Embed Size (px)
Citation preview
ค าน า
การด าเนนงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยนวดบญสมพนธเปนการจดการเรยนรพชพรรณและสรรพสงโดยรอบ
ตามแนวปรชญาการสรางนกอนรกษ เรยนรตามแนวทางสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน สามารถใชทกสงทกอยางทมอยใน
โรงเรยนเพอการเรยนร โดยมพชเปนปจจยหลก ชวภาพตางๆ เปนปจจยรอง ทรพยากรธรรมชาตทเปนกายภาพเปน
ปจจยเสรม และทรพยากรอนๆ เปนปจจยประกอบ
โรงเรยนวดบญสมพนธไดจดการเรยนรสวนพฤกษศาสตรโรงเรยนโดยใหโอกาสผเรยนไดเรยนรผานการลงมอ
ปฏบต แกปญหา หรอศกษาคนควา สามารถสรางองคความรทมความเหมาะสมแกตนเองและตามสงทชอบและสนใจ
เกดการคนพบดวยตนเอง สามารถเรยนร และพฒนาการเรยนรไดจากประสบการณจรงคดเปน ท าเปน แกปญหาเปน
อยางเตมศกยภาพ
ขอขอบคณนกเรยน คร อาจารย คณะกรรมการสถานศกษา และคณะกรรมการชมชนเขานอย ชมชนเขา
ตาโล และผมสวนเกยวของทกฝายทรวมกนจดท าผลงาน การเรยนรสวนพฤกษศาสตรโรงเรยนเขารบการคดสรรเพอ
รบรางวล “หนงโรงเรยน หนงนวตกรรม” ประจ าป พ.ศ.2557
นางเยาวด จฑาพรรณาชาต
ผอ านวยการโรงเรยนวดบญสมพนธ
ก
สารบญ
หนา
ค าน า ก
สารบญ ข
สารบญภาพประกอบ ค
การน าเสนอผลงาน “หนงโรงเรยน หนงนวตกรรม” ประจ าป 2557 1
1. หนาปก 1
2. บทสรป 2
3. ความเปนมาและความส าคญ 2
4. วตถประสงค 6
5. กระบวนการพฒนาผลงานหนงโรงเรยน หนงนวตกรรม 6
6. ขอเสนอแนะและแนวทางการพฒนาอยางตอเนอง 28
7. จดเดนหรอลกษณะพเศษของผลงานนวตกรรม 29
บรรณานกรม 30
ข
สารบญภาพประกอบ
หนา
ภาพท 1 แผนภาพกรอบความคดในการสรปกระบวนการเรยนร สวนพฤกษศาสตรในโรงเรยน 7
ภาพท 2 แผนภาพกรอบความคดในการพฒนา/ตอยอดนวตกรรม 7
ค
1
แบบ นร.1
การน าเสนอผลงาน “หนงโรงเรยน หนงนวตกรรม” ประจ าป 2557
1. หนาปก
1) ชอผลงาน.....เรยนรสวนพฤกษศาสตรโรงเรยนสการอนรกษพชพรรณ................................
2) การสงผลงานหนงโรงเรยน หนงนวตกรรม (กรณาระบ ลงใน ทตรงกบผลงาน)
เปนผลงานทไมเคยสงเขารบการคดสรรกบครสภา
เปนผลงานทเคยสงเขารบการคดสรรกบครสภา แตไมไดรบรางวลของครสภา
เปนผลงานทไดเขารบรางวลของครสภา แตมการตอยอดนวตกรรม
3) ประเภทผลงานหนงโรงเรยน หนงนวตกรรม (กรณาระบ ลงใน ทตรงกบผลงาน) เลอกเพยง 1
ดานเทานน ดานหลกสตร ดานการจดกระบวนการเรยนร
ดานจตวทยา ดานสอและเทคโนโลยการศกษา
ดานการวดและประเมนผล ดานแหลงเรยนร
ดานการบรหารจดการและจดการสถานศกษา (กรณาระบดานยอยลงใน )
การบรหารงานวชาการ การพฒนาบคลากร
การบรหารงบประมาณ การนเทศการศกษา
การจดการดานอาคารสถานท การพฒนาระบบกจกรรมผเรยน
4) ผน าเสนอผลงานนวตกรรม
ชอผบรหารสถานศกษา (นาย/นาง/นางสาว/อนๆ)...เยาวด...นามสกล...จฑาพรรณาชาต....
ต าแหนง.......ผอ านวยการโรงเรยนวดบญสมพนธ...........โทรศพทเคลอนท.........089-9328599............
5) คณะผรวมพฒนาผลงานนวตกรรม (คร/ผทมสวนเกยวของ จ านวนตามจรง)
(นาย/นาง/นางสาว/อนๆ)......รจรา..............นามสกล.............แสงนยนา..............................
ต าแหนง.......ครโรงเรยนวดบญสมพนธ.........................โทรศพทเคลอนท.....086-9783568.................
(นาย/นาง/นางสาว/อนๆ)......บษบรรณ.......นามสกล.............สงหโต...................................
ต าแหนง.......ครโรงเรยนวดบญสมพนธ.........................โทรศพทเคลอนท.....081-6868430.................
(นาย/นาง/นางสาว/อนๆ)......มารน...............นามสกล...........สดาจนทร..............................
ต าแหนง.......ครโรงเรยนวดบญสมพนธ.........................โทรศพทเคลอนท.....081-2628468.................
(นาย/นาง/นางสาว/อนๆ)......มะลวลย...........นามสกล...........สอนไพร................................
ต าแหนง.......ครโรงเรยนวดบญสมพนธ.........................โทรศพทเคลอนท.....088-9271950.................
6) ขอมลสถานศกษา
ชอสถานศกษา...............โรงเรยนวดบญสมพนธ..............................เลขท......77/1 หม 10......
ถนน................-............................................ต าบล/ แขวง........หนองปรอ...............................
2
อ าเภอ/ เขต.........บางละมง.........................จงหวด................ชลบร........................................
รหสไปรษณย.........20150...........................โทรศพท.............038-114945............................
โทรสาร....................038-114945 ตอ 11.......Website www.boonsumphan.ac.th.........
Email [email protected] และ [email protected]
สงกด สพป. ...ชลบร....เขต....3....... สพม. เขต................. จงหวด.......................
สอศ. สช กทม. อปท. ................ ตชด.
อนๆ (โปรดระบ)................................................................................................
7) ศกษานเทศกผรวมพฒนานวตกรรม
(นาย/นาง/นางสาว/อนๆ).............................นามสกล........................................................
ต าแหนง.........................................................................โทรศพทเคลอนท............................................
8) ขอมลครสภาเขตพนทการศกษา (ทจดสงผลงานเพอรบการประเมนระดบเขต)
ครสภาเขตพนทการศกษา.............ชลบร.................................เขต.............3.......................
2. บทสรป
สวนพฤกษศาสตรโรงเรยนการเรยนรสการอนรกษพชพรรณไม เพอใหประชาชนกลมเปาหมายตาง ๆ
โดยเฉพาะผเรยน เยาวชน และบคคลทวไป ไดมตวามรความเขาใจเกยวกบพชพรรณไมและการอนรกษพชพนธกรรม
ของประเทศ จนตระหนกถงความส าคญและประโยชนของการอนรกษพนธกรรมพชทกอใหเกดประโยชนตอชมชน
โดยมกจกรรมทด าเนนงานสนบสนนไดแก กจกรรมสรางจตส านกในการอนรกษพนธกรรมพช เปนกจกรรมทจะสราง
จตส านก ใหผเรยน เยาวชน และบคคลทวไป ใหเขาใจถงความส าคญและประโยชนของพนธกรรมพช ใหรจกหวงแหน
รจกการน าไปใชประโยชนอยางยงยน ซงมความส าคญตอการจดการ การอนรกษและใชทรพยากรของประเทศ ซง
สมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมาร พระราชทานพระราชด าร ใหด าเนนการกบนกเรยน เยาวชน บคคล
ทวไป โดยการฝกอบรมใหเหนประโยชน ความงดงาม เกดความปตทจะท าการอนรกษ “งานสวนพฤกษศาสตร
โรงเรยน” เปนสอโดยการด าเนนงานใหสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน เปนทรวบรวมพรรณไมทมชวต เปนทเกบพรรณไม
แหง ไมดอง มหองสมดส าหรบคนควา มการศกษาตอเนอง รวมทงใหโรงเรยนรวบรวมพรรณไมทองถนทหายาก ใกล
สญพรรณ และเปนทรวมภมปญญาทองถน เพอเปนสอสรางจตส านกในการอนรกษพนธกรรมพช โดยใหผเรยน
เยาวชน และบคคลทวไปไดใกลชดกบพชพรรณไม เพอเหนคณคาประโยชน ความสวยงาม อนจะกอใหเกดจตส านกใน
การอนรกษพชพรรณตอไป
3. ความเปนมาและความส าคญ
สวนพฤกษศาสตร คอ แหลงทรวบรวมพนธพชชนดตาง ๆ ทมชวต จดปลกตามความเหมาะสมกบสภาพ
ถนอาศยเดม มหองสมด สถานทเกบรวบรวมตวอยางพรรณไมรกษาสภาพอาจเปนตวอยางแหง ตวอยางดอง และเกบ
รกษาโดยวธอน ๆ พนธพชทท าการรวบรวมไวนนจะเปนแหลงขอมลและการเผยแพรความร
3
เกยวกบพนธไม นอกจากน สามารถใชเปนแหลงพกผอนหยอนใจซงสามารถด าเนนการสวนพฤกษศาสตรในพนทของ
โรงเรยนโดยมองคประกอบดงกลาวเปน สวนพฤกษศาสตรโรงเรยน ใชในวตถประสงคดงกลาวอกทงใชในการศกษา
และเปนประโยชนตอเนองในการเรยนการสอนวชาตาง ๆ
สวนพฤกษศาสตรโรงเรยนวดบญสมพนธ จงเปนการด าเนนงานทองรปแบบของ “สวนพฤกษศาสตร” โดยม
การรวบรวมพนธไมทมชวต มแหลงขอมลความรเกยวกบพนธไม มการศกษาตอเนอง มการเกบตวอยางพนธไมแหง
พนธไมดอง มการรวบรวมพนธไมทองถนเขามาปลกรวบรวมไวในโรงเรยน และภมปญญาทองถน มการบนทกรายงาน
และขอมลรวมทงภมปญญาทองถนเกยวกบพนธไม มมมส าหรบศกษาคนควา และมการน าไปใชประโยชนเปนสอการ
เรยนการสอนในวชาตาง ๆ เปนการด าเนนงานใหสอดคลองกบสภาพทองถน ไมฝนธรรมชาต และเปนไปตามความ
สนใจและความพรอมของโรงเรยน ด าเนนการโดยความสมครใจ ไมใหเกดความเครยด
งานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน คอ งานการเรยนรพชพรรณและสรรพสงโดยรอบ ตามแนวปรชญาการสราง
นกอนรกษ ตามแนวทางเกดบรรยากาศจากผลการด าเนนงาน งานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน
สวนพฤกษศาสตรโรงเรยน กคอทกสงทกอยางทมอยในโรงเรยนทใชเพอการเรยนรโดยม พช เปนปจจยหลก
ชวภาพตาง ๆ เปนปจจยรอง ทรพยากรธรรมชาตเปนกายภาพเปนปจจยเสรม ทรพยากรอน ๆ เปนปจจยประกอบ
พระราชด าร พระราชกระแส ทเกยวของกบงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน
วนท 8 กมภาพนธ พ.ศ. 2536 ณ ส านกชลประทานท 1 จงหวดเชยงใหม
“การสอนและอบรมใหเดกมจตส านกในการอนรกษพชพรรณนนควรใชวธการปลกฝงใหเดกเหนความงดงาม
ความนาสนใจ และเกดความปตทจะท าการศกษาและอนรกษพชพรรณตอไป การใชวธการสอน การอบรมทใหเกด
ความรสกกลววาหากไมอนรกษแลวจะเกดผลเสยเกดอนตรายแกตนเองจะท าใหเดกเกดความเครยด ซงจะเปนผลเสย
แกประเทศในระยะยาว”
วนท 28 ธนวาคม พ.ศ. 2538 ณ โรงเรยนศกษาสงเคราะหตาก จงหวดตาก
- พระราชทานแนวทางการด าเนนงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน
- การน าตนไมมาปลกเพมเตมใหเดกรจกนน ตองไมมพชเสพตด
- ควรใหเดกหดเขยนต าราจากสงทเรยนรจากสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน
- ควรน าตวอยาง ดน หน แร มาแสดงในหองพพธภณฑดวย
วนท 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2540 ณ อาคารชยพฒนา สวนจตรลดา
สมเดจพรเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ทรงใหหาวธด าเนนการ ใหมขอมลทจะไดรวาใครท าอะไร
เกยวกบพนธกรรมพช ของหนวยงานตาง ๆ ใหสอถงกนในระบบเดยวกนได และทรงใหหาวธการทจะท า
4
ใหเดกสนใจพชพรรณตาง ๆ และเกดความสงสย ตงค าถามตนเองเกยวกบพชพรรณทตนสนใจนน ซงจะน าไปส
การศกษา ทดลองคนควาวจยอยางงาย ๆ ทโรงเรยนทไมมหองปฏบตการวทยาศาสตรดนก กสามารถด าเนนการได
หากอาจารยในโรงเรยนตาง ๆ ท าไดดงนกจะชวยใหเดกเปนคนฉลาด
วนท 14 สงหาคม พ.ศ. 2540 ไดพระราชทานพระราชวโรกาสใหคณะกรรมการอ านวยการ คณะกรรมการ
บรหารผรวมสนองพระราชด าร และผทลเกลาฯถวาย เฝาทลละอองพระบาท ในการประชมประจ าป 2540 โครงการ
อนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารฯ มรบสงชดเจนเกยวกบเรองของสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน
“สวนส าหรบเรองของโรงเรยนนนกไดมประสบการณในการทไปเยยมโรงเรยนในภาคตาง ๆ มาหลายแหงก
เหนวาเรองทจะสอนใหนกเรยนหรอใหเดกมความรและมความรกในทรพยากร คอ ความรกชาต รกแผนดนน กคอรก
สงทเปนสมบตของตวเขา การทจะใหเขารกษาประเทศชาตหรอรกษาสมบตของเขานน ท าไดโดยกอใหเกดความรก
ความเขาใจ ถาใครไมรจกกนเรากไมมความสมพนธ ไมมความผกพนตอกน แตวาถาใหเขารจกวาสงนนคออะไรหรอวา
ท างานกจะรสกชนชมและรกหวงแหนในสงนนวาเปนของตนและจะท าใหเกดประโยชนได เคยไดแนะน าโรงเรยนตาง
ๆ ทไดไปเยยมไมเฉพาะแตโรงเรยนทเขารวมโครงการน โรงเรยนทว ๆ ไปดวยวา นอกจากเรองของพชพรรณแลวสงท
มในธรรมชาตสงทหาไดงาย ๆ นน กอาจจะเปนอปกรณการสอนในวชาตาง ๆไดหลายอยาง แมแตวชาศลปะ กใหมา
วาดรปตนไม กไมตองหาของอน ใหเปนตวแบบหรอในเรองของภาษาไทย การเรยงความกอาจจะท าในเรองของการ
เรยนรายงาน ท าใหหดเขยนหนงสอหรออาจแตงค าประพนธในเรองของพชเหลานหรอเปนตวอยางงานศกษางาน
วทยาศาสตร และวชาอน ๆ ดงท ดร.พศษฐ ไดกลาวมา นอกจากนนในวชาพฤกษศาสตรโดยเฉพาะซงอาจจะชวยได
ในทนยงไมเคยกลาวคอเรองของวชาการทองถน นอกจากความรทเปนมาตรฐานจากสวนกลางมาแลวแมแตต ารากม
การสงเสรมใหครอาจารยในทองถนนน ไดรวบรวมความรหรอไดแตงขน ในระยะนซงเทาทไดเหนมา กมการศกษา
วชาการทางดานศลปวฒนธรรมอาชพทองถนมาบาง แตในดานของธรรมชาตนนยงมคอนขางนอย เทาทไปแนะน ามา
ในเรองของการอนรกษทรพยากรนน ไดเสนอวาไมใชเปนเฉพาะทวาจะใหเดกนกเรยนปลกปาหรอวาใหอนรกษดน
ปลกหญาแฝกอยางเดยวกพยายามจะใหออกไปดขาง ๆ โรงเรยนวาทนนมอะไรอยและตนไมนนชออะไรและพอดม
ประสบการณจากการทไดเคยออกไปสงเสรมในเรองของโภชนาการ งานในระยะแรก ๆ ทเรมท างานเมอพ.ศ. 2523
ในชวงนนออกไปท างานกท างานอยางคอนขางจะเบยนอยหอยนอย คอเงนไมคอยมตองออกเองกไมมเงนทจะสงเสรม
เรองเมลดพนธผกหรออปกรณทใชมากนก ไดครบทกแหงทไปกใหใชพชผกในทองถนทพอจะมอย ผกพนบาน ผก
พนเมองหรอของทเขากนอยแลว เสรมเขาไปในมออาหารนนดวย เรองนกเปนเรองทนาศกษาเพราะไดพบวามพช
พรรณหลายอยางซงกยงไมเปนทรจกกนในสวนกลาง ในทองถนนนเขากรและกมชอพนเมอง แตวาพอเอาเขาจรง
แมแตชอวทยาศาสตรกยงไมมใครแนใจวาชออะไร กน ามาศกษาและเวลานกเหนวามการศกษาอยางกวางขวาง คอได
ศกษาวาคณคาทางอาหารของผกพนเมองเหลานนมอะไรบางและไดมการวเคราะหพษภยของพชเหลานนไวดวย เดม
เทาทคดกยอมรบไมไดคดเรองพษภยเพราะเหนวาคนรบประทานกนอยประจ ายงมอายยนอยแตเหนวาจากการวจย
ของนกวชาการ กไดทราบวามพชพนบานบางอยางทรบประทานกนอยซงมพษบาง ท าใหเปนขอคดทวาถาบรโภคกน
ในสวนทเปนทองถนก
5
อาจจะไมเปนพษภยมากเพราะวาในวนนนเกบผกชนดนไดกน ามาบรโภค อกวนกเกบไดอกอยางกน ามาบรโภคแตถา
สมมตวาเปนการสงเสรมเปนโครงการขนมาแลวกจะมการขยายพนธเปนจ านวนมากและกรบประทานอยางนซ า ๆ
ซาก ๆ ซงจะมอนตรายตอรางกายเปนอยางยงกอาจจะเปนได”
วนพชมงคล พ.ศ. 2541 ณ โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารฯสวนจตรลดา “ใหม
การวาดภาพทางพฤกษศาสตรในโรงเรยนสมาชกสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน”
วนท 12 ตลาคม พ.ศ. 2543 ณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ในการประชมสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน
“โครงการอนรกษพนธกรรมพชฯ ไดเรมตนขนราวปพทธศกราช 2535 เพอเปนการสงเสรมใหสถาบนตาง ๆ ทมอย
จ านวนมากในประเทศไทย ไดศกษาวธการทางวทยาศาสตรไดรวบรวมเปนหลกฐานไวและเพอเปนสอในระหวาง
สถาบนตาง ๆ บคคลตาง ๆ ทการศกษาใหสามารถรวมใชฐานขอมลเดยวกนเพอใหการศกษาไมซ าซอน สามารถจะ
ด าเนนการไปกาวหนาเปนประโยชนทางวชาการได สวนโครงการสวนพฤกษศาสตรโรงเรยนนนเปนงานทสบเนองตอ
จากงานอนรกษพนธกรรมพชเพงจะไดเดนทางไปเยยมดโรงเรยนทงในระดบประถมศกษาและมธยมศกษาในภาคตาง
ๆ ทวประเทศ ไดเหนวาโรงเรยนบางแหงนนมภมทศนทรมรน มพชพนธหลายชนด ในวชาเรยนของนกเรยนทจรง
ตงแตเปนเดกเลก ๆ ชนอนบาลถงชนประถมมธยม ทางครอาจารยกมกจะสอนใหนกเรยนศกษาถงโลกของเราเรอง
ของธรรมชาต ฉะนนการทศกษาของใกลตวไดแกพชพรรณทมอยในธรรมชาตนน กเปนสงทงายไมเสยคาใชจายสงและ
มประโยชนเพมประสบการณแกนกเรยนในดานตาง ๆ ได จงเหนวางานทคนในระดบทเปนผใหญไดท า ไดศกษาในพช
พรรณตาง ๆนน แมแตเดกระดบเลกกนาจะไดประโยชนดวย โรงเรยนบางแหงกตงอยในททรกนดาร แตกยงมพช
พรรณตางๆ ขนอยทคนอน ๆ นอกพนทจะเขาไปศกษาไดยาก ทงนกเรยนและผปกครองกอาจจะมความรนนมากกวา
คนอน ๆ นกเรยนกอาจจะเรยนจากผปกครองของนกเรยน เปนเรองของภมปญญาทองถนวาพชชนดใดคออะไร แลวก
ไดศกษาเปรยบเทยบกบวทยาการสมยใหมทครบาอาจารยสงสอน หรอมปรากฏในหนงสอนอกจากนนการศกษาเรอง
พชพรรณนาจะเปนประโยชนตอนกเรยนในแงตาง ๆ ได คนทศกษาเรองพชนนกไดรบความสขความสบายใจม
ความคดในดานสนทรดานศลปะในแงตาง ๆ อาจจะศกษาหรอใชอปกรณการศกษาในหมวดวชาตาง ๆ ทงในเรองของ
โรงเรยนกมความคดแตกตางกนไปหรอวาบางอยางกเหมอนกน บางอยางกแตกตางกนกเปนเรองทด ถาทกโรงเรยน
สามารถทแลกเปลยนความคดเหนโดยการมาเสนอผลงานหรอวาน าผลงานมาบนทกลงในสอตาง ๆ ทจะสามารถน ามา
แลกเปลยนกน
ขอแสดงความยนดกบโรงเรยนทไดรบพระราชทานเกยรตบตร และปายสนองพระราชด ารสวนพฤกษศาสตร
โรงเรยน ทงทไดรบในครงนและทผานมาแลวขอใหพยายามรกษามาตรฐานตอไป แมไมใชเรองงายหวงวาการปฏบตท
ผานมากจะปฏบตตอไปในอนาคตมประโยชนในการเพมพนความรวชาการทนกเรยนตองศกษาตอไปในระดบสงอกทง
เปนการสรางจตส านก ในการอนรกษพชพรรณและทรพยากรตาง ๆ น าไปสการใชประโยชนอยางยงยน”
เมอวนท 25 มนาคม พ.ศ. 2548 ทรงพระราชทานพระราชกระแส ณ ศาลาดสดาลย สวนจตรลดา
6
“ไดไปกบ สมศ.มา เหนวาโรงเรยนยงสมพนธกบชมชนนอย ท าอยางไร ใหชมชนมาใหโรงเรยนโดยเฉพาะ
นกเรยนชวยในการอนรกษพนธกรรมพช และใหมการท า DNA Fingerprint ในโรงเรยน”
จากพระราชด ารและพระราโชวาทของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ในเรองของสวน
พฤกษศาสตรโรงเรยน ซงมความสอดคลองกบงานปกตในเรองของการเรยนการสอน และในเรองของการปฏรป
การศกษา ซงเนนใหนกเรยนเปนศนยกลาง ดงนน ทางโรงเรยนจงไดมการประชมหารอและเหนพองตองกนทจะรวม
สนองพระราชด าร ด าเนนงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน และไดสมครเปนสมาชกสวนพฤกษศาสตรโรงเรยนของ
โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารฯ
4. วตถประสงค
1. เพอสรางจตส านกใหนกเรยนมความรก และเหนคณคาของพชพรรณและทรพยากร
2. เพอใหโรงเรยนเปนแหลงรวบรวมตวอยางพรรณไม ขอมลพรรณไม และการเกบรกษาเพอประโยชนทาง
การศกษา และเผยแพรสภายนอก
5. กระบวนการพฒนาผลงานหนงโรงเรยน หนงนวตกรรม
5.1 สภาพปญหากอนการพฒนา
ตามทสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ทรงมพระราชด ารบางประการเกยวกบ การ
อนรกษพนธกรรมพช
“การสอนและการอบรมใหเดกมจตส านกในการอนรกษพชพรรณนน ควรใชวธการปลกฝงใหเดก
เหนความงดงาม ความนาสนใจและเกดความปตทจะท าการศกษาและอนรกษพชพรรณตอไป การใชวธการสอนการ
อบรมทใหเกดความรสกกลววา หากไมอนรกษแลวจะเกดผลเสย เกดอนตรายตอตนเอง จะท าใหเดกเกดความเครยด
ซงจะเปนผลเสยแกประเทศชาตในระยะยาว”
โครงการอนรกษพนธพชอนเนองมาจากพระราชด ารฯ ไดด าเนนงานสนองพระราชด าร จดตงงาน “ สวน
พฤกษศาสตรโรงเรยน” เพอเปนสอสรางจตส านกในการอนรกษพนธกรรมพช โดยใหผเรยน เยาวชน และบคคลทวไป
ใกลชดกบพชพรรณ เหนคณคา ประโยชน ความสวยงาม อนจะกอใหเกดความคดทจะอนรกษพชพรรณตอไป เกด
ความรกหวงแหน และรจกการน าไปใชประโยชนอยางยงยน ซงสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ได
พระราชทานพระราชด าร และแนวปฏบตใหเปนงานหนงในกจกรรมสรางจตส านกในการอนรกษพนธกรรมพชและ
ชดเจนในค าจ ากดความของ “สวนพฤกษศาสตรโรงเรยน” ซงไดด าเนนการในพนทโรงเรยนโดยใชแนวทางการ
ด าเนนงานตามแบบอยางสวนพฤกษศาสตรแตยอขนาดมาด าเนนการในพนทโรงเรยน
โรงเรยนวดบญสมพนธไดสนใจสมครทจะรวมสนองพระราชด าร ในวนท 6 พฤศจกายน 2555 และมสวน
พฤกษศาสตรโรงเรยนเปนฐานการเรยนรเพอเขาถงวทยาการ ปญญาและภมปญญาแหงตน ปฏบตตนเปนผอนรกษ
พฒนา สรรพชวต สรรพสงดวยคณธรรม ผบรหาร คร อาจารย นกเรยนบคคลทวไป เขาถงสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน
ทงปรชญาการสรางนกอนรกษและบรรยากาศสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน ปฏบตงาน
7
เปนหนง นกเรยนระดบอนบาล ประถมศกษา เลนร ธรรมชาตแหงชวต สรรพสงลวนพนเกยว ในปจจยเหต และสงผล
แปรเปลยนเปาหมายใหโรงเรยนเปนแบบอยางของการม การใช ศกยภาพสวนพฤกษศาสตรโรงเรยนอยางเหมาะสม
ใหนกเรยนไดเรยนรทกสาขาวชา ในลกษณะบรณาการวทยาการ และบรณาการชวต จากปจจยศกยภาพบนฐานสวน
พฤกษศาสตรโรงเรยน
5.2 การออกแบบนวตกรรมเพอการพฒนา
ภาพท 1 แผนภาพกรอบความคดในการสรปกระบวนการเรยนร สวนพฤกษศาสตรในโรงเรยน
ภาพท 2 แผนภาพกรอบความคดในการพฒนา/ตอยอดนวตกรรม
ปจจย 1 พชพรรณ 2 ชวภาพ 3 กายภาพ
จตส านกในการอนรกษพรรณพช
ผล
เหต 1 การเรยนร 2 คณธรรม 3 ภมปญญา
8
การออกแบบนวตกรรมเพอการพฒนา มเปาหมายการด าเนนโครงการสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน ในการ
จดการเรยนการสอนตามแนวทางการศกษา โดยแบงการออกแบบนวตกรรมเปน 3 ชวง ไดแก
1. จดประกายความคด
จดประชมเชงปฏบตการใหกบตวแทนนกเรยนแกนน า คณคร เพอจดประกายความคด เสรมพลงความมงมน
ใหเหนความส าคญของการพฒนาทกษะการเรยนรสการอนรกษพชพรรณไม รวมทงสนบสนนทกษะทส าคญและ
จ าเปนตอการจดการเรยนการสอนแบบ Problem – Based Learning
2. สรางพลงการเรยนรการอนรกษพชพรรณไม
จากการจดประกายความคด สวนพฤกษศาสตรโรงเรยนการเรยนรสการอนรกษพชพรรณไม สนบสนนให
นกเรยนและคณครไดฝกฝนการคดวเคราะห การคนควา การจดการขอมล การสอสารผานการใชสอดจตอล และม
การจดตงชมรมสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน เพอขยายผลและเปดโอกาสใหสมาชกในโรงเรยนเขารวมกจกรรม โดยจะ
เปดโอกาสใหสมาชกของชมรมและคณครทานอน ๆ ในโรงเรยน ไดเขารวมอบรมเชงปฏบตการเพอสนบสนนการ
พฒนาทกษะ
3. คนพบประสบการณใหม
จดท าทะเบยนพรรณไมและจดท าผงพรรณไมในโรงเรยน เพอสนบสนนกระบวนการเรยนรจากแหลงเรยนร
ในโรงเรยน เปนพนทท ากจกรรม และท าโครงการในโรงเรยน สวนพฤกษศาสตรโรงเรยนจะเปนเครองมอทชวยสราง
พลงการเรยนรการอนรกษพชพรรณไม พฒนาทกษะการเรยนรและนวตกรรม ทกษะชวตและการท างาน ทกษะดาน
สารสนเทศ สอ และเทคโนโลย นกเรยนจะเพมความสามารถในการสอสาร การแกปญหา การคดในเชงวพากษ อน
เปนเปาหมายของการท าโครงการ 5.3 ขนตอน
การด าเนนงานพฒนา
ผบรหารโรงเรยน ท าความเขาใจ ประชมวางแผน แตงตงคณะท างาน จดท าแผนและโครงการ ด าเนนการใน
แตละองคประกอบ
ฐานการเรยนรท 1 ส ารวจพนธไมในพนทของโรงเรยน และท าทะเบยนพนธไม ส ารวจเพอทราบจ านวน
และชนด ท าผงพรรณไมในบรเวณโรงเรยน เพอใหทราบวาตนไมอยทใดในโรงเรยนและสอดคลองกบทะเบยนพรรณ
ไม ครสามารถน าไปสการเรยนการสอน จดท าผง การใชมาตราสวน การยอขยาย การท าแผนผงอยางงาย และการท า
แผนผงโดยใชวสดอปกรณอยางงาย โดยใหนกเรยนรวมในการท าผงดวย
ฐานการเรยนรท 2 การจดท าปายชอพรรณไม หลกการ รชอ รลกษณ รจก
สาระการเรยนร
ก าหนดขอบเขตพนทการศกษา ส ารวจพรรณไม ท าและตดปายรหสประจ าตน บนทกภาพพรรณไม
หรอวาดภาพทางพฤกษศาสตร ตงชอหรอสอบถามขอมลพรรณไม ท าปายชอพรรณไมชวคราว ท าผง
9
แสดงต าแหนงพรรณไม ศกษาลกษณะทางพฤกษศาสตร ท าตวอยางพรรณไม เปรยบเทยบขอมลเอกสาร เรยนรชอท
เปนสากล ท าทะเบยนพรรณไม ตรวจสอบความถกตองของทะเบยนพรรณไม และจดท าปายชอพรรณไมสมบรณ
เพอใหรจก รประโยชนของพรรณไม
ล าดบการเรยนร
1. ก าหนดพนทศกษา
2. ส ารวจพรรณไมในพนทศกษา
3. ท าและตดปายรหสประจ าตน
4. ตงชอหรอสอบถามชอ และศกษาขอมลพนบาน
5. ท าผงแสดงต าแหนงพรรณไม
6. ศกษาและบนทกลกษณะทางพฤกษศาสตร
7. บนทกภาพหรอวาดภาพทางพฤกษศาสตร
8. ท าตวอยางพรรณไม (แหง/ดอง/เฉพาะสวน)
9. เปรยบเทยบขอมลทสรป กบขอมลทสบคนจากเอกสาร แลวบนทก
10. จดระบบขอมลทะเบยนพรรณไม
11. ท ารางปายชอพรรณไมสมบรณ
12. ตรวจสอบความถกตองทางวชาการดานพฤกษศาสตร
13. ท าปายชอพรรณไมสมบรณ
อธบายล าดบการเรยนร
1. ก าหนดพนทศกษา (แบงพนท) ผเรยนน าพนททงหมดของโรงเรยน มาก าหนดขอบเขตโดยแบงพนท
ออกเปนสวนๆ เพอใหมขนาดทเหมาะสมในการเรยนร ส าหรบผเรยนกลมเลกๆ
2. ส ารวจพรรณไมในพนทศกษา ผเรยนส ารวจพรรณไมในพนททก าหนด เพอทราบชนด จ านวนตน ลกษณะ
วสย โดย นกเรยน นกเรยนรวมกบคร หรอบคลากรในสถานศกษา นกเรยนรวมกบผรในทองถน
3. ท าและตดปายรหสประจ าตน การก าหนดรหสประจ าตน โดยท าและตดแสดงไวทกตน ในพนทศกษา โดย
ก าหนดใหเปนรหส 3 ตว / หมายเลขตน ตวอยาง 001/1 คอ ชนดท 1 / ตนท 1
วสดทใชท าปายรหสประจ าตน เปนวสดทคงทน และตวเลขในปายรหส จะใชวธตอกรหส หรอเขยนดวยสทม
ความคงทน เพอปองกนความสบสน เนองจากปายช ารดและตวเลขหลดลอกหรอลบเลอน
4. ตงชอหรอสอบถามชอ และศกษาขอมลพนบาน กรณทไมทราบชอพรรณไม
10
4.1 ตงชอพรรณไม เพอสอใหตรงกนระหวางกลมผเรยน อาจตงชอตามลกษณะเดนดานรปลกษณ
คณสมบต พฤตกรรม หรอถนอาศยของพชนน
4.2 สอบถามชอจากผร เชน คร บคลากรในสถานศกษา หรอผรในทองถน การศกษาขอมลพนบาน
โดยการสอบถาม สมภาษณ จากผปกครอง ผรในทองถน เปนการรวบรวมภมปญญาพนบาน เชน อาหาร ยารกษาโรค
เครองเรอน และเครองใชอนๆ ยาฆาแมลง ยาปราบศตรพช ความเกยวของกบประเพณวมนธรรม ความเกยวของทาง
ศาสนา เปนตน และตองบนทกทมาของขอมลอยางละเอยด เชน ชอผใหขอมล สถานท วนเวลาทใหขอมล เปนตน
5. ท าผงพรรณไม เปนการแสดงต าแหนงของตนไม ทมอยในพนทศกษา โดยแบงเปน 2 ขนตอน ดงน
5.1 ผงบรเวณ ส ารวจและก าหนดขอบเขตพนทศกษา โดยมจดอางอง และเสนอางอง ก าหนดทศ มาตรา
สวนและต าแหนงของสงตางๆ ในพนทศกษา เชน อาคารเรยน เรอนเพาะช า ถนน สนามฟตบอล สนามบาสเกตบอล
ทจอดรถ โดยเขยนผงบรเวณ (Lay out) พนทศกษา และแสดงผง (Key plan) ของพนททงหมด
5.2 ผงพรรณไม ก าหนดสญลกษณของพรรณไม น ามาจดลงต าแหนงในผง โดยมมาตราสวนท
เหมาะสมกบการใชงานและการน าเสนอ กรณทพรรณไมปรากฏอยหนาแนนอาจแยกไดหลายผง เชน ผงไมตน ผงไม
พม ผงไมคลมดน ขนอยกบการน าผงพรรณไมไปใชประโยชนดานตางๆ
6. ศกษาและบนทกลกษณะทางพฤกษศาสตร
- บนทกลกษณะพรรณไมจากการเรยนร ซงประกอบไปดวยลกษณะวสยถนอาศย ลกษณะทาง
พฤกษศาสตร ล าตน ใบ ดอก ผล และเมลด
- ระบชอ รหสพรรณไม สรปลกษณะและขอมลพรรณไม มาสรปเรยบเรยง ใหสอไดใจความ
- ขอมลทสบคนจากเอกสารอางองหรอสอตางๆ และตองบนทกเอกสารอางอง
- บนทกเพมเตม ขอมลของพรรณไม ประวตการน าเขามาปลก เวลาการออกดอกเวลาการตดผล
หรออนๆ
7. บนทกภาพหรอวาดภาพทางพฤกษศาสตร
การบนทกภาพถาย ถายภาพรวมทงตน และเฉพาะสวน คอ ราก ล าตน ใบ ดอก ผล เมลด
ภาพวาดทางพฤกษศาสตร ใหวาดภาพแสดงสวนประกอบตางๆ ของพชเปนภาพลายเสน หรอภาพ
ลงส และมมาตราสวนก ากบ
ฐานการเรยนรท 3 ท าตวอยางพรรณไม (แหง ดอง และเฉพาะสวน) เพอตรวจคนชอวทยาศาสตร และเปน
หลกฐานอางอง
11
- ตวอยางพรรณไมแหง เกบตวอยางพรรณไม ทมสวนประกอบครบสมบรณ อดในแผงไม ตากให
แหงและตดบนกระดาษตามแบบมาตรฐาน ตดปายขอมลมมลางดานซาย
- ตวอยางพรรณไมดอง เกบตวอยางพรรณไมทมลกษณะอวบน า ใสในขวด หรอโหล ดองในเอทธล
แอลกอฮอล 70 เปอรเซนต ชนสวนทน ามาดอง แสดงการดองทงผล และผาตามยาว ตามขวางใหเหนลกษณะภายใน
ผลและตดปายขอมลทขวด
- ตวอยางพรรณไมเฉพาะสวน เกบตวอยางพรรณไมทมลกษณะแหง เชน เกบเปนผลแหง ฝก เมลด
ใสกลองหรอขวด หรอวาง แขวนบนชน และตดปายขอมล
ฐานการเรยนรท 4 สบคนรปวธานของพรรณไม เพอเปรยบเทยบกบขอมลพรรณไมสบคนไดชอพนเมอง
ชอวทยาศาสตร ชอวงศ ชอสามญ และสรรพคณ เปรยบเทยบพรรณไม กบเอกสาร หนงสอทมขอมลบรรยาย
ลกษณะ และภาพประกอบ หรอเวบไซตทเชอถอได เชน http://www.dnp.go.th/Botny/ เวบไซตโครงการ
อนรกษพนธกรรมพชฯ www.rspg.or.th ฯลฯ
1. จดการระบบฐานขอมลทะเบยนพรรณไม น าขอมลทไดจากการส ารวจ ศกษา คนควา เปรยบเทยบ มา
ลงทะเบยนโดยบนทกรหสพรรณไม ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร ชอวงศ ลกษณะ
2. ท ารางปายชอพรรณไมสมบรณ รางปายชอพรรณไมสมบรณ ประกอบดวย รหสพรรณไม ชอ
วทยาศาสตร ชอวงศ ชอสามญ ประโยชน ท าลงในรป file ของโประแกรม Microsoft office word หรอ
power point หรอเขยนลงบนวตถทโรงเรยนเลอกใชในการจดท าปาย และตรวจสอบขอมลเบองตนโดยครผสอน
3. ตรวจสอบความถกตองทางวชาการดานพฤกษศาสตร สงขอมลพรรณไม ใหนกพฤกษศาสตรตรวจสอบ
ความถกตอง 3 สวน ดงน
10.1 ตวอยางพรรณไม และแบบศกษาพรรณไม
10.2 ทะเบยนพรรณไม และภาพถายพรรณไม
10.3 รางปายชอพรรณไม
4. ท าปายชอพรรณไมสมบรณ มสวนประกอบตางๆ ดงน รหสพรรณไม ชอวทยาศาสตร ชอวงศ ชอ
สามญ และประโยชน ทผานการตรวจสอบจากนกพฤกษศาสตร ตดปายชอพรรณไมสมบรณกบตนไมทศกษา
5. ตดปายชอพนธไมและขอมล ครควบคมและแนะน านกเรยนด าเนนการ
6. จดท าไมแหงแบบมาตรฐานของพรรณไมตาง ๆ ในโรงเรยน โดยนกเรยนรวมด าเนนการจดท า ครแนะน า
และคดเลอกตวอยาง
ผลทไดรบ
12
ดานวชาการ
1. พฤกษศาสตร เชน ลกษณะ โครงสรางของพช ชอวทยาศาสตร
2. ชววทยา เชน การจ าแนก
3. ภมศาสตร เชน การส ารวจ การท าแผนท
4. ภาษา เชน การสอบถาม การสรปองคความร
5. ศลปะ เชน การวาดภาพ การถายภาพ การออกแบบปายชอพรรณไม
6. สงคมศาสตร เชน งานเกบรวบรวมขอมล การท างานรวมกน ความสมพนธกบชมชน
ดานภมปญญา
1. การเรยนรทมพชเปนปจจย
2. การคดเปนล าดบขนตอน
3. การจดการ
4. จนตนาการการสมผสเรยนรพชพรรณ
ดานคณธรรมและจรยธรรม
1.ความรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย
2. ความซอตรง ในการศกษา
3. ความมระเบยบความรอบคอบ ละเอยด ถถวน ในการปฏบตงาน
4. ความอดทนตอสภาพแวดลอมในการปฏบตงาน
คร หรอผรบผดชอบ จดท าฐานขอมลพรรณไมเพอเปนแหลงคนควา และมระบบการจดเกบและน าขอมลมา
ใชอยางสะดวก และเชอมโยง คร นกเรยน ชมชนใหมสวนรวมในการใชประโยชนและเกบรวบรวม บนทกตาง ๆ
มอบหมายหรอแบงหนาทใหนกเรยนมสวนรวมในการจดท า
ฐานการเรยนรท 5 ปลกและรวบรวมพนธไมทองถนทนาสนใจ เพอเพมจ านวน เพอขยายพนธใหรจกการ
อนรกษ และวธการทเหมาะสม ครด าเนนการใหนกเรยนปลก ใหนกเรยนมหนาทดแลรบผดชอยดวย การจดกจกรรม
เชน ปลกตนไมในวนส าคญตาง ๆ พรรณไมในโรงเรยนทม มอบหมายใหนกเรยนมสวนรวมในการดแลรกษา
การรวบรวมพรรณไมเขาปลกในโรงเรยน หลกการ คลกคล เหนคณ สนทรย
สาระการเรยนร
เรยนรพชพรรณ และสภาพพนท วเคราะหพนท พจารณาคณ และสนทรยภาพพรรณไม ท าผงภมทศนจดหา
พรรณไม ปลก ดแลรกษา และออกแบบบนทกการเปลยนแปลง เพอใหเหนคณ รคา ของพชพรรณ
13
ล าดบการเรยนร
- ศกษาขอมลจากผงพรรณไมเดมและศกษาธรรมชาตของพรรณไม
- ส ารวจ ศกษา วเคราะหสภาพพนท
- พจารณาคณ และสนทรยภาพของพรรณไม
- ก าหนดการใชประโยชนในพนท
- ก าหนดชนดพรรณไมทจะปลก
- ท าผงภมทศน
- จดหาพรรณไม วสดปลก
- ศกษาคณ ประโยชนของพชพรรณทปลก ออกแบบบนทกการเปลยนแปลง
อธบายล าดบการเรยนร
1. ศกษาขอมลจากผงพรรณไมเดมและศกษาธรรมชาตของพรรณไม
- ศกษาขอมลจากผงพรรณไมเดม โดยศกษาความสอดคลองระหวางพชกบพนท
- ศกษาธรรมชาตไมทจะน ามาปลก เชน ลกษณะวสย ถนอาศย ขอมลทวไป
- จดท ารายงานการศกษาพรรณไมทอยในสภาพธรรมชาต
2. ส ารวจ ศกษา วเคราะหสภาพพนท
- ศกษาวเคราะหสภาพพนท
- พนท ทราบ ทลม ทลาดเอยง ทชมน า (พร)
- ดน ชนดของดน เชน ดนเหนยว ดนรวน ดนทราย คณสมบตของดน
เชน ส การดดซบน า ฯลฯ สวนประกอบอนทมในดน เชน
อนทรยวตถ หน กรวด
- น า คณภาพ และปรมาณของน า
- อากาศ ทศทาง และกระแสลม
- แสง และอณหภมทเขามากระทบ
3. พจารณาคณ ประโยชน และสนทรยภาพของพรรณไม โดยใชประสาทสมผสทง 5 คอ
ตา เหน รปราง ความงามแหงรป
ห ไดยนเสยง ความไพเราะของเสยง
จมก ไดรบรกลน เสนหของกลน
ลน รบรรส
ผวกาย รบรผวสมผส ความรนรมยของการสมผส
น าผลการพจารณาคณประโยชน และสนทรยภาพของพรรณไม ไปประกอบในการก าหนดชนด
พรรณไมทจะปลก พรอมก าหนดการใชประโยชนของพนท
4. ก าหนดการใชประโยชนในพนท
14
ก าหนดพนทใหเหมาะสมกบการใชประโยชนตามวตถประสงค เชนพนทสนามหญา ถนนทางเดน
สวนสมนไพร สวนไมดอกหอม
ฐานการเรยนรท 6 ก าหนดชนดพรรณไมทจะปลก
6.1 การเลอกพรรณไมทจะปลก ใหสอดคลองกบสภาพพนท โดยพจารณาพรรณไมทมในทองถน
เปนหลก หรอพจารณาตามวตถประสงค การใชประโยชนและสนทรภาพของพรรณไม
- พชทมความส าคญในทองถน หายากและใกลสญพนธ
- พชทไมเปนพชเสพตด
- พชสมนไพร ผกพนเมอง เพอการใชประโยชนในดานตางๆ
- ไมตนและไมพมเพอใหรมเงาปองกนเสยง ฝนละออง บงแสง กระแสลม
-ไมดอก ไมประดบ เพอดงดดชวภาพอนๆ เชน เปนทอยอาศย แหลงอาหาร หรอชวยใน
การด ารงเผาพนธ
6.2 ท าผงภมทศน จดท ารายละเอยดการปลกพรรณไมในรปแบบผง และตาราง เชนรหสประจ าตน
ชอพรรณไมทจะปลก ขอบเขต ต าแหนงทปลก จ านวน ลกษณะวสย ขนาด เสนผานศนยกลางของพมระยะปลก
6.3 จดหาพรรณไมและวสดปลกจดหาพรรณไม และวสดปลกตามทมปรากฏในผงภมทศน และ
บนทกขอมลการจดหาพรรณไมและวสดปลก
- การรวบรวมพรรณไมจากนกเรยน บคลากรในสถานศกษา
- การสนบสนนพรรณไมจากหนวยงานตางๆ ชมชน หรอผปกครอง
- การขยายพนธพช เชน การเพาะเมลด การตอนกง ปกช าตดตา เพาะเลยงเนอเยอ
6.4 การปลก และดแลรกษา
- ปลกพรรณไมตามต าแหนงในผงภมทศน โดยผเรยน และบนทกขอมลการปลก เชน
จ านวนตน ชนด วนทปลก ผปลก
- การดแลรกษา เชน การใหน า ใสปย การตดแตง โดยผเรยน และบนทกขอมลการดแล
รกษา เชน รหสพรรณไม ชอพรรณไม วธการดแลรกษา ผดแล
6.5 ศกษาคณประโยชน ของพชพรรณทปลก
- บนทกการเปลยนแปลง และออกแบบตารางบนทก
- บนทกความสมพนธระหวางปจจยตางๆ และออกแบบตารางบนทก
- การศกษาคณประโยชน และสนทรยภาพของพรรณไมทปลก
คณทเกดแกคน
คณทเกดแกสรรพสตว
คณทเกดแกสถานทศกษา
ผลทไดรบ
ดานวชาการ
15
1. การคดวเคราะหอยางเปนระบบ เชน การวางแผนการปฏบตงาน การออกแบบตารางบนทก
2. ภมศาสตร เชน การวเคราะหสภาพพนท
3. สงคมศาสตร เชน การท างานรวมกน ความสมพนธกบชมชน
4. การออกแบบภมทศน เชน หลกการออกแบบ องคประกอบของศลปะ
5. เกษตรศาสตร เชน การขยายพนธพช การปลก การดแลรกษาพรรณไม
6. พฤกษศาสตร เชน โครงสรางของพช ลกษณะพรรณไม
7. นเวศวทยา เชน ระบบนเวศน ลกษณะพนท ความสมพนธระหวางปจจย วฏจกร หวงโซอาหาร
ดานภมปญญา
1. การประยกตใช วสดตางๆ ในการวเคราะหพนท การปลก
2. การจดหา การปลก การขยายพนธพช การดแลรกษา และการจดการ
3. ภมปญญาทเกยวของกบพชพรรณ
ดานคณธรรม จรยธรรม
1. ความรบผดชอบ
2. ความอดทน
3. ความขยนหมนเพยร
4. การอยรวมกนอยางเอออาทรตอกน
5. เมตตา กรณา ตอพช สตว และสงตางๆ
6. การยอมรบความคดเหนของผอน ความมเหต มผล
ฐานการเรยนรท 7
7.1 นกเรยนศกษาพนธไมโดยใชสมดบนทกขอมลพนธไม เพอใหนกเรยนไดเรยนรเกยวกบสณฐานเบองตน
โดยใชทกษะตาง ๆ ดานการสงเกต ครจะเปนผเตรยมการสอน และแนะน าการใชสมดบนทกนแกนกเรยน เมอ
นกเรยนสงมการตรวจงาน นอกจากนแลวใหนกเรยนทสนใจเขามารวมศกษาพรรณไม อยางละเอยดใหเกดการสมผส
และดรายละเอยดจะชวยใหเกดความรกมากขน โดยทางคร แนะแนวทาง คยกบนกเรยน ก าหนดหวขอในการศกษา
เพอใหไดขอมลโดยละเอยด ทงนตองตอเนองและมการแนะน าในเรองการบนทกลกษณะ การเกบขอมลของจรง เพอ
ตอเนองถงการรายงานผลทศกษาได
การศกษาขอมลดานตางๆ หลกการ รการวเคราะห เหนความตาง รความหลายหลาก
สาระการเรยนร
16
การน าทรพยากรธรรมชาตมาเปนปจจยในการเรยนร โดยการใชปจจยหลายปจจยในชนดเดยวกน
หรอตางชนดกน เพอใหเหนความตาง เมอเหนความตาง กจะเกดจนตนาการอนจะน าไปสการใชประโยชนในงานแต
ละดาน
ล าดบการเรยนร
1. การศกษาพรรณไมในสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน ครบตามทะเบยนพรรณไม
1.) การมสวนรวมของผศกษา
2.) การศกษาขอมลพนบาน
3.) การศกษาขอมลพรรณไม
4.) การสรปลกษณะและขอมลพรรณไม
5.) การสบคนขอมลพฤกษศาสตร
6.) การบนทกขอมลเพมเตม
7.) การตรวจสอบผลงานเปนระยะ
8.) ความเปนระเบยบ ความตงใจ
2. การศกษาพรรณไมทสนใจ
1.) การศกษาลกษณะภายนอก ภายในของพชแตละสวนโดยละเอยด
2.) การก าหนดเรองทจะเรยนรในแตละสวนของพช
3.) การเรยนรแตละเรอง แตละสวนขององคประกอบยอย
4.) การน าขอมลมาเปรยบเทยบความตางในแตละเรอง ในชนดเดยวกน
อธบายล าดบการเรยนร
1. การศกษาพรรณไมในสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน ครบตามทะเบยนพรรณไม
1.) การมสวนรวมของผศกษา
ใหบนทกชอพรรณไม รหสพรรณไม บรเวณทส ารวจ วนทส ารวจ ผส ารวจ ผรวมส ารวจ
และวาดภาพประกอบ
2.) การศกษาขอมลพนบาน
ใหบนทกขอมลพนบาน (สอบถามหรอสมภาษณจากผรเทานน) โดยมขอมล ชอพนเมอง
(ชอในทองถนทเกบตวอยางพนธไม ) การใชประโยชนในทองถน (ระบสวนทใชและวธการใช) ดานอาหาร และยา
รกษาโรค เครองเรอนและเครองใชอนๆ ยาฆาแมลง ยาปราบศตรในพช ความเกยวของกบ
17
ประเพณ วฒนธรรม ความเกยวของกบความเชอทางศาสนา ความเปนพษ ชอผใหขอมล อาย ทอย วนทบนทก
ขอมล และสถานทบนทก
3.) การศกษาขอมลพรรณไม ใหบนทกขอมลพรรณไมลกษณะวสย ถนอาศย ความสง
ความกวางทรงพม รปรางทรงพม ล าตน ชนดของล าตน ผวล าตน สของล าตน ใบ ชนดของใบ ส ขนาด การเรยงตว
ของใบ รปรางแผนใบ รปรางปลายใบ รปราง โคนใบ รปรางขอบใบ ลกษณะพเศษของใบ ดอก ชนดของดอก
ต าแหนงทออกดอก สของดอก ต าแหนงรงไข รปรางของดอก ผล ชนดของผล สของผล รปรางของผล ลกษณะ
พเศษของผล เมลด จ านวนเมลด รปรางของเมลด การงอกของเมลด ตดภาพวาด หรอตวอยางแหงสวนตางๆ ของพช
4.) การสรปลกษณะและขอมลพรรณไม บนทกชอพรรณไม และรหสพรรณไม น าขอมล
พรรณไมทบนทกมาสรปเปนความเรยง
5.) การสบคนขอมลพฤกษศาสตร น าขอมลพรรณไมมาเปรยบเทยบเพอคนขอมลทาง
พฤกษศาสตรบนทกขอมล ชอวทยาศาสตร ชอวงศ ชอสามญ ชอพนเมองอนๆ ถนก าเนด การกระจายพนธในประเทศ
ไทยและประเทศอนๆ สภาพนเวศวทยา เวลาออกดอก ตดผล การขยายพนธ การใชประโยชนทวไป ประวตพรรณไม
และเอกสารอางอง
6.) การบนทกขอมลเพมเตม บนทกขอมล เชน ประวตพรรณไม เวลาการออกดอก เวลา
การตดผลนอกฤดกาล หรออนๆ
7.) การตรวจสอบผลงานเปนระยะ การตรวจสอบผลงานโดยครผสอน ใหลงลายมอชอ
วนท ใหค าแนะน าและการแกไข
8.) ความเปนระเบยบ ความตงใจ ผลงานมความถกตอง ความสะอาด เรยบรอย
2. การศกษาพรรณไมทสนใจ
1.) การศกษาลกษณะภายนอก ภายในของพชแตละสวนโดยละเอยดพจารณา จ าแนก
รปลกษณภายนอกของพชแตละชนด แตละสวนโดยละเอยดและพจารณาแบงสวนทจะเรยนร ขององคประกอบยอย
และก าหนดค าทใชเรยกก ากบ เชน ดานนอก ดานใน ดานบน ดานลาง ตอนโคน ตอนกลาง ตอนปลาย สวนรมซาย
สวนกลาง สวนรมขวา เปนตน
2.) การก าหนดเรองทจะเรยนรในแตละสวนของพช ก าหนดเรองทจะเรยนรในแตละ
สวนของแตละองคประกอบยอย เชน ส ขนาด รปราง รปทรง ผว เนอ ฯลฯ
ตวอยางหวชอศกษา - สของแผนใบตอนโคนสวนรมซาย สของแผนใบตอนโคนสวนรมขวา
- ความยาวกานชอบเรณ
18
- ผวของกลบดอกดานในตอนโคน ผวของกลบดอกดานอกตอนโคน
3.) การเรยนรแตละเรอง แตละสวนขององคประกอบยอย ก าหนดเรองทจะเรยนรในแต
ละสวนของแตละองคประกอบยอย
4.) การน าขอมลมาเปรยบเทยบความตางในแตละเรอง ในชนดเดยวกน น าขอมลทเรยนร
มาเปรยบเทยบความตางในแตละเรอง ในชนดเดยวกน และตางชนดกน จดล าดบของผลการศกษาจากนอยไปมาก
หรอจากมากไปนอย เพอความเปนระเบยบ
ผลทไดรบ
1. ดานวชาการ
- สณฐานวทยา เชน โครงสรางภายนอก
- กายวภาควทยา เชน โครงสรางภายใน
- พฤกษศาสตร เชน ขอมลลกษณะพรรณไม ชอวทยาศาสตร ชอวงศ
- วทยาศาสตร เชน การวเคราะห การบนทก สงเกต ทกษะการใชเครองมอ
- ภาษา เชน การสอสาร การใชภาษาในการเรยบเรยงขอมล การก าหนดค า
- ศลปะ เชน การวาดภาพ
2. ดานภมปญญา
- การจดเกบขอมลพนบาน
- การใชเครองมอในการศกษาขอมล
- การวางแผนการปฏบตงาน
3. คณธรรมและจรยธรรม
- ความรบผดชอบในการปฏบตงานทไดรบมอบหมาย
- ความซอตรง ในการศกษาและรายงานผลทถกตองเปนจรง
- ความมระเบยบ รอบคอบ ละเอยด ถถวน ในการปฏบตงาน
- ความอดทนตอสภาพแวดลอมในการปฏบตงาน
- ความสามคค
- ความเออเฟอเผอแผ
- มนษยสมพนธ
19
ครและนกเรยนศกษาพนธไมทสนใจ ศกษาโดยละเอยด โดยนกเรยนศกษา ครแนะน าแนวทาง
การศกษาเพอใหนกเรยนไดมวทยาการขนพนฐาน รจกธรรมชาต ความสมพนธระหวางสงมชวต สมพนธกบการปลก
เลยง ตอมาถงผลประโยชนแทแกชมชน ศกษาการใชประโยชน การด ารงชวต ซงจะสอดคลองกบการจดนทรรศการ
7.2 เขยนรายงานการศกษาพนธไม นกเรยนด าเนนการสรปรวบรวมขอมล ท ารายงาน นกเรยนจะเกดความ
เชยวชาญ โดยทครเปนผแนะน าและตรวจ
- เพอฝกใหนกเรยน เขยน การเรยบเรยง ความคดเปนระบบ ละเอยด ปราณต ฝกความมนใจ
นอกจากนไดใหขอมลทถกตอง
การรายงานผลการเรยนร หลกการ รสาระ รสรป รสอ
สาระการเรยนร
รวบรวมผลการเรยนร วเคราะห เรยบเรยงสาระ จดระเบยบขอมลสาระแตละดาน จดล าดบสาระหรอกลม
สาระ เรยนรรปแบบการเขยนรายงาน วธการรายงานผลในรปแบบตางๆ เพอสอผลการเรยนรอยางเปนระบบ
ล าดบการเรยนร
1. รวบรวมผลการเรยนร
ใหผเรยนรวบรวมผลการเรยนรทจะน ามารายงานผลการเรยนรเรองใด เรองหนง ในองคประกอบ
งานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน เชน การศกษาพรรณไมทสนใจ การศกษาขอมลพรรณไม การก าหนดพนทและการ
ส ารวจพรรณไม การท าผงพรรณไม การตวอยางพรรณไม การท าปายชอพรรณไม การส ารวจสภาพภมศาสตร การ
ท าผงภมทศน การปลกและการขยายพนธ การดแลรกษา ฯลฯ
ตวอยาง การรวบรวมสาระ หรอสงทรจาก การศกษาพช
สวนท 1 ชอ และขอมล ผศกษา
สวนท 2 ขอมลพนบาน
สวนท 3 ชอพรรณไม ลกษณะและขอมลพรรณไม ราก ล าตน ใบ ดอก ผล เมลด
สวนท 4 ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร ประโยชน ฯลฯ
สวนท 5 ภาพวาดทางพฤกษศาสตร
สวนท 6 ขอมลเพมเตม เชน การปลกเลยง การขยายพนธ
2. คดแยกสาระส าคญใหเปนหมวดหม
20
2.1 วเคราะห เรยบเรยงสาระ เปนการน าขอมลทไดมาแบงแยกเปนสวนๆ จากนนเรยบ
เรยงขอมลใหเหมาะสม
ตวอยาง การคดแยกสาระส าคญใหเปนหมวดหม
หมวดชอพรรณไม – ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร ชอวงศ ชอสามญ
หมวดรปลกษณะ – ลกษณะวสย ล าตน ใบ ดอก ผล เมลด
หมวดประโยชน – ประโยชนพนบาน และ จากเอกสาร
หมวดภาพ – ภาพวาด ภาพถาย
หมวดสภาพนเวศน – ถนอาศย
หมวดการขยายพนธ – การขยายพนธแบบตางๆ
2.2 จดระเบยบขอมลสาระแตละดาน เปนการน าขอมลทเรยบเรยงแลวมาจดเปนกลม
ขอมลแตละดานใหแยกสาระ ส าคญออกจากเนอหา หาค าเชอมประโยคตดค าซ าซอน ค าฟมเฟอยเรยบเรยงประโยค
ใหสน สอไดใจความ
2.3 จดล าดบสาระหรอกลมสาระ เปนการน าขอมลแตละดานมาจดล าดบตามความ
เหมาะสมตวอยาง การจดล าดบสาระหรอกลมสาระ
การจดหมวดลกษณะทางพฤกษศาสตร
ลกษณะวสย ความสง รปรางทรงพม ความกวางทรงพม
ล าตน - ชนดของล าตน ผวล าตน การมยาง สของล าตน
ใบ - ชนดของใบ การเรยงตวของใบบนกง รปรางแผนใบ ขนาดแผนใบ รปรางปลายใบ
รปราง โคนใบ รปรางขอบใบ สของใบ ลกษณะพเศษของใบ
ดอก - ชนดของดอก ต าแหนงทออกดอก รปรางของดอก สของดอก การมกลน กานดอก
กลบเลยง กลบดอก เกสรเพศผ กานชอบเรณ อบเรณ ละอองเรณ เกสรเพศเมย ต าแหนงของรงไข กานเกสรเพศ
เมย ยอดเกสรเพศเมย
ผล - ชนดของผล รปรางของผล สของผล ลกษณะพเศษของผล
เมลด - จ านวนเมลดตอผล รปรางของเมลด การงอกของเมลด
3. สรปและเรยบเรยง
น าขอมลทไดจากการคดแยกสาระส าคญและเปนหมวดหมมาสรปและเรยบเรยง เพอสอ
ใหผอนเขาใจในสงทตองการรายงาน มสาระหลก คอ สงทตองการรายงาน มสาระรอง คอ สงทจะหนน
21
ใหสาระหลกมน าหนก นาเชอถอมากขน และมสาระยอยคอ สงทท าให สาระหลก สาระรอง มความนาสนใจยงขน
4. เรยนรรปแบบการเขยนรายงาน
น าขอมลทไดจากการสรปและเรยบเรยงมาเขยนเปนรายงานซงผลงานทเปนรปธรรม ท
แสดงผลการศกษาหรอการด าเนนงานทไดท าไปแลว
4.1 การเขยนรายงานแบบวชาการ
การเขยนรายงานแบบวชาการ เปนการรวบรวมผลการคนควาเกยวกบเรองใดเรองหนง
ตามทไดวางโครง เรองไว แลวน ามาเรยบเรยงเพอน าเสนอตามรปแบบทก าหนด มการอางองหลกฐานความรตาง ๆ
ตามลกษณะการเขยนงานวชาการ มสวนประกอบดงน
4.1.1 สวนน า หรอสวนตนของรายงานทจะน าผอานเขาสเนอหาของรายงาน
ประกอบดวย สวนยอยๆ ไดแกประกอบดวย ปกนอก ปกใน บทคดยอ กตตกรรมประกาศ สารบญ ค าส าคญและค า
ยอ
- ปกนอก ประกอบดวย ชอเรองของรายงาน ชอผจดท ารายงาน ชอวชาท
เรยนชอภาคเรยนและปการศกษาทเสนอรายงาน ภาคเรยนและปการศกษาทเสนอรายงาน
- ปกใน มขอความเชนเดยวกบปกนอก ระหวางปกนอก กบปกในนอาจมใบรอง
ปกซงเปนกระดาษเปลาหนงแผนคนอยกได
- ค าน า เนอหาในค าน าเปนการกลาวถงวตถประสงคในการท ารายงาน ขอบเขต
ของเนอหา และค าขอบคณผใหความชวยเหลอดานตาง ๆ ในการท ารายงาน ค าน าเปนสวนทชวยใหผอานทราบวา
รายงานนนเขยนขนดวยวตถประสงค ใด และมขอบเขตกวางขวางเพยงใด จงถอวาเปนสวนส าคญสวนหนงทเปน
ประโยชนตอผอาน
- สารบญ ผเขยนรายงานจะน าหวขอส าคญๆ ของเนอเรองในรายงานมาบรรจ
ไวในสารบญ ระบเลขหนาของแตละหวขอเพอใหคนหาไดสะดวก การเรยงตามล าดบหวขอตาง ๆ เปนไปตามเนอเรอง
ของรายงาน นอกจากนยงมสารบญภาพ และสารบญตาราง ประกอบดวย ซงรายงานบางฉบบมภาพถาย แผนท
แผนภม แผนสถต ตาราง ฯลฯ ประกอบเรองเปนจ านวนมาก ผท ารายงาน ท าสารบญภาพ สารบญตาราง เพอความ
สะดวกของผอานโดยบอกชอของภาพ และระบหนาทภาพปรากฏแตถามภาพประกอบ ๒-๓ ภาพ กไมจ าเปนตองท า
สารบาญภาพ
4.1.2 สวนเนอความ เปนสวนทเปนเนอเรองของรายงานทไดคนความาแลวโดยผท า
รายงานน า มาเรยบเรยงใหมนบวา เปนสวนทมความส าคญทสด สวนนประกอบดวยรายการตางๆ ไดแกประกอบดวย
บทน า เนอหา และสรป
- บทน า เนอหาแตละบทหรอแตละตอนจะมบทน าอนเปนการเกรนน าเพอปพนฐาน
22
ความเขาใจของผอาน และน าผอานเขาสรายละเอยดของเนอหา
- เนอหา สวนเนอหาจดเปนสวนทส าคญทสดของรายงาน การเรยบเรยงเนอหาใน
รายงานเปนไปตามลกษณะของโครงเรองทก าหนด หากเปนรายงานขนาดยาวตองแบงเนอหาออกเปนบทหรอตอน
การเรยบเรยงเนอหาตองมการระบแหลงทมาของขอมลทน ามาใชในการแสดง เหตผล หรอเปนหลกฐานอางองอยาง
ถกตองตามหลกวชาการดวยทกครง
- สรป เปนขอความทรวมสรปผลของการศกษาคนควาใชรวมขอเสนอแนะความเหนหรอ
ปญหาตางๆ ทผท ารายงานคาดวาจะเปนประโยชนตอผอาน
4.1.3 สวนทาย เปนสวนทรวบรวมแหลงขอมลทน ามาประกอบการเขยนรายงานอาจม
รายการอนๆ ทนาสนใจบางเรองทไมอาจน าไปรวมไวกบสวนอนๆของรายงานสวนประกอบตอน ทายประกอบดวย
บรรณานกรม และภาคผนวก
- บรรณานกรม เปนสวนทส าคญยงสวนหนงเนองจากเปนรายการทแสดงหลกฐาน
ประกอบ การศกษาคนควารายการบรรณานกรมจดเรยงตามล าดบอกษรชอผเขยนหนงสอหรอผเขยน บทความ ถาม
รายชอทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ ใหเรยง ล าดบ ภาษาไทยมากอนกรณทมรายชอวสดสารสนเทศประเภทอน เชน
สอโสตทศนวสดยอสวนสออเลกทรอนกสเปนจ านวนมาก จดเรยงรายชอวสดสารสนเทศแยกตามประเภทของวสดฯ
กอนและหลงจากนนจงน ามาจดเรยง ตามล าดบอกษรชอผแตงอกครง
- ภาคผนวก สวนนเปนเนอหาทไมใชเนอเรองรายงานโดยตรง แตเปนสวนประกอบทชวย
ใหเขาใจเนอเรองมากขน เนองจากเนอความในภาคผนวกมความเกยวของกบเนอเรองในรายงานผ เขยนจงน ามา
รวบรวมไวดวย โดยทวไปภาคผนวกมกจะเปนเนอหาทเปนรายละเอยดของเนอหา นอกจากนนอาจมค าอธบาย
เพมเตม ซงเปนรายการอธบายความหมายของค าทปรากฏในรายงานมกจะเปนค าเฉพาะสาขา วชาหรอ ค าทองถน ใน
ภาคตางๆ ซงผอานรายงานอาจไมคนเคยมากอน จงน ามาอธบายไวทายรายงาน
4.2 แบบบรณาการ
การเรยนรแบบบรณาการเปนการน าเอาวชาตางๆ มาผสมผสานเขาดวยกน ส าหรบการ
เขยนรายงานแบบบรณาการแหงชวตนน ไดจากการเรยนรสมผสปจจยชวภาพ พรอมใหอารมณความรสกทงกอน
ขณะ และหลงการศกษา เพอใหรตวเองทกเวลาแลวจะสงผลดตอตน
4.2.1 แรงบนดาลใจ เปนเหตทเกดมขนดวยแรงอ านาจของสงใดสงหนง ทจดประกาย
ความคดใหรเรมทน าไปสการเรยนร
4.2.2 จนตนาการ เปนการสรางภาพในจตใจกอนทจะสรางสรรคออกมาเปนผลงาน
ซงการจนตนาการนใชพนฐานจากการไดสมผสโดยใชห ตา จมก ลน ผวกาย และจตใจ รบรพชพรรณ
ธรรมชาต (ปรบปรงการเขยนแบบบรณาการโดยการน า ๘ กลมสาระมาบรณาการ)
23
4.2.3 ปจจยและเปาหมายการเรยนร
4.2.4 วธการทใชในการเรยนร (เหต) เปนวธการทคดขนเองหรอน าวธการของผอนมา
ประยกตใช
4.2.5 จต อารมณ พฤตกรรมของตน (กอนศกษา ขณะศกษา และหลงศกษา) ในการ
บนทกจต อารมณ พฤตกรรมของตน เพอใหรตวทกเวลาแลวจะสงผลดตอตน
4.2.6 ผลการเรยนร เปนผลทสรปจากการเรยนร ในทกขนตอน
4.2.7 งานทตอเนอง เปนการเรยนรทมความสมพนธ และเกยวของกบองคความรเดม
5. ก าหนดรปแบบการเขยนรายงาน ซงม ๒ แบบคอรายงานแบบวชาการและรายงานแบบบรณา
การ
6. เรยนรวธการรายงานผล
6.1 เอกสาร เชน หนงสอ แผนพบ
6.2 บรรยาย เชน การเลานทาน อภปราย สมมนา เสวนา สนทนา
6.3 ศลปะ เชน การแสดงศลปะพนบาน ละคร รองเพลง ภาพวาดทางพฤกษศาสตร
6.4 นทรรศการ เชน การจดบอรด โปสเตอร
7. ก าหนดวธการรายงานผล
เอกสาร การบรรยาย นทรรศการ ศลปะ
ผลทไดรบ
1. ดานวชาการ
1 ภาษา เชน การวเคราะหสาระ การรวบรวมสาระ การจดกลมสาระ การเรยบเรยงสาระเปน
ผล การจดบนทก การสรปผลการการเรยนรทกเรองทเกดจากกระบวนการเรยนร
2 ศลปะ เชน การแสดงศลปะพนบาน การเลานทาน การเขยนการตน การวาดภาพ
3 วทยาศาสตร เชน การคนควาดวยตวเอง การคดอยางมวจารณญาณ การจนตนาการบนฐาน
ของความเปนจรง
2. ดานภมปญญา
24
1 รวธการถายทอดความร
2 ฝกความกลาแสดงออก
3 เกดความคดสรางสรรค
4 รจกใชและพฒนาสอ
3. คณธรรมและจรยธรรม
1 รการแบงปน
2 มความซอตรง
3 มสมาธ
4 เหนคณคาในตนเองและผอน เชน การเขาใจถงแกนสาระของวชาการ
5 มความรบผดชอบ
7.3 ฝายวชาการของโรงเรยนมบทบาทในการใหครกลมสาระตาง ๆ น าพรรณไมไปใชในการเรยนการสอน
โดยใชสวนพฤกศาสตรโรงเรยนเปนแหลงเรยนร เพอขยายการศกษาใหกวางขน และรวมงานกนระหวางกลมสาระ
และสงผลงานยกเรยนใหครผประสานงานเกบรวบรวมเพอสรปรายงาน และจดเกบในหองหรอมมพฤกษศาสตร
โรงเรยน
7.4 จดมมพฤกษศาสตรในหองสมด หรอหองพฤกษศาสตร ครและนกเรยนรวมกนรบผดชอบในการปรบปรง
ขอมลใหมทนาสนใจไวใหคร นกเรยนไปคนควา หรอผปกครอง ชมชนทประสงคจะไดคนควาพชพรรณไมในทองถน ก
สามารถจะคนควาหาความรไดจากขอมลตาง ๆ ทไดท าการศกษาเกบรวบรวมไว
การน าไปใชประโยชนทางการศกษา หลกการ น าองคความร ทเปนวทยาการ เผยแพรเพอใหเกดองคความรใหม
สาระการเรยนร
การบรณาการสการเรยนการสอนในกลมสาระ และสาขาวชาตางๆ การเผยแพรองคความร
การสราง การใช การดแลรกษา และพฒนาแหลงเรยนร เพอการใชประโยชนองคความรในวงกวาง
ล าดบการเรยนร
1. การน าสวนพฤกษศาสตรโรงเรยนบรณาการสการเรยนการสอน
1.1 การจดท าหลกสตรและการเขยนแผนการสอนใหสอดคลองกบหลกสตรแกน
กลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช ๒๕๕๑
1.2 การจดเกบผลการเรยนร
25
2. การเผยแพรองคความร
2.1 การบรรยาย
2.1.1 การสนทนา
2.1.2 การเสวนา
2.1.3 สมมนา/อภปราย
2.2 การจดแสดง
2.2.1 จดแสดงนทรรศการ
2.2.2 นทรรศการประกอบบรรยายสรป
2.2.3 จดนทรรศการเฉพาะเรอง/ประเภท
3. การจดสรางแหลงเรยนร
3.1 การจดแสดงพพธภณฑ
3.2 การจดแสดงพพธภณฑเฉพาะเรอง
3.3 การจดแสดงพพธภณฑธรรมชาตวทยา
4. การใช การดแลรกษา และพฒนาแหลงเรยนร
อธบายล าดบการเรยนร
1. การน าสวนพฤกษศาสตรโรงเรยนบรณาการสการเรยนการสอน
ตามทสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร มพระราชด ารฯ เกยวกบการศกษาวา
“..นอกจากพชพรรณแลว สงทมในธรรมชาต สงทหาไดงาย อาจเปนอปกรณสอนไดหลายอยาง
แมแตวชาศลปะกใหมาวาด รปตนไม กไมตองหาของอนมาเปนแบบ หรอเรองภาษาไทย การเรยงความ กอาจท าให
เรองของการเขยนรายงาน ท าใหหดเขยนหนงสอ หรออาจแตงค าประพนธ ในเรองพชเหลาน..”
สวนพฤกษศาสตรโรงเรยนคอ ทกสงทกอยางทมอยในโรงเรยน โดยมพช เปนปจจยหลก ชวภาพอน เปนปจจยรอง
กายภาพ เชน ดน น า อากาศ แสง เปนปจจยเสรม และวสด อปกรณอน เปนปจจยประกอบ
1.1 การจดท าหลกสตรและการเขยนแผนการสอน
การจดหลกสตรการเรยนการสอนโดยน าสวนพฤกษศาสตรโรงเรยนมาเปนสอ ท าไดดงน
1.) หลกสตรการศกษาขนพนฐาน
26
การจดหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ทางสถานศกษาไดน าสาระแกนกลางจากหลกสตร
กระทรวงศกษาธการป 2551 โดยมเนอหาในหลกสตรทสอดคลองกบงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน ครผสอนในกลม
สาระการเรยนรตางๆ สามารถน ามาเขยนแผนการจดการเรยนร
2.) หลกสตรทองถน
สถานศกษารวมกบทองถน จดท าหลกสตรใหสอดคลองกบความตองการ เพอพฒนาแนวคด
ในการพฒนาแบบองครวมไดอยางชดเจนโดยมงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยนเปนฐาน สามารถน ามาเขยนแผนการ
จดการเรยนร
1.2 การจดเกบผลการเรยนร
ใหจดเกบผลงาน จ านวนชนงาน ทผเรยนแตละระดบ แตละกลมสาระการเรยนร ทไดด าเนนการ
ตามแผนการจดการเรยนร
2. การจดสรางแหลงเรยนร
2.1 การจดแสดงพพธภณฑ สถานทเกบรวบรวมและแสดงสงตางๆโดยมจดมงหมายเพอใหเกด
ประโยชนตอการ ศกษา และกอใหเกดความเพลดเพลนใจ
2.2 การจดแสดงนทรรศการเฉพาะเรองเฉพาะประเภท นทรรศการพช นทรรศการสตว
นทรรศการดน หน ฯลฯ
3.2 การจดแสดงนทรรศการธรรมชาตวทยา เปนนทรรศการทแสดงรวมทงสงมชวตและสงทไม
มชวตไวในทเดยวกน
3. การใช การดแลรกษา และพฒนาแหลงเรยนร
การใชสวนพฤกษศาสตรโรงเรยนเปนแหลงเรยนร
(1) บนทกขอมลการใชพนทสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน
(2) บนทกขอมลการใชหองสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน นทรรศการเฉพาะเรอง และนทรรศการธรรมชาต
วทยา
(3) บนทกการดแลรกษา และพฒนาแหลงเรยนรอยางตอเนอง
ผลทไดรบ
1. ดานวชาการ
1. การพฒนาดานการศกษา เชน การจดท าหลกสตร การเขยนแผนจดการเรยนร
2. ศลปะ เชน การจดแสดงผลงานทางวชาการ การออกแบบแหลงเรยนร
27
3. การสอสารทางการศกษา เชน การสนทนา เสวนา สมมนา อภปราย การจดแสดงในรปแบบ
ตางๆ และเอกสาร
2. ดานภมปญญา
1. การเรยนรตลอดชวต
2. การสรางองคความรขนใหม
3. การใชองคความร
3. คณธรรมและจรยธรรม
1. ความรบผดชอบ
2. ความเอออาทร เออเฟอเผอแผ
3. ความสามคค
4. มนษยสมพนธ
7.5 ผบรหารโรงเรยนและผประสานงาน ก ากบ ตดตามผลการด าเนนงานเปนระยะและประสานกบ
เจาหนาทสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน
5.4 ผลทเกดขนจากการด าเนนงาน
5.4.1 นกเรยน คร บคคลทวไป เกดจตส านกในการอนรกษพนธกรรมพช และทรพยากร
5.4.2 โรงเรยนมขอมลพรรณไมทองถน นกเรยน คร บคคลทวไปสามารถน าไปใชประโยชนได
5.4.3 นกเรยน คร บคคลทวไป เปนนกอนรกษพฒนาบนฐานคณธรรม จรยธรรม
5.4.4 เสรมสรางการเรยนรของนกเรยนตามแนวทางปรชญาเศรษฐกจพอเพยง
5.5 สรปสงทเรยนรและการปรบปรงใหดขน
การบรณาการสวนพฤกษาศาสตรโรงเรยน สการเรยนการสอนในกลมสาระและสาขาวชาตาง ๆ
เปนการเผยแพรองคความร การสราง การใช การดแลรกษา และพฒนาแหลงเรยนร เพอการใชประโยชนองคความร
ในวงกวาง
นวตกรรมสวนพฤกษศาสตรการเรยนรสการอนรกษพชพรรณไม ชวยจดประกายสรางการ”
คนพบ” และสรางสรรคความเปนไปไดใหม ๆ ทเปนสวนส าคญในการพฒนาทกษะการอนรกษพชพรรณไมใหกบ
เดกไทยและสรางแรงบนดาลใจในการเรยนร ใชกระบวนการเรยนแบบ Problem Based Learning เพอสรางความ
เชอมนในการเรยนรดวยตนเองใหกบเดก ผานโครงการวจยชมชนและการผลกดนแนวตดผาน
28
การจดการเรยนการสอนรปแบบใหมในโรงเรยน ใช Success Sharing Story สรางกระบวนการเรยนร พฒนา
ความคดรวยยอด (Concept) และการเลาเรองอยางนาสนใจ
5.6. การขยายผลและเผยแพรผลการพฒนา
5.6.1 การบรรยาย
5.6.1.1 การสนทนา เปนการพดในเรองเดยวกนภายในกลม หรอฟองเรยนเดยวกน
5.6.1.2 การเสวนา เปนการพดในปจจยเดยวกนหรอเรองเดยวกน แตตางกลมหรอตาง
หองเรยน
5.6.1.3 สมมนา / อภปราย เปนการประชมรปแบบหนง ซงมวตถประสงคเพอแลกเปลยน
เรยนร ความคดในเรองเดยวกน โดยอภปรายทละประเดน
5.6.2 การจดแสดง
5.6.2.1 จดแสดงนทรรศการ เปนการแสดงผลงานทางวชาการ
5.6.2.2 นทรรศการประกอบบรรยายสรป เปนการแสดงผลงานทางวชาการมการ
บรรยายประกอบ
5.6,2,3 จดนทรรศการเฉพาะเรอง / ประเภท อาท ภาพวาดทางพฤกษศาสตร ภาพ
ถายพช ฯลฯ
5.6.3. การจดสรางแหลงเรยนร
5.6.3.1 การจดมมสวนพฤกษศาสตร เปนสถานทเกบรวบรวมและแสดงสงตาง ๆ โดยม
จดมงหมายเพอใหเกดประโยชนตอการศกษา และกอใหเกดความเพลดเพลนใจ
6. ขอเสนอแนะและแนวทางการพฒนาอยางตอเนอง
6.1 ควรสรปบทเรยนจากกระบวนการเกบขอมลพชพรรณไมจากการคนพบ และพฒนาใหเปนกระบวนการ
มาตรฐานทโรงเรยนสามารถจดเปนกจกรรมหนงของโครงการได
6.2 นกเรยนทกคนควรจะไดมโอกาสแบงบนขอมลพชพรรณไมทคบพบเปนประจ าหรอทกครงทตนไดคนพบ
อะไรใหม
6.3 ตองพฒนาใหนกเรยนมทกษะการอนรกษพชพรรณไมในการสงเกตและสะทอนความเปลยนแปลงของ
ตนเองใหไดดขน
29
6.4 มการพฒนาชดค าถามและเครองมอ เพอใชเกบเรองเลาจากคร และผปกครอง เพอใหเกดการเรยนรทม
มตครอบคลมมากขน
7. จดเดนหรอลกษณะพเศษของผลงานนวตกรรม
สวนพฤกษศาสตรคอ ทกสงทกอยางทมอยในโรงเรยน โดยมพชเปนปจจยหลก ชวภาพอนเปนปจจยรอง
กายภาพ เชน ดน น า อากาศ แสง เปนปจจยเสรม และวสด อปกรณอนเปนปจจยประกอบ
7.1 การจดท าหลกสตรและการเขยนแผนการสอน การจดท าหลกสตรการเรยนการสอนโดยน าสวน
พฤกษศาสตรโรงเรยนมาเปนสอ
7.2 การจดเกบผลการเรยนร จดเกบผลงาน จ านวนชนงาน ทผเรยนแตละระดบ แตละกลมสาระการเรยนร
ทไดด าเนนการตามแผนการจดการเรยนร
7.3 จดเดนของนวตกรรม
7.3.1 ดานวชาการ
- การพฒนาดานการศกษา เชน การจดท าหลกสตร การเขยนแผนการจดการเรยนร
- ศลปะ เชน การจดแสดงผลงานทางวชาการ การออกแบบแหลงเรยนร
- การสอสารทางการศกษา เชน การสนทนา เสวนา สมมนา อภปราย การจดแสดงใน
รปแบบตาง ๆ และเอกสาร
7.3.2 ดานภมปญญา
- การเรยนรตลอดชวต
- การสรางองคความรขนใหม
- การใชองคความร
7.3.3 คณธรรมและจรยธรรม ความรบผดชอบ ความเอออาทร เออเฟอเผอแผ ความสามคคมนษย
สมพนธ
30
บรรณานกรม
โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร ๒๕๕๐. แผนแมบท โครงการอนรกษพนธกรรมพช อน
เนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร. กรงเทพฯ.
โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร ๒๕๕๑. แนวทางการด าเนนงานสวนพฤกษศาสตร
โรงเรยน โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ
สยามบรมราชกมาร. กรงเทพฯ.
โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร ๒๕๕. สวนพฤกษศาสตรโรงเรยน. โครงการอนรกษ
พนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร. กรงเทพฯ.
ดร.พศษฐ วรอไร ๒๕๔๗. เศรษฐกจพอเพยงกบงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน
