บทน า ความเป็นมาของโครงการฯ · ความเป็นมาของโครงการฯ “แม้ปัจจุบันรัฐบาลได้ออกกฎหมายบังคับให้

1 โครงการจดท าชดสวสดการพนฐานเพอการดแลเดกดอยโอกาสนอกระบบ และเดกกลมเสยงในระบบการศกษา

บทน า

ความเปนมาของโครงการฯ

“แมปจจบนรฐบาลไดออกกฎหมายบงคบใหเดกเรยน 15 ป ในระบบการศกษากตาม แตในความเปนจรงยงมเดกกลมหนงทเปนเดกนอกระบบ ซงจากรายงานสภาวะการศกษาไทย ในป 2550-2551 พบวา ประชากรวย 3 -17 ป ท ไม ได เขาเรยนมจ านวนถง1,675,165 คน หรอ 11% (วทยากร เชยงกล, 2551)”

เดกนอกระบบ หมายถง เดกทไมมโอกาสไดเรยนในระบบการศกษา ซงเดกกลมนอาจเปนเดกทเรยนไม

เกง หวไมด มปญหาครอบครว เปนเดกยากจน มปญหาเรองการตงครรภ ฯลฯ จนเปนเหตใหไมสามารถเขาสระบบการศกษาได และเมอเดกกลมดงกลาวหลดออกจากระบบการศกษากท าใหเดกด าเนนชวตตามยถากรรม เชน อยตามรานเกมส อยตามสถานบนเทงตางๆ แลวเดกกลมดงกลาวกจะกอปญหาแกสงคมตอๆไป ไมวา กอปญหายาเสพตด กอปญหาอาชญากรรม กอปญหาการท ารายรางกายกน ปญหาลกจชงปลน และปญหาอนๆ

ดงนน แนวทางในการแกไขปญหาเดกนอกระบบคอตองน าเดกนอกระบบเหลานกลบเขาสระบบ แตปญหาส าคญคอ กลมเดกนอกระบบดงกลาวคงไมสามารถเขาไปสในระบบได เนองจากโรงเรยนหลายแหงคงไมสะดวกทจะรบ ดงนนจงตองหาระบบทมมาตรฐานตางจากการศกษาในระบบ เชน ระบบการศกษานอกโรงเรยน(กศน.) หรอ การออกแบบกจกรรมตางๆ ของหนวยงานหรอองคกรพฒนาเอกชน(NGO) ตางๆ ทตองออกแบบกจกรรมหลกสตรเพอรองรบเดกนอกระบบ ดงกลาว

ปญหาดงกลาวเหลานเปนปญหาซงมอยในทกทองถนทมกวา 8,000 แหงทวประเทศ แตเนองจากทผานมาทองถนเองหรอจงหวดยงขาดขอมลเกยวกบสวสดการพนฐานทเดกดอยโอกาสทอยนอกระบบการศกษาแตละกลมตามมาตรฐานทไดรบการยอมรบของผเชยวชาญทเกยวของ ท าใหไมสามารถพฒนายทธศาสตรและมาตรการปองกนหรอแกไขปญหาทสามารถเขาถงตวเดกและเยาวชนซงหลดออกไปจากระบบเหลานใหมประสทธภาพและไมสามารถระดมทรพยากรทจ าเปนเขามาดแลเดกและเยาวชนทตองการความชวยเหลอไดอยางเพยงพอ

ดงนนจงจ าเปนอยางยงทจะตองมการรเรมการจดท าชดสวสดการพนฐานส าหรบเดกดอยโอกาสและเดกกลมเสยงในระบบการศกษาอยางเปนระบบภายใตกลไกจดการทถกตองและเหมาะสมเพอใชเปนฐานขอมลในการดแลเดกดอยโอกาสกลมตางๆ เหลานตอไป เพอใหเกดความเปนไปไดในทางปฏบตและกอใหเกดความยงยนในการบรหารจดการ



เพอจดท าชดสวสดการพนฐาน (Basic benefit package) ส าหรบเดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลม

เสยงในระบบการศกษารายกลมจากผเชยวชาญทเกยวของจากทกภาคสวน โดยแจกแจงกระบวนการดแลตามขนตอนตงแตเรมตนจนถงสนสดการตดตามประเมนผลการดแล

ขอบเขตการศกษา ประกอบดวยประเดนทส าคญ ดงน

1. เนอหาในการศกษา

เปนการศกษาเพอจดท าชดสวสดการพนฐาน (Basic benefit package) ส าหรบเดกดอยโอกาสและเดกกลมเสยงในระบบการศกษาจ านวน 14 กลม

2. กลมเปาหมาย

เดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลมเสยงในระบบการศกษาจ านวน 14 กลม ไดแก

1. เดกไรสญชาต มจ านวนประมาณ 200,000-300,000 คน ในจ านวนนมอยประมาณ 100,000 คนทยงขาดโอกาสทางการศกษา โดยเปนเดกจากชนกลมนอยทเขามาพกพงหรอหลบหนเขามาในประเทศไทย มทงทอยมานานเปนชวอายคน และเพงอพยพเขามา ท าใหไมมสทธไดรบการรบรองสญชาต ท าใหเดกกลมดงกลาวไมไดรบสทธในการเขาถงบรการจากภาครฐเทากบเดกทวไป ขาดโอกาสทางการศกษา ไมไดรบสทธรบทนแมเรยนด เสยงตอการถกลอลวงไปคามนษย ขาดสทธทางการรกษาพยาบาล และไมสามารถเดนทางไกลได เพราะไมไดรบการรบรองสทธการเปนพลเมอง

2. กลมแมวยรน มจ านวนประมาณ 80,000 – 120,000 คนตอป เยาวชนกลมนเปนสาเหตหนงทท าใหเกดเดกก าพราทถกทอดทง และจากปญหาการทองกอนวยอนควรนเองท าใหเดกกลมนขาดความกลาหรอไดรบโอกาสใหกบเขาสระบบการศกษา

3. เดกยากจนพเศษ หรอเดกทครอบครวมรายไดรวมกนไมเกน 20,000 บาท/ป มจ านวนประมาณ 3,000,000 คน

4. เดกทอยในพนทหางไกล ถนทรกนดาร มจ านวน 160,000 คน จากความหางไกลนเองทท าใหเยาวชนกลมนขาดโอกาสในการเขาถงการศกษา จ านวนไมนอยมปญหาความยากจนควบคอยดวย

5. เดกพการ และเดกทมความบกพรองทางรางกายและสมอง เชน เดกออทสตก เดกทมความบกพรองในการเรยนร (LD) เดกสมาธสน (ADHD) เดกพการ มจ านวน 100,000 คน เดกออทสตก เดกทมความบกพรองในการเรยนร (LD) เดกสมาธสน (ADHD) มจ านวนถง 1,700,000 คน โดยเดกในกลมนมทงอยในระบบการศกษาและนอกระบบการศกษา แตยงขาดกลไกการสงเสรมดแลตามพฒนาการการเรยนรอยางเขาใจ

6. เดกในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต โดยเปนเดกนอกระบบประมาณ 40,000 คน และอก 10,000 คน เปนเดกกลมเสยง รวมประมาณ 50,000 คน

วตถประสงคของการศกษา

ขอบเขตการท างาน


7. เดกเยาวชนทถกด าเนนคดในสถานพนจ จ านวนประมาณ 50,000 คน จากปญหาดงกลาวสงผลใหเยาวชนกลมนเขาถงการศกษาไดยากล าบากยงขน

8. เดกเรรอน จ านวนประมาณ 30,000 คน เยาวชนกลมนเปนเดกกลมเสยงซงขาดกลไกควบคมดแลทวถงท าใหอาจถกละเมด ลอลวง คามนษยหรอกระท าความผดได

9. เดกตดเชอHIV มจ านวนประมาณ 50,000 คน จากสภาพรางกายทไมพรอมและสงคมทไมเปดโอกาส สงผลใหเดกเหลานขาดโอกาสทจะไดรบการศกษาทเหมาะสมตามชวงวย

10. เดกก าพราถกทอดทง มจ านวนประมาณ 90,000 คน เยาวชนกลมนสวนใหญเปนกลมเดกทขาดโอกาสในการเขาถงการศกษาจากการทขาดพอแมและผอปการะดแล เดกจ านวนหนงอาจอยในความดแลของภาครฐหรอเอกชน แตสวนใหญถกปลอยใหอยในสงคมโดยขาดการดแล สงผลใหเดกจ านวนไมนอย ถกบงคบ ถกลอล วงไปคามนษย หรตกอยในภาวะเสยงตอการกออาชญากรรมได

11. เดกตดยาเสพตด มจ านวนประมาณ 10,000 คน เยาวชนกลมนสวนใหญมกประสบปญหาอนๆ ประกอบ เมอขาดกลไกดแล ตองตกอยในภาวะทอบจนหนทางหรอภาวะแวดลอมรมเรา เดกและเยาวชนจ านวนไมนอยจงเลอกทจะใชยาเสพตดเปนทางออกในการแกไขปญหา ท าใหเดกจ านวนมากไมสามารถอยในระบบการศกษาทวไปได

12. เดกถกบงคบใชแรงงาน มจ านวนประมาณ 11,000 คน

13. เดกถกบงคบใหคาประเวณ มจ านวนประมาณ 40,000 – 50,000 คน

14. เดกลกแรงงงาน มจ านวนมากแตในปจจบนยงไมมหนวยงานใดท าการเกบขอมลดงกลาว

แตอยางไรกตามอาจจดกลมเดกดอยโอกาส เพอจดชดสวสดการจ าแนกตามกลมเดกได3 กลม ดงน

- กลมเดกทมความเสยงเนองจากปจจยทางดานเศรษฐกจและครอบครว ไดแก เดกยากจนพเศษ เดกในพนทชนบทหางไกล เดกเรรอน เดกก าพรา ถกทอดทง เดกลกกรรมกร/แรงงานกอสราง เดกก าพราจากสถานการณในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต

- กลมเดกทมความเสยงเนองจากความผดปกตของรางกาย จตใจ อารมณ และสงคม ไดแก เดกตดเชอ HIV เดกพการ เดกทมความบทพรองทางรางกาย (พการทางการไดยน การมองเหน พการทางรางกาย และพการซ าซอน) เดกทมความบทพรองทางสมอง (เดกออทสตก เดกทมความบกพรองทางการเรยนร เดกสมาธสน)

- กลมเดกทมความเสยงเนองจากปญหาทางสงคม ไดแก เดกตดยาเสพตด เดกกระท าผดในสถานพนจ และกลมแมวยรน เดกทถกบงคบใชแรงงาน และเดกถกบงคบใหคาประเวณ เดกไรสญชาต

3. พนทเปาหมาย

ในการเลอกพนทศกษานน คณะวจยมเกณฑการคดเลอกพนทดงน

1. เปนพนททมความโดดเดนของปญหาเดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลมเสยงในระบบการศกษา 2. เปนพนททสามารถท างานกบกลมเดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลมเสยงในระบบการศกษา ได

มากกวา 1 กลม เนองจากระยะเวลาการด าเนนโครงการวจยเพยง 18 เดอน ดงนนหากเลอกพนทกระจายมากจะท าใหเกดปญหาเรองคณภาพของการท างาน

3. เปนพนททสามารถเขาถงขอมลและกลมเดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลมเสยงในระบบการศกษาได

4. เปนพนทท างานเดมของ สสค.


จากเกณฑการคดเลอกพนทดงกลาวขางตน คณะวจยจงไดน ามาก าหนดเปนพนท เปาหมายในการด าเนนงานกบกลมเดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลมเสยงในระบบการศกษาดงปรากฏในตารางท 1

ตารางท 1 พนทเปาหมายในการด าเนนงานจ าแนกตามประเภทกลมเดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลมเสยงในระบบการศกษา

จงหวด กลมเดกดอยโอกาส

พษณโลก เดกตดยาเสพตด

เดกกระท าความผด (กอคดในสถานพนจ)

แมวยรน

แมฮองสอน เดกพการทางรางกายสมอง และบกพรองทางการเรยนร

เดกยากจนพเศษ

เดกในพนทชนบทหางไกล

เดกไรสญชาต

สมทรปราการ เดกลกแรงงานกอสราง

เดกถกบงคบคาแรงงาน

เดกถกคาประเวณ

ปตตาน เดกตดเชอ HIV

เดกก าพราจากสถานการณในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต

อดรธาน เดกเรรอน

เดกก าพรา

ส าหรบเดกดอยโอกาสและเดกกลมเสยงในระบบการศกษาทเปนกลมเปาหมายในการศกษานหมายถงเดก

อายต ากวา 18 ป ซงจ าแนกตามความส าคญและการมพนททดลองเพอทดลองจดสวสดการใหกบเดกดอยโอกาสทง 14 กลม ดงตอไปน

1. กลมทใหความส าคญเปนพเศษ 5 กลม ไดแก กลมเดกยากจนพเศษ กลมเดกหางไกล กลมเดกพการทางรางกาย สมองและบกพรองทางการเรยนร กลมแมวยรนและกลมตดยาเสพตด

ก. กลมทมการจดท าพนททดลอง ไดแก กลมเดกพการทางรางกาย สมองและบกพรองทางการเรยนร และกลมแมวยรน ข. กลมทไมมการจดท าพนททดลอง ไดแก กลมตดยาเสพตด กลมเดกหางไกล กลมเดกยากจนพเศษ

2. กลมทใหความส าคญเปนล าดบรอง 9 กลม ไดแก เดกไรสญชาต เดกก าพราจากสถานการณในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต เดกเยาวชนทกระท าความผด เดกเรรอน เดกตดเชอ HIV เดกก าพราถกทอดทง เดกถกบงคบใชแรงงาน เดกถกบงคบใหคาประเวณ เดกลกแรงงาน


เดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลมเสยงในระบบการศกษาแตละกลมไดมการก าหนดนยามศพทเฉพาะ รวมถงเกณฑเรมใหและสนสดการใหสวสดการดงปรากฏในตารางท 2

ตารางท 2นยามและเกณฑการเรมและสนสดการใหสวสดการพนฐานส าหรบเดกดอยโอกาสแตละกลม

กลมเดกดอยโอกาส นยาม เกณฑเรมใหสวสดการ เกณฑสนสดการใหสวสดการ

1.เดกพการทางรางกายสมองและบกพรองทางการเรยนร

จ าแนกตามการศกษาทก าหนดประเภทคนพการทางรางกายดงน

1) เดกทมความบกพรองทางการเหน

2) เดกทมความบกพรองทางการไดยน

3) เดกทมความบกพรองทางรางกาย หรอการเคลอนไหว หรอสขภาพ

4) เดกทมความบกพรองทางการพดและภาษา

5) เดกทมความบกพรองทางพฤตกรรม หรออารมณ

6) เดกออทสตก

7) เดกบกพรองทางสตปญญา

8)เดกบกพรองทางการเรยนร (LD)

9) เดกพการซ าซอน

เมอพบภาวะความพการโดยระบบการศกษาหรอสาธารณสข

เมอพนภาวะความพการ

2.เดกตดเชอ HIV เดกอายต ากวา 18 ปทไดรบการวนจฉยวาตดเชอ HIV เม อแรกพบเดกตดเช อ HIVโดยหนวยงานภาครฐ

จนกวาเดกจะเสยชวต/ตรวจไมพบเชอ HIV

3.เดกกระท าความผด เดกหรอเยาวชนกระท าความผดอายต ากวา18 ปท เขาสการด าเนนคดตามกระบวนการยตธรรม

เมอแรกพบเดกกระท าความผด เมอสนสดกระบวนการยตธรรม



4.เดกตดยาเสพตด เดกทถกพบวาใชยาเสพตดและไดรบการรกษาในสถานบ าบดยาเสพตด

เมอแรกพบเดกใชยาเสพตด เมอเดกมทกษะในการปฏเสธการใชสารเสพตดและไมกลบมาเสพซ า

5.แมวยรน เดกอายต ากวา 18 ป ทตงครรภโดยไมพงประสงคขณะเรยนหนงสอทงในและนอกระบบ

เมอพบภาวะการตงครรภโดยระบบสาธารณสข

เมอแมวยรนมความสามารถเลยงดบตรเองได

6.เดกยากจนพเศษ เดกทครอบครวมรายไดไมเกน 20,000 บาทตอป เ ม อครอบคร ว ม ร า ย ไ ด ต า กว า 20,000 บาทตอป

1.เม อครอบคร วม ร าย ได มากกว า 20,000 บาทตอป หรอ

2. เมออายมากกวา 18 ป

7.เดกในพนทหางไกล เดกทบานอยหางไกลจากเขตพนทในเขตบรการของสถานศกษาและสถานพยาบาลเกนกวาสามกโลเมตรหรอเดนทางมากกวาหนงชวโมง และครอบครวมฐานะยากจน

ตงแตแรกเกด เมออายเกน 18ป

8.เดกไรสญชาต เดกอายต ากวา 18ปทไมมสญชาตไทย เมอพ านกอาศยอยในประเทศไทยทรฐดแลในเรองสขภาพและการศกษา

เมอพ านกอาศยเขามาอยในประเทศไทย

เมอเดกอายเกน18 ปขนไปหรอพนจากการพ านกอาศยอยในประเทศไทย

9.เดกลกแรงงานกอสราง เดกอายต ากวา18 ปทพอแม/ผปกครองมอาชพรบจางเปนแรงงานกอสรางและตองเคลอนยายตามพอแม

เดกเคลอนยายตามครอบครวมาอยไซดงานกอสราง

เดกหยดเคลอนยายตามครอบครวไปอยตามไซดงานกอสราง

10.เดกถกบงคบคาแรงงาน เดกอายต ากวา 18 ปทถกบงคบใหท างานโดยไมสมครใจ เมอแรกพบเดกถกบงคบคาแรงงาน เมอเดกหลดพนจากการถกบงคบคาแรงงาน ไดรบการฟนฟรางกายและจตใจ และไดรบการอปการะ (โดยครอบครว/หนวยงานรฐ)



11.เดกถกบงคบคาประเวณ เดกอายต ากวา 18 ปทถกบงคบใหคาประเวณโดยไมสมครใจ เมอแรกพบเดกถกบงคบคาประเวณ เม อ เดกหลดพนจากการถกบ งคบคาประเวณ ไดรบการฟนฟรางกายและจตใจ และไดรบการอปการะ (โดยครอบครว/หนวยงานรฐ)

12.เดกเรรอน เดกอายต ากวา 18 ปทไมไดอาศยอยกบพอแมหรอผปกครองหรอสถานบรการของรฐและใชชวตอยตามสถานทสาธารณะ

เมอพบเดกเรรอน เมอสนสดการเรรอนหรออายเกน 18 ป

13.เดกก าพรา เดกทอายต ากวา 18 ปไมมพอแมหรอผปกครองดแล ตองอยในการดแล/คมครองโดยรฐ

เมอหนวยงานภาครฐพบเดกก าพรา เมอมผปกครองรบอปการะเลยงด

14.เดกก าพราจากสถานการณในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต

เดกอายต ากวา 18 ปทสญเสยพอ/แม/ผปกครองจากสถานการณความไมสงบในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต

เมอเดกเกดการสญเสยพอ/แม/ผปกครองจากสถานการณความไมสงบในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต

จบปรญญาตรหรอสามารถประกอบอาชพเลยงชพได


ระเบยบวธวจย

คณะวจยไดออกแบบระเบยบวธในการศกษาดงมรายละเอยด ดงตอไปน 1. กลมผใหความเหนตอสวสดการพนฐาน การจดท าชดสวสดการพนฐานการดแลเดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลมเสยงในระบบ

การศกษารายกลมจากภาคทเกยวของ ซงแบงออกเปน 2 กลมดวยกน ไดแก กลมท 1กลมผเชยวชาญดานการท างานกบเดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลมเสยงใน

ระบบการศกษา การเกบรวบรวมขอมลจากกลมผ เช ยวชาญนจะใชว ธ เทคนคเดลฟาย ( Delphi

Technique) ซงเปนการวจยทอาศยความคดเหนของกลมผเชยวชาญหรอผทรงคณวฒในเรองตางๆ ตามความประสงคของคณะวจยในลกษณะฉนทามต 2 ครง โดยผเชยวชาญแตละคนตอบค าถามโดยอสระ แลวน าผลมาหาคาสถตแตละครง สรปใหผเชยวชาญทราบและเปลยนความคดไดใหมในครงตอๆ ไป โดยใชผเชยวชาญ 17 คนขนไป จากอยางนอย 3 กลม ไดแก กลมผปฏบตงานภาครฐทงทเปนผปฏบตงานและผด าเนนงานดานนโยบาย กลมนกวชาการ และกลมองคกรพฒนาเอกชน (NGOs)

การใชเทคนคเดลฟายถอวาเปนเทคนคการรวบรวมความคดเหนหรอการตดสนใจในเรองใดเรองหนงเกยวกบเหตการณหรอแนวโนมทจะเกดขนในอนาคตโดยอาศยความคดเหนทสอดคลองตองกนของผเชยวชาญหรอผทรงคณวฒในสาขาทเกยวของในการดแลเดกดอยโอกาสแตละกลม ซงขอสรปทนาเชอถอท าใหไดชดสวสดการพนฐานแกเดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลมเสยงในระบบการศกษา

กลมท 2กลมผมสวนไดสวนเสยกบการดแลเดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลมเสยงใน

ระบบการศกษา ไดแก กลมบคลากรภาครฐทท างานดานการดแลเดกดอยโอกาสกลมตางๆ ทง กลมองคกรพฒนาเอกชน (NGOs) กลมผปกครองและตวของเดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลมเสยงในระบบการศกษาเปนตน

ในการเกบขอมลจากกลมผมสวนไดสวนเสยกบการดแลเดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลมเสยงในระบบการศกษานไดใชระเบยบวธวจยเชงปรมาณผสมกบระเบยบวธวจยเชงคณภาพในการชวยเกบรวบรวมขอมลเพอน ามาเปนขอมลประกอบการจดท าชดสวสดการพนฐาน

ส าหรบระเบยบวธวจยเชงปรมาณนน วตถประสงคหลกคอรวบรวมขอมลปฐมภมจากกลมทมสวนไดสวนเสยกบการดแลเดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลมเสยงในระบบการศกษาในประเดนของระบบการดแล สวสดการทจดใหเดกดอยโอกาสแตละกลมในปจจบน และสวสดการทเหนควรจดใหเพมเตม

ในสวนของระเบยบวธวจยเชงคณภาพ ซงจะเปนการใชการสมภาษณเจาะลก(Indepth interview) และการสนทนากลม (Focus group)เพอตรวจสอบขอมลเกยวกบระบบสวสดการทมอยในปจจบน กฎหมายทใชในการจดสวสดการของแตละหนวยงาน และทวนสอบความเหนทไดจากงานเชงปรมาณในสวนของสวสดการท เหนควรจดใหเพมเตมส าหรบเดกดอยโอกาสแตละกลม รวมถงปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะตอแนวทางในการจดสวสดการเพอดแลเดกเหลาน

2. กจกรรมในการศกษาเดกดอยโอกาสแตละกลม

ในการด าเนนการศกษาเดกดอยโอกาสแตละกลมจะมวธการด าเนนการมากนอยแตกตางกน อนเนองมาจากระยะเวลาในการศกษาทมเพยง 18 เดอน ดงนนคณะวจยจงไดเสนอกจกรรมทไดด าเนนการกบเดกดอยโอกาสทเปนกลมเปาหมายไว7 กจกรรม ไดแก 1) ทบทวนวรรณกรรม 2) จดท าพจนานกรมกจกรรม

ระเบยบวธวจย


3) พนททดลอง 4) ประชมภาคทท างานกบเดกดอยโอกาส 5) สมภาษณเดกและผปกครอง 6) ท า Delphi 7) ประชมผเชยวชาญสวนกลางแตอยางไรกตามในแตละกลมเดกดอยโอกาสคณะวจยไดเสนอใหมการด าเนนกจกรรมไมเหมอนกน ดงน

1) ทบทวนวรรณกรรม : ด าเนนการในทกกลมเดกดอยโอกาส 2) จดท าพจนานกรมกจกรรม : เฉพาะ 5 กลมทใหความส าคญเปนอนดบแรก ไดแก

1.เดกพการทางรางกายสมองและเดกบกพรองทางการเรยนร (LD) 2.เดกยากจนพเศษ 3.เดกในพนทหางไกล 4.เดกตดยาเสพตด และ

5.กลมแมวยรน 3) พนททดลอง :เฉพาะ 2 กลม ไดแก 1.เดกพการทางรางกายสมอง และเดก LD : ด าเนนการทดลองทหองเรยน ส าหรบเดกพการในพนทอ าเภอแมสะเรยง จงหวดแมฮองสอน 2. กลมแมวยรน : ด าเนนการทดลองทโรงพยาบาลพทธชนราช พษณโลก 4) ประชมภาคทท างานกบเดกดอยโอกาส :ด าเนนการในทกกลมเดกดอยโอกาส 5) สมภาษณเดกและผปกครอง :ด าเนนการในทกกลมเดกดอยโอกาส 6) ท า Delphi :เฉพาะ 3 กลมทใหความส าคญเปนอนดบแรก ไดแก 1.เดกยากจนพเศษ

2.เดกในพนทหางไกล 3.กลมแมวยรน ส าหรบเดกพการทางรางกาย สมองและเดก LD นนใชการท าพนททดลองแทนการท า Delphi

7) ประชมผเชยวชาญสวนกลาง :ทกกลมเดกดอยโอกาส แตจะจดประชมแบบรวมกลมเดกทมปญหาในลกษณะเดยวกนประชมรวมกนดงน

- กลมเดกทมความเสยงเนองจากปจจยทางดานเศรษฐกจและครอบครว ไดแก เดกไรสญชาต เดกยากจนพเศษ เดกในพนทหางไกล ทรกนดาร เดกก าพราจากสถานการณในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต เดกเรรอน เดกก าพรา เดกลกกรรมกร/แรงงานกอสราง

- กลมเดกทมความเสยงเนองจากความผดปกตของรางกายและสมอง ไดแก เดกตดเชอ HIV เดกพการ เดกทมความบทพรองทางรางกาย (พการทางการไดยน การมองเหน พการทางรางกาย และพการซ าซอน) เดกทมความบทพรองทางสมอง (เดกออทสตก เดกทมความบกพรองทางการเรยนร เดกสมาธสน)

- กลมเดกทมความเสยงเนองจากปญหาทางสงคม ไดแก เดกตดยาเสพตด เดกกระท าผดในสถานพนจ และกลมแมวยรน เดกทถกบงคบใชแรงงาน และเดกถกบงคบใหคาประเวณ


ส าหรบการสรปกจกรรมทเสนอด าเนนการในเดกดอยโอกาสแตละกลมนน ดงทปรากฏในตารางท 3 ตารางท 3 กจกรรมทไดด าเนนการในเดกดอยโอกาสแตละกลม

กจกรรม

1.เด

กพกา

รทาง

รางก

ายสม

อง แ

ละ L

D

2.เด

กยาก

จนพเ

ศษ

3.เด

กในพ

นทหา

งไกล

4.เด

กตดย

าเสพต

ด

5.กล

มแมว

ยรน

6.เด

กเรร

อน

7.เด

กถกบ

งคบค

าแรง

งาน

8.เด

กถกบ

งคบค

าประ

เวณ

9.เด

กตดเ

ชอ H

IV

10.เด

กไรส

ญชา

ต

11.เด

กก าพ

ราจา

กสถา

นการ

ณใน

3 จ

งหวด

ชายแ

ดนภา

คใต

12.เด

กลกแ

รงงา

นกอส

ราง

13. เ

ดกกร

ะท าผ

ด

14. เ

ดกก า

พรา

ท บ ท ว นวรรณกรรม

/ / / / / / / / / / / / / /

จ ด ท าพ จ น า น ก ร มกจกรรม

/ / / / /

พนททดลอง / /

ป ร ะ ช ม ภ า ค ทท า ง านก บ เด กดอยโอกาส

/ / / / / / / / / / / / / /

สมภาษณ เดก /ผปกครอง

/ / / / / / / / / / / / / /

ท า Delphi / / /

ป ร ะ ช มผ เ ช ย ว ช า ญสวนกลาง

/ / / / / / / / / / / / / /


วรรณกรรมเกยวกบสวสดการ พนฐานส าหรบเดกดอยโอกาส

ในการจดท าสวสดการพนฐานส าหรบเดกดอยโอกาสนนจ าเปนจะตองทบทวนองคความรเกยวกบ

สวสดการ สทธพนฐานส าหรบเดก รวมถงสวสดการพนฐานทมอยในประเทศไทยและในตางประเทศ เพอน ามาเปนแนวทางในการจดสวสดการพนฐานใหกบเดกดอยโอกาสแตละกลม

1. ความหมายและประเภทของเดกดอยโอกาส 2. กฎหมายเกยวกบสทธเดก 3. สวสดการสงคมส าหรบเดกดอยโอกาสในประเทศไทย 4. หนวยงานทดแลกลมเดกดอยโอกาส 5. กรอบแนวคดในการศกษา

กลมเปาหมายส าคญของการศกษาครงนเดกดอยโอกาส ดงนนเพอใหเขาใจถงความหมายและประเภทของเดกดอยโอกาส คณะวจยจงทบทวนวรรณกรรมเพอใหเขาใจถงความหมายและประเภทของเดกดอยโอกาสดงน

1.1 นยามเกยวกบเดกดอยโอกาส ค าวาเดกดอยโอกาสนนมค าศพททใชใกลเคยงกนอย

หลายค า โดยแตละค ามการนยามทแตกตางกนดงน “เดกดอยโอกาส” (Under Privileged Children หรอ

Disadvantaged Children) หมายถง กลมเดกทประสบกบปญหาตางๆ หรอตกอยในสภาวะแวดลอมทไมเหมาะสม หรออยในสถานภาพทดอยกวาเดกโดยทวไป และตองการความชวยเหลอจากสงคมเปนกรณพเศษ เพอใหมชวตและความเปนอยท ดขน มพฒนาการทถกตองกบวยและบรรลถงศกยภาพสงสด (อนสญญาวาดวยสทธเดกค.ศ. 1989) ในสวนของส านกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดก เยาวชน ผดอยโอกาส คนพการและผดอยโอกาส กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ไดนยาม “ผดอยโอกาส” วาหมายถงผประสบปญหาความเดอดรอนและไดรบผลกระทบในดานเศรษฐกจสงคมการศกษาสาธารณสขการเมองกฎหมายวฒนธรรมภยธรรมชาตและภยสงครามรวมถงผทขาดโอกาสทจะเขาถงบรการขนพนฐานของรฐตลอดจนผประสบปญหาทยงไมมองคกรหลกรบผดชอบอนจะสงผลใหไมสามารถดารงชวตไดเทาเทยมกบผอนผดอยโอกาสมทงหมด 5 ประเภทคอ 1)คนยากจน 2) คนเรรอน 3) ผทมปญหาสถานะทางกฎหมาย 4) ผตดเชอเอชไอว/ผปวยเอดส/ ครอบครวผไดรบผลกระทบและ 5) ผพนโทษ (สานกสงเสรมและพทกษผดอยโอกาส, 2554)

1.ความหมายและประเภทของเดกดอยโอกาส


หากพจารณาความหมายขางตนน “เดกดอยโอกาส” จงอาจจดวาเปน “เดกทอยในสภาวะยากล าบาก” ซงมาจากภาษาองกฤษ ทวา “Children in Especially Difficult Circumstances“ทพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ.2546 ไดใหความหมายวาหมายถง “เดกทอยในสภาพยากล าบากหมายถง เดกทอยในครอบครวยากจนหรอบดามารดาหยาราง ทงราง ถกคมขง หรอแยกกนอยและไดรบความล าบาก หรอเดกทตองรบภาระหนาทในครอบครวเกนวยหรอก าลงความสามารถและสตปญญาหรอเดกทไมสามารถชวยเหลอตวเองได”

นอกจากนยงมอกค าทจดอยในกลมเดกดอยโอกาสทสอความหมายคลายกนคอ “เดกเปราะบาง” ซง ความเปราะบาง (vulnerability) เปนสถานการณทบคคลไมสามารถชวยเหลอตนเองไดภายหลงจากเกดเหตการณเนองจากไมไดเตรยมการจดการหรอไมสามารถเตรยมการจดการกบความเสยงไวอยางเพยงพอความเปราะบางเปนผลสบเนองมาจากความเสยงเมอมความเสยงและเกดเหตการณขนบคคลทไมสามารถชวยเหลอตนเองหรอไมสามารถจดการกบเหตการณทเกดขนไดนนถอวาเปนบคคลทเปราะบาง(สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย,2549)

1.2 ประเภทของเดกดอยโอกาส องคการทนเพอเดกแหงสหประชาชาต (UNICEF) ซงใชค าวาเดกทอยในสภาพยากล าบากนน

จ าแนกประเภทของเดกออกเปน 4 กลมใหญและ 17 กลมยอยดงน (อญมณ บรกานนท,2550) 1)เดกถกละเมดสทธไดแก เดกถกทารณกรรม แรงงานเดก โสเภณเดก และเดกถกขมขน 2) เดกถกปลอย ปละละเลยไดแก เดกในครอบครวยากจนมาก เดกก าพรา เดกถกทอดทง เดกเรรอน เดกลกกรรมการกอสราง เดกในชมชนแออด และเดกชนกลมนอย 3) เดกประพฤตตนไมสมควรแกวยไดแก เดกตดยาเพตด มวสมในสถานเรงรมย ตงครรภนอกสมรส 4) เดกพการทางสมองและรางกาย ไดแก เดกทมความบกพรองทางการมองเหน การไดยน ทาง

รางกาย และสตปญญา หากจ าแนกเดกดอยโอกาสตามแผนการแกปญหาเดกในภาวะยากล าบาก พ.ศ. 2545 – 2549 ของสานกงานคณะกรรมการการสงเสรมและประสานงานเยาวชนแหงชาตแบงเปน 6 กลมดงน

1) เดกถกปลอยปละละเลยไดแกเดกเรรอน/ขอทานเดกถกทอดทงและกาพราเดกในสลม/ชมชนแออด

2) เดกถกละเมดสทธไดแกเดกถกทารณโสเภณเดกเดกถกขมขนและแรงงานเดก 3) เดกประพฤตตนไมเหมาะสมไดแกเดกตดสารเสพตดเดกตงครรภนอกสมรสหรอตงครรภกอน

วยอนควรเดกกออาชญากรรม/ตองคดเดกทอยในสถานพนจเดกมวสมในสถานบรการและสถานเรงรมย 4) เดกพการทางกาย/ทางจตใจอารมณ/ทางสตปญญาและการเรยนร 5) เดกขาดโอกาส/ยากจนเขาไมถงบรการไดแกเดกเรยนหนงสอเดกลกกรรมกรกอสรางลก

กรรมกรวางงานเดกชนกลมนอยเดกยากจนเดกไมไดรบสญชาตไทยเดกทไมมสตบตรหรอทะเบยนบาน 6) เดกทไดรบผลกระทบจากเอดสไดแกเดกเปนเอดสเดกกาพราเพราะพอแมตายเพราะเอดส

ในสวนของกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (พม.) ซงเปนหนวยงานหลกในการดแลผดอยโอกาส โดยส านกสงเสรมและพทกษผดอยโอกาสไดแบงกลมของผดอยโอกาสเปน 5 กลมไดแก

1. คนยากจนหมายถงบคคลทมรายไดไมเพยงพอในการใชจายเพอสนองตอบความตองการพนฐานขนต าททกคนในสงคมควรไดรบเพอการดารงชวตอยางมความสขตามอตภาพโดยมรายไดตากวา 1,678บาท/เดอน/คน (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต,2553)

2. คนเรรอน/ไรทอยอาศยหมายถงบคคลทไมมทอยอาศยเปนหลกแหลงกนอยหลบนอนในทสาธารณะจงมกหมายรวมถงคนไรทพงขอทานคนไรบาน


3. ผทไมมสถานะทางทะเบยนราษฎรหมายถงผทไมมบตรประจาตวประชาชนบตรประจ าตวอนทมเลข 13 หลกหรอเอกสารหลกฐานทางทะเบยนทแสดงถงชอนามสกลสญชาตวนเดอนปเกดถนทอย

4. ผพนโทษหมายถงผทไดรบการปลดปลอยจากเรอนจาหรอทณฑสถานไดรบการพกลงโทษลดวนตองโทษจาคกอภยโทษและไดรบการปลดปลอยเมอจาคกครบก าหนดตามค าพพากษาของศาลรวมทงผพนจากการคมประพฤตผพนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดพ.ศ.2545

5. ผตดเชอเอชไอว (HIV)/ผปวยเอดสและผไดรบผลกระทบ 5.1 ผตดเชอเอชไอว (HIV)หมายถงบคคลทมกลมอาการของโรคทเกดจากระบบ

ภมคมกนของรางกายเสอมหรอบกพรองทเกดขนมาภายหลงซงไมไดเปนมาแตกาเนดโดยมสาเหตมาจากเชอไวรสHuman Immune Deficiency Virus

5.2 ผปวยเอดสหมายถงผทไดรบเชอเอดสแลวและเมอรางกายออนแอระบบภมคมกนเสอมหรอไมมภมคมกนของรางกายเกดการตดเชอโรคอนๆไดงาย

5.3 ผไดรบผลกระทบจากเอดสหมายถงครอบครวของผตดเชอเอชไอวหรอผปวยเอดส แตถาจะระบถงกลมเดกดอยโอกาส กระทรวง พม.จะแบงประเภทเดกเปราะบางไว

1.พการ 2.ก าพรา 3.ยากจน 4.ตองคด/สนสดหรอยงอยในกระบวนการยตธรรม 5.เรรอน 6.ชาตพนธ/ไมมบตร 7.ถกทารณกรรม 8.ตดเชอเอชไอว(Infected/Affected)


ส าหรบกระทรวงศกษาธการไดแบงประเภทของเดกดอยโอกาสเปน 10 ประเภทตามทก าหนดประกอบดวย

1. เดกยากจน (มากเปนพเศษ) หมายถง เดกซงเปนบตรหลานของคนยากจนทมรายไดไมเพยงพอตอการเลยงชพ (ครอบครวมรายไดเฉลยไมเกน 20,000 บาทตอป) ครอบครวอยรวมกนหลายคน ขาดแคลนปจจยพนฐาน มชวตอยอยางล าบาก รวมถงเดกในแหลงชมชนแออดหรอบตรของกรรมการกอสราง หรอเดกจากครอบครวทอยในถนทรกนดาร หางไกล ขาดโอกาสทไดรบการศกษาและบรการอน

2. เดกทมปญหาเกยวกบยาเสพตด หมายถง เดกทตดสารระเหยหรอยา เสพตดใหโทษ หรอเดกกลมเสยงการกถกชกน าใหประพฤตตนไมเหมาะสม เกยวของผกพนกบกลมมจฉาชพ ผมอทธพล หรอบคคลทแสวงหาผลประโยชนจากการประกอบอาชพผดกฎหมาย เปนเดกดอยโอกาสทมแนวโนมสงตอการกอปญหา ในสงคม

3. เดกทถกทอดทง หมายถง เดกทมารดาคลอดทงไวในโรงพยาบาลหรอสถานทตางๆ รวมไปถงเดกทพอแมปลอยทงใหมชวตอยตามล าพงหรออยกบบคคลอน โดยไมไดรบการเลยงดจากพอแม ทงนอาจมสาเหตมาจากปญหา การหยาราง หรอครอบครวแตกแยก มสภาพชวตอยทามกลางความสบสน ขาดความรก ความอบอน ตลอดถงเดกทขาดผอปกระเลยงด อนเนองมาจากสาเหตอนๆ

4. เดกทถกท ารายอยางทารณ หมายถง เดกทถกลวงละเมดทางรางกาย ทางเพศหรอทางจตใจ มชวตอยอยางไมเปนสข ระแวง หวาดกลว เนองจากถกท ารายทารณ ถกบบคนกดดนจากพอแมหรอผปกครอง ซงมสภาพจตใจหรออารมณไมเปนปกต หรอถกลวงละเมดทางเพศในลกษณะตาง ๆ จากบคคลทอยใกลตว

5. เดกทไดรบผลกระทบจากโรคเอดสหรอโรคตดตอรายแรงทสงคมรงเกยจ หมายถง เดกทตดเชอเอดสหรอมพอแมเจบปวยดวยโรคเอดส เปนเดกทมกจะถกมองอยางรงเกยจไมสามารถเขารบการศกษาหรอบรการอน ๆ รวมกบเดกปกตทวไปได

6. เดกในชนกลมนอย หมายถง เดกทเปนบตรหลานของบคคลทมวฒนธรรมแตกตางไปจากประชาชนสวนใหญของประเทศ มปญหาเกยวกบการถอสญชาตไทย จนเปนสาเหตใหไมมโอกาสไดรบการศกษาหรอบรการอน ๆ สวนใหญอพยพเขามาตงหลกแหลงอยตามบรเวณแนวชายแดนของประเทศไทย

7. เดกเรรอน หมายถง เดกทไมมทอยเปนหลกแหลงแนนอน ด ารงชวตอยอยางไรทศทาง ขาดปจจยพนฐานในการด ารงชวต เสยงตอการประสบอนตรายและเปนปญหาสงคม

8. เดกถกบงคบใหขายแรงงานหรอแรงงานเดก หมายถง เดกทตองท างานหรอถกบงคบใหใชแรงงาน หรอหารายไดดวยการขายแรงงานกอนถงวยอนสมควร ถกเอารดเอาเปรยบจากนายจาง ไมมโอกาสไดรบการพฒนาใหเปนไปตามหลกพฒนาการอนเหมาะสมกบวย

9. เดกทอยในธรกจบรการทางเพศหรอโสเภณเดก หมายถง เดกทมความสมครใจ หรอถกบงคบลอลวงใหขายบรการทางเพศ หรอถกชกจงใหขายบรการทางเพศหรอถกชกจงใหตกอยในสภาพทเสยงตอการประกอบอาชพขายบรการทางเพศ

10. เดกในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน หมายถง เดกทกระท าผดและถกควบคมอยในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนตามกฎหมาย ตลอดถงเดกหญงทตงครรภนอกสมรส ซงมแนวโนมทจะกอใหเกดปญหาตาง ๆ เชน การท าแทง การฆาตวตาย การทอดทงทารก เปนตน

ในสวนของส านกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและพฒนาคณภาพเยาวชน (สสค.) (เวปไซด) ไดแบงประเภทเดกดอยโอกาสเปน 15 กลมไดแก

1.เดกพการทางรางกายจ าแนกตามการศกษาทก าหนดประเภทคนพการทางรางกายดงนบคคลทมความบกพรองทางการเหนบคคลทมความบกพรองทางการไดยนบคคลทมความบกพรองทางรางกาย หรอการเคลอนไหว หรอทางสขภาพบคคลทมความบกพรองทางการพดและภาษาและบคคลทมความบกพรองทางพฤตกรรม หรออารมณ


2.กลมเดกพการทางสมองและการเรยนร ซงครอบคลมถงเดกสมาธสน (ADHD), ออทสตก, บกพรองทางสตปญญา,บกพรองทางการเรยนร (LD)

3.เดกและเยาวชนทถกด าเนนคดในสถานพนจ หมายถง เดกหรอเยาวชน อายไมเกน 18 ปทกระท าความผดและอยในการดแลของสถานพนจ 4.เดกตดยาเสพตด หมายถง เดกทถกพบวาตดยาเสพตดและไดรบการรกษาในสถานบ าบดยาเสพตด 5. แมวยรน หมายถงเดกอายต ากวา 18 ป และตงครรภขณะเรยนหนงสอ

6.เดกยากจนพเศษ หมายถง เดกทออกจากระบบการศกษา/มความเสยงทจะออกจากระบบการศกษา เนองจากทบานมปญหาทางเศรษฐกจ เชน กลมเดกออกกลางคนหรอไมไดเรยนตอเพราะปญหาทางเศรษฐกจ

7.เดกในพนทชนบทหางไกล หมายถง เดกทบานอยหางไกลจากสถานศกษาหรอมความยากล าบากในการเดนทางมายงสถานศกษา

8.เดกไรสญชาตเดกทเกดในประเทศไทย แตไมไดรบการจดทะเบยนทแสดงสถานะวาเปนคนไทย ไมมสตบตรหรอทะเบยนบาน

9.เดกลกแรงงานกอสรางเดกทพอแมมอาชพรบจางเปนแรงงานกอสรางและตองยายถนตามพอแม

10.เดกถกบงคบคาแรงงาน หมายถง เดกอายต ากวา 18 ปทถกบงคบใหท างานโดยไมสมครใจ 11.เดกถกคาประเวณ เดกอายต ากวา 18 ปทถกบงคบใหคาประเวณโดยไมสมครใจ 12.เดกตดเชอ HIVเดกทไดรบการวนจฉยวาตดเชอ HIV หรอพอแมตดเชอ HIV 13. เดกเรรอนจรจด หมายถง เดกอายต ากวา 18 ปทไมไดอาศยอยกบพอแมหรอผปกครองหรอ

สถานบรการของรฐ 14.เดกก าพรา หมายถง เดกทไมมพอแมหรอผปกครองดแล ตองอยในการดแล/คมครองโดยรฐ 15.เดกก าพราในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต หมายถง เดกก าพราทไดรบผลกระทบจาก

ปญหาความไมสงบในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต การแบงประเภทของเดกดอยโอกาสในการศกษาน คณะวจยใชการแบงประเภทตามนยามของ

สสค.ซงเปนหนวยงานใหทกสนบสนนการศกษาครงนแตในสวนของเดกพการทางรางกายและเดกพการทางสมองและบกพรองทางการเรยนรท สสค.แยกออกเปน 2 กลมนน คณะวจยไดรวมเขาไวเปนเปนกลมเดยวกน เนองจากในการจดสวสดการจะมสวสดการบางสวนทคาบเกยวกน ท าใหประเภทของเดกดอยโอกาสจากท สสค.ก าหนดไว 15 กลม ในการศกษาครงนจงเหลอ 14 กลม


สวสดการทรฐจดใหกบเดกดอยโอกาสนนมกจะตององกบหลกกฎหมาย ดงนนคณะวจยจงไดรวบรวมกฎหมายทสมพนธกบการจดสวสดการใหกบเดกดอยโอกาสดงน

1.1 กฎหมายในระดบสากล 1) ปฏญญาระดบโลกวาดวยความอยรอด การปกปอง และพฒนาเดก ( World

Declaration on the Survival Protection and Development of Children) (เวบไซดhttp://www.m-society.go.th/edoc_detail.php?edocid=349สบคนเมอวนท 9 สงหาคม 2556)

ประเทศไทย ไดเขารวมประชมสมชชาสหประชาชาต สมยพเศษ สมยท 27 วาดวยเรองเดก (United Nations General Assembly Special Session on Children หรอ UNGASS) ระหวางวนท 8- 10พฤษภาคม 2545 ณ นครนวยอรก การประชมครงนเปนการตดตามความกาวหนาการด าเนนงานตามปฏญญาระดบโลกวาดวยความอยรอด การปกปองและการพฒนาเดก (World Declaration on the Survival Protection and Development of Children) และวางแผนการด าเนนงานดานเดกตอไปอกสบปขางหนา และทประชมไดรบรองเอกสารแนวทาง “ โลกทเหมาะสมส าหรบเดก” (A World Fit for Children) ซงเปนแนวทางการด าเนนงานเพอเดกในชวงทศวรรษ(ป ค.ศ. 2000 -2010) โดยมผลผกพนใหประเทศไทยตองน าแนวทางดงกลาวมาจดท าแผนปฏบตการของประเทศและด าเนนการตามแผนฯอยางจรงจง

พรอมกนน คณะรฐมนตร มมต ณ วนท 1 ตลาคม 2545 เหนชอบสนบสนนการด าเนนงานของสหประชาชาต โดยมอบหมายให สท.เปนหนวยงานรบผดชอบในการจดท านโยบายและแผนยทธศาสตรระดบชาตดานการพฒนาเดก ตามแนวทาง “โลกทเหมาะสมส าหรบเดก” (พ.ศ. 2550-2559) รวมกบหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชน และเมอวนท 1 พฤษภาคม 2550 คณะรฐมนตรไดเหนชอบนโยบายและแผนยทธศาสตรระดบชาต ฯ ดงกลาว โดยประกาศใชเปนแนวทางในการพฒนาเดกของทกหนวยงานทเกยวของ รวมทงใหจดท าแผนปฏบตการ ทงในแผนบรณาการระดบชาตและระดบจงหวด และใหกระทรวงทรบผดชอบสนบสนนการด าเนนงานใหเกดการปฏบตทเปนรปธรรม

2) อนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Rights of the Child) ซงเปนกฎหมายระหวางประเทศทใหความส าคญกบหลกสทธมนษยชนซงวาดวยเรองของหลกการของสทธทเดกพงไดรบตามหลกพนฐานทางดานสทธมนษยชน (เวบไซดhttp://www.learners.in.th/blogs/posts/366051 สบคนเมอวนท7 สงหาคม 2556)

เดกตามความหมายของอนสญญาฉบบน หมายถงมนษยทกคนทอายต ากวาสบแปดป เวนแตจะบรรลนตภาวะ กอนหนานนตามกฎหมายทบงคบใชแกเดกนน

ประเทศไทยไดลงนามเขาเปนภาคเมอวนท 12 กมภาพนธ 2535 และอนสญญามผลบงคบใชเมอวนท 26 เมษายน พ.ศ.2535 อนสญญาฉบบนระบรายละเอยดของสทธขนพนฐานตางๆ ไววาทกประเทศตองรบประกนเดกในประเทศของตน โดยจะเนนหลก การคมครองจากการเลอกปฏบต เพอประโยชนสงสดของเดก การเคารพในสทธหนาทของบดามารดา และการปกปองสทธเดกดวยมาตรการทางนตบญญต

2.กฎหมายเกยวกบสทธเดก

http://www.m-society.go.th/edoc_detail.php?edocid=349



ส าหรบสทธขนพนฐานของเดก 4 ประการ ตามอนสญญาดงน 1. สทธทจะมชวตและอยรอด (Rights to Survival) : ครอบคลมถงสทธของเดกทจะมชวต และสทธทจะมมาตรฐานความเปนอยอยางเหมาะสม อนรวมถง ทอยอาศยโภชนาการและยารกษาโรค - สทธในการมชวตรอดและสงเสรมชวต - ไดรบโภชการทด - ไดรบความรกความเอาใจใสจากครอบครวและสงคม - ไดรบการบรการดานสขภาพ - การใหทกษะชวตทถกตอง - การใหทอยอาศยและการเลยงด 2. สทธทจะไดรบการปกปองและคมครอง (Rights to Protection): ครอบคลมสทธทกประการทจะปกปองคมครองเดก จากการถกลวงละเมดทกประเภท การทอดทงและการบอนท าลาย เชน การดแลเดกทอพยพเปนกรณพเศษ ปกปองจากการถกทรมาน การลวงละเมดในระบบการศาล เกยวของกบความขดแยงทใชแรงงานเดก ยาเสพตด และการลวงละเมดทางเพศ - การคมครองจากการเลอกปฏบต - การลวงละเมด การท าราย การกลนแกลงรงแก - การถกทอดทง ละเลย - การลกพาตว - การใชแรงงานเดก - ความยตธรรมตอผเยาว - การเอารดเอาเปรยบทางเพศ 3. สทธทจะไดรบการพฒนา (Rights to Development) : ครอบคลมถงปจจยตาง ๆ ทเดกมความ ตองการจะพฒนาตนเองใหเตมศกยภาพเชน สทธทจะไดรบการศกษา การเลน การพกผอนหยอนใจ มกจกรรมดานวฒนธรรม เขาถงขอมลและมเสรภาพทางความคด สตปญญาและศาสนา - ไดรบการศกษาทงใน/นอกระบบ - เขาถงขาวสารทเหมาะสม - เสรภาพในความผด มโนธรรม และศาสนา - พฒนาบคลกภาพ ทงทางสงคมและศาสนา - พฒนาบคลกภาพ ทงทางสงคมและจตใจ - พฒนาสขภาพรางกาย

4. สทธทจะไดรบการมสวนรวม (Rights to Participation) :ใหสทธแก เดกทจะมบทบาทในชมชนและชาต รวมทงสทธทจะแสดงความคดเหนทกประการ ทเกยวของกบชวตของตนเอง เพอใหสามารถเขาสงคมสโมสรไดอยางสงบสข เพมโอกาสในการมสวนรวม เพอเปนผใหญทรบผดชอบในอนาคต - แสดงทศนะของเดก - เสรภาพในการตดตอขาวสารขอมล - มบทบาทในชมชน - แสดงความคดเหนในเรองทมผลกระทบตอเดก

เนองจากสทธเดกถอเปนสทธขนพนฐานทเดกทกคนควรไดรบ ดงนนในการจดสวสดการพนฐานส าหรบเดกดอยโอกาสจงใชหลกสทธขนพนฐานตามอนสญญาสทธ กลาวคอ สทธทจะมชวตและอยรอด.


สทธทจะไดรบการปกปองและคมครองสทธทจะไดรบการพฒนา และสทธทจะไดรบการมสวนรวม มาเปนหลกในการจดสวสดการ

2.2 กฎหมายในประเทศไทย จากการทประเทศไทยไดเขารวมในอนญาวาดวยสทธเดกท าใหตองมการออกกฎหมายภายในประเทศ

เพอด าเนนการตามพนธะสญญาทไดเขารวมไวซงกฏหมายทเกยวของกบการดแลเดกดอยโอกาสเทาทคณะวจยรวบรวมมาไดจ าแนกตามมตของการดแลเดกดอยโอกาส ดงน

1.2.1 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มการรบถงการคมครองสทธ

ของเดกและเยาวชนดอยโอกาสหลายมาตรา และมการรบรองสทธและคมครองบคคลทเขาขาย “เดกยากจนพเศษ” โดยจ าแนกตามมาตราไดดงตอไปน

มาตรา 49 ก าหนดไววาบคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบการศกษาไมนอยกวาสบสองปทรฐจะตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจายผยากไร ผพการหรอทพพลภาพ หรอผอยในสภาวะยากล าบาก ตองไดรบสทธตามวรรคหนงและการสนบสนนจากรฐเพอใหไดรบการศกษาโดยทดเทยมกบบคคลอน

มาตรา 52 เดกและเยาวชน มสทธในการอยรอดและไดรบการพฒนาดานรางกาย จตใจและสตปญญา ตามศกยภาพในสภาพแวดลอมทเหมาะสม โดยค านงถงการมสวนรวมของเด กและเยาวชนเปนส าคญ เดก เยาวชน สตร และบคคลในครอบครว มสทธไดรบความคมครองจากรฐ ใหปราศจากการใชความรนแรงและการปฏบตอนไมเปนธรรม ทงมสทธไดรบการบ าบดฟนฟในกรณทมเหตดงกลาวการแทรกแซงและการจ ากดสทธของเดก เยาวชน และบคคลในครอบครว จะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอสงวนและรกษาไวซงสถานะของครอบครวหรอประโยชนสงสดของบคคลนน เดกและเยาวชนซงไมมผดแลมสทธไดรบการเลยงดและการศกษาอบรมทเหมาะสมจากรฐ

มาตรา 53 บคคลซงมอายเกนหกสบปบรบรณและไมมรายไดเพยงพอแกการยงชพ มสทธไดรบสวสดการ สงอ านวยความสะดวกอนเปนสาธารณะอยางสมศกดศร และความชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐ

มาตรา 55 บคคลซงไรทอยอาศยและไมมรายไดเพยงพอแกการยงชพ ยอมมสทธไดรบความชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐ

มาตรา 80 รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานสงคม สาธารณสข การศกษา และวฒนธรรม ในขอ 1 คมครองและพฒนาเดกและเยาวชน สนบสนนการอบรมเลยงด และใหการศกษาปฐมวย สงเสรมความเสมอภาคของหญงและชาย สงเสรมและพฒนาความเปนปกแผนของสถาบนครอบครวและชมชน รวมทงตองสงเคราะหและจดสวสดการใหแกผดอยโอกาส ผยากไร ผพการหรอผทพพลภาพ และผอยในสภาวะยากล าบากใหมคณภาพชวตทดขนและพงพาตนเองได

2.2.2 พระราชบญญตคมครองเดกป 2546 พระราชบญญตคมครองเดกป 2546 มเนอใจความส าคญคอคมครองเดกและใหความส าคญใน

เรองการก าหนดขนตอนวธการปฏบตตอเดกในดานการอปการะเลยงด การสงเคราะห การคมครองสวสดภาพ และการสงเสรมความประพฤตเดก เพอใหเดกไดรบการอปการะเลยงด อบรมสงสอน และมพฒนาการทเหมาะสมรวมถงการปองกนไมใหเดกถกทารณกรรม มเนอหาทเกยวของกบ “เดกดอยโอกาส” ดงตอไปน


มาตรา 22 การปฏบตตอเดกไมวากรณใด ใหค านงถงประโยชนสงสดของเดกเปนส าคญและไมใหมการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมการกระท าใดเปนไปเพอประโยชนสงสดของเดก หรอเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอเดกหรอไม ใหพจารณาตามแนวทางทก าหนดในกฎกระทรวง

มาตรา 23 ผปกครองตองใหการอปการะเลยงด อบรมสงสอน และพฒนาเดกทอยในความปกครองดแลของตนตามควรแกขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมแหงทองถน แตทงนตองไมต า กวามาตรฐานขนต าตามทก าหนดในกฎกระทรวงและตองคมครองสวสดภาพเดกทอยในความปกครองดแลของตนมใหตกอยในภาวะอนนาจะเกดอนตรายแกรางกายหรอจตใจ

มาตรา 24 ปลดกระทรวง ผวาราชการจงหวด นายอ าเภอ ปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอ หรอผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน มหนาทคมครองสวสดภาพเดกทอยในเขตพนททรบผดชอบ ไมวาเดกจะมผปกครองหรอไมกตาม รวมทงมอ านาจและหนาทดแลและตรวจสอบสถานรบเลยงเดก สถานแรกรบ สถานสงเคราะห สถานคมครองสวสดภาพสถานพฒนาและฟนฟและสถานพนจทตงอยในเขตอ านาจ แลวรายงานผลการตรวจสอบตอคณะกรรมการ คณะกรรมการคมครองเดกกรงเทพมหานคร หรอคณะกรรมการคมครองเดกจงหวด แลวแตกรณ เพอทราบและใหมอ านาจและหนาทเชนเดยวกบพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตน

มาตรา 28 ในกรณผปกครองตกอยในสภาพไมอาจใหการอปการะเลยงด อบรมสงสอนและพฒนาเดกไดไมวาดวยเหตใด หรอผปกครองกระท าการใดอนนาจะเกดอนตรายตอสวสดภาพหรอขดขวางตอความเจรญเตบโตหรอพฒนาการของเดกหรอใหการเลยงดโดยมชอบ หรอมเหตจ าเปนอนใดเพอประโยชนในการสงเคราะหหรอคมครองสวสดภาพเดก หรอปองกนมใหเดกไดรบอนตรายหรอถกเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม พนกงานเจาหนาทตองด าเนนการใหการสงเคราะหหรอคมครองสวสดภาพ

มาตรา 32 เดกทพงไดรบการสงเคราะหไดแก (1) เดกเรรอน หรอเดกก าพรา (2) เดกทถกทอดทงหรอพลดหลง ณ ทใดทหนง (3) เดกทผปกครองไมสามารถอปการะเลยงดไดดวยเหตใด ๆ เชน ถกจ าคก กกขง

พการ ทพพลภาพ เจบปวยเรอรง ยากจน เปนผเยาว หยา ถกทงราง เปนโรคจตหรอโรคประสาท (4) เดกทผปกครองมพฤตกรรมหรอประกอบอาชพไมเหมาะสมอนอาจสงผลกระทบ

ตอพฒนาการทางรางกายหรอจตใจของเดกทอยในความปกครองดแล (5) เดกทไดรบการเลยงดโดยมชอบ ถกใชเปนเครองมอในการกระท าหรอแสวงหา

ประโยชนโดยมชอบ ถกทารณกรรม หรอตกอยในภาวะอน ใดอนอาจเปนเหตใหเดกมความประพฤตเสอมเสยในทางศลธรรมอนดหรอเปนเหตใหเกดอนตรายแกกายหรอจตใจ

(6) เดกพการ (7) เดกทอยในสภาพยากล าบาก (8) เดกทอยในสภาพทจ าตองไดรบการสงเคราะหตามทก าหนดในกฎกระทรวง นอกจากการจ าแนกเดกท เหมาะแกการใหการสงเคราะหแลวผวจยไดทบทวน

วรรณกรรมในสวนทเปนอ านาจในการท างานของเจาหนาทในการด าเนนการชวยเหลอในการคมครองชวยเหลอเดกดงตอไปน

มาตรา 33 ในกรณพนกงานเจาหนาทหรอผมหนาทคมครองสวสดภาพเดกตามมาตรา 24 ไดรบแจงจากบคคลตามมาตรา 29 หรอพบเหนเดกทพงไดรบการสงเคราะหตามมาตรา 32 ใหพจารณาใหการสงเคราะหตามวธการทเหมาะสม ดงตอไปน

(1) ใหความชวยเหลอและสงเคราะหแกเดกและครอบครวหรอบคคลทอปการะเลยงดเดก เพอใหสามารถอปการะเลยงดเดกไดตามมาตรา ๒๓


(2) มอบเดกใหอยในความอปการะของบคคลทเหมาะสมและยนยอมรบเดกไวอปการะเลยงดตามระยะเวลาทเหนสมควร แตตองไมเกนหนงเดอน ในกรณทไมอาจด าเนนการตาม (๑) ได

(3) ด าเนนการเพอใหเดกไดเปนบตรบญธรรมของบคคลอนตามกฎหมายวาดวยการรบเดกเปนบตรบญธรรม

(4) สงเดกเขารบการอปการะในครอบครวอปถมภหรอสถานรบเลยงเดกทเหมาะสมและยนยอมรบเดกไวอปการะ

(5) สงเดกเขารบการอปการะในสถานแรกรบ (6) สงเดกเขารบการอปการะในสถานสงเคราะห (7) สงเดกเขาศกษาหรอฝกหดอาชพ หรอสงเดกเขาบ าบดฟนฟสมรรถภาพ ศกษา

หรอฝกหดอาชพในสถานพฒนาและฟนฟ จากการม พ.ร.บคมครองเดก 2546 ท าใหเกดการจดตงกองทนคมครองเดกขน ซง

สาระในกองทนคมครองเดกทเกยวของกบการดแลเดกดอยโอกาสมดงน กองทนคมครองเดก หมวด ๘ กองทนคมครองเดก มาตรา ๖๘ ใหรฐบาลจดสรรงบประมาณเพอจดตง

กองทนขนกองทนหนงในส านกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เรยกวา “กองทนคมครองเดก” เพอเปนทนใชจายในการสงเคราะห คมครองสวสดภาพ และสงเสรมความประพฤตเดกรวมทงครอบครวและครอบครวอปถมภของเดก

โดยกองทนเดกมกลไกการท างานตามรายละเอยดดงน กลมเปาหมาย

1.บคคล 1.1 เดก หมายความวา บคคลซงมอายต ากวา 18 ปบรบรณ แตไมรวมถงผทบรรล

นตภาวะดวยการสมรส ก. เดกทพงไดรบการสงเคราะห (มาตรา 32) ไดแก 1. เดกเรรอนหรอเดกก าพรา 2. เดกทถกทอดทงหรอพลดหลง ณ ทใดทหนง 3. เดกทผปกครองไมสามารถอปการะเลยงดไดดวยเหตผลใด ๆ เชน ถก

จ าคก กกขง พการ ทพพลภาพ เจบปวยเรอรง ยากจน เปนผเยาว หยา ถกทงราง เปนโรคจตหรอโรคประสาท

4. เดกทผปกครองมพฤตกรรมหรอประกอบอาชพไมเหมาะสมอนอาจสงผลกระทบตอพฒนาการทางรางกายหรอจตใจของเดกทอยในความปกครองดแล

5. เดกทไดรบการเลยงดโดยมชอบ ถกใชเปนเครองมอในการกระท าหรอแสวงหาประโยชนโดยมชอบ ถกทารณกรรมหรอตกอยในภาวะอนใดอนอาจเปนเหตใหเดกมความประพฤตเสอมเสยในทางศลธรรมอนด หรอเปนเหตใหเกดอนตรายแกกายหรอจตใจ

6. เดกพการ 7. เดกทอยในสภาพยากล าบาก 8. เดกทอย ในสภาพทจ าตองไดรบการสงเคราะหตามทก าหนดใ น

กฎกระทรวง ข. เดกทพงไดรบการคมครองสวสดภาพ (มาตรา 40) ไดแก 1. เดกทถกทารณกรรม


2. เดกทเสยงตอการกระท าผด 3. เดกทอยในสภาพทจ าตองไดรบการคมครองสวสดภาพตามทก าหนดใน

กฎกระทรวง ค. นกเรยน นกศกษาทพงไดรบการสงเสรมความประพฤตทเหมาะสม 1.2 ครอบครวและครอบครวอปถมภของเดก 2. องคกรทท างานดานเดก ประกอบดวย 2.1 หนวยงานภาครฐ ตองเปนหนวยงานทด าเนนการตามวตถประสงคและกจการ

เพอการสงเคราะห คมครองสวสดภาพ และสงเสรมความประพฤตเดก รวมทงครอบครว และครอบครวอปถมภของเดก

2.2 องคกรภาคเอกชน ตองเปนองคกรภาคเอกชนทด าเนนการตามวตถประสงคและกจการเพอการสงเคราะห คมครองสวสดภาพ และสงเสรมความประพฤตเดก รวมทงครอบครวและครอบครวอปถมภของเดก

ลกษณะการใหการสนบสนน 1. การใหความชวยเหลอแกเดกและครอบครว หรอครอบครวอปถมภ หรอบคคลท

อปการะเลยงดเดกทพงไดรบการสงเคราะหหรอคมครองสวสดภาพ เนองจากประสบปญหาสงคมตาง ๆ เพอใหสามารถอปการะเลยงดเดกไดอยางเหมาะสมและมคณภาพชวตทด

2. การด าเนนการปองกนและแกไขปญหาของเดกทพงไดรบการคมครองสวสดภาพ เนองจากถกทารณกรรม หรอเสยงตอการกระท าผด หรอทอยในสภาพทจ าตองไดรบการคมครอง สวสดภาพจากพนกงานเจาหนาท หรอผมหนาทในการคมครองสวสดภาพเดก

3. การใหความชวยเหลอแกเดกหรอการด าเนนการอน เพอประโยชนของเดกโดยตรงในสถานรบเลยงเดก สถานสงเคราะห สถานพฒนาและฟนฟ หรอหนวยงานอนใด รวมทงการชวยเหลอเดกทพนจากความปกครองดแลของสถานแรกรบ สถานสงเคราะห สถานคมครองสวสดภาพ และสถานพฒนาและฟนฟแลว ตามหลกเกณฑวธการและเงอนไขทปลดกระทรวงก าหนด

4. การสงเสรมความประพฤตแกนกเรยนและนกศกษาใหเหมาะสม มคณธรรม จรยธรรม ความรบผดชอบตอสงคม และความปลอดภย โดยจดใหมการพฒนาระบบงานและกจกรรมในการแนะแนว การใหค าปรกษา และการฝกอบรมแกนกเรยน นกศกษาและผปกครอง

5. การใชจายในการบรหารกองทน การจดหาผลประโยชนของกองทนและการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลของกองทน

6. การใชจายเงนเพอการสงเคราะห คมครองสวสดภาพและการสงเสรมความประพฤตเดก รวมทงครอบครวและครอบครวอปถมภตามค าสงศาล

7. การใชจายเงนในเรองอน ๆ เพอการสงเคราะห คมครองสวสดภาพ และสงเสรมความประพฤตของเดกตามทคณะกรรมการก าหนด


ประเภทการขอรบการสนบสนน 1. รายบคคล เปนบคคล ครอบครว หรอครอบครวอปถมภทอปการะเลยงดเดกทพง

ไดรบการสงเคราะห คมครองสวสดภาพ - ตองเปนผประสบปญหาความเดอดรอน และไมไดรบความชวยเหลอจากแหลงทนอน

หรอไดรบแตไมเพยงพอ 2. รายโครงการ เปนหนวยงานภาครฐ/องคกรภาคเอกชนทด าเนนการตาม

วตถประสงคและเพอการสงเคราะห คมครองสวสดภาพและสงเสรมความประพฤตเดก รวมทงครอบครว และครอบครวอปถมภ

- กรณองคกรภาคเอกชน โครงการตองไมไดรบการสนบสนนงบประมาณจากสวนราชการ และแหลงทนอน ๆ

- กรณหนวยงานภาครฐ ตองเปนโครงการทรเรมใหม และไมสามารถของบประมาณได หรอไดรบแตไมเพยงพอ

โครงสรางการบรหารกองทน

ตามทพระราชบญญตคมครองเดกป 2546 ตามมาตรา กองทนฯ ด าเนนงานในรปแบบของคณะกรรมการ โดยเนนการมสวนรวมจากทกหนวยงานทงภาครฐและเอกชนทเกยวของ รวมทงผเชยวชาญทท างานดานเดก มารวมเปนกรรมการในการบรหารกองทนเพอใหการด าเนนงานกองทนเปนไปอยางมประสทธภาพและครอบคลมการชวยเหลอเดกในทกดาน

1.2.3 พ.ร.บ. สงเสรมการจดสวสดการสงคม พ.ศ. 2546

มาตรา 5 (1) ของ พ.ร.บ. สงเสรมการจดสวสดการสงคม พ.ศ. 2546 ไดก าหนดขอบเขตของงานสวสดการสงคมวาเกยวของกบการพฒนาสภาพความเปนอยของประชาชนในสงคม ใหมความเปนอยทดในดานตางๆดงน 1. การมสขภาพอนามยทด : ประชาชนพงไดรบการปองกนโรคภยไขเจบ การรกษาพยาบาล การสงเสรมและพฒนาสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ และสงคมอยางทวถงเทาเทยมกนเสมอภาค เปนธรรมและสอดคลองกบความตองการและสถานการณปญหาของบคคล กลมบคคลและประชาชน 2. การมการศกษาทด : ประชาชนพงไดรบบรการทสงเสรมและพฒนาตนเองใหมความร ทกษะตลอดจนการปลกฝงคณธรรม คานยมทดงาม และคณลกษณะอนพงประสงคเพอน าไปสการด าเนนชวตอยางมคณภาพตลอดไป 3. การมทอยอาศย : การทประชาชนมทอยอาศยตามควรแกอตถภาพชวยสงเสรมคณภาพชวตทดในท านองเดยวกน ประชาชนทกคนควรจะไดมทอยอาศยตามแตก าลงความสามารถของบคคลทจะไดมา 4. การมงานท า การมรายไดและการมสวสดการแรงงาน : ประชาชนมงานท าทท าใหมรายไดอยางนอย เพยงพอตอการด ารงชวต 5. การมความมนคงทางรายได : ประชาชนทกคนทมรายไดเพยงพอแกการยงชพ ไดรบการคมครองในเรองความมนคงในการด าเนนชวตของตนเองครอบครวในรปของการประกนสงคม 6. นนทนาการ : ประชาชนมกจกรรมนนทนาการเพอการบนเทงและการพกผอนหยอนใจอยางมคณภาพ 7. การบรการสงคมทวไป : การใหบรการแกประชาชนโดยเฉพาะผยากจน ผดอยโอกาส และกลมเปาหมายพเศษเพอชวยเสรมสรางและการมคณภาพชวตทด


8. กระบวนการยตธรรม : การทประชาชนไดรบการคมครองตามกฎหมาย อยางเสมอภาคและเปนธรรมสามารถเขาถงบรการทรฐจดให เชน การมทนายแกตาง เปนตน

ในสวนของกฎหมายทจ าแนกออกตามมตดานการศกษา สขภาพอนามย และดานเศรษฐกจและ

สงคมนนสามารถสรปไดดงน 1. กฎหมายทเกยวของกบสวสดการดานการศกษา

- พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ. 2542 - พระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ พ.ศ. 2545 - พระราชบญญตกองทนเงนใหกยมเพอการศกษาพ.ศ.2541 - พระราชบญญตกองทนเพอโครงการอาหารกลางวนในโรงเรยนประถมศกษาพ.ศ.2535

2. กฎหมายทเกยวของกบสวสดการดานสขภาพอนามย - พระราชบญญตหลกประกนสขภาพพ.ศ. 2545 - พระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2550 - พระราชบญญตกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ พ.ศ. 2544 - พระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ. 2534 (2545) - พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550

3. กฎหมายเกยวกบครอบครว - ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (บรรพ5 ครอบครว)

- พระราชบญญตคมครองผถกกระท าความรนแรงในครอบครว พ.ศ. 2550 4. กฎหมายทเกยวของกบการบรหารจดการดานสวสดการสงคม

- พระราชบญญตปรบปรงกระทรวงทบวงกรม พ.ศ. 2545 - พระราชบญญตสภาทปรกษาเพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตพ.ศ. 2543 - พระราชบญญตองคการมหาชนพ.ศ. 2542 - พระราชบญญตสภาต าบลและองคการบรหารสวนต าบลพ.ศ. 2537 - พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวน

ทองถน พ.ศ.2542 ส าหรบรายละเอยดของกฏหมายแตละฉบบทเกยวของกบเดกดอยโอกาสแตละกลมนนคณะวจย

จะกลาวถงในบททเกยวกบการจดสวสดการพนฐานใหกบเดกดอยโอกาสแตละกลมตอไป


วรรณกรรมทเกยวของกบสวสดการพนฐาน เนองจากวตถประสงคของโครงการวจยนมวตถประสงคทการจดชดสวสดการพนฐานใหกบเดกดอยโอกาส ดงนนคณะวจยฯจงไดทบทวนระบบสวสดการทมทงในสวนของประเทศไทยและของตางประเทศ เพอใชเปนองคความรพนฐานในการศกษา โดยมเนอหาททบทวนวรรณกรรมในสวนน ดงน Encyclopedia of Social Work(1971, p1446)ใหนยามวา “สวสดการสงคม” หมายถงกจกรรมตางๆ ทจดตงขนโดยหนวยงานทงของรฐและอาสาสมครเพอมงปองกนและขจดปญหาสงคม หรอปรบปรงความเปนอยทดของบคคล กลม และชมชน มาตรา 3 แหงพระราชบญญตสงเสรมการจดสวสดการสงคม พ.ศ. 2546 ระบวา “สวสดการสงคม” หมายความวา ระบบการจดบรการทางสงคมซงเกยวกบการปองกนการแกปญหา การพฒนา และการสงเสรมความมนคงทางสงคม เพอตอบสนองความจ าเปนขนพนฐานของประชาชน ใหมคณภาพชวตทดและพงตนเองไดอยางทวถง เหมาะสม เปนธรรมและใหเปนไปตามมาตรฐาน ทงทางดานการศกษา สขภาพอนามย ทอยอาศย การท างานและการมรายได นนทนาการ กระบวนการยตธรรมและบรการทางสงคมทวไป โดยค านงถงศกดศรความเปนมนษย สทธทประชาชนจะตองไดรบและการมสวนรวมในการจดสวสดการสงคมทกระดบ และ “ การจดสวสดการสงคม ” (มาตรา 3 วรรคสอง) แหงพระราชบญญตดงกลาวหมายความวา การจดบรการสวสดการสงคมตามมาตรฐานทคณะกรรมการก าหนด ส าหรบนกวชาการไดใหความหมาย / ค านยาม “สวสดการสงคม” (Social Welfare)ไวหลากหลาย ดงน เรณ โชตดรก (2523 : อางถงใน สเทพ เชาวลต, 2527, น.3-4) ไดใหความหมายทเพมเตมนอกเหนอจากความเปนอยของประชาชนโดยเพมวา สวสดการสงคมจะตองประกอบดวย หลกประกนและระบบการประกนภย โดยใหความหมายวา “สวสดการสงคม” เปนความเปนอยของประชาชนทวไปทกดานเกยวของกบเศรษฐกจสงคมการพฒนาระบบบคคลและกลมตางๆ พนฐานในเรอง สวสดการสงคมจะตองประกอบดวยการมหลกประกนรายไดต ามการจดหาบานชองทพกอาศยของประชาชน มระบบการประกนสงคม ธระ ศรธรรมรกษ (2538 : น.18-19)สรปวา งานสวสดการสงคม คอระบบการบรการสงคมและสถาบนเพอชวยเหลอบคคล กลม ใหไดรบความพอใจ ในมาตรฐานการด ารงชวตและสขภาพ การมความสมพนธทางสงคมกบบคคล และสงคมเปดโอกาสใหเขาไดพฒนาตนเองไดภายใตความสามารถทมอย ตลอดจนการสรางเสรมสภาพชวตความเปนอยทประสานสอดคลองกบความตองการของครอบครวและชมชน ยงรวมถงกจกรรมทรบและเอกชนทกระดบ จดใหมขนเปนทางการและไมเปนทางการ เพอประกนความเปนอยทดของประชาชน ทงในยามปกตและในยามทเขาประสบปญหาของตน ทงนดวยอาศยวธการสงคมสงเคราะหเปนหลก ดงนนสวสดการสงคมจงหมายความรวมถง กฎหมาย โครงการสทธประโยชนและบรการ ซงเปนหลกประกนและเรงเราใหเกดการจดสรรระบบเพอการตอบสนองความตองการของสงคมทไดรบการยอมรบวาเปนปจจยส าคญของการมชวตความเปนอยทดของประชาชนและปฏบตหนาทตามทสงคมก าหนด สวสดการสงคมจงมขอบเขตควบคมบรการตางๆ มากมาย เชน การรกษาความมนคงทางรายได การศกษา การพฒนา การแพทย การฟนฟสมรรถภาพ การพฒนาเมอง ทอยอาศย สวสดการสงคมท าใหเกดการจดสรรบรการโดยตรงแก บคคล กลมและชมชน เพอการคมครองบคคลทกกลมอาย กลมอาชพและกลมรายได โดยผทสมควรไดรบสวสดการมไดหมายถงเฉพาะแตคน

3. ในประเทศไทย


ยากจนเทานน แตหมายถงคนทไมยากจน ทมปญหาความเดอดรอนดวย สวสดการสงคมจงตองเปนสงทใหกบทกคนทสมควรจะไดรบ วนทนย วาสกะสน และคณะ (2547) ไดใหความหมายค าวา “สวสดการสงคม” ในความหมายกวางไววา หมายถง การดแลชวตความเปนอยของประชาชนนบตงแตประชากร สาธารณสข การศกษา เศรษฐกจ ซงเหนวาสวสดการสงคมเปนเรองของคนทกคนในสงคม เพราะสวสดการสงคมมความหมายถงการททกคนตองอยดกนด ดงนน ทกคนจะตองไดรบการตอบสนองความตองการขนพนฐานตามสทธและหนาทของรฐทจะตองจดบรการตาง ๆ ไวให วจตร ระววงศ ใหความหมายของสวสดการสงคมวา หมายถง “กจกรรมทรฐบาลและเอกชนทกระดบจดใหมขน ทงทเปนทางการและไมเปนทางการ เพอประกนความเปนอยทดของประชาชน โดยอาศยผปฏบตงานทมความรจากหลายสาขา ไมเฉพาะแตนกสงคมสงเคราะหเทานน ทงนศนยกลางของงานสวสดการสงคม คอ ประชาชน โดยมจดมงหมายเพอความเปนอยทดและมหลกประกนงานสวสดการสงคมไมเพยงแตจะชวยเหลอหรอแกไขปญหาบคคลทประสบความเดอดรอนเทานน แตยงกนความรวมถงมาตรการปองกนและสงเสรมสวสดการสงคมใหดขนไดดวยประการทส าคญ สวสดการสงคมถอเปนสวนหนงของการพฒนาสงคม (วนทนย วาสกะสน และคณะ, 2547) จากความหมายสวสดการสงคมทไดกลาวมาแลว พอสรปไดวา สวสดการสงคม หมายถง การจดบรการสงคมทมงชวยเหลอประชาชนใหมคณภาพชวตทด สามารถด ารงชวตในสงคมไดในระดบมาตรฐาน รปแบบการใหความชวยเหลอมทงทใหเปนเงน สงของ การดแลหรอการใหบรการ โดยความชวยเหลอหรอบรการอาจเกยวของกบดานการศกษา สาธารณสข ทอยอาศยการประกนรายได การจางงาน นนทนาการ และบรการสงคมอนๆ หลกการสวสดการสงคม หลกการสวสดการสงคม สามารถสรปและจ าแนกได 3 ประการ (ทศนย ลกขณาภชนชช, 2548) คอ 1) สนองความตองการพนฐานการจดสวสดการสงคมจะตองค านงถงปญหาความจ าเปนและความตองการพนฐานของมนษยเปนส าคญ ไดแก ความตองการทางกายภาพ ความตองการความมนคงปลอดภย ความตองการความเปนเจาของและความรก ความตองการการมชอเสยง และความตองการประสบความส าเรจในชวต 2) สทธและความรบผดชอบ การจดสวสดการสงคมเปนสทธของประชาชนในฐานะพลเมองของรฐทมสทธจะไดรบการบรการสงคมจากรฐ เพอใหประชาชนอยดมสข มความมนคงทางสงคม ซงรฐอาจก าหนดมาตรการการบรการสงคม ซงรฐสามารถด าเนนการไดภายใตระบบภาษ การใหการอดหนนหรอการสรางแรงจงใจ 3) ความเสมอภาคและความยตธรรม การจดสวสดการสงคมทดควรค านงถงความเทาเทยมกนของประชาชนทกคนในฐานะพลเมองของรฐ โดยไมเลอกปฏบตและไมถกตดโอกาสในการทจะไดรบการใหบรการขนพนฐานโดยรฐ

โดยทวไปแลวแนวคดในการใหสวสดการสงคมจะปรากฏใน 2 ลกษณะ (สมชย จตสชน , 2554)ไดแก

1) แนวคดเรองรฐสวสดการ (Welfare state) ซงเปนแนวคดทใหภาครฐเปนผรบผดชอบภาระคาใชจายทงหมด


2) แนวคดเรองสงคมสวสดการ (Welfare society) ซงเปนแนวคดทเสนอใหภาคสวนอนๆของสงคมเขามามสวนรวมในภาระคาใชจายในการจดสวสดการ ทงทเปนภาระดานการเงนและดานการบรหารจดการ ดงนนการด าเนนงานของประเทศไทยในเรองจดสวสดการจงปรากฏในรปของสงคมสวสดการทก าหนดใหภาคสวนอนๆของสงคมไดเขามามสวนรวมในภาระคาใชจายในการจดสวสดการ

ส าหรบรปแบบของระบบสวสดการสงคมทมในปจจบนนน สมชย จตสชน (2554) ไดสรปไววาม

4 รปแบบดวยกน ไดแก 1) การใหบรการสงคม (social service) หมายถง การทรฐใหบรการขนพนฐานกบ

ประชาชนทกคน เชนการใหการศกษาฟร 15 ป การใหประกนสขภาพทกคน การใหบรการฝกฝมอแรงงาน เปนตน

2) ระบบประกนสงคม (social security หรอ social safety net) หมายถงระบบทชวยดแลประชาชนในกรณทประสบปญหาเปนครงคราว เชน ตกงาน สทธประโยชนนมลกษณะชวคราว แตอาจกลายเปนลกษณะถาวรได เชน สทธประโยชนจากการวางงานในระบบประกนสงคม ซงผรบประโยชนคอผประกนตนในระบบประกนสงคม โดยจะเรมรบสทธประโยชนนเมอผประกนตนวางงานลง และไดรบไปอยางถาวรจนกวาผประกนตนนนจะออกจากระบบประกนสงคม เปนตน

3) ระบบการชวยเหลอทางสงคม (social assistance) หมายถงระบบทมงดแลผดอยโอกาส เชน ผพการ ผปวยเรอรง ซงสทธประโยชนเชนนมลกษณะกงชวคราวกงถาวร

4) ระบบการสงเสรมและสนบสนนหนสวนทางสงคม ซงเปนการบรหารจดการเพมเตมเพอใหระบบสวสดการสงคมท างานไดดยงขน เชน การสงเสรมความรบผดชอบตอสงคมของภาคธรกจ (Cooperate Social Responsibility: CSR) หรอแนวคด วสาหกจชมชน (Social Enterprise)เปนตน จาก 4 รปแบบของการจดสวสดการสงคม คณะวจยเหนวาม 2 รปแบบทนาจะเปนรปแบบหลกของการจดสวสดการสงคมส าหรบเดกดอยโอกาสคอ รปแบบการใหบรการสงคม และระบบการชวยเหลอทางสงคม หลกการการจดสวสดการสงคมไทย หลกการจดสวสดการสงคมสากลของโลกในปจจบนค านงถงหลกการ 5 ประการดงน (ระพพรรณ ค าหอม, 2545) คอ 1.1) สทธมนษยชน (Human Right 1.2) ความตองการขนพนฐาน (Basic Needs) 1.3) ความเปนธรรมทางสงคม (Social Justice) 1.4) การมสวนของคนในสงคมทกระดบ (Participation) 1.5) ความโปรงใส (Transparency) จากหลกการสากลดงกลาวขางตน น ามาสการจดสวสดการสงคมในประเทศไทย ดงน(ฐตรตน ดศโยธน,2550)

1. แนวคดดานสวสดการในปจจบนทเปนเปาหมายของการพฒนาสงคม เพอกอใหเกดสวสดการทดมหลากหลาย แตทเปนแนวคดหลกในประเทศไทยปจจบน คอ แนวคดคณภาพชวต คอ

1) แนวคดคณภาพชวต คอ การทเดกดอยโอกาสมคณภาพประสบความส าเรจในชวตและการมคณภาพชวตทดมศกยภาพ และความสามารถในการพงพาตนเองเปนผทดแลตนเองได (self – care) พงตนเองได (self – reliance) ท าในสงทปรารถนาไดตามศกยภาพของตนเอง ท าประโยชนตอ


ผอนและสงคม มความพงพอใจในชวตความเปนอยในปจจบน และเตรยมพรอมส าหรบความเปลยนแปลงทจะมาถง

2) แนวคดความมนคงของมนษย มงเนนใหเกดการพฒนาทมประชาชนเปนศนยกลาง ไดมการก าหนดยทธวธหลก 2 ประการในการด าเนนงาน ไดแก การปกปอง (protection) และการเสรมสรางพลง (empowerment) ซงเปนสงทมงเสรมแรงแกประชาชนในทกสถานการณ จงเปนแนวคดทควรน ามาใชในการด าเนนงานกบเดกดอยโอกาสรวมกบแนวอน

2. รปแบบของการจดสวสดการผดอยโอกาสในชมชนตามแนวคดการใชชมชนเปนฐานในการใหบรการ (community–based approach) เปนแนวคดทไดแรงจงใจและพฒนามาจากแนวคดการลดการพงพงจากบรการภายนอก (de–institutionalization) ในการปฏบตงานมจดมงหมายเพอสรางจตส านกและพฒนาศกยภาพของคนในชมชนมการแกไขปญหาและพฒนาบรการตาง ๆ โดยชมชน และมการระดมความรวมมอจากองคกรภายนอกชมชน และบคลากรภายในชมชน ซงรปแบบและลกษณะบรการส าหรบเดกดอยโอกาสในชมชนจงเปนบรการทจดขนทงจากชมชน บรการทจดโดยองคกรภายนอก และรวมทงบรการทจดรวมกน เชน

1) บรการดแลในเวลากลางวน (day care) เปนบรการทจดส าหรบกลมทมปญหาดานการดแล ดานเศรษฐกจและสงคม

2) ศนยเอนกประสงค (multipurpose center) เพอเปนสถานททใหคนในชมชนมาอยรวมกนและท ากจกรรมบางอยางตามความตองการของตน เปนทใหบรการตาง ๆ แกคนในชมชน ท าใหคนในชมชนไดรบการเสรมสรางภาวะทางรางกาย อารมณ และสตปญญา เพอมงสการมคณภาพชวตทด ลกษณะกจกรรมในศนยเอนกประสงค ไดแก กจกรรมเกยวกบการสมาคมและนนทนาการ เชน การจดงานรนเรงและวนส าคญตาง ๆ กจกรรมเกยวกบการศกษาและวฒนธรรม เชน การใหขอมลขาวสาร การเรยนการศกษาตาง ๆ กจกรรมดานสขภาพอนามยและโภชนาการ เชน การตรวจสขภาพ การอบรมดานสขภาพ กจกรรมดานโภชนาการ เชน บรการดานโภชนาการแกผดอยโอกาส เชน การเขยน งานศลปะ ดนตร การเลนละคร การร าและการเตนร าเปนตน กจกรรมทางดานสงคมสงเคราะห เปนตน

3) บรการจากอาสาสมคร (voluntary service) อาสาสมครทปฏบตงานกบผดอยโอกาสตองเปนผเสยสละเปนพเศษและมความรเฉพาะดาน การด าเนนงานของอาสาสมครเปนลกษณะกจกรรมการเยยมบาน การดแลใหค าปรกษา

4) บรการทจ าเปนอน ๆ เชน บรการรถรบ – สง โดยองคกรดานชมชนเปนแหลงทนสนบสนนและจดหาอาสาสมครชวยเหลอพอน าผดอยโอกาสไดใหการบรการตาง ๆ การพบปะเพอนฝงและการเขารวมกจกรรม หรอการบรการทางกฎหมาย (legal service) เปนบรการทชมชนจดใหค าปรกษาแนะน า รวมทงการชวยด าเนนการดานเอกสารและธรการ ตาง ๆ ส าหรบกลมผดอยโอกาสทตองการความชวยเหลอ

ส าหรบประเทศไทยในปจจบนนนไดใชรปแบบการจดสวสดการสงคมทง 4 รปแบบในการจดสวสดการสงคม โดยมการด าเนนงานในสวนทเกยวกบเดกดอยโอกาสนนคณะวจยเลอกรปแบบการจดสวสดการเปน 2 รปแบบ ไดแก รปแบบการใหบรการสงคม และระบบการชวยเหลอทางสงคมดงนนเนอในสวนนจงรวบรวมมาเฉพาะในสวนของรปแบบการใหบรการสงคม และระบบการชวยเหลอทางสงคม ดงน (สบคนจาก http://swhcu.net/km/mk-articles/sw-km/187-thai-sw.html เมอวนท 11 กมภาพนธ 2555)


1) การใหบรการสงคม (Social Service) เปนการจดบรการโดยรฐ เพอตอบสนองความตองการพนฐานของประชาชนครอบคลม 4 ดานหลก ไดแก การศกษา การสาธารณสข สงอ านวยความสะดวก และทพกอาศย โดยมการด าเนนงานทส าคญ ดงน

1.1 ) ดานการศกษา ประกอบดวยขยายการเรยนฟรจากเดม 12 ป เปน 15 ป ในป 2552 ตามนโยบายรฐบาล โดยครอบคลมตงแตระดบอนบาลไปจนถงมธยมศกษาตอนปลาย รวมทงสายอาชพทกแหงทวประเทศ ทงสถานศกษาของรฐและเอกชน พรอมทงเพมประสทธภาพการบรหารจดการใหเกดความเสมอภาคและความเปนธรรมในโอกาสทางการศกษาแกประชาชนในกลมดอยโอกาส ทงผยากไร ผพการหรอทพพลภาพ ผอยในภาวะยากล าบาก ผบกพรองทางรางกายและสตปญญา และชนตางวฒนธรรม รวมทงยกระดบการพฒนาศนยเดกเลกในชมชน

โดยในปแรกของนโยบายเรยนฟร 15 ปน คณะรฐมนตรมมตเหนชอบใหอนมตวงเงน 19,000 ลานบาท เมอวนท 13 มกราคม 2553 เพอชวยลดภาระคาใชจายดานการศกษาของประชาชน 5 รายการ ประกอบดวย คาเลาเรยน คาหนงสอเรยน อปกรณการเรยน เครองแบบนกเรยน และกจกรรมพฒนาคณภาพผเรยน นอกจากน ยงมการด าเนนงานเพอลดคาใชจายของผปกครองแกนกเรยน ในดานตาง ๆ ควบคไปดวย เชน การจดอาหารเสรม นมโรงเรยน และการจดจกรยานโรงเรยน เปนตน นอกจากนยงใหสทธคนพการไดรบการศกษาโดยไมเสยคาใชจาย โดยประกาศใชพระราชบญญตการจดการศกษาส าหรบคนพการ พ.ศ. 2551 ซงก าหนดใหคนพการมสทธไดรบการศกษาโดยไมเสยคาใชจายตงแตแรกเกด หรอเมอพบความพการจนตลอดชวต พรอมทงไดร บเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวก สอบรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษา รวมถงใหรฐจดเงนอดหนนเพอสงเสรมการวจยพฒนาองคความรและเทคโนโลยทเกยวของ และพฒนาบคลากรดานการจดการศกษาส าหรบคนพการ จดตงกองทนเงนใหกยมเพอการศกษา (กยศ.) โดยเรมใหกยมเปนครงแรกในปการศกษา 2539 เพอเพมโอกาสทางการศกษาแกผทอยในวยศกษาเลาเรยน ซงครอบครวมรายไดไมเกน 200,000 บาทตอป สามารถกยมเปนคาเลาเรยน คาใชจายเกยวเนองกบการศกษา และคาใชจายทจ าเปนในการครองชพระหวางทก าลงศกษาตงแตระดบมธยมปลาย ประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) ประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) และปรญญาตรทกสาขา

1.2) ดานสาธารณสข ประกอบดวยการรกษาพยาบาลในระบบสวสดการขาราชการ เปนระบบสวสดการทรฐจดบรการมายาวนานกวาศตวรรษ ตงแตสมยรชกาลท 5 เปนตนมา โดยแรกเรมมงใหการคมครองแกกลมขาราชการและขาราชการบ านาญภายใตพระราชบญญตรกษาพยาบาลขาราชการ พ.ศ. 2444 และพระราชบญญตบ าเหนจบ านาญขาราชการ พ.ศ. 2444 จนถงปจจบนมกลมเปาหมายทไดรบบรการจากการรกษาพยาบาลในระบบสวสดการขาราชการครอบคลมถงกลมพนกงานรฐวสาหกจ ขาราชการการเมอง และครอบครวของขาราชการกลมดงกลาวดวย โดยมแหลงเงนมาจากงบประมาณรายจายรฐบาล (งบกลาง) ภายใตการก ากบดแลของกรมบญชกลาง เนองจากระบบการจายผลตอบแทนเปนแบบรฐจายตามอตราทสถานบรการเรยกเกบแตไมเกนอตราทก าหนด ท าใหยากตอการก าหนดกรอบวงเงนคาใชจาย การรกษาพยาบาลในระบบประกนสงคม เปนการจดสวสดการดานสาธารณสขตามพระราชบญญตกองทนประกนสงคม พ.ศ. 2533 ทมงจดสวสดการดานการรกษาพยาบาลแกสมาชกผท างานในภาคเศรษฐกจ โดยมแหลงเงนกองทนมาจากการเรยกเกบเงนสมทบจาก 3 ฝาย ไดแก รฐบาล นายจางและลกจาง ฝายละเทา ๆ กน เพอใชจายในการจดสวสดการใหแกสมาชก

การรกษาพยาบาลในระบบหลกประกนสขภาพถ วนหนา เปนการจดสวสดการโดยภาครฐ เพอตอบสนองเจตนารมณแหงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 และ


พ.ศ. 2550 และพระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545 ทมงใหกลมคนทไมอยในเครอขายประกนสขภาพทงสองระบบขางตน สามารถเขาถงบรการสาธารณสขทมคณภาพไดอยางทวถง โดยมทมาของเงนอดหนนจากรายจายรฐบาล ซงใชระบบการเหมาจายตอหว (Capitation) รวมกบการจายรายกจกรรม (Fee-of-Service) ตามอตรากลมวนจฉยโรครวม (Diagnosis Related Group) ซงท าใหสามารถควบคมตนทนได นอกจากบรการดานการรกษาพยาบาลแลว หลกประกนสขภาพถวนหนายงครอบคลมเรองการสงเสรมและปองกนอกดวย

1.3) ดานสงอ านวยความสะดวก ประกอบดวย การจดบรการสงคมดานสงอ านวยความสะดวกส าหรบผพการ หรอทพพลภาพ และคนชรา มงด าเนนการภาย ใตกรอบของกฎกระทรวงวาดวยการก าหนดสงอ านวยความสะดวกในอาคารส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา พ.ศ.2548 เปนหลก อาท หองน า ปาย สญลกษณและทางลาด ลฟท บนได ทางเขาสอาคาร ทางเชอมระหวางอาคารและทางเดนนอกอาคารและการจดอปกรณอ านวยความสะดวก ฯลฯ โดยค านงถงความปลอดภยเปนหลก ทผานมา สวนใหญเปนการด าเนนงานโดยภาครฐ เชน ทาอากาศยาน สถานรถไฟ สถานขนสง โรงพยาบาล ศาลาวาการกรงเทพมหานคร / ศาลากลางจงหวด ส านกเขต / ทวาการอ าเภอ เปนตน และจากการทประเทศตาง ๆ ทวโลก รวมท งประเทศไทย ก าลงกาวเขาสสงคมผดอยโอกาส สงผลใหภาคเอกชนไทยเรมค านงถงการออกแบบสงอ านวยความสะดวกรองรบประชากรสงอายมากขน โดยเฉพาะในภาคบรการและการทองเทยว เพอเออใหผดอยโอกาสและผพการสามารถเขามาใชบรการไดเพมมากขน เชน ธรกจโรงแรม สถานททองเทยว หางสรรพสนคา ศนยการคา เปนตน

2) การชวยเหลอทางสงคม (Social Assistance) เปนการด าเนนงานของภาครฐในการใหการสงเคราะหแกกลมเดกและเยาวชน ผดอยโอกาส ผพการ สตร และกลมผดอยโอกาส ทมปญหาความเดอดรอน โดยมการด าเนนงาน ดงน

2.1) กลมเดกและเยาวชน เปนการด าเนนงานตามทพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 ไดบญญตไว ไดแก เดกเรรอน เดกก าพรา เดกทถกทอดทง เดกพการ เดกทผปกครองมพฤตกรรมหรอประกอบอาชพไมเหมาะสม เดกทไดรบการเลยงดโดยมชอบ ถกใชเปนเครองมอในการกระท าหรอแสวงหาประโยชนโดยมชอบ ถกทารณกรรม เดกทอยสภาพยากล าบากเพราะผปกครองแยกกนอย ถกจ าคก พการ เจบปวยเรอรง เปนโรคประสาท ยากจน มภาระหนาทในครอบครวเกนก าลงของเดกและไมสามารถชวยเหลอตวเองได ปจจบนมการจดสวสดการดานการชวยเหลอทางสงคมแกเดกและเยาวชนทพงใหการสงเคราะห 4 ดาน ดงน 1.การอปการะเลยงด อบรม และฝกอาชพ ในสถานแรกรบ สถานสงเคราะห ศนยสงเคราะหและฝกอาชพ สถานคมครองสวสดภาพ สถานพฒนาและฟนฟ รวมถงบานพกเดกและครอบครว ซงด าเนนการโดยกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระจายอยทวทกภมภาค รวม 107 แหง โดยในป 2552 สามารถใหบรการรวมทงสน 14,463 คน แบงเปนเดก 6,434 คน เดกและครอบครว 7,680 คน และเยาวชน 525 คน 2. การใหความชวยเหลอเดกทอยในครอบครวและชมชน จดแบงออกเปน 3 กลมใหญ ๆ คอ กลมแรก เปนการสงเคราะหเดกในครอบครวทยากจนและประสบปญหาเดอดรอน โดยนกสงคมสงเคราะหจะเขาไปใหค าปรกษาแนะน า หรออาจใหการชวยเหลอทงเงนและสงของ กลมทสอง เปนการจดหาครอบครวทดแทนชวคราวใหแกเดก “ครอบครวอปถมภ” และการจดหาครอบครวทดแทนทมสถานะถาวรโดยการรบเดกเปนบตรบญธรรมทงของชาวไทยและชาวตางประเทศ กลมทสาม เปนการสนบสนนใหภาคเอกชนจดตงสถานรบเลยงเดกและสถานสงเคราะหเดกตามพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 รวมทงมการจดตงสถานรบเลยงและพฒนาเดกปฐมวย เพอเปนสวสดการแกบคลากรของกระทรวงฯ และประชาชนทมรายไดนอย


3. การสนบสนนเงนทนของกองทนคมครองเดกเพอการขบเคลอนการด าเนนงานขององคกรตาง ๆ ภายใตพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 เพอเปนทนส าหรบใชจายในการสงเคราะห คมครองสวสดภาพ และสงเสรมความประพฤตเดก รวมทงครอบครว และครอบครวอปถมภ 4. การชวยเหลอใหเดกพการและเดกดอยโอกาสมโอกาสเรยนฟร ทงแบบประจ า– ไปกลบ – เรยนรวม ตงแตการเตรยมความพรอมเดกกอนเขาสระบบจนถงระดบการศกษาภาคบงคบและขนพนฐาน

2.2) กลมผดอยโอกาส ปจจบนมการด าเนนงานในดาน การดแลผดอยโอกาส การจายเบยยงชพและการชวยเหลอทางสงคมอน ๆ ดงน การดแลผดอยโอกาส มการจดบรการเยยมบาน และแนะน าดแลสขภาพแกผดอยโอกาส จากหลายภาคสวน ขอมลในป 2552 พบวามอาสาสมครพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (อพม.) 7,255 คน อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน (อสม.) 987,019 คน การจายเบยยงชพผดอยโอกาสเปนการด าเนนงานครอบคลมผดอยโอกาสโดยถวนหนา ตามนโยบายรฐบาลในป 2552 โดยจายเบยยงชพใหผพการคนละ 500 บาทตอเดอน ผตดเชอ HIV คนละ 500 บาทตอเดอน สวนผสงอายนนใหในอตรากาวหนา

2.3) กลมสตร การจดสวสดการสงคมแกกลมสตรทดอยโอกาส อยในกลมเสยง และประสบปญหาทางสงคม แบงไดเปน 2 กลม คอ

กลมแรก จดใหมการฝกอบรมอาชพในศนยสงเคราะหและฝกอาชพสตร 8 แหง รวมทงสนบสนนใหมการฝกอาชพระยะสนแกสตรในชมชน เชน การตดเยบเสอผา การเสรมสวย การดแลเดกและผดอยโอกาส เปนตน นอกจากน ยงใหการชวยเหลอ บ าบด ฟนฟ คมครอง และพฒนาอาชพสตรทตกเปนเหยอคามนษยในสถานคมครองและพฒนาอาชพ 4 แหง ภายใตพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณ พ.ศ. 2539

กลมทสอง จดใหมศนยบรการชวยเหลอเดกและสตรในสภาวะวกฤตจากความรนแรง หรอ ศนยพงได (One Stop Crisis Center : OSCC) โดยจะกระจายอยทวประเทศ

2.4) กลมผพการการจดสวสดการสงคมแกคนพการ เปนการด าเนนงานใหเปนไปตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพคนพการ พ.ศ. 2534 ทมงใหรฐตองจดสวสดการใหแกคนพการทไดรบการจดทะเบยน และพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 ทบญญตใหคนพการมสทธไดรบความชวยเหลอจากรฐ โดยเฉพาะคาอปกรณเครองชวยชวตคนพการ เพอเสรมสรางสมรรถภาพใหดขน โดยมการด าเนนงานทส าคญ ดงน การสงเคราะหและฟนฟสมรรถภาพคนพการ มสถานสงเคราะห 10 แหง ใน 6 จงหวด ใหบรการแกกลมคนพการทยากจน ถกทอดทง และขาดผอปการะเลยงด โดยจดบรการทางดานการสงเคราะหปจจยส การฟนฟสมรรถภาพทางรางกาย การรกษาพยาบาล และการฝกอาชพเปนส าคญ

การสงเคราะหเครองกายอปกรณและเครองชวยความพการ มหนวยงานภาครฐด าเนนการ 2 แหง คอ (1) ศนยสรนธรเพอการฟนฟสมรรถภาพทางการแพทยแหงชาต สงกดกรมการแพทย โดยในป 2552 ไดรบการจดสรรงบประมาณ สนบสนนการจดซออปกรณ อาท ว สดแขนขาเทยม อปกรณทางการมองเหน และรถนงคนพการ (2) กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ซงเนนใหความชวยเหลอแกคนพการทเปนสมาชกของสมาคมคนพการ โดยจดสรรงบประมาณเพอชวยเหลอเปนคากายอปกรณรถโยกไมเกน 4,500 บาท และรถเขนไมเกน 4,000 บาท การสงเคราะหดานการเงน มสองสวน คอ


(1) การจายเงนเบยยงชพคนพการเดอนละ 500 บาท / คนแกคนพการทไดรบการจดทะเบยนทกคนตามนโยบายรฐบาล โดยในป 2553 สามารถจายเบยยงชพคนพการจ านวน 835,062 คน เปนเงน 3,495 ลานบาท (2) การจดสรรเงนเพอใหความชวยเหลอดานการเงนหรอสงของแกครอบครวผพการไมเกน 2,000 บาทตอครง ตดตอไมเกน 3 ครงตอครอบครว รวมถงใหค าปรกษาตาง ๆ แกผพการ โดยกรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เปนหนวยด าเนนการ กองทนสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ เปนกองทนทจดตงขนตามพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 โดยไดรบโอนงบประมาณจากกองทนฟนฟสมรรถภาพคนพการทจดตงขนตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพคนพการ พ.ศ. 2534 เพอสงเสรมและด าเนนงานดานการสงเคราะหชวยเหลอคนพการ

2.5 กลมผดอยโอกาส เปนการด าเนนงานสงเคราะหครอบคลมกลมผดอยโอกาสทก าหนดไวในยทธศาสตร การสงเสรมพฒนาศกยภาพและคมครองผพทกษสทธผดอยโอกาส 5 ป (พ.ศ. 2551 – 2555) ดงน

คนยากจน รฐใหความชวยเหลอ 3 ดาน คอ (1) การจายเงนสงเคราะหจากกองทนสงเคราะหราษฎรอตคดขาดแคลนทวไป ไมเกนครงละ 5,000 บาท (2) การชวยเหลอเปนคาอาหาร คาพาหนะ คาเชาทพก และคารกษาพยาบาล ส าหรบผตกทกขไดยากทตองกลบคนภมล าเนา และ (3) การใหทพกชวคราว ณ บานพกชวคราวคนจนเมอง 4 แหง เพอชวยเหลอคนทเดอดรอนดานทอยอาศยอนเนองมาจากประสบสาธารณภย ถกไลท ตองอพยพเรงดวน โดยขอพกอาศยไดคราวละไมเกน 180 ชวโมง

คนเรรอน คนไรทพง และคนขอทาน รฐใหความชวยเหลอ 3 ดาน คอ (1) การชวยเหลอสงของ และเงนคาเครองอปโภคบรโภค ตลอดจนคารกษาพยาบาล คาซอมแซมทอยอาศย และทนประกอบอาชพ ครงละไมเกน 1,000 บาท และชวยเหลอไดไมเกน 3 ครง (2) การอปการะในสถานสงเคราะหคนไรทพง จ านวน 11 แหง ซงเนนการชวยเหลอดานการฝกอาชพเพอใหสามารถออกไปประกอบอาชพได รวมทงใหการอปการะในสถานแรกรบคนไรทพงอก 2 แหง และ (3) การสรางโอกาสทางศกษาแกเดกเรรอนภายใตโครงการครขางถนน และตอยอดโครงการดงกลาวมาเปนศนยสรางโอกาสเดก ปจจบนมจ านวน 7 แหง เพอเปนศนยบรการเฉพาะกลางวนส าหรบครขางถนนและเดกเรรอน

บคคลทมปญหาสถานะทางกฎหมาย จะไดรบความชวยเหลอจากรฐเปนบรการขนพนฐานคอ (1) สทธในการรกษาพยาบาลตามโครงการหลกประกนสขภาพถวนหนา (2) สทธในการศกษาขนพนฐาน และ (3) ไดรบการสงเคราะหชวยเหลอจากศนยพฒนาและสงเคราะหชาวเขา 14 แหง

ผไดรบผลกระทบจากเอดสและครอบครว จะไดรบความชวยเหลอดงน (1) การอปการะในสถานสงเคราะหทมอย 4 แหง (2) การสงเคราะหเงนและสงของส าหรบครอบครวทมเดก 1 คน ได 1,000 บาท แตไมเกน 3,000 บาท ในกรณมเดกมากกวา 1 คน


(3) สงเคราะหเงนใหแกครอบครวตดตอกนไมเกน 3 ครง ส าหรบ กทม. ไมเกน 2,000 บาท/ราย ชาวเขาไมเกน 1,000 บาท/ราย (4) เงนทนส าหรบผปวยเอดสน าไปประกอบอาชพ ไมเกน 5,000 บาท/ราย (5) จายเบยยงชพ 500 บาทตอคนตอเดอน

ผพนโทษ จะไดรบความชวยเหลอ 3 ดาน คอ (1) ชวยเหลอครอบครวผพนโทษเฉพาะหนา อาท คาเดนทาง อาหาร เครองอปโภค

(2) การสงเคราะหเงนแกครอบครวเพอเปนทนประกอบอาชพ หรอคาครองชพ และ (3) การคมครองและพฒนาอาชพในสถานแรกรบ 2 แหง และในสถานคมครองและพฒนาอาชพ 4 แหง

ผทอยในธรกจบรการทางเพศ จะไดรบสทธตามโครงการหลกประกนสขภาพถวนหนา สวนผกระท าความผดตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณ พ.ศ. 2539 ส าหรบสตรและเดกทอายต ากวา 18 ป จะอปการะไวในสถานแรกรบและสถานคมครองและพฒนาอาชพ ซงมอย 4 แหง โดยจะไดรบการบรการปจจยส การศกษาสามญ การฝกอาชพสาขาตาง ๆ การจดหางาน ใหท าภายหลงพนอปการะและสงกลบภมล าเนาเดม

2.6 กลมผประสบภย ทงอทกภย วาตภย ภยแลง และไฟปา มการใหบรการ ณ จดเกดเหต อาท จดอาหาร น าดม และหนวยแพทยเคลอนท การสงเคราะหเงนและสงของแกครอบครวยากจนเดอดรอน การฝกอาชพและสนบสนนการรวมกลมเพอประกอบอาชพแกผประสบภยผมรายไดนอย

ในการจดท าชดสวสดการพนฐานส าหรบเดกดอยโอกาส 14 กลมน เพอใหเกดความเขาใจใน

บทบาทของหนวยงานหลกทเกยวของกบการด าเนนงานดแลกลมเดกดอยโอกาส คณะผวจยจงไดทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบหนวยงานทดแลกลมเดกดอยโอกาสใน 2 กระทรวงหลกทดแลเดกดอยโอกาส ดงน ก. กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย(พ.ม.)

การท างานในระดบจงหวดของกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยนนจะประกอบไปดวย 3 หนวยงาน ไดแก

1.พฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด: ท าหนาทรบนโยบายจากสวนกลาง เปนเลขานการคณะอนกรรมการคมครองเดกระดบจงหวด ดแล

2. ศนยพฒนาสงคม: ท าหนาทเปนเหมอนหนวยปฏบตงานในพนทของ พ.ม. 3. บานพกเดกและครอบครว: ท าหนาทเปนศนยพกพงชวคราวในกรณทเดกไม

สามารถอยในพนท เชน ไมสามารถอยกบครอบครวหรออยในชมชนได นอกจากนยงมอาสาสมครพฒนาสงคม (อพม.) ท าหนาทเปนหนวยเกาะตดพนท โดย

ไดรบเงนสนบสนนรายเดอนเดอนละ 600 บาท ซงในอนาคตภารกจของ อพม. นจะถกถายโอนไปใหกบทางองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ส าหรบเดกททางหนวยงานของ พม.ดแลนนจะเปนเดกอายต ากวา 18 ป โดยมประเภทของเดกทตองดแล โดยตามบทบาทในการท างานของหนวยงานของกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยซงสามารถแบงไดเปน 2 ลกษณะ ไดแก

4.หนวยงานทดแลกลมเดกดอยโอกาส


1. บทบาทดานการสงเคราะห ซงการท างานดานการสงเคราะหกบกลมเดกดอยโอกาสนนจะเปนกลมเดกทมปญหาไมซบซอน เชน เดกก าพรา เดกถกทอดทง เดกพอแมตดคก หรอเดกพอแมยากจน

2. บทบาทดานคมครอง เชนกรณของเดกถกละเมดหรอเดกถกท าราย ซงตองไดรบการคมครอง ซงความชวยเหลอนนจะเปนใน 2 ลกษณะ คอ

1) การชวยเหลอในกรณฉกเฉน ซงมงบประมาณในการชวยเหลอไมเกน 2,000 บาท ตอครง และไมมการจ ากดจ านวนครง

2) การชวยเหลอในระยะยาว ซงจะใหในระบบครอบครวอปถมภททาง พมจ.จะจายเงนใหทกเดอนเดอนละ 1,000 บาท ในกรณทเดกพอแมเสยชวตหรอเปนเอดสหรอพอแมถกจ าคก โดยเงนทใชในการชวยเหลอระยะยาวนจะมาจากกองทนคมครองเดก ซงทางจงหวดจะมการตงคณะกรรมการคดเลอกครอบครวอปถมภ

ในสวนของการคนหาเดกทตองการความชวยเหลอเดกจากทางหนวยงาน พม.นนจะสามารถเขามาไดจากหลายชองทาง ไดแก

1. ผานทางโรงเรยน 2. ผานบคลากรทท างานในพนท เชน อสม. อพม. 3. ผานสอทไปพบเดกและน าเสนอเรองราวผานสอตางๆ 4. ผานองคกรปกครองสวนทองถน เชน อบต. 5. ผานพลเมองดทพบเดกแลวรถงการใหความชวยเหลอของหนวยงาน พม. 6. ทาง พมจ.ไปพบเอง

นอกจากการด าเนนงานในระดบจงหวดแลว กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

สวนกลางยงมรปแบบการใหการดแลเดกดอยโอกาสในหลายรปแบบ ไดแก 1.1 สถานสงเคราะหเดก ใหการอปการะเดกชาย – หญง อายแรกเกดถง 18 ป ทก าพรา ถก

ทอดทง ไรทพง ไดรบผลกระทบจากโรคเอดส และบดามารดาหรอผปกครองไมสามารถใหการอปการะได โดยใหบรการปจจย 4 การดแลรกษาพยาบาล พฒนาการดานรางกาย จตใจ การศกษา การฝกอาชพ นนทนาการ การตดตามสบหาครอบครว การจดหาครอบครวทดแทน ตลอดจนการอบรมขดเกลาดานจรยธรรม เพอเตรยมความพรอมของเดกในการกลบสครอบครวและสงคม ปจจบนมหนวยงานใหบรการ รวม 20 แหง ประกอบดวยสถานสงเคราะหเดกออน (รบเดกแรกเกดถง 6 ป) และสถานสงเคราะหเดก (รบเดกอายตงแต 6 – 18 ป) 1.2 ศนยสงเคราะหและฝกอาชพ ใหการศกษาและฝกทกษะอาชพแกเดกและเยาวชน เพอใหสามารถน าความรไปประกอบอาชพเลยงตนเองไดตอไป ปจจบนมหนวยงานเปดใหบรการ 1 แหง คอ ศนยสงเคราะหและฝกอาชพเดกและเยาวชน จงหวดศรสะเกษ 1.3 สถานแรกรบและสถานคมครองสวสดภาพเดก รบเดกเรรอน ประพฤตตน ไมเหมาะสม เดกถกทารณกรรมหรอถกแสวงหาประโยชนโดยมชอบดวยกฎหมาย เพอเปนการคมครองสวสดภาพ โดยใหบรการปจจย 4 การศกษาและฝกอบรมอาชพ การพทกษคมครองสทธ และการฟนฟรางกาย จตใจ ใหสามารถปรบตวสสงคมไดตามปกตตอไป ปจจบนมสถานแรกรบและสถานคมครองสวสดภาพเดก รวม 4 แหง 1.4 บานพกเดกและครอบครว เปนโครงการทเรมด าเนนการมาตงแตป 2537 ใหบรการตลอด 24 ชวโมง เพอชวยเหลอเดก เยาวชนและครอบครวทประสบปญหาใหไดมทพกพงชวคราว โดยจดบรการปจจย 4 การฟนฟปรบสภาพทงทางรางกายและจตใจ การประสานสงตอหนวยงานทเกยวของตามความเหมาะสม และประสานครอบครวสงกลบภมล าเนาเดม รวม 76 แหง


1.5 สถานพฒนาและฟนฟเดก ใหการสงเคราะหคมครองสวสดภาพเดกทตองการบรการพเศษตาม พ.ร.บ.คมครองเดก พ.ศ. 2546 และใหบรการดานการบ าบดรกษา ฟนฟ ปรบสภาพดานรางกาย จตใจ ดานการศกษา การฝกอบรมอาชพ และการอบรมแนะแนวตามแนวทางการพฒนาและฟนฟเดกแตละบคคล ตลอดจนการตดตามใหค าปรกษา แนะน า และชวยเหลอผปกครองและเดกทพนจากการอปการะ ปจจบนมสถานพฒนาและฟนฟเดก รวม 4 แหง

ข. กระทรวงศกษาธการ หนวยงานของกระทรวงศกษาธการทดแลเรองการศกษาของเดกและเยาวชนในระดบจงหวด

สามารถเปนไดเปน 2 กลมดวยกนไดแก 2.1 หนวยงานทดแลการศกษาในระบบ

มาตรา 4 ของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 นยาม ความหมายของการศกษา มความหมายวา “กระบวนการเรยนรเพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคมโดยการถายทอดความร การฝก การอบรม การสบสานทางวฒนธรรมการสรางสรรคจรรโลงความกาวหนาทางวชาการ การสรางองคความรอนเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคมการเรยนร และปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต” ดงนน การศกษาในระบบ จงหมายถง จดการศกษาในระบบโรงเรยนปกต โดยมงบรการใหคนกลมตางๆ ของประชากร ทงทเปนผใหญและเดก” โดยเนนการเรยนร (Learning)ในระดบการศกษาขนพนฐาน

ส าหรบหนวยงานทดแลการศกษาในพนทคอ เขตพนทการศกษา (Educational Service Area) เปนระบบการจดแบงเขตพนทการศกษาการปกครองทจดแบงโดยส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เพอจดระบบและกระจายอ านาจการจดการศกษาในประเทศไทยใหครอบคลมมากขน เดมมส านกงานประจ าแตละเขตพนทการศกษา ใชชอวา "ส านกงานเขตพนทการศกษา " (สพท.) และตอมาไดมการแบงเขตพนทการศกษาออกเปน 2 ระดบ คอ เขตพนทการศกษาประถมศกษา และเขตพน ทการศกษามธยมศกษา ในสวนของรปแบบการใหบรการการศกษาส าหรบเดกดอยโอกาสปรากฏใน 2 ลกษณะ (คณะกรรมาธการวสามญพจารณาศกษาหามาตรการในการจดการศกษาส าหรบเดกดอยโอกาส วฒสภา, 2546)

ก. การจดการศกษาในระบบแบบเรยนรวม : ซงเปนการน าเดกดอยโอกาสไปเรยนรวมกบเดกปกต โดยใชสทธเรยนฟร 15 ป นอกจากนจะมโครงการทเปนบรการเสรมแกเดกดอยโอกาสเปนการเฉพาะ เชน โครงการอาหารกลางวน เปนตน

ข. การจดการศกษาในระบบในรปแบบการจดการศกษาสงเคราะห : ซงเปนการจดการศกษาทมงชวยเหลอเฉพาะเดกกลมดอยโอกาส โดยรฐจดการศกษาแบบใหเปลา ตงแตประถมศกษาตอนตนถงมธยมศกษาตอนปลาย ทงในลกษณะอยประจ าและไป-กลบซงนอกจากจะไดเรยนฟรแลวยงไดรบการสนบสนนสงทจ าเปนตอการเรยน เชนอปกรณการเรยน ชดนกเรยน เปนตน

2.2 หนวยงานทดแลการศกษานอกระบบ การศกษานอกระบบโรงเรยน เปนการศกษาทมงจดใหกลมเปาหมายไดพฒนาชวตและ

สงคม โดยมหลกการจดการศกษาเพอใหเกดการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต จงเปนการเปดโอกาสใหผทดอยโอกาสพลาดหรอขาดโอกาสทางการศกษาในระบบโรงเรยน ไดมโอกาสศกษาหาความร ฝกทกษะ


ปลกฝงเจตคตทจ าเปนในการด ารงชวต และการประกอบสมมาชพ อกทงสามารถปรบตวใหทนกบความเปลยนแปลงของวทยาการตาง ๆ ทเจรญกาวหนาไปอยางรวดเรวไดอยางมความสขตามควรแกอตภาพ (กรมการศกษานอกโรงเรยน, 2538 อางถงใน อาชญญา รตนอบล, 2542 : 3)

อยางไรกตาม ในสวนของการดแลเดกดอยโอกาสนอกระบบการศกษาในปจจบนนนจะมหนวยงานยอยในกระทรวงศกษาธการทดแลไดแก ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ซงด าเนนการภายใต พระราชบญญตสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย พ.ศ. 2551

ส าหรบหนวยงานในพนททดแลการศกษานอกระบบ ไดแก ศนยการศกษานอกโรงเรยน (ศนย กศน.) และเนองจากเปนการจดการศกษาในลกษณะชวยเหลอเดกดอยโอกาส จงจ าเปนตนมความยดหยน ทงในเรองของคณสมบตของผเรยน สถานทเรยน วธการเรยน รวมถงวธการวดและประเมนผล

แตอยางไรกตาม รปแบบของการศกษานอกระบบมทงทเปนสายสามญและสายอาชพ (คณะกรรมาธการวสามญพจารณาศกษาหามาตรการในการจดการศกษาส าหรบเดกดอยโอกาส วฒสภา , 2546)ดงน

1) การจดหลกสตรวชาสามญ : เปนการจดการศกษาทมงใหเดกดอยโอกาสไดเรยนในวชาสามญเพอเปนพนฐานในการศกษาระดบสงตอไป

2) การจดหลกสตรวชาชพ : เปนหลกสตรทมงเนนใหเดกดอยโอกาสไดมความรและประสบการณดานวชาชพ เพอจะไดน าไปประกอบอาชพเลยงดตวเองและครอบครว

3) การจดหลกสตรการศกษานอกโรงเรยนแบบเบดเสรจ : เปนการจดหลกสตรใหสอดคลองกบผดอยโอกาสบางกลม เชน กลมเดกเรรอน กลมลกแรงงาน เดกในชมชนแออด เปนตน มงเนนกจกรรมทการจดกจกรรมแบบบรณาการทผสานเนอหาสาระและการน าไปใชในชวตประจ าวนดงนนจงปรากฏการจดการศกษาเชงรกใหกบกลมเดกดอยโอกาส เชน ครขางถนน ครเดนสอน เปนตน

ค.ส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร

กรงเทพมหานครไดจดการบรการการศกษาส าหรบเดกดอยโอกาสในหลายรปแบบ 1.การรบเดกดอยโอกาสเขาเรยนในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร เปนการบเดกดอยโอกาสจากแหลงทใหการสงเคราะหเลยงดตางๆเขาโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานครโดยตรง เชน โรงเรยนสโขทย โรงเรยนวดเทวราชกญชร ส านกงานเขตดสต รบเดกจากบานราชวถ โรงเรยนวดหลกส ส านกงานเขตหลกส รบเดกจากมลนธสรางสรรคเดกเขา เรยน และรบจากองคกรมลนธอนๆอกจ านวนหนง เปนตน 2.การรบเดกทขาดหลกฐานทางทะเบยนราษฎรเขาเรยน เปนการรบเดกตามระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยหลกฐานวน เดอน ป เกด ของนกเรยน นกศกษา เขาเรยนในสถานศกษา โดยเดดทขาดหลกฐานทางทะเบยนราษฎรก าหนดใหรบเขาเรยน แตระบดวยสแดงทเอกสารหลกฐานของโรงเรยนทกชนวา “ขาดหลกฐานเกยวกบทะเบยนราษฎร” โดยโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานครรบเดกประเภทนเขาเรยนเปนจ านวนมาก 3.การจดบรการฟร 4 อยางใหนกเรยน

ในหลกการใหการสงเคราะหนกเรยนขาดแคลนของกระทรวงศกษาธการนน จะจดแบบเรยน เครองเขยน อาหารกลางวน และนมใหเดกดมฟร แตกรงเทพมหานครจดบรการฟรใหกบเดกทกคน กลาวคอ แบบเรยน เครองเขยน จดใหถงประถมศกษาปท 6 เครองแบบจดใหคนละ 2 ชด ถงมธยมศกษาปท 3 อาหารกลางวนใหจนถงมธยมศกษาปท 3 และ นมจดใหจนถงชนประถมศกษาปท 6 4.การจดการเรยนรวมส าหรบเดกทมความตองการพเศษ


เดมรวมกบกองการศกษาเพอคนพการตงแตป 2534 เปดสอนในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร จ านวน 8 แหง โดยสงครมาชวย 9 คน ป 2539และป 2541 ไดอบรมครตามหลกสตรการศกษาพเศษ พ.ศ. 2531 (200 ขวโมง)ของส านกงานคณะกรรมการประถมศกษาแหงชาต อนงโรงเรยนสามเสนนอก ส านกงานเขตดนแดง ซงมอาคารทตดลฟทและมหองน าพเศษส าหรบผพการซงตองใชรถเขน มนกเรยนพการเขาเรยน 6 คน และในป พ.ศ. 2545 น ไดจดหองเรยนพเศษโรงเรยนแจมจนทร เขตวฒนา เปดสอนทบกพรองทางห 12 คน บกพรองทางสตปญญา 3 คน และออทสตค 1 คน รวม 16 คน 5.การจดอาสาสมครสอนเดกเรรอน เปนบรการสงคมสงเคราะหของส านกงานสวสดการสงคม ทพฒนารปแบบมาจากครขางถนนของภาคเอกชน ปจจบนมครอาสาสมคร จ านวน 10 คน ไปบรการอยตามจดตางๆ 17 จด โดยมเดกเรรอนทสามารถเขาถง 210 คน ซงสวนมากจะเปนการสอนทกษะชวต การนนทนาการ และการใหความชวยเหลอตางๆ 6.การแกไขปญหาเดกตดยาเสพตด เปนความรวมมอในการด าเนนการของหลายฝาย ทงในกรงเทพมหานคร สโมสรไลออนสสากล สภากาชาดไทย กรมการแพทยทหารบก หนวยบญชาการทหารพฒนา ปปส. กรมพลศกษาและศอร.108 กองบญชาการทหารสงสด จดกจกรรมตางๆ เชน อบรมครหลกสตรทกษะการด าเนนชวต กจกรรมเรมหลกสตรนนทนาการ และโครงการโรงเรยนสขาว 7.การจดตงศนยพทกษสทธเดกยาเสพตด กรงเทพมหานคร ไดจดตงศนยพทกษสทธเดกและสตรระดบส ารกงานเขต และโรงเรยน เมอป พ.ศ.2542 ด าเนนกจกรรมการคนหา กจกรรมดานปองกน กจกรรมดานชวยเหลอ และกจกรามสรางศนยเครอขายระดบโรงเรยน 8.การเปดขยายโอกาสทางการศกษาในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร ภารกจหลกในการจดการศกษาระดบมธยมศกษาในพนทกรงเทพมหานครเปนของกรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ ซงมโรงเรยนมธยมศกษา 117 โรงเรยน โดยกรงเทพมหานครสงตอนกเรยนทเรยนจบชนประถมศกษาปท 6 ไปเขาเรยน ปละกวารอละ 90 แตเนองจากมนกเรยนอกสวนหนงซงอยหางไกล หรอเขาโรงเรยนสงกดกรมสามญศกษาไมได หรอไมพรอมทจะเรยนตอในระบบปกต กรงเทพมหานคร จงขยายโอกาสในโรงเรยนประถมศกษาในสงกดจ านวน 60 โรงเรยน มนกเรยนมธยมศกษาปท 1-3 จ านวน 15,416 คนและมโรงเรยนน ารองเปดระดบมธยมศกษาตอนปลาย 1 โรงเรยน ทโรงเรยนประชานเวศน ส ารกงานเขตจตจกร มนกเรยน 276 คน โดยนกเรยนขยายโอกาสจ าไดนบบรการฟรตางๆ เชนเดยวกบระดบประถมศกษา ยกเวนอาหารเสรม (นม)

9. การใหบรการศกษาอนๆ แกเดกดอยโอกาส เชน การใหคปองการศกษา ทนละ 13 ,900บาท ใหเดก 25 คน การจดการทนการศกษาใหเดกนกเรยนโดยสมาชกสภากรงเทพมหานคร และการจดใหนกเรยนกรงเทพมหานครเขาชมพพธภณฑเดกฟร เปนตน


5.กรอบแนวคดในการศกษา


สวสดการพนฐานส าหรบเดกตดเชอ HIV

1.1 สถานการณเดกตดเชอ HIV ในประเทศไทย ปญหาการตดเชอเอชไอวปจจบนเปนปญหาทควบคไปกบความเจรญของสงคม จะเหนไดวาอตราการตดเชอรายใหมท คาดวาจะลดลงในทกกลมกลบมบางกลมเพมขนโดยเฉพาะในกลมวยรนนอกจากนยงพบวาจ านวนของเดกหญงท เปนแม ว ยร นมแนวโน มจะมากข นอกด วย และพบความสมพนธระหวางการตดเชอเอชไอวในกลมนดวยและเปนผลรวมกบการใชสารเสพตดทงทใชเขมและไมใชเขมผลกระทบทเกดขนจากการแพรระบาดของเชอเอชไอวสงผลถงเดกทารกทวประเทศ รวมท ง ในจ งหวดปตตาน จากการส ารวจสถานการณเดกในประเทศไทย พ.ศ. 2548-2549 พบวาความชวยเหลอทใหกบเดกทมพอหรอแมปวยเรอรงทเปนเดกเลกมสดสวนนอยกวาเดกโตทเปนเดกก าพราและเดกทมพอหรอแมปวยเรอรงในทกดาน ทงนเดกเหลานมโอกาสเสยงตอการเปนเดกก าพราโดยทมพอ/แมหรอคนเลยงเปนคนทมอาการปวยเรอรง ซงการตดเชอเอชไอวเปนการเจบปวยเรอรงเชนกนและมแนวโนมวาจะมภาวะแทรกซอนอน ๆ หากผตดเชอไมดแลตนเองอยางถกตอง จากการรายงานของ ศรกลและคณะ ทรายงานในป 2549 พบวา ในกลมดงกลาว หนงในสามเปนเดกทมภาวะการตดเชอเอชไอว หากพจารณาถงความชวยเหลอทไดรบพบวา ในกลมอาย 0-4 ป (เดกอายต ากวา 5 ป ) ไดรบความชวยเหลอพนฐานเพยงรอยละ 15 โดยการชวยเหลอทไดรบเปนการชวยเหลอทางการแพทยรอยละ 14 ของเดกกลมดงกลาว ขณะเดยวกนมการชวยเหลอทางดานสงคมและสงของเพยงรอยละ 1.7 การชวยดานสภาพจตใจและปจจยทางสงคมเพยงรอยละ 2.5 ประเดนคอ สวนทเหลอ และอกรอยละ 85 ทไมเคยไดรบการดแลใด ๆ เลย เชนเดยวกนในกลมอาย 5-9 ป ทไดรบการชวยเหลอทดเหมอจะมากกวาเดกในกลมอายแรกเกดถง 4 ป หากพจารณาในรายละเอยดจะพบวา มเดกรอยละ 74 ทไมไดรบการดแลใด ๆ และจากหนวยงานทงของรบและเอกชน ความชวยเหลอทรอยละ 26 ของเดกกลมดงกลาวไดรบพบวา รอยละ 15.9 เปนการชวยเหลอทางการแพทย รอยละ 2.5 เปนการชวยเหลอดานจตใจและสงคม รอยละ 12.5 เปนการชวยดานการศกษา และรอยละ 3.8 เปนการชวยดานสงคมและสงของ(สถาบนประชากรศาสตร,2550)จากการชวยเหลอดงกลาวจะเหนไดวา เดกทตดเชอเอชไอว และเดกทมพอหรอแมทปวยเรอรง(จากการตดเชอเอชไอว) เปนกลมทอยในหลบของกระบวนการชวยเหลอทไมสามารถเขาถงไดและบรการดงกลาวกไมเขาไปยงกลมดงกลาว คอ เปนกลมทเขาไมถงสวสดการทพงไดรบจากรฐ

1.สถานการณเดกตดเชอ HIV


1.2 สถานการณเดกตดเชอเอชไอวในจงหวดปตตาน

การเปลยนแปลงของสงคมทเกดขนภายหลงจากมการปราบปรามโจรจนภาคใต หรอ โจรจนคอมมวนสตมาลายา(จคม.) ท าใหมการเปลยนแปลงของรปแบบสงคม และความเปนอย ประกอบกบลกษณะของภมประเทศทสงผลใหเกดปญหาการแพรระบาดของสารเสพตด จงหวดปตตานทแตเดมเปนเมองหลวงของสามจงหวดชายแดนโดยจดเปน “รฐปตตาน” ในปจจบนมการเปลยนแปลงเปนเมองเศรษฐกจโดยมทาเรอประมงทส าคญและยงเปนแหลงเพาะปลกขาวทส าคญของสามจงหวดชายแดนอกดวย ดงนนจงมผคนหลงไหลเขามาประกอบอาชพในรปแบบตาง ๆ เปนผลท าใหเกดปญหาทงดานสงคมและสขภาพ ดานปญหาสขภาพพบวา มการตดเชอเอชไอวสงเปนอนดบตน ๆ ของภาคใตตอนลาง

ปจจบนจงหวดปตตานยงประสบปญหาการแพรระบาดของยาเสพตดอยางตอเนอง จะเหนไดจากการมศนยบ าบดยาเสพตดในจงหวดปตตานหรอทปจจบนเปลยนเปน สถาบนธญญรกษ ปตตาน เพอรองรบการใหบรการบ าบดยาเสพตดในสามจงหวดชายแดนภาคใต จากรายงานการแพรระบาดของสารเสพตดในจงหวดปตตานพบวามการแพรระบาดของสารเสพตดประเภทสคณรอยในกลมวยรน เฮโรอน ยาบา ยาไอซ เปนตน องคประกอบทส าคญคอ พนทของจงหวดปตตานตดตอกบทะเล ซงเปนชองทางทส าคญในการขนสงสารเสพตด มพนทตดตอกบจงหวดยะลา สงขลา และตดตอกบชายแดนประเทศมาเลเซยทมชองทางการเดนทางผานภเขา จงเปนชองทางทดในการล าเลยงสงผดกฎหมาย นอกจากนสถานการณใน 3 จงหวดยงมผลตอการเบยงเบนความสนใจของภาครฐตอการปราบปรามยาเสพตดดวยเชนกน หากจะดความเปลยนแปลงทเกดขนจะพบวา หลงจากมหตการณไมสงบในภาคใตตอนลางแลว มอตราการใชสารเสพตดเพมขน ทงกระทอม ยาบา เฮโรอนและกญชา ขณะเดยวกนกพบวาอตราการตดเชอในกลมดงกลาวเพมขนเนองจากการใชเขมรวมกนและการมเพศสมพนธ(ภายหลงจากการเสพสารเสพตดและเมายา) เพมขนในกลมวยรน ซงในกลมผใชสารเสพตดมการดดแปลงกระบวนการเสพจากสดควนเปนการใชเขมเนองจากการเสพยาโดยการสดควนตองใชปรมาณยามากกวา สวนการใชวธฉดโดยการละลายตวยาและฉดเขาเสนเลอดด าจะท าใหใชปรมาณยานอยกวา และออกฤทธไดเรวกวา โดยส านกยทธศาสตร พบวา ในภาคใตมการจบกมยาบาไดรอยละ 44.8 ของการจบกมสารเสพตดทงหมด และมแนวโนมในการใชกญชามากขน

นอกจากนปญหาการเคลอนยายของแรงงานในระดบตาง ๆ กกอใหเกดปญหาแกจงหวดปตตานเชนกน เนองจากแรงงานทเคลอนยายเขามาสวนหนงเปนแรงงานตางดาวทผดกฎหมาย แรงงานไทยทเขามาชวคราว ท าใหปตตานตองแบกรบภาระประชากรแฝงจ านวนมาก

จากการรายงานของ UNICEF ประเทศไทย พบวา มการคาดประมาณประชากรวา ประมาณ 500,000 คน ทมการตดเชอเอชไอว มอตราการเพมในกลมเยาวชนมากขนทงจากทตดเชอจากกการมเพศสมพนธโดยไมปองกนและมเพศสมพนธในวยเรยนกบเดกทตดเชอเอชไอวจากแม ซงหากยอนไปเมอ ประมาณ 27 ปกอนคอ เมอเรมมการตดเชอเอชไอวรายแรกของประเทศไทย การดแลและการตรวจเลอดยงมนอยดงนนจงมกลมทปจจบนอายมากกวา 27 ป ( พ.ศ. 2555) ทมการตดเชอเอชไอวจากมารดาอยกเปนได โดยปจจบนมเดกประมาณ 14,000 รายทมการตดเชอเอชไอวในประเทศไทย ถงแมอตราการแพรเชอจากแมสลกในปจจบนลดลงเหลอรอยละ 5 จากประมาณ รอยละ 30 เมอ 20 กวาปทแลว ซงการลดลงนคาดวาเปนผลจากการเขาถงยาตานไวรสของกลมหญงตงครรภมากขน รวมทงกระบวนการคดกรองหญงตงครรภทตองรบการตรวจหาเชอเอชไอวทงนท าใหเดกในครรภมอตราการตดเชอนอยลงมาก นอกจากนยงมกระบวนการตดตามผลเลอดของเดกทมารดาตดเชอเอชไอวอยางนอย 18 เดอน ทงนหากเดกทตดเชอไมไดรบการดแลเทาทควรพบวาเปนสาเหตของการตายของเดกกอนอาย 5 ป

การพฒนาคณภาพชวตของเดกทไดรบผลกระทบจากการตดเชอเอชไอวเปนเรองทส าคญเพราะนอกจากเดกจะเปนผปวยทตดเชอเอชไอวโดยตนเองไมมสวนรเหนดวยแลว เดกยงตองทกขทรมานกบการรงเกยจของคนในสงคม ถกกดกนจากสงคม(หากทราบวาเดกตดเชอเอชไอวหรอมพอ/แมตดเชอเอชไอว) และเดกกลมดงกลาวกลบกลายเปนเดกทไดรบการชวยเหลอทงจากภาครฐ ภาคเอชนและชมชน นอยทสดกวาได


ความพยายามแกไขปญหาการตดเชอเอชไอวทผานมานบตงแตมการคนพบวามผตดเชอรายแรกในประเทศไทยเมอ พ.ศ. 2527 จนปจจบนเปนเวลาเกอบ 3 ทศวรรษ โดยในระยะแรกของการดแลเนนทกลมสตรมครรภและทารก และแมบานมากกวากลมอนทงนเนองจากยงมขอจ ากดในเรองราคายาและงบประมาณ และมองวากลมสตรแมบานเปนผถกกระท ามากกวาทจะเปนตนเหตของการตดเชอเอชไอว แตตอมาปญหาเอดสไดขยายออกไปเปนปญหาระดบตน ๆ ของทงประทศและทวโลก รฐบาลจงหนมาใหความส าคญกบกลมเสยงตอการตดเชอเอชไอว และมการตดตามโดยระบบเฝาระวงปละอยางนอย 1 ครง ซงกพบวา การตดเชอในกลมทารกทตดเชอจากมารดามแนวโนมลดลงและคงสถานภาพ รอยละ 90

ปจจบนกลมทเขาสระบบการตรวจเลอดเพอหาเชอเอชไอวในระบบทพบวามจ านวนมากคอ หญงตงครรภ ทถกก าหนดวาจะตองรบการตรวจเลอดเพอหาเชอเอชไอวเมอมารบการฝากครรภ ณ สถานบรการของรฐ ซงสวนใหญคอ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และสงตอมายงโรงพยาบาลชมชน ซงโรงพยาบาลชมชนจะใหค าปรกษาแกหญงตงครรภซ าอกครง(การใหค าปรกษาเพอการเจาะเลอดหาเชอเอชไอว สวนหนงจะใหค าปรกษาจาก โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล) ซงสวนใหญเมอมาทโรงพยาบาลชมชน หญงตงครรภจะตดสนใจในการขอรบการตรวจเพอหาเชอเอชไอว และหากพบวามการตดเชอเกดขนกจะนดใหพาคสมรส/สาม มารบการตรวจดวย

ส าหรบสตรกจะไดรบยาตานไวรสและตดตามระดบของ ซด4 ทก 3 - 6 เดอน และเมอใกลก าหนดคลอดจะแนะน าใหมาคลอดทโรงพยาบาล และไมใหเดกกนนมแม รฐจะใหนมผงแกเดกจนอาย 18 เดอน โดยก าหนดให 4 กโลกรมตอเดอน หลงจากนนหยดการชวยเหลอ โดยเดกจะเขาสกลไกอน ๆ เอง อาจจะมการสงตอบางในบางราย ระหวางทเดกยงอยในความดแลของโรงพยาบาลชมชน / โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล หรอ โรงพยาบาลชมชน เดกจะไดรบการตดตามผลการเจาะเลอดทก 6 เดอน รวม 3 ครง หลงจากนนจะมการชวยเหลอแลวแตสถานการณ ซงจากการตดตามระบบการใหความชวยเหลอพบวา ในระบบของกระทรวงสาธารณสขมขอบเขตในการใหความชวยเหลอเหมอนกนทกพนท สวนในกรณทพบวามการตดเชอเอชไอว เดกกจะไดรบการเขาสระบบยาตานไวรสเชนเดยวกบผใหญ มฐานสทธทไดรบจากภาครฐไมแตกตางจากผใหญ ทงระบบยาและสวสดการอน ๆ เชน การตดตามผลเลอดโดยไมเสยคาใชจาย การตรวจ viral load ทกป หรอการไดรบการรกษาหากพบวามการตดเชอโรคฉวยโอกาส ซงมอยในหลกประกนสขภาพถวนหนา

แมจะมความพยายามปองกนปญหาเดกตดเชอ HIV โดยเฉพาะตงแตตงครรภ แตปญหาเดกตดเชอ HIV เปนปญหาทยงปรากฏในประเทศไทย ถงแมกระบวนการการดแลและการรกษาจะพยายามครอบคลมสทธประโยชนทพงไดรบกตาม แตดวยการ “ตราบาป” ทเกดขน ท าใหการเขาถงบรการและการรกษาพยาบาลทรฐจดใหเปนเหมอนรฐสวสดการ(ทไมเตมรปแบบ) และยงเขาไมถงสวสดการอน ๆ ทจดใหดวย ความยากล าบากในการเขาไมถงบรการ และการตราบาปทท าให “ไมเขาถงบรการ” เดกทตดเชอเอชไอว/เดกทมคนในครอบครวตดเชอเอชไอว และเดกทตดเชอเอชไอวจากการมเพศสมพนธ(ไมรวมเดก/เยาวชนทถกขมขนและตดเชอเอชไอว) เดกเหลานนอกจากจะตองทรมานกบอาการปวยแลวยงมผลกระทบตอทางจตใจเมอเขาโตในสงคมทยงมความรงเกยจผตดเชอเอชไอว โดยเฉพาะเดกและเยาวชนเหลานเปนเหยอทอาจจะเกดจากความผดพลาดของพอแม คนใกลชด เชน ในกลมเดกทมความพการทางการไดยนและสอความหมายและเดกพการทางสายตาตดเชอเอชไอวจากการถกขมขน และไมสามารถเขาสระบบการดแลไดเนองจากปญหาทางการสอสาร หรอจากการละเลยของคนในครอบครวและชมชน

2.ระบบ กลไก และกฎหมายทใชดแลเดกตดเชอ HIV


ในการวางแผนเพอการดแลเดกและเยาวชนทตดเชอเอชไอวจะดวยสาเหตใดกตาม แตในฐานะทพวกเขาเหลานนยงเปนเยาวชนทควรจะตองไดรบการดแลจาก ครอบครว เครอญาต หรอรฐทมหนาทโดยตรงทจะตองใหการชวยเหลอ ซงประเทศไทย พบวา ระบบครอบครวทนบวนจะออนแอ ความสมพนธของคนในครอบครวทงในเขตเมอง และชนบทกแทบจะไมแตกตางกน เพราะสวนใหญหนมามองวตถนยมจนลม “ตนทนทางสงคม” ทมแนวโนมจะลดลง ในขณะทตนท าใหความรสกเออเฟอ หวงใยตอคนในสงคมเดยวกนลดลง ความรวมมอกนเพอแกปญหาในชมชนกลดลง ซงโรคเอดสและการตดเชอเอชไอวทเกดกบสมาชกในชมชน แตถกคนในชมชนเดยวกนปฏเสธการชวยเหลอและเปน “ตราบาป” ซงเมอเปรยบเทยบกบผตดยาเสพตด คนทตดเชอเอชไอว จะไดรบการ”ตราบาป” มากกวาผตดสารเสพตด นอกจากนทนทาง “การศกษากออนดอยลง” ท าใหขาดวจารณญาณในการคดวเคราะห เกดมเจตคตและทศนคตทเปนไปในทางลบตอเดกทมการตดเชอเอชไอว การแกไขปญหาจงไมประสบความส าเรจ นอกจากนสมาชกในครอบครวของเดกทมการตดเชอเอชไอวกยงดอยศกยภาพ ขาดความตระหนกในการดแล ในระดบชมชนซงมระบบในการชวยเหลอคนชมชนในพนทคอ องคกรปกครองสวนทองถน ซงประกอบดวย อบต อบท และ อบจ ในระบบทรฐสวนกลางขยายอ านาจการดแลลงสพนท ทงนนาจะชวยแกปญหาและใหการดแลประชาชนในพนทไดดกวาการดแลจากระบบทไปจากสวนกลาง แตสงทปรากฏคอ กจกรรมและความชวยเหลอทมาจากทองถนกลบไมถงคนในพนท ความชวยเหลอทก าหนดโดยรฐกลางพบวา ถกกระจายๆ ไปยงกลมเปาหมายมากกวา เชน ในการดแลสขภาพ การดแลการเขาถงบรการของผตดเชอเอชไอว ทมการตดตามอยางมระบบ การปองกนความลบ/ขอมลสวนตว เปนตน สวนระบบการชวยเหลอและการคนหาผทตองการความชวยเหลอยงไมครอบคลม การมคณภาพชวตไมเหมาะสมไมมมาตรฐาน สวสดการและการชวยเหลอทมาจากสวนกลางและจากทองถนยงไมสามารถใหความชวยเหลอแกผตดเชอได เนองจากยงมชองวางในเรองการเกบความลบ/การเปดเผยขอมลการวเคราะหความตองการความชวยเหลอทแตกตางกน และขาดความตอเนอง โดยโครงการมกเปนโครงการระยะสน เชน การฝกอบรมใหความร การใหเงนชวยเหลอระยะสน เปนตน โดยการชวยเหลอดงกลาวไมไดมการวางแผนระยะยาว หรอมองวาการชวยเหลอทจดใหตรงกบความตองการหรอศกยภาพของผรบความชวยเหลอหรอไม การชวยเหลอสวนใหญจงอยในรปแบบกจกรรมคาย กองทนเฉพาะกจ องคกรทเคยเขามาใหการดแลและชวยเหลอไดแก มลนธศภนมต มลนธราชประชาสมาศย สวนองคกรอน ๆ ท ท างานดานเอดส ไมไดใหความส าคญกบเดกกลมตดเชอ แตเนนทการจดกจกรรมและการใหความรเรองเอดสไอว/เอดสเทานน ดงทกลาวมาแลวขางตนวา การใหความชวยเหลอแกเดกทตดเชอเอชไอวม เพยงการใหความชวยเหลอตงแตแรกเกดถง 18 เดอนหลงคลอด จากนนกเขาสระบบปกต สวนความชวยเหลอทพนทให(บางพนท) กระบในการใหการชวยเหลอโดยใหคาใชจายเดอนละ 500 บาท แตมขอบงชและกตกาทส าคญคอ การเปดเผยตว ซงท าใหผตดเชอ/ญาต/ผดแลเดกทตดเชอปฏเสธความชวยเหลอดงกลาว สวนมลนธและองคกรตาง ๆ ทมาใหการชวยเหลอในปจจบนกไมมความตอเนอง เพราะในภาคใต ไมมสถานทดแลผตดเชอหรอเดกทตดเชอ นอกจากสถานสงเคราะหเดกทเปนของรฐ


ดานการศกษา หากเดกทมการแจงเกดกจะเขาสระบบการศกษาของรฐทจดไวเชนเดยวกบเดกปกตคนอน ๆ สวนการชวยเหลออน ๆ มเปนบางโอกาสและเปนครงคราว เชน การจดใหทนการศกษาขององคกรเอกชน การจดสรรทนการศกษาโดยมลนธราชประชาสมาสย เปนตน ดานทอยอาศย เดกทตดเชอเอชไอว สวนหนงอาศยอยกบบดา/มารดาทยงมชวตอย ญาต เชน นา ยา ยาย เปนตน เดกกลมนจดไดวาเปนเดกทมสถานะยากจน มปญหาสขภาพ การไดรบความชวยเหลอมาจากการสงตอของโรงพยาบาลและแจงไปยงปลด อบต/เทศบาล ในการขอความชวยเหลอ เชน การสรางทพกอาศย เปนตน ซงงบประมาณดงกลาวไมไดเปนงบประมาณทไดรบการจดสรรอยางตอเนอง

ดานสงคม การชวยเหลอจากกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ในกลมเดกตดเชอเอดสและผไดรบผลกระทบจากปญหาเอดส โดยกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ไดจดบรการสวสดการสงคมดานโรคเอดสแกผตดเชอเอดสและผไดรบผลกระทบจากปญหาเอดสในสถานสงเคราะหและในชมชน ดงน 1. การสงเคราะหเดกทไดรบผลกระทบจากปญหาเอดสในสถานสงเคราะห 4 แหง โดยจดบรการปจจย 4 สงเสรมพฒนาการทกดาน เพอใหเดกมคณภาพชวตทดปจจบนมหนวยงานใหบรการงานพม. 4 จงหวด คอ กรงเทพฯ,เชยงใหม,อดรธาน และสงขลา คอ สถานสง เคราะห เ ด กอ อนพญา ไท สถานสงเคราะหเดกบานเวยงพงค สถานสงเคราะหเดกบานสงขลา และสถานสงเคราะห เดกหญงอดรธาน 2. ใหการสงเคราะหเดกในครอบครวทบดามารดาตดเชอ หรอปวยดวยโรคเอดส ตามระเบยบกรมประชาสงเคราะหวาดวยการสงเคราะหเดกภายในครอบครว พ.ศ. 2529 และฉบบปรบปรงแกไข ป พ.ศ. 2537 โดยใหการสงเคราะห ทงเงนและสงของส าหรบครอบครวทมเดก 1 คน ไมเกน 1,000 - 2,000 บาท และครอบครวทมเดกมากกวา 1 คน ไมเกน 3,000 บาทโดยพจารณาตามความจ าเปนและเหมาะสม 3. ใหการสงเคราะหผตดเชอและครอบครว - ส าหรบครอบครวผตดเชอในเขต กทม. รายละไมเกน 2,000 บาท ใหไดไมเกน 3 ครง/ป - ส าหรบครอบครวชาวเขาผตดเชอหรอผปวยเอดส รายละไมเกน 1,000 บาท ใหไดไมเกน 3 ครง/ป 4.ใหการสงเคราะหเบยยงชพส าหรบผปวยเอดส คนละ 500 บาท/เดอน 5. ใหการสงเคราะหเงนทนประกอบอาชพ คนละไมเกน 5,000 บาท - ส าหรบสตรทตดเชอหรอปวยดวยโรคเอดส- หรอสตรทเปนหวหนาครอบครวทมสมาชกตดเชอหรอปวยโรคเอดส - ส าหรบชาวเขาทตดเชอหรอปวยดวยโรคเอดส (ส านกปองกนและแกไขปญหาการคาหญงและเดก)

3.สวสดการพนฐานทมอยส าหรบเดกตดเชอ HIV ในปจจบน


2. การสงเคราะหผตดเชอเอดสและผทไดรบผลกระทบจากปญหาเอดสในชมชน 2.1 โดยการชวยเหลอเปนเงนสงเคราะหผตดเชอเอดสและครอบครวครอบครวละไมเกน 2,000 บาท ตดตอกนไมเกน 3 ครง 2.2 การสงเคราะหเงนทนประกอบอาชพแกสตรทไดรบผลกระทบจากปญหาเอดส อาท ตดเชอเอดส สามเสยชวตหรอตดเชอดวยโรคเอดส ซงมฐานะยากจน มบตรตองเลยงด ขาดแคลนเงนทนประกอบอาชพ หรอประสบปญหาทางสงคมอน ๆ เพอใหสามารถพงพาเลยงดตนเองและครอบครว การชวยเหลอโดยองคกรปกครองสวนทองถน โดยบทบาทขององคกรปกครองสวนทองถน ไดแก การใหความชวยเหลอดานคาใชจายในการครองชพ แกผทสมควรไดรบการสงเคราะห จ านวน 500 บาท ตอเดอน แตตองมการเปดเผยชอผรบและผขอรบการสงเคราะห แตเนองจากผตดเชอ/ญาต ไมตองการเปดเผย เนองจากผลกระทบทจะเกดขนคอ การรงเกยจเดกโดยคนในชมชน นอกจากนพบวา ประเดนทส าคญคอ ผดแลเดกไมตองการใหเดกเสยใจและเกดปมดอย การชวยเหลอจากชมชน ปจจบนไมมเปนรปแบบทแนนอน เนองจากหลายชมชนยงไมยอมรบผตดเชอเอชไอว ทเปนกลมเดกและผใหญ ผทท าหนาทประสานความชวยเหลอในชมชนยงเปนกลม อสม. เปนหลกสวนกลมผตดเชอในจงหวดปตตานยงไมมความชดเจน เปนกลมทยงตองพงพงเจาหนาทของรฐ ขณะเดยวกนการสงตอความชวยเหลอไปยงเดกทตดเชอเอชไอวกยงไมชดเจน การชวยเหลอจากองคกรเอกชนภายนอก ไมพบความชวยเหลอทเปนรปธรรมทตอเนอง สวนกลมผตดเชอบางพนทยงไมเขมแขงโดยเฉพาะใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต และมบทบาทไมชดเจนในการรณรงคหรอมบทบาทในการสงเสรมการเขาถงบรการ โดยเฉพาะทจงหวดปตตานทพบวา ไมมกลมดงกลาวเลย และทผานมาเปนการท างานตามภาระกจ ตามแหลงทน มากกวาการวางแผนการด าเนนงานอยางตอเนอง นอกจากน NGO ทท างานดานการตดเชอเอชไอว กมกจะเปลยนกลมเปาหมายตามเปาหมายของแหลงทน เชน global fund ทหนมาเนนในกลมรกรวมเพศ หรอ ผใชสารเสพตด สวนองคกรทดแลในกลมเดกและไดรบการสนบสนนจากองคกรยนเซฟ กเนนทการใหความรและกจกรรมกลมทว ๆ ไปมากกวาการวางแผนเพอการใหการชวยเดกทตดเชอหรอไดรบผลกระทบจากการมคนในครอบครวตดเชออยางตอเนองเพอเพมคณภาพชวตทดขนของเดกเหลานน นอกจากน มปญหาการยอมรบของผน าศาสนาในชมชนซงยงมความขดแยงในเรองการยอมรบกลมดงกลาว ขณะเดยวกนเครอขายผตดเชอและมลนธตาง ๆ ทท างานเกยวของกบกลมผตดเชอ กลมทท างานกบเยาวขน กยงไมมบทบาทและไมเชอมโยงในกลมเดกทตดเชอเอชไอว ทง ๆ ทมหลายองคกร โดยเฉพาะกองทนโลก ยนเซฟ ทใหการสนบสนนและดแลเดกทตดเชอเอชไอว แตทปรากฎ กลบพบวา สงทหลาย ๆ องคกรด าเนนการอยเปนในเรองการรณงค การใหความรมากกวาการชวยเหลอกลมเดกทมการตดเชอเอชไอว

ดานการแพทยและสาธารณสข ส าหรบผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส ทมบตรทอง30บาทรกษาทกโรคนนสามารถรบการรกษาดวยยาตานไวรสเอชไอว ซงเปนสทธประโยชนภายใตระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา ตงแตวนท 1 ตลาคม 2548 ซงส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) โดยศนยบรหารจดการโรคเอดส ภายใตการก ากบดแลของคณะอนกรรมการพฒนาระบบการใหบรการผตดเชอเอชไอว/ผปวยเอดสไดรบโอนงานการดแลรกษาผตดเชอเอชไอว/ผปวยเอดสจากกรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข ตงแตวนท 1 เมษายน พ.ศ. 2550 เปนตนมา

นอกจากการรบยาตานไวรสแลว การจดบรการดานการปองกน การตรวจคดกรอง การตรวจวนจฉย การรกษา และการใหค าปรกษาและความรในการปฏบตตน การตดตามระดบเมดเลอดขาว การตรวจหาจ านวนภมตานทาน CD4 และการตดตามสงเสรมใหผปวยไดรบยาอยางตอเนอง ซงไดรบความรวมมอเปนอยางดจากหนวยบรการทกระดบทวประเทศ และเครอขายผตดเชอจงท าให สปสช. สามารถจดระบบการดแลผตดเชอเอชไอว/ผปวยเอดสอยางองครวม ครอบคลมทกพนททวประเทศได


ดงนนสรปไดวาสทธประโยชนส าหรบผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสททาง สปสช.จดไวบรการมดงน

1. การรกษาดวยยาตานไวรสเอดส (สตรพนฐานและสตรดอยา) ในเดกและผใหญ 2. การรกษาภาวะไขมนในเลอดสงอนเนองมาจากรบประทานยาตานไวรส 3. การตรวจทางหองปฏบตการเพอตดตามการรกษา - การตรวจพนฐาน ไดแก CBC, FBS, Cr, Chol, TG, sGPT/ALT 2 ครง/ป - CD4 2 ครง/ป - Viral load 1 ครง/ป - Resistance testing 1 ครง/ป 4. การใหค าปรกษาและตรวจคดกรองหาการตดเชอเอชไอวโดยสมครใจ - Anti-HIV antibody 2 ครง/ป 5. การตรวจคดกรองหาการตดเชอเอชไอวในทารกทคลอดจากมารดาตดเชอเอชไอว - PCR testing 2 ครง/ราย 6. ถงยางอนามยส าหรบการปองกนการแพรเชอเอชไอวในผตดเชอเอชไอว/ผปวยทมารบบรการ

ส าหรบกระบวนการและสวสดการทมใหส าหรบเดกตดเชอ HIV นนดงขอมลทปรากฏในแผนภาพท 1 แผนภาพท 1 กระบวนการและสวสดการส าหรบเดกตดเชอ HIV



การประชมภาคทท างานรวมกบเดกตดเชอเอชไอวใน 3จงหวดชายแดนภาคใตจดขนในวนท 6 กมภาพนธ 2556 โดยมหนวยงานเขารวมการประชมดวยดงตอไปน

1.ส านกงานสาธารณสขจงหวดปตตาน 2.องคการบรหารสวนต าบลทงขมนจงหวดสงชลา 3.สถานสงเคราะหเดกบานสงชลา 4.โรงพยาบาลหนองจกจงหวดปตตาน 5.โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลหนองจกจงหวดปตตาน 6.โรงพยาบาลรามน จงหวดยะลา 7.องคการบรหารสวนต าบลบางนา จงหวดปตาย

ส าหรบผลของการประชมสามารถสรปไดดงน 1) การดแลในสวนของเรองสขภาพ

ผปวยเอดสหรอเดกทตดเชอเอดสในการดแลของทางหนวยงานทางดานสขภาพหรอโรงพยาบาลมดงตอไปนขนตอนการดแลเมอคดกรองเมอพบวาครรภในระหวางการฝากครรภจะตองตรวจ ตามมาตรฐานANC และเมอพบวาตดเชอเอดสจะดทงในระยะกอนคลอดและหลงคลอด เมอพบวามเชอเอดสจะมการดแลเปนพเศษโดยใหค าปรกษาแกผตดเชอเอดสพรอมทงจายยาเพอควบคมเชอเอดส และจะมการสงตอเมอมภาวะแทรกซอน เมอถงการคลอดจะตองมการตรวจเลอดเดกหลงคลอด 2 เดอน 4 เดอน ในระหวางนจะตองน าเดกมาดแลในเรองนมในการใหนมแม และยนยนผลเลอดหลงจาก 1 ปครง กรณในเรองของนมทางโรงพยาบาลจะสามารถสนบสนนในเรองนมไดถง 18 เดอนหากพบวาแมตดเชอเอดส กรณเดกพบวาตดเชอจะเจาะดคา CD4 ถาหากเดกม CD4ต ากจะเรงยาใหเรวขน ในการใหรกษาพยาบาลจะใชไดตามสทธ 30 บาท หรอถาเปนขาราชการจะเขาสสทธตามราชการ ส าหรบการเดนทางมารบยาทาง สสจจะ.ใหสงมาตามโรงพยาบาลตางๆ ในทองถนเพอน ายามาแจกจายยงโรงพยาบาลในเขตพนทโดยไมเสยคาใชจาย จะมเพยงคาใชจายในเรองคาเดนทางในการเดนมา และขนตอนของการรบยาเมอเขาสโปรแกรมรบยาหลงจากพบวาแมตดเชอมดงตอไปน

1.คดกรองใหค าปรกษา 2.นดผปวย แจงใหทราบวาจ าเปนตองมผดแล 3.ดแลเรองการทานยาวาตอเนองหรอไม แพยาหรอไม 4.ตรวจ CD4

ขณะทรพสต.ในพนทจงหวดปตตานกลาววาในพนทบรบทของจงหวดปตตานการท างานในพนทไมสามารถใหคนอนรไดวาผใดตดเอดสเพราะมสลมจะถอมากเนองจากผดหลกศาสนา การปองกนในการดแลถาหากบอกจะตองไมมทอยในสงคมเพราะจะถกรงเกยจมาก นอกจากนนทางรพสต.จะเปนการใหความร ขอจ ากดในการรกษาของผปวยเอดสจะไมรกษาในโรงพยาบาลแมคายเพอปกปดความลบเมอตดเอดส เพราะการยอมรบในจงหวดทเปนมสลมจะท าไดยาก เชนการใหนมเดกทตดเชอถาหมอสงหามใหนมเดกในขณะทมแมทเพงคลอดสามารถใหนมบตรไดแตไมให ชาวบานกจะสงสยวาแมนนตดเชอเอดส แมกจะไมตองการใหทางรพสต.น านมไปให ชาวบานกจะมความสงสยเชนการไปเยยมบาน เปนตน การใหเบยส าหรบผตดเชอเอดสกจะมความยากในการใหเพราะจะตองมผทราบวาตดเชอ ผตดเชอกจะไมอยากได การใหอาจตองใชวธในการใหใหมดวย

4.ผลทไดจากการศกษา


สวนการท างานในระดบนโยบาย สสจ.อาจจะไมใชเจาภาพดแลแตจะดแลเรองโครงการจะมการสนบสนนกบ รพสต.แตสสจ.จะท าใหกบระบบการดแลเพอตดเชอจะมการพฒนาระบบการอาจจะดโดยใชคณะกรรมการพฒนาระบบของแรงงานตางๆซงประมาณป 56 ประมาณเดอนกมภาพนธจะไปตดตอกบเครอขาย รพสต. สสจ.จะกระจายในหนวยงานตางๆ เชนเรองนมใหเดกถาขาดแคลนจะประสานขอนมใหพรอมทงยงท าหนาทอบรมใหความร การท า CQI คณะกรรมการจะเปนคณะกรรมการปองกนและแกไข คณะกรรมการ CQM จะเปนคณะกรรมการทแตกจากคณะกรรมการเอดสระดบใหญ โดยจะมการประชมทก 2 ป ปละ 2 ครง ตนไตรมาส และปลายป ในคณะกรรมการชดนจะเปนเรองของการน าเสนอสถานการณหาวธการผลกดนเชงนโยบายเพอการแกไข แลวจะผลกดนอยางไร เชนการจดการศกษาในโรงเรยนอยางไรใหกบเดกทตดเชอเอดส ในเครอขายของ สสจ.ขณะนการแกไขปญหาในระดบพนทจะใชปญหาพนทเปนตวตง จะใชงบจดสรรปญหาตามพนท ในแตละเดอนจะท าสถานการณใหกบคณะกรรมการกบผทตดเชอเอดส และจะมการประสานเรองการขอความชวยเหลอมาจากเรา การใชงบของ สสจ.จะตองท าแผน SRM ของพนทอาจจะเปนเรองของ รพสต.ถาไปขอ อบต.โดยตรงจะตองใหคนในชมชนเปนคนขอ การประชาสมพนธในการท าขอโครงการจะเปนหนาทของคณะกรรมการดวย สวนคณะกรรมการคมครองผตดเชอเอดสท างานโดยไมมกองทน ขณะทในอดตกอนทมปญหาโรคเอดสจะมการจดสรรจากสวนกลางมา จะใหกรรมการจดใหท าโครงการขนมาเพอการผลกดนเชงนโยบาย แตผลตอบรบกลบยงไมดพอ แตงบแตหลงๆงบประมาณไมมแตจะท าในเชงนโยบายโดยมงบของ PCM โดยน ามาใชบรณการกบงบ สปสช.และ การท างานจงท าในเชงนโยบายอาจมการก าหนดตวชวดอยางเชน ปนจะมการก าหนดวาเราจะใหอตราการใชถงยางประมาณ 50 เปอรเซน และใหความรประมาณ 40 เปอรเซนหรอมากกวานนกอาจจะมตวชวดทก าหนดขน ขณะทนโยบายของการสงมาจะบอกวาจงหวดจะตองมคณะกรรมการเอดสจ านวน 1 คณะ ส าหรบการท างานของ NGO ในการท าไมไดท าในเรองของเอดสแตจะท าเรองของการขบเคลอนของชมชน การขบเคลอนทส าคญจะเปนเรองของ อสม. แตอสม.จะไมไดเปดเรองความลบจงไมทราบขอมลในสวนนมากนก แตจะมการสนบสนนจาก สมาคมยวมสลมแหงประเทศไทย จงหวดปตตาน ทใหการสนบสนนเรองทนการศกษาส าหรบเดกทตดเชอHIV ดวย กจะมงบประมาณใหแกนน ามาใหความรแกเดกในพนทดวย

2) การดแลในทางสงคม สถานสงเคราะหบานสงขลา

เมอพบวาเดกตดเชอเอดสจากแมกรณทแมไมสามารถเลยงดได โดยกระบวนการของกระทรวงการพ มนาสงคมและความมนคงของมนษยอาจจะกลาวไดวาในทนมอย 3 หนวยงานในสงกด ไดแก บานพกเดกและครอบครว พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย โดยจะมการสงตองานคอ พฒนาสงคมฯและบานพกเดกและครอบครวจะเปนดานแรกในเรองการรองเรยน จากนนจะสงใหทาง พมจ.เขาพนทเพอดแลวาเดอดรอนจรงหรอไม โดยขนตอนจะมการตดตามญาตวาสามารถดแลเดกไดจรงหรอไม ถาเลยงไดอาจจะชวยในเรองอปโภคและบรโภค สงเคราะหแตบางครงญาตดแลไดแตเขาสงคมไมไดกจ าเปนตองเขาทสถานสงเคราะห ส าหรบกฎหมายในการดแลผตดเชอเอดสจะใชกบเดกคอตาม พรบ.คมครองเดก 2546 เพราะเมอพบวาเดกกลมอาจจะเสยงมอนตรายหรอไมสามารถอยในชมชนได สามารถน าเดกเอาจากชมชนไดท าความเขาใชกบครอบครวเมอครอบครวพรอมเมอใดกสามารถน าเดกกลบมาได แตหากพอแมเลยงดลกไดแมไมสามารถใหนมเดกไดจะชวยเหลอเรองนมผงจนถง 2 ป และมเงนชวยเหลอจากพอแมทมปญหาจากการตดเชอเอดส ชวยไดปละ 2,000 บาท หนงปไมเกน 3 ครง โดยสวนใหญจะไมได 3 ครง เพราะเดกมจ านวนมากทไดรบผลกระทบจากการตดเชอเอดส และยงมเงนสงเคราะหทไดรบผลกระทบจากปญหาเอดสเงนทใหมา 100,000 บาทโดยใหจดสรรใหแตละคน เงนจ านวนนไมไดใชในการสงเคราะหเดกในสถานสงเคราะห แต


เปนการชวยเหลอครอบครวภายนอกทไดรบผลกระทบจากเชอเอดส แตเงนจ านวนนจะรนรวมกบเดกทมาขอเงนสงเคราะหจ านวน 2,000 บาท คอจะทราบวาเดกขอไปจ านวนกครงแลว หากทางเทศบาลหรอ อบต.ไปเยยมบานหากไมมผดแลกสามารถแจงมาใหชวยได เมอเขามาแลวอาจตองมการเยยมบานเพ อคดกรอง Case เบองตนหากเลยงดไมไดจะมการน าเขาสถานสงเคราะห ขนตอนของการน าเดกเขาสถานสงเคราะหเดกทสถานสงเคราะหจะตองไดรบการตรวจรางกายวาเดกตดเชอหรอไมก โดยการตรวจเลอดจะใชสทธของ สปสช.ในการตรวจ ดงนนการน าเดกเขาสถานสงเคราะหจงจ าเปนตองยายโอนเดกเขาทะเบยนบานกบสถานสงเคราะหเพอน ามาสการไดสทธในการรกษาพยาบาล แตถาเปนเดกตางดาวในแตละครงทตรวจจะใชการขอความอนเคราะหใหไปและกมบางสวนทใชเงนของมลนธเพอดแลเดกก าพราเปนคาใชจายตางๆหากพบวามเชอเอดส ในการดแลเดกพเลยงผดแลจะตองรวาเดกในใดตดเชอและตองรจกปองกนตนเอง ส าหรบเดกในสถานสงเคราะห เมอเขามาอยในสถานสงเคราะหกรณเดกทตดเชอเอดสในสถานสงเคราะหเดกบานสงขลาการดแลเดกในสถานสงเคราะหบานสงขลานนจะรบเดกตงแตแรกเกดจนถง 18 ป โดยดแลทงทางดานสขภาพ การทานยาใหตรงตามเวลา และทอยอาศยทางดานปจจย 4 โดยเดกทตดเชอในสถานสงเคราะหกจะถกเกบเปนความลบเพราะไมตองการใหเกดความแปลกแยก การดแลเดกจงแทบจะไมแตกตางกบเดกทวไปเพยงแตเดกทตดชอจะตองทานยาใหเปนปกตคอตอนเชา 07.00 น.ตอนเยน 19.00 น.ส าหรบยากจะมกลองยาส าหรบแตละคนพยาบาลจะตองเอามาใหเดกทานเอง กรณหากพบวาเดกปวยการดแลในสถานสงเคราะห พยาบาลจะประเมนกอนวาเดกมอาการเปนอยางไรบาง หากเดกปวยมากจะมพเลยงสงทโรงพยาบาลและตดตอกบทางโรงพยาบาลอยางตอเนองถากรณทการนดหมาย สวนการดแลอปโภคและบรโภคกจะไมแตกตางกบเดกปกตนอกเหนอไปจากการดแลหากเดกรางกายทไมแขงแรงจะมอาหารเสรมให สวนเรองสขภาพจตการเขากบเพอนจะเขากบเดกคนอนไดด กจกรรมทกอยางรวมกนหมด ส าหรบแตในกรณของชาวมสลมยงมความไมแนชดวาเดกนบถออะไรเนองจากเดกทอยในสถานสงเคราะหสวนใหญถกทอดทงมาแลว แตหากทราบวาเปนมสลมกจะแยกเรองอาหารให แตในกรณทควบคมไมไดเชน มแขกหรอผใจบญน าอาหารมาเลยงเดกเหลาน กไมสามารถจ ากดอาหารได กรณแตถาเปนอสลามกจะท าอาหารอยางอนให แตถาเปนแขกมาเลยงแลวแจงใหกจะตองบอกวาอยางท าอาหารทเปนหมมาเลยง นอกจากนนยงมการดแลสงตอเดกทตดเชอ ยงมการดแลทงเชงดานสงคมทตองการใหเดกทอยในสถานสงเคราะหไดรบความอบอน เชนในเรองของการหาพอแมบญธรรมทงในประเทศและตางประเทศ คอมการตดตอกบองคกรตางประเทศทตองการดแลเดกเหลานโดยเดกทตดเชอเอดสจะถอวาเปนเดกพเศษโดยกรณของ Case มพอแมบญธรรมน าไปเลยงซงกจะทราบวาเดกตดเชอ ทฝรงเศส โดยจะมการเตรยมการดานการใหยาโดยจะสงใบรบรองแพทยเพอใหเดกไดรบยาตอ แตในขณะทเดกยงอยในชวงทยงไมโตพอทางสถานสงเคราะหจะไมบอกดวยตวเองวาตวเดกมเชอเอดส แตเดกจะรบรดวยตวเดกเองเพราะตองกนยาทกวนและตรงตามเวลา หากกลาวถงเดกในสถานสงเคราะหในการรบรวาตนเองมเชอเอดสนนเมอเดกกลมนโตขนจะมกระบวนการโดยใหแพทยเปนคนบอกหรอใหค าปรกษาตางๆ กระบวนการของการใหความรในการปองกนตวเองทงในดานเอดส การปองกนตวเองจากยาเสพตด เปนตน เพราะเมอเดกโตขนแลวจะตองดแลตวเองเพราะตองกลบไปอยกบครอบครวหรอผปกครอง ส าหรบในดานการศกษา แมจะเปนปญหากตามเพราะเมอกอนโรงเรยนจะรงเกยจเดกทตดเชอ HIV มาก แตเดกตองไดรบการคมครองเมอน าเขาไปในโรงเรยนตองท าความเขาใจกบครหรอผบรหารโรงเรยนแลวครกจ าเปนตองรวาเดกคนไหนปวย เนองจากถาเดกมปญหาเชน บาดแผล อาจจะเขาบาดแผลของผดแลได แตนอกจากครประจ าชนแลวจะไมมเดกคนอนรเลยเพราะอาจถกรงเกยจได การสงเสอเดกจะมเงนไดจากโครงการเรยนฟร 15 ป ทงนเดกในสถานสงเคราะหจะไดรบการจดสรรรายหวจากกรมพฒนาสงคมและ


สวสดการดวย การดแลดานการศกษาของเดกในสถานสงเคราะหจงสามารถดแลไดจนถงระดบปรญญาตรแตในขณะนยงไมมผใดเรยนจบ ขณะนเดกอยในชวงวยรนยงไมถงขนระดบปรญญาตร

3) การดแลผตดเชอเอดสในสวนของทองถน กรณ อบต.ทงขมนมผปวยเอดสประมาณ 50 คน เปนเดกจ านวน 14 คน สถานการณทนาเปนหวงคอแรงงานตางดาว เพราะไมสามารถสอสารกบผตดเชอเอดสไดเพราะเรองของภาษา จงจะท าสอประชาสมพนธทดแลตางดาวทมหลายภาษา หนวยงานทองถนทท าเพงเขามาจบเรองผปวยเอดสใหมๆจงยงไมมความรในเรองการดแลผปวยมากนก แตหลกๆผปวยอยในชมชนทท าไดคอลดปญหาผตดเชอรายใหม ตอนนจงมการแตงตงคณะกรรมการชวยเหลอทงเดกทตดเชอ เอดสและเดกดอยโอกาส โดยจะมการท ากบ รพสต. อสม และทองถน ซงเปนคณะกรรมการดวยส าหรบโครงการทดแลผตดเชอเอดสในการชวยเหลอเบองตนจะสงเงนไปใหทางโรงพยาบาลหรอคลนกรกษาเอดสปละ 20,000 บาท มการใหการดแลทงจดกจกรรมและใหนมทง 18 เดอน การเบกจายปกตเมอเปนเดกพการหรอผสงอายตองประกาศรายชอเปนเวลา 1 เดอน แตส าหรบผปวยเอดสไมจ าเปนตองประกาศรายชอเนองจากเปนความลบ ผปวยจะไมตองถกตดประกาศ ในเรองการจายเงนจะจายผานทาง เนองจากไมอยากใหเผชญหนากบผปวย ซงตามระเบยบของกระทรวงมหาดไทยในการประสานในระเบยบและค ารองตางๆจะตองบอกจะตองใชอะไรบางและมผรบรองอยในพนทนนๆ แตบางครงการจายเงนอาจจะเปนปญหาในเรองการยายออกของผปวยเอดสทไมไดอยใน อบต.นกขมน ในขณะนการยายทะเบยนบานเขามาในพนทเพอรบเงนเพราะผปวยไมจ าเปนตองเจอหนากน ในสวนอนทท าใหทองถนดแลนนนอกจากผตดเชอเอดสถาเปนคนทยากจนไมมทอยอาศยถาเขาเงอนไขของโครงการสรางบานเฉลมพระเกยรตจะสรางใหไมเกน 200,000 บาทตอ 1หลง สวนการซอมแซมอยในราคาชนประหยด สวนการเบกจายโดยไมจ าเปนตองเผชญหนากบผทตดเชอนนตามมาตรา 49.ของทองถนการจายเงนใหจายเปนเงนสดหรอจายเขาธนาคารกไดหรอมอบฉนทะใหกได การจายไดไมเกน 2 เทาของยอดเบยคอ 1,000 บาท ส าหรบทางทองถนจะใชวธการเชคจากบญชเอง บญชกใชไปจ านวนเทาไหร และจะตรวจสอบทกสนตลาคมเพอเชความตวตนหรอไม ถามกจะจายออกไป นอกจากนนการโอนจะตองมกรรมการรกษาความลบไมสามารถเผยแพรไดการโอนเงนจะเปนเจาหนาทธนาคารทรบเรองดงกลาวตลอดโดยปมวาเปนความลบ กรณถาแมมการตงครรภจะตองมการใหเงนอยางตอเนอง ส าหรบการออกพนทจะตองออกรวมกบสาธารณสขเสมอเพราะเนองจากทางอบต.ไมมความรพอทจะอธบายใหคนไขเรองสขภาพใหเขาใจได กรณเบยผตดเชอเอดสหากภายในกนยายนถาไมมผใดมารบเงนคอไมมผปวยเอดสมารบจะยอดสะสมตกเปนของปตอไปทกปทท าเรองกบเอดส สวนมปญหาในเรองผปวยจะตองมาแสดงตวกบอบต. มวธการน าไปใหมหลายวธการหลายวธอาจจะใชวธการเซนรบรองวาลงไปดเรยบรอยแลวโดยใหทางโรงพยาบาลเปนผเขาไปดเคสแทนเพราะทางโรงพยาบาลตองลงไปดเคสอยแลว เพราะทางอบต.ถาไมจ าเปนไมอยากใหเผชญหนา เพราะเนองจากเจาหนาทใน อบต.เปนคนในพนทดวยกนทงสน อาจท าใหความลบถกเปดเผยได สวนงบประมาณนอกเหนอจากขอบญญต ทบรรจอยในแผนโครงการ หรอตองการท าระหวางปงบประมาณ จะตองท าโครงการเพอเสนอ อาจจะใชวธการท าแผนแบบ 3 ปเขามาชวยดวย โดยอาจใชวธการเกบขอมลมากอน เพราะบางครงแผนยงไมรอบคอบกจ าเปนตองแตงเตมใหด โดยตามปกตเดอนกมภาพนธจะเรมด าเนนการท าแผนแลวขณะทเดอนมถนายนจะตองเสรจกจะตองท าประชาคมท าเปนรปเลมแลวน าสงผบรหารพจารณา นอกจากนนกรณทใชเงนของ อบต.ทสปสช.จดใหจะตองเขยนเปนโครงการออกมาโดยทองถนเปนผเสนอ โดยเงนเหลานจะมขอแมวาหามน าคนไปทศนศกษา หามซอครฑภณฑเกน 10,000 ตอ 1 ชน ถาสงเสรมการการออกก าลงการ กจะหามในเรองแขงขนเชนฟตบอลโดยคณะกรรมการจะมการน า


คณะกรรมการเขามาจากหลายททงคณะกรรมการต าบล มาจากโรงพยาบาล และสาธารณสข อสม. สมาชกอบต. และใหกระจายโครงการใหครอบคลมการรายงานไปทางอนเตอรเนต โดยจะจายเงนเปนใบถอนและท ากจกรรมรายงานภายใน 30 วน

เสยงสะทอนจากบคลากรของรฐในการจดสวสดการ 1.ควรใหการดแลเดกทตดเชอเอชไอวตงแตคลอดจนถง 6 ป (วยเรยน) โดยสนบสนนนมและอาหาร

เสรม 2.จดหาทนสงเสรมดานการศกษาใหแกเดก รวมถงปจจยอน ๆ ในการด ารงชวตของเดก

3. หากครอบครวไมวามารถดแลเดกได รฐควรจดใหมสถานททดแลเดกกลมดงกลาว 4.ควรจดใหมกองทน/มลนธทดแลเดกกลมนในชมชน/พนทโดยใหชมชน/พนทเปนผด าเนนการเองและมการตดตามระยะยาวภายใตการก ากบดแลของรฐ 5. คณะกรรมการเอดสจงหวดตองมความคลองตว และมอ านาจในการวเคราะหและวางแผนในการจดการแกไขปญหาเดกตดเชอเอชไอว โดยรบผดชอบในการก าหนดแนวทางในการใหการชวยเหลอเดกตดเชอ เดกทมพอ/แมตดเชอ หรอตนเองตดเชอจากการมเพศสมพนธ ความตองการของญาต 1.ตองการความชวยเหลอในเรองนมและอาหาร สวนเรองการรกษามสวสดการหลกประกนสขภาพอยแลว โดยการชวยเหลอตงอยบนฐานของภาวะเศรษฐกจในขณะนนและอตราคาครองชพทเกดขน 2.การประกอบอาชพของผดแล เพอการยงชพและการดแลเดกเพอลดการพงพาความชวยเหลอจากรฐ 3.ทนการศกษาแกเดกทสามารถเรยนและอยในระบบปกตได โดยกระทรวงศกษาธการใหการดแล และตดตาม 4.การรกษา “ความลบ” ทงเดกทตดเชอ และการมพอ/แมหรอคนในครอบครวตดเชอเพอลดการ “ตราบาป” ของสงคมทมตอเดก 5.กรณทเดกไมมผดแลรฐ ควรตองมการสงตอและอยในความดแลของรฐโดยกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย พรอมกนนผเขารวมประชมไดเสนอสวสดการเพมเตมส าหรบเดกทตดเชอ HIV ดงน

1.กองทนผปวยเอดสทท าใหการท าใหผปวยเอดสเขาถงไดงาย 2.การสรางความเขาใจกบผปวยเอดส การใหก าลงใจ การปรบเปลยนทศนคตความรสกของ

ชาวบานการเขาในสงคมผปวยเอดส 3.การใหเบยผปวยเอดสทไมตองท าใหผปวยเปดเผยตว เชนผานทาง ATM การโอนผานทางคนท

ดแลไมจ าเปนตองน าผลเลอดไปยนยน หรอเจาหนาทสาธารณสขเกบหลกฐานไปใหทางพฒนาสงคมแลวเพอทจะน าไปขนทะเบยนและรบสทธไดงาย

4.นมและอาหารเสรมส าหรบใชในการบ ารงเดกทตดเชอเอดสทมภาวะขาดสารอาหาร


หลงจากทคณะวจยไดท าการศกษาขอมลทงในสวนของการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบระบบ กลไก และกฏหมายทใชดแลเดกตดเชอ HIV รวมถงผลทไดจากการศกษา

ขอมลจากภาคทท างานกบเดกตดเชอ HIVเกยวกบสวสดการทเดกตดเชอ HIV ไดรบในปจจบนและสวสดการทควรจดใหเพมเตมกบเดกตดเชอ HIV จนน าสการจดท าเปนชดสวสดการพนฐานส าหรบเดกตดเชอ HIV ดงขอมลทปรากฏในตารางท ตาราง สวสดการพนฐานส าหรบเดกตดเชอ HIV

สวสดการ หนวยงานท จดสวสดการ

รปแบบ สถานะ กฎหมายทรองรบ ขอมลเพมเตมทไดจากการศกษา

สขภาพ

ใหค าปรกษาแกมารดาทตงครรภและตรวจคดกรองเชอ HIV/AIDs โดยสมครใจ

กระทรวงสาธารณสข (รพ./รพ.สต)

บรการ เดม พระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.2545

การรกษาดวยยาตานไวรสเอดส (สตรพนฐานและสตรดอยา) ในเดกและผใหญ

กระทรวงสาธารณสข (รพ.)

สงของ เดม พระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.2545

การรกษาภาวะไขมนในเลอดสงอนเนองมาจากรบประทานยาตานไวรส


สงของ/บรการ

เดม พระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.2545

5.สวสดการพนฐานส าหรบเดกตดเชอ HIV




การตรวจทางหองปฏบตการเพอตดตามการรกษา



การตรวจพนฐาน ไดแก - CBC, FBS, Cr, Chol, TG, sGPT/ALT 2 ครง/ป - CD4 2 ครง/ป - Viral load 1 ครง/ป - Resistance testing 1 ครง/ป

การตรวจคดกรองหาการตดเชอเอชไอวในทารกทคลอดจากมารดาตดเชอเอชไอว



PCR testing 2 ครง/ราย

ใหนมผง 4 กก./เดอน ตงแตแรกเกดจนถง 6 ป

กระทรวงสาธารณสข (กรมอนามย)

(รพ.)

สงของ เดม/ เพม

พระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.2545

-ปจจบนกรมอนามยใหนมผง 4 กก./เดอน นาน 18 เดอนแตจากผลการศกษาเสนอใหตงแตแรกเกดจนเดกอาย 6 ป -ปญหาเรองการเขาถงสวสดการเนองจากครอบครวใดมารบนมผงทหนวยบรการจะท าใหรวาเดกตดเชอ

อาหารเสรมทางการแพทยส าหรบผตดเชอ

กระทรวงสาธารณสข (กรมอนามย)?

สงของ เพม เดกตดเชอรางกายออนแอ ถาโภชนาการไมดจะมพฒนาการทางรางกายลาชา และการใหอาหารเสรมเสนอใหท รพ.เมอมารบบรการ




เดกตดเชอจะมปญหาสขภาพจต เชน จากการถกเพอนลอ เจบปวยบอย

กระทรวงสาธารณสข (กรมสขภาพจต)

(รพ./รพ.สต)

บรการ เพม? ควรมหลกสตรเตรยมความพรอมทางจตใจใหเดกทตดเชอ HIV ทกคน

สอนความรเรองการปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธ/การปองกนการแพรเชอ HIV/AIDsสผอนใหกบเดกทตดเชอ โดยเฉพาะในชวงวยรน

กระทรวงสาธารณสข (กรมควบคมโรค)

(รพ./รพ.สต)

บรการ เดม? หลกสตรการอบรมความรเรองโรคตดตอทางเพศสมพนธและการถายทอดเชอ HIV/AIDs

ถงยางอนามยส าหรบการปองกนการแพรเชอเอชไอวในผตดเชอเอชไอว/ผปวยทมารบบรการ



เศรษฐกจ/สงคม

เบยยงชพผตดเชอ HIV/AIDs 500 บาท

กรมการปกครองทองถน

(อปท.:อบต./เทศบาล)

เงน เดม ระเบยบขององคกรปกครองสวนทองถน กระทรวง มหาดไทยวาดวยหลกเกณฑการจายเงนสงเคราะหเบยยงชพขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2548

ปญหา : ผปวยเอดส ไมกลาเปดเผยตวเพอรบเบยยงชพของ เพราะกลวผลกระทบจากชมชน แนวทางแกไข : ใหมารบเบยพรอมรบยาท รพ. หรอโอนเงนเขาบญช

รบเดกทพอ/แม/ผปกครองเสยชวตดวยโรคเอดสเขาไวในการดแลของ

พม. (บานพกเดกและ

บรการ เดม ระเบยบกรมประชาสงเคราะห วาดวยการสงเคราะหเดกภายใน

สถานสงเคราะหจดบรการปจจยส สงเสรมพฒนาการทกดาน เพอใหเดกมคณภาพชวตทด




หนวยงาน พม. เชน บานพกเดกและครอบครว (กรณไมเกน 3 เดอน) สถานสงเคราะหเดกออน (กรณมากกวา 3 เดอนขนไป)

ครอบครว, สถานสงเคราะห)

ครอบครว พ.ศ. 2529 และฉบบปรบปรงแกไข ป พ.ศ. 2547

ปจจบนมหนวยงานใหบรการจ านวน 4 จงหวด คอ กรงเทพฯ เชยงใหม อดรธาน และสงขลา

เงน/สงของสงเคราะหผตดเชอเอดสและครอบครวครอบครวละไมเกน 2,000 บาท ตดตอกนไมเกน 3 ครง

พม. (พมจ.)

เงน/สงของ

เดม ระเบยบกรมประชาสงเคราะห วาดวยการสงเคราะหเดกภายในครอบครว พ.ศ. 2529 และฉบบปรบปรงแกไข ป พ.ศ. 2547

ระเบยบกองทนคมครองเดกสามารถน ามาใชเพอการสงเคราะหเดกตดเชอ HIV ได แตทงนตองขนอยกบความเหนของคณะกรรมการกองทนแตละพนท

เงนทนประกอบอาชพส าหรบสตรทตดเชอ/ไดรบผลกระทบจากเอดส 5,000 บาท




ระเบยบกองทนคมครองเดกสามารถน ามาใชเพอการสงเคราะหเดกตดเชอ HIV ได แตทงนตองขนอยกบความเหนของคณะกรรมการกองทนแตละพนท

เงนสงเคราะหเดกในครอบครวๆละไมเกน 1,000 บาทตอเดกหนงคนและไมเกน 3,000 บาทในกรณทมเดกตดเชอ HIV มากกวา 1 คนจายไมเกน 3,000 บาท




เงนอดหนนเครอญาตอปถมภเดอนละไมเกน 2,000 บาท


เงน เดม ระเบยบกรมประชาสงเคราะหวาดวยการสงเคราะหเดกแบบครอบครวอปถมภ พ . ศ . 2544 และประกาศกรมพฒนาสงคมและ




สวสดการ เรอง อตราและหลกเกณฑการจายเงนชวยคาเลยงดเดกแกครอบครวอปถมภและ / หรอ ชวยเหลอเครองอปโภคบรโภคแกเดกตามความจ าเปน

คาเดนทาง/คาเฝาไขเดกตดเชอ HIV /AIDs ทเจบปวยตองเขา รพ.

อปท. เงน/บรการ

เพม เดกตดเชอเจบปวยบอยท าใหตองเดนทางไปรกษาตว หากหนวยงานปกครองสวนทองถนสามารถตงงบประมาณสนบสนนจะชวยเพมโอกาสในการพาเดกทตดเชอไปรกษาตวทสถานพยาบาล

สถานสงเคราะหเฉพาะเดก/ผทตดเชอ HIV

พม.? บรการ เพม -กระแสเหนดวยกบสวสดการนใหเหนผลวาหากมสถานสงเคราะหเฉพาะกลมเดกตดเชอจะท าใหการดแลงายและไมปะปนกบเดกกลมอน - กระแสไมเหนดวยใหเหตผลในเรองของการขดกบหลกสทธมนษยชนทถามการแบงแยกเปนสถานสงเคราะหเฉพาะทางจะเปนการกดกนหรอตตราทางสงคม

การศกษา




ทนการศกษาส าหรบเดกตดเชอ HIV กทม. (ส านกพฒนาสงคม)

เงน เดม

โรงเรยนส าหรบกลมเดกตดเชอ HIV ศธ. (สพฐ.)

บรการ เพม เนองจากเดกทตดเชอ HIV มการขาดเรยนบอยอนเนองมาจากความเจบปวย ดงนนจงเสนอใหมโรงเรยนส าหรบเดกกลมน หรอมฉะนนกเปนโรงเรยนทเปดเผยวารบเดกตดเชอ ซงจะมระบบบรหารจดการเพอรองรบเดกนกเรยนทตดเชอ

ใสตารางสวสดการพนฐานส าหรบเดกพการ น าขอมลมาจากเอกสารเพมเตมประกอบการประชม เลมสฟา


สวสดการพนฐานส าหรบ เดกกระท าความผด

1.1 สถานการณเดกกระท าผดในประเทศไทย ในปจจบนสถานการณปญหาของเดกและเยาวชนมความเปลยนแปลงตลอดทกเวลา เดกและเยาวชนซงเปนชวงวยรนจงมความเปลยนแปลงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ และสตปญญาความสามารถทางการรบส อสงแวดลอมไดรวดเรว ทงเรองการเลยนแบบพฤตกรรมความตองการอสระเสรในการแสดงออกถงอตลกษณความเปนตวตน เสยงตอการมพฤตกรรมไมเหมาะสม ปญหาทงหลาย มผลจากการเปลยนแปลงของกระแสโลกาภวตน ระบบเศรษฐกจ และสงคม (เมธปยา เกดผล ,2552)

เดกและเยาวชนซงมวฒภาวะทางอารมณนอยยอมไดรบผลกระทบมากและสงผลตอเนองไปยงครอบครวและสงคมจนน ามาสการปฏบตตวทผดพลาดจนน ามาสการกระท าผด หากกลาวถงเดกทกระท าความผดในประเทศไทย ประเทศไทยมเดกและเยาวชนทกระท าความผดในแตละปมจ านวนมากซงจากสถตการรายงานสถานการณเดกทกระท าความผดในสถานพนจในปจจบนโดยสถตตงแตป พ .ศ.2551 ถง พ.ศ.2554 พบวาการกระท าผดของเดกในสถานพนจจ านวนไมต ากวา 35,000 คดโดยซงจากรายงานสถตการกระท าผดนนในป พ.ศ.2551 มถง 46,981 คด ในป พ.ศ. 2552 มจ านวน 46,371 คด ในป พ.ศ.2553 มจ านวน 44,057คด และในป พ.ศ. 2554 มจ านวน 35,049 คด (ขอมลสารสนเทศ กรมพนจ สถตเดกทกระท าความผดในสถานพนจและคมครองเดก พ.ศ.2551-พ.ศ. 2554 )

ถงแมสถตขอมลในเบองตนจะแสดงใหเหนวาแนวโนมของการกระท าผดของเดกและเยาวชนจะแสดงใหเหนวามแนวโนมทลดลงแตจากรายงานยงพบวาเดกทกระท าความผดในสถานพนจมอตราการหวนกลบมากระท าผดซ าโดยขอมลการกระท าผดซ าของเดกและเยาวชนระบในป 2551 มการกรท าผดซ าถง6,606คด พ.ศ. 2552มจ านวน 6,294คด พ.ศ.2553มจ านวน 5,559คด และในป พ.ศ. 2554พบวามจ านวน4,125 คด(ศนยเทคโนโลยสารสนเทศ กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน,2554)

จากสถตขอมลจงเปนตวสะทอนพฤตกรรมของเดกและเยาวชนทท าผดซ าโดยไมสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมได โดยจากขอมลการกระท าผดของเดกและเยาวชนฐานความผดยงระบวา เดกสวนใหญมคดการกระท าผดอยหลกๆคอ คดเกยวกบทรพย ความผดเกยวกบรางกายและทรพยสน ความผดเกยวกบเพศ ความผดเกยวกบความสงบสข เสรภาพ ชอเสยง และการปกครอง ความผดเกยวกบยาเสพตดใหโทษ และลกษณะความผดเกยวกบอาวธและวตถระเบด (กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน, 2554)

1.สถานการณเดกกระท าผด


นอกจากขอมลในขางตนยงระบอตราการกระท าซ าแลวยงมขอมลทนาสนใจคอเดกสวนใหญทกระท ากลมผดสวนใหญอยในชนระดบประถมศกษาโดยจากสถตพบวาตงแตป พ.ศ.2551-พ.ศ.2554 มเดกทกระท าความผดทอยในชนประถมศกษาจ านวน 45,558 คน และในระดบชนมธยมศกษาตอนตนตงแตป พ.ศ.2551-พ.ศ2554มเดกและเยาวชนทกระท าความผดมากถง 73,884คน (กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน, 2554)

ส าหรบประเดนเรองการกระท าผดของเดกและเยาวชนก าลงกลายมาเปนปญหาทนากงวลมากขนเรอยๆ สรปประเดนหลกทส าคญไดดงน

• อายขนต าของการรบผดทางอาญาของประเทศไทยคอ 10 ขวบ ซงต ากวาทก าหนดในระดบสากลคอ 12 ขวบ นนหมายความวาเดกทอายเพยงแค 10 ขวบสามารถตกเปนผตองหาในคดอาญาไดและสามารถถกพพากษาใหคมขงในสถานควบคม

• ไมคอยมทางเลอกอนใหเดกนอกเหนอจากการคมขง • ในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนและศนยฝกอบรมเดกและเยาวชนมสภาพความ

เปนอยทแออดยกตวอยางเชนในเดอนพฤษภาคม 2554 มจ านวนเดกเฉลยตอวนอยท 3,600 คนทในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน และอก 6,900 คนอยในศนยฝกอบรมเดกและเยาวชน นอกเหนอจากนไมมการควบคมตวเดกแยกออกจากกนโดยใชเกณฑอาย หรอความรนแรงของคด

• ขาดสถานทและอปกรณ การใหบรการและกจกรรมในศนยฝกอบรมเดกและเยาวชนทตอบสนองความจ าเปนของเดกและเยาวชนทกระท าผดโดยเฉพาะในการชวยสงเสรมพฒนาการและชวยใหพวกเขาเรยนรและสามารถกลบสสงคมไดอยางมประสทธภาพ

• ขาดการตดตามและชวยเหลอเดกและครอบครวอยางเปนระบบภายหลงจากทเดกถกปลอยตว ซงเปนสงทส าคญอยางยงในการชวยใหเดกและเยาวชนการกลบคนสสงคมอยางมคณภาพ ดวยเหตนเยาวชนทกระท าผดหลายคนจงกระท าผดซ าอก

• สงคมมทศนคตในทางลบตอเดกและเยาวชนทกระท าผด อนเปนสาเหตท าใหคนสวนใหญเหนชอบกบการใชมาตรการลงโทษทรนแรงตอเดกและเยาวชนกลมน ซงถอเปนมาตรการทไมมประสทธภาพในการลดการกระท าผดของเดกและเยาวชน

• ทศนคตเชงลบและการขาดความเขาใจของสงคมยงท าใหเดกและเยาวชนทกระท าผดขาดโอกาสกลบตวเปนคนทมคณภาพของสงคมหลงถกปลอยตว เชนการสมครงาน หรอการศกษาตอ โดยมกถกตราหนาจากสงคมวาเปนคน “ไมด” 1.2 สถานการณเดกกระท าผดในจงหวดพษณโลก

จากขอมลดงกลาวขางตนเปนขอมลทแสดงภาพรวมของประเทศไทยแตหากมองรายจงหวดตามขอก าหนดของการวจยทก าหนดใหจงหวดพษณโลกเปนพนทศกษาผวจยจงไดคนหาขอมลสถตของเดกทกระท าความผดในสถานพนจโดยเปนขอมลยอนหลงตงแตป พ.ศ.2548 -พ.ศ.2551 พบวาในแตละปมคดไมนอยกวาปละ 400คดโดยในปพ.ศ.2548มจ านวน 718คด พ.ศ.2549มจ านวน 786คด พ.ศ. 2550มจ านวน 891คด พ.ศ.2551มจ านวน 583คด พ.ศ.2552มจ านวน 472คด พ.ศ.2553 มจ านวน 490คด และในปพ.ศ. 2554มจ านวน451 คด จากสถตขางตน

อยางไรกตามเพอใหเดกเหลานมคณภาพชวตทดหลงออกจากสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนในสามารถเลอกเสนทางการด าเนนชวตใหดขนทางคณะวจยจงสนใจศกษาระบบการดแลเดกในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน สวสดการพนฐานตามกฎหมายก าหนดและสวสดการเพ มเตมเพอสงเสรม ชวยเหลอใหเดกกลมนใหสามารถมคณภาพชวต ทงดานการศกษา อาชพ ตอไปอยางมนคง


2.1 กฎหมายทใชดแลเดกกระท าผดในสถานพนจ พ.ร.บ.คมครองเดก 2546 ไดนยามวา “เดก” หมายถง ผทมอายต ากวา 18 ปบรบรณ ทงนไมรวมผ

บรรลนตภาวะโดยการสมรส ดงนนค าวา “เดกทกระท าผดกฎหมาย” หมายถงบคคลทอายต ากวา 18 ปทเขาสกระบวนการยตธรรมเพราะถกกลาวหาวากระท าความผดทางอาญา เดกทกระท าผดเปนกลมเดกทมความเปราะบางทสดกลมหนง ปญหาทางพฤตกรรมของเดกเหลานสวนใหญมพนฐานมาจากปญหาทางจตใจหรอปญหาเชงเศรษฐกจสงคม และหลายคนเคยตกเปนเหยอของการกระท ามชอบ ความรนแรง การถกทอดทงและการถกเลอกปฏบตมากอน

อนสญญาวาดวยสทธเดกไดบญญตไววา ไมมเดกคนใดควรถกจ ากดเสรภาพโดยมชอบดวยกฎหมายหรอโดยพลการ ทงนการจบกม การคมขงและการจ าคกเดกนนควรเปนทางเลอกสดทายทจะน ามาใชและควรใชโดยใหมระยะเวลาทสนทสด เพราะวธดงกลาวสงผลกระทบทรายแรงตอพฒนาการของเดก ดวยเหตนรฐบาลจงมหนาททจะก าหนดนโยบายยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชนทมงเนนการปองกนการกระท าผดกฎหมายและแกไขสาเหตรากฐานมากกวามงเนนทจะลงโทษเดก และก าหนดใหมการใชทางเลอกอนส าหรบเดกและเยาวชนทกระท าผดนอกเหนอจากการการเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญา ทางเลอกเหลาน ไดแก การเบยงเบนคด (การเบยงเบนเดกออกจากกระบวนการยตธรรมทางอาญาไปสการแกไขพฤตกรรมผานกระบวนการทางชมชน) กระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนท (สงเสรมการประนประนอม การชดใชความเสยหายและความรบผดชอบผานการมสวนรวมของตวเดกเอง ของสมาชกครอบครว ผเสยหายและชมชน) หรอทางเลอกอนๆ แทนการจ าคก เชน การใหค าปรกษา การท าทณฑบนและการท างานใหชมชน)

ส าหรบกระบวนการยตธรรมและขอกฎหมายของประเทศไทยทเกยวของกบเดกและเยาวชนในปจจบนนนคอ พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครวพ.ศ. 2553 (มผลบงคบใชในวนท 22 พฤษภาคม 2554) เพอเปนการคมครองสทธสวสดภาพ และวธปฏบตตอเดก เยาวชน สตร รวมทงกระบวนการพจารณาคดของศาลเยาวชนและครอบครวใหเปนไปตามรฐธรรมนญและอนสญญาวาดวยสทธเดก

พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครวพ.ศ. 2553 จากงานวจยทตองการศกษากฎหมายในการคมครองดแลใหสวสดการของเดกทกระท าผดใน

สถานพนจคณะวจยจงไดทบทวนวรรณกรรมในขอกฎหมายตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครวพ.ศ. 2553 โดยตามพระราชบญญตไดใหการคมครองและสวสดการส าหรบเดกและเยาวชนทกระท าผดมรายละเอยดดงตอไปน

สทธของผตองหาตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

จากการทบทวนสทธประโยชนของเดกและเยาวชนทกระท าความผดในสถานพนจเกยวของกบคดอาญาส าหรบการสบสวนและเยาวชนกลมนจะไดรบการคมครองเปนขนตอนดงตอไปน

กระบวนการคมครองเดกตาม พ.ร.บ. ศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครวพ.ศ. 2553 เรมตงแตเมอแรกพบเดกกระท าผด ดงมมาตราทเกยวของ ดงน

มาตรา 66 หามมใหจบกมเดกซงตองหาวากระท าความผด เวนแตเดกนนไดกระท าความผดซงหนา หรอมหมายจบหรอค าสงของศาล ในมาตรา 67ยงใหรบสทธในการคมครองโดยการออกหมายจบเดกและ

2.ระบบ กลไก และกฎหมายทใชดแลเดกกระท าผดในสถานพนจ


เยาวชนทกระท าความผดจะตองค านงถง ในเรองอาย เพศ และอนาคตของเดก มาตรา 68 ยงไมใหกกขง คมขง ควบคมใชมาตรการอนใดอนมลกษณะเปนการจ ากดสทธเสรภาพของเดกหรอเยาวชนซงตองหาวากระท าความผดหรอเปนจ าเลย เวนแตมหมายหรอค าสงของศาล และ

มาตรา 69 ขณะการจบคลมเดกตองมการแจงแกเดกกอนวาตองถกจบ ถาขณะจบกมมบดา มารดา ผปกครอง บคคลหรอผแทนองคการซงเดกหรอเยาวชนอาศยอยดวย อยดวยในขณะนน ใหเจาพนกงานผจบแจงเหตแหงการจบใหบคคลดงกลาวทราบดวย และตามมาตรา 73 ยงก าหนดใหถาเดกหรอเยาวชนยงไมมทปรกษากฎหมายใหศาลแตงตงให และเพอเปนการคมครองสทธเดกหรอเยาวชน

ตามมาตรา 75 ในการสอบสวนใหกระท าในสถานททเหมาะสมถาเดกหรอเยาวชนไมสามารถสอสารหรอไมเขาใจภาษาไทยใหจดหาลามในการแจงขอกลาวหาและสอบปากค าเดกหรอเยาวชนซงตองหาวากระท าความผดจะตองมทปรกษากฎหมายของเดกหรอเยาวชนรวมอยดวยทกครง พรอมทงแจงดวยวาเดกหรอเยาวชนมสทธทจะไมใหการหรอใหการกได

หากมหมายจบใหแสดงตอผถกจบ แลวน าตวผถกจบไปยงทท าการของพนกงานสอบสวนแหงทองททถกจบทนท เพอใหพนกงานสอบสวนของทองทดงกลาวสงตวผถกจบไปยงทท าการของพนกงานสอบสวนผรบผดชอบโดยเรว สทธประโยชนในการพบและปรกษาผซงจะเปนทนายความเปนการเฉพาะตวกอนการเขาสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน

ตามมาตรา 82 ในกรณทเดกหรอเยาวชนอยในความควบคมของสถานพนจ ใหเดกหรอเยาวชนไดรบการปฏบต ดงตอไปน

(ก) ท าความสะอาดรางกายและเปลยนเครองแตงกาย (ข) ใหแพทยตรวจสภาพรางกายและสภาพจตใจในเบองตน และถาเหนสมควรใหจตแพทย

ตรวจสภาพจตดวย (ค) ถาปรากฏวาเดกหรอเยาวชนเจบปวย ซงควรจะไดรบการรกษาพยาบาลกอนด าเนนคด ให

มอ านาจสงใหไดรบการรกษาพยาบาลในสถานพนจหรอสถานพยาบาลอนตามทเหนสมควร ในกรณเชนวานใหแจงไปยงพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการทเกยวของดวย

ตามมาตรา 84 เพอเปนการคมครองสทธเดกหรอเยาวชน หามมใหเปดเผยหรอน าประวตการกระท าความผดอาญาของเดกหรอเยาวชนไปพจารณาใหเปนผลรายหรอเปนการเลอกปฏบตอนไมเปนธรรมแกเดกหรอเยาวชนนนไมวาในทางใด ๆ เวนแตเปนการใชประกอบดลพนจของศาลเพอก าหนดวธการส าหรบเดกและเยาวชน

เดกหรอเยาวชนซงตองหาวากระท าความผดหรอเปนจ าเลยทอยในระหวางการควบคมดแลของบคคลหรอองคการใด ๆ จะตองไดรบการฟนฟทงรางกายและจตใจ และสงเสรมใหมโอกาสกลบคนสสงคม รวมทงไดรบการปฏบตดวยมนษยธรรมและเคารพในศกดศรความเปนมนษยระหวางทเดกอยในสถานพนจ

จากการทบทวนวรรณกรรมในเรองสวสดการพนฐานระหวางทเดกอยในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนตองท าหนาทตามกฎหมายบญญตไว โดยถอเปนสวสดการตอเดกดงตอไปน


การจดใหมการเรยนปฏบตงานตามความเหมาะสม ตามมาตรามาตรา 41 ในระหวางทเดกหรอเยาวชนอยในความควบคมของสถานพนจ ใหผอ านวยการสถานพนจมอ านาจหนาท ตามขอ (1) จดใหเดกหรอเยาวชน ไดศกษาเลาเรยนวชาสามญ ฝกอาชพหรอวชาชพ รบบรการดานสวสดการสงคม รบการอบรม หรอปฏบตการงานอนใดใหเหมาะสมกบสภาพรางกาย สภาพจตและสภาพแวดลอมทางสงคมของบคคลดงกลาว ทงน โดยค านงถงคณธรรมและจรยธรรมเปนหลกและตามขอ (5) อนญาตใหเดกหรอเยาวชนออกนอกสถานพนจเปนครงคราวตามระเบยบทอธบดก าหนด

นอกจากนนเดกและเยาวชนจะไดรบความปลอดภยโดยตามมาตรา 44 สถานพนจตองจดใหมการแยกเดกหรอเยาวชนซงอยในความควบคมดงตอไปน

(1) แยกเดกหรอเยาวชนหญงและชายใหมทอยตางหากจากกน (2) แยกเดกหรอเยาวชนตามอาย พฤตการณ และความรายแรงของการกระท าความผด (3) แยกเดกหรอเยาวชนซงมลกษณะทอาจเปนภยตอเดกหรอเยาวชนอนไวตางหากการแยก

เดกหรอเยาวชนในสถานทอนนอกจากทจดตงขนตามพระราชบญญตนใหเปนไปตามระเบยบทอธบดก าหนด

การไดรบสทธในการเขารบการอบรม

ตามเจตนาของสถานพนจทตองการใหเดกและเยาวชนทกระท าความผดมพฤตกรรมทดขนตามกฎหมายพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครวพ.ศ. 2553จงก าหนดใหเดกไดรบการอบรมโดยบญญตกฎหมายใน“มาตรา 57 วาการฝกอบรมเดกหรอเยาวชนทศาลมค า พพากษาหรอค า สงใหเขารบการฝกอบรม ใหกระท าโดยสถานททก าหนดไวใน หรอสถานทอนทจดตงขนตามกฎหมาย และศาลเหนสมควรและการจดใหเดกหรอเยาวชนเขารบการฝกอบรมหลกสตรใด ตองจดใหเหมาะสมกบอาย สภาพรางกาย สภาพจต วฒภาวะ และประโยชนทเดกหรอเยาวชนจะไดรบในอนาคต โดยค านงถงความประสงคของเดกหรอเยาวชนประกอบดวย”

ตามมาตรา 58 เมอศาลมค าพพากษาหรอค าสงในคดอาญาใหเดกหรอเยาวชนเขารบการฝกอบรมในศนยฝกและอบรม ใหศาลแจงไปยงผอ านวยการสถานพนจซงมหนาทร บผดชอบสงเดกหรอเยาวชนไปยงศนยฝกและอบรมตามทศาลก าหนดในค าพพากษาหรอค าสง

นอกจากนนเดกในสถานพนจเมอปฏบตตามกฎระเบยบ ไมท าผดกฎของสถานพนจและมความประพฤตดขนยงมสทธในการไปเยยมบาน ลดวนฝกอบรม พกการฝกอบรม หรอเลอนชนไดซงกฎหมายไดก าหนดตามมาตรา 59 วาเดกหรอเยาวชนทเขารบการฝกอบรมตองปฏบตตามระเบยบและขอบงคบของสถานททเขารบการฝกอบรม หากผลการฝกอบรมกาวหนาเปนทประจกษ หรอไดท าความชอบเปนพเศษ ใหคณะกรรมการสหวชาชพเสนอแนะตอผอ านวยการศนยฝกและอบรม สถานศกษาสถานฝกและอบรม หรอสถานแนะน าทางจตพจารณาใหเดกหรอเยาวชนไดรบประโยชนอยางหนงอยางใดดงตอไปน

(1) เลอนชน (2) ลาเยยมบาน (3) ลดวนฝกอบรม (4) พกการฝกอบรม


การเลอนชน การลาเยยมบาน การลดวนฝกอบรม และการพกการฝกอบรมใหเปนไปตามระเบยบทอธบดก าหนด แตการลดวนฝกอบรมและการพกการฝกอบรมจะพงกระท าไดตอเมอเดกหรอเยาวชนไดรบการฝกอบรมมาแลวไมนอยกวากงหนงของระยะเวลาการฝกอบรมตามค าพพากษาหรอค าสงของศาล แลวรายงานใหศาลทราบภายในสบหาวน ทงน ศาลอาจมค าสงเปนอยางอนไดหากมเหตอนสมควร

สวสดการทเดกทมความประสงคเรยนหรออบรมตอตามมาตรา 62 ทบญญต “เมอเดกหรอเยาวชนทศาลมค าพพากษาหรอมค าสงใหเขารบการฝกอบรมในศนยฝกและอบรม สถานศกษา สถานฝกและอบรม หรอสถานแนะน าทางจตในกรณเดกหรอเยาวชนทพนการฝกอบรมแลวประสงคเขารบการศกษา ฝกอาชพหรอวชาชพตอใหจบหลกสตร ใหผอ านวยการศนยฝกและอบรม สถานศกษา หรอสถานฝกและอบรม มอ านาจใหการสงเคราะหเดกหรอเยาวชนโดยจดใหอยในศนยฝกและอบรม หรอสถานทรบการฝกและอบรมหรอใหเขารบการศกษาหรอฝกอาชพหรอวชาชพแบบเชามาเยนกลบ”

การสอบสวนคดอาญา

ส าหรบเรองการสอบสวนคดมาตรา 66 ตามกฎหมายระบวาหามมใหจบกมเดกซงตองหาวากระท าความผด เวนแตเดกนนไดกระท าความผดซงหนา หรอมหมายจบหรอค าสงของศาล

มาตรา 67 การพจารณาออกหมายจบเดกหรอเยาวชนซงตองหาวากระท าความผดนอกจากตองอยภายใตบงคบมาตรา 66 แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาแลวใหศาลค านงถงการคมครองสทธเดกหรอเยาวชนเปนส าคญโดยเฉพาะในเรองอายเพศและอนาคตของเดกหรอเยาวชนทพงไดรบการพฒนาและปกปองคมครองหากการออกหมายจบจะมผลกระทบกระเทอนตอจตใจของเดกหรอเยาวชนอยางรนแรงโดยไมจ าเปนใหพยายามเลยงการออกหมายจบโดยใชวธตดตามตวเดกหรอเยาวชนนนดวยวธอนกอน

มาตรา 68 เพอเปนการคมครองสทธเดกหรอเยาวชน หามมใหควบคม คมขง กกขงคมความประพฤต หรอใชมาตรการอนใดอนมลกษณะเปนการจ ากดสทธเสรภาพของเดกหรอเยาวชนซงตองหาวากระท าความผดหรอเปนจ าเลย เวนแตมหมายหรอค าสงของศาล หรอเปนกรณการคมตวเทาทจ าเปนเพอด าเนนการตามมาตรา 69 มาตรา 70 หรอมาตรา 72

มาตรา 69 ในการจบกมเดกหรอเยาวชนซงตองหาวากระท าความผด ใหเจาพนกงานผจบแจงแกเดกหรอเยาวชนนนวาเขาตองถกจบ และแจงขอกลาวหารวมทงสทธตามกฎหมายใหทราบหากมหมายจบใหแสดงตอผถกจบ แลวน าตวผถกจบไปยงทท าการของพนกงานสอบสวนแหงทองททถกจบทนท เพอใหพนกงานสอบสวนของทองทดงกลาวสงตวผถกจบไปยงทท าการของพนกงานสอบสวนผรบผดชอบโดยเรวถาขณะจบกมมบดา มารดา ผปกครอง บคคลหรอผแทนองคการซงเดกหรอเยาวชนอาศยอยดวย อยดวยในขณะนน ใหเจาพนกงานผจบแจงเหตแหงการจบใหบคคลดงกลาวทราบ และในกรณความผดอาญาซงมอตราโทษอยางสงตามทกฎหมายก าหนดไวใหจ าคกไมเกนหาป เจาพนกงานผจบจะสงใหบคคลดงกลาวเปนผน าตวเดกหรอเยาวชนนนไปยงทท าการของพนกงานสอบสวนตามวรรคหนงกได แตถาในขณะนนไมมบคคลดงกลาวอยกบผถกจบ ใหเจาพนกงานผจบแจงใหบคคลดงกลาวคนใดคนหนงทราบถงการจบกมในโอกาสแรกเทาทสามารถกระท าได และหากผถกจบประสงคจะตดตอสอสารหรอปรกษาหารอกบบคคลเหลานน ซงไมเปนอปสรรคตอการจบกมและอยในวสยทจะด าเนนการได ใหเจาพนกงานผจบด าเนนการใหตามควรแกกรณโดยไมชกชา


ในการจบกมและควบคมเดกหรอเยาวชนตองกระท าโดยละมนละมอม โดยค านงถงศกดศรความเปนมนษยและไมเปนการประจานเดกหรอเยาวชน และหามมใหใชวธการควบคมเกนกวาทจ าเปนเพอปองกนการหลบหนหรอเพอความปลอดภยของเดกหรอเยาวชนผถกจบหรอบคคลอน รวมทงมใหใชเครองพนธนาการแกเดกไมวากรณใด ๆ เวนแตมความจ าเปนอยางยงอนมอาจหลกเลยงไดเพอปองกนการหลบหนหรอเพอความปลอดภยของเดกผถกจบหรอบคคลอนการสอบถามเบองตนตามวรรคหนง ให กระท าในสถานททเหมาะสม โดยไมเลอกปฏบตและไมปะปนกบผตองหาอนหรอมบคคลอนทไมเกยวของอยในสถานทนนอนมลกษณะเปนการประจานเดกหรอเยาวชน ทงน โดยค านงถงอาย เพศ สภาวะของเดกหรอเยาวชนเปนส าคญ และตองใชภาษาหรอถอยค าทท าใหเดกหรอเยาวชนสามารถเขาใจไดโดยงาย

มาตรา 73 เมอเดกหรอเยาวชนมาอยตอหนาศาล ใหศาลตรวจสอบวาเปนเดกหรอเยาวชนซงตองหาวากระท าความผดหรอไม การจบและการปฏบตตอเดกหรอเยาวชนเปนไปโดยชอบดวยกฎหมายหรอไม หากการจบเปนไปโดยมชอบดวยกฎหมาย กใหปลอยตวเดกหรอเยาวชนไป ถาเดกหรอเยาวชนยงไมมทปรกษากฎหมาย ใหศาลแตงตงให และเพอเปนการคมครองสทธเดกหรอเยาวชนศาลอาจมค าสงใหมอบตวเดกหรอเยาวชนใหแกบดา มารดา ผปกครอง บคคลหรอองคการซงเดกหรอเยาวชนอาศยอยดวย

มาตรา 75 ในการสอบสวน ใหกระท าในสถานททเหมาะสมโดยไมเลอกปฏบตและไมปะปนกบผตองหาอนหรอมบคคลอนทไมเกยวของอยในสถานทนนอนมลกษณะเปนการประจานเดกหรอเยาวชน ทงน โดยค านงถงอาย เพศ สภาวะของเดกหรอเยาวชนเปนส าคญและตองใชภาษาและถอยค าทท าใหเ ดกหรอเยาวชนสามารถเขาใจไดงาย โดยค านงถงศกดศรความเปนมนษยหรอเยาวชนไมสามารถสอสารหรอไมเขาใจภาษาไทยใหจดหาลามให

มาตรา 76 เพอเปนการคมครองสทธเดกหรอเยาวชนซงตองหาวากระท าความผด หามมใหเจาพนกงานผจบกมเดกหรอเยาวชน หรอพนกงานสอบสวนจดใหมหรออนญาตใหมหรอใหมการถายภาพหรอบนทกภาพเดกหรอเยาวชนซงตองหาวากระท าความผด เวนแตเพอประโยชนในการสอบสวน

ในกรณทเดกหรอเยาวชนอยในความควบคมของสถานพนจ ใหเดกหรอเยาวชนไดรบการปฏบตดงตอไปน

(ก) ท าความสะอาดรางกายและเปลยนเครองแตงกาย

(ข) ใหแพทยตรวจสภาพรางกายและสภาพจตใจในเบองตน และถาเหนสมควรใหจตแพทยตรวจสภาพจตดวย

(ค) ถาปรากฏวาเดกหรอเยาวชนเจบปวย ซงควรจะไดรบการรกษาพยาบาลกอนด าเนนคด ใหมอ านาจสงใหไดรบการรกษาพยาบาลในสถานพนจหรอสถานพยาบาลอนตามทเหนสมควร ในกรณเชนวานใหแจงไปยงพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการทเกยวของดวย

เปนมนษย หากมการแสวงหาประโยชน การกระท าอนมชอบ การทรมาน การลงโทษ การปฏบตทโหดรายไรมนษยธรรมหรอต าชารปแบบอน หรอกระท าการใด ๆ

กฎกระทรวงก าหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทพนกงานสอบสวนตองปฏบตในการจดหาทนายความใหกบผตองหาซงมอายไมเกนสบแปดปในชนสอบสวนพ.ศ. 2544


ขอ 1 ในคดทผตองหามอายไมเกนสบแปดปในวนทพนกงานสอบสวนแจงขอหากอนเรมถามค าใหการใหพนกงานสอบสวนถามผตองหาวามทนายความหรอไม ถาไมม ใหพนกงานสอบสวนจดหาทนายความให โดยแจงไปยงนายกสภาทนายความส าหรบในกรงเทพมหานครหรอประธานทนายความจงหวดส าหรบในจงหวดอน เพอจดทนายความใหผตองหาโดยเรว

การแจงตามวรรคหนง ใหท าเปนหนงสอ ก าหนดวน เวลา สถานททจะถามค าใหการผตองหา เวนแตในกรณเรงดวนจะแจงทางโทรศพทหรอเครองมอสอสารอนกได ในการนใหพนกงานสอบสวนบนทกการแจงไวและมหนงสอแจงการบนทกนนตอนายกสภาทนายความหรอประธานทนายความจงหวด แลวแตกรณ

ระเบยบกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนวาดวยหลกสตรการฝกอบรมเดกและเยาวชนพ.ศ. 2554

ส าหรบเดกและเยาวชนทกระท าความผดทอยในสถานพนจและคมครองเดกและ เยาวชนการฝกอบรมเดกหรอเยาวชนตองจดใหเหมาะสมกบอาย สภาพรางกาย สภาพจต วฒภาวะและประโยชนทเดกหรอเยาวชนจะไดรบในอนาคต โดยพจารณาจากรายงานขอเทจจรงเกยวกบเดกหรอเยาวชน และค านงถงความประสงคของเดกหรอเยาวชน ตามปจจยดงตอไปน

(1) ผลการจ าแนกตามสภาพปญหาและความจ าเปนของเดกหรอเยาวชน (2) ความพรอมและศกยภาพของเดกหรอเยาวชน (3) พนฐานความรดานวชาสามญ (4) พนฐานความรหรอทกษะทางวชาชพ

ขอ 5 หลกสตรการฝกอบรม ประกอบดวย หลกสตรดานการบ าบดฟนฟพฤตกรรมและอารมณเดกและเยาวชน หลกสตรดานการจดการศกษาส าหรบเดกและเยาวชน

(1) หลกสตรดานการบ าบดฟนฟ พฤตกรรมและอารมณเดกและเยาวชน มดงตอไปน

(ก) การบ าบดฟนฟพนฐาน เปนชดกจกรรมส าหรบเดกและเยาวชนทกราย เพอลดความวตกกงวล ใหสามารถปรบตวไดอยางเหมาะสมและมความพรอมในการฝกอบรม

(ข) การบ าบดฟนฟเฉพาะดาน เปนชดกจกรรมส าหรบบ าบดฟนฟตามสภาพปญหาและความจ าเปนของเดกหรอเยาวชนแตละราย

(ค) การบ าบดฟนฟพเศษ เพอบ าบดฟนฟตามความจ าเปนของเดกหรอเยาวชนทมลกษณะพเศษเปนการเฉพาะราย

(2) หลกสตรดานการจดการศกษาส าหรบเดกและเยาวชน มดงตอไปน

(ก) การจดการศกษาวชาสามญ (ข) การจดการศกษาวชาชพ

ทงน เดกและเยาวชนตองไดรบกจกรรมนอกหลกสตรซงเปนกจกรรมทางเลอกตามความสนใจและเหมาะสมกบพฒนาการตามวยของเดกและเยาวชน ดงตอไปน


(ก) กจกรรมสงเสรมสขภาพ (ข) กจกรรมทกษะชวต (ค) กจกรรมศนยเพอนใจวยรน (ง) กจกรรมลกเสอ เนตรนาร (จ) กจกรรมสงเสรมคณธรรม จรยธรรม

ขอ 6 เดกหรอเยาวชนทเขารบการฝกอบรมตองมแผนการฝกอบรมเฉพาะราย โดยทกรายจะไดรบการบ าบดฟนฟพนฐาน และไดรบการบ าบดฟนฟเฉพาะดาน การจดการศกษาสายสามญหรอวชาชพ กจกรรมนอกหลกสตร หรอการบ าบดฟนฟพเศษหากม ทงนใหจดตามความเหมาะสม

การประเมนผลใหด าเนนการตามเกณฑการประเมนทก าหนดไวในแตละกจกรรมของหลกสตรเดกหรอเยาวชนทผานการประเมนตามแผนการฝกอบรมเฉพาะราย ถอวาผานหลกสตรการฝกอบรมตามระเบยบน

ระเบยบกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนวาดวยการอนญาตใหเดกหรอเยาวชนออกไปศกษาในสถานศกษาประเภทไปมานอกสถานพนจพ.ศ. 2554

ผอ านวยการจะอนญาตใหเดกหรอเยาวชนทศาลมค าพพากษาหรอค าสงเดดขาดใหสงตวเดกหรอเยาวชนไปอยในควบคมดแลของสถานพนจ ออกไปศกษาในสถานศกษาประเภทไปมานอกสถานพนจได โดยมหลกเกณฑ ดงน

(1) เดกหรอเยาวชนอยในระหวางรบการศกษาอยกอนถกจบกม และยงคงศกษาตอเนองตลอดมา โดยภายหลงด าเนนคดไมปรากฏความประพฤตเสยหาย และผลการเรยนอยในระดบพอใชขนไป หรอ

(2) เดกหรอเยาวชนอยในสถานพนจมาแลวเปนเวลาไมนอยกวาสามเดอนและมความประพฤตดเดกหรอเยาวชนตาม (1) และ (2) ตองมความตงใจทจะศกษาเลาเรยน และประสงคเขารบการศกษาตอยงสถานศกษาอนนอกสถานพนจโดยมแผนการศกษาทชดเจน และบดา มารดาผปกครอง บคคลหรอผแทนองคการซงเดกหรอเยาวชนอาศยอย หรอองคกรภาครฐ หรอภาคเอกชนพรอมใหการสนบสนนและเอาใจใสตอเดกหรอเยาวชนระหวางออกไปศกษา

ขอ 5 ใหผอ านวยการแตงตงคณะกรรมการ ประกอบดวย หวหนาสถานแรกรบเดกและเยาวชนเปนประธานกรรมการ นกวชาชพอยางนอยสคนเปนกรรมการ และครทปรกษาเปนกรรมการและเลขานการ ท าหนาทเสนอความเหนตอผอ านวยการเพอพจารณาอนญาต

ระเบยบกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนวาดวยการด าเนนงานสถานแรกรบ และศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน พ.ศ. 2549

เดกและเยาวชนซงอยในสถานทควบคมตองจดแยกหญงและชายใหมทอยตางหากจากกน หามมใหชายเขาไปในสถานทควบคมเดกหรอเยาวชนหญงในเวลากลางคน เวนแตกรณมภารกจหรอเหตจ าเปนอนมอาจกาวลวง แตตองออกไปทนททเสรจสนภารกจหรอหมดความจ าเปน


ใหสถานทควบคมจดใหเดกหรอเยาวชนขนหอนอนเวลา 17.30 นาฬกา และลงจากหอนอนเวลา 06.00 นาฬกา

การขนหอนอนหรอลงจากหอนอน อาจเปลยนแปลงใหเรวขนหรอชาลงไดตามความเหมาะสม ตามสภาพภมอากาศหรอฤดกาลหรอเหตผลความจ าเปนอน แตหากจะใหขนหอนอนกอน 17.30 นาฬกา จะตองจดใหมกจกรรมเพอการบ าบดแกเดกและเยาวชนกอนถงเวลาอนควรแกการพกผอนตามอธยาศย

ผอ านวยการสถานพนจ และผอ านวยการศนยฝกและอบรมตองจดใหมเวรยามรกษาการณ เพอดแลเดกและเยาวชนตลอดเวลาทอยในสถานทควบคม

ระยะเวลาในการอยเวรยามรกษาการณนนใหผอ านวยการสถานพนจและผอ านวยการศนยฝกและอบรมประกาศก าหนดตามความเหมาะสมระหวางแปดชวโมงถงสบสองชวโมง และใหก าหนดเวลาผลดเปลยน ตลอดจนวธการสงมอบเวรยามรกษาการณใหชดเจน

ขอ 18 เจาหนาทผรบตวเดกหรอเยาวชน ตองสอบถามเดกหรอเยาวชนในเรองอาการเจบปวย หรอความผดปกตของสภาพรางกาย และจดท าบนทกในเบองตนเพอใหผเกยวของทราบ หากพบวามอาการเจบปวย ซงจะตองไดรบการรกษาโดยเรว ตองรบแจงผบงคบบญชา เพอจดการใหเดกหรอเยาวชนไดรบการรกษา อยางทนทวงท

หากเดกหรอเยาวชนเจบปวยเคยรบการรกษาและจะตองไดรบการดแลรกษาตอเนองใหน ายามอบแกแพทย หรอบคลากรทางการแพทยเพอใหการรกษา

ขอ 19 เดกหรอเยาวชนทเจบปวยซงตองไดรบการดแลเปนพเศษ ถาเปนอาการเจบปวยทงายตอการ ตดเชอ หรอเปนโรคทอาจตดตอได ตองจดแยกใหอยตางหาก และมผดแลอยางใกลชด

หากเดกหรอเยาวชนเจบปวย มอาการหนก หรอควรอยในความดแลอยางใกลชดของแพทย ใหสงเดกหรอเยาวชนนนไปรบการรกษาพยาบาลในสถานพยาบาล แลวแจงใหบดามารดา ผปกครอง หรอบคคลทเดกหรอเยาวชนอาศยอยทราบ

ขอ 20 ใหจดเสอผา เครองนงหมและเครองใชสวนตวทสะอาด พอเหมาะและมจ านวนเพยงพอใหแกเดกหรอเยาวชน และจดใหเดกหรอเยาวชนไดอาบน าช าระรางกายเปลยนเครองแตงกายเมอมาถงสถานแรกรบเสอผาทจดใหตองเหมาะสมกบสภาพอากาศและโอกาส รวมทงตองจดใหมการซกใหสะอาดอยเสมอ

ขอ 21 จดใหมน าสะอาดส าหรบดมและใชอยางเพยงพอ และจดอาหารทมคณคาตามหลกโภชนาการ มปรมาณเพยงพอ วนละสามมอ แกเดกและเยาวชนในสถานแรกรบ

ขอ 22 ใหมการตรวจตราทพกอาศยใหอยในสภาพสะอาด ปลอดภย และถกสขลกษณะต าแหนงของอาคารหรอสถานททเดกหรอเยาวชนอาจหลบหนได ตองตรวจตราใหมสภาพความมนคง แขงแรงอยเสมอ

ขอ 23 จดเตรยม กระดาษ ซองจดหมาย และแสตมป เพอใหเดกหรอเยาวชนใชเขยนจดหมาย ตดตอสอสารกบครอบครว ในกรณจ าเปน หรอรบดวน อาจจดใหมการตดตอสอสารกนทางโทรศพทได


จดใหมกลองรบฟงความคดเหน และอปกรณส าหรบเดกหรอเยาวชนเขยนแสดงความคดเหน โดยใหผอ านวยการสถานพนจเปนผมอ านาจเปดกลองรบฟงความคดเหนของเดกหรอเยาวชนแตผเดยว

ขอ 24 เฉพาะบคคลตอไปนมสทธเขาเยยมเดกหรอเยาวชนได

(1) บดา มารดา ผปกครอง ผอปการะ และสมาชกในครอบครวของเดกหรอเยาวชน (2) คร อาจารย หรอนายจาง (3) บคคลทไดรบอนญาตจากผอ านวยการสถานพนจ

ผประสงคจะเยยมใหเขาเยยมไดตามวน เวลา และในระยะเวลาทผอ านวยการสถานพนจก าหนด ตามความเหมาะสม เวนแตกรณจ าเปนผอ านวยการสถานพนจอาจอนญาตใหเขาเยยมเปนกรณพเศษไดใหผอ านวยการสถานพนจก าหนดระยะเวลาในการเยยมใหเหมาะสมเพอใหผ ขอเยยม ไดรบสทธ อยางทวถง

ขอ 25 เดกหรอเยาวชนทอยในสถานแรกรบมาครบสามเดอนแลว หากในเดอนนนเดกหรอเยาวชน มไดกระท าการอนละเมดกฎหมาย ประพฤตชว หรอกระท าผดวนย ถงขนถกลงทณฑสถานหนงสถานใด ใหมสทธขอลาเยยมบานไดการอนญาตใหเดกหรอเยาวชนลาเยยมบาน ใหผอ านวยการสถานพนจอนญาตไดตามความเหมาะสม หากจะอนญาตใหลาเยยมบานเกนหาวนตองมเหตผลความจ าเปนประกอบหรอเพอเปนรางวลแกเดกหรอเยาวชนทมความประพฤตดเดกหรอเยาวชนทกระท าการอนกฎหมายบญญตเปนความผดอนมอตราโทษอยางสง ใหจ าคกเกนกวา หาปประสงคจะลาเยยมบานตองผานการประเมนของคณะกรรมการทผอ านวยการสถานพนจแตงตงและ มผลการประเมนวาเปนผสมควรไดรบความไววางใจใหลาเยยมบานได

ขอ 26 สถานแรกรบตองท าการจ าแนกประเภทเดกหรอเยาวชนทอย ในสถานแรกรบตามหลกเกณฑและวธการในคมอหรอแนวทางการจ าแนกประเภท เพอคนหาสาเหตแหงการกระท าผดและก าหนดวธการ ทเหมาะสมในการควบคมดแลเดกหรอเยาวชน

ขอ 27 สถานแรกรบตองท าการบ าบดแกไขพฤตกรรมเดกหรอเยาวชนในเบองตน ใหเรยนวชาสามญหรอวชาชพเทาทระยะเวลาอ านวย ใหมการอบรมจรยธรรม ศลธรรม และสนทนาการ ตามความเหมาะสม

หามมใหใชแรงงานเดกหรอเยาวชนประกอบกจการงานใดเพอประโยชนสวนตนของพนกงาน เจาหนาทคนหนงคนใด เวนแตกระท าเพอประโยชนแหงการอยรวมกน ประโยชนของทางราชการ หรอประโยชนของเดกหรอเยาวชนเอง

ขอ 28 พนกงานเจาหนาททกคนทมสวนเกยวของกบเดกหรอเยาวชนตองเอาใจใส ใชความระมดระวงในการสงเกตพฤตกรรมของเดกและเยาวชนทกราย หากเหนวารายใดมปญหาในการปรบตว ตองรบเขาชวยเหลอ หรอใหค าแนะน า


ขอ 38 กอนถงก าหนดปลอยตวเดกหรอเยาวชน ใหศนยฝกและอบรมเตรยมความพรอมกอนปลอยดงน

(1) จดท าใบบรสทธเพอมอบแกเดกหรอเยาวชนในวนปลอยตว

(2) จดเตรยมผลการศกษา เพอใหเดกหรอเยาวชนน าไปใชในการศกษาตอภายนอกศนยฝกและอบรม หรอใชเปนหลกฐานในการสมครงาน

(3) ตดตอบดามารดา หรอผปกครอง เพอแจงวนครบก าหนดปลอยตวใหทราบ

(4) เตรยมการสงเคราะหทจ าเปน โดยตองจดใหหรอประสานกบหนวยงานทใหการสงเคราะห เพอรบเดกหรอเยาวชนไปใหการสงเคราะหตอรวมทงตองใหค าแนะน าแกเดกหรอเยาวชนตามสมควร

ขอ 39 ศนยฝกและอบรม ตองจดใหมการตดตามผลการปฏบตตวของเดกและเยาวชน รวมทงปญหาขอขดของในการกลบไปด ารงชวตในสงคม เพอใหค าแนะน าหรอประสานกบหนวยงานทตองรบผดชอบใหการชวยเหลอตอไป

ขอ 40 ผอ านวยการศนยฝกและอบรม มอ านาจออกระเบยบหรอขอบงคบภายในทใชเฉพาะศนยฝก และอบรมแตละแหง ตามความเหมาะสม โดยไมมขดหรอแยงกบระเบยบน

ระเบยบกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนวาดวยการหามใชเครองพนธนาการแกเดกและเยาวชน ทอยในความควบคมพ.ศ. 2549

ขอ 4 หามใชเครองพนธนาการใดแกเดกและเยาวชน ระหวางทเดกและเยาวชนอยใน

สถานทควบคม

ขอ 5 หามใชเครองพนธนาการแกเดกหรอเยาวชนระหวางการถามปากค า หรอควบคมเดก

หรอเยาวชนนนไวเพอการพจารณาคด เวนแตเยาวชนหรอผทอายเกนเกณฑเยาวชนจะหลบหนหรอมพฤตการณไมนาไววางใจ ใหผอ านวยการมอ านาจสงใหใชเครองพนธนาการไดเทาทจ าเปน

ขอ 6 การควบคมเดกและเยาวชนระหวางการเดนทาง โดยใชพาหนะทไมอาจปองกนการหลบหนได หรอมเจาหนาทผควบคมไมเพยงพอใหผอ านวยการมอ านาจพจารณาอนญาตใหใชเครองพนธนาการประเภทกญแจมอไดเทาทจ าเปน

ขอ 7 การอนญาตใหใชเครองพนธนาการแกเดกและเยาวชนเมอออกนอกสถานทควบคม ใหผอ านวยการพจารณาถงความเหมาะสม ความปลอดภย และใหอนญาตไดเฉพาะเทาทจ าเปนเพอปองกนการหลบหน


ขอ 8 การใชเครองพนธนาการจะตองเลอกประเภททเหมาะสม และใชดวยความระมดระวง

โดยค านงถงจตใจของผถกพนธนาการ ศกดศรความเปนมนษย และความปลอดภยในการควบคม

2.2 กระบวนการด าเนนการกบเดกกระท าผด ในกรณทเดกและเยาวชนกระท าผด จะมขนตอนการด าเนนการดงน(ขอมลจากเวปไซด,

http://www.thaijudge.com/index.php?topic=111.0;wap2 สบคนเมอวนท 11 ส.ค.56)

1) ขนตอนชนเจาพนกงานต ารวจและพนกงานสอบสวน เมอมการจบกมเดกและเยาวชนซงกระท าความผด และเปนคดทจะตองไดรบการพจารณาพพากษาในศาลเยาวชนและครอบครว เจาพนกงานผจบกม จะตองแจงการจบกมไปยงผอ านวยการสถานพนจทเดกหรอเยาวชนนนอยในเขตอ านาจ และบดามารดา ผปกครอง หรอบคคลทเดกหรอเยาวชนอาศยอยดวยโดยไมชกชา และพนกงานสอบสวนจะตองสอบปากค าเดกหรอเยาวชนใหเสรจภายในเวลา 24 ชวโมง นบแตเวลาทเดกหรอเยาวชนนนมาถงสถานทท าการของพนกงานสอบสวน หลงจากนนพนกงานสอบสวนจะตองสงตวเดกหรอเยาวชนไปยงสถานพนจฯ ในทางปฏบตเมอมการจบกมเดกหรอเยาวชนแลว บดามารดา ผปกครอง หรอบคคล ทเดกหรอเยาวชนอาศยอยดวยจะตองไปใหถอยค าตอพนกงานสอบสวน หรอน าหลกฐานอายของเดกหรอเยาวชนไปดวย เชน สตบตร หรอส าเนาทะเบยนบาน หรอบตรประจ าตวประชาชนของเดกและเยาวชนผถกจบกม 2. ขนตอนชนสถานพนจฯ เมอสถานพนจหรอสถานแรกรบไดรบตวเดกและเยาวชนซงไมไดประกนตว จะกระท าการดงนแลว - สงตวเดกหรอเยาวชนไปรบการตรวจรางกาย - ใหพนกงานคมประพฤตสอบปากค าเดกหรอเยาวชน และผปกครอง สบเสาะและท ารายงานขอเทจจรง - พนกงานคมประพฤตสอบปากค าแลวหากเหนสมควรอาจสงเดกหรอเยาวชนไปพบจตแพทยหรอนกจตวทยากได

เมอเดกและเยาวชนถกจบกมสงสถานพนจฯ ผปกครองมหนาท ดงน 1. น าหลกฐานแสดงอายเดกหรอเยาวชน เชน ส าเนาทะเบยนบาน สตบตร (ใบเกด) บตรประชาชน (ถายเอกสารมาดวย) มาพบพนกงานคมประพฤต ทกองคมประพฤต สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน 2. หากเปนนกเรยน ใหน าหลกฐานการเปนนกเรยนมาแสดง 3. มาใหถอยค าตอพนกงานคมประพฤต 4. หากประสงคจะประกนตวใหแจงตอหนกงานคมประพฤตเจาของส านวนเพอยนค ารองขอประกนตว 5. กรณไดประกนตวไปแลว ใหน าเดกหรอเยาวชนมาพบตามก าหนดนดทกครง ระหวางทเดกหรอเยาวชนไดรบการประกนตวไป ผปกครองควรตองดแลเอาใจใสอยางใกลชด หากไมสามารถดแลได ใหผปกครองน าตวเดกหรอเยาวชนกลบมาสงสถานพนจฯ เพอปองกนไมใหเดกหรอเยาวชนกระท าผดซ าอนอาจจะมผลเสยถงคดแร กรณศาลพพากษาใหรอการลงโทษและคมความประพฤต

http://www.thaijudge.com/index.php?topic=111.0;wap2%20สบคน


ผปกครองกควรดแลเอาใจใสเชนกน และใหมารายงานตวตามก าหนดนดทกครง รวมทงปฏบตตามเงอนไขทศาลก าหนด หากผดเงอนไขคมประพฤตศาลอาจเปลยนแปลงค าพพากษาใหสงตวไปรบการฝกอบรมแทนการคมประพฤตได หากมผเรยกรองผลประโยชนเกยวกบการบรการเรองตาง ๆ จากผปกครองโปรดขอใหแจงผอ านวยการกองคมประพฤตทราบโดยเรว

2) การคมประพฤตเดกและเยาวชนเมอศาลมค าพพากษา ศาลเยาวชนและครอบครวมอ านาจพพากษาลงโทษหรอใชวธการส าหรบเดกและเยาวชน

เชนเดยวกบศาลชนตนทวไป เชน ปรบ จ าคก วากลาวตกเตอนแลวปลอยตวไปโดยมอบเดกหรอเยาวชนใหบดามารดาหรอผปกครอง หรอก าหนดเงอนไขคมประพฤตไวดวย หรอสงตวเดกและเยาวชนไปไวในสถานฝกและอบรม และมอ านาจใชวธการส าหรบเดกและเยาวชนแทนการลงโทษอาญาหรอวธการเพอความปลอดภย เชน เปลยนโทษจ าคกเปนการสงตวไปเขารบการฝกและอบรมเปนเวลาตามทศาลก าหนด แตไมเกนกวาผนนมอายครบ 24 ปบรบรณ รวมทงมอ านาจสงรอการก าหนดโทษหรอรอการลงโทษเดกหรอเยาวชน แมวาเดกหรอเยาวชนเคยถกศาลพพากษาวาไดกระท าความผดมาแลว ปจจบนศาลเยาวชนและครอบครวใชวธการคมประพฤตเดกและเยาวชนมากกวาวธอน เพราะเปนการแกไขผกระท าผดโดยวธปลอยตวไปดวยความไววางใจ วาผนนจะประพฤตตวดไดตามเงอนไขทศาลก าหนด การคมประพฤตเดกและเยาวชนเกดขนเมอศาลมค าพพากษาปลอยตวเดกหรอเยาวชน 2 กรณ คอกรณทเดกและเยาวชนมความผด หรอและกรณทเดกหรอเยาวชนไมมความผด แตเดกและเยาวชนประพฤตตวเสยหาย ผปกครองหนกใจในการควบคมดแล เพอสวสดภาพและอนาคตของเดกเยาวชน ศาลอาจจะปลอยตวโดยวางเงอนไขคมประพฤต

เงอนไขการคมประพฤตเดกและเยาวชน 1. หามมใหเดกหรอเยาวชนเขาไปสถานทหรอทองทใด ๆ อนจะจงใจใหเดกและเยาวชนประพฤตชว 2. หามมใหเดกหรอเยาวชนออกนอกสถานทอยอาศยในเวลาค าคนเวนแตมเหตจ าเปน 3. หามมใหเดกหรอเยาวชนคบหาสมาคมกบบคคลทประพฤตชว 4. หามมใหเดกหรอเยาวชนกระท าการใด ๆ อนจะจงใจใหเดกหรอเยาวชนประพฤตชว 5. ใหเดกหรอเยาวชนไปรายงานตวตอศาลหรอพนกงานคมประพฤตเปนครงคราว 6. ใหเดกหรอเยาวชนไปศกษาหรอประกอบอาชพเปนกจจะลกษณะ

ระยะเวลาทศาลก าหนดเงอนไขคมประพฤต จะตองไมเกนกวาเดกหรอเยาวชนมอายครบ 24 ปบรบรณ ถาเดกหรอเยาวชนเคยมประวตเสพยาเสพตดใหโทษ หรอศาลเหนวาควรมการปองกนในดานน ศาลอาจสงใหตรวจยาเสพตดใหโทษทกครง ทมารายงานตว บางรายศาลอาจสงใหเดกหรอเยาวชนท างานบรการสงคมเปนการชวยเหลอสงคมทดแทนทไดกระท าความผดท าใหสงคมเดอดรอน เปนการสรางจตส านกใหเดกหรอเยาวชนใหบรการกบสงคม การคมประพฤตเปนการแกไขเดกและเยาวชนเปนรายบคคล เพอใหเดกและเยาวชนไดรบโอกาสในการแกไขปรบปรงตนเองในสงคมภายนอก เปนการทดลองความมนคงทางจตใจเดกและเยาวชนทถกคมประพฤต วาจะสามารถควบคมตนเองใหอยภายใตเงอนไขทศาลก าหนด โดยมพนกงานคมประพฤตคอยดแลและสงเคราะหอยางใกลชดไดหรอไม

การฝกอบรมเดกและเยาวชน ในกรณทเดกและเยาวชนผตองหาวากระท าความผดนน หากศาลพจารณาคดแลวเหนวา เดกและเยาวชนมความประพฤตเสยหาย หรอมพฤตการณรนแรงเกนกวาทจะแกไขตนเองในสงคมเดมได และสมควรจะใหรบการบ าบดแกไขเปนกรณพเศษ ศาลอาจใชวธการส าหรบเดกและเยาวชน โดยเปลยนโทษ


จ าคกเปนการสงตวเขารบการฝกและอบรมทสถานพนจ โดยสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจะมสถานฝกและอบรมเดกและเยาวชน รองรบใหการดแลบ าบดแกไขเดกและเยาวชน

2.3 หนวยงานทเกยวของกบการด าเนนการกบเดกกระท าผดในสถานพนจ ในการด าเนนงานของหนวยงานทเกยวของกบการด าเนนงานกบเดกกระท าผดในสถานพนจนน

คณะวจยใชขอมลทไดจากการประชมภาคทท างานกบเดกทกระท าความผดในสถานพนจมาน าเสนอ เพอใหเหนความเกยวของในการด าเนนการกบเดกกระท าผด โดยมหนวยงานทเกยวของดงน

1.ส านกงานเขตพนทมธยมศกษา 2.พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 3.อยการศาลเดกและเยาวชน

4.บานพกเดกและครอบครว 5.สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน 6.การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย .

การท างานของภาคทท างานทเกยวของขางตนมการปฏบตหนาทของตนเองตามลกษณะของหนวยงานแตกตางกนออกไปโดยจะท างานโดยการประสานงานสงตวหนวยงานดงตอไปน

พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย การท างานเรมตงแตการจบคลมเดกทกระท าความผดในถาเดกมอายต ากวา1oป เจาหนาทต ารวจจะสงมาใหทางพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย หากมอายต ากวา10ป ถามการจบคลมจะม 2 กรณคอ กรณท 1 เดกทกระท าความผดซงหนา หรอมหมายจบต ารวจจะสงตวเดกไปทศาลจากนนกจะสงไปสถานพนจ กรณท2 คอเดกทถกแจงด าเนนคดเดกกลมนทางพนกงานสอบสวนจะสงตวไปทสถานพนจในกรณทเดกอายต ากวา 10 ป นกสงคมสงเคราะหกจะเขาไปคมครองเดก สวนเดกทมอายต ากวา 18 ปนกสงคมสงเคราะหจะไดพบเดกกอนแลวสอบสวนบนทกวาสภาพแวดลอมของบาน ชวตครอบครวด าเนนการไปตามพระราชบญญต.คมครองเดกและเยาวชน

อยการศาลเดกและเยาวชน การท างานของอยการศาลเดกและเยาวชนในดานแรกนนการตดสนวาเดกนนกระท าความผดหรอไมนนขนขนอยกบอยการศาลในขณะทตามกฎหมายก าหนดใหเดกทมอายไมเกน 10 ปไมตองรบโทษแตตองมการใหต ารวจน าเดกมาใหอยการอยการ หากสงยตด าเนนคดแลวจะตองน าค าสงดงกลาวไปใหทางเจาหนาทต ารวจ ทางต ารวจจะสงใหทางพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยอกครงหนง กรณสงยตคดนนจะตองไมเขาขายของกฎหมานพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธการพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ.2553 แตในการสงฟองศาลศาลไมคอยไดพบเดกเนองจากการแจงขอหาเดกกระท าความผดนนเจาหนาทต ารวจจะพบอยการแทน สวนอยการจะพบเดกและท าหนาทในการสอบสวนเดกนนจะท าไดในกรณทเดกรองขอใหสบสวน กรณดงกลาวเชน เดกพบวาตนเองถกใสราย หรอผปกครองเหนวาต ารวจไมไดสอบพยานฝายโจทย อยการมอ านาจใหต ารวจไปสอบสวนมาใหม ในปจจบนนกฎหมายใหอ านาจศาลในการสงจ าคกไดไมเกน20 ป บางคดศาลสามารถทจะสงทจะยตด าเนนคดกไดโดยไมตองมค าพพากษากไดสวนในเรองของอ านาจอยการของศาลนนมอ านาจทจะสงไมฟองกไดแตคดตองมโทษจ าคกไมเกน 5 ป คดทอยการสามารถยตแมเดกจะท าความผด กระบวนการดงกลาวเดกจะตองไมเคยกระท าผด ซงเปนหนาทของสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนทจะตองท าเรองเขาสอยการ

บานพกเดกและครอบครวบานพกเดกและครอบครวจะมสวนเกยวของกบเดกทกระท าความผดคอจะเขาไปดแล ฟนฟซงจะท างานพรอมกบครอบครวของเดกหรอเยาวชนทกระท าความผดซงในอดตจะมการน าเดกทกระท าความผดเขารบการคมครองในบานพกเดกและครอบครวแตในปจจบนส านกงานคมครองเดกมสงหนงสอถงศาลเนองจากพบวาบานพกเดกและครอบครวไมเหมาะสมส าหรบการน าเดกเขามารบการ


พกเนองจากบานพกเดกและครอบครวจะดแลเดกและเยาวชนทเปนผถกกระท าในขณะนมการเปดสถานคมครองสวสดการทจะรบเดกทกระท าความผดไวในการดแลดงตอไปน

1.สถานคมครองสวสดภาพ จงหวดขอนแกน รบผชาย 2.สถานคมครองสวสดภาพ จงหวดระยอง รบผชาย ผหญง 3.สถานสงเคราะหเดกบานธญญาพร จงหวดปทมธาน รบผหญง 4.สถานสงเคราะหเดกบานปากเกรด รบผชาย ส าหรบบานพกเดกและครอบครวจะมการคมครองโดยไมสามารถเอาตวเดกและเยาวชนไวเกน

24 ชม.ซงความเปนจรงนนไมสามารถจะใหเดกภายใน24ชวโมง การแกไขจะอนญาตใหเดกไปอยกบครอบครวไดกอนระหวางทเราก าลงจะบ าบดฟนฟกท าในเบองตนถาศาลสงฟอง สวนถาอยการสงไมฟองเราจะด าเนนการฟนฟตามปกต

สถานพนจคมครองเดกและเยาวชน กระบวนการเรมตนจะเรมตงแตต ารวจจบตวเดกมาหลงจากจบตวแลว พนกงานสอบสวนจะตองน าเดกไปสงศาลภายใน 24 ชม.ทางศาลจะท าการพจารณาวาจะใหประกนตวหรอไม หากอนญาตใหประกนตวจะสงเดกลบสวนเดกทถาใหประกนจะสงตวเดกกลบไป สวนเดกทไมประกนตวกจะถกควบคมตว แลวจะใหอ านาจในการรวบรวมพยานภายใน 30 วนหรอแล วแตคดถาในคดโทษสงจะเลอนออกไปได แตไมเกน 90 วนระหวางทมการรวบรวมหลกฐานใหอยการยนฟอง หลงจากยนฟองแลวทางเดกกจะรบสารภาพกจะตดสนในคราวตอไป ในกรณทไมรบสารภาพจะไมตดสนศาลจะปลอยใหทางตวจ าเลยพสจนความบรสทธ หลงจากพสจนความบรสทธในคดจะมาสการพพากษา การพพากษาจะมทง2 สวน สวนแรกอาจจะใหอสรภาพเชน การปลอยตว ควบคมตว สวนท2คอการตดอสรภาพเชนการสงไปอบรมคดเดก ทงนในสวนของโทษจ าคกไมเกน 5 ปนทางกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนมนโยบายคอ เดกทมโทษจ าคกไมเกน 5 ป เดกไมเคยกระท าผดไมประพฤตเสยหายมากอน ส านกในการกระท าความผด ผเสยหายยนยอม ทางเรากมกระบวนการยตธรรมทางเลอกคอจะท าการหนเหคดคอไมตองเขาสกระบวนการยตธรรมโดยการทผอ านวยการอาจจะจดประชม โดยเรยกวาการประชมหนวยครอบครว คอกจะมหนวยงานทเกยวของเขามาประชม กจะมพนกงานสอบสวน ทานอยการ ผน าชมชน ผเสยหายผปกครองเดกกหาแนวทางท าแผนแกไข กจะพจารณาท าเปนรายๆไปและในเรองกระบวนการทางเลอกสถานพนจตองท าแผนและเสนอแผนในอยการศาลภายใน 25 วนนบแตวนทรบตวเดก ส าหรบเดกทถกพพากษาตดอสรภาพใหอยในสถานพนจ สถานพนจจะตองตรวจดสภาพรางกาย ตรวจปสสาวะ หลงจากเขามาสถานพนจมาเกน 7 วนทางพยาบาลจะสงเขาไปพบแพทยและสงไปตรวจรางกายทส านกงานสาธารณสขเชครางกาย ดห จมก ตรวจสอบกบเดกในทกราย ส าหรบในเรองการศกษาของเดกทกระท าความผดในสถานพนจหลงจากผพพากษามค าพพากษาโดยใหมเงอนไขในการใหเดกไดรบการเขารบการอบรมทางสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจะสงตวไปทจงหวดนครสวรรคผทถกสงไปอบรมผทไมจบการศกษาในภาคบงคบทางศนยจงหวดนครสวรรคจะมโรงเรยน ซงจะไดเรยนโรงเรยนแบบสายสามญในวนจนทร- ศกร สวนเดกทจบสายสามญแลวเดกกจะเขาสการฝกสายอาชพ ศนยฝกอบรมจงหวดนครสวรรค ถาจะเปรยบกจะเหมอนอาชวะศกษา เปรยบเหมอนเทคนคบวกโรงเรยนประจ าจะมวชาชพ 10 กวาหนวย เชน ชางกล ชางยนตร ชางเชอม ชางตดผม ชางเสอผา เกษตรใหเดกไดเลอก มหลกศนยระยะสน 3 เดอน 6 เดอน วนจนทร- วนศกร หากในวนหยดเสาร -อาทตยเดกและเยาวชนมความประสงคตองการเรยนเพมกสามารรถเรยน การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ได ซงมหนวยงานเขาไปอยตรงนนหากจบชนม ธ ย ม ศ ก ษ า ต อ น ป ล า ย แ ล ว ส า ม า ร ถ เ ร ย น ใ น ร ะ ด บ ป ร ญ ญ า ต ร ไ ด โ ด ย ใ ห เ ร ย น ก บมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชได


ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขตพนทการศกษามธยมศกษาจะท าหนาทในการรบเดกเขาเรยน แตหากไมมการแจงจะไมสามารถทราบไดเลยวามเดกกระท าความผดแตถากระท าผดกจะประสานการดแลชวยเหลอโดยการใหค าปรกษา หาสาเหต หาแนวทางในการด าเนนการแกไข แตหากท าผดหลายรปแบบตองปลอยใหเปนหนาทของเจาหนาทต ารวจส าหรบเดกในเขตพนทการศกษามธยมศกษาเดกไมเกน อาย 15 ป อยในระดบ ม 1-หลงจากออกจากสถานควบคมตวแลวสามารถเขามาไดแลวโรงเรยนกตองรบดวย เพราะอยในเกณฑการศกษาภาคบงคบ

การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยการศกษาสายสามญ และสายอาชพ แตงานหลกจะมการสนบสนนขนพนฐาน ดแลนอกระบบส าหรบผทตองการเรยนตอ ในการเรยนตอส าหบเดกทมอายเกน 15 ปทตองการเรยนตอในชน มธยมตนตองไปขออนญาตเขตพนทการศกษากอนเนองจากเปนการยนยนเพราะมคาใชจายรายหวทรฐบาลตองมอบให ส าหรบงบประมาณรายหวให ทงกจกรรมดานการเรยนการสอน กจกรรมพฒนาคณภาพผเรยน กจะแบงเปนปฐมนกจกรรม 5กลม 5 ผเรยน ตอคน ได 140 บาท ตอ1ภาคเรยน ม.ตน และม.ปลาย 290 บาท ตอ1ภาคเรยนการขออนญาตเขตพนทการศกษากอนจงเปนเรองทจ าเปนเพราะจะท าใหไมตองเกดการซ าซอนสทธ

จากการประชมภาคทท างานรวมกบเดกทกระท าความผดในสถานพนจสามารถสรปเปนแผนภาพท 1 ดงน

แผนภาพท 1 กระบวนการท างานของภาคทเกยวของกบเดกกระท าผด



จากการภาคทท างานเกยวของกบเดกกระท าผดในสถานพนจในจงหวดพษณโลก สามารถสรปสวสดการทควรจะไดรบเพมเตมจากขอเสนอของภาคทท างานกบเดกทกระท าความผด

1.คาใชจายใหกบเจาหนาทพนกงานสอบสวนทน าเดกกระท าผดมาสงใหกบสถานพนจเนองจากตองรอรบเดกเลยเพราะไมสามารถคมตวเดกไดเกน 24 ชม ซงบางครงเจาหนาทตองรอมากกวา 10ชวโมง 2 .คาเดนทางมาเยยมของผปกครองเดกเนองจากวาเดกสวนใหญอยในครอบครวทแตกแยก ยากจน การเดนทางมาเยยมบตรหลานจงเปนเรองทมความล าบาก 3.ส าหรบเดกททองทอยในสถานพนจกนาจะมเรองของ นม ผาออม เฉพาะนมเดกจะประมาณ 2,000 –2,500 บาท และยงไมรวมคาผาออมเสอผาเดกอยทประมาณ 1000-2000 ตอเดอน ซงบางครงตองขอจากโรงพยาบาลแตกไมไดตามทขอไปทงหมด 4. เดกทกระท าความผดพยานฝายเสยหายสามารถเบกคาพยานได พยานของฝายอยการเบกคา พาหนะ เบกคาเดนทางไดตอนนถาเบกความในชนศาลจงหวดเดยวกนได 200 บาท นอกเขตจงหวดได 500 ตามระยะทางแตพยานฝายโจทยแลวพยานฝายจ าเลยหรอผกระท าความผดกจะจายคาเดนทางเองแตถามพยานทไมไดเบกความตอศาลสามารถมาเบกความกบอยการได มคาพาหนะ คาปวยการ 5.สทธของต ารวจทพงจะไดรบคอคาใชจายในการพาเดกมาทศาลและสถานพนจ เนองจากตองจายคาขาว คาอาหารใหกบเดก 6.สทธของทาง พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ในการเบกคาใชจายในการเดนทางเนองจากเมอมการลงความเหนทงทางศาลและนกสงคมสงเคราะหใหไปอยในสถานคมครองเมอไปสงตองเดนทางไกลและคาใชจายในการเดนทางตกเปนภาระของพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ทงหมดเชนการเดนทางไปขอนแกน ตองมคาใชจาย 4,000-5,000 บาท 7.สทธคาตอบแทนในเรองความเสยงของนกจตวทยา นกสงคมสงเคราะหในการดแลเดกทตดสารเสพตด จะตองเพมคาเบยเลยง คาปวยการ เนองจากมภาวะเสยงสง

3. ผลทไดจากการศกษา


คณะวจยไดท าการศกษาขอมลทงในสวนของการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบระบบ กลไก และกฏหมายทใชดแลเดกกระท าผดรวมถงผลทไดจากการศกษาขอมลจากภาคทท างานกบเดกกระท าผดเกยวกบสวสดการทมอยและสวสดการทควรจดใหเพมเตมกบเดกกระท าผด จนน าสการจดท าเปนชดสวสดการพนฐานส าหรบเดกกระท าผด ดงขอมลทปรากฏในตารางท ตารางท สวสดการพนฐานส าหรบเดกกระท าผด


รปแบบ สถานะ กฎหมายทมารองรบ ขอมลเพมเตมทไดจากการศกษา

สขภาพ

ตรวจสภาพรางกายและสภาพจตใจในเบองตนโดยแพทยและถาเหนสมควรใหจตแพทยตรวจสภาพจตดวยเมอแรกรบเขาสถานพนจ

กระทรวงยตธรรม (สถานพนจฯ)

กระทรวงสาธารณสข

บรการ เดม พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชน

และครอบครวพ.ศ. 2553

ไดรบการรกษาพยาบาลระหวางด าเนนคดถาปรากฏวาเดกหรอเยาวชนเจบปวย





จดใหเดกหรอเยาวชนไดเรยนวชาสามญฝกอาชพหรอวชาชพ ระหวางทเดกอยในสถานพนจ




4.สวสดการพนฐานส าหรบเดกกระท าผด




จดใหเดกทอยระหวางกระบวนการยตธรรมทเรยนในระบบของ สพฐ.ไดเรยนหนงสอตอเนอง แมอยในสถานพนจ

สถานศกษา บรการ เดม พ.ร.บ.การศกษา 2546 เขตพนทการศกษาจะมศนยเฉพาะกจคมครองและชวยเหลอนกเรยน (ฉก.ชน)เดกทมปญหา เชนกลมเดกกระท าผด โดยอาจจะเปนการสงบทเรยน การบาน หรอขอสอบมาใหเดกด าเนนการเรยนในสถานพนจ/ศนยฝก

ฝกอบรมเดกหรอเยาวชนตองจดใหเหมาะสมกบอายสภาพรางกาย สภาพจต วฒภาวะและประโยชนทเดกหรอเยาวชนจะไดรบในอนาคตเชนหลกสตรดานการบ าบดฟนฟ พฤตกรรมและอารมณเดกและเยาวชนระหวางทอยในสถานพนจ


บรการ เดม ระเบยบกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนวาดวยหลกสตรการฝกอบรมเดก

และเยาวชนพ.ศ. 2554

ดานเศรษฐกจ/สงคม

ไดรบปจจย 4 ทงอาหาร เสอผา ยารกษาโรคระหวางอยในการดแลของสถานพนจฯ


บรการ เดม ระเบยบกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนวาดวยการด าเนนงานสถานแรกรบและศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน พ.ศ. 2549

จดเตรยม กระดาษ ซองจดหมาย และแสตมปเพอใหเดกหรอเยาวชนใชเขยนจดหมาย ตดตอสอสารกบครอบครว ในบาง


บรการ เดม ระเบยบกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนวาดวยการด าเนนงานสถานแรกรบและศนยฝกและอบรมเดกและ

ปจจบนมการใชโทรศพท/ video conference เพอใหผปกครองไดเยยมเดกผานชองทางการสอสาร




กรณทจ าเปน/เรงดวนอาจจดใหมการตดตอสอสารกนทางโทรศพท/Video conferenceได

เยาวชน พ.ศ. 2549 ตางๆ เพอลดตนทนดานการเดนทาง

ใหคาเดนทางมาเยยมของผปกครองเดก

กระทรวงพฒนาสงคมฯ (พม.จ)

เงน

เพม

ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย วาดวยการจายเงนอดหนนเพอชวยเหลอผประสบปญหาทางสงคมกรณฉกเฉน พ.ศ. 2547

เนองจากวาเดกสวนใหญอยในครอบครวทแตกแยก ยากจน การเดนทางมาเยยมบตรหลานจงเปนเรองทมความล าบาก

ใหคาเดนทางส าหรบพยานฝายจ าเลย กระทรวงยตธรรม (ศาลเดก เยาวชนและ

ครอบครว)

เงน เดม หากเปนพยานฝายเสยหายสามารถเบกคาพยานได พยานของฝายอยการเบกค า พาหนะ เบกค าเดนทางไดตอนนถาเบกความในชนศาลจงหวดเดยวกนได 200 บาท นอก เขตจ ง หว ด ไ ด 5 00 ต ามระยะทาง แตพยานฝายโจทยแลวพยานฝ ายจ า เลยหร อผ ก ระท าความผดกจะจายคาเดนทางเองแตถามพยานทไมไดเบกความตอศาลสามารถมาเบกความกบอยการได มคาพาหนะ คาปวยการ




คาใชจายในการเดนทางเมอตองไปสงเดกในสถานคมครองในระยะทางไกล

กระทรวงการพฒนาสงคมฯ กระทรวงยตธรรม

เงน เพม เมอไปสงตองเดนทางไกลและคาใชจายในการเดนทางตกเปนภาระของ พมจ.

จดหาลามในการแจงขอกลาวหาและสอบปากค าเดกในการสอบสวนถาเดกหรอเยาวชนไมสามารถสอสารหรอไมเขาใจภาษาไทย

ตร. บรการ เดม พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครวพ.ศ. 2553

จดทปรกษากฎหมายของเดกหรอเยาวชนใหอยรวมอยดวยทกครงทเดก/เยาวชนซงตองหาวากระท าความผดจะตองด าเนนกระบวนการ

กระทรวงยตธรรม (ศาลเดก เยาวชนและ


บรการ เดม

พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครวพ.ศ. 2553

กระบวนการยตธรรมส าหรบเดกกระท าผดจะม 3 ชนไดแก 1.ชนสอบสวน 2. ชนอยการและ 3. ชนศาลซงทง 3 ชนเดกจะตองมทปรกษาทางกฎหมาย ซงในกรณทครอบครวเดกไมสามารถจดหาทปรกษาทางกฎหมายเองได สามารถรองขอตอศาลใหจดทปรกษาทางกฎหมายใหเดกกระท าผด

ลบประวตกระท าเดกใหกบเดกและเยาวชนทกระท าผด

ส านกงานต ารวจแหงชาต บรการ เดม ป.วอาญา มาตรา 39 พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครวพ.ศ. 2553




จายคาชดเชยทตองอยในสถานพนจวนละ 200 บาท กรณทศาลตดสนวาไมผด

กระทรวงยตธรรม (ศาลเดก เยาวชนและ


เงน เดม ระเบยบศาล


สวสดการพนฐานส าหรบ เดกตดยาเสพตด

1.1 สถานการณเดกตกยาเสพตดในประเทศไทย สถานการณยาเสพตดในประเทศไทยในปจจบน

ประเทศไทยมความรนแรงมากขนกลมผเกยวของรายใหมยงคงมสดสวนสงทงในกลมผคาและกลมผเสพ การทมผเกยวของรายใหมเขามาเกยวของกบยาเสพตด มสาเหตจากปจจยตางๆทงภาวะการวางงาน การมคานยมทฟงเฟอรกความสะดวกสบาย การอยในครอบครวทมคนในครอบครวเขาไปเกยวของกบยาเสพตดการเสพและจ าหนายปญหาดงกลาวถกแกไขและปราบปรามอยางตอเนอง รวมถงการมยทธศาสตรปองกนและปราบปรามยาเสพตดมใหแพรกระจาย การดงชมชนเขามามสวนดแล การออกกฎหมายตางๆทใชส าหรบการปราบปรามจนกระทงผทจ าหนายยาเสพตดซงเปนสงผดกฎหมายมการประหารชวตถงแมวาโทษดงกลาวจะมโทษสงทสดแตผผลตและคายาเสพตดยงคงท าการคาและการเสพอยางไมหยดยงโดยจากรายงานการแพรระบาดของยาเสพตดพบวานอกจากนกคาชาวไทยแลว ยงมกลมนกคาชาวตางประเทศทถอเปนตวจกรส าคญทเขามาเกยวของเนองจากประเทศไทยมปจจยทเออในหลายๆดานไดแกสามารถหายาเสพตดไดงาย เปนศนยกลางคมนาคม หาคนล าเลยงไดงายรวมทงคาครองชพทไมแพงและยงคงมกลมผมอทธพลและเจาหนาทของรฐเขามาเกยวของกบยาเสพตดทงเปนผด าเนนการเองหรอเปนผชวยเหลอสนบสนน ท าใหการสบสวนปราบปรามมความซบซอนและเปนไปอยางยากล าบาก นกคารายส าคญทงทถกควบคมตวในเรอนจ าหรออยนอกเรอนจ า ยงคงมบทบาทส าคญในการบงการคายาเสพตด(ส านกงานปองกนและปรามปรามยาเสพตด ,2553)

จากรายงานของส านกคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตดพบวาตงแตเดอนตลาคม พ.ศ.2554 –เดอนสงหาคม พ.ศ.2555 พบวา มจ านวนผเกยวของกบยาเสพตดถกด าเนนการตามกระบวนยตธรรมจ านวนถง 133,952 คด (ส านกคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด ,2555)นอกจากการด าเนนการจบคลมทงผเสพ ผคาแลวยงมการด าเนนการยดทรพยหรออายดทรพยของผทเกยวของกบยาเสพตดดวยโดยในป พ.ศ.2553 พบวา มผทถกรบทรพยจากคดยาเสพตด จ านวน 1,831รายและในป และในป พ.ศ.2554 พบวาจ านวนผถกรบทรพยจากคดยาเสพตดจ านวน 2,208 คด (ขอมลการรบทรพยผคายาเสพตด ส านกคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด ,2555 )

จากรายงานสถานการณปญหายาเสพตดดงขางตนเปนการรายงานสถานการณยาเสพตดในประเทศไทยในภาพรวมของทงประเทศแตในชวงวยของอายยงพบวาเดกและเยาวชนของประเทศไทยระบวาแนวโนมของปญหาชวงตงแตป พ.ศ. 2549-2553 พบวามผเกยวของกบยาเสพตดโดยเฉพาะกลมเยาวชนทมอาย 15-19 ปและอายต ากวา 15 ป ทพบแนวโนมเพมสงขนทงทอยนอกระบบการศกษาและในระบบการศกษาเฉพาะอยางยงกลมเดกระดบ

1.สถานการณเดกตดยาเสพตด


ประถมศกษาและมธยมศกษาตอนตน ซงกระบวนการปองกนจ าเปนจะตองด าเนนการอยางครอบคลมและเขมขน(สถานการณปญหายาเสพตดและแนวโนมของปญหาชวงตงแตป พ.ศ. 2549-2553)

โดยจากขอมลของสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนในป พ .ศ.2551-2554 พบวา เดกทกระท าความผดในฐานความผดเกยวกบยาเสพตดใหโทษมจ านวนมากคอในป พ .ศ.2551 จ านวนคดเดกและเยาวชนทถกด าเนนคดเกยวกบยาเสพตดใหโทษจ านวน 11,207 คด ป พ.ศ.2552 มจ านวน 12,352 คด ป พ.ศ.2553 มจ านวน 14,695 คด และในป พ.ศ.2554 ม 13,845 คด (กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน ,2554)นอกจากนนยงมขอมลระยวายาเสพตดทเดกและเยาวชนใชสวนใหญนนเปนสารแอมแฟตามนหรอยาบา เพมมากขนทกป โดยตงแตป พ.ศ.2551 ถง พ.ศ. 2554 มแอมแฟตามนจ านวน 6,549 คด พ.ศ.2552 มจ านวน 7,224 คด พ.ศ.2553มจ านวน 9,146คด และ พ.ศ.2554 มจ านวน 9,525คดรองลงมาคอสารเสพตดคอ กระทอม กญชา สารระเหย ยาอ และกาว ตามล าดบ

1.2 สถานการณเดกตดยาเสพตดในจงหวดพษณโลก จงหวดพษณโลกเปนอกจงหวดหนงทมจ านวนเดกและเยาวชนทตดยาเสพตดจ านวนหนงโดยขอมลจาก

ส านกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตดภาค 6 ระบวามตงแตปงบประมาณ พ.ศ.2551-พ.ศ. 2555 เดกทตดยาเสพตดเพมมากขนโดยในปงบประมาณพ.ศ.2551 มเดกทตดยาเสพตดจ านวน 182 คน ในปงบประมาณ 2552 มจ านวน 285 คน ปงบประมาณ พ.ศ. 2553 มจ านวน 346 ราย และในปงบประมาณพ.ศ.2554 มจ านวน 547 ราย สถตดงกลาวขางตนท าใหเหนวาสถานการณยาเสพตดของเดกในจงหวดพษณโลกมความรนแรงขนอยางตอเนอง

ส าหรบในประเทศไทยส าหรบผทตดยาเสพตดซงตามพระราชบญญตฟนฟยาเสพตดป 2545ระบใหผทเสพยาตองรบการบ าบดฟนฟหลงจากพบวาเปนผเสพยาเสพตด ประเทศไทยจงมสถานบ าบดหลายสถานบ าบดโดยแบงตามระบบม3ระบบคอ ระบบบงคบบ าบด ระบบสมครใจ และระบบตองโทษแตยงมขอมลจากการศกษาสถานการณยาเสพตดและแนวโนมของปญหาชวงตงแตป พ.ศ.2549-2553พบวาในเรองประสทธผลของการบ าบดรกษาจากขอมลการบ าบดรกษาพบวาผเขารบการบ าบดรกษามถงประมาณรอยละ77 ยอมรบวาหลงจากการบ าบดรกษาแลวสามารถอดยาไดไมเกน 1เดอน ซงสดสวนนคอนขางคงทแมจะศกษายอนหลงในชวง 5 ป สงทพบดงกลาวชใหเห นวาการด าเนนงานทผานมาผลทเกดขนไดเพยงจ านวนปรมาณแตในดานคณภาพซงอาจจะตองมการพจารณาทบทวนถงปจจยตางๆทเขามาเกยวของเพอหาทางแกไขใหเกดประสทธภาพเพมมากขน

นอกจากนนยงมขอมลจากการประชมภาคทท างานรวมกบเดกทตดยาเสพตดทคณะวจยไดจดท าขนพบวาในจงหวดพษณโลกนนเดกกลมทตดยาเสพตดสวนใหญเมออกไปจากสถานบ าบดมกจะไมไดศกษาตอเนองจากมปจจยในเรองการยอมรบในสงคมนอกจากนนเดกทออกจากสถานบ าบดฟนฟสมรรถภาพจากการตดยาเสพตดสวนใหญมกจะไมไดประกอบอาชพ อนเนองมาจากการไมมทนทรพยพอทจะท ากจกรรมได จงท าใหขาดรายไดขาดปจจยในการด ารงชวต

จากขอมลดงกลาวขางตนท าใหคณะผวจยสนใจระบบการดแลสวสดการพนฐานส าหรบเดกและเยาวชนทตดยาเสพตดและสวสดการสวนเพมเตมเพอใหเดกและเยาวชนกลมนสามารถกลบไปสระบบการศกษามาด ารงชวตหรอประกอบอาชพอยในสงคมไดอยางมความมนคงและเปนพลเมองทดของชาตในอนาคตตอไป


ส าหรบในประเทศไทยส าหรบผทตดยาเสพตดซงตามพระราชบญญตฟนฟยาเสพตดป 2545ระบใหผทเสพ

ยาตองรบการบ าบดฟนฟหลงจากพบวาเปนผเสพยาเสพตด ประเทศไทยจงมสถานบ าบดหลายสถานบ าบดโดยแบงตามระบบม3ระบบคอ ระบบบงคบบ าบด ระบบสมครใจ และระบบตองโทษแตยงมขอมลจากการศกษาสถานการณยาเสพตดและแนวโนมของปญหาชวงตงแตป พ.ศ.2549-2553พบวาในเรองประสทธผลของการบ าบดรกษาจากขอมลการบ าบดรกษาพบวาผเขารบการบ าบดรกษามถงประมาณรอยละ77 ยอมรบวาหลงจากการบ าบดรกษาแลวสามารถอดยาไดไมเกน 1เดอน ซงสดสวนนคอนขางคงทแมจะศกษายอนหลงในชวง 5 ป สงทพบดงกลาวชใหเหนวาการด าเนนงานทผานมาผลทเกดขนไดเพยงจ านวนปรมาณแตในดานคณภาพซงอาจจะตองมการพจารณาทบทวนถงปจจยตางๆทเขามาเกยวของเพอหาทางแกไขใหเกดประสทธภาพเพมมากขน

ตามวตถประสงคของการวจยทตองการศกษาระบบการดแลเดกทตดยาเสพตด สวสดการพนฐานทเดกตดยาเสพตดไดรบ คณะผวจยจงทบทวนวรรณกรรมระบบการดแลเดกตดยาเสพตดและกฎหมายทใชการดแลเดกทตดยาเสพตดดงตอไปน 1.พระราชบญญตฟนฟสรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 2.ประกาศประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตดเรอง ก าหนดหลกเกณฑ วธการและเงอนไขการตรวจหรอทดสอบวาบคคลหรอกลมบคคลใดมสารเสพตดอยในรางกายหรอไม

พระราชบญญตฟนฟสรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 ตามพระราชบญญตฟนสรรถภาพผตดยาเสพตดก าหนดใหตามมาตรา 12 ใหคณะกรรมการพจารณาแตงตงคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดใน เขตพนทตาง ๆ ตามควาเหมาะสม ประกอบดวยผแทนกระทรวงยตธรรมเปนประธานคณะอนกรรมการ แพทยหนงคน นกจตวทยาหนงคน นกสงคมสงเคราะหหนงคน และผทรงคณวฒซงมคณสมบตตามท ก าหนดในกฎกระทรวงไมเกนสองคนเปนอนกรรมการและใหผแทนกรมคมประพฤตหน งคนเปนอนกรรมการ และเลขานการ หากแตงต งแพทยไม ได ใหแตงต งแพทยท เหมาะสมแทน โดยคณะอนกรรมการจะอยทวราชอาณาจกร พนกงานสอบสวน พนกงานอยการ ศาล ผอ านวยการศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พนกงานเจาหนาทเพอการปฏบตตามกฎหมายน พนกงานคมประพฤต

(1) ขนตอนการสอบสวน เมอมการจบกมเดกและเยาวชนทตองหาวากระท าความผดเกยวกบยาเสพตดดงตอไปน และเปนยาเสพตดใหโทษในชนด ประเภท และปรมาณทก าหนดในกฎกระทรวงและตองสอบสวนวาเขาเกณฑดงนหรอไม - เสพ - เสพและมไวครอบครอง - เสพและมไวครอบครองเพอจ าหนาย - เสพและจ าหนาย ตามมาตรา19 ในการด าเนนการ ถาผตองหามอายไมถง 18 ปบรบรณ ใหพนกงานสอบสวนน าตวสงศาลเพอมค าสงใหตรวจพสจนภายใน24 ชวโมงนบแตเวลาทผตองหานนมาถงทท าการของพนกงานสอบสวน และเมอสอบสวนเสรจใหสงส านวนการสอบสวนไปยงพนกงานอยการโดยไมตองสงผตองหาไปดวย และแจงใหทราบวาผตองหาถกควบคมตวอย ณ ศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด สถานทเพอการตรวจพสจน การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอการควบคมตวอยางแหงใด

2.ระบบ กลไก และกฎหมายทใชดแลเดกตดยาเสพตด 1.สถานการณเดกตดยาเสพตด


ขนตอนการพสจนการเสพหรอการตดยาเสพตด เมอคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดแหงทองททพนกงานสอบสวนไดสงตวผตองหามาตรวจพสจนการเสพหรอตดยาเสพตดตามค าสงศาลรบตวผตองหาไวแลวใหพนกงาน เจาหนาทจดท าบนทกประวต พฤตกรรมในการกระท าความผด สภาพแวดลอมทงปวงของผนนและด าเนนการตรวจพสจน โดยตองกระท าใหแลวเสรจภายใน 15 วน นบแตวนทรบตวผนนไว หากคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดวนจฉยวาผเขารบการตรวจพสจนเปนผเสพหรอตดยาเสพตด คณะอนกรรมการฯ ตองจดใหมแผนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด และตองแจงผลการตรวจพสจนใหพนกงานอยการทราบเพอด าเนนการตอไป แตหากผลการตรวจพสจนไมปรากฏวาผตองหาเปนผเสพหรอตดยาเสพตด คณะอนกรรมการฯ ตองรายงานผลการตรวจพสจนใหพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการพจารณาด าเนนการตอไป โดยใหสงตวผตองหาคนใหพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการเพอด าเนนการตอไป มาตรา 20ถาปรากฏวาผตองหาผใดเสพยาเสพตดกอน ขณะ หรอภายหลงทถกจบกมเพอใหตนเองไดรบการสงตวไปฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดและไมตองถกด าเนนคดในขอหาฐานเสพและมไวในครอบครอง เสพและมไวในครอบครองเพอจ าหนาย หรอเสพและจ าหนายยาเสพตด ผนนไมมสทธไดรบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตามพระราชบญญตนใหคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดแจงใหพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยกา ร แลวแตกรณ มารบตวผนนไปเพอด าเนนคดตอไปตามกฎหมาย และการตรวจพสจนจะตองท าใหเสรจภายใน 15 วนสถานททตรวจพสจน เวนแตมเหตจ าเปนคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดอาจสงใหขยายเวลาออกไปไดอกไมเกนสสบหาวน

ขนตอนการฟนฟสมรรถภาพเดกและเยาวชนทตดยาเสพตด มาตรา 23 ในการจดท าแผนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตามมาตรา22ใหก าหนดสถานทและวธการส าหรบฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดใหเหมาะสมกบสภาพของผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด โดยค านงถงอาย เพศ ประวต พฤตกรรมในการกระท าความผดเกยวกบยาเสพตด ตลอดจนสภาพแวดลอมทงปวงของผนนประกอบดวย มาตรา 25 ผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตองอยรบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตามแผนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเปนเวลาไมเกนหกเดอนนบแตวนถกสงตวเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดและตามวรรค 3 ในระหวางการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดจะพจารณาลดระยะเวลาฟนฟสรรถภาพผตดยาเสพตดตามทเหนสมควร มาตรา 26 ในกรณทมเหตสมควร คณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดอาจพจารณาปลอยชวคราวส าหรบผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทคณะกรรมการก าหนด ตามมาตรา 27 ในกรณทผตองหามภมล าเนาซงไมสะดวกตอการเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด สถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหรอการควบคมตวผนน เมอคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเหนสมควรหรอไดรบการรองขอจากผตองหา อาจมค าสงใหยายผนนไปเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหรอการควบคมทสถานทแหงอนได แตตองปรากฏวาการยายดงกลาว

ขนตอนการอทธรณ ผเขารบการตรวจพสจนการเสพหรอตดยาเสพตดมสทธอทธรณค าวนจฉยหรอค าสงของ คณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดซงเกยวกบการเสพหรอตดยาเสพตด หรอการสงไมอนญาตใหปลอยตวชวคราว หรอการสงขยายระยะเวลาการฟนฟสมรรถภาพ โดยอทธรณตอคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดภายใน 14 วน นบแตวนทไดรบทราบค าวนจฉยหรอค าสง ซงหากค าวนจฉยของคณะกรรมการฯ เปนประการใดกใหเปนทสด


ระเบยบคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดวาดวยการตรวจพสจน การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดการควบคมตว และการปฏบตตอผเขารบการตรวจพสจนและผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ. 2546 จากการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบกฎหมายทดแลเดกทตดยาเสพตดตามระเบยบคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดวาดวยการตรวจพสจน การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดการควบคมตว และการปฏบตตอผเขารบการตรวจพสจนและผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ. 2546 สามารถบอกรายละเอยดสวสดการพนฐานไดดงตอไปน

การตรวจรางกายใหด าเนนการสงเกตสภาพรางกายและจตใจของผเขารบการตรวจพสจนในเบองตนโดยไมชกชา หากพบความผดปกตใหสงไปรบการตรวจวนจฉย โดยพยาบาล นกจตวทยา แพทย หรอจตแพทย

การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ผทเขารบการฟนฟมสทธไดรบการพจารณาจากคณะอนกรรมการวาการก าหนดใหใชวธการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดทจ าเปนตองควบคมตวอยางเขมงวด หรอในกรณทไมจ าเปนตองควบคมตวอยางเขมงวด หรอไม และในระหวางการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หากปรากฏวาผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดมพฤตการณทเปลยนแปลงไปจากการก าหนดแผนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ใหคณะอนกรรมการพจารณาปรบแผนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตามทเหนสมควร อาทเชน การลดระยะเวลาการบ าบด

-การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดแบบควบคมตว ตามขอ 18 การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในกรณทจ าเปนตองควบคมตวอยางเขมงวดหรอในกรณไมจ าเปนตองควบคมตวอยางเขมงวด ใหศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหรอสถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด (1) จดใหมการปฐมนเทศผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด (2) ด าเนนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดโดยฟนฟทงทางดานรางกาย จตใจ สงคม ตลอดจนการใหการศกษาและการฝกอาชพ ตามแผนการฟนฟทเปนไปตามมาตรฐานทางวชาการดานการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด (4) ในระหวางการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด จะมการจดใหครอบครวของผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด เขามามสวนรวมในการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด (5) ในระหวางการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด อาจก าหนดใหผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดท างานบรการสงคมหรอใหด าเนนการอนใดตามความเหมาะสมเพอใหมความมนคงในการด ารงชวตโดยหางไกลจากยาเสพตด

- การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดแบบไมควบคมตว สวสดการพนฐานส าหรบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในกรณทไมจ าเปนตองควบคมตว ผรบการฟนฟสมรรถภาพจากการตดยาเสพตดดงตอไปน (1) จดใหมการปฐมนเทศผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด (2) ไดเขารบการศกษาหรอการฝกอาชพ หรอท างานบรการสงคมตามความเหมาะสมกบผเขารบการฟนฟ

สมรรถภาพผตดยาเสพตด (3) ในระหวางการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดจะใหครอบครวของผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพ

ตดเขามามสวนรวมในการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดดวย


(4) การเยยมเยยนหรอตดตามผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดยงทพกอาศยของผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเปนระยะ ๆ ตามความเหมาะสมตลอดระยะเวลาของการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด

การลดและการขยายระยะเวลาการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ผทตดยาเสพตดมสทธในการลดระยะเวลาการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดคณะอนกรรมการพจารณาจากรายงานและความเหนของผอ านวยการ หรอผอ านวยการส านกงานคมประพฤต หรอผควบคมสถานทดงตอไปน (1) ไมพบสารเสพตดจากผลการตรวจปสสาวะของผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในระหวางการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด และไมมพฤตการณทเกยวของกบยาเสพตด (2) ผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ไดคะแนนจากผลการประเมนพฤตกรรมระหวางการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในระดบด (3) หากผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเคยรบการขยายระยะเวลากอนการพจารณาลดระยะเวลาในครงหลง ตองไดรบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในชวงขยายระยะเวลาดงกลาวมาแลวไมนอยกวาหกสบวน การลดระยะเวลาการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดกรณผลการฟนฟสมรรถภาพอยในระดบด ใหลดระยะเวลาการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในแตละครงไดไมเกนสามสบวน

หลกการควบคมดแลผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ส าหรบการควบคมดแลผตดยาเสพตดทเปนเยาวชนนนเดกและเยาวชนมสทธในการแยกตวออกจากผเขารบการบ าบดโดยมการก าหนดไวดงตอไปน (1.)ในกรณทผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเปนเดกและเยาวชน ตองแยกหนวยควบคมดแลเดกและเยาวชนชายและหญงออกจากกน ส าหรบการควบคมดแลเดกและเยาวชนหญง หามมใหผชายเขาไปในเขตควบคมผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหญงนน เวนแตมเหตฉกเฉนหรอมราชการจ าเปน นอกจากน ใหแยกการควบคมดแลเดกและเยาวชนจากการควบคมดแลผใหญเทาทจะสามารถกระท าได

(2)กรณทผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเปนหญงใหจดเจาหนาทหญงเปนผควบคมดแล หามมใหผชายหรอเจาหนาทชายเขาไปในเขตควบคมของผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหญง เวนแตมเหตฉกเฉนหรอมราชการจ าเปน

การรบตวผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ในการตรวจคนผทเขารบการฟนฟสมรรถภาพผทตดยาเสพตดจะไดรบสทธในการคมครองการตรวจคนจากเจาหนาทดงตอไปน

(1)เมอพนกงานเจาหนาทรบตวผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดไวแลว ใหตรวจคนตวและทรพยสนของผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ทรบตวเขาใหมทกรายในสถานททจดไวเปนการเฉพาะ โดยใหเจาหนาทชายตรวจคนผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดทเปนชาย และใหเจาหนาทหญงตรวจคนผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบ การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดทเปนหญง การตรวจคนทกขนตอนใหกระท าดวยความสภาพ

(2)ใหพนกงานเจาหนาทจดเกบทรพยสนสวนตวของผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ทตดตวมา เชน เครองแตงกาย ของมคา เงนสด หรอทรพยสนอน ๆ โดยจดท าเปนบญชรบฝาก ทรพยสน และใหผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดไดอานแลวลงลายมอชอไวเปนหลกฐาน


กรณมญาตมาดวยในวนรบตว หรอตดตามมาในภายหลง ใหพนกงานเจาหนาทคนทรพยสนมคา หรอเงนสดทงหมดใหแกญาต พรอมทงใหบคคลดงกลาวลงลายมอชอการรบของไวเปนหลกฐาน และแจงใหผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดทราบ

(3)ในกรณทผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด มโรคประจ าตวตองใชยา หรออยระหวางการบ าบดรกษาอยางตอเนองใหพนกงานเจาหนาทรบด าเนนการตดตอกบญาตใหทราบวาผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดถกควบคมตวอยทใด การควบคมผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ส าหรบสถานทในการควบคมนนผทเขารบการตรวจพสจนหรอฟนฟสมรรถภาพจะไดรบการกแลในเรองดงตอไปน (1.)ศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอสถานทเพอการควบคมตว หรอสถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ตองจดทอยอาศยและดแลความเปนอยของผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดใหเหมาะสมตามเพศ อาย และลกษณะพฤตกรรม ตลอดจนความรนแรงของการกระท าผด (2.)เจาหนาทจะตองจดเสอผา เครองนงหม เครองนอน และสงของเครองใชจ าเปนในชวตประจ าวนใหแกผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดทกคนอยางทวถงและเพยงพอ และจดใหมระบบการตรวจสอบสงของททางราชการจดใหเพอปองกนการสญหายหรอการท าลาย (3) ใหเจาหนาทจดใหมการตรวจการแตงกาย การตดผม การท าความสะอาดรางกาย และการรกษาความสะอาดเครองนอน เครองแตงกาย ของผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด (4)เจาหนาทจดอาหารใหแกผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด โดยใหมคณภาพปรมาณทเพยงพอและเหมาะสมตามหลกสขอนามยและโภชนาการ (5) ในระหวางการตรวจพสจน หรอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดใหเจาหนาทจดใหมกจกรรมดานพลานามย หรอนนทนาการตามความเหมาะสมใหแกผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ทงน การจดกจกรรมดงกลาวตองไมเปนอปสรรคแกการด าเนนการตรวจพสจนตามกระบวนการของกฎหมาย หรอฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ตามแผนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอสถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด การปลอยชวคราว ผเขารบการตรวจพสจนจากการตดยาเสพตดหากมเหตสมควรคณะอนกรรมการอาจพจารณาปลอยชวคราว ส าหรบผเขารบการตรวจพสจน โดยมหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการพจารณาปลอยชวคราว ดงน (1) การปลอยชวคราวผเขารบการตรวจพสจนจะไมเปนอปสรรคตอการตรวจพสจน (2) ผเขารบการตรวจพสจนไมมพฤตการณวาจะหลบหน หากไดรบอนญาตใหปลอยชวคราว (3) ไมมภยอนตราย หรอความเสยหายทจะเกดจากการปลอยชวคราว (4) ผเขารบการตรวจพสจนมทอยเปนหลกแหลง (5) มผมาประกนตว การพจารณาอนญาตใหปลอยชวคราวผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ผเขารบการฟนฟสมรรถภาพจากการตดยาเสพตดมสทธในการขอปลอยตวชวคราวไดโดยมหลกเกณฑหรอเงอนไขดงตอไปน (1) ผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดทจะไดรบอนญาตใหปลอยชวคราวนนจะตองปรากฏวา (1.1) เปนผทเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดมาแลวไมนอยกวาหนงรอยยสบวน ในการนใหผอ านวยการศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอผควบคมสถานทท าความเหนเปนหนงสอประกอบการพจารณา


ของคณะอนกรรมการวาเหนควรปลอยชวคราวไดหรอไม หรอคณะอนกรรมการอาจขอพบตวผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด เพอสงเกตสภาพทางการประกอบการพจารณาดวยกไดหรอ (1.2) เปนผทแพทยรบรองวาปวยดวยโรครายแรง หรอมภาวะอนใดทงทางดานรางกายหรอจตใจ ซงไมเหมาะสมทจะถกควบคมตว และทางศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอสถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดไมสามารถใหการรกษาพยาบาลได การยายผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ตามขอก าหนดผทเขารบการฟนฟมสทธในการยายผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดจากศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอสถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดแหงหนงไปยงอกทหนง (1)เมอผอ านวยการหรอผควบคมสถานทพบวาการยายจะเปนการสะดวก หรอเปนประโยชนแกการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดทมความประสงคจะขอยายจากศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอสถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดแหงหนงไปยงแหงอนโดยใหคณะกรรมการพจารณาความประสงคยาย (2)ในกรณทคณะอนกรรมการพจารณาไมอนญาตใหยายผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ใหระบเหตผลของการไมอนญาตไวดวย โดยใหผอ านวยการหรอผควบคมสถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดแจงใหผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดทราบดวย การเยยมและตดตอ สถานทเพอการควบคมตว หรอสถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด จดใหผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดไดรบการเยยม โดยวนและเวลาเยยมใหเปนไปตามทผอ า นวยการหรอผควบคมสถานทก าหนดสปดาหละ ๑ ครง ทงน ใหค านงถงความความเหมาะสมและความจ าเปนของสถานทแตละแหง โดยไมกระทบตอการจดกจกรรมเพอการตรวจพสจนหรอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ผมสทธเยยมผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ไดแก (1) บดา มารดา หรอผปกครอง (2) ญาต หรอผใกลชดกบผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด (3) ผทเคยอปการะเลยงดผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด (4)การเยยม ใหผเยยมเขาเยยมได ครงละไมเกนสองคน ตามระยะเวลาทผอ านวยการหรอผควบคมสถานทก าหนด และใหอยในความควบคมดแลของพนกงานเจาหนาท ผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดมสทธไปรบการตรวจรกษาหร อไปตรวจครรภหรอคลอดยงสถานพยาบาลภายนอก เมอปรากฏวาผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดปวย และไมสามารถท าการรกษาใหหายภายในศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหรอสถานทเพอการควบคมตว หรอสถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดไดหรอมภาวะการตงครรภ ซงจ าเปนตองน าตวออกไปรบการตรวจรกษาหรอตรวจรางกายยงสถานพยาบาลภายนอก ใหพนกงานเจาหนาทผรบผดชอบควบคมดแลรายงานความจ าเปนพรอมความเหนแพทยหรอพยาบาล (ถาม) เพอขออนญาตผอ านวยการหรอผควบคมสถานทและเมอไดรบอนญาตแลวจงจะน าตวผนนออกไปรบการตรวจรกษายงสถานพยาบาลภายนอกได ในกรณจ าเปนและฉกเฉน เนองจากผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดมอาการปวยทอาจเปนอนตรายตอชวตหรอทพพลภาพหรอก าลงจะคลอด ใหพนกงานเจาหนาทผควบคมดแลและน าตวผนนออกไปรกษายงสถานพยาบาล


ในกรณทผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดก าลงจะคลอด ใหผอ านวยการหรอผผควบคมสถานทด าเนนการแจงสามหรอญาตของผนนโดยมชกชา ผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ซงแพทยผท าการรกษามความเหนวาเปนโรครายแรงหรอมภาวะอนใดทงดานรางกายหรอจตใจ หรอตงครรภ ซงไมเหมาะสมทจะถกควบคมตว ใหผอ านวยการหรอผควบคมสถานทรายงานคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดประจ าเขตพนทพรอมความเหนแพทย เพอพจารณาด าเนนการปรบแผนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด กรณผเขารบการตรวจพสจนและผเขารบการฟนฟสมรรถภาพถงแกความตาย

ในกรณทผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพถงแกความตายในระหวางอยในความควบคม ใหปฏบตดงน (1) จะไดรบการเกบศพไว ณ ทซงพบนนเองเพยงเทาทจะท าได

(2)เจาหนาทแจงพนกงานสอบสวนเพอชนสตรพลกศพโดยเรวพรอมทงแจงญาตของผตายดวย หากผตายเปนชาวตางชาตใหประสานงานไปยงสถานเอกอครราชทตหรอสถานกงสลของประเทศนน ๆ ทราบโดยเรว หากไมมสถานเอกอครราชทตหรอสถานกงสลของประเทศดงกลาวประจ าประเทศไทย ใหแจงกระทรวงการตางประเทศทนท (3)เมอการชนสตรพลกศพเสรจสนแลว และมญาตมารบศพใหพนกงานเจาหนาทอ านวยความสะดวกตามสมควรแตถาไมมญาตมารบศพ ใหศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหรอสถานทเพอการควบคมตวหรอสถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตดตอประสานมลนธการกศลเพอมารบศพไปฝากไวยงโรงพยาบาลหรอวดหรอสถานทอนใดทมสถานทเกบรกษาศพไวเพอรอญาตมารบไปด าเนนการตามพธทางศาสนาตอไป วธการปฏบตกรณเดกตดผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด จากการทบทวนวรรณกรรมในกรณเดกทอายต ากวา12ป จะไดรบการคมครองจากการตรวจพสจนและการฟนฟสมรรถภาพดงตอไปน ถาผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดมเดกอายไมเกนกวาสบสองป อยในความดแลของตนตดมายงศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหรอสถานทเพอการควบคมตว หรอสถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด และปรากฏวาไมมผใดจะเลยงดเดกนน ใหพนกงานเจาหนาทสอบถามความสมครใจของผทเดกนนตดมาวาจะใหเดกนนอยในศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอสถานทเพอการควบคมตว หรอสถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหรอไม หรอใหอนกรรมการพจารณาปรบแผนการฟนฟตามทเหนสมควร กรณถาผทเดกตดมานนสมครใจใหเดกอยในศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอสถานทเพอการควบคมตว หรอสถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ใหผอ านวยการหรอผควบคมสถานทจดใหเดกนนอยในสถานททเหมาะสมและปลอดภย ทงน ใหค านงถงเพศและวยของเดกเปนส าคญดวย ถาผทเดกนนตดมาไมสมครใจใหเดกอยในศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอสถานทเพอการควบคมตว หรอสถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอกรณทเดกนนมอายเกนกวาสบสองป ใหพนกงานเจาหนาทประสานงานกบสถานสงเคราะห หรอหนวยงานทเกยวของทใกลเคยงเพอสงเดกนนไปอยในสถานทนนๆ


ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตดเรอง ก าหนดหลกเกณฑ วธการและเงอนไขการตรวจหรอทดสอบวาบคคลหรอกลมบคคลใดมสารเสพตดอยในรางกายหรอไม เกณฑการตดสนผลการตรวจพสจนวาเปนผมสารเสพตดใน รางกาย ดงตอไปน (1) กลมแอมเฟตามน (Amphetamines) และกลม MDMA (ยาอ) เมอตรวจพบวามสาร ดงกลาวอยในปสสาวะตงแต 1 ไมโครกรม/มลลลตร ขนไป (2) กลมโอปเอตส (Opiates) ไดแก เฮโรอน มอรฟน และฝน เมอตรวจพบวามสารมอรฟนอยในปสสาวะตงแต 300 นาโนกรม/มลลลตร ขนไป (3) กลมกญชา เมอตรวจพบวามสารออกฤทธหรอกญชา (Cannabinoids) อยในปสสาวะ ตงแต 50 นาโนกรม/มลลลตร ขนไป (4) กลมโคเคน เมอตรวจพบวามสารหรอเมตาบอไลตของโคเคน (Cocainemetabolites) อยในปสสาวะตงแต 300 นาโนกรม/มลลลตร ขนไป เกณฑการจ าแนก/ คดกรองผปวยยาเสพตด ผเสพ ผตด 1.ใชยาเสพตดเปนครงคราวไมตอเนอง 1.มประวตการใชยาเสพตดอยางตอเนองตงแต6เดอนขนไป 2.พฤตกรรมเรมเปลยนแปลง แตยงสามารถด าเนนชวตตามปกตได

2.มการเพมปรมาณการใชยาเสพตดและมอาการผดปกตเมอขาดยา มความตองกานใชอยตลอดเวลาไมสามารถหยดหรอควบคมการใชยาได

3.มการใชยาแมรวาจะกอใหเกดปญหา 3.พฤตกรรมการด าเนนชวตเปลยนแปลและไมสามารถด าเนนชวตตามปกต

ทมา: คมอแนวทางการบ าบดรกษาฟนฟสรรถภาพผตดยาเสพตด, 2548 ระบบการบ าบดในระบบสมครใจ การบ าบดแบบสมครใจเปนการเปดโอกาสใหผตดยาเสพตดทตองการจะเลกเสพยาเสพตดโดยสมครใจ สามารถขอรบการบ าบดรกษาในโรงพยาบาลของภาครฐ จ านวน 931 แหง โรงพยาบาลเอกชน 38 แหง และศนยฟนฟฯ ของรฐรวมกบเอกชนอก 30 แหง (ขอมลป พ.ศ.2554) รปแบบการบ าบดรกษาผตดยาเสพตด แบงเปน 2 รปแบบ คอ 1) การบ าบดฯ แบบผปวยนอก กาย จต สงคมบ าบด โดยมหลกการปฏบต ดงน 1.1 ไมตองนอนในสถานบ าบดฯ 1.2 แพทยใหการบ าบดฯ ตามสภาพปญหา และอาการของผปวย 1.3 มารบการบ าบดฯ ตามเวลานด โดยมญาตมาดวยทกครงเพอประโยชนแกผปวยใหประสบผลส าเรจในการบ าบดฯ 1.4 ระยะเวลาการบ าบดฯ 4 เดอน (16สปดาห) 1.5 นดตดตามผลการรกษาเปนระยะ ๆ เปนเวลา 1 ป


แผนผงการบ าบดยาเสพตดแบบสมครใจ

การบ าบดฟนฟแบบเขมขนทางสายใหม (FAST Model)

แนวความคด (Concept) ของการรกษาในรปแบบน เปนการใชกระบวนการบ าบดฟนฟผเสพยาเสพตดใหกลบคนสภาพรางกายและจตใจ สามารถกลบไปสครอบครวอยางปกตสข มประสทธภาพทเหมาะสม โดยมองคประกอบตาง ๆ ดงน

F: ครอบครว (Family) ครอบครวจะเขามามสวนรวมการบ าบดรกษา และรบผดชอบดแลควบคไปกบการอยในครอบครว สงคม ชมชนตามสภาพทเปนอยจรง ๆ

A: กจกรรมทางเลอกในการบ าบด (Alternative Treatment Activities) ใชกจกรรม ทางเลอกในการบ าบดฟนฟทเหมาะสมกบผปวยตามสภาพความเปนอยจรง ๆ


S : การชวยตนเอง (Self-help) ใชกระบวนการใหผปวยมการเรยนรและบ าบดรกษา ทางกาย จตสงคม สามารถมพลงจตอยางเขมแขง โดยปรบสภาพทงพฤตกรรม เจตคต ความรสก และการสรางสมพนธภาพ จนสามารถอยไดอยางปกตสข และปลอดยาเสพตด

T : ชมชนบ าบด (Therapeutic Community) มแนวทางในการด าเนนชวตทมคณคาทางสงคมโดยใชกระบวนการชมชนบ าบดทส าคญไดแก ชวยเพอชวยตนเอง (Help to Self – help) อทธพลกลมเพอน (Peer Pressure) การปรบเปลยนพฤตกรรม (Behavior Modification) การเรยนรทางสงคม (Social Learning) คณธรรม (Morality) การมสวนรวมของครอบครว (Family) วตถประสงค 1.หยดการใชยาเสพตด 2.ชวยใหครอบครวปฏบตหนาทไดเหมาะสม วธการด าเนนการ 1.การเตรยมครอบครว 2.การใหความรครอบครวในเรองการท าหนาทของครอบครว 3.การใหค าปรกษา 4.ครอบครวบ าบด 5.กจกรรมสมพนธระหวางครอบครว กจกรรมทางเลอก(Alternative Treatment Activity) วตถประสงค 1.เพอพฒนาความสามารถเฉพาะตนของผปวย 2.เพอใหผปวยใชเวลาวางใหเปนประโยชน 3.สงเสรมใหผปวยมอาชพทสจรต สงคมยอมรบ 4.สนบสนนใหผปวยแสดงออกในสงทตนสนใจ

วธการด าเนนการ 1. ส ารวจความสามารถหรอความสนใจของผปวย 2. จดกจกรรมทางเลอก - ชมรมทสนใจ - กจกรรมกฬา -การศกษา

กระบวนการเรยนรเพอชวยเหลอตนเอง (Self-Help) วตถประสงค

1.เพอใหผปวยมคณลกษณะทพงประสงคทงดานรางกาย อารมณ สงคม โดยใชหลกการพฒนาความฉลาดทางอารมณ 2. พฒนาศกยภาพใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมทด

วธด าเนนการ 1.สอนทกษะการพฒนาความฉลาดทางอารมณ ไดแก ทบทวนจต คด จดการ สานเปาหมาย สายใยรก ทกสงคม 2.กระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมในกจกรรม 9 กจกรรรม -การบนทกและรายงาน


-การส ารวจตนเอง -การตงเปาหมายในชวต -ทกษะการปฏเสธ -ทกษะการควบคมตนเอง -ทกษะการสรางแรงจงใจใฝสมฤทธ -ทกษะในการแกปญหา -ทกษะการสอสาร -การสรางวนยใหตนเอง

ชมชนบ าบด (Therapeutic Community) ประกอบดวย กลมบ าบด (Group Therapy) ไดแก กลมประชมเชา กลมประชมเจาหนาท กลมซกประวต กลมสมมนา กลมจตบ าบด กลมปรบความเขาใจ กลมนนทนาการ กลมสขศกษา กลมทศนศกษา กลมเพอนชวยเพอนและกลมออกก าลงกาย วตถประสงค 1.เพอใหผปวยกลาแสดงออก 2.เพอใหผปวยไดเรยนรและมการปรบเปลยนพฤตกรรม 3.เพอใหผปวยเกดการยอมรบตนเองและรบฟงความคดเหนของผอน งานบ าบด (Work Therapy) ไดแกงานเกษตร งานเบเกอร งานอาชวะบ าบด งานหตถกรรมและ ตดเยบเสอผา เปนตน วตถประสงค 1. เพอใหผปวยมความรบผดชอบ 2. เพอฝกใหผปวยท างานรวมกบผอนไดทงงานทชอบและงานทไมชอบ กจกรรมทชวยในการปรบเปลยนพฤตกรรม ประกอบดวย 1. การใหรางวล ไดแก การเลอนระดบ การใหใชเครองประดบ การลา เยยมบาน 2. การใหการชวยเหลอเมอท าผด ไดแก การพดคยตกเตอน การบอกขอบกพรอง กลมใหค าแนะน า การเรยนรประสบการณ การนงเกาอใชความคด การท างานใชความคด และกลมประชมทงบาน วตถประสงค 1. เพอใหผปวยเรยนรทจะแกไขตนเอง 2. เพอใหผปวยรจกปรบเปลยนพฤตกรรมในการอยรวมกบผอนอยางมความสข การประเมนพฤตกรรมผปวย วตถประสงค 1. เพอตดตามการพฒนาและการปรบเปลยนพฤตกรรมของผปวยเปนระยะ 2. เพอเตรยมความพรอมกอนบ าบด ขณะบ าบดและหลงบ าบด วธการด าเนนการ 1. ประเมนพฤตกรรมผปวยแรกรบ 2. ประเมนพฤตกรรมผปวยขณะบ าบด 3. ประเมนพฤตกรรมกอนจ าหนาย ตดตามการรกษา วตถประสงค


1.เพอตดตามดแลหลงรกษา 2.เพอใหการชวยเหลอเมอผปวยเกดปญหาหลงจากออกจากโรงพยาบาล วธการด าเนนการ 1.นดผปวย 7 ครง (เมอครบ 2 สปดาห / 4 สปดาห / 1 เดอน / 2 เดอน / 3 เดอน / 6 เดอน / 9 เดอน และ 1 ป) 2.ประเมนสภาพดานรางกาย พฤตกรรม และสงคม 3.ตรวจปสสาวะ 4.ใหค าปรกษาแนะน า การบ าบดผตดยาบาดวยโปรแกรมกาย จต สงคมบ าบด (Modified Matrix Program) ใชเวลาอย ในโปรแกรมอยางตอเนองทกสปดาหนาน 12 สปดาห หลงจากนนจะเปนการพบเพอตดตามผลจนครบ 1 ป มองคประกอบส าคญดงน

1. การปรกษารายบคคล (Individual Counseling) หรอการบ าบดรายบคคล (Individual Session) และการบ าบดรวมกบครอบครว (Conjoint Session)เปนกจกรรมแรกทบ าบดผรบการบ าบดและครอบครว พบกนเพอท าความเขาใจในการเขารบการบ าบดดวยกจกรรมอนๆ ในโปรแกรม และการพบกนครงตอๆ ไปของการปรกษารายบคคลจะเปนการเสรมสรางความรวมมอในการบ าบดของผรบการบ าบดและครอบครว และเปนการตดตามผลการบ าบดตลอดโปรแกรมการปรกษารายบคคลประกอบดวยกจกรรมภาคบงคบ ครงท 1 ถง 9ส าหรบ ครงท10 เปนเรองการวเคราะหการตดยาซ าจะท าเฉพาะกรณทมการตดยาซ า นอกจากน ยงรวมถงการตรวจปสสาวะ ซงตองท าทกสปดาหโดยไมบอกใหผรบการบ าบดทราบลวงหนาจากโปรแกรม จะเหนวาผบ าบดจะพบกบผรบการรกษาแตละคนไมเทา กน ขนอยกบสภาพผรบการบ าบดแตละคน ในกรณทผเขารบการบ าบดขาดการเขากลมอน ๆ หรอมปญหา ผใหการบ าบดจ าเปนตองใชการปรกษาหรอบ าบดเฉพาะราย

2. กลมฝกทกษะการเลกยาระยะเรมตน (Early Recovery Skills Group) เปนกจกรรมกลมทชวยใหผรบการบ าบดไดเรยนรและฝกทกษะทจ าเปนในการเผชญกบอาการตางๆ ทเกดขนในระยะแรกของการหยดยาเสพตดนอกจากนยงเปนการแนะน าและเตรยมผรบการบ าบดในการเขากลมชวยเหลอกนเองรปแบบตางๆ ดวยกจกรรมในกลมน ม 8 ครง จด 2 ครงตอสปดาห ฉะนนกลมนจะสนสดในสปดาหท4 (เดอนแรกของการบ าบด ) ผรบการบ าบดจะเรมตนเขากลมครงใดกได แตจะตองเขากลมใหครบทง 8 ครง

3. กลมฝกทกษะปองกนการกลบไปตดยาซ า (Relapse PreventionSkill Group) เปนกจกรรมหลกของการบ าบด โดยเนนการใหความรและฝกทกษะทจะปองกนไมใหกลบไปตดยาซ า ใหก าลงใจ ชวยเหลอ และแบงประสบการณทดตอกน กจกรรมมจ านวน 24 ครง จด 2 ครง ตอสปดาห ฉะนน กลมนจะอยจนสนสดโปรแกรม ผเขารบการบ าบดสามารถเขากลมไดเชนเดยวกบกลมในขอ 2

4. กลมครอบครวศกษา (Family Education Group) เปนกลมทผเขารบการบ าบดและครอบครวเรยนรรวมกนเกยวกบหวขอตางๆ ในการเลกเสพยา และไดท าความเขาใจกน เพอสนบสนนใหผรบการบ าบดเลกยาไดส าเรจ กจกรรมมจ านวน 6 ครง จดสปดาหเวนสปดาห การเขากลมเชนเดยวกบขอ 2

5. กลมชวยเหลอกนเอง (Self Help Group) เปนกลมทจดตงโดยผทเคยตดยาเสพตดและเลกไดแลว เพอชวยแนะน าวธการแกไขปญหาตางๆ ทเกดขนขณะเลกยา แลกเปลยนประสบการณทดใหแกผรบการบ าบ ดขณะรบการบ าบด ใหก าลงใจแกกน เพราะผ ม ป ระสบการณเดยวกนจะเกดความเชอถอและเขา ใจกนไดด นอกจากนยงชวยฝกทกษะการเขาสงคม การใชชวตภายหลงการบ าบด ผรบการบ าบดควรเขากลมอยางสม าเสมอเพอผลการบ าบดทด

6. กลมสนบสนนทางสงคม (Social Group) เปนกลมฝกทกษะการใชชวตในสงคม โดยสนบสนนใหผรบการบ าบดทอยในระยะกลางของการเลกยาเสพตดเรยนร วธการใชชวตในสงคมแตละวย โดยไมใชยาเสพตด โดยมผ


รบการบ าบดทจบโปรแกรมแลวมารวมแบงปนประสบการณและมนกบ าบดเปนผน ากลม ใช เปนกลมตดตามหลงการรกษา

เกณฑผผานการบ าบดฟนฟและพฒนา ประเมนใน 3 ประเดนหลกดงน 1. ดานรางกายและจตใจ

-สขภาพรางกาย / จตใจทวไปเชนสภาพรางกายประเมนความแขงแรง / ออนแออาการเจบปวยและทรดโทรมสภาพจตใจประเมนดานอารมณเชนราเรงแจมใสซมเศราแยกตวกาวราว -ผลการตรวจหาสารเสพตดเปนระยะๆตลอดการบ าบดฟนฟและพฒนาไมพบสารเสพตด

2. ดานพฤตกรรม - ความรบผดชอบตอการกระท าและงานทไดรบมอบหมาย - ความมระเบยบวนยในตนเอง - การอยรวมกบผอน -การควบคมอารมณไดอยางเหมาะสมกบสถานการณ - มการเผชญหนาและแกปญหาไดอยางเหมาะสม -การกลาแสดงออกในพฤตกรรมทเหมาะสม

3. ดานครอบครว / ชมชน ของผรบการบ าบด ฟนฟและพฒนา -การมสวนรวมของครอบครว / ชมชน ในขนตอนการบ าบด ฟนฟ และพฒนา - การยอมรบและการใหการดแลชวยเหลอจากครอบครวและชมชน - ความพรอมของครอบครว /ชมชนเพอรองรบหลงการบ าบดฟนฟและพฒนา (มการวางแผนของครอบครว /ชมชนดานอาชพและการศกษา) หมายเหต: ผทไมผานเกณฑการประเมน ใหทมบ าบดวเคราะหและวางแผนชวยเหลอ หรอสงตอไปยงสถานบรการทรบสงตอ การบ าบดเดกและเยาวชนทตดยาเสพตดในระบบตองโทษ ในระบบการบ าบดยาเสพตดส าหรบผทตดยาเสพตดในกรณตองโทษตามกฎหมายพระราชบญญตฟนฟยาเสพตด 2545ก าหนดใหเดกและเยาวชนกลมทตองโทษตองใหสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนรบการดแลในการบ าบดและฟนฟเดกและเยาวชนโดยใหการสงเคราะหและบ าบดแกไขเดกและเยาวชนในระหวางทถกควบคมหรอภายหลงปลอยตวจดใหมการตรวจรกษาและพยาบาลเดกและเยาวชนตลอดจนใหการศกษาและอบรมสงสอนเดกและเยาวชนซงอยในความควบคมของกรมพนจฯโดยปจจบนไดมการน ารปแบบชมชนบ าบดมาใชในการด าเนนการบ าบดรกษาเดกและเยาวชนทตดยาและสารเสพตดอกดวยกรมพนจฯมสถานพนจฯซงเปนสถานททจะด าเนนการและจดท าเอกสารตางๆตามขนตอนของกระบวนการยตธรรมทวประเทศจ านวน 94 แหงมสถานแรกรบซงเปนทกกกนเดกและเยาวชนทไมไดประกนตวจ านวน 34 แหงไมมสถานแรกรบจ านวน 43 แหงและมศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนทศาลตดสนแลวอก 17 แหงทวประเทศส าหรบการท าการบ าบดในสถานพนจเดกจะไดรบโปรแกรมดงตอไปน โปรแกรมกลมยาเสพตดในสถานแรกรบเดกและเยาวชนสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน หนวยงานรบผดชอบ สถานแรกรบเดกและเยาวชน สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน กลมผรบบรการ เดกและเยาวชนทอยระหวางควบคมตวในสถานแรกรบเดกและเยาวชนหลกการของโปรแกรม


เนนการบ าบด แกไข ฟนฟ และปองกน การเสพตดของเดกและเยาวชน โดยมแนวคดวาเดกและ เยาวชนทถกจบกมดวยขอหาอน แมมใชยาเสพตด กมพฤตกรรมเสยงทจะใชยาเสพตด หรอเคยเก ยวของกบยาและสารเสพตดมาแลว ไมวาจะเปนผเสพหรอผตดเปนโปรแกรมทจดท าขนส าหรบกลมเดกและเยาวชนทอยในความควบคมของสถานพนจโดยเฉพาะ ซงผสมผสานอยในกจกรรมการดแลและปฏบตตอเดกและเยาวชนระหวางรอการพจารณา พพากษา ทสถานแรกรบจดขนโปรแกรมบ าบด ฟนฟ แบงเปน 3 โปรแกรม จ าแนกตามระดบของการเกยวของกบยาเสพตด (ตามเกณฑของกระทรวงสาธารณสข) คอ กลมผเสพ กลมผตด และกลมเสยงระยะเวลา โปรแกรมกลมยาเสพตด เรมด าเนนการหลงเดกและเยาวชนอยในสถานแรกรบมาแลวประมาณ 2 สปดาห (15 วน)แตละโปรแกรมเดกและเยาวชนจะไดรบกจกรรมอน ๆ ดวย เชน 1.กจกรรมบ าบด ฟนฟ ไดแก กลมจตบ าบด (นกจตวทยา) กลมกจกรรมบ าบด (นกสงคมสงเคราะห) กลมยาเสพตด 2. กจกรรมอาชวบ าบด / ทบทวนบทเรยน 3. จรยศกษา 4. กจกรรมเพอพฒนาตนเอง พลศกษา สขศกษา ดนตร ศลปะ กจกรรมชมรม 5.พบครทปรกษา เดกและเยาวชนทง 3 กลม (กลมเสยง กลมเสพ กลมตด) จะเขารวมกจกรรมตามตารางแยกกนแตละกลม ภายในระยะเวลา 10 สปดาห (2 เดอน 15 วน) รายละเอยดกจกรรม กจกรรมกลมยาเสพตด จ าแนกเปน 3 แบบ 1. กจกรรมกลมเสยง เนนการใหความร และสรางความตระหนกในตนเองเพอปองกนมใหเขาไปเกยวของกบยาเสพตด (ใชเวลา 10 คาบ เขากจกรรมสปดาหละ 1 คาบ) 2. กจกรรมกลมเสพ เนนการสรางความตระหนกร และเขาใจตนเอง ในการเขาไปเกยวของและผลจากการใชยาเสพตด และเสรมสรางทกษะในการปองกนตนเองมใหกลบไปเสพซ าดวยกลมนมประสบการณในการใชยาเสพตดแลวและมโอกาสทจะกลบไปเสพอก (ใชเวลา 10 คาบ เขากจกรรม สปดาหละ 1 คาบ) 3. กจกรรมกลมตด เนนการสรางความตระหนกรถงผลทเกดจากการใชยาเสพตดและเสรมสรางพฒนาทกษะการปองกนการเสพซ า ดวยกลมน เสพยาเสพตดมานาน มกมประสบการณในการเลกยาเสพตดและกลบไปเสพซ าอกหลายครง (ใชเวลา 20 คาบ เขากจกรรมสปดาหละ 2 คาบ) หมายเหต เกณฑการจ าแนกลกษณะผเกยวของกบยาเสพตด ของกระทรวงสาธารณสข กลมผเสพ ไดแก ผทใชยาเปนครงคราว ไมตอเนอง รวมกบขอใดขอหนง ดงน

1.พฤตกรรมเรมเปลยน แตยงสามารถด ารงชวตไดตามปกต 2.ใชแลวมปญหาแตยงคงใชยา 3.หยดยาแลวไมมอาการถอนยา / อยากยา กลมผตด ไดแก ผทใชยาเปนประจ าและตอเนองตงแต 6 เดอนขนไป รวมกบขอใดขอหนง ดงน

1.ด ารงชวตผดปกต และไมสามารถปฏบตภารกจตาง ๆ ได และมผลกระทบตอตนเองและบคคล อน 2.หยดยาแลวมอาการถอนยา / อยากยา


กจกรรม 15 วน แรกรบ

เวลา จนทร องคาร พธ พฤหสบด ศกร

08.30 – 09.00 น. พอบานหอใหมอบรม

09.00 - 10.30 น. กลมสมพนธ (ครพละ)

คด ฝกระเบยบแถว

10.30 – 12.00 น. กลมสมพนธ (ครพละ)

คด

พลศกษา (รวม)

พยาบาล ศลปะ

13.00 – 14.30 น. ศลปะ ปฐมนเทศ นกจต/นกสงคม คร, พยาบาล

จรยศกษา ดหนงฟงเพลง ชมรม

14.30 – 16.00 น. พฒนาสถานท (รวม)

จรยศกษา ดหนงฟงเพลง สรปรอบสปดาหกบครทปรกษา(พอบาน)

หมายเหต: ระหวาง 15 วนน เดกและเยาวชนจะตองพบเจาหนาทเพอจดท ารายงาน และรวบรวมขอมล - จากพนกงานคมประพฤต (รายงานประมวลขอเทจจรง) - จากนกจตวทยา (รายงานตรวจจตวทยา, สรปรายงานจ าแนกประเภท) - จากพอบาน (รายงานพนจ) - จากพยาบาล (รายงานสขภาพ)


กจกรรมในสถานแรกรบภายหลงรบตวแลว 15 วน เดกและเยาวชนจะไดรบการจดเขากลมตามการจ าแนกของพนกงานคมประพฤตเกยวกบการใชยาและสารเสพตด โดยแบงเดกและเยาวชนเปน 3 กลม คอ

1. กลมเสยงตอการใชยาและสารเสพตด 2. กลมเสพยาเสพตด 3. กลมตดยาเสพตด กลมทง 3 ดงกลาวจะเขารบกจกรรมตามตารางโดยแยกตามกลมตาง ๆ และมจ านวนคาบของแตละ

กจกรรมดงน (1 สปดาห = 5 วน x 4 คาบ =20 คาบ) กจกรรมภายหลง 15 วนในสถานแรกรบ กลมเสยงตอการใชยาเสพตด

เวลา จนทร องคาร พธ พฤหสบด ศกร 09.00 –10 .30 น. จตบ าบด กจกรรมบ าบด กลมยาเสพตด จตบ าบด กจกรรมบ าบด 10.30 – 12.00 น. เรยน ศลปะ ก จ ก ร ร ม ร ว ม

พลศกษา จรยศกษา เรยน

13.00 – 14.30 น. พลศกษา อาชวบ าบด ดนตร อาชวบ าบด ชมรม 14.30 – 16.00 น พฒนาสถานท

(รวม) เรยน พบคร

กลมเสพยาเสพตด เวลา จนทร องคาร พธ พฤหสบด ศกร 09.00 –10 .30 น. กจกรรมบ าบด จตบ าบด กลมยาเสพตด กจกรรมบ าบด พลศกษา 10.30 – 12.00 น. ดนตร เรยน กจกรรมรวม

พลศกษา เรยน เรยน

13.00 – 14.30 น. จรยะ อาชวบ าบด ศลปะ อาชวบ าบด ชมรม 14.30 – 16.00 น พฒนาสถานท

(รวม) สขศกษา พบคร

กลมตดยาเสพตด

เวลา จนทร องคาร พธ พฤหสบด ศกร

09.00 –10 .30 น. จรยะ ศลปะ ดนตร พลศกษา จตบ าบด

10.30 – 12.00 น. เรยน กลมยาเสพตด กจกรรมรวม พลศกษา

กลมยาเสพตด สขศกษา

13.00 – 14.30 น. กจกรรมบ าบด อาชวบ าบด กจกรรมบ าบด อาชวบ าบด ชมรม 14.30 – 16.00 น พฒนาสถานท

(รวม) เรยน พบคร


ใชเกณฑเดยวกบทจ าแนกใน บ.ส.ต.

กจกรรมกลมยาเสพตดในสถานแรกรบ ระยะ 2 สปดาหแรก มการจ าแนกแลวโดยพนกงานคมประพฤต เกยวกบการใชยาและสารเสพตดของเดกและเยาวชนแบงเปน 3 กลม ตามระดบปญหาการใชยาและสารเสพตด คอ

1. กลมตด 2. กลมเสพ 3. กลมเสยง คอ กลมทไมใชกลมตดหรอกลมเสพ แตจดวาเปนกลมเสยงทมโอกาสเขาไป

เกยวของกบยาเสพตด

กจกรรมกลมเสยง เนนการปองกนไมใหเดก/เยาวชนเขาไปเกยวของกบยาและสารเสพตด

ล าดบ ประเภทกจกรรม ระยะเวลา (คาบ)

ผรบผดชอบ

1. การใหความรเกยวกบบหร/ยาตง และสรา 1 พยาบาล

2. การใหความรเกยวกบยาและสารเสพตด 1 พยาบาล

3. การใหความรเกยวกบโรคเอดส 1 พยาบาล

4. นนทนาการ : เกมส, กฬา 1 นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ

5. นนทนาการ : ดนตร 1 นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ

6. นนทนาการ : ศลปะ 1 นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ

7. จรยธรรม – เนนการใชรปแบบสมมนา แสดงความคดเหน

1 นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ /อนศาสนาจารย

8. ทกษะการตดสนใจ 1 นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ

9. ทกษะการปฏเสธ / การสอสาร 1 นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ

10. สงเสรมความภาคภมใจ 1 นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ

11. ให ความร แก ครอบคร วด านการส ง เกต พฤตกรรม / แหลงใหบรการปรกษา

ญาตเยยม นกสงคมสงเคราะห


กจกรรมกลมเสพ เนนการสรางความตระหนกรและทกษะปองกนไมใหเดก/เยาวชนไปเสพยาเสพตดอก



1. กล มส า รวจผลกระทบของการใชยา เสพต ด (แงบวก - ลบ)

1 นกจตวทยา

2. กลมอภปรายตวกระตน / สถานการณเสยง 1 นกจตวทยา

3. กลมอภปรายวธการปองกนไมใหเสพอก 1 นกจตวทยา

4. ทกษะการตดสนใจ 1 นกสงคมสงเคราะห

5. ทกษะการแกปญหา 1 นกสงคมสงเคราะห

6. ทกษะปฏเสธ / สอสาร 1 นกสงคมสงเคราะห

7. ทกษะคลายเครยด 1 นกสงคมสงเคราะห

8. สงเสรมความภาคภมใจ 1 นกสงคมสงเคราะห

9. จรยธรรม รปแบบการสมมนา 1 นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ / อนศาสนาจารย

10. การวางแผนชวต 1 นกสงคมสงเคราะห

11. ครอบครว : ใหการปรกษา ต า ม น ด /ญาตเยยม

นกสงคมสงเคราะห


กจกรรมกลมตด เนนการสรางความตระหนกรและเสรมสรางทกษะในการปองกนไมใหเดก/เยาวชนกลบไปเสพซ า



1. จตบ าบด (ส ารวจตนเองจากศลปะบ าบด) 1 นกจตวทยา

2. ส ารวจสถานการณ / สาเหตการเสพซ า 1 นกจตวทยา

3. อภปรายตวกระตนเสพซ า 1 นกจตวทยา

4. บทบาทสมมตเพอปองกนการเสพซ า 1 นกจตวทยา

5. พลศกษา 1 นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ

6. ทกษะการตดสนใจ 1 นกสงคมสงเคราะห

7. ทกษะการแกปญหา 1 นกสงคมสงเคราะห

8. ทกษะการปฏเสธ / สอสาร 1 นกสงคมสงเคราะห

9. ทกษะคลายเครยด / การจดการกบอารมณ 1 นกสงคมสงเคราะห

10. การกลาแสดงออกทเหมาะสม 1 นกสงคมสงเคราะห

11. สงเสรมความภาคภมใจ 1 นกสงคมสงเคราะห

12. กลมสมมนา 1 นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ

13. ภาพปะตด 1 นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ

14. ภาพปะตด 1 นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ

15. จรยธรรม - หลกธรรมในการด าเนนชวต 1 นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ / อนศาสนาจารย

16. กลมสมมนา 1 นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ

17. พลศกษา 1 นกวชาการอบรมและฝกวชาชพ

18. แนะแนวการศกษา / อาชพ 1 นกสงคมสงเคราะห

19. วางแผนชวต - อภปราย 1 นกจตวทยา

20. ประเมนผลโดยศลปบ าบด 1 นกจตวทยา


แผนผงการบ าบดเดกทตดยาเสพตดในระบบตองโทษ

ระบบการบงคบบ าบดส าหรบผตดยาเสพตด ตามพระราชบญญตพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545เปนกฎหมายทมงประสงคลดปรมาณผเสพยาโดยน าผเสพยาเสพตดมาบ าบดภายใตระบบบงคบบ าบดโดยมหลกการและวธคดวา "ผเสพ คอผปวย”โดยระบบของการบงคบบ าบดมดงตอไปน 1.มความผดฐานเปนผเสพและมยาเสพตดไวในครอบครองไมเกน5เมด หากเกนจะตองถกด าเนนคดตามกฎหมายในกระบวยการยตธรรมโดยจะถกน าสงตวไปพสจนโดยวธทางการแพทย 2.การสงไปตรวจพสจนการเสพหรอการตดยาเสพตดใหศาลพจารณาสงตวไปควบคมเพอตรวจพสจนทศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดสถานทเพอการตรวจพสจนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหรอการควบคมตวตามทรฐมนตรประกาศก าหนดโดยค านงถง อายเพศและลกษณะเฉพาะบคคลประกอบดวยแลวใหศาลแจงคณะอนกรรมการฟนฟในระหวางการตรวจพสจนและการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ใหพนกงานสอบสวนด าเนนกระบวนการสอบสวนคดตอไป และเมอสอบสวนเสรจใหสงส านวนการสอบสวนไปยงพนกงานอยการโดยไมตองสงผตองหาไปดวย และแจง ใหทราบวาผตองหาถกควบคมตวอย ณ ศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด สถานทเพอการตรวจพสจน การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหรอการควบคมตวอยางแหงใด


3.พนกงานคมประพฤตจะตองขอมลใหเสรจภายใน15วน หากไมเสรจสามารถขยายไดอก15วนแตรวมแลวไมเกน 30 วน และเสนอตอคณะอนกรรมการฟนฟยาเสพตดเพอวางแผนฟนฟเปนรายบคคลรปแบบการฟนฟฯ ตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 แบงเปน 2 รปแบบ คอ

1) การฟนฟสมรรถภาพฯ แบบไมควบคมตว มหลกการปฏบตเชนเดยวกบการบ าบดฯ แบบผปวยนอกของระบบสมครใจในสถานพยาบาลของกระทรวงสาธารณสข หรออาจใหการฟนฟฯ ในรปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรม คายวถพทธ หรอโปรแกรมส านกงานคมประพฤต

2) การฟนฟสมรรถภาพฯ แบบควบคมตว เนนการฟนฟฯ แบบพกคางในสถานทจดหาเปนศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเปนระยะเวลา 4-6 เดอน และสามารถขยายระยะเวลาการฟนฟฯไดครงละ 6 เดอน แตรวมแลวตองไมเกน 3 ป

ขอดของระบบบงคบบ าบด ตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ. 2545 คอ 1.เปนการตดวงจรผเสพออกจากผคาดวยการบ าบด 2.เปนการบงคบใหผตดยาเสพตดตองเขารบการฟ นฟสมรรถภาพจนครบทกขนตอนซงเปนทยอมรบตามหลกวชาการวา ผตดยาเสพตดจ าเปนตองไดรบการฟ นฟทงทางรางกายและจตใจใหเขมแขงจนสามารถเลกเสพยาเสพตดไดโดยเดดขาดหรออยางนอยกอาจจะหยดเสพยาเสพตดไดเปนเวลานานกอนจะหวนกลบไปเสพซ า 3.ระบบบงคบบ าบดอาจจะเปนแนวผลกดนใหผตดยาเสพตดทมอาชพมนคงอยแลวสมครใจเขารบการบ าบดรกษาในระบบสมครใจมากขน เนองจากไมตองการถกจบกมตวสงเขาศนยฟนฟสมรรถภาพซงตองรบการฟนฟสมรรถภาพเปนเวลานาน 4.ผเขารบการฟนฟสมรรถภาพไดมโอกาสพฒนาตนเองใหกลบตนเปนพลเมองด ไดรบการฝกฝนทกษะชวตและฝกฝนอาชพจนสามารถด ารงชพอยในสงกดไดตามปกตไมตองมประวตทางคดสามารถท าประโยชนแกตนเอง ครอบครว และประเทศชาต


แผนผงการบ าบดในระบบบงคบบ าบด ไมพอใจ พอใจ ตดตามครบ 12เดอน ทมา:คมอแนวทางการบ าบดรกษาฟนฟสรรถภาพผตดยาเสพตด, 2548 กฎกระทรวงวาดวยคาตอบแทนของอนกรรมการทไมไดเปนขาราชการประจ าศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดพ.ศ. 2546 1 ในกฎกระทรวงนอนกรรมการ หมายความวา อนกรรมการในคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดท ไมไดเปนขาราชการประจ าศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ขอ 2 ใหประธานอนกรรมการไดรบคาตอบแทนเปนเบยประชมรายครง ในอตราครงละหนงพน สองรอยบาท แตรวมกนแลวไมเกนเดอนละหนงหมนสองพนบาท ใหอนกรรมการไดรบคาตอบแทนเปนเบยประชมรายครง ในอตราครงละหนงพนบาท แตรวมกน แลวไมเกนเดอนละหนงหมนบาท ในกรณทอนกรรมการท าหนาทประธานในทประชมในการประชมครงใด ใหมสทธไดรบคาตอบแทนในการประชมครงนน ในอตราเดยวกบทประธานอนกรรมการไดรบ ขอ 3 ประธานอนกรรมการหรออนกรรมการซงเปนขาราชการ พนกงานหรอลกจางของหนวยงาน อนใดของรฐใหไดรบคาตอบแทนเปนเบยประชมในอตรากงหนงของอตราตามทก าหนดไวในขอ 2 ขอ 4 คาตอบแทนตามขอ 2 และขอ 3 ใหไดรบเปนรายครงเฉพาะครงทมาประชมและใหไดรบ เพยงครงเดยวในวนหนงของการประชมของคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด

ผเสพ / ผตด

จดจดท าขอมลตามแบบ บสต.3

- สถานบ าบดเปนผลงขอมล - กรมคมประพฤตท าเฉพาะผปวยใน

ความดแล

- บ าบดรกษาในระบบบงคบ รกษา ไมเกน 6 เดอน - บ าบดในสถานฟนฟ 4 เดอน - ฟนฟในระบบคม ประพฤตโดย คมประพฤต 2 เดอน

ควบคมตว

ไมควบคมตว

คณะอนกรรมการพจารณา

ผลการฟนฟ

ขยายเวลาฟนฟ

สงคนพนกงาน

เจาหนาท มค าสงปลอยตวใจ

จดท าขอมลตามแบบ

บสต.4

สงตอผรบผดชอบ เพอด าเนนการ

ตดตามผล เปนเวลา1ป (4-7 ครง)

จดท าขอมลตามแบบ บสต.5

-พนทเปนผท า (ศตส.อ) สอ

(ศตส.อ)

กทม.

หนวยบ าบด

ในพ นท

ศตส.จ(ส าเนาแจงดวย) ท าสรปผลการตดตามครบ 1ป

เลกได


จากการขอมลเกยวกบสวสดการทเกยวของกบการด าเนนงานกบเดกทตดยาเสพตดตามทกฎหมายก าหนดให คณะวจยไดรวบรวมไวดงปรากฏในตารางท 1

ตารางท 1 ตารางสวสดการพนฐานส าหรบเดกกลมตดยาเสพตด

ชอกฎหมาย ขนตอนการด าเนนการ สวสดการทไดรบ หมายเหต

พระราชบญญตฟน

ฟสมรรถภาพ

ผตดยาเสพตด 2545

-การด าเนนการตรวจรางกายและจตใจในเบองตนโดยไมชกชา หากพบความผดปกตใหสงไปรบการตรวจ วนจฉย โดยพยาบาล นกจตวทยา แพทย หรอจตแพทย- การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในค านงถงความเหมาะสมกบสภาพ รางกาย จตใจ ของผรบการฟนฟสมรรถภาภาพผตดยาเสพตด -ตองหามอายไมถงสบแปดปบรบรณ ใหพนกงานสอบสวนน าตวสงศาลเพอมค าสงใหตรวจพสจนภายใน24ชวโมงนบแตเวลาทมาถงทท าการของพนกงานสอบสวน

ระเบยบคณะกรรมการ ฟนฟสมรรถภาพ ผตดยาเสพตดฯ วาดวยการตรวจ พสจน การฟนฟ สมรรถภาพผตด ยาเสพตดการควบคมตว

การควบคมตวผเขารบ การตรวจพสจนหรอฟนฟ สมรรถภาพ

-การควบคมตวผเขารบการพสจนผเขารบการฟนฟสรรถภาพผตดยาเสพตดจะตองค านงถงหลกศกดศรแหงความเปนมนษยและอยบนพนฐานของหลกสทธมนษยชน รวมถงสทธสตรและสทธเดกและเยาวชน - ตองมการแยกหนวยควบคมดแลเดกและเยาวชนชายและหญงออกจากกนส าหรบการควบคมเดกและเยาวชนหญง หามมใหผชายเขาไปในเขตควบคมผเขารบการตรวจพสจนเวนกรณฉกเฉนและมความจ าเปน

3.สวสดการพนฐานทมอยส าหรบเดกตดยาเสพตดในปจจบน



และการปฏบตตอ ผเขารบการตรวจ พสจนและผเขารบการ ฟนฟสมรรถภาพ ผตดยาเสพตด พ.ศ. 2546

การรบตวผเขารบการ ตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพ

-ในกรณทผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสรรถภาพผตดยาเสพตด มโรคประจ าตวตองใชยา ใหพนกงานรบตดตอญาตเพอรบยาจากญาต - หากผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสรรถภาพผตดยาเสพตดมของมคาจะตองคนแกญาตโดยใหลงรายมอชอไว -ผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสรรถภาพผตดยาเสพตดจะตองไดรบเสอผาเครองแตงกาย ท าความสะอาดรางกาย เครองนอนของใชในชวตประจ าวน สวนเครองแตงกายทสวมใสมาจะไดรบการท าความสะอาด พรอมกบรกษาใหดวย -ผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสรรถภาพผตดยาเสพตดจะตองไดรบการตรวจดานอนามยจากแพทยหรอพยาบาลของศนยฟนฟสมรรถภาพผตอดยาเสพตด หากมโรคตดตอจะตองไดรบค าแนะน าการดแลจากผตรวจตอไป

ระเบยบคณะกรรมการ ฟนฟสมรรถภาพ ผตดยาเสพตดฯ วาดวยการตรวจ พสจน การฟนฟสมรรถ ภาพผตดยาเสพตดการควบคมตว และการ ปฏบตตอ ผเขารบการตรวจ พสจนและผเขารบการ ฟนฟสมรรถภาพผตด ยาเสพตด พ.ศ.2546

การรกษาความ ปลอดภย ในสถานทควบคมตว หรอสถานทเพอฟนฟ สมรรถภาพผตด ยาเสพตด

ในสถานทควบคมตวจะตองมการรกษาความปลอดภย 24 ชวโมง มการจดอปกรณตดตงความปลอดภยตามระดบการควบคมดแล มสญญาณแจงฉกเฉน และสญญาณแจงเหตเพลงไหม



การปลอยตวชวคราว -ผเขารบการฟนฟสรรถภาพผตดยาเสพตดหรอผเขารบการตรวจพสจนมสทธในการปลอยตวชวคราวหากไมมพฤตการณทจะหลบหน ไมมภยอนตราย หรอความเสยหายทเกดจากการปลอยชวคราว ไมเปนอปสรรคตอการตรวจพสจนหรอฟนฟสมรรถภาพ หรอมการรองขอการประกนตว

การยายผเขารบการ ฟนฟสมรรถภาพผตด ยาเสพตด

-ผเขารบการฟนฟสรรถภาพจากการตดยาเสพตดมสทธไดรบการยายสถานทฟนฟหากพบวาการยายมประโยชน หรอผฟนฟมความประสงคทจะยาย โดยทจะตองขออนญาตจากคณะอนกรรมการหากไมอนญาต จะตองระบเหตผลไวดวย

วธการเยยมและ การตดตอ

-ผเขารบการฟนฟสรรถภาพยาเสพตดมสทธไดรบการเยยมจากญาตโดยมเวลาสปดาหละ1 วน โดยผทมสทธไดเยยมคอ บดา มารดา หรอผปกครอง ญาตหรอผใกลชด หรอผเคยอปการะเลยงด โดยการเยยมจะไดครงละไมเกน 2 คน ตามระยะเวลาทก าหนด โดยการใหเยยมครงแรกตองเขารบการฟนฟอยางนอย 15 วนในการเยยม1ครง จะตองไมเกนครงละ 20 นาท

การอนญาตและการ น าผผเขารบการฟนฟ สรรถภาพ ผตดยาเสพตดหรอผเขารบ การตรวจพสจนไปตรวจ รกษาหรอการหรอไป ตรวจครรภหรอคลอดยง สถานพยาบาลภายนอก

-เมอปรากฏวาผเขารบการฟนฟสรรถภาพผตดยาเสพตดหรอผเขารบการตรวจพสจนผดยาเสพตดปวยไมสามารถรกษาใหหายไดภายสถานทควบคมได หรอมภาวะตงครรภ หรอก าลงจะคลอดเจาหนาทตองน าตวน าสงสถานพยาบาลทนท และจะตองไดรบการรกษาหรอการตรวจรางกายจากสถานพยาบาลภายนอก และหากแพทยนดตรวจอาการเปนระยะสถานทตองอนญาตใหออกไปตามใบนด -ในกรณเขารบการฟนฟสรรถภาพผตดยาเสพตดหรอผเขารบการตรวจพสจนมอาการปวยแพทยผท าการรกษาจ าเปนตองรบตวไวตองอนญาตใหผปวยอยโดยใหแพทยระบโรค อาการปวยใหชดเจน -หากผเขารบการฟนฟสรรถภาพผตดยาเสพตดหรอผเขารบการตรวจพสจนมโรครายแรง หรอตงครรภ -แพทยลงความเหนวามอปสรรคไมเหมาะกบในการบ าบด คณะอนกรรมจะตองวางแผนการบ าบดใหใหม



ระเบยบคณะกรรมการ ฟนฟสมรรถภาพ ผตดยาเสพตดฯ วาดวยการตรวจ พสจน การฟนฟสมรรถ ภาพผตดยาเสพตดการควบคมตว และการ ปฏบตตอ ผเขารบการตรวจ พสจนและผเขารบการ ฟนฟสมรรถภาพ ผตดยาเสพตด พ.ศ. 2546

กรณผเขารบการ ฟนฟสรรถภาพ ผตดยาเสพตดหรอ ผเขารบการตรวจ พสจนเสยชวต

-ผเขารบการฟนฟสรรถภาพผตดยาเสพตดหรอผเขารบการตรวจพสจนจะไดรบการชนสตรพลกศพและไดรบการเกบรกษาศพ


ส าหรบกระบวนการทด าเนนการกบเดกตดยาเสพตด และสวสดการทหนวยงานจดใหกบเดกตดยาเสพตดนน ดงปรากฏในแผนภาพท 1 แผนภาพท 1 กระบวนการด าเนนการและสวสดการทจดใหกบเดกตดยาเสพตด



ผลจากการศกษาเพอจดท าชดสวสดการพนฐานส าหรบเดกตดยาเสพตด ทงในสวนของการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบระบบ กลไก และกฏหมายทใชดแลเดกตดยาเสพตด คณะวจยสามารถจดชดสวสดการพนฐานส าหรบเดกตดยาเสพตดไดดงขอมลในตารางท ตารางท สวสดการพนฐานส าหรบเดกตดยาเสพตด สวสดการ หนวยงานท

จดสวสดการ รปแบบ สถานะ กฎหมายทมารองรบ ขอมลเพมเตมทไดจากการศกษา

สขภาพ

การคมครองกรณเปนเดกต ากวา 18 ปจะตองน าสงอยการ ภายใน 24 ชม.

ส านกงานต ารวจฯ (ตร.)

บรการ เดม พระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด 2545

การด าเนนการตรวจรางกายและจตใจในเบองตนหากพบความผดปกตใหสงไปรบการตรวจ วนจฉย โดยพยาบาล นกจตวทยา แพทยหรอจตแพทย



4.สวสดการพนฐานส าหรบเดกตดยาเสพตด




การจดใหมแผนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดใหเหมาะสมกบสภาพของผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด โดยค านงถงอาย เพศ ประวต พฤตกรรมในการกระท าความผดเกยวกบยาเสพตด ตลอดจนสภาพแวดลอประกอบดวย

คณะอนกรรมการฟนฟผตดยาเสพตด


การไดรบการบ าบดโดยไมตองเสยคาใชจายโดยถอวาผเสพคอผปวย

สถานฟนฟผตดยาเสพตด บรการ เดม พระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด 2545

ผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเปนเดกและเยาวชนจะไดรบการแยกหนวยควบคมดแลเดกและเยาวชนชายและหญงออกจากกน

กรมคมประพฤต สถานพนจและคมครองเดก

บรการ เดม ระเบยบคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพ ผตดยาเสพตดฯวาดวยการตรวจพสจนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดการควบคมตวและการปฏบตตอผเขารบการตรวจพสจนและผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดพ.ศ.2546

หลงการรบตวผตดยาเสพตดไวฟนฟ การตรวจคนจะมสถานท ตรวจคนโดยเฉพาะโดยแยกหญงแยกชาย

สถานทตรวจพสจนทวประเทศตามประกาศตามมาตรา 18 ของพรบ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในราชกจจา

บรการ เดม ระเบยบคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดฯวาดวยการตรวจพสจน การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดการควบคมตว และการปฏบตตอผเขารบการตรวจพสจนและผ




นเบกษาฟนฟผตดยาเสพตดกระทรงยตธรรม

เขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2546

ในสถานทบ าบดผคมในสถานบ าบดจะถกแบงแยกชายหญงและหามเพศชายเขามายงสถานบ าบดของเพศหญงเวนมเหตอนจ าเปน

สถานทตรวจพสจนทวประเทศตามประกาศตามมาตรา 18 ของพรบ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในราชกจจานเบกษาฟนฟผตดยาเสพตดกระทรงยตธรรม

บรการ เดม ระเบยบคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพ ผตดยาเสพตดฯวาดวยการตรวจพสจน การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดการควบคมตว และการปฏบตตอผเขารบการตรวจพสจนและผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2546

ผทตดยาเสพตดมสทธในการลดระยะเวลาการฟนฟ สมรรถภาพผตดยาเสพตดคณะอนกรรมการพจารณา


บรการ เดม ระเบยบคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดฯวาดวยการตรวจพสจน การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดการควบคมตว และการปฏบตตอผเขารบการตรวจพสจนและผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2546

การมสทธรองขอสถานทบ าบดทอยใกลบานหรอทสะดวกส าหรบผบ าบดยาเสพตด


บรการ เดม ระเบยบคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพ ผตดยาเสพตดฯวาดวยการตรวจพสจน การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดการควบคมตว และการปฏบตตอผเขารบ




การตรวจพสจนและผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2546

ผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด มโรคประจ าตวตองใชยาหรออยระหวางการบ าบดรกษาอยางตอเนองพนกงานเจาหนาทจะรบด าเนนการตดตอกบญาต


บรการ เดม ระเบยบคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพ ผตดยาเสพตดฯวาดวยการตรวจพสจน การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดการควบคมตว และการปฏบตตอผเขารบการตรวจพสจนและผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2546

ศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหรอสถานทเพอการควบคมตว หรอสถานทเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดจะมการจดทอยอาศยใหเหมาะสมตามเพศ อาย และลกษณะพฤตกรรมตลอดจนความรนแรงของการกระท าผด



การปรบตวผเขารบการฟนฟโดยการปฐมนเทศกอนการบ าบด


บรการ เดม ระเบยบคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพ ผตดยาเสพตดฯวาดวยการตรวจพสจนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดการควบคมตวและการปฏบตตอผเขารบ





การตรวจพสจนและผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดพ.ศ.2546

ด าเนนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดโดยฟนฟทงทางดานรางกาย จตใจ สงคม ตลอดจนการใหการศกษาและการฝกอาชพ



การจดใหครอบครวของผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเขามามสวนรวมในการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด



เสอผา เครองนงหม เครองนอน และสงของเครองใชจ าเปนในชวตประจ าวนใหแกผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดทกคนอยางทวถงและเพยงพอ


บรการ เดม ระเบยบคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพ ผตดยาเสพตดฯวาดวยการตรวจพสจนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดการควบคมตวและการปฏบตตอผเขารบ





การตรวจพสจนและผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดพ.ศ.2546

ตรวจการแตงกาย การตดผม การท าความสะอาดรางกาย และการรกษาความสะอาดเครองนอน เครองแตงกายของผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด



จดอาหารใหแกผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดโดยใหมคณภาพปรมาณทเพยงพอและเหมาะสมตามหลกสขอนามยและโภชนาการ

สถานทตรวจพสจนและทวประเทศตามประกาศตามมาตรา 18 ของพรบ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในราชกจจานเบกษาฟนฟผตดยาเสพตดกระทรงยตธรรม

บรการ เดม ระเบยบคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดฯวาดวยการตรวจพสจนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดการควบคมตวและการปฏบตตอผเขารบการตรวจพสจนและผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดพ.ศ.2546

ผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดท างานบรการสงคมหรอใหด าเนนการอนใดตามความเหมาะสมเพอใหมความมนคงในการด ารงชวตโดยหางไกลจากยาเสพตด

สถานทตรวจพสจนและทวประเทศตามประกาศตามมาตรา 18 ของพรบ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในราชกจจา

บรการ เดม ระเบยบคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดฯวาดวยการตรวจพสจนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดการควบคมตวและการปฏบตตอผเขารบการตรวจพสจนและผเขารบ





การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดพ.ศ.2546

การไดรบการตดตามหลงพนจากการบ าบดยาเสพตด

สถานทตรวจพสจนและทวประเทศตามประกาศตามมาตรา 18 ของพรบ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในราชกจจานเบกษาฟนฟผตดยาเสพตดกระทรงยตธรรม


การหางานใหเดกท าหลงจากพนจากการบ าบด

กระทรวงแรงงานหรอกรมจดหางาน

บรการ เพม เดกทตดยาเสพตดหลงจากพนการบ าบดมกจะวางงานไมมงานท า

กองทนประกอบอาชพเพอการศกษาหลงจากพนการบ าบด เชนเดยวกบกองทนคมครองเดก

กระทรวงการพฒนาสงคมฯ

บรการ เพม หลงจากการบ าบดมกจะวางงานไมไดประกอบอาชพท าใหการมกองทนท าใหผพนจากการบ าบดมอาชพและรายไดในการเลยงดตนเองปจจบนมโครงการนอยแลวแตเปนเงนกองทนทไมไดตอเนอง

การน าเดกออกจากสภาพแวดลอมเดมในระยะเวลาหนงเพอไมใหเดกกลบไปตดยาเสพตดอกครงหนง

กระทรวงยตธรรม บรการ เพม เดกทกลบมาเสพยาเสพตดสวนใหญจะอยในสภาพแวดลอมเดมการน าออกไปจากสภาพแวดลอมเดมใน




ระยะเวลาหนงจะท าใหมภมคมกนในการปฏเสธใชสารเสพตด

การเพมคาเดนทางส าหรบเดกตดยาเสพตดเพอใชในการเดนทางเขารบการบ าบดใหกบผปวยในกรณทยากจน

กระทรวงยตธรรมยตธรรม

เงน เพม ในกรณผปวยไมตองการใหบคคลภายนอกทราบวาตดยาเสพตดจงตองไดรบการบ าบดจงเลอกสถานทในการบ าบดในศนยบ าบดทอยไกลจากบาน

การเตรยมความพรอมใหกบครอบครวเพอการรบเดกหลงพนจากการบ าบด

สถานคมครองและฟนฟผตดยาเสพตดทวประเทศตามประกาศตามมาตรา 18 ของพรบ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในราชกจจานเบกษา

บรการ เพม การเตรยมความพรอมใหกบผปกครองเพอใหสามารถดแลเดกหรอทกษะตางๆในการพดคยปรกษากบเดกเพอปองกนการกลบไปเสพยาซ า


สวสดการพนฐานส าหรบ เดกยากจนพเศษ

1.1 สถานการณเดกยากจนพเศษในประเทศไทย สถานการณเดกยากจนในประเทศไทยยงเปนอกปญหาทมการแกไขมาเปนระยะยาวนานปญหาความยากจนยงสงผลตอโอกาสทางการศกษาของเดกไทย หรอเกดสภาวะดอยโอกาสทางการศกษา แมวาตามพระราชการจดการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542แกไขเพมเตม(ฉบบท 2) บญญต ตามมาตรา 10วา การจดการศกษา ตองจดใหบคคลมสทธและโอกาสเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปท รฐตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจายแตสถานการณความเปนจรงของการศกษาเลาเรยนนน นอกจากนนยงมนโยบายเรยนฟร 15 ป ทสนบสนนคาใชจาย เชน คาชดนกเรยน อปกรณการเรยน เปนตน แตคาใชจายส าหรบการเรยนยงมภาระคาใชจายในการเขาเรยน เชน คาอาหาร คาเดนทาง คาอปกรณในการท ากจกรรม เปนตน ยงเปนภาระส าหรบเดกยากจนในประเทศไทยอยมาก ซงจากการรายงานขอมลพนฐานทางการศกษา ของส านกงานพนฐานทางการศกษา กระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2555 ระบวา มเดกดอยโอกาสทมสาเหตมาจากปญหาความยากจนในมจ านวนถง 4,481,612 คน จากรายงานสาเหตความดอยโอกาสของส านกงานพนฐานทางการศกษา กระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2555 ระบวาความยากจนของเดกดอยโอกาสในประเทศไทยยงคงเปนอนดบ 1 โดยสามารถสรปตวเลขของปญหาความดอยโอกาสไดดงตอไปน

ประเภทความดอยโอกาส จ านวนนกเรยน(คน) เดกยากจน 4,485,790 เดกก าพรา 53,112 เดกชนกลมนอย 29,680 เดกถกทอดทง 14,052 เดกทท างานรบผดชอบครอบครว 9,100 เดกทถกท ารายและทารณ 3,026 เดกทถกผลกระทบจากเอดส 2,834

1.สถานการณเดกยากจนพเศษ


ประเภทความดอยโอกาส จ านวนนกเรยน(คน) เดกเรรอน 1,451 เดกทมปญหาเกยวกบยาเสพตด 1,394 เดกถกบงคบคาแรงงาน 567 เดกในสถานพนจและคมครองเยาวชน 309 เดกทอยในธรกจทางเพศ 37 อนๆ 38,379 ทมา: ขอมลพนฐานทางการศกษา จ านวนนกเรยนดอยโอกาสแยกตามสาเหตทวประเทศกลมสารสนเทศ ส านกนโยบายและแผนการศกษาขนพนฐาน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ,2555 นอกจากนนยงมรายงานวาปญหาความยากจนของเดกทอยในระบบการศกษา เปนสาเหตทตองออกจากระบบการศกษาในป 2555 มจ านวนถง 2,433 คน ซงสาเหตของการตองออกจากระบบการศกษากลางคนซงสาเหตนนสามารถแสดงเปนตารางไดดงแผนภาพท 1 แผนภาพท 1 สาเหตของการออกกลางคนของนกเรยนทวประเทศ

ทมา: ขอมลพนฐานทางการศกษา จ านวนนกเรยนดอยโอกาสแยกตามสาเหตทวประเทศกลมสารสนเทศ ส านกนโยบายและแผนการศกษาขนพนฐาน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ,2555

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

ฐานะ

ยากจ

น

อายพ

นเกณ

ฑ

มปญห

าในก

ารปร

บตว

หาเล

ยงคร

อบคร

ว

สมรส

เจบป

วย/อ

บตเห

ต

มปญห

าครอ

บครว

ตาย

นกเรย

นจบช

นสงส

ด

ตองค

ด/ถก

จบ

ไดรบ

การย

กเวน

ตาม

พรบ.

ไมทร

าบสา

เหต

กรณ

อนๆ

2,466

1,499

760 406 329 301 160 130 21 5 2

1,661

658


จากแผนภาพดงกลาวขางตนแสดงใหเหนวาปญหาความยากจนยงเปนปญหาอนดบ 1 ทท าใหเดกตองออกจากระบบการศกษาซงปญหาเหลานนบวาเปนปญหาทตองไดรบการแกไขอยางเรงดวน เพอใหเดกกลมนไดเขาสระบบการศกษาพรอมกนนยงเปนการตดวงจรของปญหาความยากจนในอนาคตเนองจากหากเดกเหลานไมมการศกษาจะมผลตอแนวโนมของการอาชพในอนาคต 1.2 สถานการณเดกยากจนพเศษในจงหวดแมฮองสอน

ในการวจยของโครงการจดท าชดสวสดการพนฐานและการประมาณการคาใชจายรายหวเพอการดแลเดกดอยโอกาสนอกระบบและเดกกลมเสยงในระบบการศกษากลมเดกยากจนนนเปนอกกลมหนงทอยในกลมเดกดอยโอกาส โดยท าการศกษาในจงหวดแมฮองสอน ซงจากการรายงานปญหาความยากจนในจงหวดแมฮองสอนจากขอมลของของส านกงานพนฐานทางการศกษา กระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2555 ระบวาในจงหวดแมฮองสอนมเดกกลมยากจนทตองออกจากระบบการศกษาถง 42 คน โดยระบวาเขตพนทการศกษาเขต 1 ของจงหวดแมฮองสอนมเดกทยากจนเปนเหตใหตองออกจากการศกษาจ านวน 5 คน และเขตพนทการศกษาเขต 2 มถง 37 คน โดยสภาพทวไปของจงหวดแมฮองสอนสามารถแบงออกเปน 7 อ าเภอ 45 ต าบล จ านวนประชากรทงสนจ านวน 254,804 คน แมฮองสอนยงมความหลากหลายทางดานชนเผาซงตงอยตามต าบลและอ าเภอตางๆซงสามารแบงเปนกลมใหญๆได 2 กลม กลมชนทอยในพนทราบประกอบไปดวย ชาวไต (ไทยใหญ) ชาวไทยจากจงหวดอนๆ และชาวเขาบางสวน และกลมชนชาวไทยภเขาทอาศยอยตามภเขาไหลตางๆประกอบดวย กะเหรยง มง มเซอ และลซอ ประชากรทง 2 กลมดงกลาวสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมและมฐานะยากจน(แผนปฏบตราชการในงบประมาณป ,2555) จากรายงานขอมลเดกนกเรยนนอกจากมนกเรยนทภาวะความยากจนและดอยโอกาสแลวยงมขอมลทแสดงความขาดแคลนของนกเรยนในจงหวดแมฮองสอนประจ าป พ.ศ.2555 ดงแผนภาพท 2 แผนภาพท 2 แสดงความขาดแคลานของนกเรยนในจงหวดแมฮองสอน

ทมา: จ านวนนกเรยนขาดแคลนจงหวดแมฮองสอน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ,2555 ( หมายเหต: ขอมลดดแปลงจากขอมลตารางเปนขอมลแผนภาพ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ,2555 )

12500

13000

13500

14000 13559 13307 13291

13136 13197


จากแผนภาพท 2 แสดงขอมลทแสดงความขาดแคลนของนกเรยนในจงหวดแมฮองสอนท าใหเหนวาอนดบ 1 คอการขาดแคลนเครองแบบนกเรยนซงมจ านวนถง 13,559 รองลงมาคอการขาดแคลนเครองเขยนมจ านวน 13,307 คน แบบเรยนหนงสอเรยนจ านวน 13,291 คน อาหารกลางวนจ านวน 13,136 คน และทนาเปนหวงมากทสดคอการขาดแคลนมากกวา 3 รายการ มจ านวนถง 13,197 คน ดงนนในการศกษานจงตองการจดชดสวสดการพนฐานเพอเดกทมความดอยโอกาสจากปญหาความยากจนไดรบสวสดการทครบถวนเพอใหเดกกลมนอยในระบบการศกษาอยางนอย 15 ป หรอจบจากการศกษาขนพนฐาน เพอทจะไดน าความรไปใชในการประกอบอาชพ และน าผลการศกษาไปใชเสนอแนะแนวทางการดแลเดกยากจนพเศษตอไป


กฎหมาย หนวยงานใหสทธ สทธประโยชน พรบ.คมครองเดกป 2546 พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

-การสงเคราะห คมครองสวสดภาพเดกในสถานแรกรบ / สถานสงเคราะห / สถานคมครอง สวสดภาพ / สถานพฒนาและฟนฟ -การฝกทกษะอาชพ นนทนาการ และการจดหางาน เพอใหเดกสามารถน าความรไปประกอบอาชพเลยงตนเองได ปจจบนมหนวยงานใหบรการ 1 แหง(ศรสะเกษ) -การใหการชวยเหลอเปนเงนสงของเครองอปโภคบรโภคและอปกรณการศกษาหรอให การชวยเหลอทงเงนและสงของในคราวเดยวกน ในวงเงนครงละไมเกน 2,000 บาทปหนงไมเกน 3 ครง ตอเดกหนงคนในครอบครวและไมเกน 3,000บาท ส าหรบครอบครวทมเดกเกนกวาหนงคน - การใหค าปรกษาแนะน า -กรณทเปนครอบครวอปถมภหากประสบปญหาความเดอดรอนดานเศรษฐกจ จะไดรบการสนบสนนเปนเงนชวยคาเลยงดตอเดกหนงคนเดอนละไมเกน 2,000 บาท และ / หรอชวยเหลอเครองอปโภคบรโภคแกเดกเดอนละไมเกน 500 บาท กรณเหนสมควรใหความชวยเหลอ ครอบครวทอปการะเดกมากกวา 1 คน ชวยเหลอเงนคาเลยงดเดอนละไมเกน 4,000 บาท และ/หรอชวยเหลอเปนเครองอปโภคบรโภคเดอนละไมเกน 1,000 บาท

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542

ดานการศกษา - เรยนฟร 15 ปตามนโยบายเรยนฟร 15 ปอยางมคณภาพ -คาชดนกเรยน -คาอปกรณการเรยน

2.ระบบ กลไก และกฎหมายทใชดแลเดกในพนทหางไกล


กฎหมาย หนวยงานใหสทธ สทธประโยชน -คากจกรรมพฒนาผเรยน -คาหนงสอเรยน มาตรา 13 บดา มารดา หรอผปกครองมสทธไดรบสทธประโยชน ดงตอไปน (1) การสนบสนนจากรฐ ใหมความรความสามารถในการอบรมเลยงด และการใหการศกษาแกบตรหรอบคคลซงอยในความดแล (2) เงนอดหนนจากรฐส าหรบการจดการศกษาขนพนฐานของบตรหรอบคคลซงอยในความดแลทครอบครวจดให ทงน ตามทกฎหมายก าหนด (3) การลดหยอนหรอยกเวนภาษส าหรบคาใชจายการศกษาตามทกฎหมายก าหนด

พระราชบญญต หลกประกนสขภาพแหงชาต 2545

ดานสาธารณสข สทธในการรกษาพยาบาลฟร มาตรา ๕ บคคลทกคนมสทธไดรบบรการสาธารณสขทมมาตรฐานและมประสทธภาพตามทก าหนดโดยพระราชบญญตน คณะกรรมการอาจก าหนดใหบคคลทเขารบการบรการสาธารณสขตองรวมจายคาบรการในอตราทก าหนดใหแกหนวยบรการในแตละครงทเขารบการบรการ เวนแต ผยากไรหรอบคคลอนทรฐมนตรประกาศก าหนดไมตองจายคาบรการ


ปญหาของเดกยากจนพเศษนนเกดจากการขาดแคลนปจจยระยะยาวซงหมายถงทกปจจยทเ ก ย วข อ งกบกา ร เล ย งด / ก าร เต บ โตของ เด ก ความส าคญทพอแม ใหกบการศกษา ลกษณะครอบครวทอบอน คณภาพการศกษาทไดรบตงแตระดบกอนวยเรยน ตลอดไปจนถงคณภาพการศกษาขนพนฐาน ลวนมความส าคญอยางมากในการพฒนาขดความสามารถทางวชาการของเดก และเปนสงทก าหนดความพรอมในการเรยนตอในระดบอดมศกษา ดงนน แมรฐบาลจะประกาศนโยบายเรยนฟร 12 ป พรอมจดงบกวาปละ 7 หมนลานบาทเปนคาเทอม คาต าราเรยน ชดนกเรยน อปกรณการเรยนและกจกรรมพฒนาผเรยน มโครงการอาหารกลางวนและนมโรงเรยนฟรใหนกเรยน แตยงมเดกอกจ านวนมากไมสามารถมาเรยนไดตองออกกลางคน เพราะมจายคาใชจายอนๆ โดยเฉพาะคาเดนทาง คาอาหารเชา ซงเดกยากจนมากไมมเงนมาจายสวนน จะตองเพมความชวยเหลอแกเดกกลมนเปนพเศษ แตอยางไรกตามเงนชวยเหลอพเศษแกเดกยากจนมากน ควรจะเปนเงนทตามตวเดกไมใชเงนทจายไปตามสถานศกษา มฉะนนอาจเกดปญหาเพราะสถานศกษาหวงไดงบขนมาไดจะตองคดเกณฑวาเดกกลมนจะตองอยภายใตเงอนไขใด อาจใชก าหนดว าครอบครวเดกมรายไดต ากวาเสนความยากจนของสภาพฒนซงก าหนดไวทรายไดครอบครวไมเกน 4 หมนบาทตอป หรออาจใชเกณฑอนกได

ปญหาดานโครงสรางของระบบและสงคมเศรษฐกจทน าไปสปญหาของเดกและเยาวชนยากจนนน พบวา ปจจยในเชงโครงสรางทางเศรษฐกจสงคมทขาดดลยภาพในการกระจายรายไดและทรพยากรอยางเหมาะสม สงผลใหคนยากจนมสวนแบงของรายไดและเขาถงทรพยากรในสงคมไดนอยมาก ครอบครวยากจนมกตองทมเทเวลากบการเพมรายไดของครอบครว

การไมไดรบการศกษาอยางพอเพยง ไมสามารถน าความรมาพฒนาอาชพหรอหาล ทางในการประกอบอาชพอยางอน สงผลใหครอบครวคนจนมกตกอยในภาวะดอยโอกาสทางเศรษฐกจอยางเรอรง ภาวะทถกกดดนจากสงคมรอบดานประกอบกบกระแสบรโภคนยม ความอยากมอยากเปน เปนสาเหตส าคญใหเกดความเครยดในชวตและการเกบกด ซงน าไปสการพวพนกบแหลงอบายมขและความรนแรงในครอบครว เดกและเยาวชนตกอยในสภาพดอยโอกาสตอเนองตกทอดจากพอแม และเปนผไดรบผลกระทบโดยตรง ท าใหเกดภาวะยากจน ขาดโอกาสและมปญหา/ความเสยงภยมากขน

วงจรของปญหาทเกดกบเดกยากจนพเศษทเรมจากปญหาจากสภาพครอบครวยงถกตอกย าจากปญหาการไมไดรบสวสดการอนเนองมาจากการเขาไมถงบรการทางสงคม เนองจากมเดกจ านวนไมนอยทเรมประสบปญหาความยากจน ดวยเหตทผปกครองมปญหาสขภาพ ปวยเรอรง หรอชราภาพ หรอมฉะนน กคอครอบครวมปญหาการมรายไดทไมแนนอน และไมเพยงพอตอรายจาย อนพบเหนไดจากครอบครวเกษตรกรทอาศยอยในชนบท หรอเปนครอบครวทมอาชพรบจาง ซงทงสองกลมนเปนกลมทอาจไมไดรบบรการตามระบบ หรอเรยกไดวาหลดจาก Social Safety Net ฉะนนจงท าใหเกดความไมมนคงปลอดภยในชวต ถงแมกลมคนยากจนเหลานแมจะมความขยนหรออดทนตองานกตาม แตกพบวาเดกทเกดมาในครอบครวเหลานมกมอาชพเปนลกจางหรอเกษตรกรเชนเดยวกบพอแม หรอแมลกของคนทไมมเอกสารสทธกมโอกาสทจะขาดสทธตางๆ เชนเดยวกบพอแมของเดก ท าใหเดกและเยาวชนตกอยในฐานะยากจนเรอรง เพราะพอแมมฐานะยากจน ซงยงมอยเปนจ านวนมากในสงคม ดงนนระบบสงคมทมารองรบในการจดสวสดการสงคมจง

3.สวสดการพนฐานทมอยส าหรบเดกยากจนในปจจบน


ควรเปนระบบทดแลเดกตงแตแรกเกดจนถงสนสดการศกษาขนพนฐาน ซงเปนฐานการตอยอดการด าเนนชวตของเดกกลมนตอไป ในการดแลตามเดกตามสทธขนพนฐาน หนวยงานทงภาครฐและภาคเอกชนจงตองจดสทธประโยชนในหลายรปแบบเพอใหเหมาะสมกบสภาพการด ารงชวตของเดก ส าหรบสวสดการทเดกโดยเฉพาะเดกดอยโอกาสไดรบในปจจบนนน จากการศกษาของคณะวจยสามารถแบงไดตามชวงวยได 3 ชวงวยเดกและเยาวชน ซงเปนกลมเปาหมายของการศกษาครงน ดงน

1.1 สวสดการส าหรบเดกกอนเกด (0 ป) การจะดแลเดกใหมคณภาพนนตองดแลตงแตกอนทเดกจะเกด ดงท ศาสตราจารย ดร.

ปวย องภากรณ ไดเขยนไวในบทความ “คณภาพแหงชวต, ปฏทนแหงความหวง, : จากครรภมารดาถงเชงตะกอน” ทสะทอนสวสดการทคนไทยควรไดรบตามชวงวย โดยเดกกอนเกดนนสงทควรไดรบคอ แมและเดกควรไดรบการดแลสขภาพครรภ

ส าหรบสวสดการดานการดแลสขภาพครรภนน หนวยงานหลกทเขามามบทบาทคอ หนวยงานดานการสาธารณสข โดยเฉพาะโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลทเปนหนวยบรการในพนททจะมอาสาสมครสาธารณสขเขาไปส ารวจสตรทตงครรภแลวน ามาเขาสการรบสทธประโยชนตามหลกประกนสขภาพถวนหนา

1.2 สวสดการส าหรบเดกหลงคลอด

เมอเดกคลอดออกมาแลวสวสดการททางรฐจดใหคอการดแลหลงคลอด เชนการฉดวคซนใหหลงคลอดตงแตหลงคลอดถง 6 ป โดยแมสามารถพาบตรมารบวคซนไดทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล

ส าหรบผประกนตนนนหลงคลอดสามารถใชสทธประกนสงคม ในรปของเงนสงเคราะหบตร แตทงนแมผประกนตนตองไมลาออกจากงานกอนทจะคลอดจงจะไดรบเงนสงเคราะหบตรน อยางไรกตาม ในกรณทคลอดบตรแลวครอบครวมปญหาเรองคาใชจาย สามารถขอเปนเงนกฉกเฉนจากพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด (พมจ.) ไดโดยทางพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดจะพจารณาจดสรรใหเงนกฉกเฉนรายละไมเกน 2,000 บาทตอครง และไมไดจ ากดจ านวนครงทใหตอราย โดยพมจ.จะมคณะกรรมการพจารณาตามความจ าเปน ขณะเดยวกน หากมกรณทเดกมผปกครอง แตผปกครองตดคกเปนระยะเวลานาน ทาง พมจ.จะมเงนชวยสนบสนนการดแลเดกเดอนละไมเกน 1,000 บาท จนกวาจะอาย 18 ป นอกจากนในกรณทเดกคลอดออกมาแลวไมมผปกครองดแล พระราชบญญตคมครองเดก 2546 ก าหนดใหหนวยงานของรฐคอ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยมหนาทดแลเดก โดยจะมการชวยเหลอใน 2 กรณไดแก

1) น าเดกเขาสถานสงเคราะหเดก ซงสถานสงเคราะหเดกนจะใหการอปการะเดกตงแตอายแรกเกดถง 18 ป ทก าพรา ถกทอดทง ไรทพง ไดรบผลกระทบจากโรคเอดส และบดามารดาหรอผปกครองไมสามารถใหการอปการะได โดยใหบรการปจจย 4 การดแลรกษาพยาบาล พฒนาการดานรางกาย จตใจ การศกษา การฝกอาชพ นนทนาการ การตดตามสบหาครอบครว การจดหาครอบครวทดแทน ตลอดจนการอบรมขดเกลาดานจรยธรรม เพอเตรยมความพรอมของเดกในการกลบสครอบครวและสงคม ประกอบดวยสถานสงเคราะหเดกออน (รบเดกแรกเกดถง 6 ป) และสถานสงเคราะหเดก (รบเดกอายตงแต 6 – 18 ป) 2) หาครอบครวอปถมภให โดยทาง พมจ.จะมคาตอบแทนใหเปนรายเดอนเดอนละไมเกน 2,000 บาท ส าหรบกรณทเดกคลอดออกมาแลวตรวจพบวาตดเชอ HIV ทาง พมจ.มเงนสงเคราะหใหเดอนละ 500 บาทจนกวาจะเสยชวต ขณะเดยวกนกสามารถใชหลกประกนสขภาพในการรกษา


1.3 บรการส าหรบเดกเลกกอนวยเรยน (0 ถง 3 ป) กลมเดกเลกกอนวยเรยนนนแบงไดเปน 2 กลมคอ กลมท 1เปนกลมของเดกทมรางกายปกต ซงในปจจบนรฐไมมสวสดการสงคมใหกบกลม

เดกเลกกอนวยเรยนทรางกายปกต แตจะมหนวยงานทจดบรการดแลเดกเลกกอนวยเรยนในรปของศนยเดกเลก ภายใตการดแลของ 3 หนวยงานดวยกน ไดแก

1) ภาครฐ : เปนศนยรบเลยงเดกตามโรงพยาบาลหรอของวดภายใตการดแลของกรมศาสนา

2) ภาคเอกชน: เปนศนยรบเลยงเดกทเอกชนหรอมลนธตงขน 3) ทองถน : ศนยเดกเลกทตงขนตาม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และ

พ.ร.บ.เทศบาล พ.ศ.2496 ทก าหนดใหทองถนอนไดแก องคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) องคการบรหารสวนต าบล (อบต.) และเทศบาลมหนาทจดการศกษาใหตามศกยภาพของแตละทองถน

แตไมวาจะเปนหนวยงานใดทจดบรการศนยเดกเลก จะตองไดมาขนทะเบยนกบกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ภายใตมาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาต

กลมท 2คอกลมทมความผดปกตของรางกายและสมอง ซงรพ.สต.มแบบคดกรองหาความผดปกตและพฒนาการตามเกณฑของเดก และเมอพบวาเดกมความผดปกต โดยเฉพาะหนวยงานของรฐทมารองรบเดกกลมนคอ ศนยการศกษาพเศษ ซงจะมแบบคดกรองความพการของเดก โดยสวสดการทใหกบเดกทมความผดปกตของรางกายและสมองคอ

-บรการรถรบสงในกรณทผปกครองอยหางไกลและไมสะดวกพาเดกเดนทางมาเอง, - จดกจกรรมและอปกรณสงเสรมพฒนาการ - จดหาอาหารกลางวนใหกบเดก

1.4 สวสดการส าหรบเดกอนบาล (3-6 ป) ในสวนของเดกอนบาลนน รฐยงไมมสวสดการให เนองจากยงไมอยในชวงวยทจะเขาส

การศกษาขนพนฐาน ดงนนภาระเรองคาใชจายสวนใหญจะตกอยทผปกครองในการพาบตรหลานเขาโรงเรยนอนบาลทงทเปนของภาครฐและเอกชน ทงในลกษณะทผปกครองตองรบภาระคาใชจายทงหมด เชนกรณของ โรงเรยนอนบาลของรฐ/เอกชน หรอในกรณทจายสมทบเพมเตมจากทนทหนวยงานมให เชนกรณมลนธทอาจจะมทนใหแตผปกครองกตองชวยจายเพมดวยสวนหนง แตอยางไรกตาม เพอชวยใหเดกมสขภาพแขงแรง ทาง อบต.จะมการแจกนมใหกบเดกทกคนในพนท จดเปนสวสดการถวนหนา

1.5 สวสดการส าหรบและเยาวชนวยเรยน (7 ถง 18 ป) กลมเดกทอยในวยเรยนตามสทธของการศกษาขนพนฐานคอเดกอายระหวาง 7-18 ป ซง

โดยสทธพนฐานแลวเดกทกคนมสทธเรยนฟร 15 ป ตาม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 รวมถงการไดรบทรพยากรสนบสนนทางการเรยน เชน หนงสอ เสอหนกเรยน ซงจดเปนสวสดการถวนหนา โดยเขตพนทการศกษาจะท าการส ารวจเดกในพนทเพอเกณฑใหมาเขาสระบบการศกษา

แตส าหรบกลมเดกทเขตพนทการศกษาไมสามารถผลกดนใหเขาสระบบการศกษาได เชน กรณเดกเรรอน หรอลกแรงงานทพอแมยายถนตลอดเวลานน ทาง กศน.จะรบไปดแลและจดการศกษารปแบบใดรปแบบหนงใหตาม พ.ร.บ.สงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย 2551 ไมวาจะเปน การจดหลกสตรวชาสามญ การจดหลกสตรวชาชพหรอการจดหลกสตรแบบเบดเสรจขนพนฐาน


นอกเหนอจากสทธการศกษาขนพนฐานทมในเรองคาเรยนฟร 15 ปแลว เดกบางกลมอาจจะไดรบสทธเพมเตมไดตามลกษณะของผปกครองและเดกดงน

1) ผปกครองทมฐานะเปนปกตและเดกมรางกายปกต แตบานอยหางไกล ซงแบงไดเปน ก. หางไกลแตสามารถไปกลบไดซงหนวยงานต ารวจตระเวนชายแดน (ตชด.)

หรอศนยสงเคราะหชาวเขา (กรณเปนชาวเขา) จะไปตงโรงเรยนหรอเขตพนทการศกษาทไปตงหองเรยนในพนทหางไกล เพอลดปญหาเรองการเดนทางไปเรยน

ข. หางไกลแตไมสามารถไปกลบได (อยประจ า) ซงจะเปนกรณของเดกทอยในพนทหางไกลมาก ไมสามารถเดนทางไป-กลบไดทกวน จะตองอยโรงเรยนประจ ากจะมโรงเรยนราชประชานเคราะห ทเปนลกษณะโรงเรยนกนนอน

2) ผปกครองทมฐานะยากจนพเศษเดกกลมนจะมสทธประโยชนพนฐานในเรองเรยนฟร 15 ปอยแลว และยงมสทธเพมเตมคอสามารถกเงนการกองทนกยมทางการศกษา (กยศ.) ได ก. เดกทอยในเขตเมองซงบางมลนธจะมเงนสงเคราะหใหส าหรบเดกทเขา

โรงเรยนในระบบแตไมมเงนไปเรยน นอกจากนยงมเดกทพอแมยากจนท าใหไมเขาเรยนในระบบเนองจากตองออกมาชวยพอแมท างาน ซงทาง กศน.กจะจดรปแบบการศกษารปแบบใดรปแบบหนงทมความยดหยนดานเวลาและสถานทในลกษณะของเชงรบ คอ กศน.มสถานทแลวใหเดกเลอกรปแบบการศกษาวาตอง การเรยนหลกสตรวชาสามญ หลกสตรวชาชพ หรอหลกสตรแบบเบดเสรจขนพนฐาน

ข. หางไกลแตสามารถไปกลบได ซงหนวยงานต ารวจตระเวนชายแดน (ตชด.) หรอศนยสงเคราะหชาวเขา (กรณเปนชาวเขา) จะไปตงโรงเรยนหรอเขตพนทการศกษาทไปตงหองเรยนในพนทหางไกล เพอลดปญหาเรองการเดนทางไปเรยน แตปญหาของกลมเดกพอแมยากจนเปนพเศษคอ แมโรงเรยนจะมอาหารกลางวนเลยง แตเดกยงขาดอาหารมอเชา ซงเปนมอทส าคญตอการเรยน รวมถงขาดวสดอปกรณในการเรยน

3) เดกมความบกพรองทางรางกายทงทพอแมมฐานะปกตและทมฐานะยากจนพเศษจะไดรบสวสดการเหมอนกนคอ นอกจากสทธพนฐานเรยนฟร 15 ปแลวเดกกลมนยงไดสทธรบเบยคนพการ 500 บาท โดยทาง พมจ.จะตรวจสอบความพการแลวขนทะเบยนเปนผพการ จากนนกจะจดสรรงบประมาณใหกบทาง อบต.แลว อบต.น าไปแจกใหกบผพการ

ก. สามารถเรยนรวมไดกบเดกปกตจะอยในการดแลของเขตพนทการศกษา ซงตองการสวสดการเพมเตมคอ ความสะดวกในดานสถานททเหมาะสมส าหรบผพการ

ข. ไมสามารถเรยนรวมไดกบเดกปกตจะอยในการดแลของศนยการศกษาพเศษ

4) เดกทมความบกพรองทางสมองจะอยในการดแลของศนยการศกษาพเศษบรการรถรบสง, กจกรรมและอปกรณสงเสรมพฒนาการ,คาอาหาร

5) เดกทอยในสถานดแลของรฐ เชน สถานแรกรบหรอศนยฟนฟเดก ซงเดกกลมนจะเปนเดกทมปญหาทางกฎหมาย ท าใหไมสามารถเขาเรยนในโรงเรยนตามปกตได


ทาง กศน.จะจะการศกษารปแบบใดรปแบบหนง ไดแก การจดหลกสตรวชาสามญการจดหลกสตรวชาชพหรอการจดหลกสตรแบบเบดเสรจขนพนฐาน

6) เดกทไมมผปกครองดแลและออกมาเปนเดกเรรอนเดกกลมนจะถอวาอยในการดแลของ กศน. ซงทาง กศน.จะจดการศกษาเชงรกทเขาไปยงแหลงทเดกเรรอนอย โดยใชรปแบบการจดหลกสตรนอกโรงเรยนแบบเบดเสรจทจดการเรยนรเฉพาะใหกบประเภทของเดกดอยโอกาส

1.6 สวสดการส าหรบเดกทจะเขามหาวทยาลย เมอเดกเรยนจบชนมธยมศกษาปท 6 และตองการจะสอบเขามหาวทยาลย ในกรณของเดกท

ครอบครวยากจนเปนพเศษนนจะมปญหาเรองงบประมาณสนบสนนในการเตรยมตวสอบจากทางครอบครว ซงในปจจบนสวสดการทจะมารองรบเดกกลมรอยตอระหวางชน ม.6 และมหาวทยาลยนยงไมม

1.7 สวสดการส าหรบเดกมหาวทยาลย การเรยนระดบมหาวทยาลยนนถอวาพนจากการศกษาขนพนฐานไปแลวแตกยงพบวาเดกทเรยน

ในระดบมหาวทยาลยบางกลมยงมปญหาทางเศรษฐกจทอาจสงผลกระทบตอการเรยนได ดงนนสวสดการทมารองรบในเรองนจะม กยศ.และมแหลงทนของมหาวทยาลย รวมถงมลนธหรอสมาคมตางๆทงภาครฐและเอกชนทใหการสนบสนนงบประมาณชวยเหลอดานการศกษาระดบอดมศกษาอย

ดงนนหากความชวยเหลอเดกยากจนพเศษจะสามารถท าไดครบกระบวนการจะตองเรมตงแตอยในครรภมารดาจนสามารถสงใหเดกยากจนพเศษจบการศกษาหรอสามารถประกอบอาชพไดจงจะพนจากภาวะความยากจน ส าหรบระบบและสวสดการส าหรบเดกยากจนพเศษนนดงขอมลทปรากฏในแผนภาพท 3 แผนภาพท 3 ระบบและสวสดการส าหรบเดกยากจนพเศษ




กระบวนการศกษาเพอใหไดสวสดการพนฐานส าหรบเดกยากจนพเศษนน คณะวจยเรมจากการจดประชมหนวยงานทเกยวของกบการดแลเดกยากจนในจงหวดแมฮองสอน เนองจากเปนจงหวดเปาหมายในการศกษาเดกยากจนพเศษ เพอใหไดความคดเหนวาเดกยากจนพเศษควรไดรบสวสดการพนฐานอะไรบาง (ดงขอมลทปรากฏในตารางท 2) จากนนคณะวจยไดน าขอมลสวสดการทควรจดใหเดกยากจนพเศษไปสอบถามความคดเหนของผเชยวชาญดวยการใชเทคนคเดลฟาย (ดงขอมลทปรากฏในตารางท 3) เมอไดผลทเปนความเหนขอผเชยวชาญแลวกน ากลบไปสอบถามภาคทงในสวนของจงหวดแมฮองสอนและหนวยงานสวนกลาง ซงผลของความคดเหนจากกระบวนการดงกลาวขางตนปรากฏดงตารางท 4 จากนนจงน ามาจดเปนสวสดการพนฐานส าหรบเดกยากจนพเศษดงหวขอท 5 ตารางท 2 สวสดการเสนอเพมเตมส าหรบเดกยากจนพเศษ ปญหา สทธประโยชนเสนอเพมเตม หนวยงาน รปแบบ ประเภท ครอบคลม

เดก 1. ไมไดทานอาหารเชา (ปญหาส าคญ) จดคปองอาหารเชาใหเดกทร.ร. ศธ. คปอง Health Specific 2. เดกไมไดไป ร.ร.เพราะตองมาชวยพอแมท างาน

จดงาน part time ใหเดกยากจนพเศษทไมกระทบเวลาเรยนเดก แรงงาน บรการ SOC Specific

3. ไมมคาใชจายในการเดนทางไปสอบเขาเรยนตอ

จดสรรทนสนบสนนคาใชจายในการเดนทางไปสอบเขาเรยนตอ ศธ.? พม.? เงน SOC Specific

4. เดกมสงสนบสนนการศกษาไมเพยงพอ 4.1 เพมจ านวนชดลกเสอ/เนตรนาร/ยวกาชาด 1 ชด ศธ. โควตารบของทรานคา EDU Specific 4.2 เพมรองเทาผาใบ 1 ค และถงเทา 3 ค ศธ. โควตารบของทรานคา EDU Specific 4.3 เพมกระเปานกเรยน 1 ใบ ศธ. โควตารบของทรานคา EDU Specific 4.4 เพมสมดปกแขง 5 เลม (เดมจดให 3 เลม แตม 8 กลมสาระ

จงไมพอ) ศธ. โควตารบของทรานคา EDU Specific



ปญหา สทธประโยชนเสนอเพมเตม หนวยงาน รปแบบ ประเภท ครอบคลม 4.5 เพมสมดปกออน 6 เลม (เดมจดให 2 เลม แตม 8 กลมสาระ

จงไมพอ) ศธ. โควตารบของทรานคา EDU Specific

4.6 เพมอปกรณส าหรบวชาวาดเขยน 1 ชด (สน า สโปสเตอร สมดวาดเขยน)

ศธ. โควตารบของทรานคา EDU Specific

5. เดกยากจนพเศษมกเขาเรยนชากวาเดกทวไปดงนนจงมปญหาเรองการอานออกเขยนไดไมทนเดกคนอน ซงจะมผลท าใหเดกเรยนหนงสอไมเขาใจ

จดใหมการสอนเสรมการอานและเขยนส าหรบเดกยากจนพเศษทอานไมออกเขยนไมได

รร. บรการ EDU Specific

ครอบครว 1. ครอบครวไมมเงนซอสอสงเสรมพฒนาการเพอเตรยม

1. โครงการหนงสอเลมแรก (จดเปนชดหนงสอใหพอแมเหมอนชดของขวญ)

ศธ. สงของ EDU UC

ความพรอมดานการเรยนของลก 2. ครอบครวยากจนท าใหเดกตองออกมาเปนแรงงาน

1. จดหางาน part time ใหกบเดกทมฐานะยากจนพเศษ แรงงาน บรการ SOC specific

หนวยงาน 1. เดกไมมรถ/ผปกครองพาไปสง (ปญหาส าคญ) อบต.จดรถ/คนพาไป รร. อปท. บรการ SOC specific 2. เดกเลกกอนอนบาลยงไมมนมเสรมเนองจากรอบครวไมม

จดนมใหกบครอบครวทยากจนในชวยวยกอนอนบาล อปท. สงของ SOC specific

เงนซอนมใหลกเปนอาหารเสรม 3. ในชวงกอนอนบาลหากผปกครองน าลกเขาศนยเดกเลก

ใหครอบครวทมฐานะยากจนพเศษน าลกเขารบบรการทศนยเดกเลกของอปท.

อปท. บรการ SOC UC


ปญหา สทธประโยชนเสนอเพมเตม หนวยงาน รปแบบ ประเภท ครอบคลม จะตองเสยคาใชจายกรณผปกครองยากจนพเศษจะไมม

แตอาจจะตองมมาตรการใหผปกครองตอบแทนในรปของแรงงานมาท างานให

เงนพาลกเขารบบรการทศนยเดกเลกท าใหเดกขาดโอกาส

อปท.หรอใชระบบ Matching fund คอจายแตในอตราทนอยกวาครอบครวฐานะ

เตรยมความพรอมส าหรบพฒนาการกอนวยเรยน

ทวไป

4. เดกจากครอบครวยากจนพเศษจะมปญหาเรองกการเขาถงการกยมเงน กยศ. เนองจากตองมผรบรอง

ใชระบบใหชมชนเปนหนวยงานรบรองโดยผปกครองเดกคอผทอยในชมชนนนๆ ทเปนสมาชกกองทนหมบาน

อปท. บรการ SOC


ตารางท 3 ความเหนตอสวสดการเพมเตมส าหรบเดกยากจนพเศษจากความเหนของผเชยวชาญ

ปญหา ขอเสนอจากทประชม ขอเสนอจากผล Delphi ประเภท ครอบคลม

สวสดการ

หนวยงาน รปแบบ สวสดการ

หนวยงาน รปแบบ

ตวเดก 1. เดกไมไดทานอาหารเชา (ปญหาส าคญ)

จดคปองอาหารเชาใหเดกท ร.ร.

ศธ.

คปอง

ระดบประถมศกษา -ใหเงน -ใหสงของ -ใหบรการ -ใหสงของและบรการ -ใหเงน สงของและบรการ ระดบมธยมศกษา -ใหเงน -ใหสงของ -ใหบรการ -ใหสงของและบรการ

ศธ. อปท. พม.

เงน สงของ บรการ

Health

Specific

2. เดกไมไดไป ร.ร.เพราะตองมาชวยพอแมท างาน

จดงาน part time ใหเดกยากจนพเศษทไมกระทบเวลาเรยนเดก

แรงงาน บรการ -มระบบชดเชยใหแกครอบครวเดกทตองมาอยประจ าขณะเรยน เพราะครอบครวขาดแรงงาน -หางานพเศษใหเดกท าระหวางเรยนเพอใหเดกมรายได

ศธ. มท.

SOC Specific






3.ไมมคาใชจายในการเดนทางไปสอบเขาเรยนตอ

จดสรรทนสนบสนนคาใชจายในการเดนทางไปสอบเขาเรยนตอ

พม. ศธ

เงน -ใหเงนคารถเดนทางและคาทพกในการเดนทางไปสอบเขาเรยนตอ -ใหโรงเรยนรบสมครทางไปรษณย -กระจายศนยสอบไปยงพนทหางไกลเพอลดคาใชจาย

ศธ. บรการ SOC Specific

4.เดกมสงสนบสนนการศกษาไมเพยงพอ

4.1 เพมจ านวนชดลกเสอ/เนตรนาร/ยวกาชาด 1 ชด

ศธ. พม.

โควตารบของทรานคา

-เพมงบประมาณคาชดนกเรยน การจดการเรยนการสอน อปกรณการเรยน กจกรรมพฒนาผเรยนและการเดนทาง จ านวน

ศธ. สพฐ.

EDU Specific

4.2 เพมรองเทาผาใบ 1 ค และถงเทา 3 ค

ศธ. โควตารบของทรานคา

EDU Specific

4.3 เพมกระเปานกเรยน 1 ใบ ศธ. โควตารบของทรานคา

EDU Specific

4.4 เพมสมดปกแขง 5 เลม (เดมจดให 3 เลม แตม 8 กลมสาระ จงไมพอ)


EDU Specific






4.5 เพมสมดปกออน 6 เลม (เดมจดให 2 เลม แตม 8 กลม สาระจงไมพอ)


EDU Specific

4.6 เพมอปกรณส าหรบวชาวาด เขยน 1 ชด (สน า สโปสเตอร สมดวาดเขยน)


EDU Specific

5.เดกยากจนพเศษมกเขาเรยนชากวาเดกทวไปดงนนจงมปญหาเรองการอานออกเขยนไดไมทนเดกคนอน ซงจะมผลท าใหเดกเรยนหนงสอไมเขาใจ

จดใหมการสอนเสรมการอานและเขยนส าหรบเดกยากจนพเศษทอานไมออกเขยนไมได

รร. บรการ - - - EDU Specific

6.เดกยากจนพเศษมกมผลส าฤทธทางการเรยนต า ท าใหแขงขนในการเรยนตอระดบสงไดยาก จงขาดโอกาสในการพฒนาตนเองและการประกอบอาชพในระยะยาว

- - - -จดโควตาเขาเรยนตอในะดบอดมศกษาใหแกเดกยากจนพเศษ -จดอบรมอาชพระหวางเรยนใหแกเดกยากจนพเศษเพอเปนทางเลอกในการประกอบอาชพใหแกเดกทแขงขนทางการเรยนไมได

ศธ. บรการ EDU specific






7.เดกไมมรถ/ผปกครองพาไปสง (ปญหาส าคญ)

อบต.จดรถ/คนพาไป รร. อปท. บรการ อนบาล -ใหคารถเงน -ใหบรการรถรบสง -ใหเงนและบรการรถรบสง ประถมถงมธยมศกษา -ใหคารถเงน -ใหบรการรถรบสง -ใหเงนและบรการรถรบสง

ศธ. อปท. พม.

บรการ เงน

SOC specific

8.เดกจากครอบครวยากจนพเศษจะมปญหาเรองการเขาถงการกยมเงน กยศ. เนองจากตองมผรบรอง

ใชระบบใหชมชนเปนหนวยงานรบรองโดยผปกครองเดกคอผทอยในชมชนนนๆ ทเปนสมาชกกองทนหมบาน

อปท. บรการ -เพมปรมาณเงนกแกเดกยากจนพเศษ -ขยายระดบชนเรยนมาส ม.ตนใหสามารถกได -ใหสทธเดกทไดรบทนการศกษาจากแหลงอนสามารถกได เพราะทนอาจไมเพยงพอ -ยกเลกระบบการใชการรบรองจากผน าทองถนจงจะมสทธก เพราะเกดการเออประโยชนใหแกพวกพองใกลชดของกลมคนดงกลาว เดกยากจนพเศษทไมมพวกพองจงไมสามารถกได

อปท. ศธ.

บรการ SOC specific






9.เดกในระดบประถมศกษาและต ากวาไมไดดมนมในชวงปดภาคเรยน เพราะผปกครองมฐานะยากจน

- - - จดนมทเกบไวไดนานแจกใหเดกไปดมระหวางปดภาคเรยน

ศธ. อปท.

บรการ specific

ครอบครว 1.ครอบครวไมมเงนซอสอสงเสรมพฒนาการเพอเตรยมความพรอมดานการเรยนของลก

1. โครงการหนงสอเลมแรก (จดเปนชดหนงสอใหพอแม เหมอนชดของขวญ)

ศธ. สงของ - - - EDU UC

2.ครอบครวยากจนท าใหเดกตองออกมาเปนแรงงาน

1. จดหางาน part time ใหกบเดกทมฐานะยากจนพเศษ

แรงงาน บรการ -มระบบชดเชยใหแกครอบครวเดกทตองมาอยประจ าขณะเรยน เพราะครอบครวขาดแรงงาน -จดงานพเศษใหเดกท าระหวางเรยนเพอใหเดกมรายได

ศธ. มท.

บรการ SOC specific

3.ครอบครวเดกยากจนพเศษมรายไดไมเพยงพอตอการยงชพ

- - - -ใหเงนชวยเหลอแกเดกยากจนพเศษเปนรายเดอน -ใหสงของและบรการทมประโยชนตอการประกอบอาชพของครอบครวเดกยากจน

พม. อปท.

เงน สงของ

specific






-ปรบเพมจ านวนเงนชวยเหลอฉกเฉนของ พม. (2,000 บาท 1 ปไมเกน 3 ครงและไมเกน 3,000 บาท/ตอครงส าหรบครอบครวทมเดกเกนกวาหนงคน) ใหสอดคลองกบสถานการณจรง

หนวยงาน 1.เดกเลกกอนอนบาลยงไมมนมเสรมเนองจากครอบครวไมมเงนซอนมใหลกเปนอาหารเสรม

จดนมใหกบครอบครวทยากจน ในชวยวยกอนอนบาล

อปท. สงของ - - SOC specific

2.ในชวงกอนอนบาลหากผปกครองน าลกเขาศนยเดกเลกจะตองเสยคาใชจายกรณผปกครองยากจนพเศษจะไมมเงนพาลกเขารบบรการทศนยเดกเลกท าใหเดกขาดโอกาสเตรยมความพรอมส าหรบพฒนาการกอนวยเรยน

ใหครอบครวทมฐานะยากจนพเศษน าลกเขารบบรการทศนยเดกเลกของอปท.แตอาจจะตองมมาตรการใหผปกครองตอบแทนในรปของแรงงานมาท างานใหอปท.หรอใชระบบ Matching fund คอจายแตในอตราทนอยกวาครอบครวฐานะทวไป

อปท. บรการ -สถานรบดแลเดกกลางวน (Day care) แบบใหฟร -ใหเงนคาใชจายแกผปกครองเพอน าเดกเขาศนยเดกเลก

อปท.

บรการ เงน

SOC UC






3.การจดสวสดการแกเดกยากจนพเศษยงขาดการบรณาการระหวางหนวยงานตางๆ การบรการจงยงไมมประสทธภาพและไมครอบคลมเดกยากจนพเศษทงหมด

- - - -ใหหนวยงานรฐรวมมอกนจดสวสดการ -รฐตองรวมมอกบเอกชนในการจดสวสดการ -ใหหนวยงาน อปท. เขามามบทบาทในการจดสวสดการ -กระทรวงพฒนาสงคมฯ ควรเปนผรบผดชอบหลกในการจดสวสดการ

ศธ. พม. อปท.

บรการ specific

4.บคลากรทท างานเกยวกบเดกยากจนพเศษตองรบภาระในการดแลเดกและประสบปญหาความยากล าบากและเสยงภยในการปฏบตหนาท

- - - -เพมเงนรายได -เพมเบยเสยงภยและทรกนดาร -น าภาระงานมาพจารณาประกอบการปรบวทยฐานะและการเลอนขน ใหสวสดการอนๆ

ศธ. เงน บรการ

specific

5. งบประมาณอดหนนในระบบการศกษาทคดจากคาเฉลยกลางทงประเทศไมเพยงพอตอการจดสวสดการใหแกเดกยากจนพเศษ

- - - -ปรบเพมเงนอดหนนโดยใชลกษณะเฉพาะของแตละพนทเปนเกณฑพจารณา -ปรบจ านวนเงนอดหนนใหเดกยากจนพเศษทกคนตองไดรบสวสดการ แทนการสนบสนนเปนสดสวนของเดก

ศธ. เงน specific






ยากจนพเศษ -ปรบเงนอดหนนเดกยากจนพเศษโดยใชเกณฑเทยบเทาโรงเรยนศกษาสงเคราะหเนองจากเปนเดกกลมเดยวกน -ใหเงนอดหนนเดกยากจนพเศษทศกษาทงในและนอกระบบในอตราเดยวกน


ตารางท 4 ผลการจดประชมภาคทท างานในการดแลเดกยากจนทงในสวนของผปฏบตงานในพนทจงหวดแมฮองสอนและหนวยงานสวนกลาง ปญหาส าหรบกลมเดก

ยากจนพเศษ หนวยงานจดสวสดการ สวสดการส าหรบเดก

ยากจนพเศษ ทางเลอกในการจด

สวสดการ ความเหนของภาคใน

การจดสวสดการ ขอจ ากด/ปญหาการจด

สวสดการ ขอมลเพมเตม

จดคปองอาหารเชาใหเดกทโรงเรยน

โรงเรยนเหมาะสม ทสดเพราะจะมผลมากทสด แตตองมแนวทางปฎบตทแนชด แตหากไปลงทผปกครองอาจ จะไมส าเรจ

ความคดเหนเพมเตมวาควรใหคปอง อาหารเชาเดกยากจนพเศษหรอไมอยางไร

1.การจดคปองอาหารเชาเพราะพนทในจงหวดแมฮองสอน

1.ไมเหนดวย ไมคอยมรานคาทเดกจะเขาไปแลกอาหารได ในแมฮองสอนในโรงเรยนไมไดมรานอาหารทกโรงเรยน ถาเปนมธยมไมมปญหา คปองอาหารจะไดเฉพาะในเมองเทานน

1.ในภาคปฎบตของเชงพนทการจดอาหารเชาควรจดใหกบ ทกคนไมควรใหเดกเฉพาะบางคนหรอเดกยากจนพเศษเพราะอาจเกดค าถามทนทของความเทาเทยมกน

1.เดกยากจนพเศษของศกษาสงเคราะหใชเกณฑรายได ไมเกน 1000 บาทตอเดอน ความแตกตางของการใชเกณฑอยากใหดบานแตละบานทมความแตกตางกนเชน อาจมรายไดนอยแตอาจจะมการเพาะปลกขาวกนเองได มการเพาะปลกทานขาวได แตบางบานรายไดมากกวา 2,000 แตอาจจะไมมทท ากนหรอตองการซอของเองกได แตปจจบนกยงใชเงนเกณฑรายไดไมเกน 20,000 ตอป


ปญหาส าหรบกลมเดกยากจนพเศษ

หนวยงานจดสวสดการ สวสดการส าหรบเดกยากจนพเศษ

ทางเลอกในการจดสวสดการ

ความเหนของภาคในการจดสวสดการ

ขอจ ากด/ปญหาการจดสวสดการ

ขอมลเพมเตม

2.การใหเงนกบเดกไปซออาหารเชา

2.ไมเหนดวยกบอาจจะน าเงนไปซอของทไมจ าเปนแทน เชน ขนมขบเคยว อาหารขยะทไมมประโยชน ถาหากใหเลอกนมกบขนมเดกจะเลอกขนม โดยเฉพาะบานนอกจะไมมอาหารเชนขนมปงเลย

2.การจดอาหารโดยโรงเรยนอาจเปนการไมแสดงบทบาท ของครอบครวเพราะผปกครองอาจจะท าใหผปกครองโยนภาระใหกบโรงเรยนหากจดตองปรบระบบใหมเชนระบบการจดเตรยมอาหาร คนประกอบอาหาร โรงเรยนไปกลบจะมบรหารคอจะมระบบการบรหารจดการทชวยคอเดกจะตองชวยผปกครองกอนมาโรงเรยน หากมอาหารเชาจะตองบรหารจดการใหม เพราะจะมปญหาตอนทเดกทานอาหารหาเดกมาไมพรอมกนจะเปนปญหาทนทเพราะ

2.การใหอาหารเชามประโยชนแตควรทดลองวธการบรหารจดการเมอมเงนเขามาจะมภาวะเสยงจะตองมเรองความโปรงใส








อาหารจะเปนอาหารจานกลางควรตองทานใหพรอมกน

3. การจดอาหารเชาทโรงเรยน

3.เหนดวย เพราะเดกทเดนทางมาจากทไกลๆอาจตองออกจากบานแตเชามาถงโรงเรยนจะไดทานอาหารไดเลย แตอาจมปญหาในเรองโรงเรยนไปกลบเพราะเดกอาจจะมาทานไมพรอมกน แตโรงเรยนพกนอนสามารถท าได

3.การจดอาหารเชาใหเดกหอจดไดเพราะการทานเขาเชาจะทานในเวลา 07.00 น. แตถาไปกลบจะมปญหาทนทเพราะเดกบางคนมาโรงเรยนในเวลาทไมเทากนจะตองมการคยกนในการบรหารจดการกอน แตกสนบสนนในเรองการจดอาหารเพราะเดกบางคนไมไดทานมาจรงๆ ประถมศกษา แตมธยมจะไมไดทานจะเหนไดชดเจนในโรงเรยนขยายโอกาส

4.ใหวตถดบ/อาหารแกครอบครวเพอน าไปประกอบอาหารเชาให

4.ไมเหนดวยเปนการยงยากในการน าวตถดบกลบบาน

4.ในระบบของนมโรงเรยนจะมาสายประจ าป เชนโรงเรยนจดใหมนมจะ








เดกรบประทาน

โรงเรยนเปดเทอง พ.ค.นมทถกจดสรรมาปลายเดอน ก.ค.ปญหาของนมจะเปนการใหเฉพาะอนบาลกบ

5.คดเงนคาอาหารเชาในราคาถกพเศษแกเดก ยากจนพเศษ

5.ไมเหนดวย ในโรงเรยนมเดกยากจนพเศษหลายระดบถาหากใหเฉพะเดกยากจนพเศษจะเปนการไมเทาเทยมกนจะเกดความไมเปนธรรม ในเรองของเงนทวาถกเดกบนดอยจะไมมเงนจายเลยเพราเดกบนดอยไมมเงน

5.อาหารกลาววนจะไดคาหวเฉพาะเดกประถม 13 บาทตอหว ตอคนแตโรงเรยนขยายโอกาสจะตองมเดกมธยมดวยจงตองถวเฉลยกบเดกประถมในการจดอาหารกลางวนทเทาเทยมกน

เดกไมมรถ/ ผปกครองพาไปสง

ควรเปนของ อบต.แตอาจ ท าการส ารวจกอนวาเดก เรยนทไหนได

1.อบต.จดรถ / คนพาไปโรงเรยน

1.เหนดวย เพราะอบต.จะมขอมลของเดกนกเรยน วาเรยนทไหน ควรตงบประมาณเพอจดรถสงเดก

1.ลกษณะของพนทเชนถาเปนเขาหรอดอยจะมรถรบสง ไมได 2.จะตองดวาจะตองจดสรรอยางไร จะจดสรรตามระยะทางหรออยางไรเพราะคนท

1.การเดนทางของเดกบนดอยรถรบสงอาจท าใหไมไดเพราะเนอง จากไมมถนนทจะใหเดนทาง จะตองใชเดนเทามนการเดน 2.ในชวงปดเทอมพอแมผปกครองจะไมสามารถมา








อยในพนทหางไกลและยากจนไมใชคนสวนใหญ ระบบทรอใหคนเตมแลวรถออกอาจจะใชไมไดจะตองหาวธการใชเหมารถ เงนทจดจะไมไดเปนรายหวไดเหมอนธรรมดาเพราะอาจจะตองใชระบบเหมารถ

รบลกไดเนองจาก ไมมคาใชจายในการเดนทาง หรอเวลาเดกมาพกนอนแลวตองการกลบบานเดกยากจนในพนทหางไกลจะไมมเงนเตมน ามนไปกลบ เชนเวลาพกนอนแลวกลบบานไป จะกลบมาอกทตอนทมเงนเตมน ามน 3.กรณของการจดรถรบสงสามารถท าไดเชน ในจงหวดเชยงรายจะม การท าโครงการของ อบต.โดยจะท าโครงการโดยใหเดกไปขอใบรบรองจากโรงเรยนวาเรยนท โรงเรยนนนจรง พรอมใหผปกครอง ยรายไดตอป โดยทอบต.จะใหเงนคารถรบสงได 4.การใหเงน TOP UP








กบ อบต.ทมรายไดนอยถามความชดเจนสามารถท าไดแตหาก อบต. ทมรายไดนอยแลวใหแตละ อบต. บรหารตวเองไมสามารถท าได 5.อบต.กบโรงเรยนจะตองตกลงกนวาจะจายเงนอยางไรเพราะถาใหอบต.เปนคนก าหนดอาจไมพอ

2.ใหเงนคารถแกเดก 2.ไมเหนดวย เพราะบางหมบานมเดกนกเรยน นอย (1-2 คน) ไมมรถทจะรบเดกเพราะไมคมคาน ามน

3.โรงเรยนจดบรการรถรบสง

ไมเหนดวย เพราะจะเปนการเพมภาระใหกบ โรงเรยนมากเนองจากเดกนกเรยนอยกระจาย หลายหมบาน








4.ใหเงนคารถหรอจดรถรบสงตามกรณ และพนท

เหนดวย ถาพนททเดกอยมถนนควรจดใหกบเดก ถาพนททไมมถนนควรใหเงนคาเดนทางดดยวธอน

เดกไมไดไป รร.เพราะตองมาชวยพอแมท างาน

เดกไดรบการฝกอาชพเพอให มงานท าและเกดรายได(การศกษา/เศรษฐกจ)

จดงาน past time ใหเดกยากจนพเศษท ไมกระทบเวลาเรยนเดก

ไมเหนดวย ในพนทในชนบทไมมผวาจางหรอนาย จางทจะจางเดกท างาน

1.วฒนธรรมของชาวภเขาอาย 13-14 กจะมครอบครวระบบของการเขาศกษามกจะมนอย 2.การฝกวชาชพในหลกสตรนนๆกสามารถชวยเดกไดเชนการประดษฐของในรายวชาชมนน กสามารถท ารายไดใหได

มระบบชดเชยใหแกครอบครวเดกทตอง มาอยประจ าขณะเรยน เพราะครอบครว ขาดแรงงาน

2.เดกทมาอยโรงเรยนประจ าสถาบนการแบงเบาภาระของครอบครวอยแลวคอเดกมอาหารมทอยอาศยและไดรบ ความร

3.การใหคาชดเชยไมแนใจเนองจากไมรวาตองชดเชย แบบไหนตหากใชคนมาจดท างานแทนอาจจะท าได 4.โรงเรยนบานวนาหลวงมการฝกอาชพใหกบเดกโดย








จดเปนลกษณะของวชาชมนมท าใหเกดรายไดและเงนจะน ามาเปนกองกลางถกจดสรรใหทกคนอยางเทาเทยมกน

ไมมคาใชจายในการเดนทางไปสอบ เขาเรยนตอ

1.พม.ไมมระเบยบในการให คาเดนทางไปสอบไดมแต ระเบยบการสงเคราะห ครอบครวยากจนรายละ 1,000บาท เทานน 2.ศธ.มโรงเรยนเขตพนทอยแลวซงเดกไมจ าเปนตองเดนทางมาเรยนไกลหากเดกตองการเรยนในเมองตองรบผดชอบตวเอง

เดกไดรบการสนบสนนให เขาถงการศกษาไดอยางทวถง (การศกษา)

จดสรรทนสนบสนนคาใชจายในการเดนทาง ไปสอบเขาเรยนตอ

เหนดวย เปนการใหโอกาสเดกยากจนพเศษใหมโอกาสไดเขาเรยนตออกทางหนง

1.การใหคาเดนทางไปสอบแตละแหงจะตองก าหนด ใหชดเจนวาใหในระดบใดหากไมชดเจนเดกทกคน กอยากไดทนไปสอบทกคนโดยเฉพาะความตองการมาสอบในเมอง หรอไปเชยงใหม

1.ไมเฉพาะการเดนทางไปสมครเรยนเทานนทเดกไมมคา ใชจายจะมเรองของการโดนบงคบมาสอบดวย เชน O-NET ถานกเรยนทเดนทางมาจากตางอ าเภอแมฮองสอนจะตองมการคางพกดวย เดกทยากจนจะไมมคาหองพก รวมถงคากนอยดวย 2.กยศ. ทางโรงเรยนจะมเงนใหแคคาครองชพเทานนแตอยางอนเชนการไปสอบ การเชาทพก อาจจะตองเปนภาระเอง 3.ถาเปนไปไดไมอยากให








เดกตองเดนทาง หรอพยายามกระจายศนยสอบใหมากทสด หรอจะหาทนสนบสนนอยางไรกได 4.การเขาเรยนทศกษาสงเคราะห ราชประชานเคราะหจะสมครผานทางอบต. ผใหญบาน เสนอชอเขามา เดกไมจ าเปนตองสอบเพยงแคผานเกณฑของศกษาสงเคราะหทก าหนดไวกสามารถเขาเรยนไดแลว

ใหโรงเรยนรบสมครทางไปรษณย

การคมนาคมไมสะดวกบางทถาหาก ไปรษณยอาจไมทนหรอหมดเวลาการรบสมคร

กระจายศนยสอบไปยงพนทหางไกลเพอลดคา ใชจาย

ชวยลดคาใชจายประหยดเวลาในการเดนทางมารบสมครสอบในตวเมอง








เดกมสงสนบสนนการศกษาไมเพยงพอ

ศธ. 1.เพมจ านวนชดลกเสอ/เนตรนาร/ยวกาชาด 1 ชด เพมรองเทาผาใบ 1 คและ ถงเทา 3 ค

เหนดวย ควรสนยสนนการศกษาและอปกรณในการศกษา ใหเพยงพอเหมาะสมตลอดระยะเวลาทใหบรการเรยนฟร

1.การใหเงนผปกครองบางคนจะมความเสยงในการบรหารจดการเนองจากอาจซอของทไมจ าเปนแทนของเดกทควรไดเชน ชดนกเรยนยงเปนชดเดมอยแตมบลมาเบกกบทางโรงเรยน

1.คาชดนกเรยนส าหรบม.ปลาย 500 บาทก าหนดมา 2 ชด หากซอจรงไดเพยงชดเดยวเทานน ถาซอได 2 ชดเรองคณภาพจะแยมากหรอจะลดไปตามราคาทซอ ชดลกเสอชดเนตรนาร 500 บาทไมเพยงพอเพราะ เนองจากมราคาแพงกวาชดนกเรยน นอกจากนนยงมเรองของรองเทาดวย อปกรณในชดดวย ราคาของแมฮองสอนจะมราคาแพงมากกวา 10-20 % นอกจากนนยงตองมคาเดนทางมาซอดวยโดยเฉพาะเดกบนดอยทตองเดนทางมา 35-40 กม.ถงจะเขาตวเมองได








2.เพมกระเปานกเรยน 1 ใบ

2..กระเปานกเรยนอาจจะไมจ าเปนเพราะบางทเดกในแมฮอง สอนจะใชถงยามแทนกระเปา แลวแตบางทาน

3.เพมสมดปกแขง5 เลม(เดมจดให 3 เลมแต ม8กลมสาระ เพมสมดปกออน 6 เลม (เดมจดให 2 เลม แตม 8 กลม สาระจงไมพอ)

3.เงนคาด าเนนการ 230บาทจรงๆไมเพยงพอเนองจากสมดปกแขงมราคาเพมขนถาจดสรรจรงๆตามทก าหนด 230 บาท ไมเพยงพอ

4.เพมอปกรณวชาวาดเขยน 1 ชด (สน า สโปสเตอร สมดวาดเขยน)

4.แบบฝกหดในการสนบสนนทใชเขยนเดกทยากจนกจะไมม เงนซอถาสนบสนนกจะด

เดกยากจนพเศษมกเขาเรยนชากวาเดกทวไปดงนนจงมปญหาเรองการอานออก

เดกไดรบการเตรยมความพรอมเพอใหเขา ถงการศกษาไดอยางมคณภาพเทยบเทาเดก

จดใหมการสอนเสรมการอานและเขยนส าหรบ เดกยากจนพเศษทอาน

ไมเหนดวย ถาหากใหโควตาถาเดกนกเรยนทไดโควตาไม มศกยภาพหรอไมมทน

1.การจดโควตาตองค านงถงทนการศกษาดวยไมเชน นนเดกกจะพบกบ

1.ปกตเดกทมการเรยนชาในโรงเรยนจะมการสอนใหเปนพเศษอยแลวแตสงทจ าเปนคอสอการสอการ








เขยนไดไมทนเดกคนอน ซงจะมผลท าใหเดกเรยน หนงสอไมเขาใจ

กลมอนๆ (การศกษา) ไมออกเขยนไมได เรยนกตองออกกลางคนอยด

ปญหาเศรษฐกจท าใหตองออกกลาง คนอยด เดกยากจนพเศษปญหาปากทองอาจส าคญกวาการศกษาดวยหากจะใหส าเรจตองเรยนดวยท างานดวย

เรยนการสอน เชน แบบฝกหดสวนใหญเดกเหลานเปนเดกเขาเรยนชา ปจจบนคอเดกพเศษ (LD)

จดอบรมอาชพระหวางเรยนใหแกเดกยากจน พเศษเพอเปนทางเลอกในการประกอบอาชพใหแกเดกแขงขนทางการเรยนไมได

เหนดวยเปนการเพมทางเลอกใหแกเดกแตถาจะใหฝก อาชพเลยควรเปนอาชวะแตถาระดบอดมศกษาควรจะ เปนลกษณะเรยนดวย มอาชพไปดวย

ถาจะท าแบบอบรมอาชพกควรจะออกไปเรยนในสายอาชพเลย หากจะท าในระดบอดมศกษาควรประสานทระดบอดมศกษาวาควร หาเงนหรอหางานใหเดกท าดวย

เดกจากครอบครวยากจนพเศษจะมปญ หาเรองการเขาถงการกยมเงน กยศ. เนองจากตอมผรบรอง

เดกไดเขาถงโอกาสในการศกษาระดบสงโดยแม ครอบครวมฐานะไมด (การศกษา/เศรษฐกจ/

ใชระบบใหชมชนเปนหนวยงานรบรอง โดยผปกครองเดกคอผทอยในชมชนนนๆทเปนสมาชกกองทน

ไมเหนดวย ผน าอ านาจในชมชนอาจไมใหความเปนธรรมเดกทไมมผปกครองเปนสมาชกถาหากม

การปลอยใหเปดกวางๆโดยไมมขอจ ากดจะท าใหเกดปญหา ตองประเมนครอบครวความรบผดชอบถา

1.ควรท าเปนรายๆไปเนองจากเดกยากจนพเศษมเยอะหาก ท าตองมการท างานทเครงครด








สงคม หมบาน ศกยภาพกควรรบรอง รบผดชอบดกสามารถใหกได

เพมปรมาณเงนกแกเดกยากจนพเศษ

ไมเหนดวยเนองจากเดกอาจไมเหนคณคาของเงนและ เปนภาระทเพมใหเดก

2.การเพมเงนใหเดกยากจนพเศษท าใหเดกใชงนสรยสรายมาก

ขยายระดบชนเรยนมาสม.ตนใหสามารถกได

เหนดวยเปนการขยายโอกาสใหเดกยากจนพเศษ ไมเหนดวยเนองจากเดกยงไมมความรบผดชอบทเพยงพอ ทจะดแลเงน

ใหสทธเดกทไดรบทนการศกษาจากแหลงอน สามารถกได เพราะทนอาจไมเพยงพอ

เดกทไดรบทนตองคณสมบตทดเรยนเกงเปนคนดเมอม โอกาสรบทนควรใหไดรบจากแหลงอนๆได 2.เหนดวยเพราะทนอนไมไดใหเรอง

1.เปนเรองทเกดจากปญหาทเคยประสบมาการไดทนจากแหลงเดยวจะไดแคคาลงทะเบยน และเรองการศกษา เมอยน กยศ.แลวเดกถกตดเนองจากตรวจพบวาไดทนการศกษาอยแลว หากไมเอาแหลงทนน แลวไป








เอาทนกยศ.กจะไมไดท าใหไดทนทไดอนเดมท าใหเดกไมสามารถไปเรยนได

ยกเลกระบบการใชการรบรองจากผในทองถนจงจะรบรองจากผน าทองถนจงไมมสทธกเพราะเกดการเออประโยชนใหแกพวกพองใกลชดของกลมคนดงกลาวเดกยากจนพเศษทไมมพวกพองจงไมสามารถกได

ผน าบางคนไมมความยตธรรมเลอกปฎบต อาจจะเปนขาราชการ เหมอนการกเงนธนาคารกได

เดกในระดบประถมศกษาและต ากวาไมไดดมนมในชวงปดภาคเรยนเพราะ ผปกครองยากจน

ปกต อปท.อยแลวเพยงแตน ามาใหโรงเรยน

ไดรบความมนคงทางอาหาร ทจ าเปนตอพฒนาการทาง รางกายและสมอง

จดนมทเกบไวไดนานแจกใหเดกไปดมระหวางปดภาคเรยน

1.ถาไดนมตามเวลาจดสรรตามปกตควรใหในชวงปด เทอมเพราะเดกจะไมไดทานนม 2.ถานมเกดความลาชาไมเปนไปตามทก าหนดไมควรใหเพราะจะท าใหวนเปลอง

ถาไดรบการจดสสรนมตามเวลาเดกกจะไมไดทาน แตทปดเทอมในชวงปดเทอมจะมนมเหลอเยอะมากเนองจากการจดสรรชาเดกกจะไดทานนมในชวงปดเทอม








งบประมาณเพราะเดกจะน านมทถกจดสรรมาชา ไปทานในชวงปดเทอมอยแลว

เดกเลกกอนอนบาลยงไมมนมเสรม เนองจากครอบครวไมมเงนซอนมใหลกเปนอาหารเสรม

อปท. ไดรบความมนคงทางอาหาร ทจ าเปนตอพฒนาการทาง รางกายและสมอง

จดนมใหกบครอบครวทยากจนในชวงวยกอน อนบาล

เหนดวยอยางมากถาเดกไดรบคณคาทางอาหารไดครบกจะดมากชวยในเรองการเรยน

เดกไมมคาใชจายเดนทางมารบบรการทางการแพทย

อปท. เดกไดรบการบรการทางการแพทย(สขภาพ)

ใหเงนคาเดนทางแกครอบครวเดกยากจนพเศษ

ไมเหนดวยเนองจากวาการใหเงนมากเกนไปจะท าใหเปนปญหา ควรใชรถยรการจากหนวยงานสาธารณสขมากกวาใหเงน

1.การใหเงนของ พม.ไมมในรายการเบกมแตระเบยบการสงเคราะห ครอบครวยากจนพเศษ แตในสวนของบานพกเดกและครอบครวมบรการทพกใหสามารถไปพกในระหวางการหาหมอไดส าหรบ 1000 บาท ท พม.ใหกจะไมเพยงพออยในระยะไกล ส าหรบบานพกเดกและครอบครวสามารถน าผปกครองมาพกดวยได








จดบรการรถรบสงในการเดนทางมารบบรการทางการแพทย

เหนดวยเพราะจะไดไมมปญหาเรองการเงนเขามาเกยวของ

ขยายศนยบรการทางการแพทยหรอจดหนวย บรการเคลอนทเขาสชมชน

เหนดวย เพราะจะชวยประหยดเวลาทเดกไดรบบรการทางการแพทย เพราะประหยดเวลาในการเดนทาง

เดกเขาไมถงการบรการทางการแพทยหลายอยางตองเสยคาใชจาย

เดกไดรบบรการทางการแพทย (สขภาพ)

สทธพเศษในการรบบรการทางการแพทยโดยไมเสยคาใชจายแกเดกยากจนพเศษ

ในขวงกอนอนบาลหากผปกครองน าลกเขาศนยเดกเลกจะตองเสยคาใชจายกรณผปกครองยากจนพเศษจะไมมเงนพาลกเขารบบรการทศนยเดกเลกท าใหเดกขาดโอกาสเตรยมความ

เดกไดรบการเตรยมความพรอมเพอใหเขา ถงการศกษาไดอยางมคณภาพเทยบเทาเดก กลมอนๆ (การศกษา/เศรษฐกจ)

ใหครอบครวทมฐานะยากจนพเศษน าลกเขารบบรการทศนยเดกเลกของ อปท.แตอาจจะตอง มมาตรการใหผปกครองตอบแทนในรปของแรงงานมาท างานให อปท.หรอใช

เหนดวยเพราะผปกครองควรมสวรรวมถงไมมเงนกอาจใชแรงงานแทน








พรอมส าหรบพฒนาการกอนวยเรยน

ระบบ Matching fund คอจายแตในอตราทนอยกวาครอบครวฐานะทวไป

มสถานรบดแลเดกกลางวน(Day care)แบบใหเปลา

ใหเงนคาใชจายแกผปกครองเพอน าเดกเขาศนยเดกเลก

โดยหลกการสามารถท าไดแตทางปฏบตอาจจะท าไมได

งบประมาณอดหนนในระบบการศกษา ทคดจากคาเฉลยกลางทงประเทศ ไมเพยงพอตอการจดสวสดการใหแก เดกยากจนพเศษ

ไดรบทนการศกษา และหรอสงสนบสนนการ ศกษาเพอใหเดกไดเขาถงบรการดานการศกษา (เศรษฐกจ/การศกษา)

ปรบเพมเงนอดหนนโดยใชลกษณะเฉพาะของแตละพนทเปนเกณฑพจารณา

เหนดวยเพราะในลกษณะของคาเฉลยของชมชนควรปรบในระดบจงหวดควรใชในระดบของพนท ควรสนบสนนททกคนทควรไดรบ

ปรบจ านวนเงนอดหนนใหเดกยากจนพเศษทกคนตองไดรบสวสดการ แทนการสนบสนนเปน








สดสวนของเดกยากจนพเศษ

ปรบเงนอดหนนเดกยากจนพเศษโดยใชเกณฑเทยบเทาโรงเรยนศกษาสงเคราะห เนองจากเปนเดกกลมเดยวกน

เหนดวยถาศกษาธการรบผดชอบเตมท แตตองมมต ครม.มายอมรบถาใหศกษาสงเคราะหหมดทงระบบเปนเรองยากมากเพราะไมมระเบยบรองรบ แตถาใหปรบบางเรองเชนคาอาหาร ใหเทากบศกษาสงเคราะหอาจจะท าได

1.จะใชเกณฑอะไรในการดวาเดกทควรปรบเปนระดบ เดยวกบศกษาสงเคราะห 2.โรงเรยนปกตไมมหลกเกณฑในการรบเดกนกเรยน เหมอนโรงเรยนศกษาสงเคราะหเพราะฉะนนจะไมสามารถตอบค าถามจากส านกงบไดวาเดกทยากจนพเศษในโรงเรยนมเทาใด 3.ค าถามทเกดบอยคอถาหากมเดกยากจนพเศษจรงท าไมไมไปอยทศกษาสงเคราะหเพราะปกตโรงเรยนศกษสงเคราะหกดแล

ในการเสนอกอาจจะเสนอไดแตเมอถงส านกงบจะเกดค าถามวาสงทปรบไปนนเปนไปดวยวตถประสงคใดไมวาจะด าเนนในสวนของ สพฐ.หรอสวนของอปท.กตามเชนจะขอด าเนนการเรองเดกพกนอน ส านกงบประมาณจะดทมต ครม.มใชดแตทสพฐ เสนอไปแลวเหนชอบ เพราะส านกงบจะขนกบส านกนายก สงทส านกงบทวงถามมากทสดคอ ท าไมกลมเดกยากจนพเศษเหลานไมเขาไปอยในศกษาสงเคราะหเพราะมนมวตถประสงคพเศษอย








เดกดอยโอกาสอยแลว 4.ขอใหมมตขอ ครม.รองรบกจะได 5.การจดสรรงบประมาณตองมการวางแผน 5-10 ปตงแตการ สรางโรงเรยน สรางหองน า การกนอยมากมาย คาสาธารณปโภคถาหากไมมมตคณะรฐมนตรยอมรบส านกงบจะใหยาก

แลว เมอไหรทมเรอนพกนอน จะมเรองการกนนอน จะตองมเรองการกนการอย การขบถายในการจดสรรใหแคจ านวน 5 วน ผจดสรรจะสนนษฐานวาเดกจะกลบบานในวนเสารอาทตย

ใหเงนอดหนนเดกยากจนพเศษทศกษาทงในและนอกระบบในอตราเดยวกน

เหนดวยถาท าได ถาต ากวา 18 ควรใหเหมอนในระบบ แตถามากวา 18 กเปนกศนตามปกต

เดกของ กศน.มขอจ ากดเตองนยามใหชดเจนเพราะ บางคนอาย 18-19 ป ยงอยในระดบ มตน หรอประถม อยเลย

คงตองถามวา กศน.นยามวาเดกของเคายงเปนเดกอยไหม








ครอบครว ครอบครวไมมเงนซอสงเสรมพฒนา การเพอเตรยมความพรอมดานการเรยนของลก

อปท. ครอบครวไดรบวสดสงของ ทจ าเปนตอการพฒนาทกษะ เดก(การศกษา)

โครงการหนงสอเลมแรก (จดเปนชดหนงสอใหพอแมเหมอนชดของขวญ)

เหนดวยเพราะยงดกวาไมม

1.ครอบครวไมมความสามารถอานออกได แตกยง ดกวาไมมเพราะมแลวอาจจะไปชวยคนอนได

จดส าคญทสดผปกครองทอยบนดอยอานไมออก ถาอยในเมอง สามารถท าไดแตถาอยบานนอกกจะท าไมไดเลย

ทง พม.และอปท. ใหเงนชวยเหลอครอบครวเดกยากจนพเศษเปนรายเดอน

ไมเหนดวย เพราะใครจะเปนผให ใครเปนผคดกรอง ทกคนกตองอยากไดหมด เหนดวยเพราะถามเงนพอใหหรอสามารถท าได เพราะครอบครวยากจนจะแยกกนไมออก

การบรหารจดการคอนขางยากมากถาจะเกดขนเพราะถาจะใหควรใหเปนทนการศกษามากกกวาการชวยเหลอครอบครว

ครอบครวเดกยากจนพเศษมรายได ไมเพยงพอตอการยงชพ

อปท. ครอบครวไดรบการสนบสนนทางเศรษฐกจ การพฒนาทกษะอาชพและทนการประกอบ อาชพเพอใหมความพรอมในการเลยงดเดก (เศรษฐกจ)

ใหสงของและบรการทมประโยชนตอการประกอบอาชพของครอบครวเดกยากจนพเศษ

เหนดวย แตตองมการส ารวจกอนวาผปกครองกลมน อยากไดอะไรในการเขาไปสนบสนน ควรจะมเงอนไขเชนตองมการตอยอด

1.มปญหาเรองการใหกบกลมเดมซ าๆ หรอเรยยกวา รวยกระจก จนกระจาย

ปกตทางหนวยงานอนกจดใหอยแลวเชน เกษตร ปศสตว บางอยางเอาของไปใหกอาจจะไมตรงตามความตองการ








พม. ปรบเพมเงนจ านวนเงนชวยเหลอฉกเฉนของ พม.(2,000 บาท 1 ปไมเกน 3 ครงและไมเกน 3,000 บาท/ตอครงส าหรบครอบครว ทมเดกเกนกวาหนงคน) ใหสอดคลองกบสถานการณจรง

เหนดวยเนองจากในปจจบนคาใชจายเพมมากขนมาก การสงเคราะหแค 1000 บาทอาจจะไมเพยงพอถาม การปรบเพมไดกจะดมาก ควรปรบเพม ควรเพมเปนเทาตวจาก 1,000 ส าหรบตวเดกเปน 2,000


ผลจากการศกษาขอมลทงในสวนของการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบระบบ กลไก และกฏหมายทใชดแลเดกยากจนพเศษตลอดจนผลทไดจากการศกษาขอมลจากภาคทท างานกบเดกยากจนพเศษเกยวกบสวสดการทมอยและสวสดการทควรจดใหเพมเตมนน คณะวจยน ามาจดท าเปนชดสวสดการพนฐานส าหรบเดกยากจนพเศษ ดงขอมลทปรากฏในตารางท ตารางท สวสดการพนฐานส าหรบเดกยากจนพเศษ



สขภาพ

ใหอาหารเสรมและนมส าหรบเดกแรกเกดถง 2 ป

กระทรวงสาธารณสข (รพ.,รพ.สต.)

บรการ เพม พ . ร . บ . ห ล ก ป ร ะ ก น ส ข ภ า พแหงชาต 2545

จดนมใหเดกวยอนบาลและประถมศกษาดมชวงปดภาคเรยน

อปท. สงของ เพม พ.ร.บ.ก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2542

เดกยากจนพเศษไมไดดมนมเมออยทบาน ในชวงปดภาคเรยนเดกจงอาจไดรบสารอาหารไมเพยงพอ (กรณท อปท.สงนมใหโรงเรยนไดตรงตามทเวลาก าหนด)

5.สวสดการพนฐานส าหรบเดกยากจนพเศษ




มบรการรถรบสงเพอเดนทางไปรกษาพยาบาล

อปท. บรการ เพม พ.ร.บ. ก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2542


มศนยเตรยมความพรอมเดกกอนวยเรยนส าหรบเดกอาย 2-3ป

อปท. บรการ เพม พ.ร.บ.ก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนพ.ศ.2542

ปจจบน ศนยเดกเลกของ อปท.รบเดกอาย 3-4 ป

จดนมใหเดกกอนวยอนบาลดม อปท. สงของ เพม พ.ร.บ.ก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2542

จดอาหารเชาใหเดกทโรงเรยน สถานศกษา บรการ เพม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542

เพมงบจดอาหารกลางวนใหครอบคลมเดกยากจนพเศษถงชน ม.3

สถานศกษา บรการ เพม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542 ปจจบนมงบอาหารกลางวนใหเฉพาะนกเรยนระดบประถมศกษา ซงเงนจ านวนนตองน ามาเฉลยเพอจดอาหารกลางวนใหนกเรยนระดบมธยมศกษาดวย




เพมเงนอดหนนปจจยนกเรยนยากจนและจายตามจ านวนนกเรยนยากจนในแตละพนทใหครบถวนหากยากจนพเศษใหเพมเงนอดหนนอก 1 เทาตว

กระทรวงศกษาธการ เงน เพม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542 งบประมาณอดหนนในระบบการศกษาทคดจากคาเฉลยกลางทงประเทศไมเพยงพอตอการจดสรรใหกบเดกยากจนพเศษ โดยจดสรรใหรอยละ 30 ของนกเรยนยากจนพเศษ

เพมงบอดหนนเรยนฟร 15 ปส าหรบเดกยากจนพเศษ -ชดลกเสอ/เนตรนาร/ยวกาชาด 1 ชด -รองเทาผาใบ 1 ค และถงเทา 3 ค -กระเปานกเรยน 1 ใบ -สมดปกแขง 5 เลม (เดมจดให 3 เลม แตม 8 กลมสาระการเรยนร) -สมดปกออน 6 เลม (เดมจดให 2 เลม แตม 8 กลมสาระฯ) -อปกรณส าหรบวชาวาดเขยน 1 ชด (สน า สโปสเตอร สมดวาดเขยน)

กระทรวงศกษาธการ สงของ เพม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542 งบอดหนนคาวสดอปกรณทใหในปจจบนไมครอบคลมคาใชจายทเกดขนจรง

ฝกอาชพใหเดกยากจนพเศษ สถานศกษา บรการ เดม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542 เดกยากจนพเศษมกมผลสมฤทธทางการเรยนต าเนองจากพนฐานทางวชาการไมด จงแขงขนกบนกเรยนกลมอนไดยาก ควรมแนวทางการประกอบอาชพรองรบเดกทไมสามารถศกษาตอทางวชาการได




ปรบวธการกยมเงนเพอการศกษาใหสะดวกตอการเขาถง โดยใชการใหชมชนรบรองแทนผน าทองถน

กระทรวงการคลง เงน เพม พระราชบญญตกองทนใหกยมเพอการศกษา พ.ศ. 2541

เดกยากจนพเศษมกมปญหาเรองการเขาถงการเขาถง กยศ.เนองจากตองมผรบรอง

จดรถรบสงใหเดกนกเรยนหรอใหเงนคาเดนทางโดยพจารณาตามความเหมาะสมของพนท

อปท. บรการ เพม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542 เดกยากจนพเศษไมมคาเดนทางส าหรบ มาโรงเรยน

ใหทนการศกษาส าหรบเดกยากจนพเศษเปนการใหทนเปลาโดยใหมคณะกรรมการดแลการใชจาย และเดกสามารถรบทนไดมากกวา 1 แหลง

สถานศกษา, อปท. เงน บรการ

เพม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542 เดกยากจนพเศษทไดทนจากแหลงอนแลวไมสามารถกกยศ. ได และทนจากแหลงเดยวอาจไมมากพอทจะครอบคลมคาใชจาย

จดสรรทนสนบสนนคาใชจายในการเดนทางไปสอบ คาทพกและคาอาหาร เขาเรยนตอในระดบสงขน

สถานศกษา เงน

เพม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542

กระจายศนยสอบเรยนตอไปยงพนทหางไกลเพอลดคาใชจายในการเดนทางหรอรบสมครสอบทางไปรษณย

สถานศกษา บรการ เพม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542




เศรษฐกจและสงคม

ฝกอาชพและใหทนประกอบอาชพแกครอบครวเดกยากจนพเศษ

กระทรวงพฒนาสงคมฯ (พมจ.)

บรการเงน

เพม ระเบยบกรมพฒนาสงคมและสวสดการ วาดวยการสงเคราะหครอบครวผมรายไดนอยและผไรทพง พ.ศ.2552

จดหางานพเศษใหเดกฐานะยากจนพเศษท าโดยไมกระทบเวลาเรยน

กระทรวงแรงงาน บรการ เพม พ.ร.บ.คมครองแรงงาน พ.ศ.2541 หมวด 4 การคมครองแรงงานเดก

เพมเงนสงเคราะหครอบครวทอยในภาวะยากล าบากตามสภาวะความจ าเปนของครอบครว


เงน เพม ระเบยบกรมพฒนาสงคมและสวสดการ วาดวยการสงเคราะหครอบครวผมรายไดนอยและผไรทพง พ.ศ.2552

ครอบครวทมเดก 1 คนเดมครงละ 2,000 บาท ไมเกน 3 ครง/ปส าหรบครอบครวทมเดกมากกวา 1 คนสงเคราะหครงละ 3,000 บาท ไมเกน 3 ครง/ป


สวสดการพนฐานส าหรบ เดกในพนทหางไกล

ความหางไกลถอเปนอปสรรคส าคญของการเขาถงบรการทรฐจดไวใหกบประชาชน แมปจจบนจะมการขยายโครงขายการคมนาคมใหสะดวกและเขาถงประชาชนมากขน แตกยงมคนกลมหนงทยงอยในพนทหางไกล แมฮองสอนถอเปนจงหวดหนงซงมปญหาเรองการเขาถงบรการ อนเนองมาจากสภาพภมประเทศทเปนภเขาสง ท าใหเกดความยากล าบากในการเดนทาง ซงขอมล จปฐ.ป พ.ศ.2553 แสดงถงระยะหางจากโรงเรยน ไปทวาการอ าเภอ ทงประเทศ เฉลยอยทประมาณ 13.82 กโลเมตร ขณะท จงหวดแมงฮองสอนนนระยะหางจากโรงเรยนไปทวาการอ าเภอ เฉลยประมาณ 33.14 กโลเมตร หรอคดเปนสดสวนทมากกวาคาเฉลยของประเทศถงเกอบ 3 เทา

หากวนความหางไกลตามเกณฑของ สพฐ.ทใชตวชวดเปนระยะทางของนกเรยนทอยหางไกลจากโรงเรยนเกน 3 กโลเมตร ซงจ าแนกตามการเดนทาง ในปการศกษา 2555 พบวาจงหวดแมฮองสอนนนมนกเรยนทอยหางไกลจากโรงเรยนเกน 3 กโลเมตรมจ านวน 5,494,879 คน ซงมนกเรยนทเดนทางดวยการเดนเทามาโรงเรยนมจ านวน 1,336,661 คน นกเรยนทเสยคาโดยสารโดยใชพาหนะ จ านวน 2,324,909 คน มนกเรยนทไมเสยคาโดยสารโดยใชพาหนะ จ านวน 1,798,903 คน และมนกเรยนท เดนทางโดยใชรถจกรยานยมเรยน จ านวน 34,406 คน (ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาแมฮองสอนเขต 1,เวปไซด http://portal.bopp-obec.info/obec55/admin/list อยางไรกตาม ความหางไกลนนสามารถจ าแนกไดเปน 2 รปแบบ ดงน

1. หางไกลแตสามารถไปกลบไดซงหนวยงานต ารวจตระเวนชายแดน (ตชด.) หรอศนยสงเคราะหชาวเขา (กรณเปนชาวเขา) จะไปตงโรงเรยนหรอเขตพนทการศกษาทไปตงหองเรยนในพนทหางไกล เพอลดปญหาเรองการเดนทางไปเรยน

2. หางไกลแตไมสามารถไปกลบได (อยประจ า) ซงจะเปนกรณของเดกทอยในพนทหางไกลมาก ไมสามารถเดนทางไป-กลบไดทกวน จะตองอยโรงเรยนประจ ากจะมโรงเรยนราชประชานเคราะห ทเปนลกษณะโรงเรยนกนนอน แนวทางหนงในการแกปญหาความหางไกลของนกเรยนในจงหวดแมฮองสอนคอ การจดท าหองเรยนหยอมบานซงกอตงขนโดยกระทรวงศกษาธการภายใตการสนบสนนขององคกรยนเซฟ ประเทศไทย เพอใหการศกษาระดบชนประถมศกษากบเดกชนเผาทอาศยอยในพนทหางไกลและทรกนดาร ปจจบนมเดกวยประถมทงหมด 472 คนทเขาเรยนใน 17 หองเรยนหยอมบานในเขต 4 อ าเภอ ไดแก อ าเภอปางมะ

1.สถานการณเดกในพนทหางไกลในจงหวดแมฮองสอน

http://portal.bopp-obec.info/obec55/admin/list


ผา อ าเภอเมอง อ าเภอปายและอ าเภอขนยวม มครทงหมด 41 คน โดย 17 คนเปนครชนเผาทสามารถพดไดทงภาษาไทยและภาษาชนเผา ซงหองเรยนหยอมบานทง 17 แหงนแตกตางจากโรงเรยนทวไปในหลายๆดาน ทงเดกทอยคนละชนกนตองเรยนรวมกน เนองจากจ านวนหองเรยนไมเพยงพอ เดกไมมเครองแบบนกเรยนตองใสชดประจ าเผามาเรยนแทน หรอการไมมภารโรงเพราะเดกตองท าความสะอาดกนเองและท ากบขาวกนกนเอง นอกจากนในชวงหนาแลงจะมวชาพเศษคอการซอมเขาหลมหลบภยส าหรบหองเรยนหยอมบานทอยตดชายแดนไทย-พมาทมการสรบระหวางชนกลมนอยกบรฐบาลทหารพมา(UNICEFประเทศไทย,เวปไซดhttp://www.unicef.org/thailand/tha/reallives_9621.html) นอกจากนยงมการจดการศกษาส าหรบชมชนบนพนทสง (ศศช.) ทตงขนเมอเมอป 2523 กรมการศกษานอกโรงเรยน (กศน.) ในขณะนน ไดจดตงศนยการศกษาเพอชมชนในเขตภเขา (ศศช.) ขนโดยสงครอาสา หรอทชาวบานเรยกกนวา ครดอย 1-2 คนเขาไปฝงตวพกอยกบประชาชน ในชมชนและมการสรางอาคารขนาดเลกเรยกวา อาศรม ดวยวสดทองถน เพอใหบรการการศกษาและพฒนาชมชนแกผใหญในเวลากลางคนและสอนเดกตงแตอนบาล-ป.6 ในตอนกลางวน มงใหสามารถชวยเหลอตนเองและเปนพลเมองดของชาต ซงโครงการศศช.นไดรบรางวลจากองคการยเนสโกเมอป 2537 ในฐานะทเปนแนวคดใหมในการจดการศกษาโดยใชชมชนเปนพนฐาน ซงมการขยายเปดตามชมชนทรกนดารถง 773 แหง การจดการศกษาส าหรบชมชนบนพนทสงหรอเดมเรยกวา ศนยการศกษาเพอ ชมชนในเขตภเขา (ศศช.)หรอทเรยกวา “การศกษาชาวเขา”ไมวาจะพดในลกษณะใดงานทด าเนนการกคอ การใหบรการดานการศกษาส าหรบประชาชนทอาศยอยในชมชนบนพนทสงซงประกอบดวยประชากรหลายเผาพนธและหลายเชอชาต วธการศกษาทงในระบบนอกระบบและการศกษาตามอธยาศย กไมแตกตางจากการจดการศกษาส าหรบชมชนบนพนราบ แตถาพดถงกระบวนการการจดการศกษาทงดานหลกการ เปาหมายและกระบวนการทท าใหเกดการเรยนรกคอนขางจะแตกตางกนบางเพราะชมชนบนพนทสงมความแตกตางกนหลาย ๆ ดาน เชน ความแตกตางทางดานภมประเทศ ความแตกตาง ในวถชวต ความแตกตางทางดานวฒนธรรม ความแตกตางทางดานความพรอม ในการสอสารและการคมนาคมดงนน เปาหมาย (goal) ของการจดการศกษา ส าหรบชมชนบนพนทสง จงเปนไปตามหลกการและกระบวนการเรยนรทถกก าหนดขนโดยอาศยความแตกตางในดานตาง ๆ ทกลาวมาโยมรายละเอยดทงหลกการ เปาหมายและกระบวนการเรยนร

2.1 ผลการประชมรวมกบภาคทท างานเกยวกบเดกหางไกล ผลการท างานในพนทพบวาปญหาทส าคญของเดกหางไกลคอไมสามารถเขาถงสวสดการพนฐานทรฐจดใหได ซงประกอบไปดวยสวสดการหลกสขภาพถวนหนาและสวสดการดานการศกษาตามโครงการเรยนฟร 15 ป ดงนนในทประชมจงรวมกนพจารณาเสนอสวสดการเพอแกไขปญหา ดงน 1. สวสดการทจะท าใหเดกหางไกลเขาถงบรการทางการแพทยตามหลกสขภาพถวนหนา ทประชมพจารณาวาการเดนทางของเดกหางไกลเพอมารกษาพยาบาลในสถานพยาบาล (โรงพยาบาล, โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพประจ าต าบล) เตมไปดวยความยากล าบาก เพราะบางพนทอยหางไกลมาก ไมมรถโดยสารประจ าทาง การจางรถรบจางมคาใชจายสงมาก การคมนาคมไมสะดวก และตองใชเวลาเดนทางนานหลายชวโมงหรออาจถงวน และเดนทางไดในฤดแลงเทานน เชน ในจงหวดแมฮองสอนหลายหมบานอยบนดอยสง ตองใชการเดนเทา มเสนทางทตองขามทงล าน า แลวจงเดนทางมาตอรถยนต ซงตองใชเวลาและคาใชจายสงมาก ทประชมจงเสนอใหองคการปกครองสวนทองถน (อปท.) ซงสวนใหญเปน อบต. เปนผจดบรการรบสงใหเดกทมความจ าเปนตองเขารบบรการจากสถานพยาบาล โดยอาจจดรถรบสงไว ณ จดทใกลทสดทจะมถนนเขาถงและสามารถเดนทางดวยรถยนตได แตหากพนทใดตองเดนเทาหรอเดนทาง


http://www.unicef.org/thailand/tha/reallives_9621.html


ดวยยานพาหนะอนๆ เชน เรอหรอสตวพาหนะ ตองใหเงนคาจางยานพาหนะเพมเตมดวย และหากตองแบกหามผปวยออกมา ตองใหเงนคาจางแบกหามทเกดขนดวย ทประชมยงเสนอใหมหนวยบรการทางการแพทยเคลอนทไปใหประชาชนในพนทหางไกลเปนประจ าสม าเสมอเพอรกษาพยาบาลเบองตนและ สงเสรมความรทางการแพทยและสขอนามยแกเดกหางไกลและประชาชนในพนทนน นอกจากนนทประชมยงเสนอแนะกรณโรงเรยนในพนทหางไกลทมเดกเจบปวยฉกเฉนขณะอยทโรงเรยน ควรตองมคาเดนทางใหครทตองน านกเรยนมารกษาพยาบาลดวย เพราะในทางปฏบตทเกดขนคอครตองน าเงนสวนตวมาใชเพอน าเดกไปโรงพยาบาล กระทรวงศกษาธการจงควรพจารณาใหเงนสนบสนนเรองนดวย 2.สวสดการทจะท าใหเดกหางไกลเขาถงการศกษาโครงการเรยนฟร 15 ป ปญหาอกประการหนงททประชมพจาณาวามความส าคญคอท าอยางไรเดกหางไกลจงจะเขาเรยนหนงสอได เพราะมปญหาดานการเดนทางเชนเดยวกบการเดนทางไปรบบรการทางการแพทยดงกลาวขางตน โดยทประชมเสนอใหจดโรงเรยนใหเขาถงตวเดกหางไกล หรอน าเดกหางไกลเขามาอยใกลโรงเรยน ซงเปนสงทกระทรวงศกษาธการด าเนนการอยในปจจบน กลาวคอ ในพนทหางไกลตองมการจดตงโรงเรยนหยอมบานขน เพอแกปญหาเดกไมสามารถเดนทางมาเขาโรงเรยนได การเคลอนโรงเรยนเขาไปหาเดกจงจ าเปนและสามารถแกไขปญหาเดกไมเขาโรงเรยนไดในพนททการเดนทางยากล าบากมากๆ

อกทางเลอกหนงคอการจดโรงเรยนพกนอน โดยจดทพกและอาหารสามมอใหนกเรยนทอยหางไกลไดมาอยประจ าทโรงเรยน เพอขจดปญหาการเดนทางของนกเรยนทบานอยไกลเกนกวาทจะเดนทางไปกลบไดหรอการเดนทางยากล าบาก ทประชมยงเสนอปญหาอนเนองมาการจดอาหารใหเดกพกนอน เนองจากจ านวนเงนทไดรบการจดสรรไมเพยงพอ โดยโรงเรยนพกนอนไดรบเงนคาอาหารเพยงวนทโรงเรยนเปด (5,300 บาท/240 วน /อาหาร 3 มอ) และจดสรรใหนกเรยนระดบชนประถมศกษาเทานน โรงเรยนพกนอนทเปนโรงเรยนขยายโอกาสและมนกเรยนมธยมอยประจ าดวยจงตองน าเงนจ านวนนมาเฉลยจดอาหารสามมอใหนกเรยนทกระดบทอยประจ า นอกจากนนโรงเรยนยงตองจดอาหารใหเดกในวนหยดดวย เพราะเดกอาจไมกลบบานชวงวนหยด เพราะการเดนทางยากล าบาก ไมมผปกครองมารบ เงนคาอาหารจงไมเพยงพอ ทประชมจงเสนอใหเพมเงนคาอาหารกลางวนใหครอบคลมจ านวนวนทจดอาหารใหนกเรยนตามจรง และจ านวนนกเรยนพกนอนตามจรง รวมถงโรงเรยนพกนอนตองมบคลากรอยเวรเพอดแลเดกชาวงกลางคน ซงตองเสยงภยและรบผดชอบสง แตบคลากรเหลานไมไดรบคาตอบแทนเปนขวญก าลงใจการท างาน

ในกรณเดกหางไกลทเปนกลมชาตพนธตางๆ ทประชมเสนอใหมการจางครทพดภาษาชาตพนธไดมาสอนรวมกบครปกตในชนเรยนของเดกเลกทยงพดภาษาไทยไมได โดยน าแบบอยางมาจากโรงเรยนในภาคเหนอทไดรบการสนบสนนจาก unicef ทจางครชาตพนธมาชวยสอน ทประชมจงเสนอใหกระทรวงศกษาธการรบชวงตอโครงการนและน ามาใชกบโรงเรยนทมเดกชาตพนธจ านวนมากซงมกเปนโรงเรยนในพนทหางไกล

นอกจากนนทประชมเหนดวยกบการให อปท.สนบสนนการเดนทางมาโรงเรยน โดยสามารถจดไดทงในรปแบบการจดรถรบสง หรอหากในพนทใดมรถประจ าทางกอาจใชการจายเงนคารถใหเดก แตหากพนทใดเสนทางคมนาคมยากล าบากและอยหางไกลมาก อาจใชวธการจายเงนใหผปกครองจางรถรบสงเอง ทงททประชมเสนอเพมเตมใหการสนบสนนการเดนทางนครอบคลมการเดนทางไปกลบยงโรงเรยนพกนอนของเดกหางไกลในชวงวนหยดหรอชวงเปดปดภาคเรยนดวย เนองจากนกเรยนของโรงเรยนพกนอนบางแหงบานอยหางไกลจากโรงเรยนมาก ไมสามารถเดนเทาไปกลบไดหากในชวงวนหยดสนๆ ระยะ 2-3 วน การมรถไปสงจะท าใหเดกกลบบานไดบอยขน และในบางพนททหางไกลและทรกนดารมาก เดกอาจประสบปญหาเดนทางกลบมาในชวงเปดภาคเรยนเพราะไมมเงนคาจางรถมาสงทโรงเรยน เดกจงมความเสยงทจะไมกลบไปเรยนหนงสออก

การอดหนนเงนตามโครงการเรยนฟร 15 ป เปนอกประเดนหนงททประชมเสนอใหปรบเปลยน เนองจากในพนทหางไกล สนคาจะมราคาแพงกวาพนทปกต และผปกครองเดกหางไกลตองเสยคาเดนทางสง


เพอออกมาซออปกรณการเรยน เชน โครงการเรยนฟร 15 ปอดหนนคาเครองแบบนกเรยนระดบประถมศกษา 360 บาท/คน/ป แตผปกครองอาจตองจางเหมารถมาซอดวยจ านวนเงนมากกวาทไดรบการอดหนน ดงนนจงควรเพมเงนอดหนนตามโครงการเรยนฟร 15 ป โดยพจารณาตามสภาพพนท เชน ความยากล าบากในการเดนทาง การคมนาคม ความหางไกล เปนตน แทนการค านวณดวยคาเฉลยทงประเทศ

ประเดนสดทายททประชมเสนอคอการเพมระบบ Internet , video conference และระบบ Tele –education ในการเรยนการสอน มโอกาสในการเขาถงสอการศกษานอยกวาเดกทวไป จงควรใชเทคโนโลยชวยใหเดกเหลานมโอกาสไดรบการศกษาทมคณภาพทดเทยมกบเดกอนๆ

โดยสวสดการททประชมรวมพจารณาสามารถน าเสนอในรปแผนภาพท 1 ดงน

แผนภาพ 1 ระบบและสวสดการส าหรบเดกหางไกล


2.2 ความเหนตอสวสดการเพมเตมส าหรบเดกยากจนพเศษจากความเหนของผเชยวชาญ

ปญหา เปาหมาย สวสดการ หนวยงานทรบผดชอบ ความเหน เดกไมมคาใชจายมารบบรการทางการแพทย

ใหเงนคาเดนทางแกครอบครวเดกหางไกล เหนดวย ในกรณการจางเคลอนยายเดกทปวย แตมขอสงเกตวาคาเดนทางนนรวมถงคาสงตอหรอไม

จดบรการรถรบสงในการเดนทางมารบบรการทางการแพทย

อปท. เหนดวย

ขยายศนยบรการทางการแพทยหรอจดหนวยบรการเคลอนทเขาสชมชน

เหนดวย

บานอยไกล ไมมรถรบสง

จดรถรบสงหรอจายคาเดนทางตามความเหมาะสมของพนท

เหนดวย ในกรณของการจดรถรบสงควรมถนนหาทางเขาถงสะดวก หรอถาพนทมรถเดอนอยแลว อบต.อาจจายเปนคารถเดอนให หรอในกรณทไมมถนนแลวเดกตองนงเรอมาโรงเรยนกจายเปนคาเดนทางใหจะสะดวกกวา

จดใหมโรงเรยนพกนอน/

โรงเรยนหยอมบาน

เหนดวย แตในกรณพกนอนควรตองมสวสดการพนฐานดงน

1. ทพก/หอนอน พรอมเครองนอน 2. หองน า 3. อาหารครบ 3 มอ ทกวน

ขาดโอกาสในการเขาถงสอการเรยนร

เพมเครอขายระบบ Internet

เหนดวย ควรเพมระบบ VDO CONFERENCE และ E-LEARNING

เพมระบบ tele-education เหนดวย


ปญหา เปาหมาย สวสดการ หนวยงานทรบผดชอบ ความเหน เดกในพนทรบผดชอบของ อบต. ไมสามารถเดนทางเขาสถานศกษา/เขาไปรวมกจกรรมทางการศกษาทอยหางไกลหมบาน

จดรถรบสงนกเรยนในพนทท อบต. รบผดชอบ

ไมเหนดวย ควรน าเงนจากงบประมาณเรยนฟร หมวดงบกจกรรมพฒนาผเรยนมาใช โดยให ศธ. เพมงบในหมวดนใหเพยงพอ

จดตงกองทนเดกและเยาวชนในหมบานเพอระดมทนใหเดกๆ ใชเพอการเดนทางมาเรยนหนงสอหรอเขารวมกจกรรม

งบประมาณอดหนนในระบบการศกษาทคดจากคาเฉลยกลางทงประเทศไมเพยงพอตอการจดสวสดการใหแกเดกยากจนพเศษ

ปรบเพมเงนอดหนนโดยใชลกษณะเฉพาะของแตละพนทเปนเกณฑพจารณา

เหนดวย

ปรบจ านวนเงนอดหนนใหเดกยากจนพเศษทกคนตองไดรบสวสดการ แทนการสนบสนนเปนสดสวนของเดกยากจนพเศษ

เหนดวย

ปรบเงนอดหนนเดกยากจนพเศษโดยใชเกณฑเทยบเทาโรงเรยนศกษาสงเคราะหเนองจากเปนเดกกลมเดยวกน

ไมเหนดวย เพราะโรงเรยนทงสองรปแบบมวตถประสงคและการด าเนนการตางกน ควรเพมงบประมาณใหการด าเนนการบางดานตามความจ าเปน เชน เพมคาอาหาร คาลวงเวลาของบคลากรบางกลม เปนตน

ใหเงนอดหนนเดกยากจนพเศษทศกษาทงในและนอกระบบในอตราเดยวกน

เหนดวย แตตองมเงอนไขและอายของนกเรยน กศน. ทไดรบในการใหชดเจน


จากการรวบรวมขอมลทงในสวนของการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบระบบ กลไก และกฏหมายทใชดแลเดกในพนทหางไกล รวมถงผลทไดจากการศกษาขอมลจากภาคทท างานกบเดกในพนทหางไกลเกยวกบสวสดการทมอยและสวสดการทควรจดใหเพมเตมกบเดกในพนทหางไกล ส าหรบชดสวสดการพนฐานของเดกในพนทหางไกลควรไดรบ ดงขอมลทปรากฏในตารางท ตารางท สวสดการพนฐานส าหรบเดกในพนทหางไกล


รปแบบ สถานะ กฎหมายทมารองรบ ขอมลประกอบ

สขภาพ

มหนวยบรการทางการแพทยไปบรการในพนทหางไกล

กระทรวงสาธารณสข ( รพ., รพสต.)

บรการ เพม พ.ร.บ.หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.2545

มบรการรถรบสงเพอเดนทางไปรบบรการทางการแพทย

อปท. บรการ เพม พ.ร.บ.ก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2542

ใหคาเดนทางพาเดกไปโรงพยาบาลในกรณเดกเจบปวยขณะอยในโรงเรยน

สถานศกษา เงน เพม พ.ร.บ.หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.2545 กรณการพกนอนในโรงเรยนทไมไดสงกดส านกงานบรหารการศกษาพเศษเมอเดกปวยไมมคาเดนทางส าหรบครเพอใหพาไปโรงพยาบาล

3.สวสดการพนฐานส าหรบเดกในพนทหางไกล





จดโรงเรยนพกนอน กระทรวงศกษาธการ (สพฐ.)รร.ราชประชานเคราะห/ศกษาสงเคราะห

บรการ เดม/ เพม

พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542 -ปจจบนมโรงเรยนศกษาสงเคราะหและราชประชานเคราะหทรองรบเดกในพนทหางไกล

เพมเงนอดหนนคาอาหารนกเรยนพกนอกใหครอบคลมถงวนหยด และขยายใหนกเรยนระดบมธยมศกษาดวย

กระทรวงศกษาธการ (สพฐ)

เงน เพม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542 ปจจบนคาอาหารนกเรยนพกนอกจดสรรใหเฉพาะนกเรยนระดบประถมศกษา ในอตรา 5,300 บาท/คน/ป โดยค านวณเฉพาะวนท เปดการเรยนการสอน ซงโรงเรยนบางแหงทมการเรยนถงระดบมธยมศกษาตองน าเงนดงกลาวมาจดสรรเปนคาอาหารใหนกเรยนมธยมดวย โรงเรยนพกนอนหลายแหงตองจดอาหารใหนกเรยนในชวงวนหยดดวย เพราะบานนกเรยนอยไกล ไมสามารถเดนทางกลบไดในชวงวนหยดสนๆ เดกจะกลบบานในชวงปดภาคเรยนเทานน โรงเรยนจงตองจดอาหารใหนกเรยนตลอดเวลาทเดกย งพ กอย ท โ ร ง เ ร ยน เ ง นสน บสน นคาอาหารจาก สพฐ. ทค านวณเฉพาะวน




ท าการราชการจงไม เพยงพอ (5,300 บาท/240 วน /อาหาร 3 มอ)

จดสถานศกษาแบบรร.หยอมบาน. .โรงเรยนในสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.)รวมกบ UNICEF

บรการ เดม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542 UNICEF สนบสนนเงนงบปนะมาณในการจดโรงเรยนหยอมบาน

มครชนเผาส าหรบเดกเลกทยงสอสารภาษาไทยไมได

UNICEF บรการ เดม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542 เ ด ก ใ น พ น ท ห า ง ไ ก ล จ า น ว น ม า ก โดยเฉพาะบรเวณพนทสงเปนชนเผาต า ง ๆ ท ใ ช ภ า ษ า ข อ ง ต น เ อ ง ใ นชวตประจ าวน เดกเลกไมสามารถใชภาษาไทยได UNICEFจงสนบสนนคาจางครทพดภาษาของพนทไดมาสอนรวมกบครของ สพฐ. ในขนเรยนของเดกเลก เพอชวยใหการเรยนในหองสามารถสอสารกนได แตการสนบสนนดงกลาวจะสนสดในป 2558

เพมเงนอดหนนตามนโยบายเรยนฟร 15 ป โดยองตามเกณฑสภาพพนท -คาจดการเรยนการสอน -คาอปกรณการเรยน -คาเครองแบบ

กระทรวงศกษาธการ (สพฐ)

เงน เพม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542 ในพนทหางไกลตองเสยคาใชจายในการเดนทางมาก และสนคาอาจมราคาสงกวาปกต เชน บรเวณพนทสง เปนตน เงนสนบสนนของ สพฐ.ท องคา เฉล ยท วประ เทศ เงนอดหนนด งกล าวจ ง ไม




-คากจกรรมพฒนาผเรยน เพยงพอส าหรบบางพนท

ใหคาเดนทางหรอจดบรการรถรบสงเดกมาโรงเรยนตามความเหมาะสมของพนท

อปท. เงน, บรการ เพม พ.ร.บ.ก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2542

เพมระบบ Internet , video conference และระบบ Tele –education ในการเรยนการสอน

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

บรการ เพม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542 เดกในพนทหางไกลขาดโอกาสในการเขาถงเทคโนโลยทใชในการศกษา


สวสดการพนฐานส าหรบ

เดกไรสญชาต เมอป พ.ศ.2553 ขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาต (United Nation High Commissioner for Refugees : UNHCR)ไดรายงานความคบหนาเกยวกบสถานการณคนไรรฐไรสญชาตในประเทศไทย ในปทผานมาน มเดกทเกดใหมในคายผลภยชาวพมาตามแนวพรมแดนประมาณสองพนกวาคนทไดรบการจดทะเบยนการเกดลงในทะเบยนราษฎร ซงการจดทะเบยนการเกดดงกลาวจะชวยท าใหเดกเหลานมตวตนตามกฎหมายอยางแทจรงบนโลกใบน อนจะชวยลดปญหาการตดตามตวและอปสรรคในการเขาถงความชวยเหลอดานการศกษาและสาธารณสขไดเปนอยางด

รายงานสถานการณคนไรรฐไรสญชาตจากขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาตปทผานมาพบวา ประเทศไทยมคนไรรฐรวมกบผอพยพและผลภยรวมกนถง 608 ,770 คน โดยเฉพาะคนไรรฐอยางเดยวมจ านวนถง 506,200 คน แตกลมบคคลทไดรบการชวยเหลอจากขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาตมเพยง 102,270 คน เทานน ซงในจ านวนนกหมายถงเพยงแคกลมของผอพยพและผลภย โดยไมรวมถงกลมคนไรรฐซงมจ านวนมากถงหาแสนกวาคน

Persons of concern

Type of population

Origin Total Of whom assisted by UNHCR

Percent female

Percent under 18

Refugees Myanmar 88,100 88,100 50 46 Various 1,100 1,100 39 32

Asylum-seekers

Myanmar 2,400 12,100 46 33 Vietnam 260 260 46 41 Sri Lanka 170 170 45 32 China 100 100 49 15 Various 440 440 39 28

Stateless Stateless people

506,200 - - -

Total 608,770 102,270 แหลงทมา:UNHCR Global Report 2011 หนา 267

1.สถานการณเดกไรสญชาตในประเทศไทย


ขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาตไดท างานรวมกบรฐบาลไทยในการแกปญหาคนไรสญชาตทมมากกวาครงลาน ซงในจ านวนดงกลาวกมคนจ านวนไมนอยทเดยวทเปนคนไรรฐททงไมมสญชาตของประเทศใดเลยในโลกใบนและไมสามารถหาจดเกาะเกยวระวางตนเองกบประเทศใด ไดเลย แมวาประเทศไทยจะไมไดเปนภาคของอนสญญาเกยวกบการไรรฐไรสญชาต แตตงแตป ค.ศ. 2008 การแกไขพระราชบญญตการทะเบยนราษฎร(ฉบบท 2 พทธศกราช 2551) กสนบสนนใหมการจดทะเบยนการเกดอยางเปนสากล ซงการจดทะเบยนการเกดจะชวยปองกนสภาวะไรสญชาตในมตดานสขภาพ ขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาตรายงานวา ผอพยพลภยสามารถเขาถงการบรการดานสาธารณสขทงจากรฐบาลและการชวยเหลอขององคกรเอง เดกในคายผอพยพลภยไดรบการฉดวคซนโดยไมเสยคาใชจาย

ในประเทศไทย ปญหาเรองการไรสญชาตไดรบการชวยเหลอและการแกไขทงจากภาครฐ กลม NGO’s และองคกรจากตางประเทศ ในสวนของรฐ ไดมความพยายามในการตราพระราชบญญตหลายฉบบ รวมทงการมมตคณะรฐมนตรทจะสามารถชวยลดสภาวะการไรรฐไรสญชาตและแกไขสภาวะการเปนคนชายขอบทงดานการศกษาและสาธารณสข ไมวาจะเปน การแกไขพระราชบญญตสญชาตไทย ซงปจจบนเปนพระราชบญญตสญชาตไทย ฉบบท 5 พ.ศ.2555 , พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 , มตคณะรฐมนตรเมอวนท 5 กรกฎาคม 2548เรอง รางระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยหลกฐาน วน เดอน ปเกด ในการรบนกเรยนนกศกษาเขาเรยนในสถานศกษา , พระราชบญญตการทะเบยนราษฎร ฉบบท 2 พ.ศ.2551 ,มตคณะรฐมนตรเมอวนท 23 มนาคม 2553 (มตคณะรฐมนตรเรอง การใหสทธ (คนสทธ) ขนพนฐานดานสาธารณสขกบบคคลทมปญหาสถานะและสทธ) ซงในสวนของพระราชบญญตการทะเบยนราษฎร ฉบบท 2 พ.ศ.2551ไดมการตรามาตราทปองกนการเกดสภาวะไรรฐของเดก ซงคอ มาตรา 19 ทระบวา

ผใดพบเหนเดกในสภาพแรกเกดหรอเดกไรเดยงสาซงถกทอดทง ใหน าตวเดกไปสงและแจงตอพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจหรอเจาหนาท ของกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยซงปฏบตงานในทองททพบเดกนนโดยเรว เมอพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจหรอเจาหนาทดงกลาวไดรบตวเดกไวแลวใหบนทกการรบตวเดกไว ในกรณทพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจรบตวเดกไว ใหน าตวเดกพรอมบนทกการรบตวเดกสงใหเจาหนาทของกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยในเขตทองท ในกรณทเจาหนาทดงกลาวไดรบตวเดกไวหรอไดรบตวเดกจากพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจแลว ใหแจงการเกดตอนายทะเบยนผรบแจงและใหนายทะเบยนออกใบรบแจง ทงน ตามระเบยบและแบบพมพทผอ านวยการทะเบยนกลางก าหนด บนทกการรบตวเดกตามวรรคหนงใหท าเปนสองฉบบและเกบไวทเจาหนาทผทรบตวเดกหนงฉบบและสงมอบใหแกนายทะเบยนผรบแจงหนงฉบบ โดยใหมรายละเอยดเกยวกบรายการบคคลของผทพบเดก พฤตการณ สถานทและวนเวลาทพบเดก สภาพทางกายภาพโดยทวไปของเดก เอกสารทตดตวมากบเดกและประวตของเดกเทาททราบ และในกรณทไมอาจทราบสญชาตของเดกใหบนทกขอเทจจรงดงกลาวไวดวย นอกจากน ยงมมาตรา 19/1 มาตรา 19/2 มาตรา 19/3 มาตรา 20 มาตรา 20/1 มาตรา

36 มาตรา 38 ของพระราชบญญตฉบบดงกลาว ทลวนแลวแตเปนเรองของการทะเบยนราษฎรของบคคลทไรรฐไรสญชาตทมงจะปองกนและแกไขสภาวะไรรฐไรสญชาตทเกดขนในสงคมไทย


เดกไรสญชาตหรอเดกไรสญชาตไทยตางจากเดกทมสญชาตไทยอยางไรบาง การถอก าเนดบนแผนดนไทยไมไดเปนหลกประกนวาเดกทกคนจะไดรบสญชาตไทย สภาวะไรสญชาตหมายถงการทบคคลไมมสญชาตของรฐใดเลย ซงสาเหตของการไรสญชาตนนสามารถมไดหลายประการ ยกตวอยางเชน บคคลกลายเปนคนไรสญชาตเนองจากไมไดรบการบนทกชอลงในทะเบยนราษฎรของรฐใดเลยบนโลกใบน บคคลอาจจะกลายเปนคนไรสญชาตไดในเวลาตอมาหากโดนถอนสญชาตโดยรฐทบคคลนนมจดเกาะเกยวดวยอยางแทจรง หรอสภาวะไรสญชาตสามารถเกดไดจากบคคลเปนบคคลทไรรากเหงา ไมรจกตนก าเนดหรอรากเหงาของตนเอง ท าใหไมสามารถสบรไดวารฐใดเปนรฐทตนมจดเกาะเกยวอยางแทจรง

ปจจยทส าคญประการแรกทจะท าใหเดกคนหนงกลายเปนเดกไรสญชาตไดกคอ บดามารดาหรอผปกครองไมไดจดทะเบยนการเกดใหนนเอง การจดทะเบยนการเกดมความส าคญส าหรบชวตของเด กคนหนงทเกดมาบนโลกใบนเปนอยางมาก เพราะทะเบยนการเกดหมายถงการรบรองถงจดเกาะเกยวของเดกหรอบคคลกบประเทศทเดกหรอบคคลนนถอก าเนด ซงทะเบยนการเกดนจะน าไปสการออกเอกสารยนยนถงจดเกาะเกยวหรอเอกสารแสดงตนฉบบแรกของบคคลเพอรบรองการเกดของมนษยคนหนง เอกสารแสดงตนนอาจไดแก ใบรบรองการเกดทออกโดยสถานพยาบาล (ท.ร.1/1)

หนงสอรบรองการเกดทออกโดยผใหญบาน หรอ ท.ร.1ตอนหนา สตบตร ใบรบรองสถานทเกด ฯลฯ ผลทตามมาจากการทเดกไมมเอกสารแสดงตนอนเนองมาจากการไมไดจดทะเบยนการเกดน จะน ามาซงปญหาเรองจดเกาะเกยวของเดกกบประเทศทเดกถอก าเนด ซงสวนมากแลว เดกทไมไดรบการแจงเกดและขาดเอกสารแสดงตน แมจะเกดในประเทศไทย กจะถกตงขอสนนษฐานไววาเปนเดก/คนตางดาว หรอ เขาเมองผดกฎหมาย ผลกระทบทจะเดกจะไดรบตอไปกคอ เดกจะถกปฏเสธสทธขนพนฐานตางๆ เชน สทธดานการศกษา (ไมไดเขาเรยนในสถานศกษา หรอ ไดเขาเรยนในสถานศกษาแตไมไดรบวฒบตร) สทธดานการสาธารณสข สทธดานการเดนทาง สทธในการท างาน และสทธอนๆ เชน ถกปฏเสธออกบตรประจ าตวประชาชน ถกปฏเสธเพมชอเขาในทะเบยนบาน (ดรณ ไพศาลพาณชยกล , ปนแกว อนแกว และกรกนก วฒนภม, 2553 :11)1

สภาวะไรสญชาตหาเกดขนกบบคคลใดแลว ตางกน ามาซงอปสรรคในการเขาถงบรการขนพนฐานทจ าเปนส าหรบการด ารงชวตทงนน โดยไมไดจ ากดความเปนเดกหรอผใหญ สทธขนพนฐานหลกๆ 3 ประการ ทคนไรสญชาตมกพบปญหาและอปสรรคในการเขาถงไดแก สทธดานการศกษา สทธดานการรกษาพยาบาลและการสาธารณสขและสทธดานการท างาน ในกรณของเดกไรสญชาต สทธดานการศกษาดเหมอนจะมความส าคญอยางมากทสด เพราะวาการศกษาถอเปนรากฐานทส าคญทสดของชวตทกชวต โดยปราศจากการค านงถงความมสญชาตหรอไรสญชาต

1อยางไรกด การจดทะเบยนการเกดใหแกเดกหรอบคคล ไมไดหมายความวา จะท าใหเดกคนนนไดรบสญชาตไทยในทนท การ

จดทะเบยนการเกดเปนเพยงแตการรบรองการเกดของคนคนหนงในทางกฎหมายเทานน ผลกคอ บคคลนนจะมตวตนทาง

กฎหมาย ประเทศไทยจะไดรบการยอมรบวาเปนรฐเจาของตวบคคล อาจจะเปนในฐานะคนชาต คนสญชาตไทยหรอคนตาง

ดาวในทะเบยนราษฎรไทย สวนเรองทวาเดกจะไดสญชาตไทยหรอไมนน ข นอยทขอเทจจรงของเดกแตละคน

2.ระบบ กลไก และกฎหมายทใชดแลเดกไรสญชาต


หากยดตามหลกของการมสญชาตแลว เดกไรสญชาตในประเทศไทยจะไมไดรบสทธตางๆตามหลกกฎหมายไทย แตในประเดนของหลกสทธมนษยชนสากล เดกไรสญชาตทอยในผนแผนดนไทยจะไดรบสทธดงตอไปน

สทธดานการศกษาของเดกไรสญชาต

ค าวาสทธในการศกษาในทน สามารถหมายรวมทง สทธดานการศกษาในระบบ นอกระบบและการศกษาตลอดชวต และยงหมายรวมถง สทธในการเขาเรยนในสถานศกษา สทธในการไดรบการศกษาในมาตราฐานเดยวกนและสทธทจะไดรบหลกฐานทางการศกษา ดงทก าหนดไวในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 (ตอมาแกไขเพมเตมเปนฉบบท 2 ปพ.ศ.2545 ลาสดคอพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ฉบบท 3 พ.ศ.2553) ในมาตรา 10 หมวด 2 เรองสทธและหนาททางการศกษาของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ระบไววา

การจดการศกษาตองจดใหบคคลมสทธและมโอกาสเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปทรฐตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจายการจดการศกษาส าหรบบคคลซงมความบกพรองทางรางกายจตใจสตปญญาอารมณสงคมการสอสารและการเรยนรหรอมรางกายพการหรอทพพลภาพหรอบคคลซงไมสามารถพงตนเองไดหรอไมมผดแลหรอดอยโอกาสตองจดใหบคคลดงกลาวมสทธและโอกาสไดรบการศกษาขนพนฐานเปนพเศษการศกษาส าหรบคนพการในวรรคสองใหจดตงแตแรกเกดหรอพบความพการโดยไมเสยคาใชจายและใหบคคลดงกลาวมสทธไดรบสงอ านวยความสะดวกสอบรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษาตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในกฎกระทรวงการจดการศกษาส าหรบบคคลซงมความสามารถพเศษตองจดดวยรปแบบท เหมาะสมโดยค านงถงความสามารถของบคคลนน

ในระดบสากล สทธดานการศกษาถอเปนสทธทไดรบการรบรองตามหลกปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ค.ศ.1948 (Universal Declaration of Human Rights) ซงไดระบไวอยางชดเจนในขอ 26 วา2

2ในภาษาองกฤษArticle 26 of the Universal Declaration of Human Rights

(1) Everyone has the right to education. Education shall be free, at least in the elementary and fundamental

stages. Elementary education shall be compulsory. Technical and professional education shall be made generally

available and higher education shall be equally accessible to all on the basis of merit.

(2) Education shall be directed to the full development of the human personality and to the strengthening of

respect for human rights and fundamental freedoms. It shall promote understanding, tolerance and friendship

among all nations, racial or religious groups, and shall further the activities of the United Nations for the

maintenance of peace.

(3) Parents have a prior right to choose the kind of education that shall be given to their children.

3.สทธและสวสดการพนฐานส าหรบเดกไรสญชาต


บคคลมสทธในการศกษา การศกษาจะเปนสงทใหเปลา โดยไมคดมลคา อยางนอยทสดในขนประถมศกษาและขนพนฐาน ชนประถมศกษาใหเปนการศกษาภาคบงคบ ขนเทคนค และขนประกอบอาชพเปนการศกษาทจะตองจดมขนโดยทวๆไป และขนสงเปนขนทจะเปดใหทกคนเทากนตามความสามารถ การศกษาจะมงไปในทางพฒนาบคลกภาพของมนษยอยางเตมท และเพอเสรมพลงการเคารพตอสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐานใหแขงแกรง ทงจะมงเสรมความเขาใจ ขนตและมตรภาพในระหวางประชาชาต กลมเชอชาตหรอกลมศาสนา และจะมงขยายกจกรรมของสหประชาชาตเพอการธ ารงสนตภาพผปกครองมสทธกอนผอนทจะเลอกชนดของการศกษาส าหรบบตรหลานของตน

ดงนน ตามปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ไมวาบคคลนนจะมสญชาต ไมวาจะเปนสญชาตใดหรอไรสญชาตกตาม ตางกมความเปนมนษยทจะมสทธในการรบการศกษาอยางเทาเทยมกน หลกปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนนมฐานะเปนจารตประเพณระหวางประเทศ ซงประเทศไทย มพนธกรณทจะตองใหการรบรองสทธในการศกษาของบคคลทกคนทอาศยอยในประเทศไทย โดยมไดแบงแยกวาเปนบคคลทมสญชาตไทยหรอไม ดงนน คนทมสญชาตไทย คนทไมไดมสญชาตไทยและคนไรสญชาตตางกมสทธทจะไดรบการศกษาเพราะวาสทธดานการศกษาถงเปนสทธมนษยชนสากล ไมไดถกจ ากดอยแคเพยงชนชาตใดชนชาตหนงเทานน ส าหรบเดกไรสญชาตในประเทศไทย ถาพจารณาจากขอ 26 ของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน เดกไรสญชาตจะตองมสทธทจะไดรบการศกษาอยางนอยทสดในขนประถมศกษาและขนพนฐานแบบใหเปลา และสวนในการศกษาระดบสงขนไปนน เดกไรสญชาตกจะตองมโอกาสทจะไดรบดวยตามความตองการและความสามารถทเดกจะท าได (สวรรณน เขมเจรญ, 2547: 12)

นอกจากปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนแลว ยงมสนธสญญาดานสทธมนษยชนอยางนอยอก 3 ฉบบทประเทศไทยเปนภาคทกลาวถงการรบรองสทธในการศกษา นนคอขอ 13 ของกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ค.ศ.1966 (International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights)3ทก าหนดวา

3ในภาษาองกฤษArticle 13 International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights

1. The States Parties to the present Covenant recognize the right of everyone to education.

They agree that education shall be directed to the full development of the human personality

and the sense of its dignity, and shall strengthen the respect for human rights and

fundamental freedoms. They further agree that education shall enable all persons to

participate effectively in a free society, promote understanding, tolerance and friendship

among all nations and all racial, ethnic or religious groups, and further the activities of the

United Nations for the maintenance of peace.

2. The States Parties to the present Covenant recognize that, with a view to achieving the full

realization of this right:


1.รฐภาคแหงกตกาฉบบนรบรองสทธของทกคนในการศกษา รฐภาคตกลงวาการศกษาจะมงไปในทางพฒนาบคลกภาพของมนษยและความรสกในศกดศรอยางเตมทและจะเพมทวความเคารพตอสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐาน ทกฝายตกลงกนตอไปอกวา การศกษาจะท าใหทกคนเขารวมไดในสงคมเสรอยางแทจรง จะสงเสรมความเขาใจ ความอดกลน และมตรภาพระหวางชาตทงหลายและกลมเชอชาต ชนกลมนอย หรอกลมศาสนาทงหมดและสานตอกจกรรมของสหประชาชาตในการธ ารงไวซงสนตภาพ 2.รฐภาคแหงกตกาฉบบนรบรองวาเพอใหสทธนบรรลผลเปนความจรงอยางเตมท (a)การศกษาขนประถมศกษาใหเปนการศกษาภาคบงคบและจดใหทกคนแบบใหเปลา (b)การศกษาขนมธยมในรปแบบตางๆรวมทงการศกษามธยมทางเทคนคและอาชวศกษา ใหจดขนโดยทวๆไปและใหทกคนมสทธไดรบ โดยวธการทเหมาะสมทกทางและเฉพาะอยางยง โดยน าการศกษาแบบใหเปลามาใชอยางคอยเปนคอยไป (c)ทกคนจะตองสามารถไดรบการศกษาขนอดมศกษาอยางเทาเทยมกนบนพนฐานของความสามารถโดยวธการท เหมาะสมทกทาง และโดยเฉพาะอยางยงโดยการน าการศกษาแบบใหเปลามาใชอยางคอยเปนคอยไป (d)การศกษาขนพนฐานจะตองไดรบการสนบสนนหรอสงเสรมใหมากทสดเทาทจะท าไดส าหรบผท ไม ไดรบหรอเรยนไมครบตามชวงระยะเวลาทงหมดของการศกษาขนประถม

(a) Primary education shall be compulsory and available free to all;

(b) Secondary education in its different forms, including technical and vocational secondary

education, shall be made generally available and accessible to all by every appropriate

means, and in particular by the progressive introduction of free education;

(c) Higher education shall be made equally accessible to all, on the basis of capacity, by

every appropriate means, and in particular by the progressive introduction of free education;

(d) Fundamental education shall be encouraged or intensified as far as possible for those

persons who have not received or completed the whole period of their primary education;

(e) The development of a system of schools at all levels shall be actively pursued, an

adequate fellowship system shall be established, and the material conditions of teaching staff

shall be continuously improved.


(e)จะตองด าเนนการพฒนาระบบโรงเรยนทกระดบอยางแขงขนใหมระบบทนการศกษาทเพยงพอและปรบปรงสภาพของวสดประกอบการสอนของครอยางตอเนอง

ขอ 28 ของอนสญญาวาดวยสทธเดก ค.ศ.1989 (Convention on the Rights of the Child)4 1.รฐภาคยอมรบสทธของเดกทจะไดรบการศกษาและเพอทจะใหสทธนบงเกดผลและบนพนฐานของโอกาสทเทาเทยมกน รฐภาคจะ

4ในภาษาองกฤษArticle 28 Convention on the Rights of the Child

1. States Parties recognize the right of the child to education, and with a view to achieving this

right progressively and on the basis of equal opportunity, they shall, in particular:

(a) Make primary education compulsory and available free to all;

(b) Encourage the development of different forms of secondary education, including general

and vocational education, make them available and accessible to every child, and take

appropriate measures such as the introduction of free education and offering financial

assistance in case of need;

(c) Make higher education accessible to all on the basis of capacity by every appropriate

means;

(d) Make educational and vocational information and guidance available and accessible to all

children;

(e) Take measures to encourage regular attendance at schools and the reduction of drop-out

rates.

2. States Parties shall take all appropriate measures to ensure that school discipline is

administered in a manner consistent with the child's human dignity and in conformity with the

present Convention.

3. States Parties shall promote and encourage international cooperation in matters relating to

education, in particular with a view to contributing to the elimination of ignorance and illiteracy

throughout the world and facilitating access to scientific and technical knowledge and modern

teaching methods. In this regard, particular account shall be taken of the needs of developing

countries.


(a)จดการศกษาขนประถมศกษาเปนภาคบงคบทเดกทกคนสามารถเรยนไดโดยไมเสยคาใชจาย (b)สนบสนนใหเกดการพฒนารปแบบการศกษาในระดบมธยมศกษาทหลากหลาย ทงรปแบบการศกษาทวไปและอาชวศกษา ท าใหเดกทกคนสามารถเขาถงการศกษาไดโดยมมาตรการทเหมาะสมไมวาจะเปนการใหการศกษาฟรและใหความชวยเหลอดานการเงนในกรณทตองการ (c)ท าใหการศกษาในระดบสงเปดกวางแกทกคนบนพนฐานของความสามารถโดยวธการทเหมาะสม (d)มมาตรการใหเดกสามารถเขาเรยนไดตามปกตและลดอตราการออกจากโรงเรยนกลางคน 2.รฐภาคมมาตรการท เหมาะสมทจะท าใหมนใจไดวาระเบยบของโรงเรยนมการบรหารทสอดคลองกบศกดศรความเปนมนษยของเดกและสอดคลองกบอนสญญา 3.รฐภาคสงเสรมและสนบสนนความรวมมอระหวางประเทศในเรองเกยวกบการศกษาโดยเฉพาะอยางยงมมมองเกยวกบการก าจดการละเลยและการไมรหนงสอทวโลก และอ านวยความสะดวกในการเขาถงความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยและวธการสอนททนสมย

ขอ 5 ของอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบ ค.ศ.1965 (International Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination)5

5ในภาษาองกฤษ Article 5International Convention on the Elimination of All Forms of Racial

Discrimination

In compliance with the fundamental obligations laid down in article 2 of this Convention, States

Parties undertake to prohibit and to eliminate racial discrimination in all its forms and to guarantee

the right of everyone, without distinction as to race, colour, or national or ethnic origin, to equality

before the law, notably in the enjoyment of the following rights:

(a) The right to equal treatment before the tribunals and all other organs administering justice;

(b) The right to security of person and protection by the State against violence or bodily harm,

whether inflicted by government officials or by any individual group or institution;

(c) Political rights, in particular the right to participate in elections-to vote and to stand for election-

on the basis of universal and equal suffrage, to take part in the Government as well as in the conduct

of public affairs at any level and to have equal access to public service;

(d) Other civil rights, in particular:


เพอใหสอดคลองตามพนธกรณพนฐานทไดจดวางไวตามขอ 2 ของอนสญญาน รฐภาคจะหามและขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบและจะประกนสทธของทกคนใหมความเสมอภาคกนตามกฎหมายโดยไมจ าแนกตามเชอชาต สผว หรอชาตหรอเผาพนธก าเนด โดยเฉพาะอยางยงในการใชสทธดงตอไปน (a) สทธทจะไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกอนเขาสกระบวนการทาง

ยตธรรม

(i) The right to freedom of movement and residence within the border of the State;

(ii) The right to leave any country, including one's own, and to return to one's country;

(iii) The right to nationality;

(iv) The right to marriage and choice of spouse;

(v) The right to own property alone as well as in association with others;

(vi) The right to inherit;

(vii) The right to freedom of thought, conscience and religion;

(viii) The right to freedom of opinion and expression;

(ix) The right to freedom of peaceful assembly and association;

(e) Economic, social and cultural rights, in particular:

(i) The rights to work, to free choice of employment, to just and favourable conditions of work, to

protection against unemployment, to equal pay for equal work, to just and favourable remuneration;

(ii) The right to form and join trade unions;

(iii) The right to housing;

(iv) The right to public health, medical care, social security and social services;

(v) The right to education and training;

(vi) The right to equal participation in cultural activities;

(f) The right of access to any place or service intended for use by the general public, such as

transport hotels, restaurants, cafes, theatres and parks.


(b) สทธทจะไดรบความปลอดภยและความคมครองจากรฐจากความรนแรงและการท ารายรางกาย ไมวาจะทงจากเจาหนาทของรฐ กลมบคคลหรอสถาบน

(c) สทธทางการเมอง โดยเฉพาะอยางยง สทธทจะมสวนรวมในการลงคะแนนเสยงเลอกตง เขาเปนสวนหนงของรฐบาลและมสทธเทาเทยมกนในการเขาถงบรการสาธารณะ

(d) สทธพลเมอง เชน สทธในการเดนทาง สทธในการออกนอกประเทศ สทธทจะสญชาต ฯลฯ

(e) สทธทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม เชน สทธในการท างาน สทธในการรกษาพยาบาล สทธในการศกษา ฯลฯ

ในสวนของประเทศไทย พบกฎหมายทบญญตเพอรบรองสทธในการศกษาตงแตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พระราชบญญตการศกษาแหงชาต รวมทงระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยหลกฐานในการรบนกเรยนนกศกษาเขาเรยนในสถานศกษา ในสวนของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ในมาตรา 10 ไดระบไวอยางชดเจนแลววารฐตองจดการศกษาใหแกทกคนอยางเทาเทยมกนดงทไดกลาวมาแลวในขางตน พระราชบญญตการศกษาแหงชาตฉบบน ไดรบรองสทธการศกษาของบคคลไวเชนเดยวกบในรฐธรรมนญ ซงค าวา บคคล ในทน ไมไดระบไววาจะตองเปนบคคลสญชาตไทยเทานน ดงนน บคคลทกคนรวมทงบคคลทไมมสญชาตไทย (เดกไรสญชาต) จงมสทธทจะไดรบการศกษาดวย และสทธในการศกษาในทนกไมไดหมายถงแคสทธการศกษาในระบบอยางเทานน หากแตหมายรวมถงการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยดวย (สวรรณน เขมเจรญ, 2547: 33) ตามนโยบายของกระทรวงศกษาธการ เดกไรสญชาตไทยทเปนบตรของแรงงานอพยพทเขามาท างานในประเทศไทยนนสามารถเขารบการศกษาในโรงเรยน ซงสงทตองท าเปนอยางแรกกคอ รณรงคใหบดามารดาทเปนแรงงานอพยพสงลกหลานเขามาศกษาในโรงเรยน เพอใหเดกเหลานเขามาอยในระบบการศกษาของกระทรวงศกษาธการ ไมวาจะเปนโรงเรยนของรฐหรอเอกชน แตปญหาทพบกคอ ลกหลานของแรงงานอพยพเหลานไมไดเขาสระบบการศกษาของกระทรวงอยางเปนทางการเนองจากจ าเปนจะตองยายตามผปกครองไปท างานตามทตางๆ ซงท าใหทอยไมเปนหลกแหลง อนเปนสาเหตใหไมสามารถเขาสระบบการศกษาไดอยางเปนทางการ

ส าหรบสาระส าคญทางกฎหมายทเกยวของโดยตรงกบเรองการเขาถงการศกษาของเดกไรสญชาตในประเทศไทย ไดแก

มตคณะรฐมนตรเมอวนท 5 กรกฎาคม 2548เรอง รางระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยหลกฐาน วน เดอน ปเกด ในการรบนกเรยนนกศกษาเขาเรยนในสถานศกษา ซงมสาระส าคญวา

1. ขยายโอกาสทางการศกษาแกบคคลทไมมหลกฐานทะเบยนราษฎรหรอไมมสญชาตไทย ซงเดมเคยจ ากดไวใหบางกลม บางระดบการศกษาเปนเปดกวางใหทกคนทอาศยในประเทศสามารถเขาเรยนไดโดยไมจ ากดระดบ ประเภท หรอพนทการศกษาทงการรบเขาเรยน ลงทะเบยนนกเรยน นกศกษา และการออกหลกฐานการศกษาเมอส าเรจการศกษาแตละระดบตามรางระเบยบฯ และแนวปฏบต

2. จดสรรงบประมาณอดหนนเปนคาใชจายรายหว ใหแกสถานศกษาทจดการศกษาแกกลมบคคลทไมมหลกฐานทางทะเบยนราษฎรหรอไมมสญชาตไทย ตงแตระดบกอนประถมศกษาถงระดบมธยมศกษาตอนปลายในอตราเดยวกบคาใชจายรายหวทจดสรรใหแกเดกไทย โดยจะตองใชงบประมาณเพมเตมเพออดหนนจดการศกษาแกนกเรยนนกศกษาทไมมหลกฐานทะเบยนราษฎรหรอไมมสญชาตไทย


3. ใหกระทรวงมหาดไทยจดท าฐานขอมล (เลขประจ าตว 13 หลก) เกยวกบบคคลทไมมหลกฐานหรอไมมสญชาตไทย เพอประโยชนตอการจ าแนกสถานะและการอนญาตและอ านวยความสะดวกใหเดกและเยาวชนทมขอก าหนดเฉพาะระเบยบปฏบตหรอมกฎหมายควบคมเฉพาะใหจ ากดพนทอยอาศ ยสามารถเดนทางไปศกษาไดเปนระยะเวลาตามหลกสตรระดบนนๆ โดยไมตองขออนญาตเปนครงคราว ยกเวนผหนภยจากการสรบและบคคลในความหวงใย (POC)

4. ใหกระทรวงศกษาธการจดการศกษาในรปแบบทเหมาะสมแกเดกและเยาวชนทหนภยจากการสรบ เพอพฒนาคณภาพชวต และการอยรวมกนอยางสมานฉนท ในสวนของปญหาทเดกไรสญชาตไมมเอกสารทางกฎหมายใดๆ ทางโรงเรยนอาจใหเดกหรอผปกครองจดท าบนทกแจงประวตบคคลทจ าเปนตองใชส าหรบการบนทกประวตสวนตวหรอส าหรบแบบฟอรมการรบสมคร และเมอจบการศกษา ประกาศนยบตรหรอเอกสารอนเปนหลกฐานการศกษาสวนบคคล จะตองไมบนทกสถานภาพของนกเรยนวาเปนบคคลไรสญชาต สถานศกษาจะมสวนชวยเหลอรฐอยางมาก เนองจากจะท าหนาทส ารวจและบนทกจ านวนและประวตเดกทยงไมมหลกฐานทางทะเบยน รวมทงเกบรวบรวมขอมลหรอเอกสารตางๆทเปนสมบตของโรงเรยนหรอสถานศกษานนๆ ขอมลการศกษาทเปนของนกเรยนไรสญชาต ใหบนทกลงในชองหมายเหตพรอมกบก ากบขอความวา “ไมมหลกฐานตามกฎหมายวาดวยการทะเบยนราษฎร”

สรปกคอ กฎหมายของประเทศไทย ซงหมายถงตงแตกฎหมายสงสดในการปกครองประเทศอยางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย และกฎหมายทเกยวของกบการศกษาตางกใหการรบรองและคมครองสทธในการศกษาของบคคล ซงค าวาบคคลในทน ไมใชเฉพาะเพยงแตบคคลทมสญชาตไทยเทานน แตยงหมายรวมถงบคคลทไมมสญชาตหรอไรสญชาตทอาศยอยในประเทศไทยอกดวย อยางไรกด แมวารฐไทยจะเปดโอกาสใหเดกไรสญชาตสามารถเขารบการศกษาได แตกพบวายงมกฎหมายไทยบางฉบบอยางพระราชบญญตกองทนใหกยมเพอการศกษาทไมไดเปดโอกาสใหเดกทไรสญชาตเขาถงสทธในการกยมเงนเพอการศกษาได เนองจากวาพระราชบญญตฉบบดงกลาวก าหนดคณสมบตของผกยมเงนวาตองมสญชาตไทยเทานน (สวรรณน เขมเจรญ, 2547: 43)

แมวาทงในระดบสากลและระดบประเทศ กฎหมายจะเปดโอกาสใหเดกไรสญชาตมสทธทจะไดรบการศกษา ในความเปนจรงกลบพบวา ยงคงมเดกไรสญชาตอกจ านวนไมนอยทประสบปญหาเรองของการเขาถงสทธทจะไดรบการศกษา ปญหาทเดกไรสญชาตมกพบในการเขาถงสทธในการศกษา ไดแก

1) เดกไรสญชาตทไมมชออยในทะเบยนราษฎรนนมกประสบปญหาเวลาสมครเขาเรยนทสถานศกษา เพราะสถานศกษาจะตองรองขอเอกสารหรอหลกฐานของนกเรยน การไมมหลกฐานทางทะเบยนราษฎรของเดกไรสญชาตจงเปนปจจยส าคญประการหนงทท าใหเดกไรสญชาตมปญหาในการเขาถงระบบการศกษา

2) ปญหาเรองสทธในการเดนทางออกนอกพนทของเดกไรสญชาต แมวาคณะรฐมนตรจะมมตเมอวนท 5 กรกฎาคม 2548เหนชอบกบแนวปฏบตการจดการศกษาแกบคคลทไมมหลกฐานทะเบยนราษฎรหรอไมมสญชาตไทยตามทกระทรวงศกษาฯเสนอ โดยใหกระทรวงมหาดไทย “อนญาตและอ านวยความสะดวกใหเดกและเยาวชนทมขอก าหนดเฉพาะระเบยบปฏบตหรอมกฎหมายควบคมเฉพาะใหจ ากดพนทอยอาศย สามารถเดนทางไปศกษาไดเปนระยะเวลาตามหลกสตรระดบนน ๆ โดยไมตองขออนญาตเปนครงคราว" แตในทางปฏบตจรงพบวาบางพนทบคคลไรสญชาตไทยสามารถเดนทางออกนอกพนทเพอไปศกษาตอไดแคเพยงชวงเวลาสนๆ (สรนยา กจประยร, 2549)


สทธดานการรกษาพยาบาลของเดกไรสญชาต ในกรณของเดกไรสญชาต เดกจะมความสามารถในการเขาถงบรการสาธารณสขทจดสรรโดย

ภาครฐไดจ าเปนตองเปนบคคลทมสตบตรหรอ อยางนอย กตองมชอทไดถกบนทกเขาสระบบทะเบยนราษฎรและมเลขประจ าตวบคคลแลว ในกรณทเดกไมมหลกฐานทางทะเบยนราษฎรแมแตชนเดยว เดกกจะพบกบอปสรรคและความยากล าบากในการเขาถงสทธดานสาธารณสขทจดให โดยทวไปแลว แมวาเดกจะยงไมมสทธในสญชาตไทย เดกกจะมโอกาสไดรบการบนทกขอมลเขาสระบบทะเบยนราษฎรโดยการส ารวจภายใตยทธศาสตรการจดการปญหาสถานะและสทธของบคคล มากไปกวานน ถาเดกเขาสระบบการศกษา เดกกจะไดรบการส ารวจจากภาครฐอกทางหนงภายใตมตคณะรฐมนตรวนท 5 กรกฎาคม 2548 เรอง รางระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยหลกฐาน วน เดอน ปเกด ในการรบนกเรยนนกศกษาเขาเรยนในสถานศกษา (การจดการศกษาแกบคคลทไมมหลกฐานทะเบยนราษฎรหรอไมมสญชาตไทย)

ในเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2553 ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) ไดมมตเหนชอบใหมการจดตงกองทนบรการสาธารณสขเพอประชาชนทยงไมมสญชาตไทย (ทรอพสจนสถานะบคคล) ส าหรบจดสรรใหแกโรงพยาบาลตามแนวชายแดนใน 15 จงหวด จ านวน 172 แหง เพอใชเปนงบประมาณในการใหบรการแกกลมบคคลทรอพสจนสถานะ ซงบคคลทเขาขายจะไดรบการคนสทธการรกษาพยาบาลภายใตกองทนนจ านวนทงสน 457,409 คน โดยสทธในหลกประกนสขภาพของคนไรสญชาตนไดถกรบรองโดย มตคณะรฐมนตรเมอวนท 23 มนาคม 2553 (มตคณะรฐมนตรเรอง การใหสทธ (คนสทธ) ขนพนฐานดานสาธารณสขกบบคคลทมปญหาสถานะและสทธ)โดยในป พ.ศ.2553 รฐบาลไดจดสรรงบประมาณจ านวน 348,044,795 บาท (สามรอยสสบแปดลานสหมนสนเจดรอยเกาสบหาบาท) และในป พ.ศ. รฐบาลไดจดสรรงบประมาณเพมเตมจ านวน 918,137,900 บาท (เการอยสบแปดลานหนงแสนสามหมนเจดพนเการอยบาท) เพอใหกลมบคคลทมปญหาดานสถานะและสทธบคคลสามารถทจะเขาถงการรกษาพยาบาลและการบรการสาธารณสขได ซงงบประมาณในสวนนไมเพยงแตมวตถประสงคเพอแกปญหาเรองการไมสามารถเขาถงสทธขนพนฐานดานสาธารณสขของกลมบคคลทมปญหาสถานะและสทธเทานน แตยงเปนการชวยแกปญหาเรองทโรงพยาบาลตามแนวชายแดนตองแบกรบภาระคาใชจายในการรกษาพยาบาลคนไมมสญชาตไทยเหลานเปนจ านวนมหาศาลในแตละปอกดวย ทงนกลมเปาหมายทจะไดรบการบรการสาธารณสขนม 2 กลมใหญ คอ

1.กลมทคณะรฐมนตรรบรองสถานะใหอาศยอยถาวร ไดแก 1.1 กลมทมเลขขนตนในบตรประจ าตวบคคล เลข 3 และเลข 4 ทเขาเมองโดยชอบ ได

สทธอาศยถาวรตามพระราชบญญตคนเขาเมอง พ.ศ. 2552 ประเภททะเบยนราษฎร ท.ร.14 1.2 กลมทมเลขขนตนในบตรประจ าตวบคคล เลข 5 และเลข 8 เปนคนตางดาวทเขาเมอง

โดยชอบดวยกฎหมาย มสทธอาศยถาวร ประเภททะเบยนราษฎร ท.ร.14 2. กลมทไดรบการผอนผนใหอาศยอยชวคราวเพอรอกระบวนการแกปญหา 2.1กลมทมปญหาการสงกลบ ซงไดรบการส ารวจท าทะเบยนประวตและบตรส/บตร

ประจ าตวผไมมสญชาตไทยเพอการควบคมและอยระหวางการแกปญหา (1)กลมทมเลขขนตนในบตรประจ าตวบคคล เลข 6 เปนคนตางดาวทเขาเมองโดยชอบ

ดวยกฎหมายในลกษณะชวคราว (ม.12 13 34 35 พระราชบญญตคนเขาเมอง พ.ศ.2552) และคนตางดาวทเขาเมองโดยไมชอบดวยกฎหมาย (ม.17 พระราชบญญตคนเขาเมอง พ.ศ.2522) ประ เภททะเบยนราษฎร ท.ร.13

(2)กลมทมเลขขนตนในบตรประจ าตวบคคล เลข 7 เปนบตรคนตางดาวทเขาเมองโดยชอบดวยกฎหมายในลกษณะชวคราวทเกดในประเทศไทย (ม.12 13 34 35 พระราชบญญตคนเขาเมอง พ.ศ.2522) และบตรคนตางดาวทเขาเมองโดยมชอบดวยกฎหมายทเกดในประเทศไทย (ม.17 พระราชบญญตคนเขาเมอง พ.ศ.2522) ประเภททะเบยนราษฎร ท.ร.13


2.2 กลมทไดรบการส ารวจจดท าทะเบยนประวตและบตรประจ าตวบคคลผไมมสถานะทางทะเบยนภายใตยทธศาสตรการจดการปญหาสถานะและสทธของบคคล เฉพาะกลมตอไปน

(1) กลมนกเรยนในสถานศกษาทรบสวสดการจากรฐบาลดาการศกษา มเลขขนตนดวยเลข 0 ระเภททะเบยนราษฎร ท.ร. 38 ก

(2)กลมไรรากเหงา มเลขขนตนในบตรประจ าตว เลข 0 ประเภททะเบยนราษฎร ท.ร. 38 ก กลมคนทท าประโยชนใหกบประเทศ มเลขขนตนในบตรประจ าตว เลข 0 ประเภททะเบยนราษฎร ท.ร. 38 ก

(3)กลมคนทท าประโยชนใหกบประเทศ มเลขขนตนในบตรประจ าตว เลข 0 ประเภททะเบยนราษฎร ท.ร. 38 ก งบประมาณรอยละ 60 ของวงเงนทไดรบจะแบงออกเปน 3 สวน คอ

(1). งบประมาณรอยละ 39 ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสขโอนผานส านกงานสาธารณสขจงหวดเพอจดสรรตอใหกบหนวยบรการตามจ านวนประชากรกลมเปาหมายโดยใชขอมลส านกบรหารการทะเบยน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ในเขตกรงเทพมหานคร จดสรรใหหนวยบรการสงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข 3 แหง ไดแก โรงพยาบาลเลดสน โรงพยาบาลราชวถ และโรงพยาบาลนพรตนราชธาน เพอเปนคาใชจายในการใหบรการผปวยนอกทวไป (OP)และสรางเสรมสขภาพปองกนโรค (PP)

(2).งบประมาณรอยละ 1 ส านกงานสาธารณสขจงหวดและกรมการแพทยสามารถกนไวเพอเปนคาใชจายในการประชาสมพนธ คาบรหารจดการและอนๆ

(3). งบประมาณรอยละ 20 กนไวเปนกองทนกลางทกลมประกนสขภาพ ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสขเพอใชในการจดสรรเพมเตมส าหรบเปนคาใชจายในการใหบรการกลมเปาหมายทไมมรายชอในฐานขอมลส านกบรหารการทะเบยนและจดสรรเพมเตมตามผลงานและการรายงานขอมลทมความครบถวนและถกตอง งบประมาณรอยละ 39 ของวงเงนทไดรบส ารองไวเปนกองทนกลางทกลมประกนสขภาพ ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสขเพอเบกชดเชยคาบรการทางการแพทย ตามหลกเกณฑการเบกชดเชยคาบรการทางการแพทย กระทรวงสาธารณสข งบประมาณรอยละ 1 ของวงเงนทไดรบใหกลมประกนสขภาพ ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข ส าหรบเปนคาใชจายในการบรหารจดการ เพอใหการด าเนนงานจดบรการสขภาพของบคคลทมปญหาสถานะและสทธเปนไปอยางมประสทธภาพ กรณทมงบประมาณเหลอจาย (ยกเวนขอ 1.1) จะจดสรรคนใหแกหนวยบรการตามเกณฑคณะกรรมการก าหนดแนวทางการปฏบตตามมตคณะรฐมนตรวนท 23 มนาคม พ.ศ.2553 เรองการใหสทธ (คนสทธ) ขนพนฐานดานสาธารณสขบคคลทมปญหาสถานะและสทธ

บคคลทไรสญชาตไทยหรอเดกไรสญชาตไทยทสามารถเขาถงการบรการสาธารณสขตามมตคณะรฐมนตรทไดกลาวมานจะตองลงทะเบยนและตรวจสอบสทธ ซงเอกสารประกอบการลงทะเบยนทเดกควรจะมกคอ สตบตร หรอ บตรประจ าตวบคคล หรอ บตรททางราชการออกใหทมรปถาย ส าเนาทะเบยนบาน ในกรณของบคคลทมบตรประจ าตวบคคลท รฐออกใหแลวกใหใชบตรดงกลาวเพอเขารบบรการสาธารณสข สวนบคคลใดทไมมบตรประจ าตวบคคลทออกใหโดยรฐ ตองแสดงเอกสารรบรองสถานะ และใหหนวยบรการออกบตรชวคราวเพอใชประกอบการรบบรการและพมพขอความวา บคคลทมปญหาสถานะและสทธ ไวดานลางของบตร

กลมบคคลทมปญหาสถานะและสทธนสามารถสามารถเขาใชบรการ ณ หนวยบรการทลงทะเบยนไวและสามารถใชบรการขามเขตไดถาอยในจงหวดเดยวกน ยกเวนกลมเปาหมายในเขตกรงเทพมหานครสามารถใชบรการสขภาพได ณ โรงพยาบาลสงกดกรมการแพทย 3 แหง ค โรงพยาบาลเลด


สน โรงพยาบาลราชวถและโรงพยาบาลนพรตนราชธาน กลมเปาหมายทตองการจะใชบรการขามเขตจงหวดตองมใบอนญาตออกนอกพนทหรอมใบสงตวตามขนตอนของระบบการสงตอของหนวยงานในสงกดกระทรวงสาธารณสข ในกรณทมเหตฉกเฉนหรออบตเหต สามารถใชบรการขามเขตภายในจงหวดหรอขามจงหวดได ในกรณทผปวยตองถกสงตวจากโรงพยาบาลหนงไปรบการรกษาพยาบาลอกโรงพยาบาลหนง ตองปฏบตตามขนตอนของระบบการสงตอของหนวยงานในสงกดกระทรวงสาธารณสข ในกรณของเขตกรงเทพมหานคร การสงตอผปวยตองมใบสงตวจากโรงพยาบาลทท าการรกษาในขนตน โดยใหสงตอไปยงโรงพยาบาลสงกดกรมการแพทยทง 3 แหง ยกเวนกรณทโรงพยาบาลทง 3 แหงไมสามารถรบการสงตอได สามารถท าใบสงตวไปรกษายงโรงพยาบาลอนไดตามความเหมาะสมส าหรบ

คมอเพอการคมครองและพทกษสทธผไมมสถานะทางทะเบยนราษฎร (การจดทะเบยนการเกด):63


คมอเพอการคมครองและพทกษสทธผไมมสถานะทางทะเบยนราษฎร (ส าหรบผปฏบตงาน),2554:63




คมอเพอการคมครองและพทกษสทธผไมมสถานะทางทะเบยนราษฎร (ส าหรบผปฏบตงาน):66













4.สวสดการพนฐานทมอยส าหรบเดกไรสญชาตในปจจบน


คมอเพอการคมครองและพทกษสทธผไมมสถานะทางทะเบยนราษฎร (ส าหรบผปฏบตงาน) :154


คณะวจยไดรวบรวมขอมลทงในสวนของการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบระบบ กลไก และกฏหมายทใชดแลเดกไรสญชาต รวมถงผลการศกษาขอมลจากภาคทท างานกบเดกไรสญชาตเกยวกบสวสดการทมอยและสวสดการทควรจดใหเพมเตมกบเดกไรสญชาตเพอน ามาจดท าเปนชดสวสดการพนฐานส าหรบเดกลกแรงงานกอสราง ดงขอมลทปรากฏในตารางท ตารางท สวสดการพนฐานส าหรบเดกไรสญชาต



สขภาพ

ไดรบบรการทางการแพทยตามสทธหลกประกนสขภาพ

กระทรวงสาธารณสข (รพ.,รพ.สต.)

บรการ เดม พ.ร.บ.คมครองเดก พ.ศ. 2546


เดกไรสญชาตไดเรยนหนงสอตามนโยบายเรยนฟร 15 ป

สถานศกษา บรการ เดม พ.ร.บ.คมครองเดก พ.ศ. 2546 - เดกไรสญชาตจะไดรบงบประมาณรายหวในการศกษา โดยใชรหส G ในกรณไมสามารถระบสญชาตได -ในเชงนโยบายใหเดกไรสญชาตเขาเรยนได แตในเชงปฏบตบางโรงเรยนยงไมรบเดกไรสญชาตเขาเรยน โดยมปญหาเรองหลกฐานประกอบการเขาเรยน

4.สวสดการพนฐานส าหรบเดกไรสญชาต


เดกไรสญชาตไดรบอนญาตใหเดนทางออกนอกพนทไดเพอไปเรยนหนงสอ โดยอนญาตครอบคลมระยะเวลาของหลกสตรการศกษา

กรมการปกครอง บรการ เดม พ.ร.บ.คมครองเดก พ.ศ. 2546 เดกไรสญชาตมปญหาเรองการเดนทางไปสอบเรยนตอหรอไปทศนศกษา เนองจากไมสามารถเดนทางออกนอกพนทได


การขนทะเบยนเดกไรสถานะทางทะเบยนเพอรบเลข 13 หลก

กรมการปกครอง บรการ เดม พ.ร.บ.การทะเบยนราษฎร (ฉบบท 2) พ.ศ.2551

การพสจนสญชาตแกเดกไรสญชาต กรมการปกครอง บรการ เดม พ.ร.บ.สญชาต (ฉบบท 4) พ.ศ.2551

สนบสนนคาใชจายในการตรวจ DNA เพอพสจนสญชาต

กรมการปกครอง

บรการ เพม พ.ร.บ.สญชาต (ฉบบท 4) พ.ศ2551

เดกไรสญชาตมโอกาสกยมเงนเพอการศกษาได

กระทรวงการคลง บรการ เพม พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546

ปจจบนพระราชบญญตกองทนใหกยมเพอการศกษาเดกทไรสญชาตไมสามารถเขาถงสทธในการกยมกองทนการศกษาได

เดกไรสญชาตไดรบการฝกอบรมทกษะอาชพ


องคกรพฒนาเอกชน

บรการ เพม พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546

มการฝกอบรมทกษะอาชพเพอการหาเลยงชพตนเองไดในอนาคต



สวสดการพนฐานส าหรบ เดกลกแรงงานกอสราง

เดกลกแรงงานกอสรางนนจดเปนกลมเดกดอยโอกาสทดเหมอนจะไมมปญหา แตในความเปนจรงแลวมปญหาทมากมาย ซบซอน และสะสมไปเปนปญหาสงคมในอนาคต เนองจากพนทกอสรางเปนแหลงรวมเดกดอยโอกาสประเภทตางๆจ านวนมาก เชน เดกตดยาเสพตด เดกถกบงคบคาแรงงาน แมวยรน เดกไรสญชาต ฯลฯ ซงอาจกลายเปนปญหาสงคมทรนแรงมากขนในอนาคต

ในสวนของการดแลเดกลกแรงงานกอสรางของภาครฐนน โดยภารกจของกรมสวสดการและคมครองแรงงาน ไมมอ านาจหนาทดแลบตรของแรงงานโดยตรง เวนแตบตรของแรงงาน อายตงแต 15 ปขนไป ไดมการท างานอยางหนงอยางใดตามทกฎหมายก าหนด กรณบตรหลานแรงงานซงเปนเดกกอนวยเรยน ถงแมวากรมฯ จะไมภารกจโดยตรง แตเพอเปนการสรางความสมพนธอนดระหวางนายจางและลกจาง พอ แม ผปกครองของเดกเลกสามารถประกอบอาชพไดโดยไมตองหวงใยบตรหลานของตน และเพอใหเดกไดรบการพฒนาทงทางรางกาย อารมณ จตใจ สงคมและสตปญญา กรมฯ ไดมการสงเสรมใหมการจดตงศนยเลยงเดกในสถานประกอบกจการและชมชนขน เพอเปนสวสดการแกผใชแรงงานและครอบครว ทงน ขนอยกบความพรอมของสถานประกอบกจการแตละแหง

ปจจบนกรมฯ สงเสรมการจดตงศนยเลยงเดกฯ จ านวน 70 ทวประเทศ และมเดกไดรบการเลยงด จ านวน 1,916 คน กลมเปาหมายสวนใหญเปนบตรหลานแรงงานในสถานประกอบกจการและประชาชนทวไป ซงแรงงานโดยเฉพาะในกจการกอสรางทมบตรหลานแลวไมมเวลาเลยงด สามารถน าเดกเขารบบรการจากศนยเลยงเดกฯ ในบรเวณใกลเคยง ซงจะมทงศนยเดกเลกของภาครฐ เอกชน และองคการพฒนาเอกชน ประการส าคญควรมการสรางความตระหนกรในเชงปองกนปญหา โดยใหความรกบผปกครองของเดกในการน าเดกเขารบการเลยงดตามสถานรบเลยงตางๆ เพอพฒนาเดกใหมการเจรญเตบโตเหมาะสมกบวย และเปนการปองกนปญหาทจะเกดกบเดกในอนาคต ในสวนของการท างานกบเดกลกแรงงานกอสรางของภาคเอกชนนนสวนใหญจะเปนการท างานขององคกรเอกชนไมหวงผลก าไรหรอ Non-Government Organization (NGO) ทมการท างานในลกษณะเชงรกเขาไปในพนททมการกอสราง โดยหนงใน NGO ทมการท างานกบเดกลกแรงงานกอสรางอยางตอเนอง

1. สถานการณและปญหาเดกลกแรงงานกอสราง


คอ มลนธสรางสรรคเดก ดงนนคณะวจยจงขอเขาสมภาษณคณทองพล บวศร แหงมลนธสรางสรรคเดก ซงเปนผจดการโครงการศนยเดกเลกในพนทกอสรางของมลนธสรางสรรคเดก ผลจากการสมภาษณคณทองพล บวศร เมอวนท 11 เมษายน 2556 เกยวกบเดกลกแรงงานกอสรางมสาระดงน 1.เดกลกแรงงานกอสรางมลกษณะส าคญคอมการเคลอนยายบอยตามการเคลอนยายไปท างานของผปกครอง และจะหยดเคลอนชวคราวเมอผปกครองไดรบการวาจางงานในพนทกอสรางใดพนทหนง ซงกหมายถงการพกอาศยอยในเขตพนทกอสราง ซงเปนสถานทปด ท าใหยากทหนวยงานภาครฐจะเขาไปด าเนนการดแลเดกทอยในพนทกอสรางโดยไมไดรบอนญาตจากเจาของกจการ จงท าใหเดกทอยในเขตพนทกอสรางไมสามารถเดนทางมารบบรการไดอยางตอเนองทงในเรองการศกษาและสขภาพ และการทเดกตองเปลยนแปลงสภาพแวดลอมใหมอยตลอดเวลาท าใหเกดปญหาเรองการปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมใหมเสมอ 2.เดกลกแรงงานกอสรางมกจะไมไดเขารบการศกษาในระบบหรอถาเขาศกษาในระบบกมกจะออกกลางคน เพอเคลอนยายตามผปกครอง มฉะนนเดกกจะไมมผดแล ประกอบกบผปกครองไมเหนความส าคญของการศกษา ดวยเหนวาเรยนแลวไมสามารถน ามาท างานอะไรได ดงนนเมอลกโตหนอยกมกจะใหลกมาเปนแรงงานกอสรางดวย เพอจะไดมรายไดเขาครอบครว แตขณะเดยวกนกท าใหเดกขาดโอกาสทางการศกษาและการไดรบพฒนาการตามวย

3. ส าหรบสภาพของปญหาเมอเดกเขาไปอยในสถานทกอสรางนนพบวา เดกมปญหาเรองคณภาพชวตเนองจากทพกบานพกของแรงงานกอสรางนนจะมขนาดเลก อากาศถายเทไมสะดวก ทงแสงสวางไมเพยงพอ มกจะมปญหาเรองฝนละออง และเปนแหลงทอยอาศยของสตวน าโรคตางๆ เชน หน ยง ท าใหเดกเจบปวยงาย โดยเฉพาะเมอมการระบาดของโรค

4. สถานทกอสรางเปนแหลงรวมอบายมขในรปแบบตางๆ ทงการพนน ยาเสพตด เมอเดกเลกเหนสภาพเชนนนกจะเกดการเลยนแบบพฤตกรรม

5. ลกแรงงานกอสรางมกประสบปญหาการขาดสารอาหาร ตวเลก อนเนองมาจากสภาพครอบครวทยากจน ประกอบกบพอแม/ผปกครองตองท างาน ไมมเวลามาเอาใจใสดแล

6. ปญหาเรองอบตเหตในสถานทกอสรางกเปนอกปญหาส าคญปญหาหนงของเดกลกแรงงานกอสราง เนองจากบรเวณสถานทกอสรางมสงกออนตรายกบเดกไมวาจะเปนเศษเหลก ตะป กองไม

7. ปญหาเรองการรบบรการทางการแพทย เชน การพาเดกไปรบวคซนตามก าหนด ซงแรงงานกอสรางนนบรษทมกจะจางเปนรายวน ดงนนการหยดงานเพอพาลกไปรบวคซนจงท าใหครอบครวเสยรายได

8. ปญหาเรองความไมปลอดภยของเดก เนองจากทพกในสถานทกอสรางอยกนอยางแออด หากพอแมปลอยลกไว เดกอาจถกลวงละเมดทางเพศหรอถกท าราย ดงนนพอแมจงมกจะพาลกไปท างานกอสรางดวย

นอกจากการสมภาษณคณทองพล บวศรแลว คณะวจยยงไดขอสมภาษณคณครไพโรจน ซงเปนคณครประจ าศนยเดกเลกในสถานทกอสรางของมลนธสรางสรรคเดก ซงคณครไฟโรจน เปนคณครทตองอาศยอยในสถานทกอสรางรวมกบเดกและครอบครวตลอด 24 ชวโมง โดยลกษณะของศนยเดกเลกในสถานทกอสรางนนเปนศนยทอยในแหลงทพกกอสรางมเดกทเขามาเรยนคอเดกตงแตอาย 2 ขวบขนไป ครไพโรจนใชวธการเรยนการสอนวาการสอน แบบ ตลาดนด หมายความวาเดกสามารถเดนเขามาเรยนเลยไมไดใชวธบงคบ สวนใหญเปนลกคนทอยในสถานทกอสราง ซงรอยละ 80 เปนตางดาว ทงทเปนชาวเขมร พมา ไทยใหญหรอจนฮอ สวนลกแรงงานคนไทยนนมสวนนอย


ลกษณะการเขามาของลกแรงงานกอสราง 1.ตามพอแมมาดแลนอง 2.เปนนองมาดแลหลานคอ 2 กลมนมาเลยงนองเปนลกษณะนองคน

หนงดอกคนหนง เดกเหลานถามาเรยนทศนยกอสรางจงจะมา 2 คน เพอเลยงดนองซงจะท าไดอยางดเพราะถาเลยงนองไมดกจะถกสงกลบไปยงประเทศทยายถนมา

การเรยนการสอนในศนยเดกกอสราง การสอนในศนยเดกกอสรางจะมเดกเลกจนถงเดกโต การเรยนการสอนจะไมเนนหนกมากเนองจากความรทมาไมเทาเทยมกน การเรยนถาเปนเดกเลกทวไป กจะสอน กขค. ผสมสระ บวกเลขตามปกต การพด การอาน เปนตน นอกจากการศกษาทใหในศนยเดกกอสรางยงมผลพลอยได คออยางนอยเมอเดกไดเรยนการศกษาชนพนฐาน กถอวามตวลอมทจะท าใหปลอดภย เชนเดกผหญงทจะถกลวงละเมดทางเพศ หรอการถกขมขนแคมปคนงาน จงถอเปนการดงตวเดกทางออมอกทางหนง เหตผลตางๆเหลานเปนผลมาจากการเดกลกแรงงานกอสรางเหลานเมอเกดความวางหรอไมมการศกษาจะท าใหมปญหาในเรองความรท าใหเปนคนงานทมคณภาพต า แตเมอเดกเหลานไดรบการศกษาขนพนฐานจะท าใหเดกมคณภาพชวตทดขน

ปญหาในเรองการเขาเรยนของเดกลกแรงงานกอสราง ตามทคณะรฐมนตรมมตใหเดกทกคนตองไดรบการศกษาขนพนฐานไมวาจะเปนชาวไทยหรอเดกตางดาวกตามแตในทางปฏบตจรงไมสามารถท าไดจรงปญหาหลกๆคอ 1.เรองเอกสารการเขาเรยนเชนใบเกด หรอใบ passport ทเขามาในประเทศไทยเมอไมมหลกฐานเหลาน 2.ขาดคนรบรองในเรองการเปนผปกครองของเดกลกแรงงานกอสรางจงท าใหโรงเรยนตางๆปฏเสธรบเดกเพราะคดวาหากรบไวจะท าใหเปนภาระในการดแลเดกเหลาน 3.การยายถนของพอแมและทศนคต จากการสมภาษณพบดวยวาเดกลกแรงงานไทยกบลกแรงงานตางดาวมความคดทแตกตางกน เดกทเปนลกแรงงานตางดาวจะมความตงใจในการเขาเรยนมากกวาลกแรงงานกอสรางทเปนคนไทยมากเหตผลคอเดกไทยเมอมทางเลอกมากกวากจะท าใหไมเหนความส าคญของการศกษา การผลดวนในการพาลกเขาเรยนตามอายทสามารถเขาเรยนได หรอการคดวาจะน าลกไปเรยนยงบานเกดได จนท าใหเดกมอายทมากแลวเขาเรยนชากวาปกต และสวนใหญคนไทยมกจะไมท าลกมาเรยนทศนยเดกกอสรางเนองจากอายทลกจะตองมาเรยนรวมกบเดกตางดาว นอกจากนนยงพบวาเดกทเดกลกแรงงานไทยมกมปญหาในเรองการออกจากระบบการศกษากลางคน หรอแตงงานมครอบครวเรว เชนเมอเรยนชน ม.2 ปกแตงงานแลว เพราะฉะนนในเรองทศนคตของผปกครองและการเลยงดจงเปนเรองส าคญอกเรองหนง 4.การมศนยเดกในสถานทกอสรางถอเปนการใหสวสดการส าหรบลกแรงงานกอสราง แตคนไทยไมเหนคณคา ตองการใหเรยนทโรงเรยนมชอเสยง และเมอเขาไปมกมปญหาเรองการเรยนชากวาเดกปกต คนไทยในสถานทกอสรางมกจะท าตามลกของผรบเหมาคอสงลกไปเรยนในโรงเรยนดงๆแตสงทแตกตางกนคอเรองของรายไดทไมเทากนกบผรบเหมาท าใหเกดปญหาในหลายๆเรอง 5.ความส าเรจในการน าเดกเขาระบบการศกษาอยทระเบยบของรฐและเจาหนาททปฏบตจะเขาใจเรองการศกษาขนาดไหนคอการน าเดกลกแรงงานกอสรางไปแลวทางโรงเรยนกคดวาเปนภาระ ซงในทางกฎหมายสามารถท าไดแตทางปฏบตไมสามารถท าได แตละองคกรถาไมใชพรรคพวกเดยวกนกจะยากทจะเขาใจ ในเรองการปฏบตจะมการท าจรงเพยงไมกหนวยงาน 6.การศกษาแบบกศน.หรอโครงการครขางถนนไมวาจะเปนเดกประเภทใดจะลกแรงงานกอสราง หรอเดกเรอนกตามการเรยนการสอน กศน.อาจจะตองบอกดวยวาใหผเรยนดวยวาจบไปแลวสามารถไปท า


อะไรได แตการเรยนการสอนแบบ กศน.การเรยนการสอนมกจะไมคอยถกหลกเชน คนงานหยดวนศกร แตเปดสอนในวนองคาร เปนตน จากการสมภาษณคณครไพโรจนไดเสนอแนะสวสดการทควรจดใหเดกลกแรงงานกอสรางดงน 1. ควรมศนยพฒนาการศกษาเดกเลกกอสราง อยางนอยใหประมาณ 08.00 น.-17.000 น ในชวงทพอแมท างานเพอกลอมเกลาจตใจ ในชวงพอแมทท างาน ซงจะน ามาทงเรองความปลอดภย และเรองตดยาเสพตด การใหการศกษาจะท าใหเดกลกแรงงานกอสรางมคณภาพมากขน

2. การรกษาพยาบาลควรจดใหเปนรปธรรม อาจใชวธเกบจากบรษท หรอคนงานควรท าใหชดเจน เพราะเนองจากมปญหาเรองการพาเดกไปโรงพยาบาล ซงถาหากไมมบตรจะไมสามารถใชสทธบตรการรกษาฟรได

3. ไมวาจะคนไทยเรองสวสดการในการดแลไมวาตางดาวหรอคนไทย เดกตางชาตกคอเปนสวนหนงทพฒนาความเจรญให เรากควรดแลบตรหลานตามสทธมนษยชน แรงงานทนาเปนหวง คอพมา อยางนอยฐานะแรงงานทจะเปนอนาคตเปนแรงงานทมคณภาพ ไมใชไรคณภาพ

ขณะทผลจากการประชมภาคทท างานกบกลมลกแรงงานกอสรางในจงหวดสมทรปราการ ได

รวบรวมขอมลสวสดการทเกยวเนองกบเดกลกแรงงานกอสรางไวดงน ดานสขภาพ - ลกแรงงานทงทมการขนทะเบยนและไมไดขนทะเบยนควรทจะไดรบสทธ UC ทกคน - กองทนหลกประกนสขภาพประจ าอปท.ควรทจะสนบสนน สงเสรม ปองกนในเรองสขภาพของ

เดกลกแรงงานตวอยาง ควรจะมอาหารเสรมนม ส าหรบเดกทขาดสารอาหารทกคนในพนท - การควบคมศนยเดกเลกใหไดมาตรฐาน (หองน า, หองเรยน) รวมทงโครงสรางและสงแวดลอมใหม

ความปลอดภย รวมทงสถานรบเลยงเดก กระทรวงแรงงาน - สนบสนนเรองของยาฆาเหา ยา-แปรงสฟน เสอผา - สนบสนนงบประมาณคาอาหารกลางวนรายหวใหเดกทกคน ทกสทธในพนท - ใหรฐบาลสนบสนนเรองการใหสทธกบเดกตางดาวทกคน -งบประมาณคาใชจายรายหว ส าหรบคารกษาพยาบาลของเดกพเศษ เดก LD, Autism หรอเดก

พการ รวมทงงบประมาของการเดนทางมารกษาดวย ดานการศกษา (ทกคน ทกสทธ ทงในและนอกระบบ) - ควรมงบประมาณอดหนนคาใชจายรายหว ส าหรบคาอปกรณการเรยนชดนกเรยนคาพาหนะใน

การเดนทางไปศกษาเพอพฒนาคณภาพการศกษา เนองจากงบประมาณทไดรบ 380 บาทตอเดก 1 คนไมเพยงพอ

- สนบสนนการศกษาพเศษ ส าหรบลกแรงงาน - ส าหรบพอแมแรงงานทมลกตงแตแรกเกด – 5 ป ควรทจะอบรมการเรยนรเรอง ชดสงเสรม

พฒนาการเดก - ควรสนบสนนเรองระบบ IT ลงในชมชน โดยไมเสยคาใชจาย - เพมบคลากรคร ทงในและนอกระบบ รวมทงครส าหรบกลมเดกพเศษใหเพยงพอ รวมทงการ

ขยายโรงเรยนใหเพยงพอ เพมโอกาสทางการศกษา

2. สวสดการทควรใหกบเดกลกแรงงานกอสราง


- สนบสนนเรองสวสดการส าหรบคร ทงในเรองการเดนทาง และการศกษาตอ โดยเฉพาะครนอกระบบ

- ใหงบประมาณในการตรวจสขภาพ ส าหรบบคลากรครทงในและนอกระบบทดแลเดกกลมเฉพาะทคลกคลกบเดก ตวอยางการเอกซเรยปอด หรอตรวจวณโรค

- เพมงบประมาณส าหรบการศกษาพเศษ - การใหสทธเดกทกคนไดเรยน แมไมมเอกสารสทธ

ดานทอยอาศย - ควรจะมสวสดการจากรฐบาล และสถานประกอบการ เพอใหครอบครวของแรงงานไดมทอย

อาศย - เพมเตมในสวนของเงนคาเชาบานใหกบแรงงาน - ก าหนดเงอนไขของการเกบภาษจากผประกอบการโรงงาน ส าหรบใหเปนสวสดการทอยอาศยของ

แงรงงานกอสรางตาง ๆในกลมแรงงานทมการเคลอนยาย ดานจตใจ + นนทนาการ - เพมเตมในเรองการใชสอตางๆในการใหความร ใหการศกษากบพอแมแรงงานในเรองการดแล

และสงเสรมพฒนาการของลก - ใหสถานประกอบการจดกจกรรมพอแมลกผกสมพนธ - เพมมาตรการขอก าหนด พรบ.คมครองเดก และอนสญญาเดก เนนการปฏบตใหเปนรปธรรม

และมความชดเจนมากขน - มก าหนดวนหยดของพอแมแรงงานเปนวนครอบครว ใหพอแมไดใชเวลารวมกบลก - มสวสดการในเรองการทองเทยว การพกผอน อาจมสวนลด 50% - เพมจดนนทนาการ หรอสวนสขภาพ เปนจดนดพบใหกบแรงงานตางดาว - จดสนามเดกเลน หรอพนททออกก าลง ใหเปนพนทสรางสรรค พนทเชงบวก ส าหรบเดก - สงเสรมแนวคดเรองเศรษฐกจพอเพยง และคณธรรม จรยธรรม ใหกบพอแมแรงงาน ดานสงคม - ควรรวมมอกนทงหนวยงานภาครฐและภาคเอกชน - สอการเรยนร หนงสอตางๆ ควรมการลดราคา คอ ใหราคาพเศษส าหรบเดก - เพมหนวยงานทดแลเรองสอสาธารณะ มมาตรการในการจดการ ควบคมดแลประเภท TV

สาธารณะ เคเบลอนเทอรเนตเกมออนไลน เกมการพนนบอล รวมทงรานเกมในชมชน และโรงหนง - ออกกฎหมายเรองของอาหารปลอดภย และคณภาพอาหาร ทงรานขายของในโรงเรยน หนา

โรงเรยน หรอในสถานรบเลยงเดกศนยเดกเลก ตวอยาง การควบคมเครองดมทมรสหวาน - เพมหนวยงานทเปนเจาภาพในการดแลเดกลกแรงงานทถกกระท ารนแรง ตดยาเสพตด หรอแม

วยรน ใหเพยงพอกบสภาพปญหา - อาจมการตงเขตปกครองพเศษ เพอดแลเฉพาะจงหวดสมทรปราการตวอยาง ศนยบรการ

สาธารณสขของกรงเทพมหานคร มแพทย พยาบาลดแล ถาไมเพยงพอกจางเพมเตม มนกพฒนาการ และนกสงเคราะหดวย - ใหรฐบาลสนบสนนองคกรทใหการดแลเดกในชมชน ประเภท NGO และกลมอาสาเนองจากในชมชน กจะมการทอดทงเดก ถาเปนเดกผหญง พอแมกขาย หรอมการรบซอเดกไวสงยาเสพตด


- การเพมพนทหรอทพงส าหรบเดก กรณบานเดกเรรอน เดกจะมาอาศยทานขาว ซงในบางครงกไมสามารถรองรบเดกทงหมดทกคนทเขามาหาได

ดานสวสดภาพและความคมครอง - การเพมเจาหนาทสหวชาชพในการท างาน ส าหรบการดแล พรบ. สทธเดกใหเพยงพอ และ

เหมาะสมกบปญหาในพนท - หนวยงานควรจะมการก ากบดแล และตรวจสอบในเรอง พรบ. คมครองเดก โดยเฉพาะกลมลก

แรงงาน - เพมชองทางในการรบเรองรองเรยน (สายดวน) โดยอาจจะรบรองเรยนตามรานสะดวกซอ - มระบบสารสนเทศฟร (Wifi+3G) เพอใหเดกสามารถเขาถงขอมลขาวสารได - ควรมสถานทส าหรบดแลเดกลกแรงงานในชวงหลงเลกเรยน เปนสวสดการในการดแลเดก - ควรมการขน Black list ส าหรบโรงงานทท าผด พรบ. คมครองเดก ดานรายได / มงานท า - การใหเดกมอาชพเสรม ตวอยางการปลกผกขายในโรงเรยนหรอการจางใหนกเรยนขายของ - ใหรฐบาลจดสวสดการส าหรบลกแรงงานทขนทะเบยนถกกฎหมายเหมาจายรายหว เดอนละ 500

บาท ตอ 1 คนอาจจะมการจ ากดจ านวนเดกไวท 2 คน ลกษณะคลายกบสวสดการผสงอาย - จดสถานทเพมเตมใหเดกไดมงานท าในชวงปดเทอม เพอเปนทนการศกษา ซงอาจจะเปนใน

โรงเรยนหรอตามหนวยงานภาครฐ - มการจดสรรงบประมาณของทองถนใหกบเดกทท าจตอาสาในชมชน ตวอยาง การลงพนทเยยม

บานผสงอาย - มชวโมงในการฝกอาชพใหกบเดกในชวงปดเทอม

หมายเหต: - ทางทองถน ใหคาอาหารแบบจางเหมา 13 บาท ตอเดก 1 คนตอ 1 มออาหาร รวมทงนมและขนมดวยเพราะในเดกเลกจะตองไดทานนม 2 กลองตอ 1 วน ส าหรบเดกทพกคางคน 60 บาทตอคาอาหาร 3 มอ สวนเนสเซอรรไมมการสนบสนน เกบจากพอแมแรงงานเองรวมทงบานเดกเรรอนกไมไดรบการสนบสนนดวย - ในปจจบนทบานพกเดกและครอบครวไดรบคาอาหาร 3 มอ รวมอาหารวาง และนม ส าหรบเดกแรกเกด - 3 ป 60 บาท ไมรวมคาจางแมครว คาน า-ไฟ ส าหรบขาวกจะไดรบการบรจาคจากสถานสงเคราะหคนพการ และส าหรบคาเสอผา คาชดชนใน คาอปกรณอาบน า240 บาท ตอเดก 1 คน ตอ 1 ป แมทอง 3 เดอน อยจนลกอาย 3 เดอน - สทธทควรจะได ส าหรบคาอาหาร 3 มอ ในกรณเดกเลกคานม 3 รอบ ควรทจะไดรบประมาณ 40 บาท ตอ 1 มอ - ทางบานพกเดกและครอบครว ซงเปนสวนงานราชการจะมงบประมาณใหแตไมเพยงพอ และกจะมปญหาในเรองของการรบของบรจาค คอ ลายเซนของผวารบของเขาดวย สวนหนวยงานของเอกชนนน จะไมมงบประมาณให แตกจะไดรบบรจาคจากผใจบญ ทางบรษท หรอทางโรงเรยน

- ทางสาธารณสขไดเกบขอมลเปนระยะเวลา 3 ป โครงการทรวมกบ สสส. พบวา เดกขาดสารอาหารลดลงเพยงเลกนอยเทานน คอ อาจจะไมไดดแลอยางจรงจง พบวาบางทองถนท าไมได ผดกฎระเบยบ กลววา สตง. จะเขาตรวจ ทงนจะมการถอดบทเรยนใน 9 จงหวดดวย

- ฟอรเดก มคาแรกเขา 1,800 บาท และเกบอกเดอนละ 200 บาท


- สถานอนามย มการลงพนท จดใหเดกไดรบวคซน เนองจากพบวาพอแมแรงงานอาจไมเขาบรการ โดยจะนดทก 1 เดอน ซงลกแรงงานอาจจะไดวคซนไมครบ เนองจากการขาดหายไป เพราะเปนแรงงานขามชาต หรอแรงงานตางดาวกลวโดนจบ

- ระบบการบรการไมไดเบดเสรจในตนเอง การดแล เครองมอไมเพยงพอ - การลงพนทบางพนทอาจตองมผก ากบ หรอผทมอ านาจในระดบสง ตวอยาง แคมป

กอสราง และสงตอ มพด. ประสานไปดวยกน จากขอมลสถานการณเดกลกแรงงานกอสรางและสวสดการทเดกลกแรงงานกอสรางควรไดรบ

คณะวจยน ามาจดท าเปนแผนภาพ ดงขอมลทปรากฏในแผนภาพท 1 แผนภาพท 1 กระบวนการด าเนนงานและสวสดการทควรจดใหเดกลกแรงงานกอสราง


จากการรวบรวมขอมลทงในสวนของการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบระบบ กลไก และกฏหมายทใชดแลเดกลกแรงงานกอสราง รวมถงผลทไดจากสอบถามขอมลจากภาคทท างานกบลกแรงงานกอสรางเกยวกบสวสดการทมอยและสวสดการทควรจดใหเพมเตมกบเดกลกแรงงานกอสรางคณะวจยจงไดจดท าชดสวสดการพนฐานส าหรบเดกลกแรงงานกอสราง ดงขอมลทปรากฏในตารางท ตารางท สวสดการพนฐานส าหรบเดกลกแรงงานกอสราง



สขภาพ

มหนวยบรการเคลอนทออกใหบรการดานสขภาพแกลกแรงงานกอสรางตามพนทกอสราง -การตรวจสขภาพและพฒนาการตามวยของเดก -ฉดวคซนใหเดกวยตงแตแรกเกดถง 2 ป -รกษาพยาบาลเบองตน

กระทรวงสาธารณสข (รพ., รพ.สต)

บรการ เพม พ.ร.บ.หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.2545

หนวยงานทางการแพทยท างานเชงรกออกเยยมพนทงานกอสราง เพราะเดกกลมนเคลอนยายบอย การไปรบบรการทสถานพยาบาลจงไมตอเนอง

3.สวสดการพนฐานส าหรบเดกลกแรงงานกอสราง 1. สถานการณและปญหาเดกลกแรงงานกอสราง




เดกชวงปฐมวย (2-5 ขวบ) ไดรบสงของเสรมสขภาพและพฒนาการ เชน นม อาหารเสรม ของเลนเสรมพฒนาการ โดยมหนวยบรการเคลอนทออกใหบรการตามพนทกอสราง

กระทรวงสาธารณสข (รพ., รพ.สต)

อปท.

สงของและบรการ)

เพม พ.ร.บ.หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.2545


จดตงศนยเดกเลกในพนทกอสราง เดม:NGO (มลนธสรางสรรคเดก)

เพม: กระทรวงพฒนสงคมและความมนคง

ฯ ?

บรการ เดม พ.ร.บ.คมครองเดก 2546 -ลกแรงงานกอสรางมการเคลอนยายตามพอแมบอย เดกจงขาดโอกาสในการเขาเรยนอยางสม าเสมอ

จดหองเรยนเคลอนทไปตามพนทกอสรางเพอสอนเดกลกแรงงานกอสราง และในกรณการเรยนระดบมธยมศกษาปรบการเรยนเปนแบบโมดล (module)

กศน. บรการ เดม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาตพ.ศ.2542

การเรยนแบบโมดลคอการเรยนเนอหาใหเปนทละรายวชา ซงเหมาะสมตอการเรยนทมเวลาจ ากด และผ เรยนสะสมวชาไว เมอครบทกรายวชาและผานการวดผลจะส าเรจการศกษา





มหนวยบรการเคลอนทใหความรเรองสทธของเดกแกครอบครว

กระทรวงพฒนสงคมและความมนคงฯ (พมจ.)

บรการ เพม พ.ร.บ.คมครองเดกพ.ศ.2546 ครอบครวแรงงานกอสรางมกไดรบการศกษานอย จงไมมความรความเขาใจตอสทธทเดกตองไดรบ

มหนวยบรการเคลอนทท ากจกรรมรวมกบเดกและครอบครวเพอสรางทศนคตทดตอสงคมภายนอกและขยายสรางการเรยนรตอสงคมในวงกวางใหแกครอบครวแรงงานกอสราง

กระทรวงพฒนสงคมและความมนคงฯ (พมจ.)

บรการ เพม พ.ร.บ.คมครองแดก พ.ศ.2546 ครอบครวแรงงานกอสรางมกเกาะกลมกนเองและขาดปฏสมพนธกนคนกลมอน จงอาจมทศนคตท ไมดตอสงคม และขาดตนแบบทหลากหลายในการด าเนนชวต


สวสดการพนฐานส าหรบ เดกถกบงคบคาแรงงาน

จากการทประเทศไทยไดใหสตยาบนอนสญญา

องคการแรงงานระหวางประเทศ ฉบบท 182 วาดวยการหามและการด าเนนการโดยทนทเพอขจดรปแบบทเลวรายทสดของการใชแรงงานเดก เมอวนท 16 กมภาพนธ 2544 เปนผลใหประเทศไทยมพนธะสญญาทจะตองปฏบตตามอนสญญาดงกลาว และตองด าเนนการโดยทนทเพอขจดการใชแรงงานเดกในรปแบบทเลวรายทสดใหหมดสนไปจากประเทศไทย ตามมาตรา 6 ก าหนดใหสมาชกแตละประเทศตองก าหนดและปฏบตตามแผนงานด าเนนการเพอขจดรปแบบทเลวรายทสดของการใชแรงงานเดกโดยถอเปนภารกจส าคญเรงดวน ซงองคการแรงงานระหวางประเทศไดก าหนดเปาหมายโลก (Global Target) ใหประเทศตางๆ ทวโลกด าเนนการเพอขจดการใชแรงงานเดกในรปแบบทเลวรายเสรจสมบรณในป 2559

จากการเขารวมในอนสญญาดงกลาวของประเทศไทย สงผลใหแรงงานเดกในประเทศไทยมจ านวนลดลงอยางมนยยะส าคญในชวงทศวรรษทผานมา สตยาบนอนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศฉบบท 182 วาดวยการหามและการด าเนนการโดยทนท เพอขจดรปแบบทเลวรายทสดของการใชแรงงานเดกใน พ.ศ. 2544 และอนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศฉบบท 138 วาดวยอายขนต าทอนญาตใหจางงานไดใน พ.ศ. 2547 การขยายการศกษาภาคบงคบจาก 6 ปเปน 9 ปใน พ.ศ. 2542 และเพมเปน 12 ปใน พ.ศ. 2545 ชวยใหเดกอยในโรงเรยนนานขน

แตอยางไรกตาม เดกทถกน ามาบงคบคาแรงงานหรอทเรยกวาเปนเหยอคามนษยทพบในไทยสวนใหญเปนเดกจากประเทศเพอนบานทถกบงคบ ขเขญหรอลอลวงมาเพอการแสวงประโยชนบงคบใชแรงงานหรอในธรกจทางเพศ หรอเปนเดกทท างานในวงการคาประเวณ ซงเหยอการคามนษยเพอการบงคบใชแรงงานในไทยจ านวนมากมกถกแสวงประโยชนในอตสาหกรรมประมง อตสาหกรรมทเกยวกบการประมง การผลตเสอผาราคาถก โรงงานตางๆ และงานรบใชตามบาน หรอถกบงคบใหขอทานตามถนน

กรณเปนแรงงานเดก ไมวาจะเปนเดกไทยในประเทศ เดกไทยในตางประเทศ เดกตางดาว หรอเดกทไมไดมสญชาตไทยแตอาศยอยในราชอาณาจกรหรอเคยมภมล าเนา หรอม สถานะอยอาศยในราชอาณาจกร หากตกเปนผเสยหายจากการคามนษยดานแรงงาน เจาหนาทกระทรวงแรงงานดแลเดกเปนกรณพเศษ และจดใหอยในสถานทเหมาะสมไมปะปนกบกลมแรงงานทกระท าผดทวไป ทงนตองค านงถงประโยชนสงสดของเดก และประสานสงตอส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด หรอ

1.สถานการณ ระบบและกฎหมายทใชดแลเดกถกบงคบคาแรงงาน


กรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยโดยเรว โดยเฉพาะอยางยงเพอด าเนนการ ตามหลกการวาดวยการคมครองเดกในคดอาญาตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

ในกรณทพบเดกทถกใชแรงงานโดยมชอบดวยกฎหมาย แมเปนบคคลทมไดตกเปนผเสยหายจากการคามนษยดานแรงงาน ใหเจาหนาทกระทรวงแรงงานดแล และปฏบตเชนเดยวกบการปฏบตตอแรงงานเดก

ในกรณเดกถกคามนษยเพอหาประโยชนดานแรงงาน ใหถอวาเปนการใชแรงงานเดกในรปแบบทเลวรายทสด (ตามอนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศ ฉบบท ๑๘๒) จ าเปนตองมการชวยเหลอเดกอยางเรงดวน และด าเนนคดตอผกระท าความผดโดยทนท เดกทไดรบการชวยเหลอออกมาจากสภาพการใชแรงงานเดกในรปแบบดงกลาวตองไดรบการชวยเหลอ บ าบด ฟนฟ ทงทางรางกายและจตใจอยางทนทวงทและเหมาะสม รวมทงตองมการด าเนนการอยางตอเนองเพอปองกนเดกกลมนไมใหถกน าไปคามนษยเพอประโยชนดานแรงงานอกตอไป โดยใหเดกไดรบการบรการทางการศกษา การฝกอบรมทกษะพฒนาคณภาพชวต จากหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชน ในบางกรณอาจมการสงเสรมอาชพส าหรบครอบครวตามความจ าเปน โดยใหเปน ความรวมมอระหวางกระทรวงแรงงานและกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ส าหรบการด าเนนการดแลเดกถกบงคบคาแรงงานนนมหนวยงานเขามาเกยวของในการด าเนนงานดงน

1) ส านกงานสวสดการและคมครองแรงงาน มส านกงานสวสดการและคมครองแรงงานหนาทในการคมครองแรงงาน ทงเดก ผใหญ และ

แรงงานตางชาต โดยมศนยปฏบตการชวยเหลอแรงงานหญงและเดก รบเรองรองเรยน การจางงานไมเปนธรรมตามพรบ. คมครองแรงงาน 2541 ตวอยาง อาทเชน หามไมใหนายจางจางเดกอายต ากวาสบหาปเปนลกจาง หามไมใหนายจางใหลกจางเดกอายต ากวาสบแปดปท างานระหวางเวลา 22.00 – 06.00 น. และหามไมใหนายจางใหลกจางเดกอายต ากวาสบแปดปท างานลวงเวลาหรอท างานในวนหยด เปนตน

- แรงงานมท งในระบบและนอกระบบ แรงงานในระบบสวนใหญเปนลกจางตามโรงงานอตสาหกรรมซงมรายไดคอนขางแนนอน และจะไดรบการคมครองดานสวสดการตามทกฎหมายก าหนด ในขณะเดยวกนแรงงานอกระบบ ซงหมายถง แรงงานทท างานอสระ เชน คนขบรถรบจาง พอคา แมคา หาบแร แผงลอย ชางเสรมสวย เกษตรกร เปนตน เหลานเปนคนท างานทไมไดรบการคมครองและไมมหลกประกนทางสงคม รวมถงสวสดการจากการท างาน

- กรมสวสดการและคมครองแรงงาน มภารกจเกยวกบการสงเสรม สนบสนน และพฒนาใหมการจดสวสดการในสถานประกอบกจการ ทงการจดสวสดการทเปนไปตามกฎหมายก าหนด ไดแก ใหนายจางจดใหมน าดมสะอาด หองน าหองสวม ปจจยในการปฐมพยาบาล เปนตน และการจดสวสดการนอกเหนอทกฎหมายก าหนด โดยเจาหนาทจากกรมสวสดการและคมครองแรงงานในระดบจงหวดและระดบพนทจะเขาไปใหค าแนะน า สงเสรมการจดสวสดการ ซงขนอยกบความพรอมของสถานประกอบกจการ ไดแก การสงเสรมและสนบสนนการจดตงศนยเลยงเดกในสถานประกอบกจการ การจดตงมมนมแม การชวยเหลอคาเลาเรยนบตร การจดรถรบสง เปนตน

- กรณเกดเหตการณเอารดเอาเปรยบแรงงาน การใชแรงงานเดกไทยหรอแรงงานเดกตางดาวทไมเปนธรรมหรอไมถกตองตามกฎหมาย หรอมการบงคบใชแรงงานเดก ซงตอมาอาจตกเปนผเสยหายจากการคามนษยดานแรงงาน เมอไดรบแจงเหตกรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงานตองรบด าเนนการตรวจสอบขอเทจจรงเบองตน ในกรณมเหตอนควรเชอไดวามการคามนษยดานแรงงาน ใน


สวนกลางจะประสานกบศนยปฏบตการปองกนและปราบปรามการคามนษยแหงชาต ในสวนภมภาคจะประสานกบศนยปฏบตการปองกนและปราบปรามการคามนษยจงหวด (ศปคม.) และรวมด าเนนการกบหนวยงานทเกยวของในการเขาไปใหความชวยเหลอเดก โดยรวมบรณาการการท างานในลกษณะสหวชาชพ กรณเดกถกคามนษยเพอหาประโยชนดานแรงงาน ถอวาเปนการใชแรงงานเดกในรปแบบทเลวรายรปแบบหนงตามอนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศ ฉบบท ๑๘๒ วาดวยการหามและการด าเนนการโดยทนทเพอขจดรปแบบทเลวรายทสดของการใชแรงงานเดก จ าเปนตองใหความชวยเหลอเดกอยางเรงดวน และด าเนนคดกบผกระท าผดทนท โดยในสวนกลาง กรมสวสดการและคมครองแรงงานมหนาทในการเรยกรองสทธประโยชน ไดแก เรยกรองคาเสยหาย คาจาง คาชดเชยใหแกลกจางตามอ านาจหนาท และด าเนนคดอาญากบนายจาง และประสานกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเพอใหการชวยเหลอ ฟนฟ เยยวยา และสงกลบคนสสงคมตอไป

2. กระทรวงยตธรรม สถานพนจฯ เดกทกระท าความผด คดอาญาทงเดกไทยและตางชาต (อาย 10 – 24 ป) เดกมกจะถกใชเปน

เครองมอ คอ การทเดกกระท าความผดนน จะเกดจากการถกลอลวง และครอบครวหรอสงแวดลอมเปนเหตใหเดกเสยงตออบายมข ทงนคดความเดกจะนอยกวาผใหญ โทษกจะเบา พรบ.หรอกม. ของเดกไมมการประหารชวต

เดกทรอศาลตดสน (รอด าเนนคด 3-4 เดอน) จะไดรบสทธขนพนฐาน ปจจยส และการอยรอด ตวอยาง เรองทอยอาศย เดก 45 คนตอ 1 หอนอน (หอนอน ส าหรบ 100 คน) ทนอน 3 ตร.ม. นนทนาการ มโรงยม ส าหรบเลนกฬา มโทรทศน เครองเลน CD อาหาร 3 มอ กบขาว 2 อยาง นม UHT ขนมหวาน 1 วน ผลไม 2 วน ส าหรบเครองนงหม มบรการซกเสอผา มาสง-รบเสอผา (ชดนอน ชดนร. ชดวอรม) มทศนศกษา แตงกายตามปกต บคคลภายนอกจะไมรวา เดกมาจากสถานพนจฯ สอนทกษะชวต มศนยฝกอาชพ ไดรบวฒบตร ไดรบการพฒนา วชาชพระยะสน จะมนกวชาการ ครพละศกษา ศลปะ ดนตร พทธสมาคม สปดาหละ 1 ครง ภายในสถานพนจจะมแพทย พยาบาล ยารกษาโรค พรอมโรงพยาบาลเครอขาย ส าหรบกรณผาตด

3. มลนธเพอการพฒนาเดก (มพด.) มลนธเพอการพฒนาเดก ดแลเดกอายระหวาง 7 – 18 ป ม 2 วตถประสงค คอ 1. การชวยเหลอและคมครอง แรงงานเดกทถกบงคบใชแรงงาน จะมการชวยเหลอใหออกมาจาก

งานนน พรอมทงใหขอมลความรเกยวกบสทธทเดกควรไดรบ ตวอยาง เมอนายจางท าราย ไมจายคาจาง ลวงละเมดทางเพศ จะตองไปแจงใคร ตองท าอยางไร มการรวมกลมพฒนา สโมสรแรงงานเดกไทย และเดกตางชาต มรปแบบ คอ เพอนดแลเพอน 2. การพฒนามการตดตามสถานการณ และท าการศกษาวจย และรวมผลกดนนโยบาย กบพม. เรองแรงงานในรปแบบการคามนษย แรงงานตามบาน ถกใชแรงงานในลกษณะบงคบ เพอแสวงหาประโยชนในรปแบบอน และการถายภาพ คลป เนองจากในปจจบน เดกไมไดถกบงคบใชแรงงาน แตเปนความจ าเปนทเดกจะตองท างาน ดวยกลวธการลอลวง โดยมการแลกกบสงของทเดกอยากได หรอเพอทจะไดเงน เดกไมรวา ตนเองโดนหลอกใชแรงงาน

- ศนยสนตคราม มหนาทคมครองชวยเหลอดแลเดก กรณอบตเหตจากการท างาน เรองสขภาพ สขอนามย มการสงตอ บ าบด ฟนฟ เยยวยา และพฒนาทกษะชวตตามวย ใหความรในเรองความปลอดภยในการท างาน และสรางพนทสรางสรรคใหกบเดกไทย และตางชาต โดยมโครงการทจดขนในวนศกร เสาร และอาทตย


- เรองการเขาถงเดก ทางมพด.ไดท าวจยรวมกบ มหาวทยาลยหวเฉยว เพอลงชมชน ประสานงานกบพนท เพอตดตามและสบหาเดกทถกบงคบใชแรงงาน

- โครงการเพอนถงเพอน คอ เดกทเปนแรงงานดวยกนกจะคอยดแลชวยเหลอและบอกตอกน ทงในเรองการชวยเหลอ และสทธทตนเองควรจะไดรบ การไมจายคาจาง นายจางไมใหหยด ใหคาจางต ากวาทควรจะได

- เดกท างานชวงปดเทอม เปนแรงงานแอบแฝง คอ พอแมใหท างานอยกอนแลว เมอเดกปดเทอมกใหมาชวยท างาน

- มพด. มการตงกลองรบบรจาคจากภายในประเทศ และไดรบทนจากองคกร Save for children, ILO และ EU

4. กลมงานสงเสรมสขภาพ ส านกงานสาธารณสขจงหวดสมทรปราการ ส านกงานสาธารณสขจงหวดสมทรปราการไดกอตง ศนยพงได เมอประมาณป 2547 เปนศนยทรบ

แจงเรองรองเรยนเดกทถกกระท าความรนแรง ทงทางรางกาย จตใจ รวมทงการลวงละเมดทางเพศดวย ส าหรบเดกทถกบงคบใชแรงงาน ไมมตวเลขทางสถตทางส านกงานสาธารณสขจะดแลเรองการรกษาพยาบาล และสขภาพ แตไมไดมการตดตามถงสาเหตของการเกดความเจบปวยนน

5. มลนธเพอการฟนฟพฒนาเดกละครอบครว (ฟอรเดก) มโครงการบรการสงคม คอ ศนยเดกเลก (Day care) 2 ศนย ไดแก จนทร และมหาวงศ รบดแลเดกทครอบครวตองไปท างาน ไมมเวลาดแล หรออาจเปนครอบครวทแตกแยก โดยจะดแลเดกทม อายระหวางอาย 2 – 6 ปในวนจนทร – ศกร เวลา 7.00 – 16.00 น. เพอไมใหเดกถกปลอยปละละเลย อยกบกองขยะ เปนการเตมเตมเดกทขาดความอบอน รวมทงมการดแลเรองเสอผา เครองแตงกายดวย ส าหรบผปกครองสามารถเขยนค ารองเรองการสรางอาชพได

- ส าหรบเดกทอยในชวงวยรนบางคน กจะมการตามเพอนออกไปท างาน ไมเรยนหนงสอ เพอหาเงนมาใช ทางฟอรเดกจะตดตามผล เรองของวนหยด คาจาง การท างานลวงเวลา

- การท างาน กรงเทพมหานคร ชมชนโมราวรรณ ไดกอตงเมอ 10 ปทแลว ชมชนมหาไถ ส าหรบภาคเหนอ จงหวดเชยงราย และนาน ส าหรบภาคอสาน จงหวดอดรธาน ส าหรบภาคใต จงหวดระนอง จะดแลเดกไรสญชาต

- มการใหทนการศกษากบเดกทตองการเรยน โดยจะใหทนเรยนตอจนสดความสามารถของเดก ส าหรบเดกอนบาล 3 ทตอ ชนประถมศกษาปท 1 รบทนอปถมภเดอนละ 900 บาทและเดกทอยระดบชนมธยมศกษา 3 จะแนะน าใหเรยนปญญาภวฒน เพอใหเดกมรายไดระหวางเรยน โดยจะดแลเรองคาใชจาย

6. กระทรวงศกษาธการ (สพป. สป1) งานของ สพฐ.ภารกจ การจดการศกษาในระบบ โดยจะแบงออกเปน สพฐ. ขนพนฐาน คอ

การศกษาระดบชน ป.1 – ม.6 และตามพรบ. การศกษาภาคบงคบ ระดบชน ป.1 – ม. 3 จงหวดสมทรปราการ แบงออกเปน 2 เขตพนทการศกษา ทงหมดประมาณ 200,000 คน

- กรณไมไดเรยนคอ 1. ไมไดแจงเกด ไมมชอในทะเบยน 2. ผปกครองไมใหความส าคญ ไมสงใหเขาเรยน

3. เรยนแลวหายไปเลย ออกกลางคน - ระบบการตดตาม เมอเดกขาดเรยน 7 วน โรงเรยนจะแจงครงท 1 ใหผปกครองทราบ และภายใน

3 – 7 วน รายงานอ าเภอ โทษปรบไมเกน 1,000 บาท เมอมการยายโรงเรยน จะมหนงสอแจงยายดวย เพอรายงานพนทเขตการศกษา และในกรณไมปฏบตตามค าสง โทษทงจ าและปรบ


- ระเบยบการรบเดก ในอดตจะตองมหลกฐานการเกด / ทะเบยนราษฎร ในกรณทไมมส าเนาทะเบยนบานกจะเขาเรยนไมได แตในปจจบน เดกทเกดในประเทศไทย สามารถเขาเรยนได ตวอยาง โรงเรยนวดสรมงคล จงหวดสมทรสาคร มนกเรยนชาวไทย 1 %

- การประกาศ เขตการรบบรการดานการศกษา ประมาณเดอนธนวาคมของทกป

จากหนวยงานทด าเนนการดแลเดกถกบงคบคาแรงงานขางตน สามารถรวบรวมขอมลสวสดการทมอยในปจจบนส าหรบเดกถกบงคบคาแรงงาน ดงน ดานสขภาพรางกาย - การไดรบความคมครองในเรองการปฏบตของนายจางตอเดก

- มบรการในเรองสาธารณสข ดานจตใจ

- มกจกรรมเพอฟนฟเยยวยาสภาพจตใจของเดก ดานสงคม - เมอพบเดกทหลดออกจากระบบการศกษา คอ เดกถกบงคบใชแรงงานและไมไดเรยน จะมการ

ชวยเหลอและคมครองใหเดกไดออกมาจากการเปนแรงงาน แจงจบนายจาง และใหเดกกลบเขาสสงคม ดานการศกษา

- มการแนะน าเดกในเรองการศกษา ใหเดกไดมโอกาสเลอกเรยน ทงการศกษาในระบบ สพฐ. การศกษานอกระบบและศกษาตามอธยาศย (กศน.) การศกษาทางเลอก และศนยการเรยนร การฝกอาชพ

- การรบเดกเขาเรยน เดกทเกดในประเทศไทย สามารถเขาเรยนไดทกเขตพนท - การใหความร เรองสทธของเดก ดานนนทนาการ

- มกจกรรม กฬา รวมทงการพาเดกออกไปทศนศกษา ดานทอยอาศย

- บานพกเดกและครอบครว บานเกรดตระการ ดานเศรษฐกจ

- การคมครองใหเดกไดรบความเปนธรรมในเรองของคาจาง - การฝกอาชพ สงเสรมใหเดกมรายได ฝกใหเดกผลตสนคา และใหเงนทไดจากการขายสนค ากบเดกเปนทนส ารองตอยอดการใชชวต

- NGO จดสวสดการ ในเรองของคาเลาเรยน และคาเดนทาง ในจงหวดสมทรปราการจะพบปญหาสขภาพ จากการท าประมงตอเนอง (ทาเทยบเรอ สะพานปลา)

เมอผปกครองมาท างาน จะพบวา กลมเดกทตองไปเรยน อาจจะสามารถหลกเลยงปญหาสขภาพได แตเดกกอนวยเรยน ซงตองอยกบพอแม มความเสยงทางดานสขภาพ เนองจากตองอยกบพอแมทตองไปท างาน เชน การสบหวปลา ปอกกง ปญหาสขภาพรางกายทเดกไดรบผลกระทบคอ มอเปอย โรคทมากบน าเนา โรคผวหนง รวมทงปญหายาเสพตด (ใชยาเสพตดเพอเพมชวโมงในการท างาน) ในพอแม ซงอาจสงผลกระทบมาถงตวเดก

2.สวสดการพนฐานทมอยส าหรบเดกถกบงคบคาแรงงานในปจจบน


การบรหารจดการในการจดสวสดการแกกลมแรงงานเดก ตองอาศยการท างานแบบบรณาการรวมกน โดยหนวยงานหลกทควรเขามามบทบาท ท าหนาทเปนผสนบสนน และประสานงานใหเกดการท างานรวมกน ระหวางภาคผเกยวของ คอ องคกรปกครองสวนทองถน

ดานการปองกน คมครอง และแกไขปญหาการใชแรงงานเดก กรมสวสดการและคมครองแรงงาน มนโยบายและแนวปฏบตเกยวกบแรงงานเดกโดยเฉพาะ เชน มการอบรมใหความรเกยวกบสทธและหนาทตาม พรบ.คมครองแรงงาน พ.ศ.2541 แกนายจาง ลกจาง เดกทงคนไทยและคนตางดาว และประชาชนทวไปเกยวกบการใชแรงงานเดกในรปแบบทเลวราย มมาตรการเชงรกในการสรางความรวมมอกบผประกอบการ และจดกจกรรมรวมพลงประกาศเจตนารมยตอตานการใชแรงงานเดกทผดกฎหมายและการใชแรงงานบงคบ โดยมมาตรการรองรบ คอ มการแตงตงคณะกรรมการ และคณะท างานด าเนนการตรวจรบรองสถานประกอบกจการทไมมการใชแรงงานเดก แรงงานบงคบตามขอก าหนด อกทง ยงก าหนดมาตรการและปรบปรงแนวปฏบตการตรวจแรงงานเกยวกบการฝาฝนกฎหมายโดยเฉพาะหมวดการใชแรงงานเดก อาทเชน ใหด าเนนคดอาญาทนทโดยไมตองเปรยบเทยบปรบหรอออกค าสงใหปฏบตตาม ส าหรบความผดเกยวกบการคามนษย การใชแรงงานเดกอายต ากวา 15 ปบรบรณ การใชแรงงานเดกอายระหวาง 15-18 ปใหท างานทมลกษณะและสถานทตองหาม ความผดเกยวกบการใชแรงงานเดก โดยมการทารณ กกขง หนวงเหนยว หรอกอความเดอดรอนร าคาญทางเพศ เปนตน รวมทงมการพฒนาศกยภาพเจาหนาทในการตรวจแรงงานในสถานประกอบกจการกลมเสยงตอการถกบงคบใชแรงงานและมการใชแรงงานเดกเพอด าเนนการตรวจแรงงานทเขมแขงและมประสทธภาพตอไป โดยรวมมอกบหนวยงานทเกยวของในการตรวจแรงงานกลมเสยงทงในสถานประกอบกจการและในเรอประมง เปนตน

ส าหรบกรณพบเหนการใชเดกท างานทมลกษณะหรอสถานทท างานตองหาม กระทรวงแรงงานไดออกประกาศคณะกรรมการระดบชาตเพอขจดการใชแรงงานเดกในรปแบบทเลวราย เรอง ประเภทงานอนตรายส าหรบแรงงานเดกในรปแบบทเลวรายของประเทศไทย ซงไดมการเผยแพรและถอปฏบต และไดมอบหมายใหหนวยปฏบตทวประเทศด าเนนการตรวจแรงงานเดกเปนการเฉพาะ ซงหากพบวามการใชแรงงานเดกทผดกฎหมายใหรบด าเนนคดโดยทนท

กรณเดกตดตามพอ แม ผปกครองเขาไปในสถานประกอบกจการ กรมสวสดการและคมครองแรงงาน ไมไดมภารกจดแลลกแรงงานโดยตรง แตเพอลดความวตกกงวลของพอ แม และเปนการสรางความสมพนธอนดระหวางนายจางและลกจาง กรมฯ มมาตรการสงเสรมและสนบสนนใหสถานประกอบกจการทมความพรอมจดตงศนยเลยงเดกในสถานประกอบกจการและชมชน โดยใหเดกทยงไมเขาสระบบการศกษาไดรบการสงเสรม เลยงดในสถานเลยงเดกระหวางผปกครองท างาน อกทง เดกยงไมไดรบการพฒนาทเหมาะสมกบวย โดยขอความรวมมอสถานประกอบกจการประชาสมพนธใหลกจางไดตระหนกถงอนตรายทอาจจะเกดกบบตรแรงงาน และสงเสรมใหน าเดกเขาไปอยในความดแลของสถานเลยงเดกตอไป

จากการประชมเพอการแลกเปลยนและเสนอความเหนเกยวกบสวสดการทควรจดใหส าหรบเดกทถกบงคบใชแรงงานนนสามารถสรปไดดงน

1. สถตเดกทถกบงคบใชแรงงานคอนขางนอยมากในทกจงหวดเนองมาจากระบบของการศกษาภาคบงคบ 12 ป ท าใหการใชแรงงานเดกไทยลดนอยลง เดกตางชาตจะมมากกวา และเรองการอยในระบบของแรงงานตาม ILO อนสญญา ฉบบท 182 อนสญญาวาดวยการหามและการด าเนนการโดยทนทเพอขจด



รปแบบทเลวรายทสดของการใชแรงงานเดก (เดกทขอทาน เดกขายพวงมาลย เดกทถกบงคบใหแสดงภาพลามก คาทาส ไพรตดดน)

2. เรองของการเขาถงเดกทถกบงคบใชแรงงาน วธการเขาถงเดก ไมสามารถทจะเขาถงเดกไดอยางสมบรณ จงไมสอดรบกบการใหบรการของรฐทมอยางเตมท

3. มการท างานรวมกนอยางเปนระบบตอ 1 คด คอ ส านกงานสวสดการและคมครองแรงงาน จะด าเนนการพาเดกทถกบงคบใชแรงงาน หรอไมไดรบความเปนธรรมออกมาจากโรงงาน และฟองศาลแรงงาน ประสานใหพม. ต ารวจ ด าเนนการจบกมนายจาง โดยมมพด. ดแลเดกตอ ซงจะมกจกรรมเพอฟนฟเยยวยา ใหอาศยอยทบานพกเดกและครอบครว ประเมนความพรอมของครอบครวทจะรบเดกกลบคน และแนะน าเรองการศกษาหรอการฝกอาชพ

4. เดกทถกบงคบใชแรงงาน แบงออกเปน 3 กลม คอ 1) กลมเดกทถกบงคบ เดกไมสมครใจทจะเปนแรงงาน 2) กลมเดกทถกลอลวง ถกหลอกเพอใหเปนแรงงาน 3) กลมเดกทเปนแรงงานดวยภาวะจ าเปน คอ เตมใจทจะเปนแรงงาน ในสวนของความคดเหนตอประเดนของสวสดการทเดกถกบงคบคาแรงงานควรไดรบจ าแนกตาม

ประเภทของเดกทถกบงคบใชแรงงานดงน 1.เดกทถกบงคบ ขมข 2. เดกทถกลอลวง 3.เดกทท างานดวยความเตมใจ

สวสดการดานการศกษา

สวสดการดานการศกษาทมอยแลวส าหรบเดกทถกบงคบใชแรงงานทง 3 กลม ไดแก การศกษาภาคบงคบ การศกษาขนพนฐาน การศกษาตามอธยาศย (ก.ศ.น.) แตทงนสวสดการดงกลาวขา งตน มขอจ ากดส าหรบเดกกลมทถกบงคบใชแรงงาน ซงขอจ ากดดงกลาวไดแก

1.ความตอเนองของการศกษาส าหรบเดกทถกบงคบใชแรงงานทงสามกลม 2.หลกฐานการยนยนการจบการศกษาในหลกสตรตางๆส าหรบเดกทงสามกลม 3.งบประมาณอดหนนจากหนวยงานภาครฐ 4.เดกถกบงคบใชแรงงานโดยเฉพาะอยางยงกลมทถกบงคบ (กลม 1 กลม 2) มความยากล าบาก

ในการเขาถงขอมลสวสดการดานการศกษา

ดงนนสวสดการทควรจดใหมขนเพมเตมส าหรบเดกทถกบงคบใชแรงงาน ไดแก 1.สวสดการดานงบประมาณสนบสนนจากภาครฐ โดยครอบคลมคาใชจายทกอยางทเกยวของกบ

เดก เชนคาอาหาร คาอปกรณการเรยน 2.การสนบสนนใหหนวยงาน/องคกรทงภาครฐและเอกชนทใหความชวยเหลอเดกในกลม 1 และ

กลม 2 สามารถมอ านาจในการออกหลกฐาน เกยวกบระดบการศกษาของเดก เพอใหเกดความตอเนองทางการศกษาของเดก

3.ในกรณเดกกลมท 3 ซงเปนเดกทอาศยอยกบครอบครว มขอจ ากดในดานการศกษาเนองจากเดกตองท างาน ดงนนการสงเสรมดานการศกษาจงควรจดสวสดการในเชงรก เชน การสงเสรมใหมศนยการศกษาตามอธยาศย ก.ศ.น.ลงในชมชนมากขน


4.การสงเสรมสวสดการดานการศกษา โดยออกกฎหมาย หรอขอบงคบใหสถานประกอบการทมแรงงานเดก จดพนทในการศกษาตามอธยาศย ก.ศ.น. ในสถานประกอบการ โดยรวมมอกบ ส านกสงเสรมการศกษานอกระบบ

สวสดการดานสขภาพ 1.ปญหาสขภาพทเกดจากการท าประมงตอเนอง ซงพบมากบรเวณทาเทยบเรอตางๆ เชน สงขลา

ปตตาน สมทรปราการ ลกษณะของประมงตอเนองนน ทเหนไดชดเจนคอมสะพานปลา โดยเจาของตองคดแยกสนคาจากทะเล โดยใชวธการเหมา ฉะนนผรบเหมา จงมกรบเปนครอบครวจงท าใหเดกซงเปนสมาชกของครอบครว ตองเขาไปท าหนาทเปนสวนหนงของแรงงานโดยปรยาย โดยพอแมใหเหตผลวา ยากจน และมองวาการใหลกมาชวยท างานเปนสงทไมผด ส าหรบเดกในวยเรยน จะตองเขามาชวยงานในชวงเยนหลงเลกเรยน แตเดกเลกทยงไมไปโรงเรยน มความจ าเปนทจะตองไปอยกบพอแมทสะพานปลา อยางไรกตามเดกเหลานยอมไดรบผลกระทบทางดานสขภาพโดยตรง ไมวาจะเปนเดกไทยหรอเดกตางดาว ปญหาสขภาพรางกายทพบ คอ มอเปอย เปนแผลพพองตามผวหนง ผนคน เดกบางคนตองตนนอนเรวพรอมพอแม ท าใหพกผอนไมเพยงพอ ทส าคญเสยงตอการใชสารเสพตด โดยเฉพาะอยางยงยาบา เนองจากพอแมตองใชเพอจะไดปรมาณชวโมงในการท างานเพมขน ดงนนสงทควรด าเนนการ หรอสวดการทควรม คอการใหหนวยงานทเกยวของ เชน สาธารณสขใหความรความตระหนกของเจาของสถานประกอบการ ในการท างานอยางถกสขอนามย และมความปลอดภย แตทงนสงทควรค านง โดยเฉพาะอยางยง กรมสวสดการและคมครองแรงงานตองคดทบทวนคอ กฎหมาย ทเกยวของกบการคมครองแรงงานนอกระบบ เนองจากกรณตวอยางของการรบจางตามสะพานปลา เปนรปแบบของแรงงานนอกระบบ ทยงไมมกฎหมายคมครองกลมนมากนก อยางไรกตามในปจจบน กรมสวสดการและคมครองแรงงาน อยระหวางการแกไขกฎกระทรวง ฉบบท 10 เกยวกบการคมครองแรงงานในงานประมงทะเล ซงก าหนดหามจางเดกอายต ากวา 18 ปท างานในเรอประมง ในสวนประเดนเดกท างานนอกเวลาเรยน เดกอายตงแต 15 ป สามารถท างานไดทงเตมเวลาและนอกเวลาเรยน แตนายจางตองปฏบตตามกฎหมาย อาทเชน แจงการจางลกจางตอพนกงานตรวจแรงงาน และหามเดกอายระหวาง 15 – 18 ปท างานทเปนอนตรายและสถานททไมเหมาะสม และหามใหเดกท างานระหวางเวลา 22.00 – 06.00 น. เปนตน และ พรบ.คมครองแรงงาน มาตรา 52 ยงก าหนดใหลกจางเดกอายต ากวา 18 ป มสทธลาเพอเขาประชม สมมนา รบการอบรม รบการฝกหรอลาเพอการอนซงจดโดยสถานศกษาหรอหนวยงานของรฐหรอเอกชนทอธบดเหนชอบฯ และใหนายจางจายคาจางใหแกลกจางซงเปนเดกเทากบคาจางในวนท างานตลอดระยะเวลาทลา แตปหนงตองไมเกน 30 วน ทงน หากฝาฝนพนกงานตรวจแรงงานจะด าเนนคดกบนายจางโดยทนท ส าหรบการจดสวสดการใหกบเดก ในภารกจกรมสวสดการและคมครองแรงงานจะไดรบการจดสวสดการเชนเดยวกนกบแรงงานทวไป อาทเชน การก าหนดใหนายจางจดใหมสวสดการตามกฎหมาย น าดม หองน า หองสวม การจดใหมเวชภณฑและยาว หองพยาบาล แพทยและพยาบาล เปนตน ในสวนสวสดการทนอกเหนอจากทกฎหมายก าหนด

นอกจากน กรมฯ จะด าเนนการสงเสรมและสนบสนนโดยการจดสงเจาหนาทภาครฐเขาไปในสถานประกอบกจการเพอแนะน ารปแบบของสวสดการตางๆ ซงหากสถานประกอบกจการใดมความพรอมเพยงพอกสามารถจดใหเปนไปตามความตองการของลกจางได เชน การสงเสรมการศกษาทงในและนอกเวลาท างาน การจดตงโรงเรยนในโรงงาน สวสดการชวยเหลอคาครองชพ เชน การจดหอพก สวสดการทชวยเหลอการออมของลกจาง สวสดการพฒนาสถาบนครอบครว ของลกจาง สวสดการทสงเสรมการพฒนาในอนาคต และสวสดการนนทนาการและสขภาพอนามย เปนตน ส าหรบระบบการคมครองแรงงานเดก พรบ.คมครองแรงงาน พ.ศ.2541 มบทบญญตเกยวกบหมวดการใชแรงงานเดกเปนการเฉพาะ โดยก าหนด


ลกษณะและสถานทหามเดกท างาน เวลาการท างาน การท างานลวงเวลาและท างานในวนหยด การจายคาจาง รวมถง การพฒนาและสงเสรมคณภาพชวตและการท างานของเดก เปนตน

2. ในการใหบรการดานสขภาพ แกเดกทถกบงคบใชแรงงาน ทผานมา คอนขางประสบปญหากบเดกทไมมเลขประจ าตว 13 หลกเนองจากสทธบตรทองทไดรบจาก สปสช. จะรองรบเฉพาะเดกทคยขอมลแลวเจอขอมลเลข 13 หลก ท าใหมปญหา เนองจากไดรบเฉพาะงบประมาณการร กษาเปนรายหวจาก สปสช.เฉพาะประชากรทมเลข 13 หลกเทานน จงควรจดสวสดการใหครอบคลมทกกลมโดยเฉพาะอยางยงกลมทพสจนไมไดวาเปนคนไทยหรอไม เนองจาก เลข 13 หลก ทกระทรวงสาธารณสขใชทผานมากคอนขางครอบคลมเฉพาะเดกทสามารถพสจนสญญชาตได ดงนน มขอเสนอแนะวา ควรเพมเตมโดยใชหลกคดเดยวกบกระทรวงศกษาธการ และยกหลกสทธมนษยชน

3. การใหบรการสขภาพส าหรบเดกทถกบงคบใชแรงงาน มขอจ ากดดานการเขาถงบรการของเดกใชแรงงาน อาจเนองมาจากเหตผลทางดานจตใจ เชนเกดความละอาย หรอพอแมกลวความผด หรอแมกระทงปญหาทางดานคาใชจายในการเดนทาง ดงนน สงทควรจดใหมขน คอ การขยายการใหบรการสขภาพไปสแรงงานเดกใหมากขน ทงนอาจจะอาศยกลม อสม. หรอศนยสขภาพชมชนทคอนขางมบทบาทใกลชดชมชนอยแลว เขาไปดแลเพอสงตอขอมลดานสขภาพใหแกสาธารณสขจงหวด ของเดกทง 3 กลม

4.สวสดการดานสขภาพทควรจดใหส าหรบเดกทง 3 กลม ควรเปนสวสดการทมการจดการเปนองครวม คอ มการจดสวสดการดานการปองกน สวสดการดานการรกษาฟนฟ และสวสดการดานการสงเสรมสขภาพ

5.สวสดการทส าคญอกประการหนงคอ การประชาสมพนธบรการตางๆทมอยแลว ใหกลมเดกทใชแรงงาน มความรมความเขาใจมากขน เกยวกบสทธของตวเองในการรกษา ปองกน สงเสรมสขภาพ

6.กระทรวงสาธารณสขจดสวสดการดานการการตรวจประเมน คดกรองสงเสรมพฒนาการ และสขภาพรางกายใหแกเดกทง 3 กลมอยางตอเนอง เนองจากเดกทงสามกลมดงกลาว อาจจะมปญหาดานสขภาพ หรอมปญหาดานพฒนาการดานรางกายทงในระยะสนและระยะยาว

7. การท างานในเชงรกของหนวยงานทเกยวของ ในการใหบรการสขภาพ และชวยเหลอดานสขภาพแกเดกถกบงคบใชแรงงาน โดยเฉพาะเดกในกลม 1 และ กลม 2 ซงอาจเรยกไดวาเปนกลมเดกทอยในมมมด

สวสดการทางดานจตใจ 1. ในเดกสองกลมแรก คอเดกทถกบงคบใชแรงงานกบเดกทถกลอลวง เปนเดกทไดรบ

การคมครองอยแลว ดงนนกจกรรมทเหมาะสม ดานการดแลสภาพจตใจ นนคอน ขางจะไดรบโดยระบบของการชวยเหลอจากสถานทใหความชวยเหลอเหลานนอยแลว ไมวาจะเปนหนวยงานภาครฐหรอเอกชน เชน การใหค าปรกษา การคดกรองสขภาพจต แตเดกทนาหวงมากกวาคอกลมเดกใชแรงงาน ทอาศยอยกบครอบครวเดมของตนอยแลว ซงเดกเหลานมกจะไมไดรบบรการ หรอเขาไมถงบรการทมอยแลวเหมอนเดกสองกลมแรก ดงนน สวสดการทควรเพมขนส าหรบเดกกลมน คอการเปดพนทในชมชน เปนพนทสรางสรรคและนนทนาการ เพอใหเดกกลมนไดมทยนในสงคม มความรสกมคณคาในตนเอง โดยการจดอาสาสมคร นกจตวทยา นกกจกรรมนนทนาการเขาไปใหบรการในพนท เชน สถานอนามย อสม. รวมไปทงการประชาสมพนธบรการเหลานใหเขาถงกลมเปาหมายใหมากขน ยกตวอยางเชนกรณของกระทรวงยตธรรม จะมศนยยตธรรมชมชน ซงเปนศนยทมโครงสรางชดเจน ขนตรงตอกระทรวงยตธรรม และใหบรการแกประชาชนทกกลมเกยวกบประเดนดานกฎหมาย


2. กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย สนบสนนใหเกดการรวมกลมของเยาวชน เพอจดตงเปนกลมในการใหการชวยเหลอดแลกลมเดกใชแรงงานทงสามกลม ทส าคญคอกลมเยาวชนทเกดขนตองเปนผประสานงานทส าคญเพอใหเกดการเชอมโยงขอมลกบผใหญหรอหนวยงานทเกยวของ เพอใหการชวยเหลอกลมเดกใชแรงงานในกรณทเกดปญหาตางๆขนมาไดอยางทนทวงท

3. องคกรปกครองสวนทองถน ตองเขามามบทบาทในดานการชวยเหลอ ฟนฟ พฒนาและสนบสนนกจกรรม หรอสนบสนนใหเกดโครงสรางการท างานในการชวยเหลอทางดานจตใจใหกบเดกทถกบงคบใชแรงงานใหมากขนในกรณทในหลายองคกรปกครองสวนทองถนมการท างานดานนอยแลว จะตองมกลไกทสนบสนนใหเกดการท างานอยางตอเนอง

4. การจดสวสดการดานจตใจใหแกกลมเดกทถกบงคบใชแรงงาน ตองมการบรณาการรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของเพอลดการซ าซอนของการท างาน และเพอใหเกดประสทธภาพสงสดในการจดสวสดการแกเดกทถกบงคบใชแรงงาน

สวสดการทางดานสงคม 1. เปดพนทสรางสรรคส าหรบเดกกลมใชแรงงาน ทง 3 กลม และจดเจาหนาทมาดแลให

ทวถง ทงนอาจเปนพนทเปดอนๆทไมใชโรงเรยน เนองจากอาจเกดปญหาเดกไมกลาเขาไปใชบรการ 2. องคกรทเกยวของกบศาสนาตองเขามามบทบาทในการดแล สนบสนนใหเกดกจกรรม

ทางสงคมแกเดกกลมนมากขน 3. หนวยงานในพนทจดนกจตวทยา นกสงคมสงเคราะหเขาไปใหความร และจดกจกรรม

โดยเนน ความรเกยวกบทกษะชวต การอยรวมกนกบสงคม กบเดกอนๆ ทงเดกในภาคแรงงานดวยกน หรอเดกทอยในสถาบนการศกษา เพอเปนการสรางสงคม เกดการแลกเปลยนเรยนร บ าเพญประโยชนรวมกน ในรปแบบของอาสาสมคร (จตอาสา)

สวสดการดานการคมครองสวสดภาพ สวสดการดานการคมครองสวสดภาพ ทส าคญ และควรจดใหเพมเตมส าหรบเดกทงสามกลม คอ

การจดตงกองทนคมครองสวสดภาพแรงงานเดก


หลงจากทคณะวจยไดรวบรวมขอมลทงจากการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบระบบ กลไก และกฏหมายทใชดแลเดกถกบงคบคาแรงงาน รวมถงผลทไดจากการประชมภาคในพนทจงหวดสมทรปราการ จงไดจดท าชดสวสดการพนฐานส าหรบเดกถกบงคบคาแรงงาน ดงขอมลทปรากฏในตารางท ตารางท สวสดการพนฐานส าหรบเดกถกบงคบคาแรงงาน



สขภาพ

ตรวจสขภาพกายและจตของเดกทถกบงคบคาแรงงาน



รกษาโรคตางๆ และบ าบดฟนฟภาวะสขภาพจต



เศรษฐกจ/สงคม

ด าเนนคดทางกฎหมายและการเรยกรองคาสนไหมทดแทน

กระทรวงยตธรรมและส านกงานต ารวจแหงชาต

บรการ เดม -พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ. 2551 พระราชบญญตสถานบรการ (ฉบบท 4) พ.ศ.2546 -พระราชบญญตคมครองแรงงานพ.ศ.2541

4.สวสดการพนฐานส าหรบเดกถกบงคบคาแรงงาน




รบเดกเขาไวในการดแลของหนวยงาน พม. เชน บานพกเดกและครอบครว (กรณไมเกน 3 เดอน) สถานสงเคราะห (กรณมากกวา 3 เดอนขนไป)

กระทรวงพฒนาสงคมฯ (บานพกเดกและครอบครว, สถาน

สงเคราะห)

บรการ เดม -ระเบยบกรมประชาสงเคราะห วาดวยการสงเคราะหเดกภายในครอบครว พ.ศ. 2529 และฉบบปรบปรงแกไข ป พ.ศ. 2547 -กฎกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเรอง เดกทอยในสภาพทจ าตองไดรบการคมครองสวสดภาพ พ.ศ. 2549 -ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยวาดวย วธการด าเนนงานของสถานแรกรบ สถานสงเคราะหสถานคมครองสวสดภาพ และสถานพฒนาและฟนฟ พ.ศ. 2547

สถานสงเคราะหจดบรการปจจยส สงเสรมพฒนาการทกดาน เพอใหเดกม ค ณ ภ า พ ช ว ต ท ด ป จ จ บ น มหนวยงานใหบรการจ านวน 4 จงหวด คอ กรงเทพฯ เชยงใหม อดรธาน และสงขลา

พสจนสถานะเดกและสบหาแหลงทมาเพอสงเดกกลบสครอบครว


สงเคราะห) ต ารวจ

บรการ เดม ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยวาดวย วธการด าเนนงานของสถานแรกรบ สถานสงเคราะหสถานคมครองสวสดภาพ และสถานพฒนาและฟนฟพ.ศ. 2547




หาครอบครวอปถมภใหเดกกรณไมมครอบครว


สงเคราะห)

บรการ เดม ระเบยบกรมประชาสงเคราะห วาดวยการสงเคราะหเดกภายในครอบครว พ.ศ. 2529 และฉบบปรบปรงแกไข ป พ.ศ. 2547

ใหเงนสงเคราะหเดกในครอบครวๆละไมเกน 1,000 บาทตอเดกหนงคนและไมเกน 3,000 บาทในกรณครอบครวเดกมฐานะยากจนและตองการความชวยเหลอ

กระทรวงพฒนาสงคมฯ(พมจ.)



ใหเงนอดหนนครอบครวอปถมภ โดยชวยคาเลยงดตอเดกหนงคนเดอนละไมเกน 2,000 บาท และ / หรอชวยเหลอเครองอปโภคบรโภคแกเดกเดอนละไมเกน 500 บาท กรณเหนสมควรใหความชวยเหลอครอบครวทอปการะเดกมากกวา 1 คน ชวยเหลอเงนคาเลยงดเดอนละไมเกน 4,000 บาท และ/หรอชวยเหลอเปนเครองอปโภคบรโภคเดอนละไมเกน 1,000 บาท


เงน เดม -ระเบยบกรมประชาสงเคราะห วาดวยการสงเคราะหเดกแบบครอบครวอปถมภ พ . ศ . 2544 และ -ประกาศกรมพฒนาสงคมและสวสดการ เรอง อตราและหลกเกณฑการจายเงนชวยคาเลยงดเดกแกครอบครวอปถมภและ / หรอ ชวยเหลอเครองอปโภคบรโภคแกเดกตามความจ าเปน




ฝกอาชพ กระทรวงพฒนาสงคมฯ(พมจ.)


ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยวาดวย วธการด าเนนงานของสถานแรกรบ สถานสงเคราะหสถานคมครองสวสดภาพ และสถานพฒนาและฟนฟ พ.ศ. 2547

จดสรรทนประกอบอาชพ กระทรวงพฒนาสงคมฯ(พมจ.)

เงน

เดม

ระเบยบกรมประชาสงเคราะห วาดวยการสงเคราะห เดกแบบครอบครวอปถมภ พ . ศ . 2544

ฟนฟสภาพจตใจ กระทรวงพฒนาสงคมฯ(พมจ.) และองคกรพฒนา

เอกชน


ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยวาดวย วธการด าเนนงานของสถานแรกรบ สถานสงเคราะหสถานคมครองสวสดภาพ และสถานพฒนาและฟนฟพ.ศ. 2547




เฝาระวงและตดตามปญหาสขภาพกายและใจเมอสงเดกกลบสครอบครว



ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยวาดวย วธการด าเนนงานของสถานแรกรบ สถานสงเคราะหสถานคมครองสวสดภาพ และสถานพฒนาและฟนฟพ.ศ. 2547

การศกษา จดการศกษาใหเดกทงในและนอกระบบ

ศธ. (สพฐ.)

บรการ เดม พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542

Documents

บทน า ความเป็นมาของโครงการฯ · ความเป็นมาของโครงการฯ “แม้ปัจจุบันรัฐบาลได้ออกกฎหมายบังคับให้