2015 Yılı Faaliyet Raporu

Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

7 4ALO GIDA

T.C. GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞIGıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

Eskişehir Yolu 9. Km Yeni Bina 4-5-6-7.kat Lodumlu / ANKARATelefon : 0 312 287 33 60 (10 hat)

Faks : 0 312 258 76 93

Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

2

Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Faaliyet Raporu 2015

Faruk ÇELİKGıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı

BAKANIN MESAJI

Gıda güvenliği ve güvenilirliği günümüzde tüm ülkelerin büyük önem verdiği ve stratejik bir alan olarak kabul ettiği bir konudur. Dünya

nüfusunun hızla artması ile beraber gıda ihtiyacı da artmaktadır. Büyüyen gıda ihtiyacını karşılamak amacıyla tarımsal üretimin arttırılmasının yanısıra, üretilen ürünlerin güvenilir olması da büyük önem kazanmaktadır.

Ülkemizin ve dünya pazarının ihtiyacı olan güvenilir gıda ve tarımsal ürünlere erişebilirliğin, tarımsal ve ekolojik kaynakların sürdürülebilir kullanımının sağlanmasını misyon edinmiş Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, bu amaca yönelik olarak hayvan sağlığı, bitki sağlığı gıda ve yem güvenilirliğini sağlamaya yönelik olarak büyük adımlar atmıştır.

Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında halk sağlığının, hayvan sağlığının ve bitki sağlığının korunmasına, halkın güvenilir gıda ile beslenmesine yönelik olarak, Çiftlikten Sofraya Gıda Güvenilirliği anlayışı doğrultusunda Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğünce 2015 yılında yürütülen çalışmalar ve kaydedilen gelişmeler hazırlanan bu faaliyet raporu ile kamuoyuyla paylaşılmaktadır.

Tüketicilerimizin en üst düzeyde korunması ve sağlıklı bir toplumun oluşturulması adına önümüzdeki dönemde de gıda güvenilirliğinin etkin, sürdürülebilir bir şekilde sağlanması çok disiplinli bir yaklaşımı ve işbirliğini gerektirmektedir. Bu konuda İlgili Bakanlıklar, Üniversiteler, STK’lar, Özel sektör vb. paydaşlarımızla her zaman iletişim halinde olarak yakın bilimsel işbirliği içinde çalışmalarımız sürdürülecektir.

Kamuoyunu bilgilendirmesi için önemli bir belge olan 2015 Yılı Faaliyetlerini gerçekleştiren ve raporlayan merkez ve taşra teşkilatımızdaki tüm çalışma arkadaşlarıma teşekkür ederim.

3

Muharrem SELÇUKGıda ve Kontrol Genel Müdür V.

ÖNSÖZ

Bakanlığımızın öncelikli ve stratejik konularından biri olan Yeterli ve Güvenilir Gıda Üretiminin Sağlanması amacıyla; Ülkemiz ve dünya

pazarlarının ihtiyacı olan güvenilir gıda ve kaliteli tarım ürünlerine erişilebilirliği misyonumuz, gıda ve tarım alanında; üretici ve tüketici memnuniyetini en üst düzeyde sağlamayı ise, vizyonumuz olarak belirledik.

Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü; merkezde onbir daire başkanlığı koordinasyonunda, ülke çapında yaklaşık 26 bin veteriner hekim, ziraat mühendisi, gıda mühendisi ve diğer mesleklerden oluşan büyük bir ekip ile çalışmalarını yürütmekte, 81 İl Müdürlüğü, 7 Veteriner Kontrol Enstitüsü Müdürlüğü,1 Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Müdürlüğü, 1 Şap Enstitüsü Müdürlüğü, 12 Zirai Karantina Müdürlüğü, 23 Veteriner Sınır Kontrol Noktası Müdürlüğü, 41 Kamu ve 93 Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı ile hizmet vermektedir.

Gıda güvenilirliği çalışmaları, Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerine göre Bakanlığımızca yürütülmektedir. Gıda mevzuatı alanında yönetmelikler ve tebliğler yayımlanmıştır.

Tüm uygulamalarda, ulusal mevzuatın yanısıra Avrupa Birliği müktesebatı, FAO/WHO standartları ile global olarak kabul görmüş bilimsel temellere dayalı yaklaşımlar esas alınmaktadır.

Çiftlikten Sofraya Gıda Güvenilirliği anlayışı doğrultusunda, bitki sağlığı ile hayvan sağlığı ve refahının korunması, etkin ve yeterli resmi kontroller, gıda güvenilirliği politikamızı oluşturmaktadır. Bu hususta; tüketici sağlığı ve çevrenin korunması da gözetilmektedir.

Bitki sağlığı alanında; Bitki koruma ürünleri ve makinelerinin kontrollerinde entegre mücadele anlayışı öncelikli olarak ele alınmış olup, biyolojik ve biyoteknik mücadeleden etkin olarak yararlanılmıştır. Hasat öncesi pestisit denetimleri yapılarak taze meyve ve sebzede pestisit kullanımı kaynağında denetlenmiştir.

Hayvan sağlığının korunması ve hayvan refahının sağlanması amacıyla gerekli çalışmalar yürütülmüştür. Ülkemizde ilk defa görülen Nepal A tipi Şap Virüsüne karşı aşı geliştirilerek hızla aşılama faaliyeti gerçekleştirilmiş ve hastalık kontrol altına alınmıştır. Ayrıca diğer hastalıklar ile etkili mücadele amacıyla aşılama faaliyetleri devam etmiştir.

4


Gıda ve yem kontrol hizmetlerinin etkinliğinin arttırılması, gıda ve yem işletmelerinin altyapılarının AB standartlarına uyumlarının sağlanması ve güvenilir gıda konusunda toplumda duyarlılığın arttırılması gıda güvenilirliğinin temini hususunda yapılan diğer çalışmalardır.

Gıda denetimi amacıyla 2015 yılında 735 bin denetim gerçekleştirilmiş mevzuata aykırı ürünlere yönelik idari yaptırımlar uygulanmıştır. Ayrıca taklit ve tağşişli ürünler bakanlığımız internet sayfasından kamuoyuna duyurulmuştur.

Tüketicilerin denetim mekanizmasına etkin katılımlarının sağlanması amacıyla faaliyette bulunan ALO 174 GIDA hattına yapılan yaklaşık 327 bin başvuru da incelenerek bu şikayetlere konu işletmelerde gerekli denetim yapılmıştır.

Tüm yem üretim işletmelerinde HACCP sistemine dayalı üretim yapma zorunluluğu getirilmiş, yem işletmelerine yönelik 18.420 denetim gerçekleştirilmiştir.

2015 yılı faaliyetlerini özetleyen bu rapor ile Genel Müdürlüğümüzün gıda güvenilirliği alanında yürütmekte olduğu faaliyetler ayrıntılı olarak paylaşılmaktadır.

Bu çalışmaları gerçekleştiren ve raporun hazırlanmasında emeği geçenlere içtenlikle teşekkür ederim.

Saygılarımla

5

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 2 İÇİNDEKİLER 6 TABLOLAR DİZİNİ 7ŞEKİLLER DİZİNİ 9KISALTMALAR 10 GENEL BİLGİLER1.1.Misyon ve Vizyon 13 1.2.Yetki, Görev ve Sorumluluklar 131.3.İdareye İlişkin Bilgiler 14

2.AMAÇ VE HEDEFLER2.1.Amaç ve Hedefler 17 2.2.Temel Değerler 17 3.FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER3.1.Bitki Sağlığı Faaliyetleri 203.1.1. Bitki koruma faaliyetleri 20 3.1.2. Karantina, ithalat ve ihracat faaliyetleri 25 3.1.3. Bitki koruma ürünleri ile ilgili faaliyetler 28 3.1.4. Mevzuat geliştirme ve uluslararası ilişkiler 31 3.1.5. Bitki sağlığı ve karantina eğitim ve yayım faaliyetleri 32 3.1.6. Denetim ve kontrol faaliyetleri 33 3.2. Hayvan Sağlığı Faaliyetleri 35 3.2.1.Hayvan hastalıkları ve zararlıları ile mücadele çalışmaları 353.2.2. Ülkeye giriş ve ihracat kontrolleri 453.2.3. Veteriner sağlık ürünleri ve halk sağlığı ile ilgili faaliyetler 483.2.4. Mevzuat geliştirme 543.2.5. Eğitim ve yayım faaliyetleri 543.2.6. Denetim ve kontrol faaliyetleri 553.3. Gıda ve Yem Güvenilirliği Faaliyetleri 573.3.1. Gıda kodeks faaliyetleri 593.3.2. Gıda ve yem ithalat ve ihracat faaliyetleri 593.3.3. Gıda ve yem işletmeleri ile ilgili faaliyetler 613.3.4. Laboratuvarlar ile ilgili faaliyetler 61

6


3.3.5. Mevzuat geliştirme ve uluslararası ilişkiler 643.3.6. Eğitim ve yayım faaliyetleri 67 3.3.7. Denetim ve kontrol faaliyetleri 67 3.4. Risk Değerlendirme Faaliyetleri 733.4.1. Bilimsel komisyon faaliyetleri 73 3.4.2. Bilimsel görüş faaliyetleri 743.4.3. Eğitim ve yayım faaliyetleri 753.5. Genel Değerlendirme 76 3.5.1. Bitki sağlığı 763.5.2. Hayvan sağlığı 773.5.3. Gıda ve yem güvenilirliği 783.5.4. Risk değerlendirme 79

TABLO DİZİNİTablo 1: 2015 Yılı Entegre Mücadele Çalışmaları 20Tablo 2: 2015 Yılı Entegre ve Kontrollü Ürün Yönetimi Çalışmaları 21Tablo 3: Yıllara Göre Süne Mücadelesi 22Tablo 4: Yıllara Göre Çekirge Mücadelesi 22Tablo 5: Yıllara Göre Tarla Faresi Mücadelesi 23Tablo 6: Tahmin ve Uyarı Çalışmaları 23Tablo 7: Yıllara Göre Biyolojik/Biyoteknik Mücadele Desteklemeleri 24Tablo 8: 2015 Yılı Karantina ve Eradikasyon Çalışmaları 25 Tablo 9: 2015 Yılı İhracat ve İthalatta Bitki Sağlığı Denetimleri ve Analiz Sayısı 26 Tablo 10: 2015 Yılı Sürvey Çalışmaları 27Tablo 11: 2015 Yılı İthalatta ve İhracatta Bitki Sağlığı Denetimleri ve Analiz Sayısı (Adet) 28 Tablo 12: 2015 Yılı İthalat ve İhracat İzinleri 29 Tablo 13: Standart İlaç Deneme Metotlarının Durumu 29Tablo 14: BKÜ Yetkilisi ve ÜKD Durum Tablosu 30Tablo 15: 2015 Yılında Yayımlanmış Mevzuat 31Tablo 16: 2015 Yılı Bitki Sağlığı ve Karantina Eğitimleri 33Tablo 17: Yıllara Göre Bitki Sağlığı Yayım Çalışmaları 33Tablo 18: 2015 Yılı Hasat Öncesi Kalıntı Denetim Grupları 34Tablo 19: BKÜ ve Makinaları Denetim Grupları 34Tablo 20: Isıl İşlem Fırınları (ISPM 15) Denetim Grupları 34Tablo 21: Bitki Pasaportu Uygulama ve Denetimleri 34Tablo 22: Yıllara Göre Sağlık Taramaları 36

7

Tablo 23: Yıllara Göre Aşılama Sayıları 37Tablo 24:Parenteral Kuduz Aşılama Sayıları 37Tablo 25: Yıllara Göre Sığır Aşılama Sayıları 37Tablo 26: Yıllara Göre Koyun-Keçi Aşılama Sayıları 38Tablo 27: Koyun Keçi Vebası Aşılama Sayıları 38 Tablo 28: Sığırların Nodüler Ekzantemi Aşılama Sayıları 39 Tablo 29: Mavidil Aşılama ve Mihrak Sayıları 39Tablo 30: 2015 Yılı Kene İlaçlama Çalışmaları 39Tablo 31: Yıllara Göre Sevk Sayıları 40Tablo 32: Sertifikasyon Çalışmaları 40Tablo 33: Kurbanda Kesilen Hayvan Sayıları 41Tablo 34: Yıllara Göre Kaydedilen Hayvan Sayıları 42 Tablo 35: Enstitülerin Akredite Metot Sayısı 43Tablo 36: Hayvan Hastalıkları Tazminat Ödemeleri 44Tablo 37: Serbest Veteriner Hekimlere Ödenen Aşılama Destekleme Ödemeleri 44Tablo 38: Hastalıktan Ari İşletme ve Hayvan Sayıları 44Tablo 39: Hayvan ve Hayvansal Ürün İthalatında Veteriner Kontrolleri 45 Tablo 40: 2015 Yılında İthalat İçin Onaylanan Ülkeler ve Tesis Sayıları 45Tablo 41: Hayvan, Hayvansal Ürün ve Yan Ürün İhracat Kontrolleri 46Tablo 42: 2015 Yılı GMP Denetim ve Üretim Yeri İzin Faaliyetleri 48Tablo 43: 2015 Yılı Depo Ruhsatlandırılma Faaliyetleri 49Tablo 44: İştigal İzin İşlemleri 50Tablo 45: 2015 Yılında Düzenlenen İthalat Uygunluk Belgesi (Adet) 50Tablo 46: Veteriner Biyolojik Ürün İhracatı 51Tablo 47: Veteriner İlaç İhracatı 51Tablo 48: İzinli Veteriner Tıbbi Ürün Parekende Satış Yerleri 52Tablo 49: Veteriner Tıbbi Ürün Temini İzinli Yerler 52Tablo 50: Veteriner tıbbi Ürün Temin İzni Alan Kamu Kurumu 52Tablo 51: Farmakovijilans Faaliyetleri 52Tablo 52: Farmakovijilans Bildirimleri 52Tablo 53: Yürütülen Projeler 53Tablo 54: 2015 Yılında Yayımlanmış Mevzuat 54Tablo 55: 2015 Yılı Hayvan Sağlığı Eğitim Faaliyetleri 54Tablo 56: Hayvan Sağlığı Yayım Çalışmaları 54Tablo 57: 2015 Yılında Akılcı Antibiyotik Kullanımı İzleme Faaliyetleri 55Tablo 58: Veteriner Tıbbi Ürün Denetim Faaliyetleri 55Tablo 59: 2015 Yılı İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan Ürün İşletmeleri 55Tablo 60: Ülkemiz Sınırlarından Yasadışı Yollarla Girerken Yakalanan Hayvan Sayıları 56Tablo 61: Ülkemiz Sınırlarından Yasadışı Yollarla Girerken Yakalanan Hayvansal Ürün Miktarları 56 Tablo 62: Alt Komisyon Çalışmaları 58Tablo 63: Kodeks Hazırlamakla Görevli 29 Alt Komisyon 58Tablo 64: Yıllar İtibarı ile İhracatta Gıda Güvenliği Denetim Sayıları 59 Tablo 65: Yıllar İtibarı ile İthalatta Gıda Güvenliği Denetim Sayıları 59Tablo 66: Onay/Şartlı Onay Almış Gıda İşletme Sayıları 60

8


Tablo 67: Kayıt Alınmış Gıda İşletme Sayıları 60Tablo 68: 2015 Yılı Yem İşletmesi Sayıları 60 Tablo 69: Yıllar İtibarı ile Karma Yem Üretim Miktarları (Ton) 60Tablo 70: 2015 Yılı Akreditasyon Çalışmaları 62Tablo 71:2015 Yılında Bakanlığımıza Bağlı Gıda Kontrol Laboratuvarında Yapılan Analiz Sayıları 62Tablo 72: Bakanlığımızdan Yetkili Özel Gıda Kontrol Laboratuvarlarının 2015 yılı numune ve Analiz Sayıları 62Tablo 73: Ulusal Kalıntı İzleme Planı Değerlendirme Tablosu 63Tablo 74: 2015 yılında Türk Gıda Kodeksi Kapsamında Yayımlanan Mevzuat 64Tablo 75: 2015 yılında Yem ile İlgili Yayımlanan Mevzuat 65Tablo 76: 2015 Yılı Bildirime Sunulan Taslak Mevzuat Sayısı 65Tablo 77: 2015 Yılında Katılım Sağlanan Kodeks Alimentarius Komisyon Toplantıları 66Tablo 78: 2015 Yılında Katılım Sağlanan Uluslararası Toplantıları 66 Tablo 79: 2015 Yılı Gıda Eğitim Faaliyetleri 67Tablo 80: 2015 Yılı Yem Eğitim Faaliyetleri 67Tablo 81: Gıda-Yem Güvenilirliği Yayım Çalışmaları 67Tablo 82: Yıllara Göre Gıda Resmi Kontrol Sayıları 68Tablo 83: Yıllara Göre Gıda İşletmeleri Faaliyet Alanına Göre Gıda Resmi Kontrol Sayıları 68Tablo 84: Yıllara Göre Kontrol Planı 68Tablo 85: ALO 174 Gıda Hattına Yapılan Başvuru Sayısı ve İdari yaptırım Sayısı 69Tablo 86: Kamuoyu ile Paylaşılan Resmi Kontrol Sonuçları 69Tablo 87: 2015 Yılında Kamu ve Özel Laboratuvar Denetimleri 70Tablo 88: Yıllara Göre Yem İşletmeleri Denetim Sayıları 71Tablo 89: Yıllara Göre Denetim Sayıları ve Yasal İşlemler 71Tablo 90: Yıllara Göre Resmi Kontrol Sayıları 71Tablo 91: Yıllara Göre Yemlerde Risk Esaslı Analiz Sonuçları 71Tablo 92: Yemlerde Etiket Beyanına Uygunluk 72Tablo 93: Yemlerde Yıllara Göre GDO Denetim Sonuçları 72Tablo 94: Yıllık Kontrol Planı Dışında Çiftliklerde Gerçekleştirilen Antibiyotik Denetimleri 72Tablo 95: GOKBK 2015 Yılı Faaliyetleri 73Tablo 96: Bilimsel Çıktılar 74Tablo 97: 2015 Yılı Eğitim Faaliyetleri 75Tablo 98: 2015 Yılı Yayım Faaliyetler 75

Şekil 1: Bakanlık Teşkilat Yapısı 14Şekil 2: Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Teşkilat Yapısı 15

ŞEKİLLER DİZİNİ

9

KISALTMALAR

AK Alt Komisyon

ANSES Fransa Hayvan Sağlığı Enstitüsü

AORC Resmi Yarış Kimyacıları Birliği

BKÜ Bitki Koruma Ürünleri

CoE Avrupa Konseyi

ÇHC Çin Halk Cumhuriyeti

DTÖ Dünya Ticaret Örgütü

EDQM Sağlığın Korunması ve İlaç Kalitesi Genel Müdürlüğü

EFSA Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi

EKÜY Entegre ve Kontrollü Ürün Yönetimi

EMA Avrupa İlaç Ajansı

EUDRALEX Tıbbi Ürünlere İlişkin Avrupa Birliği Mevzuatı

FAO Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı

FLI Friedrich Loeffler Enstitüsü

FVO AB Gıda ve Veteriner Ofisi

GDO Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar

GGBS Gıda Güvenliği Bilgi Sistemi

GMP İyi Üretim Uygulamaları

GOKBK Gıda Olarak Kullanılabilecek Bitkiler Komisyonu

ICH Beşeri Tıbbi Ürünlerde Ruhsatlandırılmadaki Teknik Gerekliliklerin Harmonizasyonu

İçin Uluslararası Konferans

IPPC Uluslararası Bitki Sağlığı Sözleşmesi

IRCA Uluslararası Sertifikalı Denetçiler Birliği

ISAG Uluslararası Genetik Bilimleri Birliği

ISPMs Bitki Sağlığı Standartları

ISO Uluslararası Standartlar Teşkilatı

IZSAM İtalya Abruzzo e del Molise Hayvan Sağlığı Enstitüsü

İPCK İdari Para Cezaları Kararları

HoA Avrupa Gıda Güvenliği Otoriteleri Başkanları

PIC/S Farmasötik Denetim Sözleşmesi ve Denetim İşbirliği Programı

PPR Koyun Keçi Vebası

10


KAK Kodeks Alimentarius Komisyonu

KKKS Koyun Keçi Kayıt Sistemi

MAYZEM Milletlerarası Akdeniz Yüksek Zirai Etütler Merkezi

MAE Mekanik Ayrılmış Et

OIV Uluslararası Bağ ve Şarap Örgütü

OECD Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı

OIE Dünya Hayvan Sağlığı Teşkilatı

RASFF Gıda ve Yem İçin Hızlı Alarm Sistemi

RF Rusya Federasyonu

SİDM Standart İlaç Deneme Metotları

SOP Standart Operasyon Prosedürleri

SPS Sağlık ve Bitki Sağlığı

TAIEX Teknik Yardım ve Bilgi Değişimi Sistemi

TBT Ticarette Teknik Engeller

TEGK Takviye Edici Gıda Komisyonu

TUS Tahmin ve Uyarı Sistemleri

TURKAK Türk Akreditasyon Kurumu

TÜRKVET Türk Veteriner Bilgi Sistemi

UAEA Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu

UGKK Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu

UKİP Ulusal kalıntı İzleme Programı

WHO Dünya Sağlık Örgütü

VICH Veteriner Tıbbi Ürünlerde Ruhsatlandırılmadaki Teknik Gerekliliklerin Harmonizasyonu

İçin Uluslararası Konferans

VLA İngiltere Veteriner Laboratuvarlar Ajansı

ZRA Zararlı Risk Analizi

ZMTT Zirai Mücadele Teknik Talimatı

11

12


1.1. Misyon ve Vizyon

1.2. Yetki, Görev ve Sorumluluklar

Misyon: Ülkemizin ve dünya pazarlarının ihtiyacı olan

güvenilir gıda ve kaliteli tarım ürünlerine erişilebilirliği

gerçekleştirmek.

Vizyon: Gıda, tarım ve hayvancılık alanında; üretici ve tüketici memnuniyetini en üst düzeyde sağlamak.

a) Güvenilir gıda ve yem arzını sağlamak, bu amaçla

politikalar oluşturmak ve denetlemek.

b) Gıda, gıda katkı maddeleri ve gıda ile temasta bulu-

nan madde ve malzemelerin üretim, işleme ve pazarlama

ile ilgili süreçlerin her aşamasındaki izlenebilirliğine yöne-

lik esasları belirlemek.

c) Gıda, gıda katkı maddeleri ve gıda ile temasta bulu-

nan madde ve malzemeleri üreten işyerlerinin niteliklerini

ve bunlara ilişkin izin ve kayıt esaslarını belirlemek, bun-

ların izin ve kayıt işlemlerini yapmak, bu işyerlerini gıda

siciline kaydetmek, üretim ve satış yerlerinin kontrol ve

denetimlerini yapmak veya yaptırmak.

ç) Gıda, gıda katkı maddeleri ve yemler ile gıdayla te-

masta bulunan madde ve malzemelerin giriş ve çıkış güm-

rük kapılarını, ilgili kurumların görüşlerini alarak tespit ve

ilan etmek; veteriner sınır kontrol noktalarını ve bunların

çalışma esaslarını belirlemek.

d) Yem işletmelerinin hijyen gerekliliklerini belirlemek ve

onay/kayıt işlemlerini yapmak.

e) Yem katkı maddelerinin ve özel besleme amaçlı yem-

lerin onayı ve kullanımı ile ilgili esasları belirlemek ve de-

netlemek.

f) Hayvan kimlik sistemini kurmak ve hayvan hareketlerini

kontrol etmek.

g) Canlı hayvan, bitki, hayvansal ve bitkisel ürünler ile

yem ve gıdanın dış ticareti ile ilgili sağlık şartlarını belirle-

mek, sınır kontrol noktalarını ve bunların çalışma esasları-

nı belirlemek ve yürütmek.

ğ) Bitki, hayvan, gıda ve yem güvenirliğini gözeterek tüke-

ticiyi ve halk sağlığını korumak amacıyla tedbirler almak.

h) Hayvan refahını sağlamaya yönelik çalışmalar yap-

mak.

ı) Hayvan ve bitki sağlığı ile gıda ve yem konusunda faa-

liyet gösteren laboratuvarların belgelendirilmesine yönelik

esasları belirlemek ve bunları denetlemek.

i) Hayvansal ürünlerin işlenmesi ve pazarlanmasına ilişkin

kontrol ve takip işlemlerini yapmak ve buna ilişkin esasları

belirlemek.

j) Hayvan hastalıkları ile mücadele ve hayvan sağlığı hiz-

metlerini yürütmek ve buna ilişkin esasları belirlemek.

k) Hayvan sağlığında kullanılan tedavi edici ve koruyu-

cu maddeler ile bunların etken ve yardımcı maddelerinin

imal, satış, taşıma ve muhafaza şartlarını tespit ve ilan

etmek.

l) Hayvan sağlığı, teşhis ve tedavi hizmetleri ile ilgili faa-

liyet gösteren kurum ve kuruluşlar ile hayvan satış, kesim

ve eğitim yerleri ve barınaklara ilişkin esasları belirlemek.

m) Bitki sağlığını korumak, bitki hastalıkları ve zararlıları

ile mücadele etmek ve buna ilişkin esasları belirlemek.

n) Bitki pasaport sistemini kurmak, bitki ve bitkisel ürün ha-

reketlerini kontrol etmek, bitkisel korumada kullanılan ürün-

lerin norm ve özellikleri ile onay verilmesine ilişkin esasları

belirlemek, onay verme ve kontrol işlemlerini yapmak.

o) Bitki ve hayvan sağlığı ile gıda ve yem güvenirliğini

sağlamak amacıyla risk yönetimi esaslarını belirlemek,

bilimsel risk değerlendirmesi yapmak ve risk iletişimini

sağlamak.

ö) Hayvan ve bitki sağlığının korunması ile gıda ve yem

kontrolünde görevlendirilecek personelin niteliklerini, çalış-

ma usul ve esaslarını belirlemek.

p) Belirtilen görevler ile ilgili yayım faaliyetlerinin koordi-

nasyonuna yardımcı olmak.

13

1.3. İdareye İlişkin BilgilerŞekil 1. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Teşkilat Yapısı

14

BAKAN

BAKAN YARDIMCISI

Hizmet Birimleri

Sürekli Kurullar• Yüksek Komiserler Kurulu

• Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu• Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu

• Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlükleri• Veteriner Sınır Kontrol Noktası Müdürlükleri• Tohum Sertifikasyon Test Müdürlükleri

• Zirai Karantina Müdürlükleri• Veteriner Kontrol Enstitüsü Müdürlükleri


Şekil 2. Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nün Teşkilat Yapısı

Bağlı Kuruluşlarımız:

• Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlükleri (39)

• Ulusal Gıda Referans Laboratuvar Müdürlüğü (1)

• Gıda ve Yem Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (1)

• Veteriner Kontrol Enstitüsü Müdürlükleri (7)

• Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (1)

• Şap Enstitüsü Müdürlüğü (1)

• Veteriner Sınır Kontrol Noktası Müdürlükleri (23)

• Zirai Karantina Müdürlükleri (12)

İlgili Kuruluşlarımız:

• Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlükleri (4)

GENEL MÜDÜR

GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

Bitki Koruma Ürünleri Gıda ve Kontrol Laboratuvarlar

Bitki ve Bitkisel Ürünler

Hayvan ve Hayvansal Ürünler

GENEL MÜDÜR YARDIMCISI GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

15

16


2.1. Amaç ve Hedefler

2.2. Temel Değerler

AMAÇ ÇEVREYE DUYARLI VE ETKİN BİTKİ SAĞLIĞI TEDBİRLERİ İLE KALİTEYİ KORUYARAK BİTKİSEL ÜRETİMİ ARTIRMAK

HEDEF-1 Bitki Sağlığı Hizmetlerinde Entegre ve Biyolojik Mücadele Çalışmalarını Geliştirmek ve Yaygınlaştırmak

HEDEF-2 Bitki Koruma Ürünleri ile Makinelerinin Kontrol ve Denetim Faaliyetlerini Geliştirmek

HEDEF-3 Bitkisel Üretimde İç ve Dış Karantina Faaliyetlerini Geliştirmek

AMAÇ HAYVAN HASTALIK VE ZARARLILARINI KONTROL VE ERADİKE ETMEK, HAYVAN REFAHINI SAĞLAMAK

HEDEF-1 Hayvan Hastalık ve Zararlıları ile Mücadele Hizmetlerini ve Hayvan Refahını Geliştirerek Hayvansal Üretim Miktar

ve Kalitesini Yükseltmek

HEDEF-2 Hayvan Refahının Sağlanması İçin Gerekli Standart ve Sistemleri Oluşturmak

HEDEF-3 İthalat ve İhracat Kontrol ve Denetim Hizmetlerini Geliştirmek

AMAÇ ÜRETİMDEN TÜKETİME KADAR ULUSLARARASI STANDARTLARA UYGUN GIDA GÜVENİLİRLİĞİNİ SAĞLAMAK

HEDEF-1 Gıda ve Yem Kontrol Hizmetlerinin Etkinliğini Artırmak

HEDEF-2 Gıda ve Yem İşletmelerinin Altyapılarını Güçlendirmek ve Standartlara Uyumunu Sağlamak

HEDEF-3 Güvenilir Gıda Konusunda Toplumda Duyarlılığı Artırmak

Erişilebilirlik: Genel Müdürlük kolaylıkla ulaşılabilir hiz-

metler sunar.

Duyarlılık: Genel Müdürlük toplumun ihtiyaçlarına duyarlı

ve çözüm odaklıdır.

Paydaş Odaklılık: Genel Müdürlük, politika ve uygula-

malarında hizmetlerinden yararlananların görüşlerini dik-

kate alır.

Tarafsızlık: Genel Müdürlük bütün taraflara eşit yakınlık-

tadır.

Özverili Çalışma: Çalışanlar, Genel Müdürlük hizmetle-

rinden yararlananlara faydalı olabilmek için fedakarlıkta

bulunurlar.

Gelişime Açıklık: Çalışanların sürekli gelişimine önem ve-

rilir ve bunu destekleyici faaliyetler teşvik edilir.

Stratejik Bakış: Genel Müdürlük geleceğe yönelik öngö-

rülebilir gelişme ve riskler çerçevesinde stratejilerini bu-

günden belirler.

Sürekli İyileştirme Anlayışı: Genel Müdürlük faaliyet ve

süreçleri, etkin yöntemlerle analiz edilerek değerlendirilir

ve gerekli iyileştirmeler yapılır.

Tutarlılık ve Süreklilik: Genel Müdürlük, kurumsal yapısı

ve imajı ile faaliyet ve uygulamalarında prensipleri doğ-

rultusunda daima dengeli hareket eder.

Sonuç Odaklılık: Genel Müdürlük elde edilecek başarıya

yönelik olarak kaynaklarını ve faaliyetlerini planlar ve o

doğrultuda hareket eder.

Toplumsal Sorumluluk: Genel Müdürlük, faaliyetlerinde

ve paydaşlarıyla ilişkilerinde sosyal sorumluluğu gözetir,

bu yönde kararlar alır ve uygular.

Kurumsal Dürüstlük: Genel Müdürlük yasalara uygun,

şeffaf ve doğrulukla hareket eder, faaliyetlerinde hesap

verilebilirlik anlayışını temel alır.

17

18


3.1. Bitki Sağlığı Faaliyetleri

3.1.1. Bitki Koruma Faaliyetleri3.1.1.1. Entegre mücadele faaliyetleri3.1.1.2. Entegre ve kontrollü ürün yönetimi projesi3.1.1.3. Süne mücadelesi 3.1.1.4. Çekirge mücadelesi3.1.1.5. Tarla faresi mücadelesi3.1.1.6. Akdeniz meyve sineği mücadelesi pilot projesi çalışmaları3.1.1.7. Tahmin ve uyarı sistemleri ile ilgili çalışmalar3.1.1.8. Destekleme faaliyetleri3.1.1.9. Zirai Karantina Müdürlükleri hizmet binası çalışmaları

3.1.2. Karantina, İthalat ve İhracat Faaliyetleri3.1.2.1. Karantina ve eradikasyon çalışmaları3.1.2.2. Zararlı organizma bildirimleri3.1.2.3. İhracat ve ithalat kontrolleri ve analiz sayısı3.1.2.4. Çin Halk Cumhuriyeti'ne kiraz ihracatı3.1.2.5. Sürvey çalışmaları

3.1.3. Bitki Koruma Ürünleri ile İlgili Faaliyetler

3.1.3.1. Bitki koruma ürünleri ve zirai mücadele alet ve makineleri ile ilgili ruhsatlandırma, imal izni, piyasa kontrolü faaliyetleri3.1.3.2. Bitki koruma ürünlerinin ithalat ve ihracat izni ile ilgili faaliyetler 3.1.3.3. Çıkarılan veya yenilenen standart ilaç deneme metodu (SİDM)3.1.3.4. Bitki koruma ürünü ve makineleri ile ilgili kontrol ve denetimler3.1.3.5. Bitki koruma ürünleri bayi veya toptancılık sınavı

3.1.4. Mevzuat Geliştirme ve Uluslararası İlişkiler3.1.4.1. Mevzuat geliştirme 3.1.4.2. Uluslararası ilişkiler

3.1.5. Eğitim ve Yayım Faaliyetleri 3.1.5.1. Eğitim faaliyetleri 3.1.5.2. Yayım faaliyetleri

3.1.6. Denetim ve Kontrol Faaliyetleri3.1.6.1. Hasat öncesi pestisit denetimleri3.1.6.2. Bitki koruma ürünleri ve makineleri ile ilgili kontrol ve denetimler3.1.6.3. Isıl işlem fırınları (ISPM 15) denetimleri3.1.6.4. Bitki pasaportu denetimleri

19

3.1. Bitki Sağlığı Faaliyetleri

3.1.1. Bitki Koruma Faaliyetleri

3.1.1.1. Entegre Mücadele Faaliyetleri

Entegre Mücadele; kültür bitkilerinde zararlı türlerin po-

pülasyon dinamikleri ve çevre ile ilişkilerini dikkate alıp,

uygun olan bütün mücadele metotlarını ve tekniklerini

uyumlu bir şekilde kullanarak, bunların popülasyonlarını

ekonomik zarar seviyesinin altında tutan bir zararlı yöneti-

mi sistemidir. Diğer bir ifade ile bir agroekosistem içerisin-

de zararlı popülasyonlarının idare ve yönetim sistemidir.

Entegre mücadele insan sağlığı, çevre ve doğal denge-

nin de dikkate alınarak kimyasal mücadelenin son çare

olarak ele alındığı, sürdürülebilir bir mücadele sistemi

olup bu özelliği ile “Entegre Ürün Yönetimi”, “İyi Tarım

Uygulamaları” ve “Sürdürülebilir Tarımsal Üretim”in teme-

lini oluşturur.

Genel Müdürlüğümüz tarafından yürütülen bitki sağ-

lığı çalışmaları sürdürülebilir tarımsal üretimi hedefle-

yen ve uluslararası kabul görmüş olan “Entegre Za-

rarlı Yönetimi” kapsamında yürütülmektedir. Bu çalışmalar

Bakanlığımızın orta ve uzun vadeli hedefleri doğrultusun-

da hazırlanan “Entegre Mücadele Uygulama Program ve

Prensipleri” çerçevesinde, tüm ilgili birimlerin katılımı ile 5

yıllık programlar halinde yürütülmektedir.

Ülkemizde 16 önemli üründe hastalık, zararlı ve yabancı

otlarla mücadele için Entegre Mücadele Teknik Talima-

tı bulunmaktadır. Entegre Mücadele projeleri hedef kitle

olan üreticiler için hazırlanmış olup, araştırmacı, yayımcı

ve üretici işbirliği ile uygulanmaktadır.

Tablo 1. 2015 Yılı Entegre Mücadele Çalışmaları

Ürün

ElmaFındıkKayısıKirazMısırNohutÖrtüaltıPamukPatates

ZeytinTurunçgilToplam

6334828149

17115

2113196

182

Çiftçi Sayısı

2171.3444.970

782855268797420164810759923183

1.888284

14.664

Çiftçi Sayısı

2291.2685.301

712819256613375165726849

1.146336

4.018310

17.123

Alan (da)

12.03436.610

1.004.72319.95917.8006.356

10.86146.3374.5631.606

141.61817.9222.642

129.1734899

1.457.103

10694

1079196967789

10190

112124184213109117

Alan (da)

12.61025.621

901.14022.96915.3086.260

13.76553.5303.9501.395

145.01520.9851.636

77.6354.590

130.6409

PROGRAM UYGULAMA

(%)

20


Bakanlığımızın misyonu doğrultusunda tarladan sofraya

güvenilir gıda, temiz çevre ve sağlıklı toplum için geliştiril-

miş bir Entegre Mücadele sistemidir.

EKÜY projelerinde kalıntı riski bulunan ürünlerde ve bölge-

lerde Entegre Mücadele prensipleri doğrultusunda üretim

yapan örnek alanlar oluşturularak, uygulamaların diğer

üreticilere tanıtımı için EKÜY Bayrağı ile işaretlenmekte-

dir. Proje kapsamında proje koordinatörleri tarafından

üretim sezonu boyunca tarla, bağ, bahçe, sera ziyaretleri

yapılarak, önder üreticilerin uygulamalı eğitimlerle çevre

dostu mücadele tekniklerini öğrenmeleri hedeflenmekte-

dir.

Proje kapsamında uygulamaların doğrulanması amacıyla

ürünler hasat edilmeden önce pestisit analizine tabi tutul-

makta ve kalıntı içermeyen ürünler için sertifika ve logolar

verilerek daha iyi koşullarda pazarlanması sağlanmak-

tadır.

EKÜY projeleri ile hem iç tüketime güvenilir ürün arzı sağ-

lanmakta, hem de ihracatta olası sorunların yaşanması

önlenmektedir.

3.1.1.2. Entegre ve Kontrollü Ürün Yönetimi (EKÜY) Projesi

Tablo 1. 2015 Yılı Entegre Mücadele Çalışmaları

Tablo 2. 2015 Yılı Entegre ve Kontrollü Ürün Yönetimi Çalışmaları

21

Ürün

Armut

ÇilekDomates

ElmaErik

KayısıKiraz

Örtüaltı

ZeytinTurunçgil Toplam

48147121

1210618

Çiftçi Sayısı

4301.106

1033957010

164110

1.0521.343

518100

1.6487.400

Çiftçi Sayısı

45398210

537559

9150125

1.2171.396

518100

1.6577.713

Alan(da)

9.08430.060

485.243

23.53962

2.0332.250

13.99811.72010.2224.000

104.868217.127

10589

100158989091

114116104100100101104

Alan(da)

8.44322.110

505.736

22.72067

2.1301.900

13.00013.13410.0494.000

104.588207.927

PROGRAM UYGULAMA

(%)

3.1.1.3. Süne Mücadelesi

3.1.1.4. Çekirge Mücadelesi

• Ülke çapında süne ile bulaşık olan tüm hububat

alanlarında süne mücadelesi çalışmaları yapılmakta-

dır.

• 2015 yılında; 550 ekip ile 56 ilde, 9.000 köyde

39,2 milyon dekar alanda süne sürveyleri yapılmıştır.

Yapılan sürveyler sonucunda;

• Süne popülasyonu ekonomik zarar eşiğinin üzerin-

de olan 6.280.017 dekar alanda ilaçlama kararı

alınmış olup, 22 ilde, 4.105.727 dekar alanda kim-

yasal mücadele yapılmıştır. İlaçlama kararı alındığı

halde çiftçiler tarafından 2.174.290 dekar alanda

ilaçlama yapılmamıştır (İlaçlama yapılan alan son 23

yılın en düşük alanıdır).

• Yaklaşık 33,2 milyon dekar hububat alanı ilaçla-

ma dışı bırakılmıştır.

• 3,56 milyon parazitoid üretimi ve salımı yapılmış

olup, son 11 yılda toplam 87,76 milyon parazitoid

üretim ve salımı yapılmıştır.

• Mücadelenin başarısını değerlendirmek amacıyla

11.494 numune üzerinden emgi analizi yapılmış

olup, emgi oranı mücadele yapılan alanlarda %0,61,

mücadeleye gerek duyulmayan alanlarda %0,82,

mücadele gerektiği halde ilaçlanmayan alanlarda

%1,75 olarak tespit edilmiştir. Ülkemiz genelinde

emgi oranı ortalaması %0,85 olarak hesaplanmıştır.

• Süne mücadelesinin Milli Ekonomiye katkısı; 738

milyon TL olmuştur.

Tablo 3. Yıllara Göre Süne Mücadelesi

Tablo 4. Yıllara Göre Çekirge Mücadelesi

Yıllar

201020112012201320142015

595253504956

il sayısı

362225212522

Alan (dekar)

10.878.5126.857.01110.355.0419.025.5786.460.2134.105.727

%1’in altında%1’in altında%1’in altında%1’in altında%1’in altında%1’in altında

Alan (dekar)

39.654.30044.577.39341.250.00040.903.49543.356.00539.220.086

Sürvey yapılan Kimyasal Mücadele Yapılan EmgiOranı

Tarım alanlarının dışında kalan; çayır- mera, hazine ara-

zisi, köy ortak arazisi, gibi şahıs mülkü olmayan yerlerde

çekirge mücadelesi, devlet yardım mücadelesi şeklinde

yürütülmektedir.

Taşra teşkilatımızca, çekirge çıkış noktaları, inficar alan-

ları takip edilerek çekirge ergin hale gelmeden ve geniş

alanlara yayılmadan, nimf döneminde mücadele yapıl-

maktadır.

2015 yılında; Çekirge çıkma ihtimali olan ve progra-

ma alınan 56 İl, 347.542 dekar alan takip edilmiştir.

Kimyasal mücadele yapılması gerekli görülen; 51 İlde,

164.300 dekar alanda kimyasal mücadele yapılmıştır.

Yıllar

2010

2011

2012

2013

2014

2015

54

55

52

59

58

56

48

47

49

53

51

51

Alan (dekar)

233.750

273.620

247.305

234.825

263.820

347.542

Alan (dekar)

152.817

97.990

122.500

158.701

210.010

164.300

Sürvey yapılan Kimyasal Mücadele Yapılan

22


3.1.1.5. Tarla Faresi Mücadelesi

3.1.1.6. Akdeniz Meyvesineği (Ceratitis capitata) Mücadelesi Pilot Projesi

3.1.1.7. Tahmin ve Uyarı Sistemleri (TUS) Çalışmaları

Tablo 5. Yıllara Göre Tarla Faresi Mücadelesi

Tarla faresi mücadelesi amacıyla 2015 yılında 14.568.373 dekar alanda sürvey yapılmış ve sürvey sonucuna

göre bulaşık olan 2.476.442 dekar alanda mücadele yapılmıştır.

Akdeniz meyvesineği (Ceratitis capitata) Turunçgil ve bir-

çok meyve türünde zararlı olup, aynı zamanda Ülkemizde

önemli bir karantina etmenidir. Zararlı ile zamanında ve

etkin mücadele yapılması amacıyla toplu mücadele yapıl-

masına yönelik pilot proje uygulanmaktadır.

Söz konusu zararlı ile zamanında ve etkin mücadele ya-

pılması amacıyla kapsamlı olarak hazırlanan “Akdeniz

Meyvesineği Pilot Projesi” Adana (Ceyhan, Yumurtalık),

Hatay (Erzin, Dörtyol, Arsuz) ve Osmaniye (Merkez, Top-

rakkale) illerinde uygulanmaktadır.

Zararlı popülasyon yo-

ğunluğunun değişme-

sinde etkili olan iklim

faktörlerini değerlen-

dirip kimyasal müca-

delenin gerekli olup

olmadığı, gerekiyorsa en uygun ilaçlama zamanına karar

vererek, üreticilerin önceden uyarılması, maliyet, enerji

ve zaman kaybının önlenmesi amaçlanmaktadır.

Elmada; Elma Karalekesi ve Elma İç Kurdu ile Bağda;

Bağ Salkım Güvesi ve Bağ Mildiyösü konularında elektro-

nik tahmin ve uyarı sistemleri kullanılmaktadır.

2015 yılında 43 İlde 301 adet TUS kullanılarak toplam

2.625.510 dekar alanda çalışmalar sürdürülmüştür.

Proje kapsamında yapılan eğitim, yayım, izleme (moni-

toring) ve mücadele çalışmaları yaklaşık 193.336 dekar

alanda (4.365.679 ağaç), 3 ilde 7 ilçede 200 izleme

noktası kurularak yürütülmektedir.

Toplu mücadele ile etkinliği arttırmak amacıyla çiftçiye bit-

ki koruma ürünü verilmiştir.

Konusu

Elma

Toplam

*35

*18

43

Cihaz Sayısı (ad.)

221

80

301

1.484.640

1.140.870

2.625.510

Tablo 6. Tahmin ve Uyarı Çalışmaları

Yıllar

2010

2011

2012

2013

2014

2015

49

52

54

73

77

67

48

51

51

72

73

62

Alan (dekar)

6.265.375

3.387.550

4.584.870

8.195.445

9.636.694

4.649.790

Alan (dekar)

5.896.920

4.878.764

1.449.256

1.379.024

1.848.511

2.476.442

Sürvey yapılan Kimyasal Mücadele Yapılan

*Bazı İllerde hem elma hem de bağ için TUS kullanıldığı için toplam İl sayısı farklı görülmektedir.

23

3.1.1.8. Destekleme Faaliyetleri

3.1.1.8.1. Biyolojik ve Biyoteknik mücadele desteklemeleri

3.1.1.8.2. Patates siğili destekleme ödemesi

Bitkisel üretimde zararlı organizmalarla mücadelede zi-

rai ilaç kullanımının azaltılması, kalıntının önlenmesi ve

ekosistemin korunması ile sürdürülebilir tarımın sağlan-

ması amacıyla kimyasal mücadeleye alternatif yöntemler

teşvik edilmektedir. Bu kapsamda biyolojik ve biyoteknik

mücadele uygulayan üreticilerimize destekleme ödemesi

yapılmaktadır. Destekleme miktarları belirlenirken dekara

Patates bitkisinin en tahripkâr hastalıklarından birisi olan

patates siğili hastalığı görülen alanlarda Solanaceae fa-

milyasına ait bitkilerin (fide ve fidan dahil) yetiştirilmesine

izin verilmemektedir. Hastalığın ülke geneline yayılmasını

önlemek ve üreticilerin mağduriyetini gidermek amacıyla

alternatif ürün yetiştiren üreticilere destekleme ödemesi ya-

pılmaktadır.

Alternatif ürün desteği kapsamında “Bitki Pasaportu Siste-

mi ve Operatörlerin Kayıt Altına Alınması Hakkında Yö-

netmelik” hükümlerine göre aynı alana yemeklik patates

dikimi 3 yılda bir yapılması gerekmektedir. Bu amaçla,

Patates siğili hastalığı nedeniyle üç yılda bir Alternatif

Ürün Destekleme ödemesi yapılmakta olup, en son 2013

yılında yapıldığından, 2015 yılında destekleme ödemesi

yapılmamıştır.

maliyeti dikkate alınmakta ve maliyetin yaklaşık % 50’si-

nin desteklenmesi esas alınmaktadır.

Uygulama, ilk olarak 2010 yılında örtü altı üretiminde

başlatılmış, daha sonraki yıllarda kalıntı çıkma riski yüksek

olan biyolojik ve biyoteknik mücadele uygulama imkanı

olan ürünleri de kapsayacak şekilde genişletilmiştir.

Yıllar

2010-2011

2011

2012

2013

2014

2015

Toplam

615

548

2.819

5.327

7.101

6.865

23.275

Desteklenen Alan (Da)

5.294,00

16.327,02

66.059,54

133.538,80

173.534,71

167.458,20

562.212,27

Ödeme Miktarı (TL)

413.496,58

559.868,60

3.103.977,97

6.160.264,57

9.529.657,65

9.248.611,76

29.015.877,13

Tablo 7. Yıllara Göre Biyolojik ve Biyoteknik Mücadele Desteklemeleri

24


3.1.1.9. Zirai Karantina Müdürlükleri hizmet binası çalışmaları

3.1.2. Karantina, İthalat ve İhracat Faaliyetleri

3.1.2.1. Karantina ve eradikasyon çalışmaları

Ülkemizde uluslararası bitkisel ürün ticaretinde etkin bit-

ki sağlığı önlemlerinin alınması amacıyla yeni kurulan

Zirai Karantina Müdürlüklerinden Artvin Zirai Karantina

Müdürlüğünün hizmet binası yerel kaynaklarla tamamla-

narak hizmete başlamıştır. Ağrı Zirai Karantina Müdür-

lüğü ve Şırnak Zirai Karantina Müdürlüğü’nün hizmet

binaları için ödenekler il özel idarelere aktarılmıştır. Yer

tahsis işlemleri tamamlanmış mimari projeleri yapılmak-

Ülkemizde sürekli olarak zararlı organizmaların tehdidi

altında bulunan kültür bitkilerine arız olan çeşitli hasta-

lık, zararlı ve yabancı otlar, gerekli önlemler alınmadığı

takdirde, bitkisel ürünlerde % 100'lere varan kayıplara

neden olmaktadır.

Kültür bitkilerinin zararlı organizmalardan korunması, üre-

tim kapasitesini dolayısıyla tarımsal verimliliği arttırmakta-

dır. Bu nedenle, yurda girmiş fakat tümüyle yayılmamış

tehlikeli hastalık, zararlı ve yabancı otlar ile bunların ko-

nukçularının temiz bölgelere bulaşma ve yayılmamasını

önlemek için imha edici, sınırlayıcı ve uzaklaştırıcı yasal

tedbirlerin alınması gerekmektedir.

Diğer taraftan, Ülkemizin de taraf olduğu uluslararası an-

laşmalar gereğince ülke içerisindeki karantina tedbirleri-

ne titizlikle uyulması, tehlikeli hastalık ve zararlıların görül-

düğü yerde sınırlandırılması büyük önem arz etmektedir.

Aynı zamanda bazı zararlı organizmalar için karantina

tedbirlerinin yeterince alınmaması durumunda, hastalığın

görüldüğü bölgede üretilen hiçbir tarımsal ürünün ihra-

catına da izin verilmemekte ve üretilen ürünler yeterince

değerlendirilememektedir.

Ayrıca, iç karantina tedbirlerinin uygulanmaması duru-

munda, zararlı organizmalar ilden ile yayılmakta dolayı-

sıyla temiz alanlara bulaşma riski artmaktadır. Bu durum,

ülkemizdeki bitkisel üretimi gerek kalite gerekse kantite

yönünden etkilemekte ve ihracatımız açısından ciddi bir

risk oluşmasına neden olmaktadır. Bu riskleri bertaraf

etmek amacıyla karantina zararlı organizmaları ile ilgili

Ülkemizde eradikasyon çalışmaları yürütülmektedir.

tadır. İlgili Özel İdare Müdürlüklerince ihaleleri yapıl-

dıktan sonra hizmete açılması planlanmaktadır.

Hizmet binası ihtiyacı olan Samsun Zirai Karantina

Müdürlüğünün yeni hizmet binası Çevre ve Şehircilik

Bakanlığına yaptırılmakta olup, 13.11.2015 tarihinde

yüklenici firma ile sözleşme imzalanarak inşaatına baş-

lanmış ve 250 takvim günü sonra yapımının bitirilerek

hizmete açılması planlanmaktadır.

Karantina Etmeni

Patates Kist Nematodları

Karpuz Bakteriyel Meyve Lekesi

Kestane gal arısı (Dryocosmus kuriphilus)

Domates Lekeli Solgunluk Virüsü

13

12

6

7

1

14

1

Alan (da)

*130.161,790

6.861,238

463,452

4.270,373

28,671

6.295

19 da

Tedbir Durum

Karantina

tedbirleri

uygulanmaya

devam ediyor.

Tablo 8. 2015 Yılı Karantina ve Eradikasyon Çalışmaları

*Bulaşık alan+güvenlik kuşağı

25

3.1.2.2. Zararlı organizma bildirimi

3.1.2.3. İhracat ve ithalat kontrolleri ve analiz sayısı

3.1.2.4. Çin Halk Cumhuriyeti’ne Kiraz İhracatı

3.1.2.5. Sürvey çalışmaları

Bitki sağlığı tedbirlerinin zamanında alınarak zararlı organiz-

maların ülkemizde varlığı ve yayılışını kontrol etmek ve bitki-

sel üretimin sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla yeni tespit

edilen zararlı organizmaların bildirimi araştırma kuruluşları ve

üniversiteler gibi araştırma çalışmalarını yürüten kurum yada

kişilerce Bakanlığımıza yapılmaktadır.

Aşağıda yer alan bildirim formlarına http://www.tarim.gov.

tr/konu/1222/Yeni_Zararli_Organizma Bildirimi adresin-

den ulaşılabilmektedir.

Bitki sağlığı faaliyetleri kapsamında ithal edilecek

ürünlerden kaynaklanacak olumsuzlukların engellen-

mesi için ithal edilecek ürünlerde denetim yapılmakta-

dır. Ülkemiz mevzuatına uygun görülmeyen ürünlerin

yurda girişine izin verilmemekte ve ihracatçı ülke uy-

gunsuzluk konusunda uyarılmaktadır.

Ülkemizden Çin’e kiraz ihracatının başlatılması amacıyla Bakanlığımız ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) Kalite Dene-

timi, Kontrol ve Genel İdaresi (AQSIQ) arasında müzakereleri tamamlanan ve 06.08.2015 tarihinde paraflanan

“Türk Kirazlarının Çin’e İhraç Edilmesine Yönelik Bitki Sağlığı Gereklilikleri Protokolü” 15-16 Kasım 2015 tarihlerinde

Antalya’da düzenlenen G20 Liderler Zirvesi’nde imzalanmış ve Protokol’de belirtilen şartlar yerine getirilerek Çin’e

Kiraz ihracatının önü açılmıştır.

Bakanlığımızca aşağıda belirtilen sürveyler yapılmaktadır.

a) Keşif Sürveyi: Herhangi bir zararlı organizmanın bir

ülkede veya bir bölgede var olup olmadığını tespit etmek

amacıyla yapılan sürveylerdir.

b) Sınırlandırma Sürveyi: Zararlı organizmalar-

dan ari olan veya zararlı organizma ile bulaşık

olan alanları belirleyerek, zararlı organizmaları

yok etmek (eradikasyon) veya yayılmasını önlemek ama-

cıyla yapılan çalışmalardır.

c) Değerlendirme Sürveyi: Zararlı organizmaların var

olduğu yerlerde yoğunluklarının belirlenmesi, bununla

birlikte karantina etmenleri söz konusu olduğunda gerekli

karantina tedbirlerinin alınmasıdır.

Sürvey çalışmaları yıllık “Bitki Sağlığı Uygulama

Programı” kitabında yer alan talimatlar çerçeve-

sinde İl/İlçe Müdürlüklerimiz tarafından yürütül-

mektedir. Ülkemizde 2015 yılında sürveyi yürütülen za-

rarlı organizma sayısı 28’dir. Bu zararlı organizmalardan

13’ü ülkemizde varlığı bilinmeyen, 15’i ülkemizde sınırlı

olarak bulunan zararlı organizmalardandır.

Tablo 9. 2015 Yılı İthalatta ve İhracatta Bitki Sağlığı Denetimleri ve Analiz Sayısı (Adet)

Toplam

276.385

64.768

341.153

Alınan Numune Sayısı

196

5.965

6.161

Yapılan Analiz Sayısı

435

33.588

34.023

Olumsuz Numune Sayısı

2

212

214

26


Tablo 10. 2015 Yılı Sürvey Çalışmaları (Keşif)

27

Konukçu

Asma

Çam

Turunçgil

Turunçgil

Pamuk

Mısır

Meyve

Kivi

Patates

Orman – Süs b.

Nar

Çam

Konukçu

Patates

Patates

Patates

Patates

Patates

Patates

Karpuz

Çeltik

Palmiye

Domates

Domates

Kestane

Polifag

Çam solgunluk nematodu (Bursaphelenchus xylophilus)

(Citrus Greening Bacterium)

Citrus Yellow Vein Clearing Virüs (CYVCV)

Pamuk unlu biti (Phenacoccus solenopsis)

Batı mısır kök kurdu (Diabrotica virgifera)

Xylella fastidiosa

Meyve sinekleri (Drosophila suzuki)

Kivide Bakteriyel Kanser (Pseudomonas syringae pv. actinidiae)

Epitrix similaris

(Phytophthora ramorum)

Narda Bakteriyel Yanıklık (Xanthomonas axonopodis pv. punicae)

(Gibberella circinata)

Ülkemizde sınırlı olarak bulunan zararlı organizmalar

Synchytrium endobioticum)

(R.solanacearum)

(C. michiganensis subsp. sepedonicus)

Patates kist nematodları (Globodera rostochiensis, G. pallida)

Patates kök ur nematodları (Meloidogyne chitwoodi)

Patates güvesi (Phthorimaea operculella)

Karpuz bakteriyel meyve lekesi (Acidovorax avenae subsp. citrulli)

Sarka virüsü (Plum pox potyvirus PPV)

Çeltikte beyaz uç nematodu (Aphelenchoides besseyi)

(Rhynchophorus ferrugineus)

Domates lekeli solgunluk virüsü

Lasioptera sp.

Kestane gal arısı (Dryocosmus kuriphilus)

(Sclerotium cepivorum)

(Anoplophora chinensis)

Sürvey Programı

Sınırlandırma

Sınırlandırma

Sınırlandırma

Sınırlandırma

Sınırlandırma

Sınırlandırma

Sınırlandırma

Sınırlandırma

Sınırlandırma

Sınırlandırma

Sınırlandırma

Sınırlandırma

Sınırlandırma

Sınırlandırma

Sınırlandırma

25

2

6

6

20

23

22

7

11

48

29

10

2

13

48

5

77

3

1

2

14

29

6

1

3.1.3. Bitki Koruma Ürünleri ile İlgili Faaliyetler

3.1.3.1. Bitki koruma ürünleri ve zirai mücadele alet ve makineleri ile ilgili ruhsatlandırma faaliyetleri

Bitki koruma ürünleri (BKÜ) ile zirai mücadele alet ve maki-

nelerinin ruhsatlandırılması, üretim izinleri ve piyasa kont-

rolleri, 5996 Sayılı “Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı,

Gıda ve Yem Kanunu” ve bu Kanuna bağlı olarak çı-

karılan ilgili Yönetmelik hükümlerine göre Bakanlığımızca

düzenlenmektedir.

2015 yılında ruhsatlandırılan bitki koruma ürünleri ve zirai

mücadele alet ve makineleri, bu ürünleri imal eden firma-

Ruhsatlandırılan bitki koruma ürünlerinin kayıt altına alındı-

ğı ve ruhsat alan bitki koruma ürünlerinin gizlilik şartı olma-

yan etiket bilgilerinin internet ortamında herkes tarafından

takip edilebildiği web tabanlı veri programı hazırlanmış

ve 31.12.2014 tarihi itibariyle genel kullanıma açılmıştır.

Bu program sürekli erişime açık ve güncel olacağından

herhangi bir yardımcı kaynağa gerek kalmadan tüm ilgi-

lara verilen üretim izinleri, tavsiye alan bitki koruma ürün-

leri ile piyasa kontrolleri konusunda yapılan çalışmalara

ait bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bu kapsamda

31.12.2015 tarihi itibariyle toplam 470 adet BKÜ ile

85 adet zirai mücadele alet ve makinesine ruhsat veril-

miştir (Tablo 11).

liler bitki koruma ürünlerini “www.bku.tarim.gov.tr” adre-

sinden takip edebilecektir. Aynı zamanda bu programın

mobil uygulaması da hazırlanmış olup, hizmete sunulmuş-

tur.

Ruhsat

Tavsiye

Piyasa Kontrolü

Bitki Koruma Ürünleri

470

149

28

914

Zirai Mücadele Alet ve Makineleri

85

-

5

64

Tablo 11. 2015 Yılı İthalatta ve İhracatta Bitki Sağlığı Kapsamında Yapılan Analiz Sayısı (Adet)

28


3.1.3.2. Bitki koruma ürünlerinin ithalat ve ihracat izni ile ilgili faaliyetler

3.1.3.3. Çıkarılan veya yenilenen standart ilaç deneme metodu (SİDM)

Bitki koruma ürünleri ve hammaddelerinin ithalatında bü-

rokrasinin azaltılması, düzenlenen belgelerin güvenilirliği-

nin sağlanması, işlemlerin elektronik ortamda hızlı bir şe-

kilde gerçekleşmesi ve evrak kullanımının sonlandırılması

amacıyla Bakanlığımızca, 17.03.2015 tarihi itibarıyla

“Gümrük İşlemlerinde Tek Pencere Programı” na geçilerek

uygulamaya başlanmıştır.

Bu uygulamayla bitki koruma ürünlerine ve bu ürünlerin

imalinde kullanılan hammaddelerin ithaline Tek Pencere

Programı üzerinden e-belge olarak izin verilmektedir.

İhtiyaç duyulan konularda veya talepler doğrul-

tusunda yeni Standart İlaç Deneme Metotlarının

(SİDM) hazırlanması ve mevcut SİDM’da revizyon

yapılması ile ilgili yapılan iş ve işlemler yandaki

tabloda verilmiştir.

• Ülkemizde Turunçgil üretimi yapılan alanların biyolo-

jik mücadele için çok geniş bir ekosisteme sahip olması

nedeniyle doğal dengeyi bozmayacak seçici ve çevre

dostu bitki koruma ürünlerinin kullanılmasının gerekliliği

dikkate alınarak Bakanlığımızca yapılan değerlendirme

sonucunda daha önce turunçgilde kullanılmak üzere tav-

siye almış olan bitki koruma ürünlerinin turunçgil üretim

alanlarında standart ilaç deneme metodunda belirtilen

esaslara göre faydalılara karşı yan etki denemesinin ya-

pılması zorunluluğu getirilmiştir.

• Yan etki denemesi yapılacak aktif maddelerle ilgili

olarak, bugüne kadar yapılan çalışmalarda önce toksik

olanlar, daha sonra toksik olmayanlar dikkate alınarak;

2015-2016 yıllarını kapsayan 2 yıllık bir planlama ya-

pılmıştır.

• Yan etki denemelerinin 3 adet üniversite 1 adet Enstitü

tarafından yapılması planlanmıştır. 2015 yılı için yapılan

planlama başarıyla gerçekleştirilmiştir. Sonuçların Bakan-

lığımıza gönderilmesinden sonra gerekli değerlendirme-

lerde bulunularak uygun bulunan ürünlerin etiketlerinde

turunçgil tavsiyesinin bulunmasına müsaade edilecektir.

Turunçgillerde kullanılan bitki koruma ürünleri (insektisitler) ile ilgili yan etki çalışmaları:

2015 yılında ithalat izinleri ile ilgili çalışmalara ait bilgiler

aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bu kapsamda 31.12.2015

tarihi itibariyle toplam 3.171 adet BKÜ ile 2.784 adet

BKÜ hammaddesine ithalat izni verilmiştir (Tablo 12).

Tablo 12. 2015 Yılı İthalat ve İhracat İzinleri

Tablo 13. Standart İlaç Deneme Metotlarının Durumu

Toplam

Bitki Koruma Ürünü (adet)

2864

266

37

3.171

Hammadde (adet)

2716

23

45

2784

Yeni

Gözden geçirilen

Toplam

Entomoloji

3

-

3

Fitopatoloji

-

1

1

Herboloji

1

-

1

29

Ruhsatlı Pestisitlerin Biyolojik Etkinliklerinin Değerlendirilmesi Projesi:

• Ülkemizde ruhsatlı bitki koruma ürünlerinin biyolojik

etkinliklerinin yeniden gözden geçirilmesi ve araştırma

kuruluşlarında çalışan teknik personelin biyolojik etkin-

lik deneme kapasitelerinin geliştirilmesi amaçları doğ-

rultusunda “Ruhsatlı Pestisitlerin Biyolojik Etkinliklerinin

Değerlendirilmesi Projesi” kapsamında Bakanlığımızca

ruhsatlandırılan bitki koruma ürünlerinin;

1- Bakanlığımıza ulaşan etkisizlik, fitotoksisite veya da-

yanıklılık şikayetleri,

2- Yaşanan kalıntı problemleri,

3- Ülkemizde ruhsatlandırılma tarihi,

dikkate alınarak zararlı organizmalar üzerindeki biyo-

lojik etkinliklerinin kontrol edilmesi amacıyla 2014 yılın-

da proje başlatılmıştır.

Söz konusu proje kapsamında 2015 yılında 10 adet

Enstitü tarafından 48 adet bitki koruma ürünü ile ilgili

çalışmalar yürütülmüştür

Bitki ve bitkisel ürünlerde bitki koruma ürünlerinin uzman

kişilerce önerilmesi, uygulanması ve gerekli kayıtların tutu-

larak, güvenilir gıda üretimi ve izlenebilirliğin sağlanması

amacı ile “Bitki Koruma Ürünlerinin Önerilmesi, Uygulan-

ması ve Kayıt İşlemleri Hakkında Yönetmelik” 03 Aralık

2014 tarih ve 29194 Sayılı Resmi Gazetede yayımlana-

rak 01 Şubat 2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Bitki koruma ürünlerinin tavsiye dışı satış ve kullanımının önlenebil-

mesi için, bitki koruma ürünleri bayi veya toptancılarının kalite ve

standartlarının yükseltilmesi amacıyla, bayi veya toptancı olacak-

lara sınav mecburiyeti bulunmaktadır. 13 Haziran 2015 tarihinde

yapılan sınava 6.910 kişi katılmış, 379 kişi 100 tam puan üzerin-

den 70 ve üzeri puan alarak başarılı olmuştur.

3.1.3.4. Bitki koruma ürünlerinin önerilmesi, uygulanması ve kaydedilmesi

3.1.3.5. Bitki koruma ürünleri bayi veya toptancılık sınavı

Reçete Yazma

Yetkili Sayısı

16.793

Yetkili Uygulayıcı Sayısı /

Denetlenen (I. Dönem)

380.851 / 12.351

Sayısı / Denetlenen (I. Dönem)

82.997 / 28.875

Tablo 14. BKÜ Yetkilisi ve ÜKD Durum Tablosu

30


Bitki sağlığı standartları (ISPMs) ile ilgili çalışmalar

Zararlı risk analizi çalışmaları

Bu çerçevede şu ana kadar 10 adet ISPM Türkçe’ye çevrilerek Bakanlık web sayfasında “http://www.tarim.gov.tr/

Konu/940” yayınlanmıştır.

ISPM 1 - Uluslararası Ticarette Bitkilerin Korunması ve Bitki Sağlığı Tedbirlerinin Uygulanmasına İlişkin Bitki Sağlığı

İlkeleri

ISPM 4 - Zararlı Organizmadan Ari Alanların Oluşturulmasına İlişkin Gereklilikler

ISPM 5 - Bitki Sağlığı Terimleri Sözlüğü

ISPM 6 - Gözetim Hakkında Rehber

ISPM 8 - Bir Alandaki Zararlı Organizma Durumunun Belirlenmesi

ISPM 18 - Işınlamanın Bitki Sağlığı Tedbiri Olarak Kullanılması Hakkında Rehber

ISPM 19 - Düzenlenmiş Zararlı Organizmalar Hakkında Rehber

ISPM 20 - Bitki Sağlığı İthalat Düzenleyici Sistem Hakkında Rehber

ISPM 24- Bitki Sağlığı Tedbirlerinde Eşdeğerliğin Belirlenmesi ve Tanınması Hakkında Rehber

ISPM 26 - Meyve Sineklerine (Tephritidae) İlişkin Zararlıdan Ari Alan Tesis Edilmesi

ISPM 31 - Sevkiyat Örnekleme Yöntemleri

Bitkisel ürün ihracat ve ithalatının mümkün olabilmesi için bu ürünlerin ticaretinde taraflar için herhangi bir bitki sağlığı

riski olmadığı veya böyle bir risk var ise nasıl yönetileceğinin belirlenmesi için “Zararlı Risk Analizi (ZRA)” çalışmaların

yapılması ve bitirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmalar Uluslararası Bitki Sağlığı Sözleşmesi (IPPC) ve bölgesel bitki koru-

ma örgütü EPPO’nun belirlediği standart metotlar ve güncel bilimsel verilere göre yürütülmektedir.

Genel Müdürlüğümüzde bu amaçla “Zararlı Risk Analizi ve Değerlendirme” birimi kurulmuş ve ülke ihracatını artırmak

için ihtiyaç duyulan risk analiz çalışmaları yapılmaktadır.

Şimdiye kadar; ithalata yönelik 37 ülkeden 14 ürün için ZRA istenmiş ve değerlendirilmiş olup, ilave bilgiler istenmiş-

tir. İhracata yönelik ise 21 ülkeye ait 27 ürün için ZRA raporu hazırlanarak gönderilmiştir. Daha önce ihracatımızın

olmadığı 2 ülkeye ait 7 sebze tohumunda ihracatın önü açılmıştır.

3.1.4. Mevzuat Geliştirme ve Uluslararası İlişkiler

3.1.4.1. Mevzuat geliştirme

3.1.4.2. Uluslararası ilişkiler

Tablo 15. 2015 Yılında Yayımlanmış Mevzuat

Mevzuat cinsi

Yönetmelikler

Toplam

Yeni Çıkarılan

1

1

1

1

31

3.1.5. Eğitim ve Yayım Faaliyetleri

3.1.5.1. Eğitim faaliyetleri

a) Teknik Personel Eğitimleri

Sertifikalı Eğitim Modeli: Entegre mücadele talimatı bulunan konularda 5+5 gün olmak üzere iki ayrı dönem halinde

10 gün süreli eğitimlerdir. Eğitim sonunda sınav yapılarak başarılı olanlara sertifika verilmektedir. Bu çerçevede ilk

sertifikalı eğitimin uygulandığı 2012 yılından beri 4 yıl içerisinde 956 kişiye eğitim verilmiş ve başarılı olan 853 Teknik

personele “Entegre Mücadele Sertifikası” verilmiştir.

Kısa süreli eğitimler: İhtiyaç duyulan bitki sağlığı konularında 2-3 gün süreli eğitimlerdir. Son 4 yılda süne mücadelesi

dahil 5.386 kişiye hizmetiçi eğitim verilmiştir.

Son dört yılda sertifikalı ve kısa süreli eğitimlerde toplam 6.342 kişiye eğitim verilmiştir.

b) Çiftçi Eğitimleri

c) Bitki koruma ürünleri Bakanlık-Sektör Bilgilendirme Toplantısı

Bitki sağlığı çiftçi eğitimleri çiftçi tarla okulları ve çiftçi toplantıları şeklinde yapılmaktadır.

Çiftçi tarla okulları; aynı yöreden aynı ürünü yetiştiren çift-

çi grubuna yönelik, zararlının biyolojik dönemi, bitkinin

fenolojik dönemi ve mücadele dönemleri dikkate alına-

rak, en az iki uzman eşliğinde, arazi üzerinde entegre

mücadele prensiplerinin uygulamalı olarak öğretilmesine

dayanan eğitimlerdir. İlk uygulama yılı 2013 yılından beri

24.099 çiftçiye eğitim verilmiştir.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda ve Kontrol

Genel Müdürlüğü tarafından, Bakanlık temsilcileri, Tarım

İlaçları Sanayici, İthalatçı ve Temsilcileri Derneği (TİSİT) ve

Zirai Mücadele İlaçları Üreticileri Derneği (ZİMİT) yetkili-

leri ile bitki koruma ürünleri konusunda faaliyet gösteren

100 civarında firma temsilcisinin katılımı ile 27-28 Nisan

2015 tarihlerinde Antalya’da “Bitki Koruma Ürünleri Ba-

kanlık-Sektör Bilgilendirme Toplantısı” düzenlenmiştir.

32


3.1.6. Denetim ve Kontrol Faaliyetleri

3.1.6.1. Hasat öncesi pestisit denetimi

3.1.5.2. Yayım faaliyetleri

Bitki sağlığı çalışmalarının mevzuat çerçevesinde, zirai mücadele teknik tali-

matları ve entegre mücadele ilkeleri doğrultusunda yürütülmesini sağlamak,

biyolojik ve biyoteknik mücadeleyi yaygınlaştırmak ve bitki koruma ürünü

kalıntısını önleyerek bitkisel ürün ticaretini kolaylaştırmak amacıyla Bakanlı-

ğımızca bitki sağlığı yayın çalışmalarına büyük önem verilmektedir.

Taze meyve ve sebzede tarladan sofraya güvenilir gıda

temini ve hatalı pestisit kullanımının önlenmesi amacıyla

81 ilde, 26 üründe risk esasına göre örtüaltı, bağ, bahçe

ve tarla gibi üretim alanlarında yürütülmektedir. Denetim

sonunda olumsuzluk tespit edilen ürünlere imha veya ha-

sadı geciktirme, sahiplerine ise idari para cezası uygu-

lanmaktadır.

Hasat Öncesi Kalıntı Denetimi ile taze meyve sebzede

pestisit kullanımının yerinde denetlemeleri yapılmış, iç tü-

ketim ve ihracatta yaşadığımız olumsuzluklarda önemli

oranda azalma görülmüştür.

2013 yılında meyve ve sebzede kalıntı oranı % 39, ih-

racatta AB’den alınan bildirim sayısı % 34 azalmıştır. En

önemli ihraç ürünümüz olan domateste ihracat aşamasın-

da AB tarafından istenen kalıntı analizi zorunluluğu Ekim

2013 tarihi itibariyle kaldırılmıştır. 2014 yılında piyasa

denetimlerinde kalıntı oranı % 17 azalmıştır. 2015 yılın-

da Rusya’ya ihraç edilen ürünlerin analizleri % 100 den

% 5-40 ’a düşürülmüştür.

Tablo 16. 2015 Yılı Bitki Sağlığı ve Karantina Eğitimleri

Tablo 17. Yıllara Göre Bitki Sağlığı Yayım Çalışmaları

33

Bilgilendirme toplantısı

Toplantılar

Fumigasyon operatör kursu

Bilgilendirme toplantısı (Gümrük Muayene ve Muhafaza Memurlarına)

Toplam

Konu Sayısı

30

54

1

3

11

7

1

1

10

1

1

1

1

122

41

8.000

9

3

13

7

2

7

1

4

1

5

8

8.101

2.503

213.986

236

2

560

197

160

140

296

128

20

83

236

218.547

Yıllar

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Kitap (adet)

12.000

48.000

6.000

8.000

-

9.000

Kitapçık (adet)

600.000

750.000

2.000

5.000

500.000

-

70.000

250.000

211.000

55.000

215.000

-

Liflet (adet)

150.000

500.000

710.000

145.000

410.000

270.000

Film (adet)

200

5.500

-

-

1.000

5.000

Tablo 18. 2015 Yılı Hasat Öncesi Kalıntı Denetim Grupları

Tablo 19. BKÜ ve Makineleri Denetim Grupları

Tablo 20. Isıl İşlem Fırınları (ISPM 15) Denetim Grupları

Tablo 21. Bitki Pasaportu Uygulama ve Denetimleri

Denetim grubuMeyve

Sebze

56

62

44

2.398

3.146

2.312

Numune Sayısı2.398

3.146

2.312

3.1.6.2. Bitki koruma ürünü ve makineleri ile ilgili kontrol ve denetimler

3.1.6.3. Isıl işlem fırınları (ISPM 15) denetimleri

3.1.6.4. Bitki pasaportu denetimleri

2015 yılında bitki koruma ürünlerinin ve makinelerinin üretildiği ve satıldığı yerler ile piyasada bulunan ürünler de-

netlenmiştir. Bu kapsamda bayilerin tamamı, piyasada bulunan bitki koruma ürünlerinin % 50’si ve üretim yerlerinin %

100’ü denetlenmiştir. Yapılan denetimler (Tablo 19)’de verilmiştir.

*Kasım 2015 itibariyle

Denetim grubuBKÜ

BKÜ Makine

Fabrika Sayısı73

154

Denetim Sayısı73

154

Bayii Sayısı6786

4778

Denetim Sayısı6786

4778

Ürün Sayısı5355

822

Denetim Sayısı914

64

Denetim grubu

Toplam

13

55

55

20

582

582

Denetim Sayısı20

1144

1164

Uygulama 81

Operatör Sayısı (adet)6.271

Yıllık Denetim Sayısı (adet)11.338

Bitki Pasaportu Uygulama ve Denetimleri

10

Tutarı TL40.120,11

34


3.2. Hayvan Sağlığı Faaliyetleri

3.2.1. Hayvan Hastalıkları ve Zararlıları ile Mücadele Faaliyetleri3.2.1.1. Sağlık taramaları3.2.1.2. Hayvan hastalıkları ile mücadele3.2.1.3. Kene mücadelesi 3.2.1.4. Hayvan hareketleri ve kimliklendirme3.2.1.5. Ruhsatlandırılan kuluçkahane ve damızlık kanatlı işletmeler3.2.1.6. Veteriner laboratuvar hizmetleri ve ruhsatlandırma3.2.1.7. Tazminatlar3.2.1.8. Desteklemeler

3.2.2. Ülkeye Giriş ve İhracat Kontrolleri 3.2.2.1. Ülkeye giriş kontrolleri3.2.2.2. İhracat kontrolleri3.2.2.3. Desteklemeler

3.2.3. Veteriner Sağlık Ürünleri ve Halk Sağlığı Faaliyetleri3.2.3.1. Veteriner tıbbi ürünler için iyi üretim uygulamaları (GMP) 3.2.3.2. Pazarlama izin sistemi 3.2.3.3. Temsilci veteriner ecza depoları ve veteriner ecza depolar ile ilgili Faaliyetler3.2.3.4. Satış ve iştigal izinleri, tıbbi ürün takibi ve farmakovijilans faaliyetleri3.2.3.5. Veteriner halk sağlığı ile ilgili faaliyetler3.2.3.6. Projeler 3.2.4. Mevzuat Geliştirme ve Uluslararası İlişkiler 3.2.4.1. Mevzuat geliştirme

3.2.5. Eğitim ve Yayım Faaliyetleri 3.2.5.1. Eğitim faaliyetleri3.2.5.2. Yayım faaliyetleri

3.2.6. Denetim ve Kontrol Faaliyetleri3.2.6.1. Antimikrobiyal direnç izleme faaliyetleri 3.2.6.2. Veteriner tıbbi ürün denetim faaliyetleri 3.2.6.3. Hayvansal yan ürün işletmeleri ile ilgili kontrol ve denetim faaliyetleri3.2.6.4. Sınırlardan kaçak hayvan ve hayvansal ürün girişinin engellenmesi

35

3.2. Hayvan Sağlığı Faaliyetleri

3.2.1. Hayvan hastalıkları ve zararlıları ile mücadele faaliyetleri

3.2.1.1. Sağlık taramaları

3.2.1.2. Hayvan hastalıkları ile mücadele

İl/İlçe Müdürlüklerimizde görevli veteriner hekimler ta-

rafından mahallinde ihbarı mecburi hayvan hastalıkları

yönünden klinik izleme yapılmakta, şüpheli durumlarda

alınan numuneler Veteriner Enstitü Müdürlüklerine gönde-

rilerek analiz ettirilmekte ve alınan sonuçlara göre uygu-

lama yapılmaktadır.

İhbarı mecburi bir hastalığın ortaya çıkması veya ortaya

çıkma şüphesinin varlığı halinde, hastalığın yayılmasının

önlenmesi için koruma ve gözetim bölgeleri oluşturulmak-

ta, hastalıkla ilgili epidemiyolojik araştırma yapılmakta,

gerekli görülmesi halinde hayvanlar itlaf ve imha edil-

mekte ve hayvanların hareketlerinin kısıtlanması veya ya-

saklanması amacıyla kordon oluşturulmaktadır. Yapılan

Genel Müdürlüğümüzce “korunma tedaviden daha ko-

lay ve ucuzdur” prensibi ile her yıl ülkemizde görülen

ihbarı zorunlu hastalıklara karşı mücadele programları

oluşturulmaktadır. Bu programlar çerçevesinde aşılama,

kordon, karantina, temizlik ve dezenfeksiyon çalışmaları

yapılmakta ve gerekli durumlarda hayvan ve hayvansal

ürünlerin hareketleri kısıtlanmaktadır.

Ülkemiz hayvan sağlığı, hayvan kimliklendirme ve hare-

ketlerinin kontrolü ile hayvan refahı konularını kapsayan

veteriner hizmetlerinin 15 yıllık stratejisinin belirlenmesi

için 2.400.000 Euro bütçeli ve 24 ay süreli “Veteriner

Hizmetleri Strateji Belgesinin Hazırlanması İçin Teknik

Yardım Projesi” 5 Mart 2014 tarihinde başlatılmıştır. Altı

aylık uzatma süresi ile birlikte projenin Eylül 2016 tarihin-

de bitirilmesi planlanmaktadır.

Projenin genel amacı, içerdiği 3 başlık için 5’er yıllık 3

dönem halinde, kısa, orta ve uzun dönemde gerçekleş-

tirilecek faaliyetlerin stratejik planlamasının yapılmasıdır.

Bunun yanı sıra; paydaşların farkındalığının arttırılması,

iletişim stratejilerinin belirlenmesi, hayvan sağlığı ve re-

fahının geliştirilmesi, hastalıklarla etkin mücadele için

gerekli bütçenin belirlenmesi ve ülkemizin Avrupa Birliği

üyeliği yolundaki hayvan hastalıkları eradikasyon planları

ile ilgili kapanış kriterlerinin karşılaması amaçlanmıştır.

Bakanlığımıza bağlı Veteriner Kontrol Enstitü Müdürlükle-

rinde üretimleri yapılan ve Ülkemiz hayvan sağlığı alanın-

da kullanılan tüm aşıların uluslararası standartlarda (GMP

–İyi üretim uygulamaları) üretiminin yapıldığı bir tesis kura-

rak Ülkemiz hayvan sağlığı şartlarını uluslararası standart-

lara ulaştırmak amacı ile Ankara’ da kurulmak üzere “Aşı

Üretim Merkezi Kurulması Projesi” hazırlanmıştır.

Proje kapsamında 2016 yılında inşaat faaliyetlerine baş-

lanması planlanmaktadır.

sağlık taramaları ile hastalıkların yayılmasının önlenmesi

ve oluşacak ekonomik kayıpların engellenmesi amaçlan-

maktadır.

Genel Müdürlüğümüzce sürdürülen sağlık taramaları ile

hayvan hastalıkları erken teşhis edilmekte, hastalıkların er-

ken teşhis edilmesi insan ve hayvan sağlığının korunması

açısından büyük önem arz etmektedir (Tablo 22).

Tablo 22. Yıllara Göre Sağlık Taramaları

Yıllar2014

2015

70.723.060

75.610.124

36


3.2.1.2.1. Şap hastalığı ile mücadele

3.2.1.2.2. Kuduz hastalığı ile mücadele

Şap hastalığına yönelik olarak “Risk Bazlı Stratejik Plan”

hazırlanmış ve 2014 yılı Ocak ayından itibaren uygula-

maya konulmuştur. Plan çerçevesinde yürütülen çalışmalar

ile Trakya’nın aşılı ariliğinin sürdürülmesi, Anadolu’da ise

Marmara ve Ege bölgesinden başlayarak kademeli ola-

rak Ülkenin tamamında aşılı ariliğin sağlanması hedeflen-

miştir.

Şap Enstitüsü Müdürlüğünün aşı üretim kapasitesi yıllık 14

milyon trivalan dozdan, 30 milyon trivalan doza çıka-

rılmıştır. Ayrıca aşı içerisindeki antijen miktarı arttırılarak

koruyucu doz değeri 3PD50’den 6PD50’ye çıkarılmış,

böylece aşının kalitesi arttırılarak hastalıkla mücadelede

etkinlik sağlanmıştır.

Kuduz hastalığı ile mücadele hem yaban hayatında hem

de sahipli ya da sahipsiz kedi ve köpeklerin aşılanması

yolu ile sürdürülmektedir

Genel bütçe imkanları ile temin edilen kuduz aşıları, sa-

hipli kedi ve köpeklere de aşı ücreti alınmadan uygulan-

maktadır (Tablo 24).

Yaban hayatında görülen kuduz hastalığı ile de müca-

dele etmek amacıyla 2014 yılından itibaren “Türkiye’de

Kuduza Karşı Ağızdan Aşılama Projesi” uygulanmaya

başlamıştır.

Proje kapsamında yaban hayatı kaynaklı kuduz hasta-

lığının yoğun olarak görüldüğü 105.000 km2 alanda

2014 yılından başlayarak 3 yıl süre ile havadan aşılama

çalışması yürütülmektedir. Her aşılama kampanyasında

1.890.000 adet oral aşı atılacak olup 2014 ve 2015

yılları aşı atım çalışmaları tamamlanmıştır.

Şap Enstitüsü tarafından genel

bütçe imkanları ile üretilen şap aşıları hayvan sahiplerin-

den aşı ücreti alınmadan uygulanmaktadır.

Tablo 24. Parenteral Kuduz Aşılama Sayıları

Tablo 23. Yıllara Göre Aşılama Sayıları

Yıl

2014

2015

Yıl2014

2015

37

3.2.1.2.3 Brusella hastalığı ile mücadele

3.2.1.2.4. Koyun Keçi Vebası hastalığı ile mücadele

3.2.1.2.5. Yalancı Tavuk Vebası hastalığı ile mücadele

Brusella hastalığı ile mücadele konjuktival aşı kullanılarak

sürdürülmektedir. Aşılar Pendik Veteriner Kontrol Enstitü

Müdürlüğü tarafından üretilmekte olup, ihtiyaç duyuldu-

ğunda Genel Müdürlüğümüz bütçe imkanları dahilinde

aşı satın alınmaktadır. Aşılar yetiştiricilerden aşı ücreti alın-

madan uygulanmaktadır.

Hastalıkla mücadele amacı ile aşılamanın yanında atık

yapan hayvanlarda izlenmektedir. Hayvanlardan alınan

atık ve svap örneklerinde yapılan testler sonucunda has-

talık tespit edilen hayvanlar tazminatlı olarak kesime sevk

edilmektedir.

Son yıllarda yapılan çalışmalar ile Brusella hastalığında

önemli düşüşler gözlenmiş olup, hastalıkla mücadelede

aşılama çalışmaları yapılmaktadır.

Bakanlığımız Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü

Müdürlüğü tarafından üretilen PPR aşıları Ülkemiz genelin-

de yetiştiricilerden aşı ücreti alınmadan koyun ve keçilere

uygulanmıştır.

Aşılama programı kapsamında yeni doğan hayvanlar ile

daha önce aşılanmamış ergin hayvanlar aşılanmıştır (Tab-

lo 27).

Genel Müdürlüğümüzce yakın dönem hedefi olarak

2018 yılında Trakya’nın Koyun Keçi Vebası Hastalığın-

dan ari hale getirilmesi hedeflenmiştir.

Yalancı Tavuk Vebası hastalığı, Ülkemiz kanatlı sektö-

rünün gelişmesinin ve ihracatının önündeki en büyük

engellerden biri olup, gerek ekonomik kayıpların ön-

lenmesi ve gerekse ihracatın önünün açılması amacı ile

hastalıkla mücadele edilmektedir.

Hastalıkla mücadele stratejisi olarak, öncelikle ari böl-

gelerin oluşturulması ve daha sonra ari bölgelerin birleş-

tirilerek Ülkesel ariliğin sağlanması hedeflenmiştir.

Bu amaçla kanatlı yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıl-

dığı illerde köy tavukçuluğunda Yalancı Tavuk Vebası

hastalığı ile mücadele amacı ile bir pilot proje uygu-

lanmış olup, 2015 yılında Afyon-Başmakçı, Ankara-Ka-

zan, Balıkesir-Bandırma, Bolu-Dörtdivan, İzmir-Kemal-

paşa ve Sakarya-Kaynarca ilçelerinde 83.698 adet

köy tavuğu aşılanmıştır.

Yıl2014

2015

2.076.108

1.599.408

Yıl2014

2015

5.177.368

3.525.842

Tablo 25. Yıllara Göre Sığır Aşılama Sayıları

Tablo 26. Yıllara Göre Koyun-Keçi Aşılama Sayıları

Tablo 27. Koyun Keçi Vebası Aşılama Sayısı

Yıl2014

2015

38


3.2.1.2.6. Sığırların Nodüler Ekzantemi hastalığı ile mücadele

3.2.1.2.7. Mavidil hastalığı ile mücadele

3.2.1.3. Kene ilaçlama programı

Vektörlerle bulaşan ve çok uzak mesafelere yayılabilen

Sığırların Nodüler Ekzantemi (Afrika Hastalığı) Ülkemizde

ilk olarak 01.08.2013 tarihinde görülmüştür. Hastalığın

kontrolü için sineklerle mücadele, hasta hayvanların itlafı,

aşılama, kordon, karantina, temizlik ve dezenfeksiyon uy-

gulamaları yapılmaktadır.

Sığırların Nodüler Ekzantemi hastalığının kontrolü amacı

ile koyun keçi çiçek hastalığı aşısı güvenilir olarak uygu-

lanabilmektedir. Sığırların Nodüler Ekzantemi hastalığı ile

mücadele kapsamında 2013 yılında hastalık görülen iller

ile bu illere sınır illerimizde bulunan büyükbaş hayvanlar

2014 yılı aşılama programına alınmıştır. 2015 yılında

ise tüm iller aşı programına alınarak büyükbaş hayvan

varlığının tamamının aşılanması amaçlanmıştır (Tablo 28).

Sığırların Nodüler Ekzantemi hastalığı 2014 yılında

tazminatlı hayvan hastalıkları arasına alınmıştır. Hastalı-

Vektörlerle bulaşan Mavidil hastalığı uzun bir aradan

sonra ülkemizde yeniden 12 Ağustos 2014 tarihinde

görülmüştür. Mavidil hastalığına karşı Etlik Veteriner

Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafın-

dan aşı üretilmektedir. Mavidil hastalığının yayılmasının

engellenmesi için riskli illerde bulunan küçükbaş hayvan-

lar aşılama programına alınmış ve aşılanmıştır (Tablo

29). Aşılama ile birlikte kordon ve karantina tedbirleri

ile sivrisinek mücadelesi yapılmaktadır.

Bakanlığımız ve Sağlık Bakanlığı koordinasyonu ile yürütülen ilaçlamalar ile kene popülasyonunun azaltılması ve bu

sayede kenelerin sebep olduğu başta Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığı olmak üzere diğer hastalıkların insanlara

bulaşmasının önlenmesi hedeflenmiştir (Bkz. Tablo 30).

Etlik Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü tara-

fından başlatılan, Mavidil hastalığının kontrolü amacı

ile gebe hayvanlara uygulanabilecek inaktif aşı üretimi

çalışmaları ve söz konusu aşıların sığır ve keçilerde de

kullanılabilmesi çalışmaları devam etmektedir.

ğa yakalanan hayvanlar tazminatlı olarak itlaf ve imha

edilmektedir. Tazminat oranı 2015 yılından itibaren 4/4

oranına yükseltilmiş olup, itlaf edilen hayvan kıymet takdir-

lerinin tamamı yetiştiricilere ödenmektedir.

Tablo 28. Sığırların Nodüler Ekzantemi Aşılama Sayıları

Tablo 29. Mavidil Aşılama Sayıları

Tablo 30. 2015 Yılı Kene İlaçlama Çalışmaları

Yıl2014

2015

4.055.640

8.574.483

Yıl2014

2015

1.388.270

5.219.075

201425

194.736

3.241.555

2.095.113

201521

128.108

2.760.932

1.133.399

39

3.2.1.4. Hayvan Hareketleri ve Kimliklendirme Faaliyetleri

3.2.1.4.1. Hayvan hareketleri

3.2.1.4.2. Nakilde hayvan refahı ve satıcıların kayıt altına alınmasına ilişkin faaliyetler

Ülkemizde sığır cinsi ve koyun keçi türü hayvanlar küpe-

lenerek hayvan kayıt sistemlerinde (Türkvet ve KKKS) kayıt

altına alınmaktadır.

Sığır cinsi hayvanlar il içinde pasaportla, koyun ve keçi

türü hayvanlar nakil belgesi ile hareket etmekte, iller arası

canlı hayvan ve hayvansal ürün sevkleri resmi veteriner

hekim tarafından düzenlenen veteriner sağlık raporları ile

yapılmaktadır.

Resmi ve özel kesimhanelerden elde edilen hayvansal

ürünler resmi ya da yetkilendirilmiş veteriner hekimler tara-

fından sevk edilmektedir (Tablo 31).

Nakilde hayvan refahı kapsamın-

da gerçek ve tüzel kişi ve kuruluş-

lara ait nakil araçlarının taşıyaca-

ğı teknik ve sağlığa uygun asgari

şartlar belirlenerek, nakil sırasında

hayvanlara refakat eden bakıcılar

ile nakil araçlarının sürücülerine yeterlilik belgesi, nakil

yapan nakliyecilere yetki belgesi ve hayvan naklinde kul-

lanılan araçlara onay belgesi verilmesi ve veri tabanında

kayıt altına alınması öngörülmüştür.

Hayvan ticareti yapan satıcılar, hayvan hastalıklarının

yayılmasını engellemek ve teknik, hijyenik ve sağlıklı şart-

larda çalışmalarını sağlamak amacıyla kayıt altına alın-

maktadır.

Nakilde hayvan refahı ve satıcıların kayıt altına alınması

kapsamında yapılan belgelendirme (sertifikasyon) çalış-

maları Tablo 32’de verilmiştir.

Yurt içi hayvan ve hayvansal ürün hareketleri için düzen-

lenmesi zorunlu olan Veteriner Sağlık Raporları, hayvan

kayıt sistemleri kullanılarak düzenlenmeye başlanmış olup

yurt içi hareketler kontrol altına alınmıştır. Hareketlerin

kontrol altına alınması hayvan hastalıkları ile mücadeleye

olumlu katkı sağlamıştır.

Tablo 31. Yıllara Göre Sevk Sayıları

Tablo 32. Sertifikasyon Çalışmaları

Yıl

2014

2015

2.131.373

1.776.847

Sevk Sayısı

6.534.302

6.395.434

201419.390

18.357

11.249

22

35

2.389

201540.866

37.450

20.757

31

41

11.750

40


3.2.1.4.3. Hayvan satış yerleri

3.2.1.4.4. Kurban faaliyetleri ve Trakya’ya hayvan sevkleri

3.2.1.4.5. Trakya’ya hayvan sevkleri

Hayvanların sağlıklı ortamlarda alınıp satılmaları ve bu-

laşıcı hayvan hastalıklarının yayılmasının engellenmesi,

hayvan hareketlerinde gerekli denetim ve kontrollerin

sağlanması ve oluşan atık ve artıkların çevre ve toplum

sağlığına zarar vermesinin önlenmesi açısından hayvan

satış yerlerinin ruhsatlandırılması büyük önem arz etmek-

tedir.

Hayvanların sağlıklı ortamlarda alınıp satılmaları ve bu-

laşıcı hayvan hastalıklarının yayılmasının engellenmesi,

hayvan hareketlerinde gerekli denetim ve kontrollerin sağ-

lanması ve oluşan atık ve artıkların çevre ve toplum sağlı-

ğına zarar vermesinin önlenmesi açısından hayvan satış

yerlerinin ruhsatlandırılması büyük önem arz etmektedir.

Şap hastalığından aşılı arilik statüsüne sahip Trakya’ya;

Bakanlığımızca yayımlanan ve tüm kamuoyuna duyurulan

2010/7 ve 2010/13 sayılı Genelgelerde belirtilen şart-

ları sağlayan hayvanlar sevk edilmektedir.

Hayvanların en az 3 ay sevk edilecekleri işletmelerde bu-

lunmaları, 1 ay karantina altına alınmaları, bu süre içinde

yarıçapı 10 km’lik çevre alanında şap hastalığı görülme-

mesi ve Şap Enstitüsü tarafından yapılan testte hastalık

bulaştırma riskini taşımadıklarının tespit edilmesi durumun-

da söz konusu hayvanların Trakya’ya sevkine izin veril-

mektedir. 2015 yılı Kurban Bayramında 16.143 adet

sığır cinsi hayvan, 8.596 adet koyun ve keçi türü hayvan

Anadolu’dan Trakya’ya geçmek üzere onay almıştır.

2015 yılında 9 adedi hayvan pazarı bir adedi canlı

hayvan borsası niteliğinde toplam 10 adet hayvan satış

yeri ruhsatlandırılmıştır. Bununla birlikte ülkemizde 113

adedi hayvan pazarı, 15 adedi canlı hayvan borsası

niteliğinde toplam 128 adet ruhsatlı hayvan satış yeri

faaliyetlerini sürdürmektedir. Ruhsatlı hayvan satış yeri

bulunmayan illerde hayvan pazarı veya canlı hayvan

borsası kurulması ve bunların sayısının artırılması konu-

sunda yapılan çalışmalar devam etmektedir.

Tablo 33. Kurbanda Kesilen Hayvan Sayıları

2014

884.737

2.557.017

2015

867.652

2.716.336

41

3.2.1.4.6 Kimliklendirme faaliyetleri

3.2.1.5. Ruhsatlandırılan kuluçkahane ve damızlık kanatlı işletmeleri

Ülkemizde sığır cinsi ve koyun keçi türü hayvanların, hay-

van hareketlerinin ve hayvan hastalıklarının daha etkin

kontrolünün sağlanması, ülkesel ya da bölgesel eradikas-

yon programlarının etkin yürütülmesinin desteklenmesi, il-

gili birimlerce gerekli sağlık, ıslah, istatistik ve destekleme

ödemeleri kayıtlarının daha düzenli tutulması ve değerlen-

dirilmesi amacıyla plastik kulak küpeleriyle tanımlanarak

AB’ye uyumlu hayvan kayıt sistemleriyle kayıt altına alın-

maktadır. Sığır cinsi hayvanlar Türkvet veri tabanına, ko-

yun ve keçi türü hayvanlar ise Koyun Keçi Kayıt Sistemi’ne

(KKKS) kaydedilmektedir (Tablo 34).

Genel Müdürlüğümüzce yürütülmekte olan Koyun ve Keçi-

lerin Elektronik Olarak Kimliklendirilmesi ve Kaydı Projesi

kapsamında 31.121.086 adet elektronik kulak küpesi te-

min edilmiş ve İl Müdürlüklerine dağıtılmıştır. Yine bu pro-

je kapsamında 6.263 adet el terminali (okuyucu) ihalesi

gerçekleştirilmiş olup kabul işlemlerini müteakip İl Müdür-

Kanatlı sektörüne kaliteli ve sağlıklı materyal temin ederek ka-

natlı sektörünün sürdürülebilirliğini sağlamak amacı ile Kuluçka-

hane ve Damızlık Kanatlı İşletmeleri 6 aylık aralıklarla Genel

Müdürlüğümüzce belirlenen hastalıklar açısından sağlık kont-

rolleri yapılmakta ve sertifikalandırılmaktadır. Rutin sağlık kont-

rolleri yapılarak sertifikalandırılmamış işletmelerden kuluçkalık

yumurta ve civciv çıkışına izin verilmemekte ve imha edilmekte-

dir. 2015 yılı içerisinde faaliyette bulunan 341 Damızlık Ka-

natlı İşletmesi ve 80 Kuluçkahanenin sağlık kontrolleri yapılarak

sertifikalandırılmıştır.

lüklerine dağıtımı yapılacak ve elektronik küpeleme uygu-

laması başlatılacaktır. Elektronik küpe yeni doğan kuzu ve

oğlaklara uygulanacaktır. Proje kapsamında eğiticilerin

eğitimi yapılacaktır.

Tablo 34. Yıllara Göre Kaydedilen Hayvan Sayıları

Yıl

2014

2015

6.739.587

4.501.566

Kaydedilen Hayvan Sayısı

19.971.173

13.927.148

42


3.2.1.6. Veteriner laboratuvar hizmetleri ve ruhsatlandırma

3.2.1.6.1. Laboratuvarların akreditasyonu

3.2.1.6.2. OIE (Dünya Hayvan Sağlığı Teşkilatı) eşleştirme projeleri

3.2.1.6.3. Teşhiste metot birliği

Bakanlığımıza bağlı Veteriner Kontrol Enstitülerinin tama-

mı TS EN ISO/IEC 17025:2012 standardına göre farklı

sayıda metot ile akreditasyonlarını tamamlamışlardır. Ak-

redite olunan metot sayısı her yıl artmakta olup 2015 yılı

itibarı ile toplam 234 adet metotta akreditasyon sağlan-

mıştır (Tablo 35).

Etlik Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitü Müdürlü-

ğü, kuduz antikor titre tayininde (Floresan Antikor Virus

Nötralizasyon testi) 998/2003 EC Direktifine göre

ve At Hastalıklarının teşhis metotlarında AB nin referans

laboratuvarı olan “Agence Nationale de SecuriteSani-

Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsü Müdürlüğü tarafın-

dan, Brucella ile ilgili, İngiltere “Veterinary Laboratories

Agency” (VLA) Enstitüsü ile yapılan OIE Eşleştirme Projesi

sonlandırılmış ve Brucella hastalığı ile ilgili OIE Bölge Re-

ferans Laboratuvar olunması için başvuruda bulunulmuştur.

Contagios Bovine Pleuropneumoni hastalığı ile ilgili ola-

rak İtalya,” Istituto Zooprofilattico Sperimentaledell’Ab-

ruzzo e del Molise” (IZSAM) Enstitüsü ile OIE Eşleştirme

Projesi başlatılmıştır.

2014 yılında ülkemizdeki veteriner teşhis ve analiz la-

boratuvarları tarafından yapılan analizlerde kullanılan

uluslararası teşhis metotlarının güncellenmesi ve metot bir-

likteliğinin sağlanması amacıyla, Bakanlığımız yetkilileri,

Veteriner Fakültesi Öğretim Üyeleri ve Enstitü Uzmanları

tarafından, Bakteriyoloji, Viroloji, Parazitoloji, Patoloji,

Farmakoloji, Toksikoloji ve Kanatlı Hastalıkları konula-

rında oluşturulan “Bilim Heyeti” vasıtası ile ayrı ayrı her

test metodu için Standart Operasyon Prosedürleri (SOP)

hazırlanarak 6 ciltlik “Teşhiste Metot Birliği” kitabı yayın-

lanmıştır. Enstitüler, Üniversiteler ve Özel Laboratuvarlar

tarafından yapılan teşhis ve analizlerde, Teşhiste Metot

Birliği Kitabında yayımlanan metotlar kullanılmaktadır.

Bilimsel komite üyeleri belli zamanlarda bir araya gelip,

yaşanan gelişmeler çerçevesinde yeni geliştirilen metotlar

mevcut kitaba ilave edilerek kitabın güncellemeleri yapıl-

maktadır. Yeni geliştirilen veya ilk defa uygulanacak bir

metot Standart Operasyon Prosedürü oluşturulup bilimsel

komitenin onayından geçtikten sonra kullanılmaktadır.

Etlik Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitü Müdür-

lüğünde, Kuduz Teşhis Laboratuvarı, Almanya Friedrich

Loeffler Enstitüsü (FLI) ile OIE Eşleştirme Projesi yapılmış ve

proje faaliyetleri son aşamaya gelmiştir. Ayrıca, Batı Nil

Virusu ile ilgili, İtalya Isituto Zooprofilattico Sperimentale-

dell’Abruzzo e del Molise (IZSAM) arasında OIE Eşleştir-

me Projesi başlatılmıştır.

taire de L’alimentation, de L’environnement et dutravail”

(ANSES)’den, doping analizleri “Association of Official

Racing Chemist” (AORC)’den ve genetik analizler ise “In-

ternational Society for Animal Genetics” (ISAG)’den ulus-

lararası akreditasyon almıştır.Tablo 35. Enstitülerin Akredite Metot Sayısı

Akredite Metot Sayısı71

44

42

13

30

8

14

12

43

3.2.1.6.4. Analizler

3.2.1.7. Tazminatlar

3.2.1.8 . Desteklemeler

3.2.1.6.5. Ruhsatlandırma faaliyetleri

Veteriner Kontrol Enstitüleri tarafından, hayvan hastalıkları

teşhis ve analiz faaliyetlerinde, ihbari mecburi hastalıklar

ile klinik ve otopsi bulgularıyla teşhis edilemeyen hasta-

lıklar, klinik olarak teşhis edilen ancak laboratuvar teyidi

amacıyla gönderilen numuneler ile ölüm sebebinin tespiti

amacıyla ücretsiz olarak teşhis ve analizleri yapılmakta-

dır. 2014 yılında Bakanlığımıza bağlı Veteriner Kontrol

Enstitü Müdürlüklerinde, 629.954 numunede 1.750.043

analiz yapılmıştır.

Bakanlığımızca yayımlanan Hayvan Hastalıklarında

Tazminat Yönetmeliği ile belirlenen hastalıklara yakala-

nan hayvanların sahiplerine, aşı serum uygulaması ne-

deni ile ölen hayvanların sahiplerine, hayvan hastalıkları

nedeni ile imha edilen hayvansal ürünlerin, yem, madde

ve malzemeleri ödenmektedir (Tablo 36).

Programlı aşılamalarda görevlendirilen serbest veteriner hekimlere ve hastalıktan ari işletme sertifikası verilen çiftliklere

destekleme ödenmektedir (Tablo 37 ve 38).

*2015 yılı destekleme ve tazminat ödemelerine ilişkin rakamlar 11.01.2016 Tarihine kadar Genel Müdürlüğe intikal eden ve gerçekleşen ödemelerdir. Ari İşletme ve hayvan sayıları 11.01.2016 tarihi itibari ile Genel Müdürlüğümüze ulaşan ve-rilere dayanılarak hazırlanmıştır. Ari işletme destekleme tutarına Onaylı Süt Çiftliği Desteklemesi de dahildir.

5996 sayılı Kanunun “Veteriner Hizmetleri İle İlgili Faaliyet Onayları” başlıklı 11. Maddesine göre, 2015 yılında;

587 muayenehane, 5 poliklinik, 8 hayvan hastanesi, 3 Veteriner Teşhis ve Analiz Laboratuvarı, 9 Deney Hayvanı

kuruluşu ruhsatlandırılmıştır.

Hayvan Hastalıkları

Koyun Keçi Brusellozu

Kuduz

201439.514.454

2.083.573

56.604

3.667.309

7.623.767

737.470

201438.336.248,83

1.570.042,10

51.016,29

6.353.620

12.658.019

1.093.649

Ödenen Tazminat Miktarı(TL)

Tablo 36. Hayvan Hastalıkları Tazminat Ödemeleri

Tablo 37. Serbest Veteriner Hekimlere Ödenen Aşılama Destekleme Ödemeleri

Tablo 38. Hastalıktan Ari İşletme ve Hayvan Sayıları

Yıl2014

2015

Hayvan Sayısı153.522

179.196

Destekleme Miktarı (TL)49.704.834

57.812.937,50

Yıl2014

2015

Serbest Veteriner Hekim Sayısı341

326

Ödenen Miktar* (TL)1.149.385

1.014.308,76 *

44


3.2.2. Ülkeye Giriş ve İhracat Kontrolleri

3.2.2.1. Ülkeye giriş kontrolleri

Hayvan, hayvansal ürün ve hayvan hastalıklarını bulaştır-

ma riski bulunan bitkisel ürünlerin veteriner kontrolleri ülke

girişinde yapılmaktadır. Bu amaçla kurulmuş olan 7 kara,

11 deniz limanı ve 5 havalimanı sınır kapısında olmak

üzere 23 adet Veteriner Sınır Kontrol Noktası Müdürlü-

ğü bulunmaktadır. 2015 yılında gerçekleştirilen veteriner

kontrollerine ilişkin veriler Tablo 39 ‘de yer almaktadır.

Hayvan ve hayvansal ürün ithalatına,

Bakanlığımızca belirlenen hayvan sağlı-

ğı ve veteriner sağlık sertifikası şartlarını

karşılayan ülkelerden izin verilmektedir.

Bu kapsamda; izinli ülke listelerinin oluş-

turulması amacıyla sığır cinsi hayvanlar

için 8 ülkede denetimler gerçekleştiril-

miş ve 2 ülke daha eklenerek izinli ülke

sayısı 19’a çıkmıştır. Diğer taraftan 9

ülkeden damızlık koyun ve keçi ithalatı

yapılabilmektedir.

Hayvansal ürün ithalatında ise izinli

ülke ve tesis listelerinin oluşturulmasına

yönelik çalışmalar devam etmekte olup,

ihracatçı ülkelerde denetimler gerçekleş-

tirilerek 10 adet kırmızı et kesimhanesi,

47 adet hayvansal yan ürün işletmesi

ithalata izinli tesis listesine eklenmiştir

(Tablo 40).

Tablo 39. Hayvan ve Hayvansal Ürün İthalatında Veteriner Kontrolleri

Tablo 38. Hastalıktan Ari İşletme ve Hayvan Sayıları

Hayvan ve Hayvansal Ürünler

Analiz

Sayısı

49.663

Alınan

numune

sayısı

8.494

Tablo 40. 2015 Yılında İthalat İçin Onaylanan Ülkeler ve Tesis Sayıları

45

Dünya Hayvan Sağlığı Teşkilatı (OIE) bildirimleri doğ-

rultusunda ülkelerin hayvan hastalık durumlarının takibi

sağlanarak, hayvan ve hayvansal ürün ithalatı yapılan

ülke/bölgelerde herhangi bir salgın hayvan hastalığının

çıkması durumunda ithalata ilişkin kısıtlama/genişletme/

daraltma işlemleri uygulanmaktadır.

Ekonomi Bakanlığı tarafından Et ve Süt Kurumuna 2015

yılı için 1/98 sayılı Türkiye-AB Ortaklık Konseyi Kararı

kapsamında AB’den ülkemize 19.100 ton dondurulmuş

sığır eti ithalatına yönelik 30/6/2015 tarihli ithal lisans-

ları düzenlemiştir. Ayrıca 2014/6582 sayılı Bakanlar Ku-

Hayvan ve hayvansal ürünlerin ihracat faaliyetleri kapsamında tesislere ihracat izinlerinin verilmesi, ülkelerle ihracat

konusunda anlaşmalar gerçekleştirilmesi ve yeni pazar imkanlarının sağlanması, ihracat denetimleri, sağlık sertifikası

modellerinin belirlenmesi ve sertifikasyon konularında Genel Müdürlüğümüz ve 81 İl Müdürlüğü nezdinde işlemler

gerçekleştirilmektedir (Tablo 41).

rulu Kararı çerçevesinde 13/05/2014 tarihinde Bosna-

Hersek’te yaşanan sel felaketi nedeni ile anılan ülkeye

ekonomik destek sağlanması amacıyla sığır eti ithalatına

izin verilmiştir. Söz konusu etler Bosna-Hersek, Polonya

ve Fransa'da Bakanlığımızca onaylanmış kesimhaneler-

de görevlendirilen veteriner hekimlerin gözetiminde, ülke-

miz örf ve adetlerine uygun olarak kestirilmekte ve kesim

öncesi, kesim ve kesim sonrası kontrolleri Bakanlığımız

veteriner hekimleri tarafından gerçekleştirilmektedir.

Ülkemizden Avrupa Birliği’ne çift kabuklu yumuşakça ih-

racatına yönelik Avrupa Birliği Gıda ve Veterinerlik Ofisi

(FVO) tarafından 7-18 Eylül 2015 tarihleri arasında mis-

yon ziyareti gerçekleştirilmiştir. Bu ziyaret kapsamında İl

Müdürlükleri, İl Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlükleri ve

işletmeler ile çift kabuklu yumuşakça üretim alanında ince-

lemeler yapılmıştır.

Halihazırda 99 adet balıkçılık, 11 adet canlı çift kabuklu

yumuşakça, 19 adet kurbağa ve kara salyangozu, 10

adet süt ürünleri, 8 adet ısıl işlem görmüş kanatlı eti ürün-

leri, 21 adet B sınıfı yumurta ile 2 adet jelatin işletmesi

AB üye ülkelerine ihracat yapabilecek üçüncü ülkelere ait

listede yer almaktadır. Ülkemizden 295 adet hayvansal

yan ürün işletmesi AB ülkelerine ihracat yapabilmektedir.

Ayrıca ihracatta ürün çeşitliliği ve miktarının artırılması ile

ihracatın önündeki teknik engellerin giderilmesine yönelik

AB Komisyonuyla görüşmeler devam etmektedir.

3.2.2.2. İhracat kontrolleri

3.2.2.2.1. Avrupa Birliğine ihracat

Canlı Hayvan

Hayvansal Ürünler

Hayvansal Yan Ürünler

Sayısı (Denetim)6.248

67.238

3.053

Alınan Numune Sayısı622

1.551

123

Yapılan Analiz Sayısı2.274

3.727

128

Sertifikası Sayısı4.079

42.737

1.728

Tablo 41. Hayvan, Hayvansal Ürün ve Yan Ürün İhracat Kontrolleri

46


Rusya Federasyonu (RF) Federal Veterinerlik ve Bitki

Karantina Servisi (FVBKS) yetkililerince 20-31 Temmuz

2015 tarihleri arasında Ülkemizde gerçekleştirilen zi-

yaret kapsamında süt ve süt ürünleri işletmeleri ile süt

çiftlikleri, kanatlı eti ve kanatlı eti ürünleri işletmeleri, su

ürünleri işletmeleri, damızlık kanatlı işletmesi ve yem iş-

letmesinde incelemeler yapılmıştır.

RF ile ihracatta ürün çeşitliliği ve miktarının arttırılması ile

ihracatın önündeki teknik engellerin kaldırılmasına yöne-

lik görüşmeler devam etmekte olup, bu kapsamda RF’ye

yapılacak kanatlı eti ve kanatlı eti ürünleri, bombus arı-

sı, arıcılık ürünleri ve deri-post, kıl-tüy ürünleri için sağlık

sertifikaları üzerinde anlaşma sağlanmıştır. Kollajen ve

jelatin ihracatıyla ilgili sağlık sertifikaları üzerinde görüş-

meler devam etmektedir.

Ülkemizden Çin Halk Cumhuriyetine süt ve süt ürünle-

ri ihracatı ile ilgili olarak Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC)

Kalite Kontrol, Denetim ve Karantina İdaresi (AQSIQ) ile

Bakanlığımız arasında “Türkiye’den Çin’e İhraç Edilecek

Süt Ürünlerinin Veteriner ve Sağlık Şartları Konusunda

Protokol” imzalanmıştır. Bu protokolün imzalanması ile

Ülkemizden Çin Halk Cumhuriyetine süt ve süt ürünleri ih-

racatına yönelik mevcut teknik engeller ortadan kalkmıştır.

2016 yılı içerisinde ihracatın gerçekleştirilmesi için çalış-

malarımız devam etmektedir.

Toplam 66 ülkeye kanatlı eti ve kanatlı eti ürünleri ihra-

catı yapılmaktadır. Güney Afrika Cumhuriyeti, Singapur,

Filipinler, Malezya, Japonya ve Makedonya ile kanatlı

eti ve kanatlı eti ürünleri ihracatına yönelik görüşmeler

devam etmektedir. Ayrıca 85 ülkeye su ürünleri ihracatı

yapılmaktadır.

Avrupa Birliği ülkelerine ihracat hususunda onaylı süt çiftli-

ği sertifikasına sahip olan işletmelerdeki ari işletme deste-

ği alan tüm sığırlar için ilave olarak hayvan başına 50 TL

ödeme yapılmaktadır.

Halihazırda ÇHC’ye 28 adet balıkçılık ve su ürünleri işlet-

mesinin ihracat onayı bulunmaktadır. Kanatlı eti ve ürün-

leri ihracatı için iki ülke arasında protokol imzalanması

amacıyla çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca kollajen

ve jelatin ihracatına yönelik ÇHC’nin ithalat prosedürleri,

veteriner sağlık sertifikası ve sağlık şartları ile ilgili görüş-

meler yürütülmektedir.

Ayrıca sağlık sertifikası üzerinde anlaşma sağlanmış

olan yukarıda belirtilen ürünlerin ihracatına yönelik ola-

rak yeni tesislerin onaylanması ve onaylanan tesislerin

RF resmi internet sayfasında yayınlanması hususunda

çalışmalar devam etmektedir. Halihazırda 45 adet su

ürünleri, 16 adet kanatlı eti ve ürünleri, 20 adet günlük

civciv ve kuluçkalık yumurta, 8 adet süt ve süt ürünleri

işletmesinin RF’ye ihracat onayı bulunmaktadır.

3.2.2.2.2. Rusya Federasyonu’na ihracat

3.2.2.2.3. Çin Halk Cumhuriyeti’ne ihracat

3.2.2.2.4. Diğer ülkelere ihracat 3.2.2.3. Desteklemeler

47

3.2.3. Veteriner sağlık ürünleri ve halk sağlığı ile ilgili faaliyetler

3.2.3.1. Veteriner tıbbi ürünler için iyi üretim Uygulamaları (GMP)

Türkiye’de veteriner tıbbi ürün endüstrisi, bu ürünlerin geliş-

tirilmesi, üretimi ve kontrolünde yüksek Kalite Yönetim stan-

dartlarını muhafaza etmektedir. Bakanlığımız ve veteriner

tıbbi ürün endüstrisi veteriner tıbbi ürünleri üretim öncesi

tasarım aşamasından tüketim sonrasına kadar geçen ya-

şam döngüsünün her bir aşamasında mevzuat ve teknolo-

jideki gelişmeleri izleyerek sürekli iyileştirilen dinamik bir

yapı içerisinde kalmasını sağlamaktadır.

Veteriner tıbbi ürünlerin Türkiye'de üretimi, Bakanlığımız-

dan üretim yeri izinli tesislerde gerçekleştirilmektedir. Ba-

kanlığımızdan üretim yeri izni almak isteyenler zorunlu

bir prosedür olmamakla birlikte inşa edecekleri tesislerin

projelerini inceleterek ön izin de alabilmektedir. Üretim

yeri izni belgesi faaliyete hazır tesislere, tesisin GMP

şartlarına uygunluğunu kanıtlayan ve denetim sonrasında

düzenlenen GMP sertifikasıyla birlikte verilmektedir. Üre-

tici firmaların GMP gerekliliklerine uygun şekilde tesis kur-

maları için Veteriner Tıbbi Ürünler Hakkında Yönetmeliğin

yayım tarihinden bu güne kadar Bakanlığımızca 23 tesise

katkı sağlanmıştır.

31 Ekim 2015 tarihi itibarıyla Türkiye’de piyasaya arz

edilecek tüm pazarlama izinli ürünlerde Bakanlığımızca

verilmiş veya Bakanlığımızca kabul edilen bir PIC/S üyesi

otoriteden alınmış GMP sertifikasına sahip olmaları gere-

ken bir döneme geçilmiştir.

İhracat amaçlı üretilenler dâhil Türkiye'de pazarlama izin-

li ürünlerin üretimi, Veteriner Tıbbi Ürünler İçin İyi Üretim

Uygulamaları (GMP) Kılavuzuna uygun olarak gerçekleşti-

rilir. GMP Kılavuzumuz, AB (Eudralex Volume IV) kılavuzu

ve PIC/S kılavuzları ile bire bir uyumludur. Kılavuzun gün-

celliği, AB'deki değişiklikler takip edilerek yenilenmekte

dokümantasyon kuralları gereği yapılan değişiklikler kıla-

vuz üzerinde izlenebilmektedir. GMP denetimleri başvu-

ru aşamasından sertifikalandırılmaya kadar geçen süreç

içerisinde 2013/08 sayılı talimat çerçevesinde yürütül-

mektedir. Söz konusu talimat ISO gereklilikleri göz önüne

alınarak hazırlanmıştır. Denetçilerimiz IRCA’dan akredite

kuruluşlardan eğitimler alarak IRCA onaylı ISO 19011

baş denetçi sertifikasına sahiptir. Denetçilerimizin EMA

standartlarına ulaştırmak amacıyla GMP kapsamındaki

konularda sürekli eğitim almaları sağlanmaktadır.

GMP denetimleri ve sertifikasyonu, Türkiye için Bakanlığı-

mızdan üretim yeri izinli tesisler ile veteriner tıbbi ürün üre-

ten Sağlık Bakanlığından izinli tesislerde yürütülmektedir.

Yurtdışında ise PIC/S üyesi bir otoriteden GMP sertifikası

olmayan tesislerde gerçekleştirilmektedir. PIC/S üyesi

otoriteler tarafından verilen sertifikalar pazarlama izinli

ürünlere uygunluğu yönünden incelenmektedir. Genel Mü-

dürlüğümüzün gelecek vizyonunda yurtdışı denetimlerinin

ve ithalat kontrollerinin karşılıklı tanıma esasına dayandı-

rılması yer almaktadır. Bakanlığımızca ilk defa 2013 yılı

sonunda başlayan GMP denetimleri yurtiçi ve yurtdışında

yoğun bir şekilde devam etmektedir.

Tablo 42. 2015 Yılı GMP Denetim ve Üretim Yeri İzin Faaliyetleri

Verilen Toplam GMP Sertifikası Sayısı

Türkiye'deki Tesislere Verilen GMP Sertifikası Sayısı

Kabul Edilen GMP Sertifikası Sayısı

Sayısı9

3

8

18

26

16

10

31

18

120

78

48


3.2.3.2. Pazarlama İzin Sistemi

3.2.3.3. Temsilci veteriner ecza depoları ve veteriner ecza depoları ile ilgili faaliyetler

Pazarlama izin sistemi, tüm veteriner tıbbi ürünlerin

Bakanlık tarafından değerlendirilmesi yoluyla, güncel

güvenlik, kalite ve etkinlik gerekliliklerine uygunluğunun

temin edilmesini sağlamaktadır. Pazarlama İzni sistemi,

ülkemiz piyasasına girmesine izin verilen tüm ürünlerin,

sadece faaliyetleri düzenli olarak Bakanlık tarafından

Kalite Risk Yönetimi ilkeleri kullanılarak denetlenen izinli

üreticiler tarafından üretilmesine veya ithal edilmesine

hizmet etmektedir. Veteriner tıbbi ürünlere pazarlama

izni verilmesi ile ilgili incelemeler, Genel Müdürlüğümüz

ve bağlı Enstitü Müdürlüklerinden uzmanların katılımıyla

oluşturulmuş Veteriner Tıbbi Ürün Komisyonu tarafından

yerine getirilmektedir. Bu çalışmalar Veteriner İlaç Ko-

misyonu ve Veteriner İmmünolojik Ürün Komisyonu ola-

rak iki alt komisyon tarafından yürütülmektedir. 2015

yılı içerisinde, 27 adedi veteriner biyolojik ürün olmak

üzere, toplam 149 adet veteriner tıbbi ürün, Veteriner

Tıbbi Ürün Komisyonu tarafından incelenmiş 23 adedi

ilaç 7 adedi de biyolojik ürün olmak üzere toplam 30

adet veteriner tıbbi ürüne pazarlama izni düzenlemiştir.

Ayrıca pazarlama izni olan veteriner tıbbi ürünlerde de-

ğişiklik yapılmasına ilişkin 620 farklı başvuru incelene-

rek ve sonuçlandırılmış ve 190 adet ürünün pazarlama

izni geçerlilik süresi yeniden değerlendirilmiştir.

Veteriner tıbbi ürünlerle ilgili gerek ilk pazarlama izni

alınması gerekse pazarlama izni sonrası başvurularda

hazırlanacak dosyaların elektronik olarak Bakanlığa

sunulması zorunlu hale getirilerek bu süreçlerin daha ve-

rimli yürütülmesi sağlanmıştır.

Veteriner tıbbi ürünlerin toptan satışı Bakanlığımızdan ruh-

satlı veteriner ecza depoları ile veteriner biyolojik ürünler

hariç Sağlık Bakanlığından ruhsatlı ecza depoları aracılı-

ğı ile yapılmaktadır. Veteriner biyolojik ürünlerin dağıtımı,

veteriner ecza depolarınca veya yine bu depolarda veya

temsilci veteriner ecza depolarında muhafaza edilmesi

şartı ile pazarlama izin sahiplerince de gerçekleştirilmek-

tedir. Genel Müdürlüğümüzce veteriner ecza depolarına

ruhsat ve sorumlu yönetici belgesi düzenlenmektedir.

Temsilci veteriner ecza depoları sadece belirli veteriner

tıbbi ürünlerin bulundurulduğu, depolama dışında ikinci

ambalajlama gibi ürünlere ilişkin belirli işlemlerin yürütül-

düğü depolardır. Temsilci ecza depoların veteriner ecza

depolarından bir diğer farkı bu depoların satış yapmama-

ları, sadece veteriner ecza depoları ve ecza depolarına

ürün sevk edebilmeleridir. Veteriner tıbbi ürünlerin kuralına

uygun şekilde muhafazası ve naklini gerçekleştirmek ama-

cıyla depoların sayısı artmaya devam etmektedir.

Depo Ruhsatlandırılma FaaliyetleriToplam Veteriner Ecza Deposu Sayısı

Toplam Temsilci Veteriner Ecza Deposu Sayısı

Verilen Veteriner Ecza Deposu Ruhsat Sayısı

Verilen Temsilci Veteriner Ecza Deposu Ruhsat Sayısı

Verilen Toplam Veteriner / Temsilci Veteriner Ecza Deposu Ruhsat Sayısı

Sayısı183

9

13

0

13

Tablo 43. 2015 Yılı Depo Ruhsatlandırılma Faaliyetleri

49

3.2.3.4. Satış ve iştigal izinleri tıbbi ürün takibi ve farmakovijilans faaliyetleri

3.2.3.4.1. İştigal izin işlemleri

3.2.3.4.2. Veteriner tıbbi ürünlerin ve ham maddelerinin ithalatı

İştigal izin belgesi gerçek veya tüzel kişilerin veteriner tıb-

bi ürünlerin ruhsatlandırılması ve pazarlamasını yapabil-

mek için Bakanlığımızdan alınan bir izin belgesidir. Bu

amaçla Genel Müdürlüğümüze yapılan başvurular değer-

lendirilmekte ve uygun bulunan müracaatçılara iştigal izin

belgesi verilmektedir. Ayrıca Genel Müdürlüğümüzce işti-

gal izni ile ilgili değişiklik ve iptal işlemleri yürütülmektedir.

Veteriner tıbbi ürünler ile veteriner tıbbi ürünlerin bileşimi-

ne giren etkin veya yardımcı maddelerin ithalatı 2014/5

no’lu Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının Kontrolüne

“Tabii Ürünlerin İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği

ve Denetimi Tebliği)” kapsamında Genel Müdürlüğümü-

zün izni ile yapılmaktadır. Belirtilen Tebliğ’de 4 ve 5 no’lu

cetvellerde yer alan ürünlerin ithalat işlemleri ise Veteri-

ner Sağlık Ürünleri ve Halk Sağlığı Daire Başkanlığımızın

görev alanında yer almakta olup, bu işlemin sonunda

pazarlama izin sahiplerine ithalat uygunluk belgesi veril-

mektedir.

Ayrıca gerek ülkemizde pazarlama izni bulunmayan, ge-

rekse veteriner tıbbi ürünlerin üretimi ya da kontrolü aşa-

malarında yer alan bazı etkin madde, yardımcı madde,

şuş, kültür veya vasat gibi maddelerin ithalatı için uygun

görülmesi halinde Bakanlığımızca ithalat izni belgesi (Im-

port Licence) verilmektedir (Tablo 45).

Bakanlığımız ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı arasında

yapılan çalışmalar neticesinde, 14.12.2015 tarihinden

itibaren kullanıma hazır haldeki veteriner ilaçlar ve vete-

riner tıbbi ürün üretiminde kullanılan etkin veya yardımcı

maddelerin ithalat işlemlerinde “Tek Pencere” uygulama-

sına geçilmiş, veteriner biyolojik ürün ithalat işlemlerinde

de 2016 yılı içerisinde aynı uygulamaya geçilmesi plan-

lanmıştır.

Yılı

2015 yılına kadar

2015

Toplam

Sorumlu Atayan Firma Sayısı160

4

164

Tablo 44. İştigal İzin İşlemleri

Tablo 45. 2015 yılında düzenlenen ithalat uygunluk belgesi

Sayısı1363

1575

32

50


3.2.3.4.3. Veteriner tıbbi ürün ihracatı

3.2.3.4.4. Satış izin işlemleri

3.2.3.4.5. Tıbbi ürün takip faaliyetleri

Satış izin belgesi pazarlama izni verilmiş bir veteriner

tıbbi ürünün, üretildikten veya ithal edildikten sonra

piyasaya arz edilebilmesi için Bakanlıkça verilen bel-

gedir. Bu belge ilk kez piyasaya sunulacak veteriner

biyolojik ürünler dışındaki ürünler ile veteriner biyolojik

ürünlerin her bir serisine Genel Müdürlüğümüz tarafın-

dan verilmektedir. Bir kez satış izin belgesi almış vete-

Veteriner tıbbi ürünlerin perakende satışı Bakanlığımızdan

izinli perakende satış yerleri ile eczanelerde yapılabilmek-

tedir. Eczaneler veteriner biyolojik ürünler dışındaki veteri-

ner tıbbi ürünleri satabilmektedir. Ayrıca akvaryum canlıla-

rı ile ev ve süs hayvanları satış yerleri ancak bu hayvanlar

için izinli veteriner tıbbi ürünleri satabilmektedirler. Gerekli

belgeleri ile Bakanlığımız İl Müdürlüklerine yapılan baş-

vurular mahallinde değerlendirilmekte ve uygun şartları

taşıyan başvuru sahiplerine “Veteriner Tıbbi Ürünlerin Pe-

rakende Satış İzni” verilmekte ve Genel Müdürlüğümüze

bildirilmektedir. Genel Müdürlüğümüz ülke genelinde pe-

rakende satış izinli yerlere ilişkin listeyi Bakanlığımız inter-

net sayfasında güncel olarak yayınlamaktadır.

Bunun dışında, bünyelerinde tam zamanlı olarak veteriner

hekim istihdam eden kamu ve özel sektöre ait hayvan-

cılık işletmeleri kendi hayvanlarında kullanacakları vete-

riner tıbbi ürünleri toptan satıcılarından temin edebilme

imkânına sahiptir. Bunun için işletme sahiplerinin gerekli

belgelerle bağlı oldukları Bakanlığımız İl Müdürlüklerine

başvurmaları halinde yapılan inceleme sonucunda uygun

görülenlere “Veteriner Tıbbi Ürün Temin İzni” verilmekte

ve ilgili toptan ürün satıcıları ile Genel Müdürlüğümüz

bilgilendirilmektedir. Ayrıca hayvan sağlığı hizmeti veren

kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyacı olan veteriner tıbbi

ürünleri temin edebilmeleri için Genel Müdürlüğümüzce

yürütülen işlemler 2015 yılı başından itibaren Bakanlığı-

mız İl Müdürlüklerine devredilmiş ve bu alandaki iş ve

işlemlerin yerinden yürütülmesi gerçekleştirilmiştir.

riner ilaçların daha sonra üretilen veya ithal edilen her

bir serisi için satış izin belgesi pazarlama izin sorumluları

tarafından düzenlenerek muhafaza edilmektedir.

Bu kapsamda veteriner biyolojik ürün dışındaki 20 adet

veteriner tıbbi ürüne, Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsün-

de analizi yapılarak, satış izni düzenlenmiştir.

Veteriner tıbbi ürünlerin ihracat işlemleri ülkemiz genel ihracat prosedürü çerçevesinde Bakanlığımız İl Müdürlükleri

tarafından yürütülmekte ve izin verilen ihracat işlemleri için “ihracat uygunluk belgesi” verilmektedir. İl Müdürlükleri ihra-

cat işlemlerinin ardından belirtilen zamanlarda ihracat verilerini Genel Müdürlüğümüze bildirmektedir.(Tablo 46,47).

Tablo 46. Veteriner Biyolojik Ürün İhracatı

Tablo 47. Veteriner İlaç İhracatı

Yılı2015

Ülke Sayısı9

Ürün Sayısı65

Doz Miktarı52.325.600

Yılı

2015

51

Tablo 48. İzinli Veteriner Tıbbi Ürün Perakende Satış Yerleri

Tablo 50. Veteriner Tıbbi Ürün Temin İzni Alan Kamu Kurumu

Tablo 51. Farmakovijilans Faaliyetleri

Tablo 52. Farmakovijilans Bildirimleri

Tablo 49. Veteriner Tıbbi Ürün Temin İzinli Yerler

Sayısı5727

76

Sayısı539

9

Yıl2015 122

3.2.3.4.6. Farmakovijilans faaliyetleri

Farmakovijilans, veteriner tıbbi ürünlerin istenmeyen etkile-

ri ve ürünlere bağlı diğer muhtemel sorunların saptanma-

sı, tanımlanması, değerlendirilmesi ve önlenmesi ile ilgili

çalışmalar olup, pazarlama izin sahibi gerçek tüzel kişiler

ürünlerini ilk kez satışa sunabilmek için görevlendireceği

bir veteriner hekim adına farmakovijilans belgesi almak

zorundadır. Bu amaçla Genel Müdürlüğümüze yapılan

başvurular değerlendirilmekte ve Farmakovijilans Sorumlu-

su Belgesi verilmektedir. Pazarlama izin sahipleri her yıl

şubat ayı sonuna kadar bu personelinin görevine devan

ettiğini ilgili belgeler ile Genel Müdürlüğümüze bildirmek

zorundadır.

Ayrıca Genel Müdürlüğümüz tarafından veteriner tıbbi

ürünlerin Farmakovijilans faaliyetleri ile ilgili olarak bil-

dirimde bulunarak istenmeyen etkilerin değerlendirilmesi

yapılarak gerekli işlemler yürütülmektedir.

Veteriner tıbbi ürün pazarlama izin sahiplerinin farmako-

vijilansla ilgili faaliyetlerini daha etkin bir şekilde takip

etmek, veteriner hekimle, diğer sağlık çalışanları ve hay-

van sahiplerinin istenmeyen etki bildirimleri hakkındaki uy-

gulamalarıyla ilgili olarak yıl içerisinde Bakanlık çalışanı

veteriner hekimler eğitilmiştir. Bu işlemleri gerçekleştirmek

üzere 2015 yılı içerisinde gerçekleştirilen eğitim ile Ge-

nel Müdürlüğümüzde çalışan 15 personele Farmakovi-

jilans alanında eğitim verilmiştir.

Yıl2015

Yıl2015

Periyodik Güvenlik Güncelleme Raporu6

52


Tablo 53. Yürütülen Projeler

3.2.3.5. Veteriner halk sağlığı ile ilgili faaliyetler

3.2.3.6. Projeler

3.2.3.5.1. Gıda kaynaklı zoonotik etkenlerin izlenmesi ile ilgili faaliyetler

3.2.3.4.7. Veteriner biyolojik ürünlerin soğuk zincir koşullarının izlenmesine yönelik faaliyetler

Hayvan hastalıkları ile mücadelede kullanılan aşıların soğuk zincir koşullarında nakil ve muhafazası için İl ve İlçe

Müdürlüklerinin altyapılarındaki eksiklikler tamamlanmış ve bu alandaki asgari teknik gereklilikler sağlanmıştır. Bu-

nun sonucunda Bakanlığımız merkez teşkilatı tarafından “İl ve İlçe Müdürlüklerinde Aşıların Soğuk Zincir Koşullarının

İzlenmesi Projesi” 2015 yılı içerisinde uygulamaya konulabilir hale getirilmiştir.

Salmonella ve Belirlenmiş Diğer Gıda Kaynaklı Zoono-

tik Etkenlerin Kontrol Altına Alınması Hakkında Yönetme-

lik ve kanatlı hayvanlardan ve gıdalardan Salmonella

İzlenmesi ve Kontrol Programlarının Geliştirilmesi Projesi

çerçevesinde halk sağlığı önemi olan Salmonella etken-

lerinin varlığının ve ülkemizdeki dominant serotiplerin

belirlenmesine yönelik tarama (survey) çalışması devam

etmektedir. Bu amaçla kanatlı hayvanlardan broylerler,

yumurtacı tavuklar ve hindilerden toplam 7656 adet kü-

mes örneği (altlık, çevre, toz, kemirici, yem ve su örnek-

leri) , kesimhanelerden toplam 983 kesimhane örneği

ve kanatlı gıda örneklerinden 308 adet paketli karkas

ve 82 adet yumurta alınarak analiz edilmiştir.

Sağlık Bakanlığı ile Uluslararası Sağlık Tüzüğü, sektörler

arası işbirliği ve ulusal antimikrobiyal direnç izleme stra-

tejisinin oluşturulması konularında çalışmalar yapılmıştır.

01 Mayıs 2014 tarihinden itibaren TÜBİTAK deste-

ğiyle Genel Müdürlüğümüz ile Ankara Üniversitesi Ve-

teriner Fakültesi işbirliğinde yürütülmekte olan ‘’Kanatlı

hayvanlardan ve gıdalardan Salmonella İzlenmesi ve

Kontrol Programlarının Geliştirilmesi’’ başlıklı proje yü-

rütülmektedir.

Miktarı

2.389,307 TL

Süresi

36 ay

Partneri

Ankara

Üniversitesi

Veteriner

Fakültesi

53





3.2.5.2. Yayım Faaliyetleri

Tablo 54. 2015 Yılında Yayımlanmış Mevzuat

Tablo 55. 2015 Yılı Hayvan Sağlığı Eğitim Faaliyetleri

Tablo 56. Hayvan Sağlığı Yayım Çalışmaları

Yeni Çıkarılan 2

1

1

4

1

9

Konu sayısı9

4

2

2

2

1

20

Yıllar2014

2015

Kitapçık(Adet)5.000

5.000

Liflet (Adet)60.000

660.000

Film (Adet)-

-

Kitaplar ( Adet)500

-

54



3.2.6.2. Veteriner tıbbi ürün denetim faaliyetleri

3.2.6.3. Hayvansal yan ürün işletmeleri ile ilgili denetim ve onay faaliyetleri

3.2.6.1. Akılcı Antibiyotik Kullanımı İzleme Faaliyetleri

Tablo 57. 2015 Yılında Akılcı Antibiyotik Kullanımı İzleme Faaliyetleri

Tablo 58. Veteriner Tıbbi Ürün Denetim Faaliyetleri

Tablo 59. 2015 Yılı İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan Ürün İşletmeleri

Akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili olarak yapılan saha denetim planı ve alınan numune çeşidi aşağıdaki tabloda

tanzim edilmiştir (Tablo 57).

Bakanlığımızın programlı denetim faaliyetleri kapsamında piyasada yer alan veteriner tıbbi ürünlerin belirlenen miktarı

kadarı ve ayrıca şikâyet ve talepler üzerine sahadan kontrolü amacıyla veteriner tıbbi ürün alınarak kontrol ve denetim-

leri gerçekleştirilmektedir (Tablo 58).

2015 yılı 27 işletme İnsan Tüketimine Sunulmayan Hayvansal Yan Ürün Yönetmeliği çerçevesinde Genel Müdürlüğü-

müzce denetlenmiş ve 19 işletmeye işletme onay belgesi verilmiştir (Tablo 59).

Denetlenen

Yem-su18

-

-

1

1

10

29

Sayısı14

26

6

1

47

Uygun Bulunmayan Ürün



Geri Çekilen Ürün



Uygun Bulunmayan Tanıtım

Toplam

Sayısı

Biyogaz Tesisleri

Trofe Tesisleri

Oleo-Kimyasal Tesisler

35

2

173

31

7

28

4

1

18

299

55

3.2.6.4. Sınırlardan kaçak hayvan ve hayvansal ürün girişinin engellenmesi

Tablo 60. Ülkemiz Sınırlarından Yasadışı Yollarla Girerken Yakalanan Hayvan Sayıları

Tablo 61. Ülkemiz Sınırlarından Yasadışı Yollarla Girerken Yakalanan Hayvansal Ürün Miktarları

2013526

17.252

27

17.805

20141.614

8.644

281

10.539

20152.079

7.719

39

9.837

Et (Kg)

Et Ürünü (Kg)

Toplam (Kg)

20136.307

564

6.871

2014122.802

56.673

179.475

201525.632

14.460

40.092

56


3.3. Gıda ve Yem Güvenilirliği Faaliyetleri

3.3.1. Gıda Kodeks Faaliyetleri3.3.1.1. Ulusal gıda kodeksi komisyonu (UGKK) sekretarya Faaliyetler

3.3.2. Gıda ve Yem İthalat ve İhracat Faaliyetleri3.3.2.1. Gıda ve yem ihracat kontrolleri3.3.2.2. Gıda ve yem ithalat kontrolleri

3.3.3. Gıda ve Yem İşletmeleri ile İlgili Faaliyetler 3.3.3.1. Gıda ve yem işletmelerinin kayıt - onay işlemleri3.3.3.2. Takviye edici gıdaların onay işlemleri

3.3.4. Laboratuvarlar ile İlgili Faaliyetler3.3.4.1. Akreditasyon3.3.4.2. Laboratuvar faaliyetleri 3.3.4.3. GDO analizleri3.3.4.4. Ulusal kalıntı izleme planı

3.3.5. Mevzuat Geliştirme ve Uluslararası ilişkiler3.3.5.1. Mevzuat geliştirme3.3.5.2. Uluslararası ilişkiler

3.3.6. Eğitim ve Yayım Faaliyetleri3.3.6.1. Eğitim faaliyetleri3.3.6.2. Yayım faaliyetleri

3.3.7. Denetim ve Kontrol Faaliyetleri3.3.7.1. Gıda resmi kontrol verileri3.3.7.2. Gıda kontrol planı3.3.7.3. 174 Alo Gıda Hattı3.3.7.4. Kamuoyu ile paylaşılan denetim sonuçları3.3.7.5. Kamu ve özel laboratuvarların denetimleri3.3.7.6. Gıda Kaynaklı Enfeksiyon ve Zehirlenmeler 3.3.7.7. Yem resmi kontrol verileri

57

3.3. Gıda ve Yem Güvenilirliği Faaliyetleri

3.3.1. Gıda Kodeks Faaliyetleri

3.3.1.1. Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu (UGKK) sekretarya faaliyetleri

5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve

Yem Kanununun 23. maddesine dayanılarak oluşturulan

UGKK; Bakanlıktan gıda konusunda görev yapan iki üye,

Sağlık Bakanlığından bir üye, her iki bakanlık tarafından

ayrı ayrı seçilecek gıda konusunda uzman, bilim adamı

niteliğinde birer üye, Türk Standartları Enstitüsünden bir

üye, gıda konusunda faaliyet gösteren ve en fazla üyeye

sahip olan sivil toplum kuruluşundan bir üye olmak üzere

toplam yedi üyeden oluşur. Komisyon, gıda kodeksi ko-

nusunda, ülkede en yetkili merci olup, gıda kodeksinin

hazırlanması için çeşitli alt komisyonlarını (AK) seçmek

ve çalışmalarını denetlemekle ve alt komisyonlarca hazır-

lanan kodeks tasarılarını ve değişiklik tasarılarını karara

bağlamak ve yayımlanmak üzere Bakanlığa sunmakla

görevlidir.

UGKK, AB mevzuatına uyum çerçevesinde; Gıda Güve-

nilirliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı başlıklı 12.Fasılla ilgili

Strateji Belgesinde verilen taahhütler öncelikli olmak üzere

2/97 sayılı AB-Türkiye Ortaklık Konseyi Kararı, Kodeks

Alimentarius standartları ve ülke ihtiyaçları doğrultusunda

hazırlanacak gıda kodekslerini ve hangi Alt Komisyonda

değerlendirileceğini belirler.

UGKK tarafından belirlenen gıda kodeksleri için Kodeks

Çalışma Grubunda görevli sekretarya tarafından taslak

hazırlanır. İlgili kurum ve kuruluşların görüşü alınarak, ilgili

AK da görüşlerin değerlendirilmesini müteakip UGKK’na

sunulur. Taslak UGKK tarafından değerlendirilerek karara

bağlanır. UGKK tarafından kabul edilen taslaklar UGKK

başkanı tarafından yayımlanmak üzere Bakanlığa sunulur.

Ayrıca Bildirim Yönetmeliği kapsamında yer alan kodeks

taslakları Ekonomi Bakanlığı aracılığı ile AB’ne bildiril-

mektedir.

Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde yatay ve dikey mev-

zuat tanımları yapılarak mevzuat sistematiği belirlenmiştir.

Bu kapsamda “dikey gıda kodeksi” belirli bir gıda grubu

veya gıda ile temas eden madde veya malzeme için be-

lirlenmiş özel kriterleri içeren gıda kodeksi olarak; “yatay

gıda kodeksi” ise gıda katkı maddeleri, aroma vericiler

ve aroma verme özelliği taşıyan gıda bileşenleri, bulaşan-

lar, pestisit kalıntıları ve veteriner ilaç kalıntıları, numune

alma, analiz metotları, etiketleme, mikrobiyolojik kriterler

gibi tüm gıdalara ve gıda ile temas eden madde ve mal-

zemelere uygulanacak olan kriterleri içeren gıda kodeksi

olarak tanımlanmıştır.

Yatay ve dikey gıda kodekslerini hazırlamak üzere

UGKK’na bağlı hali hazırda 29 adet AK mevcuttur (Tablo

63)

Tablo 62. Alt Komisyon Çalışmaları

Tablo 63. Kodeks Hazırlamakla Görevli 29 Alt Komisyon

Kodeks Hazõrlamakla Gšrevli 29 Alt Komisyon

58


3.3.2. Gıda ve Yem İthalat ve İhracat Faaliyetleri

3.3.2.1. Gıda ve yem ihracat kontrolleri

3.3.2.2. Gıda ve yem ithalat kontrolleri

3.3.3. Gıda ve Yem İşletmeleri ile İlgili Faaliyetler

3.3.3.1. Gıda ve yem işletmeleri kayıt-onay işlemleri

3.3.3.1.1. Gıda işletmeleri

Bitkisel gıda ve yem ile gıda ile temas eden madde ve

malzemelerin ithalatında Türk gıda mevzuatına uygunluğu

açısından ithalat kontrolleri ile ihraç edilecek ürünlerin alı-

cı ülke ve/veya Türk gıda/yem mevzuatına uygunluğunun

tespiti amacıyla ihracat kontrolleri yapılmaktadır. İthalat

Gıda ve yem ürünleri ihracatında alıcı ülke kriterleri ve/

veya Türk gıda/yem mevzuatı kapsamında resmi kontrol

gerçekleştirilmekte ve resmi kontrol sonucu mevzuata uy-

gun olan ürünlere sağlık sertifikası düzenlenmektedir (Tab-

lo 64).

Gıda ve yem ürünleri ithalatında Türk gıda/yem mevzuatı

kapsamında resmi kontrol gerçekleştirilmekte ve kontrol

sonucu uygun olan ürünlerin yurda girişinde bir sakınca

bulunmadığına dair “Uygunluk Yazısı” düzenlenmektedir

(Tablo 65).

5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve

Yem Kanunu kapsamında sadece gıda üretim yerleri de-

ğil gıda satış ve toplu tüketim yerleri de Bakanlığımızca

kayıt altına alınmaktadır. Gıda İşletmelerinin Kayıt ve

Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik ile kayıta ve onaya tabi

gıda işletmeleri belirlenmiştir. Ülkemizde 31.12.2015

tarihi itibariyle toplam 643.296 gıda işletmesi bulunmak-

tadır. Bu işletmelerin 11.724 adedi onay kapsamında,

631.572 adedi ise kayıt kapsamında bulunmaktadır.

Hayvansal gıda üreten işletmeler onay kapsamında bulun-

makta olup, onay/şartlı onay almış gıda işletmeleri Tablo

66’de yer almaktadır.

kontrolleri yapmaya 27, ihracat kontrollerini yapmaya ise

81 il Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü yetkilidir.

İthalat kontrolleri neticesinde Türk gıda mevzuatına uygun

olmayan ürünlerin yurda girişine izin verilmemektedir. Bu

ürünlerin mahrecine iade veya imha edilmektedir.

Tablo 64. Yıllar İtibarı ile İhracatta Gıda Güvenliği Denetim Sayıları

Tablo 65. Yıllar İtibarı ile İthalatta Gıda Güvenliği Denetim Sayıları

Yıl2012

2013

2014

2015

Yıl2012

2013

2014

2015

Düzenlenen Uygunluk Yazısı Sayısı124.326

129.714

127.953

127.858

59

Onay Kapsamındaki

Süt Toplama Merkezi

Kırmızı Et Kesimhaneleri

Kanatlı Kesimhaneleri

Su Ürünleri

Hayvansal Yan Ürünler

Yumurta

TOPLAM

Onay Kapsamındaki

2.258

5.943

1570

492

77

227

121

1.036

11.724

1.901

5.083

1570

213

62

205

88

1.036

10.158

Tablo 66. Onay/Şartlı Onay Almış Gıda İşletme Sayıları

Tablo 67. Kayıt Alınmış Gıda İşletme Sayıları

Tablo 68. 2015 Yılı Yem İşletmesi Sayıları

Tablo 69. Yıllar İtibarıyla Karma Yem Üretim Miktarları (Ton)

Hayvansal gıda üreten gıda işletmeleri dışındaki gıda

üretim yerleri ile gıda satış ve toplu tüketim yerleri kayıt

kapsamında bulunan gıda işletmeleridir. Ayrıca gıda ile

temas eden madde ve malzemeleri üreten işletmeler de

kayıt kapsamında bulunmaktadır. Bakanlığımızca kayıt

altına alınan gıda işletme sayıları Tablo 67’da yer al-

maktadır.

5996 sayılı Kanundan önce faaliyet gösteren işletmelerin

yeni mevzuata uyumu için verilen geçiş süresi tamamlan-

mış olup tüm işletmeler yeni mevzuata göre onay ya da

kayıt altına alınmıştır. Bu kapsamda kendi hayvanları için

yem üreten işletmeler de kayıt-onay kapsamında kayıt altı-

na alınmıştır. Tüm yem üretim işletmelerinde HACCP siste-

mine dayalı üretim yapma zorunluluğu getirilmiştir (Tablo

68). Yem işletmeleri tarafından üretilen yem miktarları ise

yıllar itibarıyla Tablo 69’de gösterilmiştir.

72.543

320.561

248.647

641.751

3.3.3.1.2. Yem işletmeleri

Onay Kapsamındaki

Kayıt Kapsamındaki

Toplam

Sayõsõ457

104

29

78

911

639

11.185

13.403

Yıl2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Kanatlı Yemler2.705.279

2.723.440

3.163.394

3.054.348

2.872.860

3.529.359

4.020.732

4.127.349

4.711.709

5.581.390

5.953.696

6.370.673

7.132.257

9.109.087

Toplam5.615.153

5.686.478

6.905.570

6.834.273

7.467.081

9.152.432

9.563.301

9.419.196

11.167.530

13.162.340

14.488.539

15.961.867

18.003.616

20.104.983

Sayısı

60


Yönetmelik, takviye edici gıdaları ithal eden, üreten, iş-

leyen ve piyasaya arz eden işletmelerin kayıt edilmesi;

takviye edici gıdaların ithalatı, üretimi, işlenmesi ve piya-

saya arzı; takviye edici gıdaların onayı, izlenebilirliği ve

işyeri sorumlukları ile Takviye Edici Gıda Komisyonunun

kuruluşu, çalışma usul ve esaslarına ilişkin hükümleri kap-

samaktadır.

Akreditasyon; Laboratuvarların, muayene ve belgelendir-

me kuruluşlarının ulusal ve uluslararası kabul görmüş teknik

kriterlere göre değerlendirilmesi, yeterliliğinin onaylanma-

sı ve düzenli aralıklarla denetlenmesini ifade eder.

Laboratuvar akreditasyonu; bir laboratuvarın, TS EN

ISO/IEC 17011 standardına göre Akredite bir Akre-

ditasyon kuruluşu tarafından TS EN ISO/IEC 17025

‘Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği İçin

Genel Şartlar’ standardına göre değerlendirilmesi, yeter-

liliğinin onaylanmasını ve düzenli aralıklarla denetlenmesi

işlemidir. Laboratuvarların akreditasyon kurumlarınca ak-

reditasyonunu sağlamak ve akredite laboratuvar sayısını

artırmak, analiz kalitesinin ve laboratuvar işleyişinin geliş-

tiğini göstermektedir. Uluslararası standartlara göre akre-

dite olan Bakanlık laboratuvarlarının sayısını ifade eder.

Ülkemizde akreditasyon işlemi TURKAK tarafından yürü-

tülmektedir. Bu akreditasyonlar, analizlerin doğruluğunun

uluslararası kabul edilebilirliğinin sağlanması, uluslararası

geçerliliği ve güvenilirliği açısından önemlidir. Gıda gü-

venilirliği yönünden yapılan analizlerin sonuçlarının ge-

çerliliği, yapılan tüm kontrollerin sonucunda doğru karar

alma ve uygulamada etkili olacaktır. Resmi kontrollerde

alınan numunelerin analizi sonucunda tüketicilerin güveni-

lir gıda tüketmeleri sağlanacaktır.

Takviye edici gıdaların onay işlemleri konusunda Bakanlığımız, Sağlık Bakanlığı ve Üniversite temsilcilerinden (Bakanlı-

ğımız: 6, Sağlık Bakanlığı: 3, Üniversite: 6 üye) oluşan 15 kişilik komisyon ile 2015 yılı sonu itibariyle 52 kez toplantı

yapılmıştır. 2015 yılı sonu itibariyle 275 adet takviye edici gıdaya onay verilmiştir.

3.3.3.2. Takviye edici gıdaların onay işlemleri

3.3.3.2.2. Takviye Edici Gıda Komisyonu (TEGK)

3.3.4. Laboratuvarlar ile İlgili Faaliyetler

3.3.4.1. Akreditasyon

3.3.3.2.1. Takviye edici gıdaların ithalatı, üretimi, işlenmesi ve piyasaya arzına ilişkin Yönetmelik

61

Bakanlığımızca ülke genelinde yürütülen gıda izin-tescil,

ithalat, ihracat ve iç piyasa denetim ve kontrollerinde

alınan numunelerin fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik

analizleri 39 Bakanlık İl Kontrol Laboratuvarında, Bursa

Gıda ve Yem Araştırma Enstitü Müdürlüğünde ve 93 Özel

Gıda Kontrol Laboratuvarında yapılmaktadır. Ülkemizi

uluslararası platformda temsil edecek, gıda güvenirliliği-

nin sağlanması konusunda tüm kamu ve özel laboratuvar-

ların yapmış oldukları analizlerde hakemlik yapacak ve

ülkemizde yapılamayan analizlerin yapılabilirliğini sağla-

yacak Ulusal Gıda Referans Laboratuvarı 2009 yılında

faaliyete geçirilmiştir. Bakanlığımızca yetki verilen Özel

Gıda Kontrol Laboratuvarlarından 85 tanesi akreditedir

(Tablo 70). Gıda güvenirliliğinin sağlanmasında labo-

ratuvarlarımızca yapılan analiz çeşidi sayısı 1097’dir.

Pestisit Analizi Yapan 22 Kamu Laboratuvarından 17’sı

akredite, 44 Özel Gıda Laboratuvarından 35’i akredite-

dir (Tablo 71 ve 72).

3.3.4.2. Laboratuvar faaliyetleri

Tablo 70. 2015 Yılı Akreditasyon Çalışmaları

Tablo 72. Bakanlığımızdan Yetkili Özel Gıda Kontrol Laboratuvarlarının 2015 yılı numune ve analiz sayıları

Tablo 71. 2015 yılında Bakanlığımıza Bağlı Gıda Kontrol Laboratuvarlarında Yapılan Analiz Sayıları

Yıl

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Akredite Kamu Laboratuvar Sayısı

24

26

28

29

33

38

Akredite Özel Laboratuvar Sayısı

32

38

47

75

85

85

Toplam Akredite Laboratuvar Sayısı

56

64

75

104

118

123

Gıda

Yem

Su-Atık su

Toplam

Numune sayısı155.974

17.670

7.211

180.855

Analiz Sayısı465.771

71.218

46.414

583.403

Gıda

Yem

Su-Atık su

Toplam

Numune sayısı384.290

11.139

50.788

446.217

Analiz Sayısı1.302.149

44.904

159.674

1.506.727

62


GDO tarama analizi yapabilen 10 Bakanlık Gıda Kont-

rol Laboratuvarı (10 akredite) ile 35 Özel Gıda Kontrol

Laboratuvarı (33 akredite) bulunmaktadır. Bakanlık Gıda

Kontrol Laboratuvarlarının 6’sı, Özel Gıda Kontrol Labo-

ratuvarlarının ise 14’ü GDO tip belirleme ve miktar anali-

zi yapabilmektedir.

Bakanlık Gıda Kontrol Laboratuvarlarının 6’sı, Özel Gıda

Kontrol Laboratuvarlarının ise 10’u GDO miktar analizin-

de TÜRKAK tarafından akreditedir. Bakanlığımıza bağlı

GDO analizi yapan tüm laboratuvarlar uluslararası stan-

dartlarda (ISO 24276, ISO 21569, ISO 21570, ISO

21571 vb.) çalışmakta olup, AB Referans Laboratuvarı

Numune sayıları bir önceki yılın üretim rakamları ve uy-

gulama sonuçlarına göre her yıl planlama yapılarak oluş-

turulan ve yayınlanan Ulusal Kalıntı İzleme Planı, Gıda

ve Kontrol Genel Müdürlüğü koordinasyonunda, 81 İl

Müdürlüğü, 5 Veteriner Kontrol Enstitü Müdürlüğü, 5

Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü, Ulusal Gıda Refe-

rans Laboratuvar Müdürlüğü ve Bursa Gıda Yem Merkez

Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.

Ulusal Kalıntı İzleme çalışmaları (AB 96/23/EC Direkti-

fine) uyumlaştırılması 2005 yılında tamamlanmış “Canlı

Hayvanlar ve Hayvansal Ürünlerde Belirli Maddeler ile

Bunların Kalıntılarının İzlenmesi için Alınacak Önlemlere

dair Yönetmelik” kapsamında hazırlanan planlarla yürü-

tülmektedir. Programa 2010 yılında yumurta ve 2012

yılında pilot uygulama olarak büyükbaş eti dahil edilmiş-

tir. Halen kanatlı (broiler, hindi), su ürünleri (balık), süt,

bal, yumurta ve büyükbaş etinde program kapsamında

yasaklı madde, veteriner ilaç kalıntıları ve bulaşanlar yö-

nünden kontroller yapılmaktadır. Program kapsamında

kontroller çiftliklerde, mezbahalarda, mandıralarda, balık

işleme fabrikalarında, toplama ve paketleme tesislerinde

gerçekleştirilmekte, hayvansal birincil ürünlerdeki kalıntı-

ların varlığını ve nedenlerini araştırarak açığa çıkarmayı

amaçlamaktadır (Tablo 73).

(EURL) tarafından valide edilen metotları kullanmaktadır.

İthalat kontrollerinde gıdalarda tarama analizi yapılmakta

ve eser miktarda (%0.01) dahi GDO varlığının tespit edil-

mesi durumunda ürünün yurda girişine izin verilmemekte-

dir.

3.3.4.3. GDO analizleri

3.3.4.4. Ulusal kalıntı izleme planı

Tablo 73. Ulusal Kalıntı İzleme Planı Değerlendirme Tablosu

Yıl2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Ürün Grubu Sayısı4

4

4

4

5

5

6

6

6

6

3.755

6.102

5.235

5.381

7.709

8.287

8.041

9.378

7.756

12.277

Olumsuzluk(%)2

1

2

1

1

1

1

1

1

1

63



3.3.5.1.1. Gıda mevzuatı (Türk Gıda Kodeksi)

Tüketici sağlığını en üst düzeyde korumak amacıyla

2015 yılında Genel Müdürlüğümüzce Türk Gıda Kodeksi

kapsamında gerçekleştirilen mevzuat düzenlemeleri Tablo

76’da yer almaktadır.

• Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğinde Değişiklik

Yapılmasına Dair Yönetmelik

• Türk Gıda Kodeksi Hedef Dışı Yemlere Taşınması Ön-

lenemeyen Koksidiyostatların ve Histomonostatların Hay-

vansal Gıdalardaki Maksimum Miktarları Hakkında Yö-

netmelik

• Türk Gıda Kodeksi Takviye Edici Gıdalar Tebliğinde

Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2015/3)

• Türk Gıda Kodeksi Peynir Tebliği (Tebliğ No: 2015/6)*

• Türk Gıda Kodeksi Et ve Et Ürünleri Tebliği (Tebliğ No:

2012/74)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Teb-

liğ No: 2015/33)

• Türk Gıda Kodeksi Tahin Tebliği (Tebliğ No: 2015/27)

• Türk Gıda Kodeksi Tahin Helvası Tebliği (Tebliğ No:

2015/28)

• Türk Gıda Kodeksi-Bitki Adı ile Anılan Yağlar Tebli-

ğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No:

2015/29)

• Türk Gıda Kodeksi Çay Tebliği (Tebliğ No: 2015/30)

• Türk Gıda Kodeksi İnsan Tüketimine Sunulan Hızlı Don-

durulmuş Gıdalarda Sıcaklığın Resmi Kontrolü İçin Kontrol

Noktalarının Seçilmesi Ve Ölçüm Metodu Tebliği (Tebliğ

No: 2015/34)

• Türk Gıda Kodeksi Belirli Gıdalarda Dioksinlerin, Diok-

sin Benzeri Poliklorlu Bifenillerin ve Dioksin Benzeri Olma-

yan Poliklorlu Bifenillerin Seviyesinin Resmi Kontrolü İçin

Numune Alma, Numune Hazırlama ve Analiz Metodu

Kriterleri Tebliği (Tebliğ No: 2015/32)

• Türk Gıda Kodeksi Takviye Edici Gıdalar Tebliğinde

Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (No: 2015/44)

• Türk Gıda Kodeksi Peynir Tebliği ( 8 Şubat 2015 )

Peynir Tebliği, ülkemizde peynir ile ilgili yayımlanmış ilk

kodeks düzenlemesidir. Türk Gıda Kodeksi kapsamında

yayımlanan Tebliğ ile; peynir ve çeşitlerine ilişkin tanımlar

ve ürün özelikleri belirlenmiştir. Peynirde tuz miktarı çeşite

göre % 35 ile % 61 arasında değişen oranlarda azaltıl-

mıştır. Peynirlerin içerebileceği tuz miktarı peynir çeşidine

göre kuru maddede maksimum % 3 ile 7,5’i arasında

değişmektedir.

Yeni Çıkarılan1

6

7

Tablo 74. 2015 yılında Türk Gıda Kodeksi Kapsamında Yayımlanan Mevzuat

64


3.3.5.1.2. Yem mevzuatı

3.3.5.2. Uluslararası ilişkiler

3.3.5.2.1. Dünya Ticaret Örgütü ile ilgili faaliyetler

3.3.5.2.2. Avrupa Birliği Gıda ve Veterinerlik Ofisi (FVO) Misyonu ile ilgili faaliyetler

Avrupa Birliği’nin 183/2005 sayılı Yem Hijyeni Yö-

netmeliğinde düzenleme yapan 225/2012 sayılı AB

Yönetmeliği’ne uyum sağlamak için hazırlanan “Yem

Hijyeni Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yö-

netmelik“ 20/11/2015 tarihli ve 29538 sayılı Resmi

Gazete’de yayımlanmıştır.

1994 yılında Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)'nün kurulması-

nın ardından yürürlüğe giren DTÖ Sağlık ve Bitki Sağlığı

(SPS) ve Ticarette Teknik Engeller (TBT) Anlaşmaları ge-

reğince; uluslararası ticarette gıda ile ilgili düzenlemeler

için KAK Standartlarını referans olarak almakta; üye ülke-

ler tarafından yayımlanacak mevzuatın yayım öncesi di-

ğer üye ülkelere bildirilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda

hazırlanan kodeks taslakları, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)

Sağlık ve Bitki Sağlığı Anlaşması (SPS) ve Ticarette Teknik

Engeller Anlaşması (TBT) çerçevesinde bildirim mekaniz-

ması aracılığıyla DTÖ’ye de bildirilmekte ve DTÖ’ye üye

ülkelerin görüşüne sunulmaktadır. Ayrıca DTÖ’ye üye ül-

keler tarafından hazırlanan gıda ile ilgili düzenlemeler te-

mas noktası olarak Kodeks Çalışma Grubuna bildirilmekte

ve bu taslaklar için de görüş oluşturulmaktadır (Tablo 76).

AB gıda güvenilirliği kurumlarından olan Gıda ve Ve-

terinerlik Ofisi (FVO); aday ve AB’ye ihracat yapacak

üçüncü ülkeler statüsünde ülkemizde misyon denetimleri

gerçekleştirmektedir. Bu kapsamda et, süt ve su ürünleri

işletmelerinin resmi kontrollerine ilişkin prosedürler hazır-

lanmaktadır.

Avrupa Birliği’ne adaylık süreci fasıllar halinde müzakere-

lerle gerçekleştirilmektedir. 12. Gıda Güvenilirliği, Veteri-

nerlik ve Bitki Sağlığı Politikası Faslı, 30 Haziran 2010

tarihinde müzakerelere açılmıştır.

Tablo 75. 2015 yılında Yem ile İlgili Yayımlanan Mevzuat

Tablo 76. 2015 Yılı Bildirime Sunulan Taslak Mevzuat Sayısı

Mevzuat cinsiYönetmelikler

Toplam

Yeni Çıkarılan-

-

1

1

SPS Bildirimi

TBT Bildirimi

Toplam

10

11

21

Bildirime Sunulan Taslak Mevzuat Sayısı (Adet)

65

3.3.5.2.3. Kodeks Alimentarius Komisyonu ile ilgili faaliyetleri

3.3.5.2.4. Diğer uluslararası kuruluşlar ile ilgili faaliyetler

Kodeks Alimentarius Komisyonu (KAK) 1960'larda Bir-

leşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO) ve Dünya

Sağlık Örgütü(WHO) tarafından ortaklaşa kurulan ve

merkezi Roma’da olan Birleşmiş Milletlere bağlı bir kuru-

luştur. KAK’a bugün 184 ülke ve bir organizasyon (Avru-

pa Birliği) üyedir. Kuruluşun görevi dünyada gıda ile ilgili

uygulamaların sağlık ve teknoloji yönünden standartlaş-

tırılmasını sağlamaktır. Kuruluşun bu amaçla hazırladığı

"Kodeks Alimentarius Standartları" tüm dünya ülkeleri için

güvenilir gıda üretiminde referans dokümandır.

Türkiye 01 Ekim 1963 yılında KAK’a üye olmuştur. KAK

toplantılarında ülkemizi Bakanlığımız temsil etmekte

olup, kodeks ulusal irtibat noktası Gıda ve Kontrol Genel

Müdürlüğü’dür. KAK çalışmaları Kodeks Çalışma Grubu

Uluslararası Bağ ve Şarap Örgütü (OIV), Uluslararası

Standartlar Teşkilâtı (ISO), Avrupa Konseyi (Council of

Europa-CoE) - Sağlığın Korunması ve İlaç Kalitesi Ge-

nel Müdürlüğü (European Directorate forthe Quality of

Medicines&Health Care - EDQM), Avrupa Gıda Güven-

liği Otoritesi (EFSA), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teş-

kilatı (OECD),Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEA),

Avrupa Komisyonu (EC BTSF) gibi uluslararası kuruluşların

çalışmaları ve ticari münasebette bulunduğumuz ülkelerin

gıda mevzuatı takip edilerek, mevzuat çalışmalarımızda

faydalanılmaktadır (Tablo 78).

tarafından takip edilmekte ve koordinasyonu sağlanmak-

tadır. Bu kapsamda Kodeks Çalışma Grubunun sekretar-

ya ve koordinasyonunda UGKK, gıda kodeksi ile ilgili

uluslararası toplantılar için Bakanlık tarafından oluşturulan

ulusal görüşleri değerlendirilerek karara bağlar. Ülke gö-

rüşleri, Kodeks Çalışma Grubu tarafından KAK sekretar-

yasına iletilir. KAK ve Komite toplantılarına aktif katılım

sağlanmaktadır (Tablo 77).

Tablo 77. 2015 Yılında Katılım Sağlanan Kodeks Alimentarius Komisyon Toplantıları

Tablo 78. 2015 Yılında Katılım Sağlanan Uluslararası Toplantıları

Komisyon toplantısı

Komite toplantısı

Bölge komite toplantısı

Toplam

1

4

1

6

Toplantı

DTÖ

EDQM

EC BTSF

OIV

Toplam

-

-

1

3

4

66




3.3.6.1.1. Gıda eğitim faaliyetleri

3.3.6.1.2. Yem eğitim faaliyetleri

3.3.6.2. Yayım çalışmaları


3.3.7.1 Gıda resmi kontrol verileri

Gıda Kontrol Görevlilerinin gıda mevzuatı ve resmi kontrolleri konularında hizmet içi eğitim programı kapsamında ve

Avrupa Birliği BTSF Organizasyonu ve TAIEX Ofisi işbirliği ile eğitimler düzenlenmiştir (Tablo 79).

Yem denetçilerinin yem mevzuatı ve uygulamaları

konusunda eğitime yönelik olarak hizmet içi eğitim

programı kapsamında ve Avrupa Birliği TAIEX Ofisi

işbirliği ile eğitimler düzenlenmiştir. Eğitimlere Ba-

kanlığımız personeli ile sektör temsilcileri de katıl-

mıştır (Tablo 80).

Ülkemiz genelinde faaliyet gösteren gıda ve gıda ile te-

masta bulunan madde ve malzemeleri üreten, satan ve

toplu tüketime sunan onay ve kayıt kapsamındaki gıda

işletmelerinin denetim ve kontrol hizmetleri; 13/6/2010

tarih ve 27610 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan

’5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda

ve Yem Kanunu" ve bu Kanun kapsamında yayımlanan

yönetmelik, tebliğ ve talimatlar çerçevesinde, merkezde

Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğümüz koordinasyonun-

da, 81 Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ve yetki-

lendirilmiş İlçe Tarım Müdürlüklerinde görevli gıda kontrol

görevlileriyle birlikte yürütülmekte olup, yıllara ve gıda iş-

letmelerinin faaliyet alanına göre gıda resmi kontrol verile-

ri aşağıdaki tablolarda yer almaktadır (Tablo 83 ve 84).

Tablo 79. 2015 Yılı Gıda Eğitim Faaliyetleri

Tablo 80. 2015 Yılı Yem Eğitim Faaliyetleri

Tablo 81. Gıda –Yem Güvenilirliği Yayım Çalışmaları

Konu Sayısı5

3

1

1

10

YILLAR2014

2015

Toplam

Kitapçık (Adet)-

-

-

Kitap (Adet)-

-

-

Liflet (Adet)1000

-

1000

Film (Adet)-

-

-

Kılavuz (Adet)9

-

9

Konu Sayısı45

26

5

1

77

67

Tablo 82. Yıllara Göre Gıda Resmi Kontrol Sayıları

Tablo 83. Yıllara Göre Gıda İşletmeleri Faaliyet Alanına Göre Gıda Resmi Kontrol Sayısı

Tablo 84. Yıllara Göre Kontrol Planı

Yılı2012

2013

2014

2015

Resmi Kontrol Sayısı412.998

514.253

600.924

734.862

17.072

12.000

11.865

12.970

61.949.570

61.895.805

61.291.615

65.068.814

144

132

98

92

YIL

GIDA ÜRET M YER GIDA SATI YER TOPLU TÜKET M YER TOPLAM

Dene

tim S

ayıs

ı

PC

Savc

ıla

Suç

Duyu

rusu

Dene

tim S

ayıs

ı

PC

Savc

ıla

Suç

Duyu

rusu

Dene

tim S

ayıs

ı

PC

Savc

ıla

Suç

Duyu

rusu

D ene

tim S

ayıs

ı

PC

S avc

ıla

Suç

D uyu

rusu

3.3.7.2 . Gıda kontrol planı

81 İl Müdürlüğünün kendi bünyesinde yürüttüğü resmi kontrollere ek olarak, Bakanlığımızca merkezî ve bütüncül bir

yaklaşımla, uygun sıklıkta ve gıda maddesinin taşıdığı riskle orantılı olarak Gıda Kontrol Planı hazırlanmaktadır. Bu

plan, 2006 yılından beri uygulanmakta olup, yıllar içinde görülen ihtiyaca göre sürekli olarak gelişmekte ve güncel-

lenmektedir (Tablo 84).

Yıl2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Ürün Grubu Sayısı14

21

55

47

63

80

72

69

73

52

Alınan Numune Sayısı10.288

14.432

19.934

22.143

35.207

25.046

26.440

26.791

28.993

22.526

68


Tablo 85. ALO 174 Gıda Hattına Yapılan Başvuru Sayısı ve İdari Yaptırım Sayısı

*2009 yılı verileri, ALO 174 GIDA Hattı’nın faaliyete geçtiği 14 Şubat 2009 tarihinden sonraki verilerdir.

** Oluşturulan başvuru sayısı, gıda ihbar ve şikâyet kapsamında oluşturulan başvuruları içermektedir.

Tüketicinin denetim mekanizmasına etkin katılımının sağlanması amacıyla

ALO 174 GIDA Hattı 14 Şubat 2009’da faaliyete geçirilmiştir. Alo 174

Gıda Hattına gıda bilgi edinme, ihbar ve şikâyet kapsamında yapılan

başvuru ve başvurular sonucu uygulanan idari yaptırımların yıllara göre

dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir (Tablo 85).

Bakanlığımızın yaptığı kontroller sonucunda sahip olduğu

bilgileri, 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı,

Gıda ve Yem Kanun’unun 31 inci maddesinin 6 ncı fık-

rası uyarınca kamuoyunun bilgisine sunabileceği hükme

bağlanmıştır. Ayrıca, 17 Aralık 2011 tarihli Gıda ve Ye-

min Resmi Kontrolüne Dair Yönetmeliğin 8 inci maddesi

gereğince laboratuvar sonucu ile taklit ve tağşiş yapıldığı

kesinleşen gıda ve yemi üreten/ithal eden firmanın adı,

ürün adı, markası, parti ve/veya seri numarasının Bakan-

lık resmi internet sitesinde Bakanlıkça kamuoyunun bilgisi-

ne sunulmaktadır.

2012-2015 Yılları arasında değişik dönemlerde 17

defa kamuoyuna açıklama yapılmıştır. Bu açıklamalar-

da toplam 818 farklı parti ürünün kamuoyuna duyurusu

yapılmıştır. 668 parti ürün taklit-tağşiş kapsamında, 150

parti ürün ise içerisinde bulunmaması gereken ilaç etkin

maddesi veya boyar madde bulunduğu için ifşa edilmiştir

(Tablo 86).

3.3.7.3 Alo 174 gıda hattı

3.3.7.4. Kamuoyu ile paylaşılan resmi kontrol sonuçları

Yıllar 2009*

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Toplam

Yılı2012

2013

2014

2015

Toplam

Parti Sayısı73

177

195

373

818

Tablo 86. Kamuoyu ile Paylaşılan Resmi Kontrol Sonuçları

3

69

3.3.7.5. Kamu ve özel laboratuvarlar denetimleri

3.3.7.6. Gıda Kaynaklı Enfeksiyon ve Zehirlenmeler

29.12.2011 tarih ve 28157 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Gıda Kontrol Laboratuvarlarının

Kuruluş, Görev, Yetki ve Sorumlulukları İle Çalışma Usul ve Esaslarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik gereği Kamu ve

Özel Gıda Kontrol Laboratuvarları rutin olarak 2 yılda bir denetlenmektedir. Ayrıca Özel Gıda Kontrol Laboratuvar-

larının Kuruluş ve Çalışma İzni öncesi yerinde denetimleri ile kapsam genişletme denetimleri de gerçekleştirilmektedir

(Tablo 87).

5996 sayılı Veteriner Sağlık Hizmetleri, Bitki Sağlığı,

Gıda ve Yem Kanunu kapsamında gıda kaynaklı enfek-

siyon/zehirlenme sonucu oluşan vaka/salgında, İl/İlçe

Müdürlükleri ile İl Gıda Kontrol Laboratuvarınca uyulması

gereken kurallar ve izlenecek yollar 01/04/2013 tarih

ve 1790/11680 sayılı talimat kapsamında hazırlanan

Gıda Kaynaklı Enfeksiyon ve Zehirlenmelere ilişkin Resmi

Kontrol Prosedürü ile belirlenmiştir. Gıda kaynaklı salgın-

larda Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğümüzde oluşturulan

irtibat noktaları ile 81 İl Müdürlüğünde oluşturulan irtibat

noktalarının sürekli iletişim (telefon-elektronik posta vb.) ha-

linde olması düzenlenmiştir. Genel Müdürlüğümüze bağlı

Laboratuvarlar ve Sağlık Bakanlığı’na bağlı İl Halk Sağ-

lığı Müdürlükleri’nde de irtibat noktaları belirlenerek söz

konusu gıda kaynaklı salgın durumlarında koordineli ha-

reket edilmesi yönünde gereklilikler düzenlenmiştir. Gıda

kaynaklı enfeksiyon/zehirlenme sonucu oluşan vaka veya

salgının kaynağının belirlenmesi için Bakanlığımıza bağlı

Ulusal Gıda Referans Laboratuvarında zehirlenmeye ne-

den olan gıda kaynaklı patojenlerin ileri tanımlaması ve

Ulusal Kültür Koleksiyonu oluşturulması için çalışmalar ya-

pılmaktadır.

3-5 Kasım 2015 tarihlerinde 81 İl Gıda, Tarım ve Hay-

vancılık Müdürlüğünde ve 10 Gıda Kontrol Laboratuvar

Müdürlüğünde görevli zehirlenme irtibat noktalarına gıda

kaynaklı enfeksiyon ve zehirlenmelere ilişkin hizmet içi

eğitim verilmiş olup, düzenlenen eğitim programında;

gıda kaynaklı enfeksiyon ve zehirlenmelerde gıda mik-

robiyolojisi, HACCP tetkiki, vaka/salgınlarda Bakanlıkla

sağlanacak bilgi akışı, vaka/salgınların GGBS’ye işlen-

mesi, Gıda Kaynaklı Salgın Hastalıkların Araştırılması ve

Kontrolünde Bakanlığımızın almış olduğu pozisyonlar, pa-

tojenlerin UGRL’ye gönderilmesi gibi konuların yanısıra,

katılımcıların prosedür ile ilgili görüş ve önerileri tartışıl-

mıştır.

Yıl

2015

Denetlenen Laboratuvar Sayısı

(Rutin) Kamu18

Denetlenen Laboratuvar Sayısı (Rutin) Özel

28

Tablo 87. 2015 Yılında Kamu ve Özel Laboratuvar Denetimleri

70


3.3.7.7. Yem resmi kontrol verileri

3.3.7.1. Risk esaslı yem denetimleri

Güvenilir yem arzını temin etmek amacıyla, Bakanlığımız-

ca yemlerin üretim, işleme ve dağıtımının tüm aşamaların-

da resmi kontroller yapılmaktadır. Resmi kontrol faaliyetle-

ri Bakanlığın yıllık kontrol planı kapsamındaki kontrolleri,

İl Müdürlükleri tarafından yürütülen kontrolleri, ihbar ve

şikâyet üzerine yapılan kontrolleri ve Gıda ve Kontrol

Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen kontrolleri

kapsamaktadır.

Genel Müdürlüğümüzce yıllık yem kontrol planı oluşturu-

larak, uygulanması amacıyla İl Müdürlüklerine gönderilir.

Yem işletmeleri hijyen şartlarına göre denetlenmektedir.

Denetim sırasında yem fabrikalarından, bayilerden, çiftlik-

Numunelerde risk esasına dayalı olarak,

• Yemlerde istenmeyen maddeler (ağır metaller, mikotoksinler, antikoksidiyaller, pestisid ve dioksin),

• Yemlere katılması kısıtlanan veya yasaklanan maddeler (antibiyotik, ruminant yemlerinde hayvan kökenli protein

aranması vb.)

• Mikrobiyolojik bulaşma yönlerinden incelenmek üzere analizler yapılmaktadır (Tablo 92).

lerden yem numuneleri alınmaktadır. Ayrıca çiftliklerdeki

içme sularından analiz edilmek üzere numuneler alınmak-

tadır. Alınan numuneler risk esaslı olarak ve etiket beyan-

larına uygunluk yönlerinden analiz edilmektedir.

Yem kontrol planı önceki yıllara ait denetim sonuçları

dikkate alınarak ve risk analizi yapılarak her yıl revize

edilmektedir. Özellikle yemlere katılması yasak olan

maddeler ve dioksin, mikotoksin, ağır metal vb. yem-

lerde istenmeyen maddeler yönüyle kontrol sıklığı artırıl-

maktadır. Bu kapsamda çiftlik bazında kontrol sayısı da

artırılmıştır(Tablo 88,89 ve 90).

Tablo 88. Yıllara Göre Yem İşletmeleri Denetim Sayıları

Tablo 90. Yıllara Göre Resmi Kontrol Sayıları

Tablo 91. Yıllara Göre Yemlerde Risk Esaslı Analiz Sonuçları

Tablo 89. Yıllara Göre Denetim Sayıları ve Yasal İşlemler

20122.522

10.923

177

13.622

20132.486

11.672

676

14.834

20143.020

11.917

2.114

17.051

20153.423

12.288

2.709

18.420

Numune Sayısı

735

383

254

1.018

678

310

430


13

39

0

20

4

0

11

2013 2014 2015


38

46

0

11

1

2

10


42

31

3

29

4

1

17

Olumsuzluk %

1,8

10,2

0,0

2,1

0,6

0,0

2,5

Olumsuzluk %

2,1

10,2

0,0

0,6

0,2

1,2

3

Olumsuzluk %

2,2

9,1

1,3

1,7

0,9

0,6

3,3

Numune Sayısı

1.836

449

348

1.776

664

173

339

Numune Sayısı

1.950

342

226

1.705

464

166

511

Yıl2012

2013

2014

2015


5.949

7.671

7.107

Yıllar

2013

2014

2015

Resmi Kontrol Sayısı14.834

17.051

18.420

Numune Sayısı

5.949

7.671

7.107

Miktarı (TL)3.044.612

2.307.492

2.029.207

Duyurusu Sayısı7

31

54

71

3.3.7.2. Yemlerde etiket beyanına uygunluk denetimi

3.3.7.3. GDO’lu yem denetimleri

3.3.7.4. Yıllık kontrol planı dışında çiftliklerde gerçekleştirilen antibiyotik denetimleri

Piyasaya sunulan yemler etiket bilgilerine uygunluk yönüyle kontrol edilmektedir (Tablo 92).

GDO’lu yemlerin denetimine ilişkin işlemler, 5977 Saylı

Biyogüvenlik Kanunu ve Genetik Yapısı Değiştirilmiş Or-

ganizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik hükümlerine

göre yürütülmektedir.

İthalat aşamasındaki kontroller sonucunda GDO mevzua-

tına uygun bulunan yemlerin, yönetmeliğin 19 uncu mad-

desine göre etiketlenmesinin ardından yurda girişine izin

verilmektedir. GDO ve ürünlerinin ithalatından itibaren

Yem kontrol planı kapsamında İl Müdürlükleri tarafından yürütülen antibiyotik denetimlerine ilave olarak, Genel Mü-

dürlüğümüz tarafından oluşturulan denetim ekibi ile su ürünleri yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı Muğla ve Denizli

illerinde ilave denetimler yürütülmüştür.

Bu çerçevede yem fabrikalarından ve çiftliklerden yem ve içme suyu numuneleri alınmıştır. Alınan numuneler antibiyotik

analizi yaptırılmak üzere ilgili laboratuvar Müdürlüklerine gönderilmiştir. Aşağıdaki tabloda denetimin yürütüldüğü iller,

denetlenen yem işletmesi sayısı, alınan yem ve su numunesi sayıları verilmiştir.

izlenebilirliğin sağlanması için ürünleri ithal eden, işleyen,

alan, satan yem işletmeleri, aldığı, sattığı, işlediği ve kul-

landığı GDO ve ürünleri ile ilgili olarak Bakanlığımıza

bildirimde bulunmakla yükümlüdür. Bakanlığımızca da bu

beyanların doğruluğu ve izlenebilirliğin sağlanıp sağlan-

madığı, yemlerin amacına uygun olarak kullanılıp kullanıl-

madığı, etiketlemenin mevzuata uygun bir şekilde yapılıp

yapılmadığı kontrol edilmektedir (Tablo 93).

Tablo 92. Yemlerde Etiket Beyanına Uygunluk

Tablo 93. Yemlerde Yıllara Göre GDO Denetim Sonuçları

Tablo 94. Yıllık Kontrol Planı Dışında Su Ürünleri İşletmelerinde Gerçekleştirilen Antibiyotik Denetimleri

Yıllar2012

2013

2014

2015


2.079

1.951

1.672

Olumsuz Numune Sayısı172

251

154

141

Olumsuzluk %6,4

12,1

7,9

8,4

Yıllar

2012

2013

2014

2015

Denetim Sayısı

1.482

1.912

2.108

1.785

Olumsuzluk

33

94

56

54

Denetlenen Çiftlik Sayısı

29

10

39

Alınan Yem Numune Sayısı

29

10

39

Alınan Su Numunesi Sayısı

17

10

27

72


3.4. Risk Değerlendirme İle İlgili Faaliyetler

3.4. Risk Değerlendirme İle İlgili Faaliyetler

3.4.1. Bilimsel Komisyon Faaliyetleri

Risk Değerlendirmenin bağımsız ve tarafsız yapılmasının

sağlanması amacı ile Risk Değerlendirme Komite ve Ko-

misyonlarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönet-

melik çerçevesinde oluşturulmuş bulunan Gıda Olarak

Kullanılabilecek Bitkiler Komisyonu ve Bulaşanlar Komis-

yonu 2015 yılı içerisinde rutin faaliyetlerini ilgili yönetme-

lik kapsamında yürütmüştür.

Bulaşanlar Komisyonu 2015 yılında 2 toplantı gerçekleş-

tirmiş, çalışmalarını daha çok oluşturulan Çalışma Grubu

üzerinden yürütmüştür. 2014 yılında Komisyon üyelerin-

den oluşturulan “Aflatoksin Çalışma Grubu“ çalışmala-

rına hem internet üzerinden hem de bir araya gelerek

(3 toplantı) devam etmiştir. 2013 yılında kararlaştırılmış

olan, yeterli veri bulunmayan ve veri toplanmasına ihtiyaç

duyulan konularda yürütülecek çalışmaların ilki olan “Be-

lirlenen Belirli Gıdalarda Fusarium Toksinleri İzleme Prog-

ramı“ kapsamında veri toplama çalışmaları tamamlanmış-

tır. Komisyon üyelerinden oluşturulan “Fusarium Toksinleri

Çalışma Grubu“ tarafından bilimsel görüş oluşturma çalış-

maları devam etmektedir.

Ayrıca yem katkı maddelerinin onaylanması sürecinde

bilimsel risklerin değerlendirilmesini yapmak ve yeme iliş-

kin diğer konularda bilimsel görüş oluşturmak amacıyla

Kasım ayında “Yem Komisyonu“ kurulmuştur. “Biyolojik

Tehlikeler Komisyon”unun ise bu yıl içerisinde kurulması

öngörülmektedir.

Gıda Olarak Kullanılabilecek Bitkiler Komisyonu

(GOKBK) 2015 yılında 8 toplantı gerçekleştirmiştir. Söz

konusu Komisyon mevcut bitki listesinde bulunan bitkilerin

yeniden değerlendirmelerini yapmakta aynı zamanda Bit-

ki Listesine yapılan yeni başvuruları da değerlendirmekte-

dir (Tablo 95).

Tablo 95. GOKBK 2015 Yılı Faaliyetleri

3.4.1. Bilimsel Komisyon Faaliyetleri3.4.2. Bilimsel Görüş Faaliyetleri3.4.3. Eğitim ve Yayım Faaliyetleri



tamamlanan bitki sayısı hazırlanan bitki sayısı tamamlanan bitki sayısı

henüz

olan bitki sayısı

Listedeki bitkiler ile ilgili düzeltme

Mevcut Bitki Listesinin Yeniden De erlendirilmesi

Yeni Ba vuruların De erlendirilmesi

3 5 21 4 2 2 5 5 3 21 4 22 5

73

3.4.2 Bilimsel görüş faaliyetleri

Bilimsel çıktılara ilişkin konu başlıkları

Risk Değerlendirme başlığı altında Bilimsel Komisyonlar

tarafından belli bir prosedür çerçevesinde hazırlanan

bilimsel görüşlerin yanı sıra, bilimsel verilerden yola çı-

kılarak Risk Değerlendirme Daire Başkanlığı tarafından

hazırlanan “Durum Belgeleri“ de bilimsel çıktı niteliği

taşımaktadır. İç ve dış paydaşlardan ulaşan ve bilimsel

verilere ilişkin araştırma gerektiren konularda Daire Baş-

kanlığı tarafından ulusal ve uluslararası birçok kaynak ve

makaleler incelenerek bu belgeler oluşturulmakta ve ilgili

taraflarla paylaşılmaktadır. Bu kapsamda aşağıdaki çalış-

malar yürütülmüştür (Tablo 96).

• Gıda Güvenliği Bilgi Sisteminden (GGBS) alınan analiz

sonuçlarının değerlendirildiği 2014 yılı Yem Raporu

• 2014 Yılı Taze Sebze ve Meyvede Pestisit Kalıntıları

Hakkında Değerlendirme Raporu

• Gıda Güvenliği Bilgi Sisteminden (GGBS) Alınan Ana-

liz Sonuçlarının Değerlendirildiği 2014 Mikrobiyolojik

Kriterler Analiz Raporu

• Schizochytrium sp.’den Elde Edilen Omega-3’ün Bitki-

sel Yağlarda Kullanımına İlişkin Durum Belgesi

• Kreatin ve Çeşitli Kreatin Formlarının Gıdalarda Kullanı-

mına İlişkin Durum Belgesi

• Sodyum Nişasta Glikolatın Gıdalarda Kullanımına İliş-

kin Durum Belgesi

• 2,4-Dinitrofenol (2,4-DNP) Hakkında Durum Belgesi

• Klor Dioksitin Kanatlı Karkasları ile Yaş Meyve ve Seb-

zelerde Yüzeydeki Bulaşmayı Ortadan Kaldırmak Ama-

cıyla Kullanımına İlişkin Durum Belgesi

• Nişaşta Bazlı Şekerlerin Sağlık Üzerine Etkileri Konusun-

daki İddialara İlişkin Durum Belgesi

• İthal Hindistan Pirincinin Güvenilirliğine İlişkin Durum

Belgesi

• Şekerleme, Kokolin, Tahin ve Tahin Helvası Gibi Ürün-

lerde Mermer Tozu Kullanımına İlişkin Durum Belgesi

• Aydın İlinde Bulunan Jeotermal Kaynakların Etkileri üze-

rine Durum Belgesi

• Bebek Formülleri ve Devam Formüllerinde Tek Başına

Galakto-oligosakkaritlerin (GOS) veya Tek Başına Frukto-

oligosakkaritlerin (FOS) Kullanımına İlişkin Durum Belgesi

• Taurinin Şekerli Gıdalarda Kullanımına İlişkin Bilgi

• Domates, Domates Suyu ve Domates Salçası Gibi Do-

mates Ürünlerinde Nitrat Oranları ve Bu Oranların İnsan

Sağlığı Açısından Risk Oluşturup Oluşturmadığı Hakkında

Bilgi

• Klordioksitin Yaş Meyve ve Sebzeler İle Kanatlı Karkas-

ların Durulama Suyunda Kullanılıp Kullanılamayacağına

İlişkin Bilgi

• Humicola insolens Kaynaklı Ksilenaz Enziminin Gıdalar-

da İşlem Yardımcısı Olarak Kullanımına İlişkin Bilgi

• Tricoderma reesei Kaynaklı Lipaz Enziminin Gıdalarda

İşlem Yardımcısı Olarak

Tablo 96. Bilimsel Çıktılar

Toplam 19

Adedi

3

2

-

8

2

3

1

74


3.4.3. Eğitim ve yayım faaliyetleri



3.4.3.2.1. Kamu spotu/Kısa Film

3.4.3.2.2. Elektronik Dokümanlar

Toplu eğitim faaliyetlerinin yanı sıra risk değerlendirme

çalışmalarında görev alan personelimizin mesleki gelişim-

lerini sağlamak ve risk değerlendirmenin hizmet ettiği en

önemli paydaşlardan olan risk yöneticileri ile ortak çalış-

malar yürütmek amacı ile 2015 yılı içerisinde ulusal ve

uluslararası çeşitli eğitimlere katılımları sağlanmıştır (Tablo

97).

Tüketiciler başta olmak üzere gıda güvenilirliği konusunda tüm tarafların farkındalığının arttırılması, bilgilendirilmesi ve

bilinçlendirilmesi amacıyla yayım faaliyetlerine ağırlık verilmekte olup bu konuda da çeşitli faaliyetler gerçekleştirilmek-

tedir (Tablo 98).

Gıda alerjisi/intoleransı kısa filmi hazırlanmıştır. Üreticilerin antibiyotik konusunda bilinçlendirilmesine yönelik olarak

Antibiyotik direnci kısa film çalışmaları devam etmektedir.

Tüketiciler başta olmak üzere tüm tarafların farkındalığının arttırılmasına yönelik Bakanlığımız web sayfasında bulunan

Tüketici köşesinde yayımlanmak üzere;

• Bal

• Akrilamid nedir?

• Mantar

• Gıda Zehirlenmeleri

• AB Gıda ve Yemde Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) konularında Elektronik Doküman hazırlanmıştır.

Tablo 97. 2015 Yılı Eğitim Faaliyetleri

Tablo 98. 2015 Yılı Yayım Faaliyetleri

Konu sayısı1

2

3

Yayım faaliyetiKamu spotu/Kısa Film

Elektronik Doküman

Toplam

Konu sayısı3

5

8

Sonuçlanan1

5

6

Devam eden2

-

2

75

76


3.5. Genel Değerlendirme

3.5.1. Bitki Sağlığı;

3.5.2 Hayvan Sağlığı;

• Kalıntının önlenmesi amacıyla; 81 ilde, bağ, bahçe, sera ve tarla gibi üretim yerlerinde 2012 yılından itibaren hasat

öncesi pestisit denetimi yapılmaya başlanmıştır.

• Kimyasal mücadeleye alternatif yöntemlerden biyolojik ve biyoteknik mücadele uygulayan üreticilerin 2010 yılından

itibaren desteklenmesi ile faydalı böcek kullanım alanı 10 kat artmıştır.

• Zirai Mücadele uygulamalarında çevre dostu mücadele yöntemlerinin yaygınlaştırılması amacıyla 15 ürün grubunda

Entegre Mücadele Projeleri yürütülmüştür.

• Yürütülen projelerle bağ, bahçe, sera ve tarlalarda uygulamalı eğitimler verilmiştir.

• 2014-2018 yılları için oluşturulan eylem planı doğrultusunda Entegre Mücadele uygulamaları Ülke geneline

yaygınlaştırılarak son üç yılda 5 kat artış sağlanmıştır.

• 2023 yılında üretim alanlarının % 50’sinde Entegre Mücadele temel ilkeleri çerçevesinde üretim yapılması

hedeflenmektedir.

• Bitkisel ürünlerde bitki koruma ürünlerinin uzman kişilerce önerilmesi, uygulanması ve kayıtlarının tutulması çalışma-

larına başlanmıştır. Uygulamanın başlamasıyla zirai ilaç reçete yazma yetkilisinde bir önceki yıla göre % 75, BKÜ

uygulayıcı yetkilisinde ise % 20 oranında artış olmuştur.

• Akdeniz meyvesineği (Ceratitis capitata) ’ne karşı zamanında, etkin ve toplu mücadele yapılması amacıyla Adana,

Hatay ve Osmaniye illerinde “Akdeniz Meyvesineği Mücadelesi Pilot Projesi” uygulanmıştır.

• Balıkesir ilinde uzun yıllardan beri havadan yapılan zeytin sineği ilaçlı mücadelesinde, 2015 yılında İl/İlçe Müdür-

lükleri teknik ekiplerinin zeytin sineğinin popülasyon yoğunluğunun takibi vb. çalışmaları ve iklim şartlarının da uygun

seyretmesiyle havadan ilaçlamaya gerek duyulmamıştır.

• Sağlık Taraması yapılarak hastalıkların erken teşhis edilmesi insan ve hayvan sağlığının korunması açısından büyük

önem arz etmektedir. 2015 yılında sürdürülen sağlık taramaları kapsamında hastalıkların erken teşhis edilmesi ama-

cıyla 75.610.124 hayvan sağlık taramasından geçirilmiştir.

• 2015 yılında Kuduz hastalığı ile mücadele etmek amacıyla sahipli ve sahipsiz kedi ve köpeklerin aşılanması ya-

nında, “Türkiye’de Kuduza Karşı Ağızdan Aşılama Projesi” çerçevesinde 105.000 Km2 alanda yaban hayatında

görülen kuduz hastalığına karşı havadan aşılama çalışması yürütülmüştür.

• 2015 yılında Koyun Keçi Vebası hastalığı ile mücadele kapsamında yeni doğan hayvanlar ile daha önce aşılan-

mamış ergin hayvanlar aşılama programına alınmış ve 10.700.056 küçükbaş hayvan aşılanmıştır.

• 2015 yılında Sığırların Nodüler Ekzantemi hastalığı ile mücadele kapsamında 8.574.483 büyükbaş hayvan aşı-

lanmıştır.

77

• 2014 yılında ülkemizde ortaya çıkan Mavidil Hastalığı ile mücadele kapsamında 2015 yılında 5.219.075 küçük-

baş hayvan aşılanmıştır.

• 2015 yılı içerisinde 4.501.566 büyükbaş, 13.927.148 küçükbaş hayvan küpelenerek tanımlanmış ve ilgili veri

tabanında kayıt altına alınmıştır.

• 2015 yılı içerisinde faaliyette bulunan 341 Damızlık Kanatlı İşletmesi ve 80 Kuluçkahanenin sağlık kontrolleri yapı-

larak sertifikalandırılmıştır.

• 2015 yılı itibariyle Veteriner Kontrol Enstitü Müdürlüklerinde 221 adet teşhis ve analiz metodu akredite olmuştur.

• 2015 yılında Bakanlığımıza bağlı Veteriner Kontrol Enstitü Müdürlüklerinde, 629.954 numunede 1.750.043 ana-

liz yapılmıştır.

• Hayvan hastalıkları ile mücadele kapsamında tazminatlı hayvan hastalıklarına yakalandığı için itlaf ve imha edilen

hayvanların bedelleri sahiplerine tazminat olarak ödenmiştir.

• Hastalıktan ari işletme sertifikasına sahip 597 işeltmede bulunan 179.196 baş hayvan için 57.812.937,50 TL

destekleme ödemesi yapılmıştır.

• 2015 yılında yetiştiricilerin hayvan hastalıkları ile mücadelede farkındalığını artırmak amacıyla 233.000 afiş,

660.000 liflet basımı ve dağıtımı gerçekleştirilmiştir.

• 2015 yılında ülkemize yasadışı yollarla getirilmeye çalışılan 9.837 hayvan yakalanmış ve ulusal mevzuatımız

gereği işlem yapılmıştır.

• Tüketici sağlığını en üst düzeyde korumak amacıyla Bakanlığımız Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından

yapılan çalışmaları neticesinde;

• Bakanlığımızca gıda ile ilgili faaliyet gösteren bütün gıda işletmeleri (gıda üretim yerleri, gıda satış ve toplu tüketim

yerleri ) kayıt altına alınmaktadır. Bu kapsamda 31.12.2015 tarihi itibariyle toplam 631.572 adet gıda işletmesi

kayıt altına alınmıştır.

• Bakanlığımızca 5996 sayılı “Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu“ kapsamında gıda güvenilir-

liğinin sağlanması amacıyla yürütülen risk esaslı kontrol ve denetim faaliyetleri kapsamında, 2015 yılında 734.862

denetim gerçekleştirilmiştir.

• Alo 174 Gıda Hattına 2015 yılı sonu itibariyle vatandaşlarımız tarafından 1.561.962 arama gerçekleştirilmiştir.

• Sağlığa zararlı gıda üreten, taklit veya tağşiş yapan firmalara ilişkin bilgiler Bakanlığımızca kamuoyuna duyurulmak-

tadır. Bu kapsamda, 418 firmanın 818 farklı ürünü hakkında taklit veya tağşiş yapıldığı kamuoyuna duyurulmuştur.

• 2002 yılında akredite kamu gıda kontrol laboratuvarı yok iken, 2015 yılında 41 adet kamu gıda kontrol laboratu-

varından 38 adedi, 93 adet özel gıda kontrol laboratuvarından 85’i akredite olarak faaliyet göstermiştir.

• Okul kantin ve yemekhaneler her dönemde en az bir kez olmak üzere yılda iki kez denetlenmekte olup, 2014-2015

eğitim-öğretim yılında da 28.875 denetim gerçekleştirilmiş ve 184 işletmeye idari yaptırım kararı uygulanmış ve 1

3.5.3. Gıda ve Yem Güvenilirliği;

78


işletme hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunulmuştur.

• Türk Gıda Kodeksi ve bu çerçevede hazırlanan mevzuat düzenlemeleri kapsamlı bir şekilde hazırlanan eğitim

programları ile Bakanlığın il ve ilçe teşkilatında çalışan gıda mühendisi, veteriner hekim, ziraat mühendisi, su ürünleri

mühendisi, kimya mühendisinden oluşan toplam 421 adet kontrol görevlisine eğitim verilmiştir. Eğitim programında

yatay gıda kodeksi Yönetmeliklerinin yanı sıra bazı ürün Tebliğlerinden de örnekler verilmiştir. Şubat - Mayıs 2015

dönemi içerisinde üç gün süreyle toplam 7 adet eğitim düzenlenmiştir.

• Peynir Tebliği, ülkemizde peynir ile ilgili yayımlanmış ilk kodeks düzenlemesidir. Türk Gıda Kodeksi kapsamında

yayımlanan Tebliğ ile; peynir ve çeşitlerine ilişkin tanımlar ve ürün özelikleri belirlenmiştir. Peynirde tuz miktarı çeşite

göre %35 ile % 61 arasında değişen oranlarda azaltılmıştır. Peynirlerin içerebileceği tuz miktarı peynir çeşidine göre

kuru maddede maksimum % 3 ile 7,5’i arasında değişmektedir.

• Hayvansal Gıdaların Resmi Kontrollerine İlişkin Özel Kuralları Belirleyen Yönetmelik kapsamında Ekim - Kasım 2015

dönemi içerisinde 6 grup halinde düzenlenen eğitim programıyla kesimhanelerde ve et parçalama tesislerinde resmi

veteriner hekim olarak görev yapan 770 personele geniş kapsamlı teorik eğitim verilmiştir.

• Teorik eğitimi almış olan veteriner hekimlere ayrıca uygulamalı eğitimler de verilmektedir. Bu kapsamda Afyonka-

rahisar ilinde 12, Uşak ilinde 8, Bolu ilinde 7, Kayseri ilinde 11, İzmir ilinde 15 Resmi Veteriner Hekimin katılımı ile

uygulamalı eğitim gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Çorum ilinde 3 adet kesimhane, Amasya ilinde 1 adet kesimhane, Konya

ilinde 1 adet kesimhane farklı tarihlerde 2 kez, Ağrı ilinde 1 adet kesimhane yerinde incelenmiştir. Kesimde hayvan

Refahı konusunda toplam 30 kursiyere 3 grup halinde UTEM’ de eğitim verilmiştir.

• Rusya Federasyonu ve Gümrük Birliği ülkelerine ihracat yapacak onaylı et ve et ürünleri işletmelerin denetimi kapsa-

mında Adana ilinde 4 işletme, Elazığ ilinde 2 işletme, Kahramanmaraş ilinde 1 işletme, Bolu ilinde 1 işletme, Kocaeli

ilinde 2 işletme, İstanbul ilinde 1 işletme, Balıkesir ilinde 1 işletme, İzmir ilinde 2 işletme denetlenmiştir.

• Gıda ve yem güvenilirliği, hayvan sağlığı ve refahı, bitki sağlığı konularında bilimsel esaslara dayalı risk değerlendir-

me çalışmaları devam etmektedir. Bu amaçla kurulan komisyonlardan Gıda Olarak Kullanılabilecek Bitkiler Komisyonu

güvenilirlik değerlendirmesi çalışmalarını yürütmektedir. Bulaşanlar Komisyonu ise mevcut veriler kullanılarak ve yeterli

veri bulunmayan, veri toplanmasına ihtiyaç duyulan konularda çalışmalar gerçekleştirmektedir. Yeni kurulan Yem Ko-

misyonu ise, yem katkı maddelerinin onaylanması sürecinde bilimsel risk değerlendirme ve yeme ilişkin diğer konularda

bilimsel görüş oluşturma amacıyla faaliyetlerini yürütecektir.

• Tüketiciler başta olmak üzere gıda güvenilirliği konusunda tüm tarafların farkındalığının arttırılması, bilgilendirilmesi

ve bilinçlendirilmesi amacıyla çeşitli yayım faaliyetleri yürütülmektedir.

• Genel Müdürlüğümüzün ihtiyaç duyduğu konularda yeni Bilimsel Komisyonların oluşturulması devam edecektir.

3.5.4. Risk Değerlendirmesi;

79

Documents

2015 Yılı Faaliyet Raporu