8. mehanizmi

7/29/2019 8. mehanizmi

1/14

MEHANIZMI ZA

PRENOS OBRTNOG U

PRAVOLINIJSKOKRETANJE

Kod ma{ina za preradu drveta ~esto suprisutni mehanizmi za prenos obrtnog kretanja upravolinijsko. Ovo obrtno kretanje ~esto predstavljaokretanje zamajca elektro-motora koje je potrebnopretvoriti u pravolinijsko kretanje kliza~a u le`aju,

podizanje ili spu{tanje radnog stola sa obratkom,pravolinijsko kretanje radnog vretena i sl.Transformacija jedno kretanja u drugo, omogu}ena

je pomo}u slede}ih mehanizama:


2/14

Klipni mehanizam(mehanizam krivaje)

Dobio naziv po tome {topredstavlja spoj radilice(vr{i obrtno kretanje krivaja), klipnja~e i klipa ucilindru motora. U preradi

drveta koristi se kodprostijih ma{ina: gatera,makaza za se~enje furnira isl.

Nedostaci:

neravnomernost brzinepravolinijskog kretanja, atime i neekonomi~nostiskori{}enja ma{ine,

jednakost radne i povratne

brzine koja treba da jeve}a.


3/14

Bregasti mehanizam(mehanizam sa ekscentrom)

Ta~an oblik brega (ekscentra) diktira hod elementa koji se nanjega naslanja i vr{i pravolinijsko kretanje.

U preradi drveta prisutan je kod podizanja (spu{tanja) radnog

stola, kao pomo}nog kretanja na alatnim ma{inama (deblja~a,rendisaljka i sl.).

Prednosti bregastih mehanizama su slede}e:

Omogu}ava ostvarenje velikog broja razli~itih zakona kretanja

vodjenom ~lanu izborom odgovaraju}eg oblika i zakonakretanja brega

Imaju jednostavnu konstrukciju, kompaktni su i nisu

komlikovani za izradu.


4/14

Glavni nedostaci bili bi: pojava velikog trenja i

habanja, a usled toga i promena geometrijskog oblika

brega, {to za posledicu ima i pojavu gre{aka uprenosu posle duè upotrebe.

Ako je poznat oblik brega moè se odrediti zakon

kretanja podiza~a i obratno, ako je poznat zakon

kretanja podiza~a moè se odrediti oblik brega.


5/14


6/14

Bregasta osovina koja podiei sputa sto kod

kombinovane maine


7/14

Zup~anik-zup~asta letva

Ukoliko je zup~asta letva fiksirana, zup~anik vr{i obrtno ipravolinijsko kretanje spre`u}i se sa njom; a ukoliko je vratilo

zup~anika fiksirano onda zup~anik vr{i samo obrtno kretanje,

a letva pravolinijsko. Prvi slu~aj je prisutan u preradi drveta

kod horizontalnog kroja~a plo~a sa portalom; dok je drugi kod

sistema za upravljanje kod automobila.


8/14

Pomo}u mehanizma zup~anik-zup~asta letva

vr{i se i pomeranje radnog stola alatnih

ma{ina za obradu drveta i metala, u ciljuizvodjenja pomo}nog pravolinijskog kretanja

obratka koji se nalazi na njemu (sl. pod a).

Zup~asta letva 2, vezana za kliza~ stola 1 sapravolinijskim kretanjem, spregnuta je sa

cilindri~nim zup~anikom 3, a ovaj zup~anik se

nalazi na predajnom vratilu prenosnika.Umesto cilindri~nog zup~anika (sl. pod b) u

nekim slu~ajevima se ugradjuje pu` 3, a

umesto obi~ne zup~aste poluge, pu`na

zup~asta poluga 2.


9/14


10/14


11/14

Navojno vreteno traverza Kod ovog mehanizma u pogledu

kinematike takodje postoje dvevarijante. U prvoj varijanti senavojno vreteno obr}e i izvodi

pravolinijsko kretanje po traverzi.Ovakva kinematika prisutna je

kod podizanja stola kod ravnaliceza preradu drveta, ru~ne dizalice isl. Druga varijanta kinematike

podrazumeva samo obrtnokretanje navojnog vretena koje jefiksirano u le`ajevima, doktraverza vr{i pravolinijskokretanje. Primer za ovu vrstukinematike bilo bi kretanje

prtiskiva~a kod mehani~ke preseili radnog dela ru~nog svlaka~a zarazdvajanje presovanihspojeva.


12/14


13/14

Aksonometrijski prikaz kainogprenosa pogonske snage sa

elektro-motora debljae na radnovreteno (sklopni crte)


14/14

Aksonometrijski prikaz frikcionog(19) i lananog prenosa (9 i 1-8)prenosa snage sa radnog vretenadebljae na valjke za izvodjenje

pomonog kretanja (sklopni crte)

Documents

8. mehanizmi