អរយិធនកថា

(សម្តែងអពីំអរយិទ្រពយ៧ទ្រការ)

ររៀរររៀង

ទ្ពះទ្រូធតមរណ្ឌ ិ ត គង់-ស ៊ឹម (ធតមរតេរោ)

វតែឧណ្ណា រោត ទ្រុងភ្នរំពញ

អរយិធនកថា

(សំម្ែងអពីំអរយិទ្រពយ៧ទ្រការ)

នមត្ថុ រត្នត្តយស្ស

សូតនតស្កា រចរំ ះទ្ពះត្ទ្តរត័នរោយរោរព។

លំោរ់អពីំរនះ នឹងសូតែរទ្សងយ់រពុរធភាសិត ម្ែលទ្ពះសងគតីិ

កាចារយទំងឡាយ រោរបានចាររឹររុតររនុងរតពីរខុរទរនិកាយធតមររទ្តង់

លវរគថាៈ

ស្ទ្ធា ធនំ ស្លីធន ំ ហិរិឱត្តប្បិយំ ធន ំ

ស្ុត្ធនញ្ច ចាគោ ច ប្ញ្ញា គេ ស្ត្តមំ ធន ំ

យស្ស ឯតា ធនា អត្ថ ិ ឥត្ថិយា បុ្រិស្ស្ស វា

អទលគិទ្ធោ ត្ិ ត្ំ អាហ ុ អគោឃំ ត្ស្ស ជីេិត្នតិ។

ម្ទ្រថាៈ រុរសស្រសែីណ្ណ ម្ែលមានអរយិទ្រពយទំង៧ទ្រការ រ ាៈ ទ្រពយ

រ សទធ ១, ទ្រពយរ សីល១, ទ្រពយរ ហិរ១ិ, ទ្រពយរ ឱតែរបាៈ១, ទ្រពយរ សុតាៈ១,

ទ្រពយរ ចារាៈ១, ទ្រពយរ រញ្ញា ១, រោរអនរទ្បាជ្ញទំងឡាយមានទ្ពះពុរធជា

រែើត រ លថ រុរសស្រសែីរ ះតនិម្តនជាអនររ័លទ្ររ ើយ រ រ ម្ ះថជា

អនរមានទ្រពយសតបតែែិស៏ែុរសែតភ មំាតួនរោយពិត ទំងការរស់រៅររស់

០១

អរយិធនរថ

រុរសស្រសែីរ ះ រ៏តនិរ ម្ ះថរស់រៅឥតអំរពើរ ើយ។

អធិប្បាយ

អរយិទ្រពយរនះ ស្កធជុ្នទំងឡាយ ម្ែលធ្លា រ់រចះែងឹមានរសចរែី

ទ្ជ្ះថា ទ្ស្ករ់ រ៏រងឹរតឹម្តមានរសចរែទី្ជ្ះថា រ ើង ររើតនិទន់មានរសចរែី

ទ្ជ្ះថា រ៏អាចនឹងររើតរសចរែទី្ជ្ះថា រ ើង, រទ្ ះម្តបានររៀនឬបានស្កែ រ់

នវូអរយិទ្រពយទំង៧ទ្រការ ែចូរសចរែមី្ែលនឹងពណ៌្ រោយសរងេរត

រៅរនះ ៖

ទ្រព្យកនងុលោកចែកជាពី្រយ៉ា ងគ ឺៈ

រ) សវិញ្ញា ណកទ្រព្យ ទ្រពយម្ែលមានវញិ្ញា ណ្ ែចូយ៉ា ងទស

រតមររ, រោ, ទ្ររី, ែរំ,ី រសះ ជារែើត។

ខ) អវិញ្ញា ណកទ្រព្យ ទ្រពយម្ែលោម នវញិ្ញា ណ្ ែចូយ៉ា ងផ្ទះ

សម្តបង, មាស, ទ្បារ់, ម្ទ្សចមាា រ, ចារែណំ្ណំ ជារែើត។

ទ្រពយទំង២ទ្រការរនះ ទ្ោន់ម្តជាទ្រពយជ្យួឧរតេតភោំទ្រតនសុស

រនុងរោរ ឲ្យបានសុខចរទ្តើន ម្តរនុងរចចុរបននជាត ិ រ រនុងជាតមិ្ែលរពុំង

រស់រៅម្តរ៉ាុរណ្ណា ះររ, រោរតនិោរ់ថជាអរយិទ្រពយបានរ ើយ រទ្ ះថ

ទ្រពយទំងរនះតនិអាចនឹងកាន់យររៅជាតយួនឹងខាួន រនុងរពលម្ែលខាួន

លះរោររនះ រៅកាន់រោរខាងតខុបានរ ើយ, សតែចូពុរធភាសិតថាៈ

០២

អរយិធនរថ

“ស្ព្វំ ប្ហាយ គមនយីំ

សតវរោរ រ ពពួរសតវសុរធម្តទ្តូវលះរងន់វូវតេុទំងពួង” រហើយ

រៅ ទំងោងកាយររៀតរស្កត រ៏ទ្តូវលះរងរ់ចាលរៅរលើម្ផ្នែ ី ែចូជា

អងាត់ឱសររទ្ររយជ្ន៍ោម ន។ ររស់ម្ែលទ្តូវយររៅបានជាតយួនឹងខាួន

រ ះ មានម្តអរយិទ្រពយ ម្ែលជាទ្រពយទ្ររសើររំផ្តុរ ះររើរកាន់យររៅ

បាន រនុងរពលម្ែលខាួនលះរោររនះ រៅកាន់រោរខាងតខុបានរោយ

ងាយពិត។

ឯអរយិទ្រពយរ ះ ែចូបានររៀរររៀងររុខាងរែើតសពវទ្ររ់ទ្ស្ករ់,

រនុងរីរនះសូតអធរិាយតែងតយួៗ រោយសរងេរតាតលំោរ់ោន តរៅ ៖

១—សទ្ធា ការរជ្ឿចរំ ះរហតមុ្ែលររួរជ្ឿ ររើរចាត់ថជាទ្រពយែ៏

ទ្ររសើរ។ សទធ រនះមានទ្ររភ្រ៤ទ្រការរ ាៈ

រ) កមមស្សទ្ធា ការរជ្ឿរតម រ រជ្ឿថរតមជារសុល មានការឲ្យទន

ររាសីល ចរទ្តើនរតតាែ ភាវ ជារែើត ជារហតឲុ្យររើតរសចរែសុីខឬ

នឹងរៅថជាររំណ្ើតត្នរសចរែសុីខយ៉ា ងរនះរ៏បាន។ តយួររៀត រជ្ឿថ

អរសុលរតម ការទ្រទ្ពឹតែអិាទ្ររ់រោយកាយ វាចា ចតិែ ជារែើត ជារហតឲុ្យ

ររើតរសចរែរីរុេ។

ការរជ្ឿចរំ ះរតមជារសុលនិងអរសុល យ៉ា ងរនះរៅថ រតម-

០៣

អរយិធនរថ

សសទធ ។

ខ) េិកកស្សទ្ធា ការរជ្ឿផ្ល រ រជ្ឿថរុរគលបានរសចរែីសុខ-ចរទ្តើន

រ៏សុរធម្តផ្លត្នរសុល ម្ែលបានរស្កងសនសំររុតរអំពីខាងរែើត ម្ែល

អាចរចញតខុឲ្យផ្លជាសុខតាតលំោរ់; អនរម្ែលបានរសចរែរីរុេវ ិស

ស្ករសូនយចារផ្លទ្ររយជ្ន៍សពវយ៉ា ង រ៏សុរធម្តផ្លត្នអរសុលឬជា

ផ្លត្នរមារធត។៌ សតែចូពុរធភាសិតថាៈ

យាទិស្ំ េប្បគត្ ព្ីជំ តាទិស្ំ លភគត្ ផលំ

កលាណការី កលាណំ កប្ការី ច កប្កំ។

ម្ទ្រថាៈ រុរគលស្កររទ្ ះពូចែណំ្ណំម្ររណ្ណ ម្តងបានម្ផ្ាផ្កា តរ

វញិម្រររ ះ អនររធវើលអម្តងបានផ្លលអ អនររធវើអាទ្ររ់ម្តងបានផ្ល

អាទ្ររ់ (ែចូោន នឹងពូជ្ែណំ្ណំម្ែលរុរគលរនុងរោរ ស្កររទ្ ះរណ្ែ ះុោំ

យ៉ា ងណ្ណ នឹងបានផ្លម្ផ្ាផ្កា យ៉ា ងរ ះវញិ)។

ការរជ្ឿផ្លត្នរតម រទះជាសុខរែ ី ររុេរែ ី រទ្ ះម្តផ្លរតមយ៉ា ងរនះ

រៅថ វបិារសសទធ ។

រ) កមមស្សកតាស្ទ្ធា ការរជ្ឿថសតវមានរតមជាររស់ខាួន, រ រជ្ឿថ

សពវសតវទំងអស់ បានររលួសុខ-ររុេទំងរចចុរបននឬរនុងកាលរៅអ រត

រ៏សុរធម្តជារ់ទរ់រងរោយរតមទំងអស់។ រតមរនះឲ្យផ្លរផ្សងៗោន មាន

០៤

អរយិធនរថ

៧យ៉ា ងរ ាៈ ១-មានអាយុម្វង (រទ្ ះតនិសមាា រ់សតវ), ២-តនិមានរោរ

(រទ្ ះតនិររៀតររៀនសតវ), ៣-មានសតបុរលអ (រទ្ ះតនិរទ្រវរទ្កាធ), ៤-

មានរតជានភុាពរទ្ចើន (រទ្ ះតនិទ្ចម្ណ្ន ន្ នីស), ៥-មានទ្រពយសតបតែិ

រទ្ចើន (រទ្ ះររចិាច រទន), ៦-មានទ្តរលូខពងខ់ពស់ (រទ្ ះរោរពរកាតម្ទ្រង

ចរំ ះចាស់ទ្ពឹទធ ចារយ), ៧-មានទ្បាជាញ (រទ្ ះរសពររ់នឹងសរបុរស)។

ការរជ្ឿថសតវមានរតមររស់ខាួន, មានរតមជាអនរឲ្យររំណ្ើ ត, មាន

រតមជារៅពងស, មានរតមជាតរតរ, មានរតមសទ្មារ់ឲ្យផ្លរផ្សងៗោន យ៉ា ង

រនះរៅថ រតមសសរតាសទធ ។

ឃ) ត្ថាគត្គោធសិ្សទ្ធា ការរជ្ឿទ្បាជាញ ទ្តាស់ែងឹររស់តថរត, រ

រជ្ឿថទ្ពះពុរធទ្តាស់ែងឹនវូធតពិ៌ត ឥតមានទ្រូអាចារយណ្ណទ្ររៅទ្ពះអងគ

រ ើយ, ឯធតពិ៌តរ ះរ អរយិសចចទំង៤ទ្រការរ ាៈ ររុេសចច១ សតរុយសចច

១ និរោធសចច១ តរគសចច១។

ររុេសចចរ ះ បានែល់ជាត,ិ ជ្ោ, ពាធ,ិ តរណ្ាៈ, ម្ែលជាសភាវាៈ ំ

តរនវូររុេរោយពិត។

សតរុយសចចរ ះ បានែល់តណ្ណា ទំង៣ទ្រការរ ាៈ កាតតណ្ណា ១,

ភ្វតណ្ណា ១ វភិ្វតណ្ណា ១ ទំងរនះជាររិលសជាត ិំរណ្ណែ លឲ្យររើតររុេត

រៅ។

០៥

អរយិធនរថ

និរោធសចចរ ះ បានែល់ទ្ពះនិ វ ន ជារីរលំត់រងន់វូររុេទំងពួង។

តរគសចចរ ះ បានែល់តរគទំង៨ទ្រការ មានសមាម រិែឋជិារែើត ជា

ធតស៌ទ្មារ់ទ្រតរិតែរិែើតបីរលំត់ររុេ។

ការរជ្ឿចរំ ះសមាម សរមាព ធញិ្ញា ណ្ ររស់ទ្ពះតថរតនិងធតរ៌រស់

ទ្ពះអងគម្ែលទ្រងស់ម្តែងររុតររោយទ្រត្ពមានររថាៈ “ស្វវ កាា គតា ភគ-

េតា ធគោម ” ជារែើត ទ្ពតទំងទ្ពះសងឃស្កវរររស់ទ្ពះអងគ ម្ែលទ្រតរិតែិ

រហើយរោយទ្រត្ពមានររថាៈ “ស្ុប្បដិប្គនាោ ភគេគតា ស្វេកស្គឃោ” ជា

រែើត ការរជ្ឿ យ៉ា ងរនះរៅថ តថរតរ ធសិសទធ ។

២—សីលឺៈ បានែល់និចចសីល, ឧរបាសថសីលឬអតរិររសីល ទំង

រនះជាសីលខាងទ្រហសេ។

ចមំ្ណ្រខាងអនររួសវញិ ររើស្កតរណ្រទ្តូវររាសីល១០, ភ្រិេុទ្តូវ

ររាសីល៤រ ាៈ បាែរិមារេសំវរសីល១, ឥស្រនទិយសំវរសីល១, អាជ្វីបារសុិរធិ

សីល១, រចចយសននិសសិតសីល១។

សីលទំងរនះ កាលររើពុរធររស័ិរររាឲ្យររសុិរធលអរហើយ ររើរចាត់

ថជាទ្រពយែទ៏្ររសើរ។

៣—ហិរ ិ រសចរែខីាម សបារ រ រញួរអានឹងបារ តនិហ៊ា នទ្រទ្ពឹតែ

អាទ្ររ់រោយកាយ វាចា ចតិែ រទះរីរនុងរីរបំាំងម្ភ្នរពីអនរែត្ររ៏រោយ រ៏

០៦

អរយិធនរថ

តនិហ៊ា នទ្រទ្ពឹតែរធវើនវូអំរពើអាទ្ររ់, រទ្ ះទ្បារពធយរធតជ៌ាធ,ំ រៅថ

ធមាម ធរិរតយយ។ យរធត៌យរចារ់ជាធរំនុងចតិែត្នខាួន, ររើរចាត់ថជា

ទ្រពយែទ៏្ររសើរ។

៤—ឱត្តប្បបឺៈ រសចរែតីរ់សាុតរនធត់ចរំ ះបារ មានចតិែខាា ច មានចតិែ

រខពើតចរំ ះរចុចរតិ ែចូោន នឹងរឃើញែុរំភ្ាើងឬរឃើញែុោំតរ តនិហ៊ា នចារ់

ឬ ល់ រទ្ ះខាា ចរោរឬទ្រឡារ់យ៉ា ងណ្ណ រុរគលអនរខាា ចតរ់សាុតនឹង

អំរពើរចុចរតិរ៏យ៉ា ងរ ះម្ែរ ររើរចាត់ថជាទ្រពយែទ៏្ររសើរ។

៥—ស ត្ឺៈ ការររៀនឬស្កែ រ់ឲ្យរចះទំងផ្ាូវរោរផ្ាូវធត៌, ខាងផ្ាូវ

រោររ ការរចះែងឹវជិាា ទំង៥ទ្រការរ ាៈ

រ) នីត្ិេិជ្ជា ការរចះែងឹខាងចារ់សទ្មារ់រោរ សទ្មារ់ស្កស

ស្កគ ល់រចិចការឧបាយទ្ររ់យ៉ា ងតាំងពីអរសរស្កស្រសែជារែើតរ ើងរៅ។

ខ) រដឋេិជ្ជា ការរចះែងឹចារ់រែឋបាល សទ្មារ់ររាទ្រររស ស្កគ ល់

ផ្ាូវរែឋទ្រស្កសរ បាយរនុងទ្រររសររស់ខាួនឬទ្រររសែត្រ អាចទ្រទ្ស័យ

ចរចារៅនឹង ជាតបិានរោយទ្សួល។

រ) គេជាេិជ្ជា ការរចះែងឹរនុងរវជ្ាស្កស្រសែ ស្កគ ល់សតោុឋ នរោរ ស្កគ ល់

វធិផី្សំថន ំសទ្មារ់រតងរ់រោរ។

ឃ) យនតេិជ្ជា ការរចះែងឹរនុងផ្ាូវការររស់ជាង ម្ែលអាចរធវើរទ្រឿង

០៧

អរយិធនរថ

ចទ្រយនែយនតាតកាលសតយ័ម្ែលរោរនិយត។

ង) យុទាេិជ្ជា ការរចះែងឹរនុងយុរធស្កស្រសែ សទ្មារ់ការ រទ្រររស។

វជិាា ទំង៥យ៉ា ងរនះ ជាវជិាា ខាងផ្ាូវរោរ, ឯវជិាា ខាងផ្ាូវធតរ៌ ះរ ាៈ

ការរចះពុរធវចនាៈ (ទ្ពះត្ទ្តរិែរ), ចំាស្កទ ត់ចូលចិតែរសចរែតីិនភ្័នែទ្ច ំ, រចះ

ម្ទ្ររសចរែទី្តតឹទ្តូវតាតរររៀររវយាររណ៍្ មានស្កគ ល់ទ្ររយររររៀរ

បាលីជារែើត។

ការរចះែងឹវជិាា ទំងផ្ាូវរោរផ្ាូវធតរ៌៉ាុរណ្ា ះជារែើត សរស្រងាគ ះចលូ

រនុងសុតាៈទំងអស់ រទ្ ះរហតថុជាវជិាា ម្ែលររើតតរអំពីការររៀន ការ

ស្កែ រ់រោយពិត ររើរចាត់ថជាទ្រពយែទ៏្ររសើរ។

៦—ចាគឺៈ ការររចិាច រ លះរងទ់្រពយសតបតែរិរស់ខាួន រែើតបីរស្កង

រស សនាៈ មានវហិរ, រែុ,ិ ស្កោ, ស្កោបាលី, ស្កោររទ្ងៀន, តនទីរ

រពរយ, ជ្រីទ្សះ, ជ្រីអណ្ែ ូង, រលើរថនល់, សងស់្កព ន, ោំរែើតរ ើមានផ្កា -

ម្ផ្ា, ឲ្យទ្ររីរចរងាៀងរោត, ទ្រោរ់សទ្មារ់ររៀនជារែើត ែល់ទ្រជាជ្នទំង

រពវជ្តិ ទំងទ្រហសេជាស្កធ្លរណ្ាៈ ររើរចាត់ថជាទ្រពយែទ៏្ររសើរ។

៧—ប្បញ្ញា ការរចះែងឹស្កគ ល់រចិចការណ៍្ទ្ររ់យ៉ា ង រ រណុ្-រទស,

រុណ្យ-បារ, ស្កគ ល់រហតផុ្លត្នសុខ-ររុេ, ចរទ្តើន-វ ិស, ទំងរចចុរបនននិង

អ រត ររើរចាត់ថជាទ្រពយែទ៏្ររសើរ។

០៨

អរយិធនរថ

ធតទ៌ំង៧ទ្រការមានសទធ ជារែើត បានជារ ម្ ះថអរយិទ្រពយរ ះ

រទ្ ះជាររស់ឋិតរថរ តនិរចះវ ិស រទះរីរភ្ាើងរ៏តនិរ ះ រចារលួចរ៏តនិ

បាន ររុជាអនែោយណ្ណតយួរ៏តនិអាចរំផ្កា ញ តនិអាចរធវើឲ្យខាតរងប់ាន

រ ើយ។

រុរសស្រសែីណ្ណ មានអរយិទ្រពយទំង៧ទ្រការែចូបានររៀរោរ់រោយ

សរងេរតររនះ រុរសស្រសែីរ ះ រោរអនរទ្បាជ្ញទំងឡាយ មានទ្ពះពុរធជា

រែើត រ លថតនិម្តនជាអនររ័លទ្ររ ើយ, រ រ ម្ ះថ ជាអនរមានទ្រពយ

សតបតែែិស៏ែុរសែតភរោយពិត ទំងការរស់រៅររស់រុរសស្រសែីរ ះ តនិ

រ ម្ ះថរស់រៅឥតអំរពើរ ើយ។

តនសុសសតវម្ែលទ្ោន់ម្តរស់រៅតាតធតមតា រ៉ាុម្នែររើោម នអរយិ

ទ្រពយទំង៧ទ្រការទ្រពយណ្ណតួយររ, ការរស់រៅររស់រុរសស្រសែីរ ះ រ ម្ ះ

ថរស់រៅពំុមានទ្ររយជ្ន៍រ ើយ។

សម្តែងតររនុងអរយិទ្រពយទំង៧ទ្រការចរ់ម្តរ៉ាុរណ្ា ះរោយសរងេរ

ទ្ស្កវទ្ជាវរោយាៈ ថាែ់ ស ត្៊ឹម

០៩

អរយិធនរថ