ค ำน ำ

ชดกจกรรมการเรยนร เรอง ระบ ำลกปดมณลลำ รายวชานาฏศลปสรางสรรค (เพมเตม) รหสวชา ศ20223 ระดบชนมธยมศกษาปท 2 จดท าขนเพอเปนคมอส าหรบการเรยนการสอน โดยจดเปนชดกจกรรมการเรยนรทใชสอประกอบการเรยนการสอนหลากหลาย ไดแก เอกสารประกอบการเรยน แถบบนทกเสยง วดทศน การสาธตของครผสอน พรอมทงผเรยนไดลงมอปฏบตร าจรง เพอใหผเรยนไดศกษา การจดท าชดกจกรรมการเรยนร เรอง ระบ ำลกปดมณลลำ รายวชานาฏศลปสรางสรรค ชดนเปนเครองมอแสวงหาความร การส ารวจค าตอบ การสบคนขอมล และการอภปรายหาขอสรป จากกระบวนการท างานเปนกลม เพอใหเกดความร ความคด ความเขาใจ การตดสนใจ ในการท างานรวมกน มจ านวน 5 ชดดงน ชดท 1 เรอง นาฏศลปไทยสรางสรรค ชดท 2 เรอง ความรเบองตนเกยวกบระบ าลกปดมณลลา ชดท 3 เรอง องคประกอบของการแสดงระบ าลกปดมณลลา ชดท 4 เรอง นาฏยศพททใชประกอบการแสดงระบ าลกปดมณลลา ชดท 5 เรอง ฝกปฏบตร าระบ าลกปดมณลลา ส าหรบชดท 1 เรอง นำฏศลปไทยสรำงสรรค ไดจดท าสอเปนเอกสารประกอบการเรยน มกจกรรมทายบทเรยน จดท าแบบทดสอบ กอนเรยนและหลงเรยน มเฉลยไวทายเลม ผจดท าหวงเปนอยางยงวา ชดกจกรรมการเรยนร เรองระบ ำลกปดมณลลำ รายวชา นาฏศลปสรางสรรค (เพมเตม) ชดท 1 เรอง นำฏศลปไทยสรำงสรรค ชดนจะชวยใหการเรยนการสอนเปนไปอยางมประสทธภาพเปนประโยชนตอนกเรยนและผทสนใจทวไปไดเปนอยางด ในการจดท าครงน ไดรบการสนบสนนสงเสรมจาก นายถาวร ปรากฏวงษ ผอ านวยการโรงเรยน บานดานลานหอยวทยา นางมลลกา อรญศร ต าแหนงครวทยฐานะครช านาญการพเศษ โรงเรยนศรส าโรงชนปถมภ ทใหขอมลและใหค าปรกษาแนะน า ท าใหชดกจกรรมการเรยนรรายวชานาฏศลปสรางสรรคชดนส าเรจลลวงดวยดและขอบพระคณคร-อาจารยทมพระคณทกทาน

กนกทพย กลนทง

ก

แบบทดสอบกอนเรยน ชดกจกรรมกำรเรยนร เรอง ระบ ำลกปดมณลลำ รำยวชำนำฏศลปสรำงสรรค (เพมเตม)

รหสวชำ ศ20223 ระดบชนมธยมศกษำปท 2 ชดท 1 เรอง นำฏศลปไทยสรำงสรรค

....................................................................................................................................................

1. นาฏศลปหมายถง ? ก. ศลปะทสรางความงาม ข. อตลกษณความเปนอยของไทย ค. การแสดงความตองการของมนษย ง. การฟอนร าทมนษยประดษฐดดแปลงขนจากธรรมชาต 2. การแสดงนาฏศลปไทยมกประเภท ? ก. 3 ประเภท ข. 4 ประเภท ค. 5 ประเภท ง. 6 ประเภท 3. การแสดงโขนตองแตงกายแบบใด ? ก. แตงกายพนบาน ข. แตงกายแบบยนเครอง ค. แตงกายเลยนแบบทหาร ง. แตงกายใหเหมาะสมกบสถานท

ค ำชแจง 1. ขอสอบมทงหมด 10 ขอ 2. ขอสอบเปนแบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก ก ข ค ง

3. แลวเขยนเครองหมาย กากบาท ( X ) ลงในกระดาษค าตอบในชองทตรงกบ ตวอกษรทเปนค าตอบทถกตองทสด ( 10 คะแนน )

1

4. การแสดงโขนขอความใดกลาวถกตอง ? ก. การรายร าทเลนเปนเรองราว ข. การด าเนนเรองดวยท านองเพลง ค. การแสดงทงของชาวบานและของหลวง ง. ใชลลาทาทางการแสดงดวยการเตนตามบทพากย 5. ขอใดกลาวถงละครไดถกตอง ? ก. การรายร าทเลนเปนเรองราว ข. การด าเนนเรองดวยท านองเพลง ค. การแสดงทงของชาวบานและของหลวง ง. ใชลลาทาทางการแสดงดวยการเตนตามบทพากย 6. ระบ าหมายถง ? ก. ศลปะแหงการรายร า 1-2 คน ข. ตองแตงกายสภาพและถกตอง ค. ตามความเหมาะสมของผแสดง ง. ศลปะแหงการรายร าทมผแสดงตงแต 2 คน ขนไป 7. การแสดงพนเมองของไทยแบงออกเปนกภมภาค ? ก. 3 ภมภาค ข. 4 ภมภาค ค. 5 ภมภาค ง. 7 ภมภาค 8. นาฏศลปสรางสรรค หมายถง ? ก. การสอเอกลกษณของนาฏศลป ข. การบวงสรวงบชาสงศกดสทธ ค. อตลกษณความเปนอยของไทย ง. ผลงานทใชทกษะการคดคนใหมๆทไมซ าแบบใคร

2

9. สงใดไมใชองคประกอบของนาฏศลปสรางสรรค ? ก. วฒนธรรม ข. การแตงกาย ค. การแตงหนา ง. อปกรณประกอบการแสดง 10. องคประกอบนาฏศลปใดทสามารถบอกวยของผแสดงได ? ก. วฒนธรรม ข. การแตงหนา ค. เครองประดบ ง. อปกรณประกอบการแสดง

3

ชอ – สกล.......................................................................ชน...............................เลขท.......................

ค ำสง ใหนกเรยนเขยนเครองหมายกากบาท ( X ) ลงในกระดาษค าตอบในชองทตรงกบตวอกษร ทเปนค าตอบทถกตองทสด

ขอ ก ข ค ง

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

กระดำษค ำตอบแบบทดสอบกอนเรยน ชดท 1 เรอง นำฏศลปไทยสรำงสรรค

5

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

ชดกจกรรมกำรเรยนร เรอง ระบ ำลกปดมณลลำ รำยวชำนำฏศลปสรำงสรรค (เพมเตม) รหสวชำ ศ20223 ระดบชนมธยมศกษำปท 2

ชดท 1 เรอง นำฏศลปไทยสรำงสรรค

ขอ เฉลย

1. ง 2. ข 3. ข 4. ง 5. ก 6. ง 7. ข 8. ง 9. ก 10. ข

นำฏศลป เปนค าสมาส แยกได 2 ค า คอ นำฏ และ ศลป นำฏ หมายถง การรายร าและการเคลอนไหวไปมา ศลป หมายถง การแสดงออกเพอสนองความตองการทางอารมณ การลอกเลยนแบบ

การถายทอดความหมายตาง ๆ หรอ เปนสงทมนษยเกดจนตนาการในอนทจะแสดงคณคาแหง ความงาม ออกมาในรปแบบตาง ๆ หรอไดพบเหนจากธรรมชาตแลวน ามาดดแปลงประดษฐขน ใหมความวจตรละเอยดออน ซาบซง ซงตรงกบค าภาษาองกฤษวา “Arts” ฉะนน “นำฏศลป” หมายถง การฟอนร าทมนษยประดษฐดดแปลงขนจากธรรมชาต ดวยความประณตอนลกซง เพยบพรอมไปดวยความวจตรบรรจงละเอยดออน นอกจากนยง หมายถงการขบรองและการบรรเลงดวย

ภำพท 1 ระบ ำรวมสมย

ทมำ : กนกทพย กลนทง ( 2556 )

ควำมรทวไปเกยวกบนำฏศลปไทย

6

นำฏศลปไทย เปนศลปะทรวมเอาหลายสงเขาดวยกนจงแบงตามลกษณะของรปแบบ

การแสดง เปนประเภทใหญ ๆ ได 4 ประเภท ดงน 1. โขน หมายถง การแสดงนาฏศลปชนสงของไทยทมเอกลกษณคอ ผแสดงจะตอง

สวมหวทเรยกวาโขนและใชลลาทาทางการแสดงดวยการเตนไปตามบทพากย การเจรจาของ ผพากยและตามท านองเพลงหนาพาทยดวยวงปพาทย เรองทนยมน ามาแสดง คอ พระราชนพนธบทละครเรองรามเกยรต แตงกายเลยนแบบเครองทรงของพระมหากษตรยทเปนเครองตน เรยกวา การแตงกายแบบ “ยนเครอง” มจารตขนตอนการแสดงทเปนแบบแผน นยมจดแสดงงานพธส าคญ ไดแก งานพระราชพธ งานถวายพระเพลงพระบรมศพหรอพระศพ แสดงเปนมหรสพสมโภช เชน ในงานพระราชพธบรมราชาภเษก และแสดงเปนมหรสพเพอความบนเทงในโอกาสทว ๆ ไป

ภำพท 2 กำรแสดงโขน

ทมำ : กนกทพย กลนทง ( 2556 )

ประเภทของกำรแสดงนำฏศลปไทย

7

2. ละคร หมายถง ศลปะการรายร าทเลนเปนเรองราว มพฒนาการมาจากการเลานทาน ละครมเอกลกษณในการแสดงและการด าเนนเรองดวยกระบวนลลาทาทาง เขาบทรอง ท านองเพลงและเพลงหนาพาทยทบรรเลงดวยวงปพาทยมแบบแผนการเลนทเปนทงของชาวบานและของหลวง การแตงกายของละครจะเลยนแบบเครองทรงของพระมหากษตรย เรยกวา การแตงกายแบบ ยนเครอง นยมเลนในพธส าคญและงานพระราชพธของพระมหากษตรย

ภำพท 3 ละครพนทำง

(โครงกำรสบทอดนำฏศลปไทยจำกศลปนแหงชำตหรอผเชยวชำญป พ.ศ. 2551) ทมำ : http://www.human.nu.ac.th/newculture/article.php?id=18 ; 20 ม.ย. 2556

3. ร ำและระบ ำ หมายถง ศลปะแหงการรายร าประกอบเพลงดนตรและบทขบรองโดย ไมเลนเปนเรองราวในทนหมายถงร าและระบ าทมลกษณะเปนการแสดงแบบมาตรฐาน ซงมความหมายทจะอธบายไดพอสงเขปดงน

3.1 ร ำ หมายถง ศลปะแหงการรายร าทมผแสดงตงแต 1-2 คน เชน การร าเดยว การร าค การร าอาวธ เปนตน มลกษณะการแตงกายตามรปแบบของการแสดง ไมเลนเปนเรองราว อาจมบทขบรองประกอบการร าเขาท านองเพลงดนตร มกระบวนทาร า โดยเฉพาะการร าคจะตางกบระบ า เนองจากทาร าจะมความเชอมโยงสอดคลองตอเนองกน และเปนบทเฉพาะส าหรบผแสดง นน ๆ เชน ร าเพลงชา – เพลงเรว ร าแมบท พระรามตามกวาง ร าเมขลา – รามสร เปนตน

8

10

ภำพท 4 ร ำเมขลำ - รำมสร

ทมำ : http://pic.free.in.th/id/d712470fd363095b3cc9b79cad740483 ; 20 ม.ย. 2556

ภำพท 5 พระรำมตำมกวำง

ทมำ : http://www.aayoncc.org/initialg.html ; 4 ก.ค. 2556

9

3.2 ระบ ำ หมายถง ศลปะแหงการรายร าทมผแสดงตงแต 2 คนขนไป มลกษณะการแตงกายคลายคลงกน กระบวนทารายร าคลายคลงกน ไมเลนเปนเรองราว อาจมบทขบรองประกอบ การร าเขาท านองเพลงดนตร ซงระบ าแบบมาตรฐานมกบรรเลงดวยวงปพาทย การแตงกายนยมแตงกายยนเครองพระ – นาง หรอ แตงแบบนางในราชส านก เชน ระบ าสบท ระบ ากฤดาภนหาร ระบ าฉง

ภำพท 6 ระบ ำกฤดำภนหำร ทมำ : http://nattayapron.in.th/products/; 4 ก.ค. 2556

ภำพท 7 ระบ ำฉง

ทมำ : http://natasinw.wikispaces.com/; 4 ก.ค. 2556

10

4. กำรแสดงพนเมอง หมายถง ศลปะแหงการรายร าทมทงร า ระบ าหรอการละเลน ทเปนเอกลกษณของกลมชนตามวฒนธรรมในแตละภมภาค ในเรมแรกนนเขาใจวาคงปรากฏในรปแบบ การละเลน หมายถง การเลนดนตร การเลนเพลง การเลนร า สวนการเลนทตองรวมกนตงแต 2 คนขนไป เรยกวา มหรสพหรอศลปะการแสดงพนเมอง ซงหมายถง สงทอยในทองถนนน ๆ ตอมามววฒนาการเปนการละเลนพนเมอง หมายถง การแสดงใด ๆ อนเปนประเพณนยม ในทองถนและเลนกนในระหวางประชาชนเพอความสนกสนานรนเรงตามฤดกาล การแสดง ตองเปนไปอยางมวฒนธรรม มความเรยบรอย ใชถอยค าสภาพ แตงกายสภาพถกตองตามความนยมและวฒนธรรมเหมาะสมกบสภาพทองถน สถานทกตองจดใหเหมาะสมกบโอกาสทจะแสดง ซงการละเลนพนเมอง จะไมเปนอาชพหรอเพอหารายไดจะมดนตรหรอการขบรองหรอการฟอนร าประกอบกได

การแสดงพนเมอง อาจเกดจากการบชาบวงสรวงสงศกดสทธ เชน ขอใหสงทตนนบถอประทานสงทตนปรารถนา หรอขจดปดเปาสงทไมปรารถนา นอกจากนยงเปนการแสดงเพอความบนเทงรนเรง การแสดงพนเมองสามารถแบงออกเปนภมภาคได 4 ภาค ดงน

ภำพท 8 ฟอนเลบ ทมำ : http://board.postjung.com/575939.html ; 3 ก.ค. 2556

กำรแสดงของภำคเหนอ

11

ภำพท 9 เซงสวง

ทมำ : http://student.nu.ac.th/thaidance/seong.html ; 3 ก.ค. 2556

ภำพท 10 ร ำวง

ทมำ : http://thai-dances.wikispaces.com/; 3 ก.ค. 2556

กำรแสดงของภำคอสำน

กำรแสดงของภำคกลำง

12

ภำพท 11 ร ำตำรกปส ทมำ : http://www.saisawankhayanying.com/; 3 ก.ค. 2556

กำรแสดงของภำค ต

13

เรอง ควำมรทวไปเกยวกบนำฏศลปไทย ชนมธยมศกษำปท 2 ชอ..................................................................ชน..................................เลขท....................... ค ำชแจง หนกเรยนบอกถงเอกลกษณของประเภทกำรแสดงนำฏศลปไทยดงน (ขอละ 2 คะแนน)

1. โขน............................................................................................

2. ละคร ........................................................................................

3. ร ำ .............................................................................................

4. ระบ ำ............................................................................................

5.กำรแสดงพนเมอง....................................................................

กจกรรมทำยบทเรยนท 1

14

เรอง ควำมรทวไปเกยวกบนำฏศลปไทย ชนมธยมศกษำปท 2 ชอ.........................................................................ชน..................................เลขท....................... ค ำชแจง หนกเรยนบอกถงเอกลกษณของประเภทกำรแสดงนำฏศลปดงน (ขอละ 2 คะแนน)

1. โขน ผแสดงจะตองสวมหวทเรยกวำโขนแสดงดวยกำรเตนตำมบทพำกย

2. ละคร กำรด ำเนนเรองรำวดวยกระบวนลลำทำร ำ

3. ร ำ ขบรองประกอบกำรร ำเขำท ำนองเพลงดนตร ไมเลนเปนเรองรำว

4. ระบ ำ ระบ ำแบบมำตรฐำนมกบรรเลงดวยวงปพำทยแตงกำยยนเครอง พระ-นำง

5.กำรแสดงพนเมอง กำรละเลนของกลมชนตำมวฒนธรรม นแตละภมภำค

เฉลยกจกรรมทำยบทเรยนท 1

15