11_ALBANIAN_Imunoprofilaksia_pp.ppt;filename_= UTF-8''11 ALBANIAN Imunoprofilaksia pp

7/25/2019 11_ALBANIAN_Imunoprofilaksia_pp.ppt;filename_= UTF-8''11 ALBANIAN Imunoprofilaksia pp

1/16

Imunoprofilaksia

Vaksinat dhe serumet


2/16

Vaksinat (imunizimi aktiv)

Termi vaksinim dhe vaksine lidhet me punen e Edward Jenner i cilipara 200 vjetesh tregoi se inokulimi i njerezve me material ngaplaget e lekures te shkaktuara nga lija latinishtja i mronte ata nganje semundje ngjitese dhe shpesh fatale!lija e vertete

"e ne ate kohe k# term vazhdon te perdoret per $do produkt %e kur

futet ne organizem stimulon prodhimin e antitrupave mrojtese ose%elizave T! pa shkaktuar semundje& Vaksinimi %uhet gjithashtu imunizim aktiv sepse sistemi imun

stimulohet te zhvilloje imunitetin kundrejt patogjenit te caktuar&

'e kontrast imuniteti pasiv rezulton ne injektimin e antitrupave tekrijuara ne nje tjeter sujekt( p&sh kuajt! njerezitI dhe siguron

mrojtje te menjehereshme por te perkoheshme per personin


3/16

Vaksinat

Vaksina eshte nje preparat iologjik %e permiresonimunitetin ndaj nje semundje te caktuar&

'je vaksine ne men#re tipike konsiston ne ne njemikroorganizem %e i ngjan organizmit semundje

shkaktues dhe %e ka rrjedhur nga mikroorganizma apotoksina te doesuara ose te vrara&

)# mikroorganizem stimulon sistemin imun ta njohe! tashkaterroje dhe ta *kujtoje+ kete mikroorganizem nemen#re %e sistemi imun mund ta njohe me lehte dhe tashkaterroje ne%oftese e has perseri


4/16

Qellimi i vaksinimit

,rojtja ndaj infeksioneve dhe parandalimi i perhapjes

se semundjeve infektive me %ellimfinal $rrenjosjen e

ket#re semundjeve&

Vaksina duhet te permushe disa kushte-

duhet te jete e efeketshme

duhet te jete e sigurt

duhet te jete e %endrueshme


5/16

Vaksina duhet te permushe disa kushte

Vaksina e efektshme siguron mrojtje te sigurt dhe te gjate ndajsemundjes se caktuar

Vaksina e sigurt ka te eje me minimizimin e efekteve anesore te

padeshirueshme postvaksinale "endrueshmeria eshte nje kerkese e rendesishme ve$anerisht per

vaksinat me microe te gjalla te doesuara masi mund te ndodhe %eshtami vaksinal te rrikthehet ne formen virulente& 'e stailitetin evaksines luajne rol kushtet e ruajtjes! ve$anerisht temperaturat e ulta&


6/16

Llojet e vaksinave

Vaksine me mikrobe te gjalla te dobesuara& .humica e ket#re vaksinave jane vaksina virale %e prodhohen

nga/ viruse te cilat kultivohen ne kushte %e $aktivizojne vetite e t#re

virulente ! ose

/ viruse shume te ngjashem por me pak te rrezikshem %esigurojne nje pergjigje immune te gjere&

,egjithate kemi edhe vaksina akteriale te pergatitura nga akterete gjalla te doesuara&keto vaksina japin nje pergjigjeimunologjike me te %endrueshme dhe jane lloji me I preferuarper personat adulte te shendetshem&

.hemuj per vaksinat virale te doesuara jane- ethet e verdha!fruthi!rueola!sh#tat 'dersa si vaksine akteriale permendimvaksinen e tuerkulozit (T1 e zuluar nga 1almette dhe3uerin (13e cila eshte prodhuar nga shtame te doesuarate ,#coacterit te tuerkulozit!tip ovin&


7/16

4lojet e vaksinave

Vaksinat me mikrobe te ngordhura teinaktivuara&

)eto vaksina permajne mikroorganizma

virulente %e jane shkaterruar me kimikate(fenol! formaldeh#de apo n5ehtesi&.hemuj te ket#re vaksinave jane-

/ gripi! kolera!poliomieliti!hepatiti6 dhe terimiKeto vaksina jane me te sigurta por kane vetime me te vogla imunogjene.


8/16

4lojet e vaksinave

Toksoidet. Toksoidet jane toksinat akteriale te $aktivizuara

zakonisht me formaldeh#de te cilat kane humuraftesine per te demtuar organizmin por %e ruajne

aftesine per te n5itur pergjigjen immune& Toksoidet me te perdoreshme jane toksoidi i difterisedhe tetanozit&

Te d# keto toksoide mund te kominohen me akterete ngordhura te &pertussis duke dhene trivaksinen

7T8& 8ergjigja immune eshte me e doet kur toksoidetperdoren vetem se sa kur ashkohen me akteret engordhura te &pertussis&


9/16

4lojet e vaksinave

Vaksina qe permbajne fraksione te

mikroorganizmit

Imuniteti lidhet me nje fraksion te caktuar

te mikroit dhe per prodhimin e vaksines

perdoret pikerisht k# fraksion

8&sh& vaksina e hepatiti !e cila perman

vetem proteinen siperfa%esore te tij!

vaksina e papilomavirus (98V


10/16

4lojet e vaksinave

Vaksinat e konjuguara&

7isa aktere kane nje kapsul polisaharidike ecila eshte imunogjene e doet&

7uke e ashkuar kete mulese polisaharidikeme nje proteine !kjo en %e te rriten vetiteimunogjene&

.hemuj te vaksinave te konjuguara ose

polisaharidike jane vaksina per 9aemophilusinfluenzae tip ! vaksina e pneumokokut dhemeningokokut&


11/16

Vaksinat monovalente:polivalente

Vaksinat mund te jene monovalente dhe

polivalente&

Vaksina monoose univalentemron ndaj

nje antigeni te vetem&

Vaksina polise multivalentemron ndaj

d# ose me teper mikroorganizmash&


12/16

fektshmeria e vaksinave

Vaksinat nuk garantojne nje mrojtje te plote ndajsemundjes& )jo mund te ndodhe sepse sistemi imunitar ihostit nuk pergjigjet ne men#re te mjaftueshme ose fare&

)jo mund te jete per ares#e te

/ uljes se imunitetit ne pergjithesi si diaet! 9IV! mosha e madheose

/ sepse sistemi imun nuk ka %eliza te afta per te gjeneruarprodhimin e antikorpeve ndaj antigjenit&

!djuvantetjane lende %e perfshihen ne vaksina per te

fu%izuar pergjigjen immune&4endet me te perdoreshmese adjuvante jane kriprat e aluminit& .i adjuvante mundte sherejne eshe bakteresi p&sh &pertissis


13/16

Efektshmeria e vaksianeve

Efikasiteti i vaksinave varet nga nje sere faktoresh

nga vete semundja( per disa semundje vaksinimi eshteme I efektshem se per disa semundje te tjera

nga shtami vaksinal

zatimi I skemes se duhur te vaksinimit (programi Ivaksinimit

nga ve$orite individuale te personit

)ur nje individ semuret nga nje semundje per te cilen

eshte vaksinuar ! semundja eshte me e lehte&


14/16

fektet e padeshiruara

fektet e padeshiruara

)eto mund te ndodhin nga ndotja e

vaksines me viruse te te tjera %e rriten ne

te njejten linje %elizore!

permajtja e proteinave te vezes kur

viruset kultivohen ne emrionine vezeve!

perdorimi tek persona me mangesi

imunitare


15/16

Komponentet perberes te vaksines8erve$ komponentit aktiv ( akter! virus disa komponente shtese jane

te perfshire ne vaksine&

Kriprat e aluminitte cilat shtohen si adjuvante& 6djuvantet shtohenper te n5itur nje pergjigje immune me te shpejte! me te fu%ishmedhe me te %endrueshme

!ntibiotiket shtohen ne disa vaksina per te parandaluar rritjen eaktereve gjate prodhimit dhe ruajtjes se vaksinave

"roteinat e vezesjane te pranishme ne disa vaksina %e pergatitenduke perdorur kultivimin e viruseve ne vezet e pules&

#ormaldehidaperdoret per inaktivimin e vaksinave akteriale apotoksinave ;ormaldehida gjithashtu perdoret per per vrasjen eviruseve te padeshiruara dhe aktereve %e mund te kenekontaminuar vaksinen gjate prodhimit

$onosodium glutamate(,.7 dhe %&fenoksietanolperdoren si

stailizues ne disa vaksina per ti majtur ato te pandr#shueshmekur ekspozohen ndaj n5ehtesise! drites! lageshtise

Tiomersali eshte nje prezervativ me permajtje merkuri I cili jushtohet shisheve te vaksinave %e permajne me teper se nje dozevaksine per te parandaluar kontaminimin dhe rritjen e akterevepotencialisht te demshme&


16/16

'munoglobulinat

Imunogloulinat jane antikorpe te gateshme te prodhuarane nje oragnizem tjeter (serumi antitetanik! antiraikeetj%e perdoren per te krijuar imunitet pasiv ndaj njesemundje te caktuar&

8eriudha e inkuacionit te nje semundje infektive shpesheshte me e shkurter se periudha %e i duhet trupit per teprodhuar antikorpet specifike ne pergjigje te vaksinimit&perkete ares#e injektohen imunogloulinat&

8o keshtu ato perdoren ne individe %e nuk jane ne gjendjete prodhojne nje sasi te mjaftueshme antikorpesh ndaj

vaksinimit )a d# lloje imunogloulinash - neutralizues te toksinave %e prodhohen nga disa aktere antiakteriale %e veprojne duke shkaterruar akteret

Documents

11_ALBANIAN_Imunoprofilaksia_pp.ppt;filename_= UTF-8''11 ALBANIAN Imunoprofilaksia pp