหเกดอนตรายตอชวต สรางความเสยหาย แกทรพยสนของประชาชน และเกดผลกระทบกบสงแวดลอม “ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข” จงหมายถง เหตการณการเกดโรคและภยคกคามสขภาพซงมลกษณะ เขาไดกบเกณฑอยางนอย 2 ใน 4 ประการ

ท าใหเกดผลกระทบทางสขภาพอยางรนแรง

เปนเหตการณทผดปกตหรอไมเคยพบมากอน

มโอกาสทจะแพรไปสพนทอน

ตองจ ากดการเคลอนทของผคนหรอสนคา

แผนภาพท 2-3 โรคและภยสขภาพ 5 ประเภท

เหตการณภยพบต สาธารณภย และภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข มระดบความรนแรงทสงผลกระทบกบชวตมนษยและส งแวดลอมตางกน แตละเหตการณอาจสงผลถงเศรษฐกจและความมนคงของชาต การวางขอบเขต และความรบผดชอบทชดเจนจะชวยใหแตละหนวยงานสามารถเตรยมความพรอมและจดการสถานการณตางๆ ไดครอบคลมทกผลกระทบทตามมา “ขอบเขตของภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข จงครอบคลมเหตการณการเกด โรคและภยสขภาพ” ซงเปนเหตการณทผดปกตหรอไมเคยพบมากอน สงผลกระทบตอสขภาพอยางรนแรง โรคหรอภยสขภาพทเกดขนสามารถแพรระบาดขยายวงกวางสพนทอน จงตองจ ากดการเคลอนทของผคนและสนคา ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสขทเปนอนตรายตอชวตมนษย นอกจากภยธรรมชาตและอบตภยแลว ยงมอนตรายจาก โรคตดเชอ โรคตดตอระหวางสตวสคน อาหารทไมปลอดภย อนตรายจากสารเคม และอนตรายจากสารกมมนตภาพรงสและนวเคลยร แบงขอบเขตของโรคและภยสขภาพได 5 ประเภท ดงน

โรคและภยสขภาพ 5 ประเภท

ภยสขภาพทเกด จากสารเคม

โรคตดตอ

เหตการณทกอใหเกดการบาดเจบและ

อบตภย

ภยสขภาพทเกดจากกมมนตภาพรงส และนวเคลยร

โรคและภยสขภาพทมากบภยธรรมชาต

16

1. โรคตดตอ เปนเหตการณการแพรระบาดอยางผดปกตของโรคตดตอเฉยบพลน เชน ไขหวดใหญ สายพนธใหม ไขหวดนก โรคซารส โรคชคกนยา โรคตดเชอไวรสอโบลา หรอแมแตโรคทเกดขนตามฤดกาลและ โรคประจ าถนทมการแพรระบาดอยางผดปกต เชน ไขเลอดออก ไขหวดใหญตามฤดกาล ทงนรวมถงโรคทประกาศไวในกฎอนามยระหวางประเทศ (IHR) ใหเปนภาวะฉกเฉนทางสาธารณสขระหวางประเทศ เปนตน 2. เหตการณทกอใหเกดการบาดเจบและอบตภย เปนเหตการณภยสขภาพทสงผลใหเกด การบาดเจบและเสยชวตได เชน ตกถลม อบตเหตจากการขนสงและโดยสาร การจลาจล สงคราม และอบตเหตจากการปฏบตงานของบคลากรทางการแพทยและสาธารณสข เปนตน 3. โรคและภยสขภาพทมากบภยธรรมชาต เมอเกดภยธรรมชาตเชน น าทวม ลมพายดนโคลนถลม หรอสนาม ผประสบภยจะเผชญกบโรคระบาดและภยสขภาพ เชน โรคฉหน อจจาระรวง อาหารเปนพษ ไฟฟาชอต/ไฟฟาดด การเสยชวตจากการจมน า การขาดยาหรอการรกษาทจ าเปนเนองจากไมสามารถเดนทาง ไปโรงพยาบาลได เปนตน 4. ภยสขภาพทเกดจากสารเคม เปนเหตการณทสงผลถงการบาดเจบและการเสยชวตของบคคล ทเกดจากการมสารเคมทเปนอนตรายตอสขภาพปนเปอนออกมาในสงแวดลอม ซงอาจเกดจากการกระท า ของมนษยดวยกน เชน การรวไหลออกจากโรงงานอตสาหกรรม การกอการรายดวยอาวธชวภาพ/อาวธเคม การเกดสงคราม เปนตน หรอเกดขนเองตามธรรมชาต เชน การปนเปอนของสารหนในธรรมชาตในพนทจงหวดนครศรธรรมราช เปนตน 5. ภยสขภาพทเกดจากกมมนตภาพรงสและนวเคลยร เปนเหตการณทสงผลถงการบาดเจบ และการเสยชวตของบคคลจ านวนมาก ซงเกดจากรวไหลของกมมนตรงส และนวเคลยร ซงอาจเกดไดจาก การกระท าของมนษยหรอเกดขนภายหลงภยพบตทางธรรมชาต

กระทรวงสาธารณสขไดมอบหมายใหกรมวชาการตางๆ รบผดชอบโรคและภยสขภาพ 5 ประเภท หรอเรยก All Hazard plans ดงแผนภาพท 2-4 All Hazard plans

หนวยงานรบผดชอบหลก

กรมควบคมโรค

หนวยงานรบผดชอบหลก กรมการแพทย

หนวยงานรบผดชอบหลก

กรมควบคมโรค หนวยงานรบผดชอบหลก

กรมอนามย หนวยงานรบผดชอบหลก

กรมการแพทย

Biological Disaster Chem/Radiati Environment Human

โรคอบตใหม อบตซ า

โรคตดตออนตราย

น าทวม

แผนดนไหว

ดนถลม

สารเคมรวไหล

นคมอตสาหกรรม

หมอกควน

บอขยะ

ภยแลง

เหตชมชน

เหตกอการราย

กรมสขภาพจตหนวยงานรบผดชอบรวม

แผนภาพท 2-4 All Hazard plans

17

กรมสขภาพจตซงไดรบมอบหมายใหเปนเจาภาพรวมในโรคและภยสขภาพ 5 ประเภทโดยใหการสนบสนนกรมวชาการหลกตางๆ ในดานการสงเสรม ปองกน บ าบดรกษาและฟนฟสขภาพจตใหกบผประสบภาวะวกฤตพรอมรบมอตอบโตสถานการณฉกเฉน รวมทงมการเฝาระวงสถานการณ ตดตามสถานการณและสนบสนนทม MCATT ในการปฏบตงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤตจนกวาจะหมดความเสยงดานวกฤตสขภาพจต แนวทางการปฏบตงาน ( Conceptual Framework)

การจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข (Public Health Emergency Management: PHEM) คอ กระบวนการและขนตอนตางๆ ของการจดการเหตการณการเกดโรคและภยคกคามสขภาพอยางรวดเรว และเปนระบบ ครอบคลมทกระยะตงแตการด าเนนการปองกนและลดผลกระทบ (Prevention and Mitigation) การเตรยมความพรอมรองรบภาวะฉกเฉน (Preparedness) การตอบโตภาวะฉกเฉน (Response) และการฟนฟหลงเกดภาวะฉกเฉน (Recovery) ซงทง 4 ระยะ มรายละเอยดดงน

1. การด าเนนการปองกนและลดผลกระทบ (Prevention and Mitigation) เปนระยะทตองด าเนนกจกรรมตางๆ ทชวยลดโอกาสการเกดเหตการณและลดผลกระทบของโรคและภยสขภาพทเปนภาวะฉกเฉนหรอท าใหเหตการณนนสงผลกระทบนอยลง ซงรวมถงการจดวางระบบการจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข ใหมสมรรถนะและมขดความสามารถ เพอเตรยมการเผชญสาธารณภยตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ เปนการลดความรนแรงและลดความสญเสยจากภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข

2. การเตรยมความพรอมรองรบภาวะฉกเฉน (Preparedness)เปนระยะทตองเตรยมความพรอมและแนวทางปฏบต ในการรบมอกบภาวะฉกเฉนทจะเกดขนในทกดานกอนเกดเหตการณภาวะฉกเฉน ทางสาธารณสข ไดแก การพฒนาระบบเฝาระวง การเตรยมศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน และระบบบญชาการเหตการณ (EOC & ICS) การจดท าแผนตอบโตภาวะฉกเฉนทางสาธารณสขและการซอมแผนดงกลาว (PHE Planning & Exercise) การฝกอบรมและพฒนาบคลากรเพอรองรบการตอบโตภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข (PHER Training) การจดการและเตรยมขอมลทเกยวของกบการตอบโตภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข (Information Management)

การจดเตรยมเครองมออปกรณยาวคซน และเวชภณฑและระบบการขนสงตางๆ ทเกยวของกบ การตอบโตภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข (PHE Logistic) การเตรยมระบบเฝาระวงเหตการณภาวะฉกเฉน ทางสาธารณสข (PHE Surveillance)

การเตรยมระบบประสานการท างานรวมกบเครอขาย (PHE Networking) 3. การตอบโตภาวะฉกเฉน (Response) เมอเกดภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข หนวยงานทเกยวของ

ตองด าเนนการ ตามแผนจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข มการเปดศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน เพอบญชาการเหตการณด าเนนการตดตามเฝาระวงและประเมนสถานการณอยางตอเนอง สงทมเขาพนทเพอใหการชวยเหลอและบรรเทาความสญเสยตอสขภาพของผประสบเหตและด าเนนการปองกน ควบคมโรคระบาด หรอผลแทรกซอนอนๆ ทอาจเกดขนหลงการเกดภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข และสอสารความเสยงอยางเหมาะสม ซงในการด าเนนการ จะระดมทรพยากรทเตรยมพรอมไวเพอตอบโตภาวะฉกเฉนรวมกบหนวยงานทเกยวของ

18

4. การฟนฟหลงเกดภาวะฉกเฉน (Recovery) เปนระยะทความเสยหาย และความสญเสย จากเหตการณภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข ไดรบการแกไขและบรรเทาแลว มการฟนฟใหพนทกลบสภาวะปกต ซงหลงจากด าเนนการตอบโตภาวะฉกเฉนแลว ผรบผดชอบเหตการณภาวะฉกเฉนตองเตรยมการหลงฟนฟ ไดแก เตรยมปดตวสถานทพกพงชวคราวในพนท เตรยมเปดระบบใหบรการสขภาพของพนทในภาวะปกต ประชาชน ในพนทเรมใชชวตในภาวะปกต ทมตอบโตภาวะฉกเฉนทางสาธารณสขเตรยมถายโอนภารกจใหหนวยงานทปกตและเตรยมถอนตวออกจากพนท

แผนภาพท 2-5 กรอบแนวคดการปฏบตงาน (Conceptual Framework) ขอควรระวง

1. ลกษณะของงานไมเปนไปตามแผนทวางไว อาจมการเปลยนแปลงแบบไมคาดฝน 2.ความไมพรอมของสถานท วสดอปกรณ และยานพาหนะ

Preparedness

Prevention

Response

Recovery

Before the

Event

After the

Event

Event Impact/Crisis

Network

Pre-Impact Activity

Emergency Management &

Service Building

Community Resilience

Reconstruction

Restoration of Service

19

ระบบบญชาการเหตการณ (Incident Command System: ICS)

ระบบบญชาการเหตการณ หมายถง ระบบการบรหารจดการทใชเพอการบงคบบญชา สงการ ควบคม และประสานความรวมมอระหวางหนวยงานในสถานการณเฉพาะ ระบบดงกลาวเปนระบบปฏบตการเพอการระดมทรพยากร ไปยงทเกดเหต เพอบรหารจดการเหตฉกเฉนใหสามารถปกปองชวต ทรพยสนและสงแวดลอมไดอยางบรรลเปาหมายและมประสทธภาพระบบบญชาการเหตการณเปนกรอบแนวคดมาตรฐานในการปฏบตเพอจดการเหตการณ ทกประเภท ทงทเปนเหตการณฉกเฉน หรอเหตการณในภาวะปกต

- เปนระบบทสนบสนนการใหมการน าขอมลทแมนย ามาใชในการด าเนนงาน มการวางแผนและค านวณคาใชจายทมประสทธภาพ

- เปนระบบทสามารถปรบเปลยนโครงสรางการท างานไดอยางสอดคลองกบความซบซอนของเหตการณ ทเกดขน

- เปนโครงสรางทผสมผสานทรพยากรทกชนดเขาดวยกนทงเครองมอ อปกรณ รวมทงก าลงคน จากหนวยตางๆ ทงต ารวจ ทหาร หนวยการแพทย NGO เปนตน อนง ในภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข เจาหนาทจะปรบบทบาทหนาท จากท างาน “ทปฏบตประจ า” และไปปฏบตหนาทภายใตโครงสรางของระบบบญชาการเหตการณ ตามทไดรบมอบหมาย วตถประสงคของระบบบญชาการเหตการณ

1) เพอหยดยงและ/หรอลดผลกระทบจากภาวะฉกเฉนหรอสถานการณรนแรงจากโรคและภยสขภาพ และเพอใหเหตการณกลบสสภาวะปกตในระยะเวลาทสนทสด

2) ใหมความปลอดภยทงผปฏบตงานและผเสยงตอภยสขภาพ 3) เพอระดมทรพยากร และบรหารจดการอยางคมคาและมประสทธภาพ

ศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน (Emergency Operation Center: EOC) คอ สถานท ศนยกลางเพอใช ในการสนบสนนผบญชาการเหตการณ ในการก าหนด นโยบาย ตดสนใจ ประสานงานระหวางหนวยงาน จดสง ตดตามทรพยากรทถกรองขอจากพนท รวบรวม วเคราะหและกระจายขอมล

20

แผนภาพท 2-6 โครงสรางระบบบญชาการเหตการณ ของกระทรวงสาธารณสข

ในการพจารณาจดโครงสรางระบบบญชาการเหตการณของกระทรวงสาธารณสข ไดพจารณาใหหนาทงานตางๆ ของระบบบญชาการเหตการณยงอยอยางครบถวน ดงน 1. ผบญชาการเหตการณ บทบาทหนาท

1) ก าหนดวตถประสงคและเปาหมายของการบญชาการเหตการณ 2) ตดตามสถานการณของเหตการณ 3) จดล าดบความส าคญของกจกรรมตามการจดท าแผนเผชญเหต (Incident Action Plan: IAP)

โดยค านงถงความปลอดภยของผปฏบตงาน 4) ตดตามประเมนและแกไขปญหาการด าเนนงานในสวนตางๆของIncident Command System: ICS 5) บรหารจดการทรพยากรตางๆของIncident Command System: ICS ส าหรบการตอบโตเหตการณ 6) ประสานระดบนโยบายกบหนวยงานทเกยวของภายนอกองคกร 7) ตดสนใจยกระดบ – ลดระดบ EOC และสงการหนวยยอยในระบบIncident Command System: ICS 8) เสรมสรางขวญและก าลงใจในการปฏบตงานใหแกทม

ระบบบญชาการเหตการณ

ผบญชาการเหตการณ

SAT/STAG

ภารกจ

แนวทางการปฏบต

การสงการ

ขอมล

ผบญชาการ

ฝายขอมลและยทธศาสตร

ผปฏบต Operation สอสารความเสยง Case Management PoE

MERT, miniMERT, SRRT, MCATT, SERT, MSERT

หนวยงาน

Stockpiling/กฎหมาย/การเงนและงบประมาณ/ก าลงคน

Liaison

21

2. ฝายขอมลและยทธศาสตร มกลมภารกจ 2 กลมภารกจ ไดแก 2.1 ทมตระหนกรสถานการณสาธารณสข (Situation Awareness Team: SAT) บทบาทหนาท: ในภาวะปกต 1) ตดตามเฝาระวง ประเมนสถานการณและประเมนความเสยงของเหตการณส าคญตางๆ

ดานสาธารณสขทเกดขนทงในประเทศและตางประเทศ 2) จดท าสรปรายงานเหตการณส าคญและรายงานเหตการณเรงดวนตาม DCIR (Director Critical

Information Requirement) ใหผบรหารทราบภายในเวลาทก าหนด 3) พจารณาวธการควบคมโรค/ภยในเบองตน ตามความเหมาะสมกบขนาดและความรนแรง

ของเหตการณ เชน ตดสนใจสงทมระดบเขต หรอระดบกรมเขาด าเนนการสอบสวน ควบคมเหตการณหรอ แจงเตอนเครอขาย เปนตน พรอมทงรายงานผอ านวยการเหตการณและผบรหาร

4) เสนอขอพจารณาเพอตดสนใจ ยกระดบศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน บทบาทหนาท: ในภาวะฉกเฉน 1) รวบรวมจดท าฐานขอมลทเกยวของกบเหตการณฉกเฉนทงหมด เชน ฐานขอมลผเดนทาง

ผสมผส ใหรวดเรวและทนตอเหตการณ (Real Time) 2) ตดตามเฝาระวง วเคราะหขอมล ประเมนสถานการณและประเมนความเสยงของเหตการณ

ทประกาศเปนภาวะฉกเฉนอยางใกลชด 3) ประสานเชอมโยงขอมลกบทมปฏบตการภาคสนาม เพอให ศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน

(Emergency Operation Center: EOC) มขอมลทรวดเรวทนตอเหตการณ 4) เสนอขอมลเชงยทธศาสตร เ พอก าหนดทางเลอกในการตอบสนองสถานการณรวมกบ

ทมยทธศาสตรเพอสงตอให Incident Command: IC ตดสนใจ 5) จดท าสรปรายงานสถานการณเปนระยะตามท Incident Command: IC ก าหนด

2.2 ทมภารกจยทธศาสตร (Strategic Technical Advisory Group: STAG) บทบาทหนาท 1) เสนอกลยทธ/มาตรการ/เปาหมายในการตอบโตภาวะฉกเฉนแกผบญชาการเหตการณ 2) จดท าแผนเผชญเหต Incidence action plan

3) สนบสนนดานวชาการใหกบผปฏบตงานในระบบ Incident Command System: ICS 4) ประเมนผลการด าเนนงานตามกลยทธ/มาตรการ/เปาหมาย เพอปรบปรงกลยทธ/มาตรการใหเหมาะสม

ตามสถานการณ 5) จด After Action Review ในระยะ Recovery

22

3. ผปฏบต ม 9 กลมภารกจ ไดแก 3.1 กลมภารกจปฏบตการ (Operations)ทมปฏบตการ/สวนภารกจปฏบตการ (Operation Section) หมายถง ทมภาคสนามทสามารถลงพนทตอบโตภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข ทงนขนอยกบโรคและภยสขภาพทลงปฏบตการ เชน MERT, mini MERT, EMS, MCATT, SRRT 3.2 กลมภารกจการสอสารความเสยง (Risk Communication) บทบาทหนาท

1) เฝาระวงขอมลขาวสาร และขาวลอตางๆ จากทกชองทาง และประเมนการรบรของสาธารณะ (Public perceptions) เพอวเคราะหความเสยงและจดท าแผนการสอสารความเสยงทเหมาะสมและรวดเรว

2) จดท าขอมลขาวสาร ประเดนขาว (Press Release) ประเดนสาร (Talking Point) ทถกตอง แมนย าและครบถวน เหมาะกบสถานการณและกลมภารกจเปาหมาย

3) ด าเนนการสอสารความเสยงผานชองทางตางๆ รวมทงผลตสอ เพอเผยแพรดวยรปแบบ และภาษาทเหมาะสม รวมทง update ขอมลทจ าเปนเพอเผยแพรและสอสาร

4) จดท าท าเนยบผบรหาร โฆษก เพอแถลงขาว ใหขาวแกสอมวลชน และใหความรแกประชาชนรวมทงหนวยงานทเกยวของ

5) ประสานกบหนวยงานทเกยวของทงในและนอกกระทรวงสาธารณสข เพอด าเนนการสอสารความเสยง

6) ประเมนผลและรายงานผลการด าเนนงานสอสารความเสยงตอผบญชาการเหตการณ 3.3 กลมภารกจการดแลรกษาผปวย (Case management) บทบาทหนาท

1) จดท ามาตรฐานแนวทางการดแลรกษาผปวย 2) ประสานและ/หรอจดเตรยมสถานทส าหรบการคดกรอง แยกกก รกษาผปวย 3) จดทมดแลรกษาผปวยแบบองครวมและฝกซอมทมเพอใหสามารถปฏบตงานตามมาตรฐานได

อยางเหมาะสม 3.4 กลมภารกจดานระหวางประเทศ (Point of Entry: PoE) ท าหนาทตรวจคดกรองผเดนทาง ทมาจากพนทเสยงตามมาตรฐานการควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ 3.5 กลมภารกจการส ารองวสด เวชภณฑ และสงก าลงบ ารง (Stockpiling and Logistics) บทบาทหนาท

1) จดท าแผนสรรหาส ารองเวชภณฑทางการแพทยอปกรณ IT อปกรณยงชพและยานพาหนะตามแผนทก าหนด

2) จดท าแผนการกระจายดแลก ากบและจดสงเวชภณฑและอปกรณตางๆ ตามแผนทก าหนด 3) จดหาอปกรณตางๆยานพาหนะเพอสนบสนนศนยปฏบตการตอบโตภาวะฉกเฉน 4) จดหาวสดอปกรณและระบบการสอสารในภาวะฉกเฉน

23

3.6 กลมภารกจกฎหมาย บทบาทหนาท

1) จดท าฐานขอมลก าลงคนพรอมระบบสมรรถนะใหเปนปจจบน 2) จดหาก าลงคนเขาท างานตอบโตภาวะฉกเฉนตามท Incident Command: IC ก าหนด 3) จดท าแผนพฒนาก าลงคนและมระบบก ากบตดตามประเมนผล 4) จดท าแผนบรหารความตอเนองของภารกจ (Business Continuity Plan: BCP) 5) จดท าพฒนาและประเมนระบบการสรางแรงจงใจ

6) ก าหนดตวชวดรวมของแตละส านก/กลมงานเพอใหเกดการท างานอยางบรณาการ 3.7 กลมภารกจการเงนและงบประมาณ บทบาทหนาท

1) ทบทวนรวบรวมวเคราะหพรอมจดท าฐานขอมลเกยวกบกฎหมายทมความเกยวของกบ ศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน

2) รางปรบหรอเพมเตมกฎระเบยบใหเออกบการปฏบตงาน 3) เปนทปรกษาทางดานกฎหมาย 4) สอสารและถายทอดกฎหมายทเกยวของใหผปฏบตงานเขาใจและปฏบตไดถกตอง 5) ประเมนผลกระทบของกฎหมายทบงคบใช 6) ชวยจดท าค ารองเพอแจงความตามกฎหมาย

3.8 กลมภารกจก าลงคน บทบาทหนาท 1) วางแผนงบประมาณของศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน (Emergency Operation Center: EOC) ในภาวะฉกเฉน

2) จดท าระบบธรการการเงนงบประมาณสนบสนนภารกจศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน (Emergency Operation Center: EOC)

3) ตดตามการเบกจายงบประมาณและรายงานศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน (Emergency Operation Center: EOC)

4) สนบสนนงบประมาณใหทมปฏบตงานไดทนเวลา 5) สรปและวเคราะหตนทนการด าเนนการและความคมคา

3.9 กลมภารกจประสานงานและเลขานการ (Liaison) บทบาทหนาท

1) จดท าท าเนยบเครอขายเพอการประสานงานทงภายในและภายนอกกระทรวงสาธารณสข 2) ตดตอประสานงานกบหนวยงานตางๆทเกยวของทงภายในและภายนอกกระทรวงสาธารณสข

3) ประสานหาสถานทส าหรบการท างานของทมยอยตางๆ ใน Incident Command System: ICS ใหเพยงพอ 4) ประสานจดการประชมจดท าปฏทนการปฏบตงานของ Incident Command System: ICS และทมยอยของ ICS

5) สรปรายงานการประชมขอสงการผลการด าเนนงานปญหาอปสรรคและสอสารขอสงการไปยงหนวยงานตางๆ ทเกยวของอยางรวดเรว

24

6) วางแผนและผลกดนใหขอสงการของผบญชาการเหตการณไดรบการปฏบตอยางรวดเรว และมประสทธภาพ 7) ใหการสนบสนนงานดานบรหารจดการและอ านวยความสะดวกในทกๆดานใหกบทมยอย ทกทมใน Incident Command System: ICS 8) รบผดชอบงานสารบรรณของIncident Command System: ICS

ผงบญชาการเหตการณกระทรวงสาธารณสข

คณะกรรมการอ านวยการ 1.ปลดกระทรวงสาธารณสข 2.รองปลดกระทรวงสาธารณสข 3.ผตรวจการกระทรวงสาธารณสขเขตสขภาพท 1 – 12 4. อธบดกรมทกกรม 5.เลขาธการส านกคณะกรรมการอาหารและยา 6.ผอ านวยการองคกการเภสชกรรม 7.เลขาธการส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต 8. เลขาธการสถาบนการแพทยฉกเฉน

ผบญชาการเหตการณ (IC) 1. รองปลดกระทรวงสาธารณสขดานพฒนาการสาธารณสข 2.รองอธบดกรมการแพทย

กลมภารกจตระหนกรและประเมนสถานการณ (SAT) 1.ผอ านวยการส านกระบาดวทยา กรมควบคมโรค 2. รองผอ านวยการกองสาธารณสขฉกเฉน เลขานการ

กลมภารกจยทธศาสตรและวชาการ (STAG) 1.ผทรงคณฒดานควบคมปองกนโรค ส านกวชาการสาธารณสข 2.สาธารณสขนเทศกเขตสขภาพท 12 3. ผทรงคณวฒสขภาพจต,ผทรงคณวฒกรมควบคมโรค,ผทรงคณวฒกรมอนามยและผทรงคณวฒกรมการแพทย 4. กองสาธารณสขฉกเฉน

กลมภารกจประสานงานและเลขานการ (Liaison) 1.ผอ านวยการกองสาธารณสขฉกเฉน 2.กองสาธารณสขฉกเฉน

กลมภารกจสอสารความเสยง (Risk Communication) 1.ผอ านวยการส านกสารนเทศ 2.กองสาธารณสขฉกเฉนเลขานการ

กลมภารกจปฏบตการ (Operation) 1.ผตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข เขตสขภาพท 1 – 12 ประธานบรหารจดการ 2. กรมการแพทย ประธานบรหารจดการ ทมปฏบตการในกรงเทพมหานคร 3.ผทรงคณวฒกรมการแพทยหวหนากลมฉกเฉนทางการแพทย 4. รองผอ านวยการกองสาธารณสขฉกเฉน เลขานการ

กลมภารกจส ารองเวชภณฑและสงก าลงบ ารง(Logistics) 1.สาธารณสขนเทศก เขตสขภาพท 1 – 12 และผอ านวยการกองบรหารการสาธารณสข 2. รองผอ านวยการองคการเภสชกรรม 3. กองสาธารณสขฉกเฉน เลขานการ

กลมภารกจการเงนและงบประมาณ(Finance) 1.ผอ านวยการกองบรหารการคลงส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข 2. กองสาธารณสขฉกเฉน เลขานการ

กลมภารกจเทคโนโลยสอสาร 1.รองอธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพ 2.ผอ านวยการศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข 3. ผอ านวยการกองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการสขาภาพ 4. ผแทนสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต

แผนภาพท 2-7 ผงบญชาการเหตการณกระทรวงสาธารณสข

25

ระบบการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต เมอเกดสถานการณวกฤต/ภยพบตขน ไดมการด าเนนงานใหการชวยเหลอผประสบภาวะวกฤตทงในระดบกรมสขภาพจต ระดบจงหวด ระดบอ าเภอ และระดบต าบล โดยมทม MCATT ท าหนาทใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤตเพอเปนการปองกนปญหาสขภาพจตในระยะยาว ตามผงไหลท 3-1 ดงน

บทท 3 แนวทางการปฏบตงานของทมชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต

26

รนแรง

ไมรนแรง

ทม MCATT ในพนทประเมนสถานการณ

ทม MCATT ในพนทประเมน/ คดกรองภาวะสขภาพจตและใหการชวยเหลอตามความเหมาะสม

มภาวะเสยงตอการเกดปญหา

สขภาพจต

ขอสนบสนนทม MCATT ในระดบเครอขายจงหวด เขตสขภาพ

เกดสถานการณวกฤต/ ภยพบต

ได

ไมได

การบรหารจดการ ในระดบเครอขายจงหวด/

เขตสขภาพ

ได

ขอสนบสนนทม MCATT จากหนวยงานในสงกดกรมสขภาพจต

สรป/ รายงานผลการปฏบตงาน ใหผบรหารในพนทและสงตอขอมลให MCATT

แตละระดบในพนท

ไมได

ใหการชวยเหลอตามสภาพปญหา

สามารถบรหารจดการในระดบพนทไดหรอไม

ทม MCATT ในระดบเครอขาย จงหวด เขตสขภาพ และหนวยงานในสงกดกรมสขภาพจต สนบสนนทมในพนทในการปฏบตงาน

ผรบผดชอบ เอกสาร/เครองมอ/intervention

ทม MCATT ในพนท


ทม MCATT ในระดบ เครอขายจงหวด/เขตสขภาพ

ทม MCATT จากหนวยงาน ในสงกดกรมสขภาพจต

ทม MCATT ในระดบเครอขาย จงหวด เขตสขภาพ และหนวยงานในสงกด กรมสขภาพจต

ทม MCATT ทลงปฏบตงาน

แบบรายงานสถานการณเบองตนการชวยเหลอเยยวจตใจผประสบภาวะวกฤต


แบบบนทกขอมลการชวยเหลอเยยวยาจตใจ ผประสบภาวะวกฤต (MCATT 1)

ผงไหลท 3-1 แสดงขนตอนการประสานเครอขายในการชวยเหลอเยยวยาจตใจประสบภาวะวกฤต ส าหรบทม MCATT ชวยเหลอเยยวยาจตใจ

27

การประสานการด าเนนงานทมMCATT ในพนทและกรมสขภาพจต มดงน 1. เมอเกดสถานการณวกฤต/ ภยพบต ทม MCATT ในพนทประเมนสถานการณและระดบความรนแรง

ของสถานการณวกฤต/ ภยพบต รวมกบทมชวยเหลอทางกาย พรอมรายงานสถานการณเบองตนใหผบญชาการเหตการณตามล าดบ

2. ทม MCATT ในพนทประเมน/คดกรองความเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจต และใหการดแล ตามสภาพปญหา หากพบปญหาสขภาพจตใหวางแผนในการดแลชวยเหลอตามความเหมาะสม พรอมรายงาน ตามแบบรายงานสถานการณเบองตนการชวยเหลอเยยวจตใจผประสบภาวะวกฤต

3. กรณทม MCATT ในพนทไมสามารถบรหารจดการและใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤตในพนทได สามารถขอการสนบสนนทม MCATT ในระดบเครอขาย จงหวด เขตสขภาพและหนวยงาน ในสงกดกรมสขภาพจต (ศนยสขภาพจต/โรงพยาบาลจตเวชทรบผดชอบในเขตสขภาพ) ตามล าดบ

4. ทม MCATT ในระดบเครอขาย จงหวด เขตสขภาพ และหน วยงานในสงกดกรมสขภาพจต (ศนยสขภาพจต/ โรงพยาบาลจตเวชทรบผดชอบในเขตสขภาพ) รวมปฏบตงานกบทม MCATT ในพนท ตามความตองการการสนบสนน

5. ทม MCATT ทปฏบตงานสรปรายงานผลการปฏบตงานใหผบรหารในแตละระดบและสงขอมล ใหกบทม MCATT ในหนวยงานสงกดกรมสขภาพจตในพนท

การชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤตของทม MCATT ในระยะตางๆ หลงจากเกดสถานการณวกฤต/ภยพบต ผประสบภาวะวกฤตสวนใหญตองการความชวยเหลอ ทงทางดานรางกายและจตใจ โดยเฉพาะดานจตใจพบวาจะมความเครยด วตกกงวล หวาดผวา ซมเศรา ทอแท สนหวง ซงปฏกรยาทางรางกาย จตใจและสงคมทเกดขนจะมความแตกตางกนในแตละชวงเวลาของการ เกดสถานการณวกฤต/ภยพบต ดงนนการด าเนนงานใหความชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต ในแตละชวงเวลาจงมความแตกตางกนดวย จ าเปนทผ ใหการชวยเหลอตองมความร ความเข าใจในเรอง ของชวงเวลาของการตอบสนองตอสถานการณวกฤต/ภยพบต ซงแบงเปน 4 ระยะ ประกอบดวย

1. ระยะเตรยมการ 2. ระยะวกฤตและฉกเฉน 2.1 ระยะวกฤต (ตงแตเกดเหต - 72 ชวโมง) 2.2 ระยะฉกเฉน (72 ชวโมง – 2 สปดาห) 3. ระยะหลงเกดเหตการณ (2 สปดาห - 3 เดอน) 4. ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป) การชวยเหลอหรอตอบสนองตอความตองการของผประสบภาวะวกฤตแตละชวงเวลาของการประสบภาวะ

วกฤตมความแตกตางกน จ าเปนตองมการแบงชวงระยะเวลาเพอเปนแนวทางในการพจารณาใหความชวยเหลอ ซงอาจเปลยนแปลงไดขนอยกบสถานการณของภยพบตนนๆ รวมทงขดความสามารถในการปรบตวของผประสบภาวะวกฤตและประสทธภาพของการชวยเหลอ ตามผงไหลท 3-2 ดงน

28

ระยะเตรยมการ

ผงไหลท 3-2 แสดงการด าเนนงานใหความชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต : ระยะเตรยมการ

ระยะการเตรยมความพรอมเพอรองรบสถานการณวกฤต/ภยพบตตางๆ อยางทนทวงท ซงการเตรยม

ความพรอมจะมความแตกตางจากสถานการณปกตและมความแตกตางกนระหวางชมชนทมประสบการณ จากสถานการณวกฤต/ภยพบต และชมชนทไมเคยประสบสถานการณวกฤต/ภยพบตมากอน แตอยางไรกตาม การเตรยมความพรอมกอนเกดสถานการณวกฤต/ภยพบต เปนสงทส าคญอยางยงจ าเปนตองมการเตรยมความพรอมทงระดบบคคล องคกรและชมชน โดยมขนตอนการด าเนนงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต ระยะเตรยมการ ตามผงไหลท 3-2 ดงน

1.ทม MCATT และหนวยงานทเกยวของ ทบทวนค าสงแตงตงคณะกรรมการ/ คณะท างาน ทมชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต (ทม MCATT) แตละระดบพรอมทงก าหนดบทบาทหนาท ความรบผดชอบใหเปนปจจบน

ทบทวน/ แตงตงคณะกรรมการ/ คณะท างานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤตทกระดบ

การซอมแผนแบบบรณาการ

สรปผลการด าเนนงานระยะเตรยมการ

ผรบผดชอบ เครองมอ /แบบรายงาน/เอกสารทเกยวของ

ทม MCATT และหนวยงานทเกยวของ ค าสงแตงตงทม

MCATT

ทม MCATT และหนวยงานทเกยวของ


แบบรายงานวเคราะหความเสยง และแผนเตรยมความพรอม เพอรบมอกบสถานการณวกฤต/ ภยพบต

ประชมวเคราะหความเสยงการเกดสถานการณวกฤต/ภยพบต ในพนท และจดท าแผนเตรยมความพรอมรบมอกบสถานการณ

วกฤต/ภยพบต

รายงานการซอมแผน

สรปผลการด าเนนงาน ทม MCATT และหนวยงานทเกยวของ

29

2. ประชมวเคราะหสถานการณความเสยงทจะเกดสถานการณวกฤต/ภยพบตในพนท พรอมจดท าแผนเตรยมความพรอมในการรบมอกบสถานการณวกฤต/ ภยพบตโดยจดเตรยมความพรอม ดงน

2.1 การเตรยมบคลากร 2.1.1 พฒนาความรและทกษะโดยการฝกอบรมเกยวกบการชว ยเหลอเยยวยาจตใจ

ผประสบภาวะวกฤต เชน การใหการปฐมพยาบาลทางจตใจ (Psychological First Aid: PFA) การชวยเหลอทางจตใจในภาวะวกฤต (Crisis Intervention) การบ าบดทางพฤตกรรมความคด (Cognitive Behavior Therapy: CBT) และการชวยเหลอดานสขภาพจตตามแบบ Satir เปนตน รวมทงความรเรองการใชแบบประเมน/ แบบคดกรองภาวะสขภาพจตทงเดกและผใหญตลอดจนความรเรองวฒนธรรม ธรรมเนยมปฏบต และหลกค าสอนทางศาสนา

2.1.2 ฟนฟความรและทกษะอนๆ ทจ าเปนในการปฏบตงาน 2.1.3 เตรยมความพรอมของชมชนเพอรบมอกบสถานการณวกฤต/ ภยพบต เชน การให

ความรเรองภยพบตแกชมชน การปฏบตตวเมอเกดภยพบต ระบบการเตอนภย หนวยงานทใหความชวยเหลอ 2.1.4 การประสานความรวมมอกบภาคเครอขายและหนวยงานทเกยวของ 2.2 เตรยมงบประมาณการด าเนนงาน ไดแก คาใชจายดานเวชภณฑทางการแพทย ดานวสด

อปกรณทจ าเปน คายานพาหนะและน ามนเชอเพลง รวมทงคาเบยเลยงของผออกปฏบตงานในพนท และดานเครองมอสอสารตางๆ เชน โทรศพทมอถอ Line application วทยสอสาร คอมพวเตอร เปนตน

2.3 เตรยมเครองมอ แบบประเมน/คดกรองภาวะสขภาพจต แบบรายงาน วสด อปกรณ และเวชภณฑทางการแพทย สอ/เอกสารความรในการชวยเหลอผประสบภาวะวกฤต

2.4 เตรยมเครองมอสอสารทจ าเปนในการตดตอประสานงาน เชน โทรศพทมอถอ วทยสอสาร เครองคอมพวเตอร ฯลฯ

2.5 จดท าฐานขอมล/ทะเบยนผประสบภาวะวกฤตทเปนกลมเสยง ขอมลทม MCATT ในพนทภาคเครอขายและหนวยงานอนๆ ทเกยวของ

2.6 จดท าชองทางการสอสารและระบบการสงตอขอมลแบบบรณาการ เชน การตดตอ ทางหนงสอราชการ โทรศพท การสงขอมลของแตละหนวยงานเขาส Website ของส านกงานสาธารณสขจงหวด/กรมสขภาพจต (ถาม)

2.7 จดเตรยมขอมลความร ดานสขภาพจต ส าหรบประชาชนและทม MCATT เพอใชในการสอสารในหลายชองทาง เชน โทรทศน วทยชมชน หอกระจายขาว Info graphic Website เอกสาร/แผนพบ Line และ application ตางๆ

3. ซอมแผนการชวยเหลอดานสขภาพจตผประสบภาวะวกฤต โดยเนนการซอมแผนแบบบรณาการรวมกบหนวยงานทเกยวของซงก าหนดเปนแผนประจ าป เพอประเมนความพรอมเกยวกบการชวยเหลอเยยวยาจตใจ ผประสบภาวะวกฤต 4. สรป/ รายงานผลจากการเตรยมความพรอมในแตละขนตอน และความพรอมเพอรองรบการปฏบตงานเมอเกดสถานการณวกฤต/ ภยพบต

30

สรปการใหความชวยเหลอระยะเตรยมการ

กระบวนการ เอกสาร/เครองมอ/intervention ผปฏบต

1. ทบทวน/ แตงตงคณะกรรมการ/ คณะท างานชวยเหลอเยยวยาจตใจ ผประสบภาวะวกฤตทกระดบ

ค าสงแตงตงทม ทม MCATT และหนวยงานทเกยวของ

2. ประชมวเคราะหความเสยงการเกดสถานการณวกฤต/ภยพบตในพนท และจดท าแผนเตรยมความพรอมรบมอ กบสถานการณวกฤต/ภยพบต

- แบบรายงานวเคราะหความเสยง - แผนเตรยมความพรอม เพอรบมอกบสถานการณวกฤต/ ภยพบต


3. การซอมแผนแบบบรณาการ

รายงานการซอมแผน

4. สรปผลการด าเนนงานระยะเตรยมการ

31

เกดเหตการณ

ระยะวกฤตและฉกเฉน (ตงแตเกดเหต – 2 สปดาห)

-

ผงไหลท 3-3 แสดงการด าเนนงานใหความชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต : ระยะวกฤต และฉกเฉน (ตงแตเกดเหต – 2 สปดาห) ระยะวกฤต (ตงแตเกดเหต-72 ชวโมง) ระยะนผประสบภาวะวกฤตจะมการตนตวทางสรระและพฤตกรรม มพลงอยางมากเพอใหรอดชวต เกดความเครยด หวาดผวา หวาดกลว ชอก วตกกงวล สบสน ผประสบภาวะวกฤตจะชวยเหลอซงกนและกน มผคนจ านวนมากเขามาใหการชวยเหลออยางไมมระบบ/ระเบยบ การชวยเหลอจะมงใหความชวยเหลอเฉพาะหนาโดยเนนการชวยเหลอตามสภาพความเปนจรง ทงดานรางกาย ความตองการพนฐาน เชน ทอยอาศย อาหาร เครองนงหม ของใชทจ าเปน เปนตน สวนดานจตใจนน ปฏกรยาทแสดงออกถอวาเปนปฏกรยาปกตในสถานการณไมปกต (Normal Reaction at Abnormal Situation) ซงระยะนเปนระยะทส าคญตองใหการปฐมพยาบาล ดานจตใจแกผประสบภาวะวกฤต (Psychological First Aid: PFA) และใหการชวยเหลอทตรงตามความตองการ

ใช

ไมเสยง ใหการชวยเหลอตามสภาพปญหา

ใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจเบองตนและจดท าทะเบยนตดตามตอเนอง

วางแผนการตดตามดแลตอเนอง

รายงานผลการปฏบตงานตามขนตอน

คนหากลมเสยง

- ปฐมพยาบาลทางจตใจ /ใหสขภาพจตศกษา - เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต - ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2)

แบบบนทกขอมลการเยยวยาผประสบภาวะวกฤต (MCATT 1)

ผรบผดชอบ

MCATT พนท

เอกสาร/เครองมอ/intervention

ประเมนสถานการณ

MCATT พนท

- แบบรายงานสถานการณเบองตน - เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต

เสยง

MCATT พนท

MCATT พนท

32

ของผประสบภาวะวกฤต การด าเนนงานใหความชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต ระยะวกฤต และฉกเฉน ตามผงไหลท 3-3 ดงน

1. เมอเกดสถานการณวกฤตทม MCATT เขาพนทใหการชวยเหลอผประสบภาวะวกฤตในพนทเสยง โดยลงพนทรวมกบทมใหการชวยเหลอทางกาย เพอประเมนสถานการณดานสขภาพจตและก าหนดพนททจะลงไปชวยเหลออยางตอเนอง เตรยมความพรอมของทม รบทราบบทบาทหนาท จดเตรยมวสดอปกรณแบบประเมน/ คดกรองภาวะสขภาพจต ทบทวนความรเรองการใชแบบประเมน/แบบคดกรองภาวะสขภาพจต

2. คดกรองและคนหาลมเสยงตอปญหาสขภาพจตตามเวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต 3. ส ารวจความตองการชวยเหลอทงดานรางกายและจตใจ และใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจเบองตน

โดยการปฐมพยาบาลดานจตใจ (Psychological first aid: PFA) 4. กรณพบความเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจต ใหจดท าทะเบยนกลมเสยง เพอการตดตามดแล

5. สรปรายงาน สถานการณเบองตนพรอมทะเบยนกลมเสยง

สรปการใหความชวยเหลอระยะวกฤตฉกเฉน (ตงแตเกดเหต - 72 ชวโมง)

กระบวนการ เอกสาร/เครองมอ/intervention ผปฏบต ทมผปฏบตงานลงพนท 1. ประเมนสถานการณ

แบบรายงานสถานการณเบองตน

MCATT ในพนท

2. ส ารวจความตองการ

3. ประเมนกลมเสยง เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต

4. ชวยเหลอเบองตนโดยการ ปฐมพยาบาลทางดานจตใจ

PFA

5. สรปรายงาน สถานการณเบองตนพรอมทะเบยนกลมเสยง

- ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2) - แบบบนทกขอมลการเยยวยา ผประสบภาวะวกฤต (MCATT 1)

33

ระยะฉกเฉน (72 ชวโมงหลงเกดเหต – 2 สปดาห)

ระยะนผประสบภาวะวกฤต ทงผสญเสยหรอผรอดชวตจะมองโลกในแงด การชวยเหลอหลงไหล เขามามากมาย ไดรบความสนใจจากผบรหารระดบประเทศสอมวลชนใหความสนใจ ผประสบภาวะวกฤต เกดก าลงใจวาครอบครวและชมชนจะสามารถฟนตวได ระยะนสามารถส ารวจหาขอม ลของสถานการณและความตองการของ ผประสบภาวะวกฤต ไดชดเจนมากขน เพอวางแผนในการใหความชวยเหลอไดตรงกบความตองการของผประสบภาวะวกฤตและประเมนคดกรองภาวะสขภาพจตเพอคนหากลมเสยงในแตละวย และน ามาวางแผนในการชวยเหลอ ทถกตอง เหมาะสม รวมถงมการจดล าดบความตองการของกลมเสยงทตองไดรบการชวยเหลออยางเรงดวน และตอเนอง การดแลชวยเหลอกลมเปาหมายจะพจารณาตามความรนแรง 8 กลม คอ 1) กลมผบาดเจบ 2) กลมญาตผเสยชวต 3) กลมผพการ 4) กลมผสงอายตดบานหรอตดเตยง 5) ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา 6) ผมประวตรกษาทางจตเวช 7) กลมผมความเครยด กงวล ทอแทสนหวง จนรบกวนการด าเนนชวตในชวง 2 สปดาห 8) กลมทมความคดฆาตวตายในชวง 2 สปดาห โดยมขนตอน การด าเนนงานใหความชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต ระยะวกฤตและฉกเฉน ตามผงไหลท 3-3 ดงน

1. หลงเกดสถานการณวกฤต 72 ชวโมง ทม MCATT เขาพนทใหการชวยเหลอผประสบภาวะวกฤต ในพนทเสยง โดยลงพนทรวมกบทมใหการชวยเหลอทางกาย เพอประเมนสถานการณดานสขภาพจตและก าหนดพนท ทจะลงไปชวยเหลออยางตอเนอง เตรยมความพรอมของทม รบทราบบทบาทหนาท จดเตรยมวสดอปกรณแบบประเมน/คดกรองภาวะสขภาพจต ทบทวนความรเรองการใชแบบประเมน/แบบคดกรองภาวะสขภาพจต 2. ประเมนความเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจต คนหา คดกรองกลมเสยงเพมเตม ดวยเวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต เพอประเมนภาวะสขภาพจต กรณพบความเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจต ใหจดท าทะเบยนกลมเสยงเพอการตดตามดแลตอเนอง รวมทงใหการชวยเหลอทางดานสขภาพจตผประสบภาวะวกฤตในกรณทพบวาผประสบภาวะวกฤต มความเครยด วตกกงวล หวาดผวา หวาดกลว นอนไมหลบ หงดหงดงาย ซมเศรา โดยใชวธใหการปฐมพยาบาลดานจตใจ (Psychological First Aid: PFA)

กรณไมพบความเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจต ใหสขภาพจตศกษาเรองปฏกรยาทางดานจตใจภายหลง เผชญสถานการณวกฤต และการดแลตนเองตลอดจนบคคลใกลชดเพอเฝาระวงปญหาสขภาพจตทอาจเกดขนได

3. สรป/ประเมนผลการปฏบตงานของทม MCATT และสงรายงานผลการปฎบตงานตามขนตอน

สรปการปฏบตงานระยะฉกเฉน (ภายใน 72 ชวโมงหลงเกดเหต – 2 สปดาห)

กระบวนการ เอกสาร/เครองมอ/intervention ผปฏบต 1.ประเมนความเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจต คนหา คดกรองกลมเสยงเพมเตม

เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต

MCATT ในพนท

2. ใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจเบองตนและจดท าทะเบยนกลมเสยง

PFA Psycho education

3. วางแผน ตดตามดแลตอเนอง

ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2)

4. สรป/ประเมนผลการปฏบตงานของ ทม MCATTและสงรายงานผล การปฎบตงานตามขนตอน

แบบบนทกขอมลการเยยวยาผประสบภาวะวกฤต (MCATT 1)

34

ทม MCATT ในพนท/ ทม MCATT กรมสขภาพจต

ไมพบ

พบ

สรปและรายงานผลการปฏบตงาน ตามระบบ

หลงไดรบผลกระทบ 2 สปดาห – 3 เดอน

ไมใช

ใช



ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน)

ประเมนปญหาสขภาพจตรายใหม และตดตามกลมเสยง


ตดตาม ดแลตอเนอง

ผรบผดชอบ เอกสาร/เครองมอ/แบบรายงาน

- เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต - ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2)

- ปฐมพยาบาลทางจตใจ – การใหสขภาพจตศกษา - การใหการปรกษา - การชวยเหลอทางจตใจในภาวะวกฤต

พบปญหาสขภาพจตหรอไม

ใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจ/ บ าบดรกษา


ทม MCATT พนท

จ าเปนตองสงตอหรอไม

สงตอตามระบบบรการสขภาพ

แบบบนทกขอมลการเยยวยาผประสบภาวะวกฤต (MCATT 1) (MCATT…)

ผงไหลท 3-4 แสดงการด าเนนงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต: ระยะหลงไดรบ ผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน)

35

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน) เปนระยะทผประสบภาวะวกฤตเรมเผชญกบความเปนจรงมากขน พละก าลงเรยวแรงเรมถดถอย

ออนลา หงดหงด และมความหวงวาจะไดรบความชวยเหลอจากทางราชการ ขณะเดยวกนเรมไมแนใจวาจะไดรบความชวยเหลอจรงหรอไม เพราะการชวยเหลอจากหนวยงานหรอองคกรตางๆ เรมนอยลง ผประสบภาวะวกฤตจะมความเครยด วตกกงวล ทอแท ซมเศรา ไมแนใจในอนาคตของตนเองวาจะเปนอยางไร จะอยอยางไร ไมวาจะเปนดานทอยอาศยหรอการประกอบอาชพ

การใหความชวยเหลอทางดานจตใจในระยะน จะมการประชมปรกษาหาร อ เพ อประเมนสถานการณป ญหาและความตองการของผ ประสบภาวะว กฤต รวมท งป จจ ยท เก ยวข อง ก าหนดแผน และปรบเปล ยนกลยทธการปฏบตงานใหทนกบเหตการณและสอดคลองกบสภาพปญหาทเปล ยนไป มการก าหนดกลมเส ยงทชดเจน และมการคดกรองภาวะสขภาพจตซ า เพอประเมนสภาพปญหาสขภาพจตใหเปนปจจบน พรอมทงเตรยมทมผเช ยวชาญลงไปใหความชวยเหลอใหสอดคลองกบกล มเส ยงนนๆ รวมทงมการตดตามและการสงตอขอมลของผประสบภาวะวกฤตเพอการบ าบดรกษาตอเนองและเหมาะสม โดยมขนตอน การด าเนนงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต ระยะหลงเกดเหตการณ ตามผงไหลท 4 ดงน 1. หลงไดรบผลกระทบ 2 สปดาห – 3 เดอน ทม MCATTพนท/กรมสขภาพจต ประเมนปญหาสขภาพจต ผประสบภาวะวกฤตรายใหมและตดตามกลมเสยง ดงน

1.1 กรณทเปนผใหญ โดยใช - เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป - แบบประเมนระดบความเครยด (Visual Analog Scale) - แบบคดกรองภาวะซมเศรา 2Q 9Q - แบบประเมนผลกระทบทางจตใจหลงประสบเหตการณสะเทอนขวญ (2P) - แบบประเมน PISCES-10 1.2 กรณเดก โดยใช - เวชระเบยนส าหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบตอายต ากวา 18 ป - การประเมนภาวะสขภาพส าหรบเดก (Symptom Checklists) - แบบประเมน CRIES-13 - แบบคดกรอง CDI - แบบคดกรอง CES-D

2. หากผลการประเมนปญหาสขภาพจต พบวา 2.1 กรณพบวาผประสบภาวะวกฤตไมมปญหาสขภาพจต ใหการชวยเหลอตามสภาพปญหา

แตถามปญหาสขภาพจต ใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจ/ บ าบดรกษา เชน ปฐมพยาบาลดานจตใจ (Psychological First Aid: PFA) การใหสขภาพจตศกษา (psycho education) การใหการปรกษา (counseling) การชวยเหลอทางจตใจในภาวะวกฤต (crisis intervention)

2.2 กรณพบวาผประสบภาวะวกฤตมปญหาสขภาพจต ททม MCATT ในพนทไมสามารถบรหารจดการและใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤตใหสงตอหนวยบรการสาธารณสขตามระบบบรการสขภาพ

3. การตดตามดแลอยางตอเนอง ในกรณพบผประสบภาวะวกฤตมปญหาสขภาพจต 4. สรป/ประเมนผลการปฏบตงาน สงตอขอมลและรายงานผลการปฏบตงานตามขนตอน

36

สรปการใหความชวยเหลอระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน)


1. ผปฏบตลงพนทใหการชวยเหลอผประสบภาวะวกฤตกลมเสยงอยางตอเนอง โดยคนหา คดกรองภาวะสขภาพจตผประสบภาวะวกฤตรายใหมและตดตามกลมเสยงเพอประเมนปญหาสขภาพจตและจดล าดบความรนแรงของกลมเสยงทงในกลมเดกและผใหญ

กรณทเปนผใหญ โดยใช - เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ ภยพบต อาย 18 ปขนไป - แบบประเมนระดบความเครยด (Visual Analog Scale) - แบบคดกรองภาวะซมเศรา 2Q 9Q - แบบประเมนผลกระทบทางจตใจหลงประสบเหตการณสะเทอนขวญ (2P) - แบบประเมน PISCES-10 กรณเดก โดยใช - เวชระเบยนส าหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบตอายต ากวา 18 ป - การประเมนภาวะสขภาพส าหรบเดก (Symptom Checklists) - แบบประเมน CRIES-13 - แบบคดกรอง CDI - แบบคดกรอง CES-D


2. กรณพบวามปญหาสขภาพจตใหการชวยเหลอโดยการปฐมพยาบาลทางดานจตใจ (PFA) ประคบประครองจตใจให (Psycho support) การชวยเหลอทางจตใจในภาวะวกฤต (Crisis Intervention) การใหการปรกษา (Counseling) การใหความร เรอง เทคนคการคลายเครยดดวยตนเอง (Stress Relaxation) แหลงสนบสนนทางสงคมและอาชพ การใหความรเพอการชวยเหลอตนเอง เชนความรภยพบต - กรณพบผประสบภาวะวกฤตอยในระดบรนแรงมาก ขอสนบสนนทมทเกยวของตามล าดบ

- การปฐมพยาบาลทางดานจตใจ (PFA) - ประคบประครองจตใจให (Psycho support) - การชวยเหลอทางจตใจในภาวะวกฤต (Crisis Intervention) - การใหการปรกษา (Counseling) - เทคนคการคลายเครยดดวยตนเอง (Stress Relaxation) - แหลงสนบสนนทางสงคมและอาชพ - การใหความรเพอการชวยเหลอตนเอง - Stabilization

ทม MCATT - หนวยงานบรการ รพช./ รพท/ รพศ. - หนวยบรการสงกด กรมสขภาพจต - หนวยงานอนทเกยวของ

3. ตดตามดแลตอเนองโดยเฉพาะ กรณพยายามฆาตวตาย


4. สรปและประเมนผล แบบบนทกขอมลการชวยเหลอเยยวยา ผประสบภาวะวกฤต (MCATT 1)

37

ไมพบ

พบ

ใช

ไม

ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป)

ตดตาม ประเมน คดกรองกลมเสยงรายเกา และคนหาคดกรองกลมเสยงรายใหม

พบปญหาสขภาพจตหรอไม

ใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจ/ บ าบดรกษา

หลงเกดเหตการณ 3 เดอน

สรปและรายงานผลการปฏบตงาน ตามระบบ

จ าเปนตองสงตอหรอไม


ตดตามดแลตอเนอง / ยตบรการเมอหมดความเสยง

- ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2) - เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต

เอกสาร/เครองมอ/แบบรายงาน


ผรบผดชอบ

- สงตอตามระบบบรการสขภาพ - แหลงชวยเหลออนๆ


- แบบบนทกขอมลการเยยวยา ผประสบภาวะวกฤต (MCATT 1) - ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2)


- ปฐมพยาบาลทางจตใจ - การใหสขภาพจตศกษา - การใหการปรกษา - การชวยเหลอทางจตใจในภาวะวกฤต


ผงไหลท 3-5 แสดงการด าเนนงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต : ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป)

38

ระยะฟ นฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนข นไป) ระยะน เนนการสงเสรม ปองกน บ าบด ฟนฟสขภาพจต การเฝาระวงและคนหาโรคระยะเรมแรกเพอปองกนความพการทางจตใจ (Early Detection and Early Intervention) โดยจดทม MCATT ในการใหการชวยเหลอผประสบภาวะวกฤตทเปนกลมเส ยงตามแบบประเมน/คดกรอง เชน โรคเครยดภายหลงเหตการณสะเทอนขวญ (PTSD) โดยมการเฝาระวงตดตาม ใหการบ าบดอยางตอเนองตามสภาพปญหา เชน การใหยา การใหการบ าบดทางจต เพอการปรบเปลยนพฤตกรรม การใหการปรกษารายบคคล ครอบครวบ าบด การใหขอมลความรโดยสอตางๆ การสอนทกษะการคลายเครยด กรณท กลมเส ยงอาการยงไมดขนใหการดแลตอเนองโดยทมฟนฟสขภาพจต กรณทกล มเส ยงมอาการดขนใหสงตอเครอขายสาธารณสข โดยมข นตอนการด าเนนงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผ ประสบภาวะวกฤต ระยะฟนฟ ตามผงไหลท 5 ดงน 1. ทม MCATT เขาพนทเพอวางแผนใหการชวยเหลอผประสบภาวะวกฤตกลมเสยงทสงตอจากการประเมน/คดกรองภาวะสขภาพจตในระยะหลงเกดเหตการณตามทะเบยนตดตามผประสบภยตอเนอง (MCATT 2) กรณมความเสยงตอการฆาตวตายหรอแพทยพจารณาใหตดตามตอเนอง รวมทงคนหาผประสบภาวะวกฤตรายใหมทอาจเกดปญหาสขภาพจตภายหลง 2. คดกรองภาวะสขภาพจตของผประสบภาวะวกฤตในพนทเสยงภยซ า กรณผใหญ ใหตดตามตอ โดยใชแบบประเมนระดบความเครยด แบบคดกรอง 2Q9Q แบบคดกรอง 2P และแบบประเมน PISCES -10 ซ าอกครงตามขนตอนเดยวกนกบระยะหลงไดรบผลกระทบ ผประสบภาวะวกฤต/ภยพบตกลมเสยงทจะตอง สงพบแพทยเพอรบการวนจฉยและการรกษาทเหมาะสมไดแก ผทมระดบความเครยดมคา 4 คะแนนขนไป หรอ ผทมคะแนนจากแบบคดกรอง 9Q มคา 7 คะแนนขนไป หรอ ผทมความเสยงตอการฆาตวตาย (คะแนน 9Q ขอ 9 มคา 1 คะแนนขนไป) หรอผทมผลการประเมนดวยเครองมอ PISCES-10 มคา 9 คะแนนขนไป หากพบ ความเสยง พจารณาสงพบแพทยหรอบคลากรสาธารณสข

กรณเดก ใหตดตามตอโดยใชแบบประเมน symptoms checklist แบบประเมน CRIES-13 และแบบคดกรองภาวะซมเศรา CDI หรอ CES-D ตามชวงอายซ าอกครงตามขนตอนเดยวกนกบระยะหลง ไดรบผลกระทบ เดกกลมเสยงทจะตองสงพบแพทยเพอรบการวนจฉยและการรกษาทเหมาะสม ไดแก เดกทมอาการตาม symptoms checklist อยางนอย 1 อาการ หรอ เดกทมคะแนนจากแบบประเมน CRIES-13 มคาคะแนน 25 คะแนนขนไป หรอ เดกทมคะแนนจากแบบคดกรอง CDI มคาคะแนน 16 คะแนนขนไป หรอวยรน ทมคะแนนจากแบบคดกรอง CES-D มคาคะแนน 23 คะแนนขนไป โรคหรออาการทมกพบและควรเฝาระวง หลงประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ซงหากพบอาการดงตอไปนหรอกรณทอาการไมดขนใหสงตอตามระบบบรการสขภาพ

- ภาวะความผดปกตเกยวกบความเครยดภายหลงเหตการณสะเทอนขวญ (PTSD) อาการปรากฏคอ ผ ประสบภาวะวกฤตยงคงรสกถงเหตการณนนอย พยายามหลกเลยงเหตการณ สถานการณ หรอเหตการณนน มอาการไมสบายทางกายทบอกถงความเครยดและอาการวตกกงวล เชน ใจสน มอสน เหงอออก เวยนศรษะ

- ภาวะซมเศรา และอาจเสยงตอการฆาตวตายหรอพยายามฆาตวตาย - ภาวะตดสรา และการตดสารเสพตด - ภาวะความรนแรงในครอบครวและชมชน

39

3. ถาไม พบปญหาสขภาพจตใหการชวยเหลอตามสภาพของปญหา ถาม ป ญหาสขภาพจต ทม MCATT ใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจ/บ าบดรกษา หากพบวาผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต มปญหา ทไมสามารถบรหารจดการและชวยเหลอได เชน มโรคทางกาย ผพการ เดกเลก มปญหาทอยอาศย เครองมอประกอบอาชพ ควรสงตอใหหนวยบรการสขภาพหรอแหลงชวยเหลอทางสงคมอนๆ เพอการฟนฟจตใจ และอาชพ

4. ในกรณทอาการดขนสงตอเครอขายในชมชน เพอใหการชวยเหลอตอเนองและเฝาระวงปญหา ทอาจเกดขน

5. ตดตามดแลตอเนองเปนระยะๆ ภายหลงการสงตอ จนกวาจะหมดความเสยง 6. ในกรณการฟนฟผ ประสบภาวะวกฤตเพอเฝาระวงปญหาสขภาพจต โดยมการจดกจกรรม

เสรมพลง (Empowerment) ของคนในชมชน การแลกเปลยนเรยนร กจกรรรมเพอสรางความเขมแขงในชมชน (Community resilience) และการสรางความตระหนกในชมชน

7. สรปผลการปฏบตงานใหการชวยเหลอฟนฟผ ประสบภาวะวกฤตใหแกหนวยงานทเกยวของ และสงตอขอมล/สรปรายงานการปฏบตงานตามขนตอน

สรปการใหความชวยเหลอระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป)


1. ผ ปฏบตงานเขาพนท เพอตดตาม ประเมน คดกรองกลมเสยงรายเกา และคนหาคดกรองกลมเสยงรายใหม ถามปญหาสขภาพจต ใหการชวยเหลอเยยวยา

- ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2) - เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ ภยพบต กรณผใหญ : - ใชประเมนระดบความเครยด (Visual Analog Scales: VAS) - แบบคดกรองภาวะซมเศรา 2Q 9Q - แบบประเมนผลกระทบทางจตใจหลงประสบเหตการณสะเทอนขวญ (2P) - แบบประเมน PISCES-10 กรณเดก : - Symptom checklists - แบบประเมน CRIES-13 - แบบคดกรอง CDI - แบบคดกรอง CES-D


2. กรณมปญหาสขภาพจต ผปฏบตงานใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจ/ บ าบดรกษา กรณไมพบปญหาสขภาพจต ใหการชวยเหลอตามสภาพของปญหาหากการประเมนพบวาผประสบภาวะว กฤตมป ญหาท เก ยวข องก บ

- การปฐมพยาบาลทางดานจตใจ (PFA) - ประคบประครองจตใจให (Psycho support) - การชวยเหลอจตใจในภาวะวกฤต (Crisis Intervention)

ทม MCATT - หนวยงานบรการ รพช. รพท รพศ. - หนวยบรการสงกดกรมสขภาพจต

40


หนวยงานอน เชน มโรคทางกาย ผพการ เดกเลก มปญหาท อย อาศย เคร องมอประกอบอาชพ ควรสงตอใหหนวยงานทเกยวของ ตามสทธหรอแหลงชวยเหลออน ๆ - ในกรณทอาการดขนสงตอเครอขายในชมชน เพอใหการชวยเหลอตอเนองและเฝาระวงปญหาทอาจเกดขน

- การใหการปรกษา (Counseling) - เทคนคการคลายเครยดดวยตนเอง (Stress Relaxation) - แหลงสนบสนนทางสงคมและอาชพ - การใหความรเพอการชวยเหลอตนเอง - การปรบความสมดล (stabilization) - การปรบเปลยนความคดและพฤตกรรม (CBT) - EMDR ฯลฯ **Intervention ส าหรบเดกและวยรน ใชตามแนวทางการชวยเหลอเยยวยาจตใจเดกและวยรนทประสบภาวะวกฤตส าหรบบคลากรสาธารณสขระดบอ าเภอ**

- หนวยงานอนทเกยวของ

3. ตดตามดแลตอเนองเปนระยะๆ ภายหลงการสงตอ - ในกรณฟนฟผประสบภาวะวกฤตในชมชนเพอเฝาระวงปญหาสขภาพจต - ยตบรการเมอหมดความเสยง

- ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2) - กจกรรมเสรมพลง (Empowerment) ของคนในชมชน - การแลกเปลยนเรยนร - กจกรรรมเพอสรางความเขมแขงในชมชน (Community resilience) - การสรางความตระหนกในชมชน

4. สรปผลการปฏบตงานใหการชวยเหลอฟนฟผประสบภาวะวกฤตใหแกหนวยงานทเกยวของและส งต อข อม ล /สร ปรายง าน กา รปฏบตงานตามขนตอน

- แบบบนทกขอมลการเยยวยาผประสบภาวะวกฤต (MCATT 1) - ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2)

ทม MCATT -หนวยงานบรการ รพช. รพท รพศ. - หนวยบรการสงกดกรมสขภาพจต - หนวยงานอนทเกยวของ

41

ความส าคญของชดเครองมอประเมนคดกรองภาวะสขภาพจตในผประสบภาวะวกฤต ภายหลงการเกดภยพบต ผประสบภาวะวกฤตสวนใหญไดรบผลกระทบทงทางดานรางกายและจตใจไดรบความเดอดรอนจากความเสยหายของชวตและทรพยสน สงผลกระทบตอจตใจ เกดความเครยด วตกกงวล ซมเศรา ทอแท เบอหนาย จ าเปนตองไดรบการชวยเหลออยางทนทวงทและตอเนอง ดงนนผใหการชวยเหลอ จงจ าเปนตองใชเครองมอเพอประเมนคดกรองภาวะสขภาพจตเบองตนและเครองมอเพอวนจฉยปญหาสขภาพจตและโรคทางจตเวช เพอใหทราบถงปญหาสขภาพจตของผประสบภาวะวกฤต น าไปสการวางแผนการรกษา และสงตอ รวมทงเพอปองกนการเกดการเกดปญหาสขภาพจตในระยะยาว รายละเอยดชดเครองมอประเมนคดกรองภาวะสขภาพจตผประสบภาวะวกฤต 1. เครองมอในการประเมนภาวะสขภาพจต เครองมอในการประเมนคดกรองภาวะสขภาพจต ออกแบบมาเพอใชในกรณภยพบตทงจากธรรมชาต และจากการกระท าของมนษย แบงเปนเครองมอทใชส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ทมอาย 18 ปขนไป และเครองมอทใชส าหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายต ากวา 18 ป แบบประเมน/คดกรองส าหรบผใหญ ประกอบดวย

- เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป - ขอมลคนหากลมเสยง 8 กลม - แบบประเมนระดบความเครยด (visual analog scale) - แบบคดกรองโรคซมเศรา 2Q9Q - แบบคดกรองความเสยงตอการเกดโรคเครยดหลงเหตการณสะเทอนขวญ (2P) - แบบประเมนผลกระทบทางจตใจหลงเกดเหตการณสะเทอนขวญ - 10 (Psychological Impact

Scale for Crisis Event - 10: PISCES -10) แบบประเมน/คดกรองส าหรบเดก ประกอบดวย

- เวชระเบยนส าหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายต ากวา 18 ป - ขอมลคนหากลมเสยง 6 กลม - แบบประเมน symptoms checklist - แบบสอบถามผลกระทบจากเหตการณภยพบตส าหรบเดก (The Children's Revised Impact of

Event Scale: CRIES-13) - แบบคดกรองภาวะซมเศราในเดก (Children’s Depression Inventory: CDI) - แบบคดกรองภาวะซมเศราในวยรน (Center for Epidemiologic Studies Depression Scale: CES-D)

บทท 4 เครองมอทใชในการประเมนคดกรองภาวะสขภาพจตผประสบภาวะวกฤต

42

กรณผใหญ

รปภาพ 4-1 ขนตอนการใชแบบคดกรองในระยะวกฤตและฉกเฉนส าหรบผใหญ

ระยะวกฤตและฉกเฉน (ตงแตเกดเหต – 2 สปดาห) ใชเวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป ใหการปฐมพยาบาลดานจตใจ

(psychological first aid: PFA) และคนหากลมเสยงตามขอมลคนหากลมเสยง 8 กลม ทตองตดตามเฝาระวงปญหาสขภาพจตในระยะตอไป ไดแก 1. ผบาดเจบ 2. ญาตผเสยชวต 3. ผพการ 4. ผสงอายตดบานหรอตดเตยง 5. ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา 6. ผมประวตการรกษาทางจตเวช 7. ผมความเครยด กงวล ทอแท สนหวง จนรบกวนการด าเนนชวต ในชวง 2 สปดาห หรอ 8. มความคดฆาตวตายในชวง 2 สปดาห ซงหากอยในกลมเสยงขอ 8 ใหสงพบบคลากรทางการแพทยทนท การแบงระดบความเสยงของผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ในระยะนสามารถแบงไดเปน ระดบเสยงสง ไดแก ผทเปนผบาดเจบ หรอ เปนญาตผเสยชวต หรอ เปนผทมความคดฆาตวตาย ในชวง

2 สปดาห ทผานมา หรออยในกลมเสยงอนๆ อยางนอย 2 กลม ระดบเสยงปานกลาง ไดแก ผทอยในกลมผพการ หรอ ผสงอายตดบานหรอตดเตยง หรอ ผมประวตใช

สารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา หรอ ผมประวตการรกษาทางจตเวช หรอ ผมความเครยด กงวล ทอแท สนหวง จนรบกวนการด าเนนชวต ในชวง 2 สปดาห กลมใดกลมหนงเพยงกลมเดยว

ไมเสยง หมายถง ผทไมอยในกลมใดกลมหนงเลย

43

รปภาพ 4-2 ขนตอนการใชแบบคดกรองในระยะหลงไดรบผลกระทบส าหรบผใหญ

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (หลงเกดเหตการณ 2 สปดาห - 3 เดอน) ใหตดตามตอโดยใชแบบประเมนระดบความเครยด ตอดวยแบบคดกรอง 2Q หากพบความเสยง ใหท าแบบคดกรอง 9Q ตอ แตหากไมพบความเสยงใหท า แบบคดกรอง 9Q เฉพาะขอ 9 แลวจงประเมนตอดวยแบบคดกรอง 2P หากพบความเสยง ใหประเมนตอดวยแบบประเมน PISCES -10 ผประสบภาวะวกฤต/ภยพบตกลมเสยงทจะตองไดรกษาบ าบดทเหมาะสมและตดตามในระยะตอไป ไดแก ผทมระดบความเครยดมคา 4 คะแนนขนไป หรอผทมคะแนนจากแบบคดกรอง 9Q มคา 7 คะแนนขนไป หรอ ผทม ความเสยงตอการฆาตวตาย (คะแนน 9Q ขอ 9 มคา 1 คะแนนขนไป) หรอผทมผลการประเมนดวยเครองมอ PISCES-10 มคา 9 คะแนนขนไป หากพบความเสยง 2 เครองมอขนไปหรอคะแนน 9Q ขอ 9 มคา 1 คะแนนขนไป พจารณาสง พบแพทยหรอบคลากรสาธารณสข การแบงระดบความเสยงของผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ในระยะนสามารถแบงไดเปน ระดบเสยงสง ไดแก ผทมคะแนน 9Q ขอ 9 มคา 1 คะแนนขนไป หรอพบความเสยง 2 เครองมอขนไป ระดบเสยงปานกลาง ไดแก ผทมระดบความเครยดอยในระดบเสยง หรอ ผทมคะแนนจากแบบคดกรอง 9Q

อยในระดบเสยง หรอ หรอผทมผลการประเมนดวยเครองมอ PISCES-10 อยในระดบเสยง เครองมอใดเครองมอหนงเพยงเครองมอเดยว

44

ไมเสยง หมายถง ผทไมมอาการตามแบบประเมนอยในระดบเสยงเลย

รปภาพ 4-3 ขนตอนการใชแบบคดกรองในระยะฟนฟส าหรบผใหญ

ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป) ใหตดตามตอโดยใชแบบประเมนระดบความเครยด แบบคดกรอง 2Q9Q แบบคดกรอง 2P และ

แบบประเมน PISCES -10 ซ าอกครงตามขนตอนเดยวกนกบระยะหลงไดรบผลกระทบ ผประสบภาวะวกฤต/ภยพบตกลมเสยงทจะตองสงพบแพทยเพอรบการวนจฉยและการรกษาทเหมาะสม ไดแก ผทมระดบความเครยดมคา

45

4 คะแนนขนไป หรอ ผทมคะแนนจากแบบคดกรอง 9Q มคา 7 คะแนนขนไป หรอ ผทมความเสยงตอการ ฆาตวตาย (คะแนน 9Q ขอ 9 มคา 1 คะแนนขนไป) หรอผทมผลการประเมนดวยเครองมอ PISCES-10 มคา 9 คะแนนขนไป หากพบความเสยง พจารณาสงพบแพทยหรอบคลากรสาธารณสข การแบงระดบความเสยงของ ผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ในระยะนสามารถแบงไดเปน

ระดบเสยงสง ไดแก ผทมคะแนน 9Q ขอ 9 มคา 1 คะแนนขนไป หรอพบความเสยง 2 เครองมอขนไป

ระดบเสยงปานกลาง ไดแก ผทมระดบความเครยดอยในระดบเสยง หรอ ผทมคะแนนจากแบบคดกรอง 9Q อยในระดบเสยง หรอ หรอผทมผลการประเมนดวยเครองมอ PISCES-10 อยในระดบเสยง เครองมอใดเครองมอหนงเพยงเครองมอเดยว

ไมเสยง หมายถง ผทไมมอาการตามแบบประเมนอยในระดบเสยงเลย

ตารางท 4-1 แสดงการใชเครองมอประเมนคดกรองภาวะสขภาพจตตามระยะของการเกดภยพบต ส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ทมอาย 18 ปขนไป

ระยะวกฤตและฉกเฉน (หลงเกดเหต - 2 สปดาห)

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห - 3 เดอน)

ระยะฟนฟ (3 เดอนขนไปหลงเกดเหต)

- เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป

- ขอมลคนหากลมเสยง 8 กลม

- แบบประเมนระดบความเครยด

- แบบคดกรอง 2Q9Q - แบบคดกรอง 2P - แบบประเมน PISCES -10

- แบบประเมนระดบความเครยด

- แบบคดกรอง 2Q9Q - แบบคดกรอง 2P - แบบประเมน PISCES -10

กรณเดก

46

รปภาพ 4-4 ขนตอนการใชแบบคดกรองในระยะวกฤตและฉกเฉนส าหรบเดก

ระยะวกฤตและฉกเฉน (ตงแตเกดเหต – 2 สปดาห)

ใชเวชระเบยนส าหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายต ากวา 18 ป ใหการปฐมพยาบาลดานจตใจ ประเมนอาการโดยใชแบบประเมน symptoms checklist ตามกลมอาย และคนหากลมเสยงตามขอมลคนหา กลมเสยง 6 กลม ทตองตดตามเฝาระวงปญหาสขภาพจตในระยะตอไป ไดแก 1. ผบาดเจบ 2. ญาตผเสยชวต 3. ผพการ/เดกพเศษ 4. ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา 5. ผมประวตการรกษาทางจตเวช 6. ผลการประเมนใน symptoms checklist ตามกลมอายพบความเสยง การแบงระดบความเสยงของเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ในระยะนสามารถแบงไดเปน ระดบเสยงสง ไดแก ผทเปนผบาดเจบ หรอ เปนญาตผเสยชวต หรออยในกลมเสยงอนๆ อยางนอย 2 กลม ระดบเสยงปานกลาง ไดแก เดกทอยในกลม ผพการ/เดกพเศษ หรอ ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา

หรอ ผมประวตการรกษาทางจตเวช หรอผลการประเมนใน symptoms checklist ตามกลมอายพบความเสยงกลมใดกลมหนงเพยงกลมเดยว

ไมเสยง หมายถง เดกทไมอยในกลมใดกลมหนงเลย

47

รปภาพ 4-5 ขนตอนการใชแบบคดกรองในระยะหลงไดรบผลกระทบส าหรบเดก

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (หลงเกดเหตการณ 2 สปดาห – 3 เดอน)

ใหตดตามตอโดยใชแบบประเมน symptoms checklist ตามกลมอาย หากพบวามความเสยงใหใช แบบประเมน CRIES-13 และแบบคดกรองภาวะซมเศรา CDI หรอ CES-D ตามชวงอาย เดกกลมเสยงทจะตองได รกษาบ าบดทเหมาะสมและตดตามในระยะตอไป ไดแก เดกทมอาการตาม symptoms checklist อยางนอย 1 อาการ หรอ เดกทมคะแนนจากแบบประเมน CRIES-13 มคาคะแนน 25 คะแนนขนไป หรอเดกทมคะแนนจากแบบคดกรอง CDI มคาคะแนน 16 คะแนนขนไป หรอวยรนทมคะแนนจากแบบคดกรอง CES-D มคาคะแนน 23 คะแนนขนไป หากพบความเสยง 2 เครองมอขนไป พจารณาสงพบแพทยหรอบคลากรสาธารณสข การแบงระดบความเสยงของเดกทประสบภาวะวกฤต/ ภยพบต ในระยะนสามารถแบงไดเปน ระดบเสยงสง ไดแก เดกทพบความเสยง 2 เครองมอขนไป ระดบเสยงปานกลาง ไดแก เดกทมผลการประเมนอยในระดบเสยง เครองมอใดเครองมอหนงเพยงเครองมอเดยว ไมเสยง หมายถง เดกทไมมอาการตามแบบประเมนอยในระดบเสยงเลย

48

รปภาพ 4-6 ขนตอนการใชแบบคดกรองในระยะฟนฟส าหรบเดก

ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป) ใหตดตามตอโดยใชแบบประเมน symptoms checklist แบบประเมน CRIES-13 และแบบคดกรองภาวะ

ซมเศรา CDI หรอ CES-D ตามชวงอาย ซ าอกครงตามขนตอนเดยวกนกบระยะหลงไดรบผลกระทบเดกกลมเสยง ทจะตองสงพบแพทยเพอรบการวนจฉยและการรกษาทเหมาะสม ไดแก เดกทมอาการตาม symptoms checklist อยางนอย 1 อาการ หรอ เดกทมคะแนนจากแบบประเมน CRIES-13 มคาคะแนน 25 คะแนนขนไป หรอ เดกทมคะแนนจากแบบคดกรอง CDI มคาคะแนน 16 คะแนนขนไป หรอวยรนทมคะแนนจากแบบคดกรอง CES-D

49

มคาคะแนน 23 คะแนนขนไป การแบงระดบความเสยงของเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ในระยะนสามารถแบงไดเปน

ระดบเสยงสง ไดแก เดกทพบความเสยง 2 เครองมอขนไป

ระดบเสยงปานกลาง ไดแก เดกทมผลการประเมนอยในระดบเสยง เครองมอใดเครองมอหนงเพยงเครองมอเดยว

ไมเสยง หมายถง เดกทไมมอาการตามแบบประเมนอยในระดบเสยงเลย ตารางท 4-2 แสดงการใชเครองมอประเมนคดกรองภาวะสขภาพจตตามระยะของการเกดภยพบต ส าหรบเดก ทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายต ากวา 18 ป

ระยะวกฤตและฉกเฉน (หลงเกดเหต - 2 สปดาห)

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห - 3 เดอน)

ระยะฟนฟ (3 เดอนขนไปหลงเกดเหต)

- เวชระเบยนส าหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบตอายต ากวา 18 ป

- ขอมลคนหากลมเสยง 6 กลม - แบบประเมน symptoms

checklist

- แบบประเมน symptoms checklist

- แบบประเมน CRIES-13 (อาย 8 ปขนไป)

- แบบคดกรอง CDI (อาย 6 - 12 ป)

- แบบคดกรอง CES-D (ตงแตอาย 13 ปขนไป)

- แบบประเมน symptoms checklist

- แบบประเมน CRIES-13 (อาย 8 ปขนไป)

- แบบคดกรอง CDI (อาย 6 - 12 ป) - แบบคดกรอง CES-D (ตงแตอาย

13 ปขนไป)

แบบรายงานผลการปฏบตงาน

การปฏบตงานชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากสถานการณวกฤต จ าเปนตองมแบบรายงานเพอบนทก ผลการปฏบตงาน และประมวลปญหาทเกดขนและเปนประโยชนในการสอสารและประสานงานกบหนวยงาน ทเกยวของซงแบบรายงานประกอบดวย

- แบบบนทกขอมลการชวยเหลอเยยวยาผประสบภาวะวกฤตครงท 1 (MCATT 1) - ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2)

50

บรรณานกรม

กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. กรอบแนวทางการพฒนาศนยปฏบตการภาวะฉกเฉนและระบบบญชาการเหตการณในภาวะฉกเฉนทางสาธารณสขกรมควบคมโรค พ.ศ. 2559 – 2564. กรงเทพฯ: ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด, 2558

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย กระทรวงมหาดไทย. หนงสอค าศพทดานการบรหารจดการความเสยงจากภยพบต.กรงเทพฯ, 2557

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. แนวปฏบตระดบชาต เรอง การชวยเหลอดานสขภาพจตในภาวะวกฤต. นนทบร: พมพทกรมสขภาพจต, 2548.

คณะอนกรรมการโครงการดแลเยยวยาผไดรบผลกระทบดานจตใจใน 4 จงหวดชายแดนภาคใต. คมอส าหรบบคลากรสาธารณสขในการชวยเหลอเยยวยาจตใจผ ไดรบผลกระทบจากสถานการณชายแดนภาคใต.กรงเทพฯ:บรษทบยอนดพบลสซง จ ากด, 2548.

เบญจพร ปญญายง. กาวสศนยฟนฟสขภาพจตผประสบภาวะวกฤตสนาม. กรงเทพฯ : บรษทบยอนดพบลสซงจ ากด, 2548.

พรรณพมล หลอตระกล,พนม เกตมาน,พรรณ แสงชโต. คมอส าหรบบคลากรสขภาพจตในการดแลชวยเหลอเดกทประสบภยพบต.กรงเทพฯ: เอกซปอรตอมปอรตแอนด ไอท, 2548.

ส านกพฒนาสขภาพจต กรมสขภาพจต. คมอวทยากร หลกสตรการดแลชวยเหลอจตใจผประสบภาวะวกฤต:ระยะฟนฟ (ส าหรบบคลากรสาธารณสข). กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด, 2548.

ส านกพฒนาสขภาพจต กรมสขภาพจต. ผลกระทบทางสขภาพจตดานภยพบตและบาดแผลทางจตใจทมตอบคคล ครอบครว และชมชน: องคความรและการชวยเหลอ. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจ ากด, 2548.

Benjamin A Weinstein, PLD.Mental Health Effects of Disaster and Tasman on Individuals,Families, and Communities: Understandings and Intervention. นนทบร:พมพทส านกพฒนาสขภาพจต กรมสขภาพจต, 2548.

Mental Health Problems Among Adults in Tsunami-Affected Areas in Southern Thailand [online] 2006.Available from : http://jama.ama assn.org /cgi / content/ full/ 296/ 5/477 [2006 August 02]

51

ภาคผนวก

52


1. ขอมลจากขาว ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ขอเทจจรง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. การด าเนนการ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. แผนการด าเนนงานตอไป ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ชอ – นามสกล............................................ ต าแหนง.....................................................

หนวยงาน................................................... เบอรโทรศพท………………………………………. ผรายงาน

53

แบบบนทกขอมลการชวยเหลอเยยวยาผประสบภาวะวกฤต ครงท ..... (MCATT 1)

หนวยงานทปฏบต ………………………………………………………………………………………………………..................…………………….. วนทปฏบตงาน ………...... เดอน……….…..พ.ศ…………..สถานทลงปฏบตงาน…………………………………..............……………… วนทเกดเหต .............................. เวลา .................... สถานทเกดเหต ......……………………………………........................………. รายละเอยดสถานการณ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ความเสยหายทเกดขน ผเสยชวต จ านวน .....……คน ผบาดเจบ จ านวน ....………คน ทรพยสนเสยหาย จ านวน ................. คน จ านวนผไดรบการชวยเหลอ ผใหญ (18 ปขนไป)............คน เดก.............คน ผใหญกลมเสยง จ านวน ….....……..คน ครอบครวผเสยชวต ……..… คน สงอาย(ตดบาน/ตดเตยง) ……..… คน ผบาดเจบ ……..… คน ผพการ ……..… คน ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาห ……..… คน ผทมประวตรกษาทางจตเวช ……..… คน

ผทมความเครยด กงวล ทอแท สนหวง จนรบกวนการด าเนนชวต ในชวง 2 สปดาห ……..… คน ผทมความคดฆาตวตาย ในชวง 2 สปดาห (สงตอบคลากรทางการแพทยทนท) ……..… คน เดกกลมเสยง จ านวน ...............คน ครอบครวผเสยชวต ……..… คน ผบาดเจบ ……..… คน ผพการ/เดกพเศษ ……..… คน ผทมประวตรกษาทางจตเวช ……..… คน

ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาห ……..… คน Symptoms checklist พบความเสยง ……..… คน (0-5 ป ..... คน 6-12 ป ..... คน 13-17 ป ..... คน) สรปการชวยเหลอ Psychological Frist Aid .........คน รายบคคล …….. คน รายกลม……….. คน ครอบครว …………. คน

Psycho education .........คน รายบคคล …….. คน รายกลม……….. คน ครอบครว …………. คน

Crisis counseling .........คน รายบคคล …….. คน รายกลม……….. คน ครอบครว …………. คน

Supportive counselling .........คน รายบคคล …….. คน รายกลม……….. คน ครอบครว …………. คน

Resilience enhancement .........คน รายบคคล …….. คน รายกลม……….. คน ครอบครว …………. คน

การสงตอ ………. คน ระบสถานทสงตอ……………………… อน ๆ ................………………………………………..………… บคลากรทปฏบตงาน แพทย ……..… คน พยาบาล ……..… คน เภสชกร ……..… คน นกจตวทยา ……..… คน นกสงคมสงเคราะห ……..… คน อน ๆ ……..… คน คาใชจาย คาเวชภณฑ ……..… บาท คาเบยเลยง ……..… บาท คาทพก ……..… บาท คายานพาหนะ……..… บาท คาน ามนเชอเพลง ……..… บาท คาถงยงชพ ……..… บาท อน ๆ ……..… บาท

54

การวางแผนตดตามตอเนอง

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

ปญหาอปสรรค / ขอเสนอแนะ ของการปฏบตงาน

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

Peer review ภาพรวมของการปฏบตงาน (พนทปฏบตงาน ทมงาน ผรบบรการ สงทคนพบ)

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ผสรปรายงาน..................................................................................ต าแหนง.........................................................

55

ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2 ส าหรบผใหญ)

เหตการณ............................................................. หนวยงาน.............................................

ล าดบ ชอ-สกล อาย (ป)

ความเกยวของ

ทอย เบอรโทรศพท

ปญหาทพบ ผลการประเมน การเยยวยา / สงตอ

หมายเหต ตดตามครงท 1 วนท.................... ตดตามครงท 2 วนท....................

stress 9Q Suicide PISCES-10 stress 9Q Suicide PISCES-10

ผสรปรายงาน..............................................................ต าแหนง.................................................. โทร........................................วนทรายงาน..........เดอน.......................พ.ศ. ..............................

56

ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2 ส าหรบเดก)

เหตการณ............................................................. หนวยงาน.............................................

ล าดบ ชอ-สกล อาย (ป)

ความเกยวของ

ทอย เบอรโทรศพท

ปญหาทพบ ผลการประเมน การเยยวยา / สงตอ

หมายเหต ตดตามครงท 1 วนท.................... ตดตามครงท 2 วนท....................

Symptoms Check list

CRIES-13 CDI CES-D Symptoms Check list

CRIES-13 CDI CES-D

ผสรปรายงาน..............................................................ต าแหนง.................................................. โทร........................................วนทรายงาน..........เดอน.......................พ.ศ. ..............................

57

เครองมอในการประเมนภาวะสขภาพจต : แบบประเมน/คดกรองส าหรบผใหญ ประกอบดวย

1. เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป - ขอมลคนหากลมเสยง 8 กลม

2. แบบประเมนระดบความเครยด (visual analog scale) 3. แบบคดกรองโรคซมเศรา 2Q9Q 4. แบบคดกรองความเสยงตอการเกดโรคเครยดหลงเหตการณสะเทอนขวญ (2P) 5. แบบประเมนผลกระทบทางจตใจหลงเกดเหตการณสะเทอนขวญ - 10

(Psychological Impact Scale for Crisis Event - 10: PISCES -10)

ค าแนะน า: ขดเครองหมายถก ในชอง ทตรงกบค าตอบ/ เขยนค าตอบลงในชองวาง

หนา 1

มตอหนา 2

ระยะวกฤตและฉกเฉน (หลงเกดเหต – 2 สปดาห) ผประเมน...................................หนวยงาน...................................โทรศพท............................วนทประเมน ….../.…/...

A1 ลกษณะของภาวะวกฤต/ภยพบต ภยธรรมชาต ระบ ............................................................ น ามอมนษย ระบ ............................................................ วกฤตอน ๆ ระบ .............................................................. A2 วน เดอน ป ทเกดเหต …...../....…/...… เวลา ................. A3 สถานทประเมน .............................................................

A4 ชอ – นามสกล ................................................................

A5 เพศ ชาย หญง A6 อาย ............... ป

A7 สถานภาพสมรส ........................... A8 ศาสนา ...............

A9 อาชพ ......................... A10 ระดบการศกษา ..................

A11 เลขบตรประชาชน

A12 ทอยทตดตอได ........................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ A13 เบอรโทรศพท ............................................

A14 ลกษณะของผไดรบผลกระทบ (เลอกไดมากกวา 1 ขอ) บาดเจบ อยในเหตการณ ญาตผเสยชวต (ระบ .........) ญาตผบาดเจบ (ระบ .........) ผสญเสยบาน/ทรพยสน เจาหนาท/ผใหการชวยเหลอ รบรเหตการณ

A16 ผประสบภยพบตกลมเสยงทตองไดรบการตดตามตอในระยะหลงไดรบผลกระทบไดแกผทอยใน

กลมใดกลมหนงตอไปน (เลอกไดมากกวา 1 กลม) 1. ผบาดเจบ 2. ญาตผ เสยชวต 3. ผพการ 4. ผสงอายตดบานหรอตดเตยง 5. ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา 6. ผมประวตการรกษาทางจตเวช 7. ผ ทมความเครยด กงวล ทอแท สนหวง จนรบกวนการด าเนนชวต ในชวง 2 สปดาห 8. ผ ทมความคดฆาตวตาย ในชวง 2 สปดาห (สงตอบคลากรทางการแพทยทนท)

A15 ใหระบสาเหต หากไมสามารถประเมนในระยะนได ตาย ยายถนไปท......................... สงตอไปท...................... ปฏเสธการชวยเหลอ อน ๆ ..................................................... A17 การใหความชวยเหลอในระยะน Psychological First Aid อนๆ ระบ....................................

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน) วนทประเมน …../.…/... ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป) วนทประเมน …../.…/..... B1 ใหระบสาเหต หากไมสามารถตดตามกลมเสยงในระยะนได

ตาย ยายถนไปท....................................... สงตอไปท.................................... ปฏเสธการชวยเหลอ อน ๆ ................................................................................

C1 ใหระบสาเหต หากไมสามารถตดตามกลมเสยงในระยะนได ตาย ยายถนไปท....................................... สงตอไปท.................................... ปฏเสธการชวยเหลอ อน ๆ ................................................................................

B2 ขอใหเลอกระดบความเครยดของคณในชวง 2 สปดาหทผานมา C2 ขอใหเลอกระดบความเครยดของคณในชวง 2 สปดาหทผานมา

B3 แบบคดกรองโรคซมเศรา (2Q) ม ไมม

1. ใน 2 สปดาหทผานมา รวมวนน ทานรสกหดห เศรา หรอทอแทสนหวง หรอไม 2. ใน 2 สปดาหทผานมา รวมวนน ทานรสกเบอ ท าอะไร กไมเพลดเพลน หรอไม

หากตอบ ม อยางนอย 1 ขอ ใหประเมนตอดวย แบบคดกรอง 9Q

หากตอบ ไมม ท ง 2 ขอ ใหประเมนดวยแบบคดกรอง 9Q “เฉพาะขอ 9” * แลวขามไปประเมน B5 (แบบคดกรอง 2P)

C3 แบบคดกรองโรคซมเศรา (2Q) ม ไมม

1. ใน 2 สปดาหทผานมา รวมวนน ทานรสกหดห เศรา หรอทอแทสนหวง หรอไม

2. ใน 2 สปดาหทผานมา รวมวนน ทานรสกเบอ ท าอะไร กไมเพลดเพลน หรอไม

หากตอบ ม อยางนอย 1 ขอ ใหประเมนตอดวย แบบคดกรอง 9Q

หากตอบ ไมม ท ง 2 ขอ ใหประเมนดวย แบบคดกรอง 9Q “เฉพาะขอ 9” * แลวขามไปประเมน C5 (แบบคดกรอง 2P)

B4 แบบคดกรอง 9Q ในชวง 2 สปดาหรวมทงวนน ทานมอาการเหลานบอยแคไหน

ไมมเลย

เปนบางวน (

1-7 วน

)

เปนบอ

ย > 7 ว

น

เปนท

กวน

1. เบอ ไมสนใจอยากท าอะไร 0 1 2 3 2. ไมสบายใจ ซมเศรา ทอแท 0 1 2 3 3. หลบยาก หรอ หลบๆ ตนๆ หรอ หลบมากไป 0 1 2 3 4. เหนอยงาย หรอ ไมคอยมแรง 0 1 2 3 5. เบออาหารหรอกนมากเกนไป 0 1 2 3 6. รสกไมดกบตวเอง คดวาตวเองลมเหลวหรอครอบครวผดหวง

0 1 2 3

7. สมาธไมดเวลาท าอะไร เชน ดโทรทศน ฟงวทย หรอท างานทตองใชความตงใจ

0 1 2 3

8. พดชา ท าอะไรชาลงจนคนอนสงเกตเหนได หรอกระสบกระสาย ไมสามารถอยนงไดเหมอนทเคยเปน

0 1 2 3

*9. คดท ารายตนเอง หรอคดวาถาตายไปคงจะด 0 1 2 3

C4 แบบคดกรอง 9Q ในชวง 2 สปดาหรวมทงวนน ทานมอาการเหลานบอยแคไหน

ไมมเลย

ปนบางวน (

1-7 วน

)

เปนบอ

ย > 7 ว

น

เปนท

กวน

1. เบอ ไมสนใจอยากท าอะไร 0 1 2 3 2. ไมสบายใจ ซมเศรา ทอแท 0 1 2 3 3. หลบยาก หรอ หลบๆ ตนๆ หรอ หลบมากไป 0 1 2 3 4. เหนอยงาย หรอ ไมคอยมแรง 0 1 2 3 5. เบออาหารหรอกนมากเกนไป 0 1 2 3 6. รสกไมดกบตวเอง คดวาตวเองลมเหลวหรอครอบครวผดหวง

0 1 2 3

7. สมาธไมดเวลาท าอะไร เชน ดโทรทศน ฟงวทย หรอท างานทตองใชความตงใจ

0 1 2 3

8. พดชา ท าอะไรชาลงจนคนอนสงเกตเหนได หรอกระสบกระสาย ไมสามารถอยนงไดเหมอนทเคยเปน

0 1 2 3

*9. คดท ารายตนเอง หรอคดวาถาตายไปคงจะด 0 1 2 3

เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป

58

หนา 2

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน) (ตอ) ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป) (ตอ) B5 แบบคดกรอง 2P (ถาตอบไมใชขอใดขอหนงใหขามไปขอ B7)

ใช ไมใช

1. ในปจจบน เหตการณทเกดขนสงผลใหเกดอาการ เชน พยายามหลกเลยงสถานการณทท าใหคดถงเหตการณ รสกตนตวระแวดระวงตลอดเวลา หรอหวนระลกถงหรอฝนถงเหตการณนนซ า ๆ หรอไม

ขามไปขอ B7

2. ในปจจบน อาการทเกดสงผลตอการด าเนนชวต เชน การดแลตวเอง การท างาน หรอความสมพนธกบคนอนหรอไม

ขามไปขอ B7

หากตอบ ใช ทง 2 ขอ ใหประเมนตอดวย แบบประเมน PISCES-10

C5 แบบคดกรอง 2P (ถาตอบไมใชขอใดขอหนงใหขามไปขอ B7)

ใช ไมใช

1. ในปจจบน เหตการณทเกดขนสงผลใหเกดอาการ เชน พยายามหลกเลยงสถานการณทท าใหคดถงเหตการณ รสกตนตวระแวดระวงตลอดเวลา หรอหวนระลกถงหรอฝนถงเหตการณนนซ า ๆ หรอไม

ขามไปขอ C7

2. ในปจจบน อาการทเกดสงผลตอการด าเนนชวตเชน การดแลตวเอง การท างาน หรอความสมพนธกบคนอนหรอไม

ขามไปขอ C7

หากตอบ ใช ทง 2 ขอ ใหประเมนตอดวย แบบประเมน PISCES-10

B6 แบบประเมน PISCES-10 จากอาการตอไปน กรณาวงกลมหมายเลขค าตอบทตรงกบความเปนจรงในปจจบนของทานมากทสด ไม

มอาการ

อาการเล

กนอย

มอาการมาก

มอาการรน

แรง

1. ตงเครยด 0 1 2 3 2. ไมมความสข ไมราเรง 0 1 2 3 3. กงวล/หวาดเสยว/เกรงวาเหตการณรนแรงจะเกดขนอก

0 1 2 3

4. คดถงเหตการณหรอภาพเหตการณผดขนมาซ า ๆ ทงตน และหลบ (ฝนถง)

0 1 2 3

5. วตกกงวล คดวนเวยนซ า ๆ เรองเดม 0 1 2 3 6. ขาดความมนใจ/ความเชอมนในตนเองลดลง 0 1 2 3 7. ระแวดระวง ไมไวใจสงแวดลอม 0 1 2 3 8. รสกตนเองหรอสงแวดลอมเปลยนไป 0 1 2 3 9. เมอยลา ปวดเมอยตามสวนตาง ๆ ของรางกาย 0 1 2 3 10. ออนเพลย ไมมเรยวแรง 0 1 2 3

C6 แบบประเมน PISCES-10 จากอาการตอไปน กรณาวงกลมหมายเลขค าตอบทตรงกบความเปนจรงในปจจบนของทานมากทสด ไม

มอาการ

อาการเล

กนอย

มอาการมาก

มอาการรน

แรง

1. ตงเครยด 0 1 2 3 2. ไมมความสข ไมราเรง 0 1 2 3 3. กงวล/หวาดเสยว/เกรงวาเหตการณรนแรงจะเกดขนอก

0 1 2 3

4. คดถงเหตการณหรอภาพเหตการณผดขนมาซ า ๆ ทงตน และหลบ (ฝนถง)

0 1 2 3

5. วตกกงวล คดวนเวยนซ า ๆ เรองเดม 0 1 2 3 6. ขาดความมนใจ/ความเชอมนในตนเองลดลง 0 1 2 3 7. ระแวดระวง ไมไวใจสงแวดลอม 0 1 2 3 8. รสกตนเองหรอสงแวดลอมเปลยนไป 0 1 2 3 9. เมอยลา ปวดเมอยตามสวนตาง ๆ ของรางกาย 0 1 2 3 10. ออนเพลย ไมมเรยวแรง 0 1 2 3

B7 สรปผลการประเมน (หากพบความเสยงอยางนอย 1 เครองมอ ตองตดตามตอ) ระดบความเครยด..…..คะแนน (≥ 4 คะแนน = เสยง) ไมเสยง เสยง 9Q…....คะแนน (≥ 7 คะแนน = เสยง) ไมไดประเมน ไมเสยง เสยง เสยงฆาตวตาย……..คะแนน (9Q ขอ 9 ≥ 1 คะแนน = เสยง) ไมเสยง เสยง PISCES-10…...คะแนน (≥ 9 คะแนน = เสยง) ไมไดประเมน ไมเสยง เสยง สรป จ าเปนตองตดตามตอในระยะฟนฟ ไมตองตดตามตอ หมายเหต ควรสงพบแพทยกรณพบความเสยง 2 เครองมอขนไปหรอเสยงฆาตวตาย

C7 สรปผลการประเมน (หากพบความเสยงอยางนอย 1 เครองมอ ตองสงพบแพทย) ระดบความเครยด..…..คะแนน (≥ 4 คะแนน = เสยง) ไมเสยง เสยง 9Q…....คะแนน (≥ 7 คะแนน = เสยง) ไมไดประเมน ไมเสยง เสยง เสยงฆาตวตาย……..คะแนน (9Q ขอ 9 ≥ 1 คะแนน = เสยง) ไมเสยง เสยง PISCES-10…...คะแนน (≥ 9 คะแนน = เสยง) ไมไดประเมน ไมเสยง เสยง

สรป สงพบแพทยเพอรบการวนจฉยและการรกษา ไมตองสงพบแพทย

B8 การใหความชวยเหลอ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

Psychological First Aid Psychoeducation Crisis counselling อนๆ ระบ.......................................... สงตอเพอ...........................................

B9 ผลกระทบทางสงคมและความตองการความชวยเหลอ

ไมม ม ระบปญหา..................................................................................................................................

สงตอแหลงชวยเหลอ ........................ .................................................................

C8 การใหความชวยเหลอ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

Psychological First Aid

lling อนๆ ระบ.......................................... สงตอเพอ...........................................

C9 ผลกระทบทางสงคมและความตองการความชวยเหลอ

ไมม ม ระบปญหา..................................................................................................................................


B10 ส าหรบแพทย อาการส าคญ........................................................................................................ ........... การวนจฉยโรค.............................................................................................................. การรกษา ....................................................................................................................... สถานทสงตอผปวย....................................สาเหตของการสงตอ................................... แพทยผวนจฉย..........................................หนวยงาน.....................................................

C10 ส าหรบแพทย อาการส าคญ................................................................................................................... การวนจฉยโรค.............................................................................................................. การรกษา ....................................................................................................................... สถานทสงตอผปวย....................................สาเหตของการสงตอ................................... แพทยผวนจฉย..........................................หนวยงาน...................................................

ผประเมน....................................หนวยงาน.................................โทรศพท................... ผประเมน....................................หนวยงาน.................................โทรศพท...................

59

ขอใหเลอกระดบความเครยดของคณในชวง 2 สปดาหทผานมา

แบบประเมนระดบความเครยด

ระดบความเครยด ≥ 4 คะแนน = เสยง

61

วนท...................................................

ชอ-สกล..............................................................................อาย..................ป HN……………………………………..….

เลขทบตรประชาชน............................................................................................................ ..................................

แบบคดกรองโรคซมเศราดวย 2 ค าถาม (2Q)

ค าถาม ไมใช ใช 1. ใน 2 สปดาหทผานมา รวมวนนทานรสกหดห เศรา หรอทอแทสนหวง หรอไม 0 1 2. ใน 2 สปดาหทผานมา รวมวนนทานรสกเบอ ท าอะไรกไมเพลดเพลน หรอไม 0 1 การแปลผล

ถาค าตอบ ไมม ทง 2 ค าถาม ถอวา ปกต ไมเปนโรคซมเศรา

ถาค าตอบ ม ขอใดขอหนงหรอทง 2 ขอ (มอาการใดๆ ในค าถามท 1 และ 2 ) หมายถง “เปนผมความเสยง” หรอ “มแนวโนมทจะเปนโรคซมเศรา” ใหประเมนดวยแบบประเมน โรคซมเศรา 9Q

แบบคดกรองโรคซกเศราดวย 9 ค าถาม (9Q)

ในชวง 2 สปดาหทผานมารวมทงวนน ทานมอาการเหลาน บอยแคไหน

ไมมเลย เปนบางวน 1-7 วน

เปนบอย > 7 วน

เปนทกวน

1. เบอ ไมสนใจอยากท าอะไร 0 1 2 3 2. ไมสบายใจ ซมเศรา ทอแท 0 1 2 3 3. หลบยากหรอหลบๆตนๆหรอหลบมากไป 0 1 2 3 4. เหนอยงานหรอไมคอยมแรง 0 1 2 3 5. เบออาหารหรอกนมากเกนไป 0 1 2 3 6. รสกไมดกบตวเอง คดวาตวเองลมเหลว หรอครอบครวผดหวง

0 1 2 3

7. สมาธไมด เวลาท าอะไร เชน ดโทรทศน ฟงวทย หรอท างานทตองใชความตงใจ

0 1 2 3

8. พดชา ท าอะไรชาลงจนคนอนสงเกตเหนได หรอ กระสบกระสายไมสามารถอยนงไดเหมอนทเคยเปน

0 1 2 3

9. คดท ารายตนเอง หรอคดวาถาตายไปคงจะด 0 1 2 3

***หมายเหต คะแนน 9Q ≥ 7 ใหประเมนการฆาตวตาย และสงพบแพทย รวมคะแนน

แบบคดกรองโรคซมเศรา

63

ค าแนะน า จากอาการตอไปน กรณาวงกลมหมายเลขค าตอบทตรงกบความเปนจรงในปจจบน ของทานมากทสด โดยพจารณาตามเกณฑตอไปน

0 = ไมมอาการ 1 = มอาการเลกนอย แตไมรบกวนการด าเนนชวตตามปกต 2 = มอาการมาก จนรบกวนการด าเนนชวตตามปกต 3 = มอาการรนแรง จนไมสามารถด าเนนชวตไดตามปกต (หรอเปนอปสรรคอยางมากตอการด าเนนชวต)

หมายเหต : การด าเนนชวต ไดแก กจกรรมดานสวนตว ครอบครว การเรยน การท างาน หรอสงคม

ไมม อาการ

อาการ เลกนอย

อาการมาก

อาการ รนแรง

1. ตงเครยด 0 1 2 3 2. ไมมความสข/ไมราเรง 0 1 2 3 3. กงวล/หวาดเสยว/เกรงวาเหตการณรนแรงจะเกดขน 0 1 2 3 4. คดถงเหตการณหรอภาพเหตการณผดขนมาซ าๆ

ทงตน และหลบ (ฝนถง) 0 1 2 3

5. วตกกงวลคดวนเวยนซ าๆ เรองเดม 0 1 2 3 6. ขาดความมนใจ/ความเชอมนในตนเองลดลง 0 1 2 3 7. ระแวดระวง ไมไวใจสงแวดลอม 0 1 2 3 8. รสกตนเองหรอสงแวดลอมเปลยนไป 0 1 2 3 9. เมอยลา ปวดเมอยตามสวนตางๆ ของรางกาย 0 1 2 3 10. ออนเพลย ไมมเรยวแรง 0 1 2 3

รวมคะแนน + + + = การแปลผลคะแนนรวม : นอยกวา 9 คะแนน หมายถง ปกต

9 – 13 คะแนน หมายถง ทกขทรมานทางจตใจเลกนอย 14 – 18 คะแนน หมายถง ทกขทรมานทางจตใจมาก 19 คะแนน หมายถง ทกขทรมานทางจตใจรนแรง

ผทมความทกขทรมานทางจตใจในระดบมากและรนแรง ไดรบการชวยเหลอทางจตใจและตดตามเฝาระวงตอไป

หมายเหต ดานอารมณ/ความรสก ไดแก ขอท 1-3 ดานความคด ไดแก ขอท 4-6 ดานพฤตกรรม ไดแก ขอท 7-8 ดานอาการทางกาย ไดแก ขอท 9-10

แบบประเมนผลกระทบทางจตใจหลงเกดเหตการณสะเทอนขวญ – 10 The Psychological Impact Scale for Crisis Events – 10 (PISCES-10)

64

แบบประเมน/คดกรองส าหรบเดก ประกอบดวย 1. เวชระเบยนส าหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายต ากวา 18 ป

- ขอมลคนหากลมเสยง 6 กลม - แบบประเมน symptoms checklist

2. แบบสอบถามผลกระทบจากเหตการณภยพบตส าหรบเดก (The Children's Revised Impact of Event Scale: CRIES-13)

3. แบบคดกรองภาวะซมเศราในเดก (Children’s Depression Inventory: CDI) 4. แบบคดกรองภาวะซมเศราในวยรน (Center for Epidemiologic Studies

Depression Scale: CES-D)

ค าแนะน า: ขดเครองหมายถก ในชอง ทตรงกบค าตอบ/ เขยนค าตอบลงในชองวาง

หนา 1

มตอหนา 2 65 มตอหนา 2

ระยะวกฤตและฉกเฉน (หลงเกดเหต – 2 สปดาห) ผประเมน...................................หนวยงาน...................................โทรศพท............................วนทประเมน ….../.…/... A1 ลกษณะของภาวะวกฤต/ภยพบต ภยธรรมชาต ระบ ............................................................ น ามอมนษย ระบ ............................................................ วกฤตอน ๆ ระบ .............................................................. A2 วน เดอน ป ทเกดเหต …....../....…./...…. เวลา .............. A3 สถานทประเมน .............................................................

A4 ชอ – นามสกล .....................................ชอเลน................ A5 เพศ ชาย หญง A6 อาย ............... ป A7 ศาสนา .................... A8 ระดบการศกษา ....................... โรงเรยน.......................................... A9 เลขบตรประชาชน

A10 ทอยทตดตอได ........................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ A11 เบอรโทรศพท .............................................

A12 ลกษณะของเดกทไดรบผลกระทบ (เลอกไดมากกวา 1 ขอ) บาดเจบ อยในเหตการณ ญาตผเสยชวต ระบ.............................................. ทรพยสนเสยหาย ระบ......................................... รบรเหตการณ

A14 การประเมนอาการส าหรบเดกตามกลมอาย (Symptoms checklist)

เดกอายแรกเกด – 5 ป (ถาพบตงแต 1 ขอขนไป ถอวามความเสยง) � �มทาทหวาดกลว/วตกกงวล/หลกเลยงทเกดเหต � รองไหโยเยงาย� ไมยอมนอน

พฤตกรรมเดกกวาวย เชน กลบไปดดนว ปสสาวะรดทนอน กาวราวกวาปกต ตดแมหรอผดแลหรอครมากกวาปกต

เดกอาย 6 – 12 ป (ถาพบตงแต 1 ขอขนไปถอวามความเสยง) มทาทหวาดกลว/วตกกงวล/หลกเลยงทเกดเหต เศรา/ชอบอยคนเดยว/ไมราเรง � ฝนราย/กรดรอง/ผวาตน/นอนละเมอกลางคน กาวราว/อาละวาด พฤตกรรมเดกกวาวย เชน กลบไปดดนว ปสสาวะรดทนอน/ตดผใหญ การเรยนแยลง

เดกอาย 13 – 17 ป (ถาพบตงแต 1 ขอขนไป ถอวามความเสยง) วตกกงวล/หวาดกลว/หลกเลยงทเกดเหต หงดหงด/ฉนเฉยวงาย/กาวราว/ทะเลาะกบผอนบอย กนไมได/นอนไมหลบ/ฝนราย เงยบ/ไมพดผดจากปกต สมพนธภาพทไมดกบคนในครอบครวหรอเพอน การเรยนแยลง

สรปผลการประเมนตามชวงอาย เสยง ไมเสยง

A13 ใหระบสาเหต หากไมสามารถประเมนในระยะนได ตาย ยายถนไปท......................... สงตอไปท...................... ปฏเสธการชวยเหลอ อน ๆ .....................................................

A15 เดกกลมเสยงทตองไดรบการตดตามตอในระยะหลงไดรบผล กระทบไดแกเดกในกลมใดกลมหนงตอไปน (เลอกไดมากกวา 1 กลม)

1. ผบาดเจบ 2. ญาตผ เสยชวต 3. ผพการ/เดกพเศษ 4. ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา 5. ผมประวตการรกษาทางจตเวช 6. ผ ทมอาการอยางใดอยางหนงตาม Symptoms checklist

ระบขอมลผปกครองกรณทตองตดตามตอเนองตามเกณฑขอ A15 A16 ชอ-นามสกล...................................................(เกยวของเปน............) A17 เลขบตรประชาชน A18 ทอย.................................................................................... A19 โทรศพท................................

A20 การใหความชวยเหลอในระยะน Psychological First Aid อนๆ ระบ....................................

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน) วนทประเมน …../.…/... ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป) วนทประเมน ….../.…./... B1 ใหระบสาเหต หากไมสามารถตดตามกลมเสยงในระยะนได

ตาย ยายถนไปท....................................... สงตอไปท.................................... ปฏเสธการชวยเหลอ อน ๆ ................................................................................

C1 ใหระบสาเหต หากไมสามารถตดตามกลมเสยงในระยะนได ตาย ยายถนไปท....................................... สงตอไปท.................................... ปฏเสธการชวยเหลอ อน ๆ ................................................................................

B2 การประเมนอาการส าหรบเดกตามกลมอาย (Symptoms checklist)

เดกอายแรกเกด – 5 ป (ถาพบตงแต 1 ขอขนไป ถอวามความเสยง) � �มทาทหวาดกลว/วตกกงวล/หลกเลยงทเกดเหต � รองไหโยเยงาย

ไมยอมนอน พฤตกรรมเดกกวาวย เชน กลบไปดดนว ปสสาวะรดทนอน กาวราวกวาปกต ตดแมหรอผดแลหรอครมากกวาปกต

เดกอาย 6 – 12 ป (ถาพบตงแต 1 ขอขนไปถอวามความเสยง) มทาทหวาดกลว/วตกกงวล/หลกเลยงทเกดเหต พฤตกรรมเดกกวาวย เชน กลบไปดดนว ปสสาวะรดทนอน/ตดผใหญ เศรา/ชอบอยคนเดยว/ไมราเรง ฝนราย/กรดรอง/ผวาตน/นอนละเมอกลางคน กาวราว/อาละวาด การเรยนแยลง

เดกอาย 13 – 17 ป (ถาพบตงแต 1 ขอขนไป ถอวามความเสยง) วตกกงวล/หวาดกลว/หลกเลยงทเกดเหต กนไมได/นอนไมหลบ/ฝนราย หงดหงด/ฉนเฉยวงาย/กาวราว/ทะเลาะกบผอนบอย เงยบ/ไมพดผดจากปกต สมพนธภาพทไมดกบคนในครอบครวหรอเพอน การเรยนแยลง

สรปผลการประเมนตามชวงอาย เสยง ไมเสยง

C2 การประเมนอาการส าหรบเดกตามกลมอาย (Symptoms checklist)

เดกอายแรกเกด – 5 ป (ถาพบตงแต 1 ขอขนไป ถอวามความเสยง) � �มทาทหวาดกลว/วตกกงวล/หลกเลยงทเกดเหต � รองไหโยเยงาย

ไมยอมนอน พฤตกรรมเดกกวาวย เชน กลบไปดดนว ปสสาวะรดทนอน กาวราวกวาปกต ตดแมหรอผดแลหรอครมากกวาปกต

เดกอาย 6 – 12 ป (ถาพบตงแต 1 ขอขนไปถอวามความเสยง) มทาทหวาดกลว/วตกกงวล/หลกเลยงทเกดเหต พฤตกรรมเดกกวาวย เชน กลบไปดดนว ปสสาวะรดทนอน/ตดผใหญ เศรา/ชอบอยคนเดยว/ไมราเรง ฝนราย/กรดรอง/ผวาตน/นอนละเมอกลางคน กาวราว/อาละวาด การเรยนแยลง

เดกอาย 13 – 17 ป (ถาพบตงแต 1 ขอขนไป ถอวามความเสยง) วตกกงวล/หวาดกลว/หลกเลยงทเกดเหต กนไมได/นอนไมหลบ/ฝนราย หงดหงด/ฉนเฉยวงาย/กาวราว/ทะเลาะกบผอนบอย เงยบ/ไมพดผดจากปกต สมพนธภาพทไมดกบคนในครอบครวหรอเพอน การเรยนแยลง

สรปผลการประเมนตามชวงอาย เสยง ไมเสยง กรณพบความเสยงในเดกอาย 6-12 ป ใหประเมน CDI ตอ (หากอาย ≥ 8 ป ใหประเมน CRIES-13 รวมดวย) กรณพบความเสยงในเดกอาย 13-17 ป ใหประเมน CRIES-13 และ CES-D ตอ

กรณพบความเสยงในเดกอาย 6-12 ป ใหประเมน CDI ตอ (หากอาย ≥ 8 ป ใหประเมน CRIES-13 รวมดวย) กรณพบความเสยงในเดกอาย 13-17 ป ใหประเมน CRIES-13 และ CES-D ตอ

เวชระเบยนส าหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายต ากวา 18 ป

หนา 2

66

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน) (ตอ) ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป) (ตอ) B3 สรปผลการประเมน (หากพบความเสยงอยางนอย 1 เครองมอ ตองตดตามตอ) Symptoms checklist (มอยางนอย 1 อาการ = เสยง) ไมเสยง เสยง CRIES-13…....คะแนน (≥ 25 คะแนน = เสยง) ไมไดประเมน ไมเสยง เสยง CDI……..คะแนน (≥16 คะแนน = เสยง) ไมไดประเมน ไมเสยง เสยง CES-D…...คะแนน (≥23 คะแนน = เสยง) ไมไดประเมน ไมเสยง เสยง สรป จ าเปนตองตดตามตอในระยะฟนฟ ไมตองตดตามตอ หมายเหต พจารณาสงพบแพทยกรณพบความเสยง 2 เครองมอขนไป

C3 สรปผลการประเมน (หากพบความเสยงอยางนอย 1 เครองมอ ตองสงพบแพทย) Symptoms checklist (มอยางนอย 1 อาการ = เสยง) ไมเสยง เสยง CRIES-13…....คะแนน (≥ 25 คะแนน = เสยง) ไมไดประเมน ไมเสยง เสยง CDI……..คะแนน (≥ 16 คะแนน = เสยง) ไมไดประเมน ไมเสยง เสยง CES-D…...คะแนน (≥ 23 คะแนน = เสยง) ไมไดประเมน ไมเสยง เสยง

สรป สงพบแพทยเพอรบการวนจฉยและการรกษา ไมตองสงพบแพทย

B4 การใหความชวยเหลอ (ตอบไดมากกวา 1ขอ)

Psychological First Aid Psychoeducation Crisis counselling อน ๆ ระบ.......................................... สงตอเพอ...........................................

B5 ผลกระทบทางสงคมและความตองการความชวยเหลอ

ไมม ม ระบปญหา..................................................................................................................................


C4 การใหความชวยเหลอ (ตอบไดมากกวา 1ขอ)

Psychological First Aid Psychoeducation Crisis counselling อน ๆ ระบ.......................................... สงตอเพอ...........................................

C5 ผลกระทบทางสงคมและความตองการความชวยเหลอ

ไมม ม ระบปญหา..................................................................................................................................


B6 ส าหรบแพทย อาการส าคญ........................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ......................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................. การวนจฉยโรค.............................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. การรกษา ....................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... .................................................................................................................................. .............. ……………………………………………………………………………………….. สถานทสงตอผปวย........................................................................................................สาเหตของการสงตอ..................................................................................................... ……………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………….. แพทยผวนจฉย..........................................หนวยงาน.....................................................

C6 ส าหรบแพทย อาการส าคญ........................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. การวนจฉยโรค.............................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... .......... การรกษา .................................................................................................... ................................................................................................................................................................ ................................................................................................ .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................ ……………………………………………………………………………………….. สถานทสงตอผปวย........................................................................................................สาเหตของการสงตอ..................................................................................................... ……………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………….. แพทยผวนจฉย..........................................หนวยงาน.....................................................

ผประเมน....................................หนวยงาน.................................โทรศพท................... ผประเมน....................................หนวยงาน.................................โทรศพท...................

อาการตอไปนรวบรวมจากสงทเกดขนกบผประสบเหตการณรนแรง/ภยพบต โปรดอานและเลอกวาอาการในแตละขอนนตรงกบของตวหน ในชวง 7 วนน ขนาดไหน ถาหนไมไดมอาการเหลานน ในชวง 7 วนน ใหเลอกชอง “ไมเลย”

ชอ....................................................................................... วนท................................................................

ไมเลย 0

นานๆ ครง 1

บางครง 3

บอยๆ 5

1. นกถงเหตการณนนขนมาโดยไมไดตงใจ 2. พยายามลมเหตการณทเกดขน 3. ไมมสมาธในการเรยน 4. ยงรสกผวาเหตการณนน 5. สะดงตกใจงายกวาเดมหลงเหตการณนน 6. พยายามหลกเลยงสงทท าใหนกถงเหตการณนน 7. พยายามไมพดถงเหตการณนน 8. มภาพเหตการณนนผดขนในใจ 9. มสงทท าใหยงคดถงเหตการณนน 10. พยายามทจะไมคดถงเหตการณนน 11. รสกหงดหงดงาย 12. ตนตวและระวงตวเกนเหต 13. มปญหาการนอน (เชนนอนไมหลบ ตนบอย)

© Children and War Foundation, 1998

การใหคะแนนแบบสอบถาม CRIES-13 0 = ไมเลย 1 = นาน ๆ ครง 3 = บางครง 5 = บอย ๆ คะแนนสงสด = 65 คะแนนต าสด = 0 คาคะแนนจดตด = 25 มคา sensitivity 0.65 specificity 0.6 และ NPV 0.897 หมายเหต คะแนน ≥ 25 ถอวามความเสยงตอ PTSD ในเดก

แบบสอบถามผลกระทบจากเหตการณภยพบตส าหรบเดก (The Children's Revised Impact of Event Scale: CRIES-13)

พฒนาโดย ศาสตราจารย แพทยหญงอมาพร ตรงคสมบต ภาควชาจตเวชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ชอ........................................................................นามสกล.....................................................อาย....................ป

เลอกประโยคทตรงกบความรสก หรอความคดของทานมากทสดในระยะ 2 สปดาหทผานมา โดยการ ลงใน

1 ก. ฉนรสกเศรานาน ๆ ครง ข. ฉนรสกเศราบอยครง ค. ฉนรสกเศราตลอดเวลา

2 ก. อะไร ๆ กมอปสรรคไปเสยหมด ข. ฉนไมแนใจวาสงตาง ๆ จะเปนไปดวยด ค. สงตาง ๆ จะเปนไปดวยดส าหรบฉน

3 ก. ฉนท าอะไร ๆ ไดคอนขางด ข. ฉนท าผดพลาดหลายอยาง ค. ฉนท าอะไรผดพลาดไปหมด

4 ก. ฉนรสกสนกกบหลายสงหลายอยาง ข. ฉนรสกสนกเฉพาะบางสงบางอยาง ค. ไมมอะไรสนกสนานเลยส าหรบฉน

5 ก. ฉนท าตวไมดเสมอ ข. ฉนท าตวไมดบอยครง ค. ฉนท าตวไมดนาน ๆ ท

6 ก. นาน ๆ ครงฉนจะคดถงสงไมดทอาจเกดขนกบฉน ข. ฉนวตกวาจะมสงไมดเกดขนกบฉน ค. จะตองมสงเลวรายเกดขนกบฉนแน ๆ

7 ก. ฉนเกลยดตวเอง ข. ฉนไมชอบตวเอง ค. ฉนชอบตวเอง

8 ก. สงเลวรายทงหมดทเกดขนเปนความผดของฉน ข. สงเลวรายหลายสงทเกดขนเปนความผดของฉน ค. สงเลวรายทเกดขนมกไมใชความผดของฉน

9 ก. ฉนไมคดจะฆาตวตาย ข. ฉนคดถงการฆาตวตาย แตฉนจะไมท าเชนนน ค. ฉนตองการฆาตวตาย

แบบคดกรองภาวะซมเศราในเดก Children’s Depression Inventory (CDI) ฉบบภาษาไทย

10 ก. ฉนรสกอยากรองไหทกวน ข. ฉนรสกอยากรองไหบอยครง ค. ฉนรสกอยากรองไหนาน ๆ ครง

11 ก. ฉนรสกหงดหงดใจตลอดเวลา ข. ฉนรสกหงดหงดใจบอยครง ค. ฉนรสกหงดหงดใจนาน ๆ ท

12 ก. ฉนชอบอยกบคนอน ข. ฉนไมคอยชอบอยกบคนอน ค. ฉนไมตองการอยกบใครเลย

13 ก. ฉนไมสามารถตดสนใจอะไรตาง ๆ ดวยตนเอง ข. ฉนตกสนใจเรองตาง ๆ ไดล าบาก ค. ฉนตดสนใจเรองตาง ๆ ไดงาย

14 ก. ฉนเปนคนหนาตาด ข. ฉนเปนคนหนาตาไมคอยด ค. ฉนเปนคนหนาตานาเกลยด

15 ก. ฉนตองใชความพยายามอยางหนกทกครงทท าการบาน ข. ฉนตองใชความพยายามอยางหนกบอยครงทท าการบาน ค. การท าการบานไมใชปญหาใหญส าหรบฉน

16 ก. ฉนนอนไมหลบทกคน ข. ฉนนอนไมหลบหลายคน ค. ฉนนอนหลบสบาย

17 ก. ฉนรสกเหนอยนาน ๆ ครง ข. ฉนรสกเหนอยบอยครง ค. ฉนรสกเหนอยตลอดเวลา

18 ก. มหลายวนทฉน รสกไมอยากกนอาหาร ข. มบางวนทฉน รสกไมอยากกนอาหาร ค. ฉนกนอาหารไดด

19 ก. ฉนไมกงวลกบการเจบปวย ข. ฉนกงวลกบการเจบปวยบอยครง ค. ฉนกงวลกบการเจบปวยตลอดเวลา

20 ก. ฉนไมรสกเหงา ข. ฉนรสกเหงาบอยครง ค. ฉนรสกเหงาตลอดเวลา

21 ก. ฉนรสกไมสนกเลย เวลาทอยโรงเรยน ข. ฉนรสกสนกนาน ๆ ครง เวลาทอยโรงเรยน ค. ฉนรสกสนกบอยครง เวลาทอยโรงเรยน

22 ก. ฉนมเพอนมาก ข. ฉนมเพอนไมกคน และอยากมมากกวาน ค. ฉนไมมเพอนเลย

23 ก. การเรยนของฉนอยในขนใชไดด ข. การเรยนของฉนไมคอยดเหมอนเมอกอน ค. การเรยนของฉนแยลงมาก

24 ก. ฉนท าอะไรไมไดดเทาคนอน ข. ฉนท าอะไรไดดเทาคนอน ถาฉนพยายาม ค. ฉนท าอะไรไดดพอ ๆ กบคนอนอยแลว ในขณะน

25 ก. ไมมใครรกฉนจรง ข. ฉนไมแนใจวามใครรกฉนหรอเปลา ค. ฉนรสกวามคนรกฉน

26 ก. ฉนท าตามค าสงทไดรบเสมอ ข. ฉนไมท าตามค าสงบอยครง ค. ฉนไมเคยท าตามค าสง

27 ก. ฉนเขากบคนอนไดด ข. ฉนทะเลาะกบคนอนบอยครง ค. ฉนทะเลาะกบคนอนตลอดเวลา

การใหคะแนน แบงเปน 2 กลม ดงน กลมท 1 ไดแกขอ

1 3 4 6 9 12 14 17 19 20 22 23 26 27 แตละขอใหคะแนน ดงน ก. ให 0 คะแนน ข. ให 1 คะแนน ค. ให 2 คะแนน กลมท 2 ไดแกขอ

2 5 7 8 10 11 13 15 16 18 21 24 25 แตละขอใหคะแนน ดงน ก. ให 2 คะแนน ข. ให 1 คะแนน ค. ให 0 คะแนน ทงนแตละขอค าถามจะใหคะแนนตามความรนแรงของอาการ ในแตละขอ ดงน คะแนน 0 หมายถง ไมมอาการเศราเลย คะแนน 1 หมายถง มอาการบอยครง คะแนน 2 หมายถง มอาการตลอดเวลา การแปลผล เมอรวมคะแนนทกขอแลวน ามาเปรยบเทยบกบเกณฑปกต แลวพบวา คะแนนรวมสงกวา 15 ขนไป จากการคดกรองถอวา มภาวะซมเศราทมนยส าคญทางคลนก

การใหคะแนนและการแปลผล แบบคดกรองภาวะซมเศราในเดก Children’s Depression Inventory (CDI) ฉบบภาษาไทย

72

พฒนาโดย ศาสตราจารย แพทยหญงอมาพร ตรงคสมบต ภาควชาจตเวชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ทานมความรสกดงตอไปนบอยเพยงใดใน 1 สปดาหทผานมา กรณาลงในชองทตรงกบความรสกของทานมากทสด

ในระยะ 1 สปดาหทผานมา ไมเลย (< 1 วน)

นาน ๆ ครง (1-2 วน)

บอย ๆ (3-4 วน)

ตลอดเวลา (5-7 วน)

1. ฉนรสกหงดหงดงาย 2. ฉนรสกเบออาหาร 3. ฉนไมสามารถขจดความเศราออกจากใจได แมจะมคนคอยชวยเหลอกตาม

4. ฉนรสกวาตนเองดพอ ๆ กบคนอน 5. ฉนไมมสมาธ 6. ฉนรสกหดห 7. ทก ๆ สงทฉนกระท าจะตองฝนใจ 8. ฉนมความหวงเกยวกบอนาคต 9. ฉนรสกวาชวตมแตสงลมเหลว 10. ฉนรสกหวาดกลว 11. ฉนนอนไมเคยหลบ 12. ฉนมความสข 13. ฉนไมคอยอยากคยกบใคร 14. ฉนรสกเหงา 15. ผคนทวไปไมคอยเปนมตรกบฉน 16. ฉนรสกวาชวตนสนกสนาน 17. ฉนรองไห 18. ฉนรสกเศรา 19. ผคนรอบขางไมชอบฉน 20. ฉนรสกทอถอยในชวต

รวมคะแนน

แบบคดกรองภาวะซมเศราในวยรน Center for Epidemiologic Studies-Depression Scale (CES-D) ฉบบภาษาไทย

73

การใหคะแนนและการแปลผล แบบคดกรองภาวะซมเศราในวยรน (CES-D) ฉบบภาษาไทย

การใหคะแนนจะใหตามความรนแรง หรอความถของอาการซมเศรา ม 4 ระดบ คอ

กลม 1 1 2 3 5 6 7 9 10 11 13 14 15 17 18 19 20 แตละขอใหคะแนน ดงน ไมเลย (< 1 วน) ให 0 คะแนน นาน ๆ ครง (1-2 วน) ให 1 คะแนน บอย ๆ (3-4 วน) ให 2 คะแนน ตลอดเวลา (5-7 วน) ให 3 คะแนน กลม 2

4 8 12 16 แตละขอใหคะแนน ดงน ตลอดเวลา (5-7 วน) ให 0 คะแนน บอย ๆ (3-4 วน) ให 1 คะแนน นาน ๆ ครง (1-2 วน) ให 2 คะแนน ไมเลย (< 1 วน) ให 3 คะแนน การแปลผล เมอรวมคะแนนทกขอแลวน ามาเปรยบเทยบกบเกณฑปกต ดงน คะแนนรวมสงกวา 22 ถอวาอยในขายภาวะซมเศรา สมควรไดรบการตรวจวนจฉยเพอชวยเหลอตอไป

74

รายงานการซอมแผน แบบสรปรายงานการจดเตรยมทมและซอมแผนแบบบรณาการระหวางทม mini MERT, MCATT, SRRT

เขตสขภาพท.......................................

1. วนทด าเนนการ.............................................................................................................. ............... 2. สถานทด าเนนการฝกซอม............................................................................................ ................ 3. รายชอ / หนวยงานผเขารวมการฝกซอมแผน...............................................................................

..................................................................................................................... ............................. 4. รปแบบการบรณาการดานการจดเตรยมทม / บทบาทของทม / กจกรรมทไดบรณาการกบทมชวยเหลอ

อนๆ ....................................................................................................................... ...................................... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. รปแบบการฝกซอมแผน (การซอมแผนบนโตะ / การฝกภาคสนาม).............................................. ............. ............................................................................................................................. ......................................

6. สถานการณในการฝกซอม....................................................................... ................................................... ............................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................... ..................................

7. ผลการด าเนนงาน................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ........................................

8. ปญหาอปสรรค.............................................................................................................................. .................

............................................................................................................................. .......................................

............................................................................................................................. .....................................

9. ขอเสนอแนะ................................................................................................................................. ...............

............................................................................................................................. ........................................

............................................................................................................................. ........................................ 10. สรปสงทไดเรยนรจากการซอมแผน .................................. .......................................................................... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 11. จะดกวานถา…………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ผสรปรายงาน.................................................

75

ตวอยางแผนการปฏบตรบสถานการณภยพบตในชมชน (2P2R) เหตการณทเปนความเสยงทส าคญในชมชน................................................. ระยะการเกดภย รายละเอยดการปฏบตงาน ผรบผดชอบหลก ผประสานงาน กอนเกดเหต การเตรยมการ:

แผนรบสถานการณ: การเตรยมคน: ผเกยวของ บทบาทหนาท วสด/อปกรณ แหลงสนบสนน: แผนทชมชน: ขอมลของชมชน/ขอมลประชากรในชมชน: (ประชากรกลมเสยง) อนๆ......................................................

ขณะเกดเหต การอพยพ/ศนยพกพง: การแจงขอมลขาวสาร: การประเมนสถานการณการชวยเหลอเบองตน: การดแลดานสขภาพจต: การสงตอ: แหลงชวยเหลอทางสงคม: อนๆ.........................................................

หลงเกดเหต ฟนฟสภาพจตใจของคนในชมชน: ตดตามประเมนผลตอเนอง: แหลงชวยเหลอทางสงคม: ทะเบยนสรปขอมลของผประสบภย (ไดรบความเสยหาย กาย ใจ ทรพยสน: อนๆ.......................................................

ขอมลยงไม final 7 ก.พ.61

76

(ราง) ขอมลหนวยงานส าหรบประสานทม MCATT สงกดกรมสขภาพจต


จงหวด ศนยสขภาพจต สถาบน/โรงพยาบาลจตเวช สถาบน/โรงพยาบาล จตเวชเดกและวยรน

1 เชยงใหม แมฮองสอน ล าพน ล าปาง นาน พะเยา เชยงราย แพร

1 053 203675

โรงพยาบาลสวนปรง 053 908500

สถาบนพฒนาการเดก ราชนครนทร 053 8300-49

2 ตาก พษณโลก สโขทย เพชรบรณ อตรดตถ

2 055 986314-5

โรงพยาบาลสวนปรง 053 908500


3 ชยนาท ก าแพงเพชร พจตร นครสวรรค อทยธาน

3 056 267289-90

โรงพยาบาลจตเวชนครสวรรค ราชนครนทร 056 219444


4 นนทบร ปทมธาน พระนครศรอยธยา สระบร ลพบร สงหบร อางทอง นครนายก

4 02 5277620-2

โรงพยาบาลศรธญญา 02 58287800

สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร 02 2488999


77



5 กาญจนบร นครปฐม ราชบร สพรรณบร ประจวบครขนธ เพชรบร สมทรสาคร สมทรสงคราม

5 032 206524

สถาบนกลยาณราชนครนทร 02 4416100

สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร 02 2488999

6 ฉะเชงเทรา ปราจนบร สระแกว

6 038 398348-9

โรงพยาบาลจตเวชสระแกว ราชนครนทร 037 262994-8

สถาบนสขภาพจตเดก และวยรนราชนครนทร 02 2488999

สมทรปราการ จนทบร ชลบร ระยอง ตราด

สถาบนจตเวชศาสตรสมเดจเจาพระยา 02 4422500

7 รอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ

7 043 327640-1

โรงพยาบาลจตเวชขอนแกน ราชนครนทร 043 209999

สถาบนสขภาพจตเดก และวยรนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 043 910770-1

8 อดรธาน หนองคาย เลย หนองบวล าภ

8 042 128176

โรงพยาบาลจตเวชเลย ราชนครนทร 042 808100


บงกาฬ นครพนม สกลนคร

โรงพยาบาลจตเวชนครพนม ราชนครนทร 042 253900

9 สรนทร นครราชสมา บรรมย ชยภม

9 044 256729

โรงพยาบาลจตเวชนครราชสมาราชนครนทร 044 233999



78



10 มกดาหาร อ านาจเจรญ ศรสะเกษ ยโสธร อบลราชธาน

10 045 352591-4

โรงพยาบาลพระศรมหาโพธ 045 352500


11 ชมพร สราษฎรธาน นครศรธรรมราช ระนอง พงงา ภเกต กระบ

11 077 240656-7

โรงพยาบาลสวนสราญรมย 077 916500

สถาบนพฒนาการเดกภาคใต 077 312719

12

พทลง ตรง สตล สงขลา ปตตาน ยะลา นราธวาส

12 073 350363

โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร 074 317400

สถาบนราชานกล 02 2488900

สวนกลาง กรงเทพมหานคร 13 02 5895181

สถาบนจตเวชศาสตรสมเดจเจาพระยา 02 4422500

โรงพยาบาลยวประสาท ไวทโยปถมภ 02 3843381-3

79

รายนามผรวมพฒนาคมอ 1. นางเสาวลกษณ สวรรณไมตร นกจตวยาคลนกเชยวชาญ ส านกบรหารระบบบรการสขภาพจต 2. นายแพทยนพพร ตนตรงส นายแพทยช านาญการพเศษ โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร 3. นางวลล ธรรมโกสทธ ทปรกษาสถาบนกลยาณราชนครนทร 4. นางสาวราณ ฉายนท นกสงคมสงเคราะหเชยวชาญ กลมทปรกษา กรมสขภาพจต 5. แพทยหญงเลศสร ราชเดม นายแพทยช านาญการ สถาบนราชานกล 6. นางสาวเจรญพร กจชนะพาณชย นกสงคมสงเคราะหช านาญการพเศษ โรงพยาบาลสวนปรง 7. นางสาวสายใจ สายแวว พยาบาลวชาชพช านาญการ โรงพยาบาลจตเวชนครสวรรค 8. นางสาวรตนภส คงพนธ พยาบาลวชาชพช านาญการ โรงพยาบาลศรธญญา 9. นางสรรตน หรญวฒนะนาวน พยาบาลวชาชพช านาญการ สถาบนกลยาณราชนครนทร 10. นางสาวสชญา ทองดเลศ นกสงคมสงเคราะห สถาบนกลยาณราชนครนทร 11. นางประเทอง ละออสวรรณ พยาบาลวชาชพช านาญการ สถาบนจตเวชศาสตรสมเดจเจาพระยา 12. นางสาวอญชล ศรสพรรณ พยาบาลวชาชพช านาญการ สถาบนจตเวชศาสตรสมเดจเจาพระยา 13. นางสาวศรลกษณ ลวณะสกล นกสงคมสงเคราะหช านาญการ โรงพยาบาลจตเวชสระแกวราชนครนทร 14. นายกตตพงศ บตรปาละ พยาบาลวชาชพช านาญการ โรงพยาบาลจตเวชนครพนมราชนครนทร 15. นางสาวอรยา รรอบ พยาบาลวชาชพช านาญการ โรงพยาบาลจตเวชนครราชสมาราชนครนทร 16. นางศรพร ปรางปร นกสงคมสงเคราะหช านาญการ โรงพยาบาลจตเวชนครราชสมาราชนครนทร 17. นางณฐยา ชมภบตร พยาบาลวชาชพช านาญการ โรงพยาบาลพระศรมหาโพธ 18. นางสาวพรทพย โพธครประเสรฐ พยาบาลวชาชพช านาญการ โรงพยาบาลสวนสราญรมย 19. นางสาวภคมน ปยกาญจน พยาบาลวชาชพช านาญการ โรงพยาบาลสวนสราญรมย 20. นางสรตน สภากล พยาบาลวชาชพ สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนภาคใต 21. นางเมตตา เลศเกยรตรชตะ พยาบาลวชาชพช านาญการ โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร 22. นางกณณวณฑ สกลหรง นกจตวทยาคลนกช านาญการ โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร 23. นางวภา สวรรณรตน พยาบาลวชาชพช านาญการ โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร 24. นางสาวอญชล บญรตนา นกจตวทยา โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร 25. นายฉตรมงคล ฉ ามาก นกจตวทยาคลนกช านาญการ โรงพยาบาลยวประสาทไวทโยปถมภ 26. นางสาวพราว หงสพพฒน นกจตวทยาคลนก โรงพยาบาลยวประสาทไวทโยปถมภ 27. นางวยะดา เมภสสรกล พยาบาลวชาชพช านาญการ สถาบนราชานกล 28. นายธระพล เชอสข พยาบาลวชาชพช านาญการ สถาบนราชานกล 29. นางสาวศศกร วชย นกจตวทยาคลนกช านาญการพเศษ สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร 30. นายรณสงห รอเรอง นกจตวทยาคลนกช านาญการพเศษ สถาบนพฒนาการเดกราชนครนทร 31. นายกนตกร กาใจ นกจตวทยาคลนกช านาญการ ศนยสขภาพจตท 1 32. นายวฒนนท สงขจนทร นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 2 33. นางสาวสพพญญ สงขชม นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 3 34. นางจรพนธ สทธปรญญานนท นกวชาการสาธารณสขช านาญการ ศนยสขภาพจตท 4 35. นางสาวจนทนา มาศธนพนธ นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 5 36. นางสาวปวณธดา ขนต นกจตวทยาคลนกช านาญการ ศนยสขภาพจตท 6

80

37. นางสาวชลดา สาโรจน นกสงคมสงเคราะหช านาญการ ศนยสขภาพจตท 7 38. นางสาวชญานนท ศรหาบตร นกวชาการสาธารณสข ศนยสขภาพจตท 8 39. นายสเมธ บตรด นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 9 40. นายพนส ศรไชยบาล นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 9 41. นายกฤษณ ล าพทธา นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 10 42. นายวรวฒน สงขโชต นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 11 43. นางสาววาสนา จ นกจตวทยา ศนยสขภาพจตท 12 44. นางสาวจรนนท ปรมาตย นกวชาการสาธารณสข ศนยสขภาพจตท 13 45. นางสาวชนกรรดา ไทยสงคม นกวชาการสาธารณสขช านาญการ ส านกบรหารระบบบรการสขภาพจต 46. นางสาวชดชนก โอภาสวฒนา นกสงคมสงเคราะหช านาญการพเศษ ส านกบรหารระบบบรการสขภาพจต 47. นางสาวอษา ลมซว นกจตวทยาคลนกช านาญการพเศษ ส านกบรหารระบบบรการสขภาพจต 48. นางสาวธนเนตร ฉนทลกษณวงศ นกสงคมสงเคราะหช านาญการ ส านกบรหารระบบบรการสขภาพจต 49. นางสาวพชรนทร ศรวสทธรตน นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ ส านกบรหารระบบบรการสขภาพจต 50. นางสาวชลลดา จารศรชยกล นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ ส านกบรหารระบบบรการสขภาพจต 51. นางสาวชรภรณ เสยงล า นกวชาการสาธารณสข ส านกบรหารระบบบรการสขภาพจต 52. นางสาวนารรตน พศหนองแวง นกวชาการสาธารณสข ส านกบรหารระบบบรการสขภาพจต 53. นายวระยทธ มายศร นกวชาการคอมพวเตอร ส านกบรหารระบบบรการสขภาพจต 54. วาทรอยเอกกฤตเมธ ตมฉาย นกเทคโนโลยสารสนเทศ ส านกบรหารระบบบรการสขภาพจต

Documents

Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team MCATT · ข สำรบัญ ค ำน ำ ก สำรบัญ ข บทที่ 1 สถำนกำรณ์และควำมเป็นมำ