มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยเรอง การศกษาการรบรการมสวนรวมการดาเนนงานเพอการขอรบรองคณภาพโรงพยาบาล : โรงพยาบาลบางนาเปรยว จงหวดฉะเชงเทรา ผวจยไดศกษาคนควาเอกสาร ตารา บทความและงานวจยตางๆ ทเกยวของโดยกาหนดเปนหวขอและนาเสนอตามลาดบ ดงน

2.1 การพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล และแนวคดการพฒนาคณภาพทงองคกร 2.2 แนวคดการมสวนรวม 2.3 การมสวนรวมในการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาลของบคลากร 2.4 การดาเนนงานการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล ในโรงพยาบาลบางนาเปรยว 2.5 งานวจยทเกยวของ

2.1 การพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาลและแนวคดการพฒนาคณภาพทงองคกร การพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล เปนกลไกทกระตนและสงเสรมให โรงพยาบาลมการพฒนาคณภาพทงองคกรอยางมระบบ โดยมกจกรรมหลก 3 ขนตอน คอ การพฒนาคณภาพ การประเมนคณภาพ และการรบรองคณภาพ (สถาบนพฒนาและรบรอง คณภาพโรงพยาบาล. 2543 : 252)

2.1.1 ความหมายของคณภาพ คณภาพเปนเรองของความสมบรณแบบและการแกไขปรบปรงอยางไมหยดยง

ซงเปนสงทเปนไปไดทงในวนน วนหนา คณภาพเปนคาทมความหมายและเปนคาทใหคาจากดความในยคแรกๆ คณภาพ

เปนเรองเกยวกบผลผลต การสรางและพฒนาผลตภณฑ ทาใหความหมายของคณภาพเนนไปทความสอดคลองกบมาตรฐาน แตตอมาไดมการนยามความหมายของคณภาพกวางขน เพอให ครอบคลมทงในเรองการผลตและการบรการ ซงความหมายของคณภาพไดมการกาหนดไวดงน

คณภาพ หมายถง การทาในสงทถกตอง ทาใหไดผลดและสรางความพงพอใจแกผใหบรการ (ประจกร บวผน. 2545 :16)

คณภาพ หมายถง สนคาหรอบรการทสรางความพงพอใจใหแกผใชบรการ ซงความพอใจของผใชบรการจะเกดไดกตอเมอความตองการทจาเปน (need) ของตนไดรบ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

9

การตอบสนองนนคอปญหาสขภาพทผปวยมารบบรการ ไดรบการแกไขอยางเหมาะสมในสภาพแวดลอมทพงพอใจ สนคาหรอบรการทมความเปนเลศในทกดาน (วฑรย สมะโชคด. 2541 : 27)

คณภาพ หมายถง คณสมบตและลกษณะโดยรวมของผลตภณฑหรอบรการทแสดงใหเหนไดวามความสามารถ ซงทาใหเกดความพงพอใจไดตรงตามความตองการ ของผใหบรการและผใชบรการทไดกาหนดไวลวงหนาแลว (Johnson. 1993 อางถงใน ประจกร บวผน. 2545 : 17)

คณภาพ หมายถง การปรบปรง คอ เมอองคกรพฒนาการใหบรการจนสามารถนาองคกรใหอยรอดไดแลว บคลากรในองคกรจะตองเกดการเรยนรอยางตอเนอง เพอปรบปรงกระบวนการในการทางานใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง (วฑรย สมะโชคด. 2544 : 27)

คณภาพ ควรเนนการปรบปรงกระบวนการในการทางานมากกวาการจบผดหรอการใหโทษ การเสรมพลงเจาหนาท และการทางานรวมกนเปนทม โดยใหทกคนเขามามสวนรวมในการตดสนใจเพราะ ผปฏบตงานจะเปนผทรขอมลมากทสด (Hamber. 1998 อางในประจกร บวผน. 2545 : 18)

คณภาพคอ สภาวะทเปนพลวต (Dynamic State) เกยวของกบผลตภณฑ บรการ คน กระบวนการและสงแวดลอม ซงตรงตามความตองการหรอเกนความคาดหวงของลกคาหรอ ผรบบรการ (Goetsch. 1997 อางถงใน สทธศกด พฤกษปตกล. 2543 : 2)

คณภาพคอ คณลกษณะโดยรวมของสงๆ หนงทแสดงออกซงความสามารถในการทจะตอบสนองตอความตองการ (ของลกคา/ผรบบรการ) ทงทระบโดยชดแจงหรอทควรจะเปน (ISO 8402)

ครอสบ (Crosby 1986 : 60 ) กลาววา คณภาพ หมายถง การทาไดตามขอกาหนด ความสอดคลองกบสงทตองการ (Conformance to Requirement) และเพมเตมวา คณภาพ ทเกยวของกบ Zero Defect คอความปรารถนาจากขอผดพลาด ปราศจากขอตาหนและปราศจากขอบกพรอง

เดมมง (Deming 1992 : 45 ) กลาววา คณภาพ หมายถง ความมงหมายทจะ ตอบสนองความตองการของลกคา ทงในปจจบนและอนาคตจะตองมการปรบปรงกระบวนการอยางตอเนองไมมทสนสด โดยคานงถงความตองการของลกคาเปนสาคญ และใหความหมายของการปรบปรงกระบวนการเพอเพมผลผลต ลดตนทน และเพอตอบสนองความตองการของลกคา

ไฟเกนบาวม (Feigenbaum. 1992 : 7) กลาววา คณภาพ หมายถง การสรางความพงพอใจแก ลกคาดวยตนทนทตาสด (Customer Satisfaction at the Lowest Cost) อกทง

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

10

กลาววา คณภาพเปนสงทดทสดสาหรบเงอนไขของลกคา และเชอวาคณภาพสามารถวดไดจากความตองการ หรอความคาดหวงของลกคามใชจากผใหบรการ และเปนกญแจสาคญทจะนาไปสความสาเรจขององคกรได ถามการนาไปประยกตอยางเหมาะสม

จรน (Juran. 1992 : 9) กลาววา คณภาพ หมายถง ความเหมาะสมกบประโยชนใชสอยของ ผใชผลตภณฑหรอผรบบรการ (Fitness for Use) โดยอธบายใน 2 ลกษณะ คอ รปลกษณของผลตภณฑหรอผรบบรการทดกวา และการปราศจากขอพกพรองหรอมขอบกพรองนอยกวาผลตภณฑหรอบรการอนๆ ในสายตาลกคา

แซลลส (Sallis. 1993 : 23-24) กลาววา คณภาพม 2 รปแบบ ไดแก คณภาพตามความเปนจรง (Quality in Fact) คอคณภาพตามมาตรฐานทกาหนด สวนคณภาพตามการรบร (Quality in Perception) คอ คณภาพทเปนไปตามความตองการของลกคา และไดลาดบขน ของแนวคดเกยวกบการพฒนาคณภาพไว 4 ระดบ คอ ระดบการตรวจสอบ (Inspection) ระดบการควบคม (Quality Control : QC) ระดบการประกนคณภาพ (Quality Assurance : QA) และระดบสงสด คอ ระดบการบรหารแบบมงคณภาพทงองคกร (Total Quality Management : TQM)

โนเรยก (Noriaki Kano. 1993 อางใน สถาบนพฒนาและรบรองคณภาพ โรงพยาบาล. 2543 : 2) กลาววา คณภาพม 2 ลกษณะ คอ คณภาพทตองม (Must be Quality) หรอคณภาพทผรบผลงานคาดหวง (Expected Quality) กบคณภาพทประทบใจ (Attractive Quality )

คณภาพทตองม เปนระดบขนตาทตองทาใหเกดขนเพราะหากไมมคณภาพจะทาใหเกดความไมพอใจเปนอยางสงคณภาพทตองมมาจากสวนทผรบผลงานคาดหวง และการนา มาตรฐานวชาชพมาตอบสนองความคาดหวงนน แตการมคณภาพจะไมกอใหเกดความชนชม จากผรบผลงาน

คณภาพทประทบใจ เปนสงทลกคาไมคาดหวง หากองคกรใดไมมลกคาจะเฉยๆ แตถาจดใหมขนจะทาใหลกคาเกดความชนชม ประทบใจ ผกพนทจะมาใชบรการการให คาชมเชย จะเปนกาลงใจหลอเลยงคนทางานใหดยงขน

อนวฒน ศภชตกล (2542 : 45) กลาววา คณภาพ หมายถง ภาวะทเกอกล ตอผใชบรการหรอลกคาดวยการตอบสนองความตองการ และความคาดหวงของลกคาอยาง เหมาะสมตาม

มาตรฐานเชงวชาชพ และความรททนสมย มรายละเอยดดงน 1) ปราศจากขอผดพลาด (Zero Defect) คอ การทไมมความเสยง ไมมภาวะ แทรกซอน จากการใหบรการพยาบาล กระทาในสงทถกตองอยางเหมาะสมตงแตเรมแรก

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

11

2) ลกคาพงพอใจ (Response of Customer’s Need and Expectation) ความ พงพอใจของลกคาจะเกดขนไดตอเมอความตองการทจาเปน (Needs) ของตนไดรบการตอบสนองนนคอ ปญหาสขภาพทผปวยนามาใชบรการ และไดรบการแกไขอยางเหมาะสมในสภาพแวดลอมทนาพอใจ 3) ไดมาตรฐาน (Professional Standard) เปนการปฏบตตามแนวทางทกาหนดขนจากความรททนสมยและเหมาะสมกบสภาพเศรษฐกจของสงคม 4) สานคณภาพชวต (Quality of Life) เปนผลลพธทพงประสงคของระบบบรการสขภาพโดยสวนใหญ คาจากดความของคาวาคณภาพในปจจบนโดยทวไปจะมองคประกอบดงน (1) สามารถตอบสนองความตองการหรอความคาดหวงของลกคา (2) ไดตรงตามมาตรฐานทกาหนด (3) ปราศจากขอบกพรอง (4) เกยวของกบคน กระบวนการ ผลตภณฑ บรการ และสงแวดลอม (5) ทกฝายทเกยวของมความสข (6) มการพฒนาอยางตอเนองไมหยดยง จากทกลาวมาแลวขางตน พอจะสรปไดวา คณภาพคอการใหบรการจากผทมความร ความสามารถทไดมาตรฐานวชาชพอยางเทาเทยมกน ผรบบรการยอมรบและพงพอใจ มความปลอดภย มการใชทรพยากรอยางคมคาและเกดประโยชนสงสด จะเหนไดวา การจดการคณภาพทวทงองคกรน จะมองคประกอบของ ทงการตรวจสอบ คณภาพ การควบคมคณภาพ การประกนคณภาพ และการพฒนาคณภาพ อยางตอเนอง โดยอาศยความมงมนรวมกน การมเปาหมายรวมกน ภาวะผนาทดและการทางานเปนทมเปนปจจยสาคญ การรบรองคณภาพโรงพยาบาล (Hospital Accreditation : HA) กาหนดให คณภาพ หมายถง การตอบสนองความตองการทจาเปนของผรบบรการบนพนฐานของมาตรฐานวชาชพรวมทงการเคารพสทธและศกดศรของผรบบรการ โดยมมตทางคณภาพ ดงน

1) ผใหบรการมความร ความสามารถ (Competency) 2) บรการเปนทยอมรบ ตรงตามความตองการและความคาดหวงของผรบบรการ (Acceptability) 3) บรการมความเหมาะสมไดตามมาตรฐานทกาหนดและสอดคลองกบ มาตรฐานวชาชพ (Appropriateness)

4) บรการมสทธผล ไดผลการบรการหรอผลการรกษาทด (Effectiveness)

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

12

5) บรการมประสทธภาพ มการใชทรพยากรอยางคมคา (Efficiency) 6) บรการมความปลอดภย ไมเกดอนตรายหรอผลกระทบแทรกซอน (Safety) 7) สามารถเขาถงบรการไดงาย มใหบรการเมอจาเปน (Accessibility) 8) ความเทาเทยมกนในการรบบรการ (Equity) 9) ความตอเนองในการใหบรการ หรอดแล รกษาพยาบาล (Continuity)

2.1.2 หวใจของการจดการคณภาพทวทงองคกร 1) ใชหลกการบรหารเชงยทธศาสตร องคกรจะตองจดทาแผนยทธศาสตรขน ซงประกอบดวย วสยทศน พนธกจ เปาหมาย และกจกรรมทตองกระทาเพอใหบรรลเปาหมาย 2) ลกคาหรอผรบบรการเปนจดศนยกลาง องคกรจะตองถอลกคาหรอ ผรบบรการเปนจดศนยกลาง (ทงภายในและภายนอก) เปนศนยกลางเสมอ โดยทลกคาภายนอกจะเปนผกาหนดคณภาพของผลตภณฑหรอบรการขององคกร ขณะทลกคาภายในจะเปนผชวยกาหนดคณภาพของคน คณภาพของกระบวนการ ตลอดจนสงแวดลอม ดงนนจงควรม การสารวจความตองการของลกคา และจดผลตภณฑ/บรการ ระบบงาน กระบวนการ คนและ สงแวดลอมใหสอดคลองหรอเกนกวาความตองการหรอความคาดหวงของลกคา 3) ความมงมนในการพฒนาคณภาพ องคกรจะตองมความมงมนอยางแรงกลา ทจะพฒนาหรอปรบปรงคณภาพโดยจะตองเปนความมงมนถาวร (ไมใชการปฏบตตามนโยบายของหนวยเหนอ) และบคคลทควรมความมงมนมากทสดคอ ผนาสงสดขององคกร 4) คดเรองคณภาพตลอดเวลาองคกรจะตองสรางวฒนธรรมใหพนกงานทกระดบมจตสานกและตระหนกเรองคณภาพตลอดเวลา มการกาหนดความหมายของคณภาพองคกรพนกงานทกระดบจะตองคดใครครวญในเรองคณภาพตลอดเวลา และหมนถามตนเองอยเสมอวา “เราจะทาใหดขนกวานไดอยางไร” 5) มการทางานเปนทม องคกรตองสรางบรรยากาศใหเกดวฒนธรรมการทางานเปนทม มการรวมกนรบผดชอบ รวมกนแกไขและปรบปรงคณภาพโดยใชกลไกกลม รวมทงมการประสานงานทดระหวางหนวยงานตางๆ 6) ใชหลกคดท เปนวทยาศาสตร องคกรจะตองใชแนวทางการบรหาร การตดสนใจ ตลอดจนการแกไขปญหาโดยการใชหลกคดทเปนวทยาศาสตร นนหมายความวาองคกรควรจดใหมการทางานทเปนระบบ มการเปรยบเทยบขอมล (Benchmark) มการเฝาระวง ผลงานขององคกรหรอดชนชวดตางๆ มการตดสนใจโดยใชสถตหรอขอมลทเปนวทยาศาสตร และพยายามปรบปรงใหดขน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

13

7) ปรบปรงระบบงานและกระบวนการอยางตอเนอง องคกรจะตองม การทบทวนระบบงานและกระบวนการททาอย องคกรไมควรพอใจแตเพยงปรบปรงพฒนา ใหดขนอยางตอเนองไมหยดยง องคกรไมควรพอใจแตเพยงการไมมปญหา แตควรหมนถาม ตนเองวา “จะปรบปรงระบบงานหรอกระบวนการใหไดผลดขน มผลตภาพสงขน และผรบบรการพอใจมากขนไดอยางไร” ประเดนนเปนจดตางทสาคญระหวางระบบประกนคณภาพ กบระบบจดการคณภาพทวทงองคกร องคกรใดทยดตดกบระบบประกนคณภาพมากเกนไป มกคดวาไมจาเปนตองมกจกรรมคณภาพใดๆ เกดขน ตราบเทาทดชนชวดผลงานยงคงบรรล ตามเปาหมายทกาหนด แตในขณะทการพฒนาคณภาพเพอปรบปรงใหดขนตลอดเวลา จะไมพอใจเพยงแคการควบคมคณภาพใหไดตามเปา ดวยปรชญาการทางานเชนนจะชวยใหองคกรบรรลความเปนเลศได ในขณะทการประกนคณภาพจะเปนเพยงการคงไวซงระดบคณภาพ ตามทกาหนดเทานน 8) การศกษาและการฝกอบรม องคกรจะตองจดใหมการศกษาและการฝกอบรมบคลากรอยางเพยงพอทจะทาใหพนกงานทกคนสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพ และกลายเปนผทใฝรกระหายทจะเรยนรเพอปรบปรงคณภาพงานตลอดเวลา 9) การมสวนรวมของพนกงานและการเสรมสรางพลงองคกรควรจดโครงสรางใหพนกงานทกคนมสวนรวมในการวางแผน ตดสนใจ และรวมกนแกไขปญหาโดยมการกระจายอานาจตดสนใจลงไปในระดบตางๆ อยางเหมาะสม วตถประสงคทจดใหพนกงานทกคน มสวนรวมคด รวมตดสนใจ กเพอใหไดการวางแผน ผลลพธหรอการตดสนใจทดกวา และทาใหทกคนมความรสกวาเปนเจาของในเรองนนๆ แตไมไดหมายความวาพนกงานทกคนจะตองม สวนรวมในทกเรอง ควรพจารณาตามความเหมาะสม โดยอาจยดหลกวาผปฏบตหรอผทเกยวของกบปญหานาจะเปนผทรดทสดวาควรแกไขปญหาหรอวางแผนในการพฒนาอยางไร 10) การมอสรภาพภายใตการควบคม บางคนเขาใจผดคดวา การทจดใหม การเสรมพลงใหพนกงาน หมายถงวาเขามอสระทจะเปลยนแปลงทกอยาง แทจรงแลว พวกเขา มอสระในการคดปรบปรงระบบและกระบวนการใหดขน หรอทาใหไดมาซงผลลพธทฝายบรหารตองการ แตยงคงอยภายใตการควบคมของฝายบรหารตามกรอบแหงนโยบาย พนธกจ วสยทศน และเปาหมายขององคกร รวมทงยงตองรบผดชอบในการจดทาระบบงานใหไดมาตรฐานเดยวกน (Standardization) และควบคมใหทกคนปฏบตตามระเบยบปฏบตหรอระบบงานทจดทาขน ดงกลาว

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

14

11) การมเปาหมายรวมกน ทกคนในองคกรจะตองยดมนเปาหมายรวมกน ยดมนในพนธกจ และวสยทศนรวมกน รวมทงยดในหลกปฏบต (Guiding Principle) เดยวกน ทงนเพอใหผลลพธของการพฒนาคณภาพขององคกรเปนไปในทศทางเดยวกนและเกดประสทธผลสงสด จากทกลาวมาขางตน จะเหนไดวา การจดการคณภาพทวทงองคกรน จะม องคประกอบของทงการตรวจสอบคณภาพ การควบคมคณภาพ การประกนคณภาพ และ การพฒนาคณภาพอยางตอเนอง โดยอาศยความมงมนรวมกน การมเปาหมายรวมกน ภาวะผนา ทดและการทางานเปนทมเปนปจจยสาคญ 2.1.3 ววฒนาการของการรบรองคณภาพ จากการกระตนและเพอเปนการสงเสรมใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง ซงเปน สงทสาคญในการปรบปรงคณภาพและประสทธภาพขององคกรของประเทศสหรฐอเมรกา จงได กอตงรางวลมลคอลมบอรดจ (The Malcolm Baldrige National Quality Award : MBNQA) (ปรารถนา หมแสน. 2542 : 30) ซงความเปนมาของรางวลมลคอลมบอรดจ สรปสาระสาคญ ไวดงน

การจดตงรางวลมลคอลมบอรดจ ซงเปนรางวลคณภาพแหงประเทศสหรฐ-อเมรกานเปนการสรางความรวมมอกนระหวางภาครฐบาลและเอกชนของประเทศสหรฐอเมรกา ในรฐสมยของประธานาธบดเรแกน (Regan) เมอวนท 20 สงหาคม ค.ศ. 1987 ซงเปนรางวลน จดตงขนตามกฎหมายมหาชนเปนการแกไขเพมเตมกฎหมายของ Stevenson-Wydler และรางวลนตงชอตามอดตรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชย ชอ Malcolm Baldrige ซงเปนนกธรกจทประสบความสาเรจทสด คนหนง ทสามารถแกไขปญหาวกฤตทางการเงนไดในระยะเวลาสนๆ และ ในชวงท บอรดจดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยในสมยประธานาธบดเรแกน บอรดจเปนผทสงเสรมใหมการจดตงรางวลคณภาพดเดนแหงชาตนขน แตหลงจากการจดตงเสรจไปไมนานบอรดจ กเสยชวตเนองจากไดรบอบตเหต ดวยเหตทรฐบาลขณะนน จงไดตงชอรางวลตามชอของบอรดจ เพอเปนเกยรตแกรฐมนตรทมคณภาพและความสามารถนคอ Malcolm Baldrige National Quality Award (MBNQA) 1) วตถประสงคในการจดตงรางวลมลคอลมบอรดจ (1) เพอกระตนและสงเสรมใหองคกรในประเทศสหรฐอเมรกาไดตระหนกถงความสาคญในการพฒนา ปรบปรงคณภาพ และประสทธภาพขององคกร ในอนทจะเพม ขดความสามารถในการ แขงขนในองคกรและเพมผลกาไรใหองคกร

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

15

(2) เพอทจะจดสรางแนวทางและเกณฑทสามารถประยกตใชไดกบวงการธรกจ อตสาหกรรม สถาบนการศกษา สาธารณสข องคกรของรฐ และองคการอนๆ ในอนท จะประเมนและวดผล คณภาพขององคกรรวมถงประเมนความสาเรจในการพฒนาปรบปรงองคกร (3) เพอทจะมอบรางวลเกยรตยศ ใหกบองคกรทประสบความสาเรจ ในการพฒนาคณภาพขององคกรโดยรวม ซงหมายถง คณภาพของผลตภณฑและบรการคณภาพในการปฏบตงานขององคกร ความพงพอใจของลกคา และดานอนๆ ทระบไวในเกณฑการตรวจใหรางวล ทงนเพอทจะเปนตวอยางใหกบองคกรอนไดปฏบตตาม (4) เพอทรวบรวมขอมลสาหรบองคกรในประเทศสหรฐอเมรกาทตองการจะเรยนรและศกษาแนวทาง ในการจดการเพอคณภาพทยอดเยยม ทงนโดยการจดเตรยมฐาน ขอมลและสารสนเทศใหพรอมโดยเฉพาะเนอหาทเกยวของกบกลยทธและแนวทางทองคกรไดรบรางวล ประยกตใชในการเปลยนแปลงองคกรและวฒนธรรมของคนในองคกรไดเปนผลสาเรจ

เฮรทซ (Hertz. 1999 : 53) ไดอธบายถงเกณฑของรางวลมลคอลมบอรดจ ใน Health Care Criteria for Performance Excellence ดงน

1) ภาวะผนา (Leadership) 2) การวางแผนกลยทธ (Strategic Planning) 3) ความพงพอใจของลกคาและผรบบรการและการตลาด (Focus on Patients

other Customers and Market) 4) สารสนเทศและการวเคราะห (Information and Analysis) 5) การจดการทรพยากรมนษย (Human Resource Management) 6) การบรหารกระบวนการ (Process Management) 7) การประเมนผลลพธขององคกร (Organizational Performance Results) เนองจากคนเปนทรพยากรทมบทบาทสาคญทสดในการดาเนนงานใหบรรล

เปาหมาย ถาองคกรใดมคนทมคณภาพแลวกจะสามารถควบคมและจดการปจจยดานอนๆ ใหดตามไปดวยแตในทางตรงกนขาม หากองคกรใดมคนทขาดคณภาพ แมจะมปจจยอยางอนสมบรณด งานขององคกรนนกยากทจะสาเรจตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ เนองจากคนเปนปจจย ทสาคญทสด จงควรพฒนาใหมคณภาพเหมาะสม และทนตอการเปลยนแปลงของระบบงาน และวทยาการตางๆ ทเจรญกาวหนาอยตลอดเวลา ซงหากไมมการพฒนาความร ความสามารถ ททนสมย จะทาใหบคคลนนเปนคนหลาหลง ในทสดกจะกลายเปนคนทขาดคณภาพ ซงจะเกดความเสยหายตอบคคลนน ตอองคกรและตอประเทศชาตดวย (วลาส สงหวสย. 2536 : 26)

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

16

จากแนวคดของรางวล มลคอลมบอรดจ ดานการฝกอบรมและการพฒนาบคลากร มลกษณะดงน

1) เปนการเสรมสรางความร ความสามารถในการทางานของบคลากร ซงเปนเครองมอในการสรางศกยภาพขององคกรและบคลากร รวมถงการธารงไวซงการรกษาใบอนญาตในการประกอบอาชพ การใหความสาคญในการพฒนาภาวะผนาของบคลากร โดยจดใหมการฝกอบรมในเรองตางๆ ตอไปน เชน การใหการพยาบาลทางคลนก (Clinical Nursing) ทกษะ ความเปนผนา การตดตอสอสาร การทางานเปนทม การใชเทคโนโลย การใหการบรการทม คณภาพแกผปวยหรอผรบบรการรวมถงความสามารถทางภาษาตางประเทศในรปแบบของการอานและการเขยน ตลอดจนการคานวณทางคณตศาสตร

2) การแจงขอมลขาวสารในการศกษา ฝกอบรม ขององคกร จะทาใหบคลากรมความตนตวในการพฒนาตนเอง องคกรควรจดวธการออกแบบในการใหการศกษาอบรม โดยใหบคลากรม สวนรวมในการเสนอความคดเหน กาหนดความตองการฝกอบรม (Training Needs) การศกษาอบรมอยในรปของภายในหนวยงาน หรอนอกหนวยงานกได หรออาจใชคอมพวเตอรชวยสอนการใชสอ การสอนอนๆ ตามความเหมาะสมในสถานการณนนๆ

3) การประเมนผลการฝกอบรม อาจใหมการประเมนผลเปนรายบคคลเปนกลม แลวแตความเหมาะสมในแตละหนวยงาน รวมถงคาใชจายในการฝกอบรมแตละครง และผลลพธทคมคาในการจดฝกอบรมตลอดจน ความพงพอใจของบคลากรทมสวนรวมในการรบการศกษา ฝกอบรม และพฒนาตนเอง

วธใหการศกษา ฝกอบรมและพฒนาบคลากร ตามความคดของรางวลมลคอลมบอรดจ นนเปนการสงเสรมใหบคลากรและองคกร บรรลเปาหมายทวางไว เปนการเสรมสราง ความร ทกษะ และความสามารถในการปฏบตงาน ซงประกอบดวย

1) การวางแผนงานการจดการศกษา ฝกอบรม และพฒนาบคลากรในองคกร 2) บคลากรมสวนรวมในการกาหนดความตองการของตนเองและออกแบบ การศกษา ฝกอบรม ทงในหนวยงานและนอกหนวยงาน

3) การปฐมนเทศบคลากรใหม 4) การใหการสนบสนนบคลากรในการแสวงความร และเพมทกษะในการ

ปฏบตงาน 5) การประเมนผลและการปรบปรงการศกษา ฝกอบรม

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

17

2.1.4 การพฒนาคณภาพ การพฒนาคณภาพ (Quality Improvement) คอ การจดระบบบรหาร และ

ระบบการทางานในโรงพยาบาลตามแนวทางทกาหนดไวในมาตรฐานโรงพยาบาล ซงมงเนน การทางานดวยใจทมงมนตอคณภาพของเจาหนาท การทางานเปนทม การตรวจสอบ ความตองการของผปวยและผรบผลงาน มระบบตรวจสอบเพอ แกไขปรบปรงดวยการประสานกจกรรม การบรหารความเสยง (Risk Management) การประกนคณภาพ (Quality Assurance) และการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง (Continuous Quality Improvement) เขาดวยกน (สถาบนพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล. 2542 : 6-7)

เบเบอร (Baber. 1996 อางถงใน อนวฒน ศภชตกล. 2543 : 12) เสนอแนวคดวาโรงพยาบาลทมคณภาพควรมลกษณะดงน

1) เนนผปวยเปนจดศนยกลางในการใหบรการ การจดบรการสขภาพจะตองนาความคดเหนและความพงพอในของผปวยเขามารวมในการตดสน

2) มความเปนผนา ผบรหารในระดบสงและผบรหารในระดบตางๆ กาหนด ทศทางของการปฏบตงานโดยเนนผปวยเปนจดศนยกลาง การกาหนดทศทางตองมคานยม มองเหนพนธกจทชดเจน เพอใหเจาหนาทปฏบตงานมการอทศตนในการทางานและมสวนรวม ในงาน

3) มการปรบปรงพฒนาองคกรอยางตอเนองและเปนองคกรแหงการเรยนร กระบวนการ ปรบปรงคณภาพนนจะตองมเปาหมายทชดเจน มระบบรองรบการทางานตางๆ และมการปรบปรงการทางานอยตลอดโดยการเรยนรจากประสบการณและการประเมนจากผรวมงานและผมสวนเปนเจาของ

4) พนกงานมสวนรวมในการพฒนาองคกร องคกรทประสบผลสาเรจนนจะปรบปรงการปฏบตงานโดยอาศยสมรรถภาพ ความชานาญและแรงจงใจใหผปฏบตงานทงหมด เขามามสวนพฒนาองคกร โดยใหโอกาสพนกงานมการพฒนาการปฏบตและมความร ในประสบการณใหมๆ

5) บรหารงานบนพนฐานขอเทจจรง การบรหารจดการทมประสทธภาพนน จะตองมการประเมนขอมลขาวสาร และการวเคราะหขอมลขาวสารตางๆ เพอนาขอมลทไดมา ตดสนใจและวางแผนในการปรบกลยทธขององคกร

6) มจดมงหมายอยทผลของการปฏบตงาน กระบวนการปฏบตงานขององคกรจะตองมงไปทผลลพธ และสะทอนกลบใหเหนถงความสมดลระหวางความตองการของผปวยและผมสวนไดสวนเสยตางๆ การทบทวนถงผลการปฏบตงานทาใหทราบถงประสทธภาพการปฏบตงานเปนการตรวจสอบถงกระบวนการทางานดวย

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

18

7) มความรบผดชอบตอสขภาพของชมชนและสาธารณองคกรดานสขภาพ จะตองอทศตวเองเพอยกระดบสขภาพของชมชนทตนอย โดยการทางานรวมกบผนาในชมชน จดใหบรการการดแลดานตางๆ การปองกนโรค และการใหสขศกษาตอคนในชมชน

8) มการพฒนาเพอรวมดาเนนงาน คณภาพจะบรรลไดเมอมการพฒนา เพอดาเนนงานรวมกบหนวยงานตางๆ ทงภายในองคกรและภายนอกองคกร

9) มการออกแบบระบบและการปองกนทคานงถงคณภาพ การวางรปแบบ หรอการปรบรปแบบใหบรการควรจะคานงถงคณภาพและคานยมตางๆ และนาองคประกอบ ทเกยวของทงภายในและภายนอกมาพจารณา

10) มองการณไกลไปยงอนาคต การใหบรการสขภาพมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวทงดานโครงสรางองคกร ดานสงคม ดานการเงน ดานเทคโนโลยการวางแผนระยะสนตองทาควบคกบการวางแผนอนาคต และคาดการณถงการเปลยนแปลงลวงหนากอนทสงตางๆ เหลานนจะเขามามผลกระทบตอองคกร

11) สนองตอบดวยความรวดเรว องคกรทสามารถจะปรบเปลยนใหบรการ ทรวดเรว โดยใชประโยชนจากเทคโนโลยอยางเหมาะสม จะสามารถตอบสนองตอความตองการของผมาใชบรการไดและจะเปนปจจยหนงททาใหองคกรประสบผลสาเรจ

ขนตอนในการพฒนาคณภาพ ไดแก PDCA cycle Do Plan Check Act

ภาพ 2 วงจรการพฒนาคณภาพ 4 ขนตอน

P หรอ Plan ไดแก การคนหาโอกาสพฒนา การวเคราะหขอมลระดบของปญหาและสาเหตของปญหา การวเคราะหทางเลอกในการพฒนา

D หรอ Do ไดแก การทดลองนาทางเลอกไปปฏบต C หรอ Check ไดแก การตรวจสอบผลการทดลองทางเลอก A หรอ Act ไดแก การนาผลการทดลองไปกาหนดเปนมาตรฐานในการทางาน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

19

เครองมอในการพฒนาคณภาพ 1) การระดมสมอง (Brainstorming) 2) แผนภมกลมความคด (Affinity Diagram) 3) แผนภมความสมพนธของความคด (Relation Diagram) 4) แผนภมการไหลของงาน (Flow Chart) 5) แผนภมเหตและผล (Cause and Effect Diagram) 6) คาจากดความเพอการเกบขอมล (Operational Definition) 7) แผนภมควบคม (Control Chart)

2.1.5 ววฒนาการของการพฒนาคณภาพบรการโรงพยาบาล ววฒนาการในการทาใหโรงพยาบาลมคณภาพแบงออกเปน 3 ยค (อนวฒน

ศภชตกล. 2542 : 34-37) ดงน 1) ยคเรมตนไนตงเกล และโคดแมน (Nightingale and Codman. 1913) และ

วทยาลยศลยแพทยอเมรกา มความพยายามทจะตรวจสอบผลลพธการดแลผปวยโดย Nightingale และ Codman ความพยายามของ Codman นามาสการกอตงวทยาลยศลยแพทยอเมรกา ในป ค.ศ. 1913 ซงกาหนดมาตรฐานขนตาขน 5 ขอ ซงมาตรฐานขนตานเปนจดเรมตนของแผนงานมาตรฐานโรงพยาบาล (Hospital Standardization Program) ซงมผลตอการปรบปรงคณภาพ โรงพยาบาลในยคนนเปนอยางมากในป ค.ศ. 1951 ไดมการกอตง Joint Commission on Accreditation of Hospitals เปนองคกรทใหการรบรองคณภาพโรงพยาบาลในสหรฐอเมรกาและกลายมาเปน Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organization (JCAHO) ในปจจบน

2) ยคการตดตามประเมนผล (Monitoring Evaluation) มาตรฐานสาหรบ การรบรองคณภาพโรงพยาบาล ไดมการพฒนาอยางชาๆ ในชวงตนทศวรรษท อาเวดส โดนาเบเดยน (Avedis Donabedian. 1960) ไดสรางกรอบทฤษฎสาหรบประเมนผลการดแลผปวย คอ โครงสรางกระบวนการ และผลลพธมาใชโดยเนนความสาคญของการเชอมโยงโครงสราง และกระบวนการกบผลลพธ ตอมาไดมความพยายามทจะประเมนผลลพธ และตดตามไปขางหนาอยางตอเนอง กอใหเกดกระบวนการการประกนคณภาพ ซงเปนการประเมนรวมกบการปรบปรงคณภาพ การประกนคณภาพในยคนน เนนการกาหนดระดบทยอมรบได 3) ยคการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง (Continuous Quality Improvement : CQI) เปนการนาแนวคดการพฒนาคณภาพซงประสบความสาเรจจากวงการอตสาหกรรมมาใชกบระบบบรการสขภาพ เรมจากโครงการนารองสาธตและขยายตวออกไปจนกระทงองคกรททา หนาทรบรองคณภาพในประเทศสหรฐอเมรกาและประเทศแคนาดา ไดกลบมาทบทวนแนวคดและ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

20

วธการรบรองคณภาพของตน และในทสดรบเอาแนวคด TQM/CQI เขามาเปนแกนหลก ในการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาลของประเทศไทย สถาบนวจยระบบสาธารณสข (2539 : 2 - 21) ไดนาหลกการและแนวคดการจด คณภาพทงองคกรเปนแนวทางในการพฒนาคณภาพการบรการ โดยยดหลกการดาเนนการตามแนวคดของ Deming. (1986 : 68 - 76) มาสรปเปน 4 หลกการดงน 1) ยดลกคาเปนหลก ผปฏบตงานทกคนในองคกรเปนลกคาซงกนและกน เรยกวา ลกคาภายใน สวนลกคาภายนอก คอ ผใชบรการ ซงถาปราศจากลกคาภายนอกองคกรแลว จะไมสามารถ คงอยได ดงนน ทกคนตองการตอบสนองตอความตองการของลกคา และความคาดหวงของลกคาจะเปลยนแปลงไปตามกาลเวลา ตองมการสารวจโดยตรงจากผใชบรการ สารวจชมชน ผบรหารพดคยกบผปวยอยางสมาเสมอหรอมหนวยงานแทนผปวยสาหรบการรองเรยน 2) หลกการดานเทคนคปรบปรงคณภาพ

หลกการดานเทคนค ไดแก การทาความเขาใจเรองของระบบกระบวนการความแปรปรวนของปญหาการใชเครองมอตางๆ การเรยนรจากขอมลทไดรบการตดสนใจโดยใชขอเทจจรง การเปลยนแปลงอยางมแผนและการปองกนปญหา (1) การบรหารเชงระบบ คอ การมององคกรเปนระบบหนงระบบทม เปาหมายประกอบดวยสวนตางๆ ทเกยวเนองกน ผบรหารจะมององคกรเปนหนงเดยว กาหนด เปาหมายของระบบใหชดเจน ระบบยอยตางๆ ประกอบกน เปนระบบใหญ และมความเกยวเนองสมพนธกนและปรบระบบใหมความเหมาะสมพอดในแตละชวงเวลา (2) หลกความผนแปร (Variation Principle) ความผนแปร เปนสวนหนงของทกระบบ หรอทกกระบวนการ ระบบมการเปลยนแปลงไปตามเวลา ความผนแปรของทรพยากรนาเขาทาใหเกด Variation ของผลลพธได (3) หลกความร (Knowledge Principle) หมายถง ความสามารถใน การตดสนใจในวธการบรหารแบบเดมอยทความรวดเรวมากกวาคณภาพ ผบรหารจะตองม การวางแผนเพอความอยรอดของ องคกรทงในปจจบนและอนาคต จะตองเปนผมความร เรยนร สงใหม แนวคดใหม วธการใหมและเรยนรสงททาไมถกตอง (4) หลกการเปลยนแปลงอยางมแผน การปรบปรงคณภาพอยางไมหยดยงเกดจากการเปลยนแปลงอยางมแผน การปรบปรงอยางไมหยดยงสามารถทาไดโดยใชเครองมอ ควบคมคณภาพทเรยกวา 7 QC Tools และ 7 new Tools ซงมรายละเอยดดงน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

21

ก. 7 QC Tools หมายถง เครองมอคณภาพ 7 ชนด ทใชในการ ควบคมคณภาพ เพอชวยรวบรวม ขอมล นาเสนอขอมล วเคราะหปญหา โดยเครองมอดงกลาวน ชวยคนหาสาเหตทแทจรง เพอจะไดหาวธการแกไขตอไป เครองมอคณภาพ 7 ชนดไดแก ตารางเกบขอมลหรอตารางตรวจสอบ (Check Sheet) กราฟชนดตางๆ (Graph) ฮสโตแกรม (Histogram) แผนภมพาเรโต (Pareto Diagram) แผนภมกางปลา (Cause and Effect Diagram) แผนภมกระจาย (Scatter Diagram) และ แผนภมควบคม (Control Chart)

ข. 7 new Tools ไดแก แผนภมแสดงความสมพนธ (Affinity Diagram) แผนภมอนเตอรรชนชพ (Inter-relationship diagram) แผนภมตนไม (Tree Diagram) แผนภม แมทรก (Matrix Diagram or Chart) การวเคราะหขอมลแบบเมทรก (Matrix Data Analysis) ผงกระบวนการตดสนใจ (Process Decision Program Chart) แผนภมแอรโร (Arrow Diagram) การปรบปรงระบบควรไดรบการบนทกและสอสารใหผอนทราบ 3) หลกการมสวนรวมของทกคน

การปรบปรงอยางไมหยดยงตองอาศยการพฒนาพฤตกรรม เจตคต และ คานยมใหมๆ ใหเกดขน ทรพยากรบคคลเปนสงสาคญทสดในองคกร เพราะเปนผผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงและการปรบปรงอยางไมหยดยง ผบรหารตองยอมรบในความแตกตางของ ผใตบงคบบญชาฝกฝนใหทกคนรจกการทางานเปนทม เนนการตดตอสอสาร การประชมและ การนาเสนอ

ทกคนในองคกร ตงแตผบรหารระดบสงจนถงคนทาความสะอาด แตละคนตางมบทบาทสาคญเทาเทยมกนในระบบ ผนาตองปฏบตอยางตอเนอง ในงานของตนเองเพอเปนตวอยางใหผรวมงานนาไปปฏบต หวหนาหอผปวยตองทาอยางใหผรวมงานเกดความรสกเปน เจาของกระบวนการ โดยการถามความคดเหน และใหทกคนไดมสวนรวมในการวางแผน ซงจะนาไปสการสนบสนนและทมเทการทางานอยางเตมท 2.1.6 การจดการคณภาพทงองคกร การจดตงคณภาพทงองคกร (Total Quality Management : TQM) หรอเรยกวา การปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง (Continuous Quality Improvement : CQI) ในประเทศญปน เรยกวา การควบคมคณภาพทวทงองคกร (Company -Wide Quality Control : CWQC) ไดมผใหความหมายของการ จดการคณภาพทงองคกรไวดงน โอคแลนด (Oakland. 1989 : 14-15) ใหความหมายวา TQM เปนแนวคด ทเกยวกบการปรบปรงใหเกดประสทธผล มความยดหยนทางดานธรกจโดยรวมทงการจดกจกรรม และเปนความพยายามทจะใชกระบวนการปรบปรงการทางานใหเกดประสทธผล

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

22

อชกาวา (Ishikawa. 1985 : 32) กลาววา การจดการคณภาพทงองคกร คอ ความมงมนตอการจดการคณภาพดวยความรวมมอของทกองคกรในการแกปญหาดวยการทางานเปนทม และใชเครองมอทางสถตในการปรบปรงคณภาพ เทนเนอร และ เดอโตโร (Tenner and Detoro. 1992 : 31) ไดใหความหมาย โดยสรปวา การบรหารคณภาพทวทงองคกร (TQM) หมายถงการมสวนรวมของผบรหารระดบสง (Senior Manager) ทเลอกและดาเนนการกระบวนการทจะทาใหบรษทมพนธกจและวสยทศน รวมกน ซงหลกการทสาคญของการบรหารคณภาพทงทงองคกร ประกอบไปดวยการให ความสาคญกบลกคา หรอผรบบรการเปนสงแรกและมการพฒนา กระบวนการ (Process) อยางตอเนอง โดยเจาหนาททงหมดในองคกรมสวนรวม วฑรย สมะโชคด (2541 : 110) ใหความหมายการจดการคณภาพทงองคกร หมายถง แนวทางในการบรหารจดการทมงเนนคณภาพโดยสมาชกทกคน มสวนรวมและมง ผลกาไรในระยะยาวโดยสรางความพงพอใจแกลกคา รวมทงการสรางผลประโยชนแกหมสมาชกขององคกรและแกสงคมดวย อนวฒน ศภชตกล (2542 : 201) ใชคาวา CQI โดยใหความหมายวา เปนปรชญาและระบบการบรหาร ซงผกาหนดนโยบาย ผบรหาร ผประกอบอาชพ และเจาหนาท ทกระดบมสวนรวมในการปรบปรง กระบวนการทางาน และผลลพธของการดแลรกษาอยาง ตอเนอง เปนการประยกตว ธการทางสถตและเครองมอของกระบวนการกลม เพอลด ความสญเปลาและความซบซอนทไมจาเปนโดย มเปาหมายเพอตอบสนองหรอทาใหเกน ความคาดหวงของผรบบรการพยาบาล ผประกอบอาชพ ผมอบสนคาและชมชน เพญจนทร แสนประสาน (2539 : 16) กลาววา การจดการคณภาพทงองคกร เปนการบรณาการทางการจดการทใชหลกการ เทคนควธและการปฏบตในการสราง ปรบปรงและพฒนาคณภาพในทกภาวะขององคกร โดยสมาชกทกคนเพอยกระดบความสามารถขององคกร ในการตอบสนองความตองการของลกคาหรอผรบบรการอยางเปนแบบแผนและตอเนอง จรตม ศรรตนบลล (2539 : 62) กลาววา การจดการคณภาพทงองคกรเปน กระบวนการอยางมระบบและมโครงสรางในการสรางความรวมมอของทงองคกร ในการวางแผนและลงมอ ปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง วระพจน ลอประสทธสกล (2540 : 126) กลาววา การจดการคณภาพทงองคกร คอ ปรชญาแหงชวตขององคธรกจเปนระบบบรหารททกคนทกแผนกทกขนตอนการผลต ดาเนนกจกรรมกลมยอย โดยใชวธคดและวธการแบบ PDCA วธการทางสถต ใชเครองมอควบคม

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

23

คณภาพ เพอปรบปรงมาตรฐานการทางานใหมคณภาพสงขนอยางตอเนอง ควบคกบการพฒนาบคลากรและเทคโนโลย โดยมจดประสงคเพอสรางความพงพอใจแกลกคา บคลากรและสงคม ณชนนท บญดานกลาง (2543 : 21) การจดการคณภาพทงองคกร หมายถง ระบบบรหารจดการทใหความสาคญกบคณภาพ มงเนนลกคาหรอผรบบรการ เนนการบรหารกระบวนการใหเกดการปรบปรงอยางตอเนอง โดยการมสวนรวมของบคลากรทกคนทกระดบ โดยมเปาหมายเพอสรางความพงพอใจใหเกดแกลกคาหรอผรบบรการอยางสมบรณ จากทกลาวมาขางตนพอสรปไดวา การทบคลากรแตละคนในองคกรรวมมอกนในการวางแผนปฏบตและประเมนผลงานมการปรบปรงอยางตอเนอง เพอใหเกดความพงพอใจ แกผรบบรการ 2.1.7 การนาแนวคดการจดการคณภาพทงองคกรในองคกรสขภาพ ปรารถนา หมแสน (2542 : 63 ) กลาวถง การนาการจดการคณภาพทงองคกรไปใชในงานบรการพยาบาล มองคประกอบทสาคญคอ 1) บคลากรในองคกรคอลกคาหรอผรบบรการ (Employee as Customer) หมายถง บคลากรเปนลกคาซงกนและกนโดยบคลากรแตละคนเปนทงผใหบรการแกขนตอน ตอไปและเปนผรบบรการผลตผลจากขนตอนกอนหนา เขาคาดหวงทจะไดรบผลตภณฑหรอบรการทดทสด ดงนน จงตองการเรมทาในขนตอนแรก 2) การปรบปรงอยางตอเนอง (Continuous Improvement) ทกกระบวนการ ในองคกรเปนสวนหนงของการปรบปรงอยางตอเนอง เพอเพมความพงพอใจของผรบบรการ เพมผลผลต และลดตนทนโดยการใชวงจร PDCA 3) การประเมนความตองการ (Needs Assessment) และประสบการณของผรบบรการเกยวกบผลตภณฑหรอบรการ แลวนามาเปนเกณฑและสอสารไปยงทกระดบขององคกร เพอใชในการปรบปรงผลตภณฑหรอบรการในแนวทางทเหมาะสมสอดคลองกบความต อ ง ก า ร ของผรบบรการ 4) ความรบผดชอบในการบรหารจดการ (Management Accountability) ผบรหารตองรบผดชอบตอการสรางระบบการทางานของบคลากร การปรบปรงระบบ เพอพฒนาการปฏบตงาน 5) การศกษาและฝกอบรม (Education and Training) ควรจดใหแกบคลากร ทกระดบ เพอใหเขาใจวาควรปฏบตงานในหนาทของตนเองอยางไร และเขาใจปรชญาการจดการ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

24

คณภาพทงองคกร เขาใจเทคนควธการลดตนทน ซงถอเปนปจจยนาไปสความสาเรจของการจดการคณภาพทงองคกร 6) ขอมลทางสถต (Statistical Data) มการใชเครองมอทางสถตในการเกบ ขอมลแตละแผนกและสอสารไปทวองคกร เพอใหบคลากรทกคนสามารถตดสนในปรบปรงกระบวนการทางานของตนบนพนฐานขอมล 7) การประกนคณภาพและการควบคมคณภาพ (Quality Assurance and Control) การประกนคณภาพเปนการหาขอมลทเกดขนนามาวเคราะหระดบคณภาพขององคกร โดยผปฏบตเปนผรวบรวมขอมลแลวนามาวเคราะหรวมกบหนวยงานทรบผดชอบเกยวกบ การประกนคณภาพและสงขอมลทไดจากการวเคราะหไปยงหนวยงานผปฏบตเพอการปรบปรง คณภาพตอไป ถอเปนขนตอนสาคญของการจดการคณภาพทงองคกร 8) ผสงมอบ (Suppliers) องคกรตองการความรวมมอกบผสงมอบทงภายในและภายนอกองคกรใหเขามามสวนรวมในกระบวนการจดการคณภาพทงองคกร 9) การทางานเปนทม (Teamwork) ชวยใหบคลากรใชกระบวนการแกปญหาและขจดอปสรรคระหวางบคลากรกบบทบาท 10) การเปลยนแปลงวฒนธรรมองคกร (Cultural Change) ทเกยวกบ การปกครองแบบมลาดบขน ตนทนการผลต และมนษยสมพนธ โดยมขนตอนการเปลยนแปลงดงน (1) ทาความเขาใจและวเคราะหวฒนธรรมทเปนอย (2) ตงเปาหมายระยะยาวและ วตถประสงคในการปรบปรงคณภาพ (3) การคานงถงคณภาพกอนกาไร (4) การรกษามาตรฐานการปฏบตงานและการใหรางวลแกผทพฒนาความสามารถการปฏบตงานใหสงขน (5) ใหอานาจการตดสนใจ (Empowerment) แกบคลากรและการใหขอมลปอนกลบทางบวก สงเสรมทศนคตและพฤตกรรมทสนบสนนคณภาพและผลผลต (6) การประชมปรกษาและสนบสนนปรชญา การจดการคณภาพทงองคกร โดยผบรหารระดบสงเปนตวอยางและใหคาแนะนา (7) สรางบรรยากาศความไววางใจ (8) สนบสนนการพฒนาการตดสนใจ (9) พฒนาการแกปญหา โดยทมในทกระดบขององคกร

จรตม ศรรตนบลล (2539 : 40) เสนอรปแบบขนตอนการนาแนวคดการจดการ คณภาพทงองคกร มาใชในองคการทใหบรการสขภาพ เปน 5 ระยะ คอ

ระยะท 1 การสรางความรความเขาใจของผบรหารระดบสงอยางลกซงเกยวกบ การจดการ โดยผนาตองมความมงมนตอการปรบปรงคณภาพอยางจรงจง จงจะมโอกาสสาเรจ ไดมากทสด ความรควรประกอบดวย ความรทางวชาชพ (Professional Knowledge) และความร

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

25

ดานการปรบปรง (Improvement Knowledge) ซงไดแก ความรเกยวกบระบบ ความรเกยวกบความแปรปรวน ความร ทางจตวทยา และทฤษฎความร

ระยะท 2 การกาหนดวสยทศนและเปาหมาย รวมทงวางแผนการปฏบต การศกษา องคกรโดยมการประเมนผลงานและความพยายามในการจดการคณภาพบรการทงในอดตและปจจบน เพอการวางยทธศาสตรท เหมาะสมสาหรบอนาคต เตรยมความพรอม โดยการอบรมบคลากรตาแหนงสาคญๆ ในโรงพยาบาลและสรางวสยทศนรวมกน อบรม ทกษะ พนฐานเกยวกบการจดการคณภาพโดยองครวมแกผบรหารระดบตางๆ สรางวฒนธรรมการทางานเปนทม สรางแนวรวมในกลมผ เหนดวยและทาโครงการตวอยางทแสดงถงความสาเรจ เพอขยายงานใหกวางขวางตอไป

ระยะท 3 การวางพนฐานเตรยมงาน ไดแก การวางเปาประสงค การอบรมบคลากรใหมทกษะและความพรอมในการทางานเปนทม การใชวธทางสถต การสารวจ ความตองการของลกคา การวางโครงสรางองคกรและทมงานทจะรบผดชอบในการประสานงานและปฏบต รวมทงการเปรยบเทยบการทางาน (Benchmarking) หาตววดหรอตวบงชปญหา ความสาเรจ สรางระบบขอมลสารสนเทศทใชงานไดงายและเชอมโยงกน อาศยขอมลทแทจรง ในการวเคราะหปญหาและการตดสนใจ

ระยะท 4 การลงมอปฏบต มการพฒนาบคลากรอยางตอเนอง ใหการยอมรบและใหรางวลความสาเรจในการปรบปรงคณภาพ ผบรหารมบทบาทสรางความเปลยนแปลง ในองคกร สนบสนนดานทรพยากรทเพยงพอ มงเนนเปาหมายของทมงานปรบปรงคณภาพให อยทการดแลรกษาผปวยอยางเปนระบบการประเมนผลงานเนนผลงานกลม ใหรางวลทงผลงานสวนบคคลและทม

ระยะท 5 การประเมนผลควรมการประเมนผลเปนประจาและนาผลการประเมนมาใชในการทบทวนแกไขในกรณทไมสาเรจและทาอยางตอเนอง การวดควรประเมนทงดาน ประสทธภาพและประสทธผล ประกอบดวยตววดทางการเงน การดาเนนการ ทรพยากรบคคลและการตลาดโดยคานงถงผลระยะยาวและปจจยภายนอกทอทธพลดวย 2.1.8 หลกสาคญของการจดการคณภาพทงองคกร

การจดการคณภาพทงองคกร (Total Quality Management) เปนปรชญาดาน การบรหารทประกอบดวยกจกรรม ซงเปนความตองการและความคาดหวงของผบรโภคและ วตถประสงคของ องคกร เปนความพงพอใจในประสทธภาพการลงทนโดยการใชศกยภาพสงสดของคนงานทงหมดในการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง (Deming. 1986, Crosby. 1986, Juran. 1992, Feigenbuam. 1992)

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

26

เดมมง (Deming. 1986 : 49) ไดเสนอแนวคดเกยวกบหลกการบรหารทกาหนดเปนความรบผดชอบการบรหาร (Management Commitment) และนโยบายคณภาพ(Quality Policy) 14 ประการ หรอเรยกวา Deming 14 point (Waltion. 1989, Bank. 1992 : 66-67, Sallis. 1992 : 48-49, Goetsch. 1994 : 22 อางถงใน ณชนนท บญดานกลาง. 2543 : 21) สรปไดดงน

1) การกาหนดเปาหมายทแนนอนเพอนาสการปรบปรงผลผลตและบรการ โดยใชในการศกษา คนควาและนานวตกรรมมาปรบปรงการออกแบบการผลตและบรการสมาเสมอ

2) การยอมรบแนวคดปรชญาใหมๆ นาแนวคดของทกคนมาใชตดสนใจ รวมกน ผบรหารจะตองสรางวฒนธรรมดานคณภาพขนในองคกรจนกลายเปนวถชวต

3) การยดมนในหลกการขององคกร เพอยดเปนหลกในการเนนกจกรรมตางๆ ของผรบบรการ รวมทงการตอบสนองความตองการเพอใหผรบบรการพอใจ

4) การสรางความเชอมนในกบผรบบรการในดานตางๆ สนใจและยอมรบ แนวคดของผรบบรการ รวมทงการตอบสนองความตองการเพอใหผรบบรการพอใจ

5) ปรบปรงระบบการผลตหรอกระบวนการทางานอยางตอเนอง เพอเพม ประสทธภาพของการผลตและบรการ

6) จดการฝกอบรมความรทเกยวกบการปฏบตงานใหมคณภาพใหกบบคลากรในหนวยงานทกคน

7) พฒนาประสทธภาพการบรหารเพอสรางภาวะผนา ใหบคลากรทางาน มประสทธภาพมากขน

8) ขจดความกงวลตางๆ ทเปนอปสรรคในการดาเนนการตามแนวคด การบรหารแบบมงคณภาพทงองคกร เชน เมอบคคลกลว ไมกลาแสดงความคดเหน จะทาให การปรบปรงคณภาพตามแนวคดนลดลง ผบรหารจะตองบรหารงานใหเกดความยตธรรม สรางความมนใจใหทกคน

9) รวมกนทางานเปนทม สนบสนนการทางานรวมกนระหวางหนวยงาน 10) เนนการกระตนใหทกคนมแรงจงใจทจะทางาน โดยบอกวธการกระทาใหถง

เปาหมายวาควรทาอยางไร เพอนาสการพฒนาคณภาพงานและอาจกระตนเสรมดวยการใชคาขวญ 11) เนนการทางานโดยคานงถงคณภาพมากกวาปรมาณ 12) กระตนใหทกคนใชความสามารถในการทางานใหเตมศกยภาพ ขจด

อปสรรคทมผลตอความภมใจในการทางาน หลกเลยงการนาผลการประเมนบนทอนความมงมนในการทางาน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

27

13) สนบสนนใหบคลากรไดรบการศกษาอบรม เพอเพมพนความรทเปนประโยชนในการปฏบตงานใหมประสทธภาพ

14) ปฏบตงาน เพอใหเกดความสาเรจโดยทกคนรวมมอกน และฝายบรหารใหการสนบสนนและรบผดชอบ เพอใหการดาเนนงานบรรลผลตามเปาหมาย

จรน (Juran. 1992 : 109) ไดพฒนาแนวคดเกยวกบ TQM วาประกอบดวย 10 ขนตอน ดงน

1) การสรางความตระหนกในความตองการและโอกาสเพอปรบปรงคณภาพ 2) การกาหนดเปาหมายการปรบปรงอยางตอเนอง 3) การจดตงองคกรเพอสงเสรมกจกรรมพฒนาคณภาพงาน โดยการกาหนด

ทมงานและการจดสรรทรพยากรสนบสนนกจกรรมตางๆ 4) การใหทกคนไดรบการฝกอบรมเพอเพมประสทธภาพการทางาน 5) ดาเนนกจกรรมทจะนามาสการแกปญหาในการทางาน 6) รายงานผลการปฏบตงาน 7) รบผดชอบในงานทไดรบมอบหมาย 8) นาผลงานมาเผยแพร 9) บนทกผลการปฏบตงาน

10) รวมมอพฒนาระบบการทางานของหนวยงาน และกระบวนการทางาน เพอใหการทางานของทกฝายไดรบการพฒนาอยางราบรน

ครอสบ (Crosby. 1986 : 60 - 65) ไดกลาวถงโครงการลดความสญเสย (Zero Defects Project) โดยเนนการทางานเปนทมซงเรยกวา “14 ขนตอนของครอสบ” (Philip Crosby’s 14 Steps to Quality) ดงน

1) การสรางความรบผดชอบดานการบรหาร 2) การปรบปรงคณภาพทมงาน 3) การวดคณภาพ 4) การประเมนคาของคณภาพ 5) การตระหนกถงคณภาพ 6) การแกไขใหถกตอง 7) การรวมกนทาโครงการ Zero Defects 8) การฝกอบรม 9) การจดวนคณภาพงาน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

28

10) การกาหนดเปาหมาย 11) การขจดความผดพลาด 12) การสรางจตสานก 13) การรวมกนสรางคณภาพ 14) การตรวจสอบเพอใหมนใจวาการทางานมคณภาพ จากแนวความคดและหลกการเกยวกบระบบการจดการคณภาพทงองคกร

ของนกวชาการทง 3 ทานน จะเหนไดวา หลกการทสอดคลองกน ไดแก เรองการกาหนด เปาหมายทแนนอนในการปรบปรงคณภาพ การจดฝกอบรมใหกบบคลากรในหนวยงาน การทางานเปนทม การกระตนใหบคลากรใชความสามารถทางานเตมศกยภาพ มความเสยสละและมจตสานกของความรบผดชอบตอหนาทนอกจากนยงมหลกการทสาคญอนๆ อก เชน การปรบปรงระบบการทางานอยางตอเนอง โดยคานงถงคณภาพและวธการทางานใหบรรล เปาหมาย การสรางจตสานกในการปรบปรงคณภาพ เปนตน 2.1.9 การดาเนนกจกรรมการพฒนาคณภาพบรการโดยใชกระบวนการ PDCA Cycle

การนาระบบการจดการคณภาพทงองคกร (TQM) มาเปนแนวทางในการปฏบตกจกรรมการพฒนาคณภาพบรการ โดยมงหวงใหมการปรบปรงการปฏบตกจกรรมทกขนตอน โดยหวหนาหนวยงานพยาบาลตองเหนความสาคญและสนบสนนกจกรรมใหทกคนในหนวยงาน มความมงมน และมสวนรวมรบผดชอบในการปรบปรงคณภาพ เพอใหกระบวนการของ การทางานเกดประสทธภาพสงสดโดยเรมตงแตการทาใหถกตองตงแตเรมแรก ปองกนการทางานซาซอน ความผดพลาดและมการวางระบบใหมใหไดมาตรฐานทาใหตนทนการรกษาพยาบาล โดยรวมลดลง แตคงคณภาพและประสทธภาพไว โดยมงเนนเพอตอบสนองความตองการและความคาดหวงของผใชบรการ โดย เดมมง (Deming. 1995 : 53) ไดกลาววา ความผดพลาด ทงหลายมสาเหตมาจากกระบวนการทางานถงรอยละ 80 - 85 การทาแนวคดและหลกการบรหารคณภาพทงองคกรมาใชกาหนดเปนกจกรรมการบรหารงานเพอใหเกดผลในทางปฏบตการกาหนดระบบการพฒนาคณภาพเปนนโยบายคณภาพ กจกรรมและเทคนคในทางปฏบตตางๆ ของระบบคณภาพ เนนการมสวนรวมในการแกปญหา และประสานกจกรรมการพยาบาลผปวยอยางตอเนองใหดท สด หวหนาหนวยงานเปนแกนนาท สาคญสการพฒนาคณภาพในการดแลผปวย โดยการนาวงจรพฒนาคณภาพ PDCA Cycle มาใชเปนแนวทางในการปฏบตของกระบวนการทางานม 4 ขนตอน

1) Plan คอ การวางแผนหรอวางระบบ เพอกาหนดวธการดาเนนงานใหบรรล เปาหมาย

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

29

2) Do คอ การนาแผนไปปฏบตหรอทาตามระบบทไดกาหนดไว หาความรเกยวกบวธดาเนนการนนดวยการฝกอบรม หรอศกษาดวยตนเองและดาเนนการตามวธทกาหนดและเกบรวบรวมบนทก ขอมลทเกยวของและผลลพธ

3) Check คอ การวด ทบทวนตรวจสอบผลปฏบตงาน วาบรการทใหมคณภาพเปนไปตามมาตรฐานทกาหนดหรอไม และตรงตามความตองการของผใชบรการหรอไม

4) Act คอ การแกไขปรบปรงระบบ ถาผลการปฏบตงานนนไมเปนไปตามมาตรฐานทกาหนด ผใชบรการไมพงพอใจหรอไมไดมาตรฐานแลว จะมการปรบปรงใหดขนและดยงขนอยางตอเนอง เปนการยกระดบมาตรฐานใหสงขนได

การนาวงจร PDCA มาใชในกระบวนการปฏบตบทบาทของพยาบาลในการใหบรการพยาบาลทเรมตนดวยการประเมนภาวะสขภาพของผปวยโดยรวม การวนจฉยการพยาบาลการวางแผนการพยาบาล การนาไปปฏบต และการประเมนผลการพยาบาล (ฟารดา อบราฮม. 2538 : 1-5) เกดเปนกระบวนการดแลผปวยทตอเนอง เพอคณภาพบรการ การปฏบตก จ ก ร ร ม ดงกลาว สอดคลองกบกระบวนการทางการพยาบาลไดแก 1) การประเมนผปวย (Assessment) เปนขนตอนแรกของกระบวนการพยาบาล กจกรรมการประเมนผปวย โดยมงเนนทการรวบรวมขอมลของผปวย 2) การวนจฉยการพยาบาล (Nursing Diagnosis) ขอมลทรวบรวมได สามารถนามาวเคราะหและสรปเปนขอความทเกยวเนองกบความตองการ ปญหาความเกยวของและ การปฏบตตอบสนองในดานบคคล 3) การวางแผนการพยาบาล (Planning) เปนการกาหนดยทธวธในการปองกนหรอแกปญหา ซงกาหนดในการวนจฉยการพยาบาล

4) การนาไปปฏบต (Implementation) เปนการปฏบตกจกรรมการพยาบาลตามทกาหนดในแผนการพยาบาล ซงคาดหวงการเปลยนพฤตกรรมของผปวยสสภาวะปกต และ ปฏสมพนธของผปวยตอสงแวดลอมไดรบการพยาบาลและมการบนทกรายงานการพยาบาล

5) การประเมนการพยาบาล (Evaluation) เปนขนตอนทบอกเปาหมายการดแลในแผนการพยาบาลนนบรรลความสาเรจเพยงใด และปรบใหเหมาะสมเพอใหบรรลเปาหมาย

การดาเนนกจกรรมการพฒนาคณภาพบรการพยาบาล จะสาเรจตามเปาหมาย คอ ตอบสนองความตองการของผใชบรการ กอใหเกดความประทบใจในบรการทไดรบการดาเนนกจกรรมตางๆ ตองสามารถยดหยนเหมาะสมกบความตองการขององคกร บคคล ชมชน และสงคม

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

30

2.1.10 การจดการคณภาพทงองคกรในโรงพยาบาลของรฐ 1) ความเปนมาของโครงสรางการพฒนาคณภาพของโรงพยาบาลรฐ

การเปลยนแปลงดานเศรษฐกจ สงคม การศกษาและเทคโนโลย ทาใหประชาชนมความคาดหวงสงขน และจากการสงเสรมการขยายตวของเอกชนดานบรการสขภาพเพอเสรมการใหบรการของภาครฐ โดยมงใหบรการแกผมระดบรายไดสงและปานกลาง การแขงขนในภาคเอกชนทาใหประชาชนไดรบความสะดวกสบาย และรวดเรวในการใชบรการ สขภาพ สงผลใหประชาชนมองระบบบรการสขภาพของรฐดวยความไมพงพอใจในเรอง ความลาชา แออด ผใหบรการไมเปนมตร เจาอารมณ ตรวจไมละเอยด ไมใหคาแนะนา และหยาบคาย ทาใหประชาชนไปใชบรการสขภาพ ภาคเอกชนเพมขน สงผลกระทบตอเศรษฐกจ ของครวเรอน รฐมหนาทในการสรางหลกประกนในการเขาถงบรการสขภาพอยางเทาเทยมกน ดวยการจดระบบประกนสขภาพหรอการจดใหมบรการทมคณภาพสอดคลองกบความตองการ และความคาดหวงของประชาชนในระดบทประชาชนสามารถจายได

ตลอดระยะเวลาทผานมา การพฒนาคณภาพบรการสขภาพของรฐไดม การนาแนวคดการจดการคณภาพทงองคกรมาใชในการพฒนาคณภาพบรการ โดยสถาบนวจยระบบสาธารณสขไดเรมโครงการนารองวจยดาเนนงานพฒนาคณภาพในโรงพยาบาลรฐ ซงม โรงพยาบาลทเขารวมโครงการพฒนาคณภาพหลายแหง ภายหลงสนสดโครงการ พบวา กอใหเกดประสบการณดานบวก ลดความรสกดานลบในการทางานเปนเครองมอทใชสามารถปองกน การขดแยงภายในกลมไดด ไดเรยนรขอเทจจรงวาแตกตางจากความรสก และไดเรยนรการเสนอแนะแนวทางการแกปญหา และพบวา แนวคดการจดการคณภาพทงองคกรสามารถป ร ะ ย ก ต ใ ช ในการพฒนาคณภาพบรการในโรงพยาบาลของรฐได (องอาจ วพธศร และคนอนๆ. 2540 : 10)

จากผลดทไดจากการดาเนนงานโครงการนารองโครงการพฒนาคณภาพ ดงกลาว ไดมการขยายผลไปยงโรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป โดยตอมาในป พ.ศ. 2540 ไดกาหนดนโยบาย “โรงพยาบาลคณภาพ” ไวในแผนงานพฒนาคณภาพบรการในแผนพฒนา การสาธารณสข ฉบบท 8 (พ.ศ. 2540 – 2544) โดยกองพยาบาลภมภาคเปนหนวยงานท รบผดชอบโดยตรงไดกาหนดวสยทศนใหโรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไปทกแหง เปน โรงพยาบาลคณภาพภายในป พ.ศ. 2544 โดยการนาหลกการและวธการตามแนวคดการจดการ คณภาพทงองคกรมาเปนกลยทธในการปฏบตงาน และการปฏบตงานและมงหวงใหโรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป ทาหนาทเปนพเลยงในการพฒนาใหกบ โรงพยาบาลชมชนและสถานอนามยตอไป (วฑร แสงสงแกว. 2538 : 12)

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

31

2) ประโยชนของการนาการจดการคณภาพทงองคกรมาใชในการบรการสขภาพ จากรายงานการศกษาดงานตามโครงการสมมนาผบรหารโรงพยาบาล ณ

ประเทศสหรฐอเมรกา เมอวนท 18 - 28 ธนวาคม 2536 พบวา ผลจากการนาแนวคดการจดการคณภาพทงองคกรมาใชในสถานพยาบาลตางๆ เปนการสงเสรมใหมการใหบรการโดยใชเทคโนโลยทเหมาะสมกบสภาพและ ความตองการของผปวย ลดการใหบรการทไมจาเปนทาให มมาตรฐานของการใหบรการเฉพาะสาหรบ แตละสภาพการเจบปวยดวยวธการเดยวกนบน หลกการของการจดการคณภาพทงองคกร สงผลใหเกดการพฒนาคณภาพและประสทธภาพบรการ (สถาบนวจยระบบสาธารณสข. 2537 : 5)

การนามาจดการคณภาพทงองคกรมาใชในโรงพยาบาลรฐ ทาใหผปฏบตงานเขาใจลกคาหรอ ผรบบรการดขน บรการมความสอดคลองกบความตองการของลกคาหรอ ผรบบรการ ความผดพลาดลดลงสามารถทานายปญหาลวงหนาได ใชวธการแกปญหาทวไป ลกคาหรอผรบบรการรสกไดรบบรการทดขน ฉบไวตอการตอบสนอง ผใหบรการอยากใหบรการแกลกคาหรอผรบบรการ วสดนาเขามคณภาพดขน ความสมพนธระหวางผบรหารและปฏบตงานดขน มการคดรเรมมากขน มวสยทศนรวมกน (ชาตร บานชน. 2541 : 2)

3) ปญหาอปสรรคตอความสา เรจในการจดการคณภาพท งองคกรใน โรงพยาบาลรฐ

จอรช และเดวส (Goetsch and Davis. 1994 : 30 อางถงใน จนดากร ศรพระราม. 2544 : 24) กลาววา ปญหาอปสรรคของความสาเรจในการจดการคณภาพทงองคกร ไดแก ผบรหารระดบสงมการกระจายอานาจไมเพยงพอตอการสงเสรมการสรางภาวะผนา แกบคลากร ไมมการเตรยมบคลากรเพอการทางานเปนทมทาใหทมสรางปญหามากกวาการแกไขปญหา ไมมการประยกตแนวคดไปสการปฏบตทเหมาะสมกบองคกร ตองใชเวลาทแตกตางกน ในการใหความรและฝกอบรมทกษะทจาเปนแกผปฏบตใหสามารถนาไปใชไดจรง

ตาบทพย ฐตพงษพานช (2539 : 65) ศกษาปจจยทมอทธพลตอการยอมรบการบรหารคณภาพโดยรวมของเจาหนาทในโรงพยาบาล สงกดกระทรวงสาธารณสข พบวา ปญหาอปสรรคททาใหการดาเนนการจดการคณภาพทงองคกรตามความคดเหนของเจาหนาท ไดแก ขาดการตอเนองของการดาเนนงาน เจาหนาทไดรบการอบรมไมเพยงพอ ไมเขาใจวธการปฏบตขาดการตดตอสอสาร ไมเขาใจเครองมอ ขาดการทางานเปนทม ไมเขาใจเปาหมายและ การประชาสมพนธไมเพยงพอ ซงปญหาเหลานเกดจากสาเหตใหญๆ 3 ประการ คอ เจาหนาท ไมกลาแสดงความคดเหน ไมรวมมอขาดความตงใจจรง ประการทสอง การดาเนนงานการจดการ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

32

คณภาพทงองคกร ขาดหนวยงานทปรกษาเมอเกดปญหาและมความยงยากในการปฏบตทตองม ตวชวด ประการสดทายเกดจากนโยบายทไมชดเจน

จากทกลาวมาพอสรปไดวา ปญหาและอปสรรคในการดาเนนงานพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาลในสวนของโรงพยาบาลของภาครฐบาล คอ ความไมมความพรอม ของบคลากรในเรองของความร ความเขาใจในวธปฏบต ขาดทมงานทเขมแขง ขาดความตอเนอง ความเสยสละ แรงจงใจ รวมถงความมงมนในอนทจะนาองคกรใหประสบความสาเรจ ในการพฒนาและเพอการไดรบรองคณภาพ

2.1.11 การรบรองคณภาพโรงพยาบาล ความหมายของการรบรองคณภาพโรงพยาบาล คอ การรบรองคณภาพ

โรงพยาบาล แตโดยความหมายทจะนามาใชเนนขนตอนในการพฒนามากกวาการรบรอง จงใชคาแปลวา การพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล ซงคอกระบวนการประเมนคณภาพระบบบรการของโรงพยาบาล เปนกลไกลสงเสรมและกระตนใหผปฏบตในโรงพยาบาลสรางระบบงาน และระบบการตรวจสอบดวยตนเองเพอเปนหลกประกนวาจะใหบรการอยางมคณภาพ โดยอาศยมาตรฐานระดบชาตเปนแนวทางการพฒนาไปในทศทางเดยวกน และสามารถประกาศให ประชาชนรบทราบการพฒนาจนมระบบตรวจสอบทด โดยมการยนยนการประเมนนนจาก หนวยงานนอกกระบวนการ HA จะเปนตวบงชวาโรงพยาบาลมความนาเชอถอเพยงใด สามารถพสจนใหผอนเหนและยอมรบได เปนการเรยนรจากการทางานประจาวน จากการทางานรวมกนเปนทม เปนการเรยนรดวยการประเมนตนเองและการแลกเปลยนประสบการณกบผอน นบวาเปนกระบวนการเรยนร ทไมมจดสนสด (ธดา นงสานนท. 2541 : 31)

1) ความเปนมาของโครงการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล การรบรองคณภาพโรงพยาบาลมตนการกาเนดในประเทศสหรฐอเมรกา

เมอ 70 ปกอน โดยมเปาหมายเรมตนเพอเลอกสรรโรงพยาบาลสาหรบการฝกอบรมแพทย เฉพาะทาง ตอมาถกนามาใชเปนเงอนไขในการจายเงนสาหรบระบบประกนสขภาพในชวงตนระบบนไดขยายตวไปในประเทศทพฒนาแลว เชน แคนาดา ออสเตรเลย นวซแลนด องกฤษ สวเดน มการนาการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาลมาใชกบประเทศกาลงพฒนาเมอไมนานมาน โดยองคการอนามยโลกใหการสนบสนน (สถาบนวจยระบบสาธารณสข. 2541 : 19)

ในประเทศไทย หนวยงานและองคกรตางๆ ไดเหนความสาคญของ การพฒนาคณภาพบรการในโรงพยาบาลไดมการเคลอนไหว เพอสนบสนนและสรางกลไกกระตนการพฒนาคณภาพ เชน แพทยสภาไดยกรางมาตรฐานชดแรกขน สานกงานประกนสงคมไดนาไปพฒนาตอ เพอใชในการรบรองสถานพยาบาลประกนสงคม สภาการพยาบาลและกองการพยาบาล

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

33

ไดสรางเกณฑการประเมนโรงพยาบาลในสวนทเกยวของกบการพยาบาล กรมวทยาศาสตร การแพทยกาลงสรางระบบการรบรองหองปฏบตการ กองการประกอบโรคศลปไดกาหนด กฎกระทรวงเพอยกระดบมาตรฐานดานโครงสรางและกาลงคนของโรงพยาบาลเอกชน (สถาบนระบบสาธารณสข. 2541 : 23)

สถาบนวจยระบบสาธารณสขไดสนบสนนใหมการรวบรมมาตรฐาน โรงพยาบาลตางๆ ทงในประเทศและตางประเทศ เพอเปนแนวทางในการตรวจสอบ และพฒนา ตนเองผนวกกบมาตรฐานเชงวชาชพขององคกรวชาชพ และหนวยงานตางๆ ขณะนอยระหวาง การทาลองนาแนวทางนมาใชในโรงพยาบาลรฐและเอกชนจานวน 35 แหง เพอตรวจสอบ ความเปนไปไดและความเหมาะสมสาหรบประเทศไทย ในชอ “โครงการพฒนาและรบรอง คณภาพโรงพยาบาล” โดยไดรบการสนบสนนจากสานกกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) และสถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.) เปนเวลา 3 ป ตงแต 1 สงหาคม 2540 ถง 31 กรกฎาคม 2543 (สถาบนระบบสาธารณสข. 2541 : 26)

หนวยงานทรบผดชอบโดยตรงคอ สถาบนพฒนาและรบรองคณภาพ โรงพยาบาลเปนหนวยงานอสระของรฐ ภายใตสงกดสถาบนวจยระบบสาธารณสขเดมมรปแบบการดาเนนงานเปนโครงการ ตอมามการตนตวการพฒนาคณภาพอยางชดเจนในทประชม National Forum on Hospital Accreditation เมอเดอน พฤศจกายน 2541 จงไดมการปรบปรงรปแบบการดาเนนงานจากโครงการมาเปนสถาบน เพอใหสามารถตอบสนองตอโรงพยาบาล ทไมไดเขารวมในโครงการนารองได และเนนการเผยแพรใหความรเพอนาไปสการพฒนาคณภาพ ทาหนาทสงเสรมการสรางและการใชองคความร เพอการพฒนาระบบบรการสขภาพของ ประเทศไทย (สถาบนระบบสาธารณสข. 2543 : 26) โดยมภารกจ ดงน

(1) รบทราบขอมลและขอคดเหนเกยวกบคณภาพบรการของโรงพยาบาลจากผทเกยวของและกระตนใหเกดการตนตวในการพฒนาคณภาพ

(2) รวบรวมองคความร ประสบการณเกยวกบการพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลและดาเนนการศกษาวจยเกยวกบการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล

(3) ดาเนนการฝกอบรม เผยแพรแนวคดและองคความรใหผอนทเกยวของ สรางวทยากรสรางเครองชวยฝกอบรม และจดทาสอการเรยนรรปแบบตางๆ

(4) รวมมอกบองคกรวชาชพสรางแนวทางการดแลรกษาผปวย จดใหมเครอขายและเวทแลกเปลยนประสบการณในภมภาคและกลมวชาชพตางๆ

(5) สงเสรมการพฒนาคณภาพของโรงพยาบาลดายการใหขาวสาร คมอ แนวทางการพฒนาใหคาแนะนา สรางโปรแกรมทดสอบความพรอม

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

34

(6) ประเมนและรบรองโรงพยาบาล เฝาระวงหลงการประเมนและกระตนใหโรงพยาบาลมการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง

2) วตถประสงคของการรบรองคณภาพ สถาบนพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล ไดกาหนดวตถประสงคได

เปนวตถประสงคทวไป และวตถประสงคเฉพาะ (สถาบนพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล. 2541 : 289) ดงน วตถประสงคทวไปของโครงการคอ เพอสรางกลไกสงเสรมและกระตน การพฒนาคณภาพโรงพยาบาลทเหมาะสมและใชการไดสาหรบประเทศไทย อนเปนการยกระดบคณภาพและปองกนปญหาความขดแยง ซงจะสงผลใหประชาชนและผปวยไดรบบรการทดทสด

วตถประสงคเฉพาะของโครงการม ดงน (1) ใหโรงพยาบาลนารองมการพฒนาคณภาพอยางตอเนองโดยพฒนา

ศกยภาพ คณธรรมและจรยธรรมของคนในองคกรเพอความรวมมอกนปรบปรงระบบงาน ดวยวธการทมเหตผลตรวจสอบได และตอบสนองตอความตองการของผรบบรการ

(2) สรางกระบวนการในการกาหนดเกณฑมาตรฐานทเหมาะสม เพอใชเปนกรอบการประเมนกระบวนการคณภาพโรงพยาบาลโดยมพลวตตามวทยาการ และใชไดสาหรบโรงพยาบาลทมลกษณะหลากหลาย

(3) พฒนากระบวนการประเมนและรบรอง รวมทงผทมความสามารถและเจตคตทเหมาะสมในการประเมนยนยนจากภายนอกองคกร

(4) วางโครงสรางการบรหารจดการเพอใหเกดระบบทพงประสงคและสามารถดาเนนการไดในระยะยาวเมอสงคมเหนคณคาของกระบวนการน และเขามามสวนรวม ผลกดนใหเกดขน

3) เปาหมายของการพฒนาคณภาพ ผได รบประโยชนจากการพฒนาคณภาพของโรงพยาบาล คอ ผปวย

เจาหนาท และโรงพยาบาล หากความตองการของทง 3 กลมน สอดคลองกนมากเทาใด การพฒนาคณภาพจะมความยงยนมากยงขน (อนวฒน ศภชตกล. 2542 : 71)

(1) ประโยชนสาหรบผปวย ไดแก ความเสยงลดลง คณภาพการดแลรกษาดขน ไดรบการพทกษสทธผปวยและศกดศรของความเปนคนมากขน

(2) ประโยชนสาหรบเจาหนาททปฏบตงาน ไดแก ความเสยง สงแวดลอม ในการทางานและการประสานงานดขน ไดเรยนรและพฒนาศกยภาพของตนเอง

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

35

(3) ประโยชนสาหรบโรงพยาบาล ไดแก การเปนองคกรเรยนร สามารถรองรบการเปลยนแปลงและมการพฒนาอยางตอเนองสความเปนเลศ ทาใหองคกรอยรอดและยงยน

4) เปาหมายของการรบรองคณภาพ (1) กระตนใหโรงพยาบาลเกดแรงจงใจในการพฒนาอยางตอเนอง (2) การสรางความรบผดชอบตอสงคม (Social Accountability) ทงน

โรงพยาบาลทงรฐและเอกชนจะตองแสดงออก เพอใหสงคมมความมนใจตอระบบบรการ โรงพยาบาล ดวยการยนยอมใหองคกรภายนอกซงมความรความเขาใจระบบการดแลผปวยเขาไปประเมนตามกรอบทตกลงรวมกน

(3) การใหขอมลขาวสาร เพอประกอบการตดสนใจของผบรโภค (4) โรงพยาบาลตางๆ ทาหนาทเปนทปรกษาในลกษณะของอาสาสมคร

5) มาตรฐานโรงพยาบาลสาหรบการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล มาตรฐานโรงพยาบาล เปนมาตรฐานทกลาวถงระบบงานของโรงพยาบาล

ในภาพรวม การประเมนตามมาตรฐานโรงพยาบาลจะมง เนนทการประเมนระบบงาน ในสหรฐอเมรกาใชมาตรฐานของ Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organization (JCAHO) ซงมาตรฐานนมกรอบในการประเมนโรงพยาบาล แบงเปน 3 สวน 15 บท (อนวฒน ศภชตกล. 2542 : 39) ดงน

สวนท 1 Patient-Focused Function ไดแก สทธผปวยและจรยธรรมองคกร การประเมนผปวย การดแลผปวย การใหความร และการดแลตอเนอง

สวนท 2 Organization -Focused Function ไดแก การปรบปรงสมรรถนะองคกร (การพฒนาคณภาพ) การนา การบรหารสงแวดลอม การบรหารทรพยากรบคคล การบรหารสารสนเทศ การเฝาระวง ปองกนและควบคมการตดเชอ

สวนท 3 Structures with Function ไดแก ธรรมาภบาล (Good Governance) การบรหาร คณะแพทยและพยาบาล

สาหรบประเทศไทยกรอบมาตรฐานโรงพยาบาลทใชในการพฒนาและ รบรองคณภาพโรงพยาบาล คอ มาตรฐานโรงพยาบาลฉบบปกาญจนาภเษก แนวคดการพฒนาคณภาพยดผปวยเปนศนยกลางของกจกรรมทงปวง กาหนดไวครอบคลม ทงดานทรพยากร กระบวนการทางานและกจกรรมคณภาพ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

36

สทธศกด พฤกษปตกล (2543 : 22) กลาวไววา มาตรฐานโรงพยาบาล ฉบบปกาญจนาภเษก จะพบวา มเนอหาทงหมด 31 เรอง ตามลกษณะงานบรการหรอการบรหารจดการ ซงแบงออกเปน 5 กลม คอ

(1) การนาขององคกร (2) มาตรฐานรวมททกงานตองใช (3) การบรหารระดบองคกร (4) การบรหารทางคลนก (5) บรการสนบสนนอนๆ แตถามองลกลงไปในเนอหาและพจารณาในเชงการนาไปสการปฏบต พบวา

จรงๆ แลวสามารถแบงออกเปนสองระดบเทานน คอระดบองคกร (Organization) และระดบ หนวยงาน (Functional Unit)

6) มาตรฐานระดบองคกร ไดแก (1) สทธผปวย (ETH) (2) องคกรบรหารสงสด (GOV) (3) การนาและการบรหาร (LED) (4) โครงสรางทางกายภาพ สงแวดลอม ความปลอดภย (ENV) (5) การบรหารและพฒนาทรพยากรบคคล (HUM) (6) การปองกนและควบคมการตดเชอในโรงพยาบาล (IC) (7) ระบบสารสนเทศโรงพยาบาล (IM) (8) บรการทางการแพทย/องคกรแพทย (MED) (9) บรการพยาบาล/องคกรพยาบาล (NUR)

มาตรฐานระดบหนวยงาน (GEN) 9 ขอ ของสถาบนพฒนาและรบรอง คณภาพ (2540 : 19) มดงน

GEN 1 กาหนดพนธกจ ปรชญา ขอบเขต เปาหมาย วตถประสงค ลายลกษณอกษรชดเจน

(1) พนธกจ ปรชญา และขอบเขตการจดบรการ/หนวยงาน สอดคลองกบพนธกจของโรงพยาบาล

(2) เปาหมายและวตถประสงคเปนไปไดและวดได (3) มการสอขอความ พนธกจ ปรชญา เปาหมาย วตถประสงคไปยง

บคลากรและหนวยงานทเกยวของ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

37

(4) บคลากรมความรและความเขาใจเปาหมายการจดบรการและทราบ บทบาทของตนเอง

GEN 2 การจดองคกรและการบรหารเออตอการบรการตามพนธกจอยางมคณภาพ

(1) มโครงสรางขององคกรชดเจนและเหมาะสม (2) ผบรหารมคณสมบต เหมาะสม รบมอบหมายหนาท เหมาะสมม

ความสามารถบรหารไดบรรลตามพนธกจ (3) กาหนดคณสมบตเฉพาะตาแหนงเปนลายลกษณอกษร (4) มกลไกกาหนดแนวทางการปฏบตงาน การสอสารและการแกปญหา

อยางมประสทธภาพ (5) มกลไกเออใหหนวยงานตางๆ ทมสวนรวมในการวางแผน ตดสนใจ

และกาหนดนโยบายในระดบโรงพยาบาลในภาพรวม GEN 3 การจดการทรพยากรบคคล เพอบรการผปวยตามพนธกจอยางม

ประสทธภาพ (1) การจดอตรากาลงอยางเพยงพอและเหมาะสมเมอเทยบกบปรมาณงาน (2) การประเมนผลงานอยางสมาเสมอและสงเสรมการพฒนาคณภาพ

อยางตอเนอง (3) บคลากรมคณสมบตครบถวน และนกศกษาฝกงานตองปฏบตภายใต

การควบคม GEN 4 การพฒนาทรพยากรบคคล เปนการเตรยมความพรอม เพมความร

ทกษะ ใหปฏบตหนาทไดอยางมคณภาพ (1) มการประเมนปญหาและความตองการบคลากร เพอเปนขอกาหนด

ในการพฒนาบคลากร (Training Need ,Training Year Plan ) (2) มการจดทาแผนพฒนาบคลากรอยางตอเนองพรอมทงประเมนผล

การปฏบตงาน (3) บคลากรใหมทกคนได รบการปฐมนเทศเพอเตรยมความพรอม

ในการปฏบตงาน (4) มกจกรรมเพมพนความรและทกษะสาหรบเจาหนาทระหวางประจา

การ อยางสมาเสมอ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

38

(5) มการประเมนแผนพฒนาบคลากรในรปของการเปลยนพฤตกรรมและผลกระทบตอการ ดแล/บรการแกผปวย

GEN 5 นโยบายและวธปฏบต เปนลายลกษณอกษร สะทอนความรและหลกการของวชาชพททนสมยสอดคลองกบพนธกจการใหบรการผปวยทมกฎระเบยบทบคลากรสามารถยดถอเปนแนวปฏบต

(1) มกระบวนการจดทานโยบายและวธปฏบต มการรบรอง และเผยแพรใหรบทราบทวกน

(2) นโยบาย วธปฏบตของหนวยงานมความสอดคลองกบนโยบายของ โรงพยาบาล

(3) บคลากรมความรเขาใจและปฏบตตาม (4) ประเมนและปรบปรงนโยบายและวธปฏบตอยางสมาเสมอใหสมบรณ

สอดคลอง สภาพแวดลอมการทางาน GEN 6 สงแวดลอมและอาคารสถานท ทเออตอการบรหารอยางสะดวก

ปลอดภย และ มคณภาพ (1) พนทใชสอยเพยงพอ และจดแบงโครงสรางภายในหนวยงานเหมาะสม

กบการบรการและการเกบอปกรณเครองมอเครองใช (2) สภาพทวไปในหนวยงาน ปลอดภย การระบายอากาศด แสงสวาง

อณหภมเหมาะสมไมมสงรบกวน และเปนระเบยบ (3) สถานทตรวจรกษาใหคาปรกษาเปนสดสวนมดชดพนจากสายตาและ

การไดยน (4) สถานทอานวยความสะดวกแกบคลากร GEN 7 เครองมอ อปกรณ และสงอานวยความสะดวกทไดมาตรฐานเพอให

ผปวยปลอดภย มคณภาพ (1) ประเมนเครองมออปกรณทจาเปนในการบรหาร (2) เครองมอ อปกรณเพยงพอตอการปฏบตงาน (3) การอบรมเฉพาะและรวธการใชเครองมอทมประสทธภาพ (4) มระบบตรวจสอบเพอเตรยมเครองมออปกรณใหพรอมใชงานได

ตลอดเวลา (5) มระบบสารองเครองมอและวสดการแพทยทจาเปน พรอมทจะ

ใหบรการไดตลอดเวลา

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

39

(6) มระบบบารงรกษาเครองมอทมประสทธภาพ GEN 8 ระบบงาน/กระบวนการใหบรการตามมาตรฐานวชาชพทม

ประสทธภาพ และตอบสนองความตองการของผปวยแตละราย (1) มการทางานรวมกนระหวางวชาชพ (2) ผปวยและครอบครวไดรบการเตรยมพรอมกอนดแลรกษา (3) แลกเปลยนขอมลทจาเปนระหวางผปวย ครอบครว และทมบรการ (4) ผปวยแตละรายไดรบการประเมน และวางแผนดแลรกษาเปนระยะๆ

เพอตอบสนองความตองการดานปญหาและดานสขภาพ (5) กระบวนการใหการดแลรกษาทเปนมาตรฐานวชาชพ (6) มการบนทกขอมล ปญหาการดแลรกษา การปฏบตตามแผน และ

ผลลพธ เพอใหเกดการสอสารทดระหวางทมมความตอเนองในการดแลรกษา (7) กระบวนการชวยผเจบปวยกลบไปใชชวตปกตกบครอบครวโดยเรวทสด GEN 9 กจกรรมการพฒนาคณภาพ มกจกรรมตดตามประเมนและพฒนา

คณภาพของหนวยงานหรอบรการ โดยทาเปนทมและมการพฒนาอยางตอเนอง (1) ทกหนวยงานมกจกรรม CQI โดยผปฏบตงานทกระดบ ทกสาขา

วชาชพ ทงภายในและระหวางหนวยงานใหความรวมมอในกจกรรมน (2) มกจกรรมพฒนาคณภาพ (3) นามาตรฐานวชาชพ และความรทมหลกฐานทางวทยาศาสตรมารวมเปน

พนฐานสาหรบกจกรรมการพฒนาคณภาพ กจกรรมการทบทวนดแลรกษาผปวยสมาเสมอเพอ คนหาจดออนสาหรบนาไปปรบปรง

การพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล (Hospital Accreditation) คอ กลไกลในการกระตนและสงเสรมใหโรงพยาบาลมการพฒนาคณภาพทงองคกรอยางมระบบโดยมกจกรรมหลก 3 ขนตอน คอ การพฒนาคณภาพ การประเมนตนเอง และการประเมนและรบรองคณภาพโดยองคกรภายนอก ปรชญาของการพฒนาและรบรองคณภาพ คอ

1) การรบรองคณภาพเปนกระบวนการเรยนรมากกวาการตรวจสอบ โดย การเรยนรจะเกดขนชวงของการประเมนตนเองและชวงทผประเมนภายนอกมาใหขอคดเหนแก ทมงานของโรงพยาบาล

2) การขอรบการประเมนตนเองเกดจากความสมครใจของโรงพยาบาล 3) เนนการรบรองความมงมนในการพฒนาระบบงานทดควบคไปกบผลลพธ

มากกวาทจะรบรองในเชงผลลพธเพยงอยางเดยว

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

40

4) ใชกรอบแนวทางในการพฒนาคณภาพสาหรบประเมนตนเองและ การประเมนจากภายนอกกรอบมาตรฐานทใชในการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล คอมาตรฐานโรงพยาบาลฉบบปกาญจนาภเษก สถาบนพฒนามาตรฐานโรงพยาบาล จดทาขนเมอป 2539 โดยเกณฑการประเมนโรงพยาบาลประกอบดวย 7 หมวดคอ

(1) ความมงมนในการพฒนาคณภาพ (2) ทรพยากรและการจดการทรพยากร (3) การประกนและพฒนาคณภาพ (4) การรกษามาตรฐานวชาชพและจรยธรรมวชาชพ (5) สทธผปวยและจรยธรรมองคกร (6) การดแลรกษาผปวยทมคณภาพ (7) บรการเฉพาะดาน

ประเดนหลกในการรบรองและสงทคาดวาจะพบในโรงพยาบาลทได รบ การรบรองมดงน

1) โรงพยาบาลมความมงมนในการพฒนาคณภาพ สงทคาดวาจะพบคอ (1) มการนาองคกรทเออตอการพฒนาคณภาพ (2) มเปาหมายและแผนชดเจน (3) เจาหนาททกระดบเขาใจบทบาทของตนเอง (4) มการเปลยนแปลงซงสงผลตอผรบบรการอยางชดเจน

2) มทรพยากรทเพยงพอและการจดการทรพยากรทมประสทธภาพ สงทคาดวาจะพบ (1) มการวางแผนและบรหารทรพยากรทมประสทธภาพ (2) มความรวมมอและประสานงานทด (3) มโครงสรางกายภาพ สงแวดลอม การบารงรกษา และระบบการจดการ

ความปลอดภยทด (4) มการบรหารทรพยากรบคคลทมประสทธภาพและการพฒนากาลงคน

อยางตอเนอง (5) มระบบปองกนและการตดเชอในโรงพยาบาลทมประสทธภาพ (6) มระบบสารสนเทศโรงพยาบาลท เออตอการบรหาร บรการ และ

การพฒนาคณภาพ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

41

สงท HA คาดหวงจากโรงพยาบาล ไดแก 1) โรงพยาบาลมความมงมนในการพฒนาคณภาพ อาท

(1) มผนาทเขมแขงและมงมนในการพฒนาคณภาพ (2) มการนาองคกรทเออตอการพฒนาคณภาพ (3) มเปาหมายและแผนงานทชดเจนในเรองการพฒนาคณภาพ (4) เจาหนาททกระดบรบทราบและเขาใจบทบาทของตวเอง (5) มการเปลยนแปลงซงสงผลตอผรบบรการอยางชดเจน

2) โรงพยาบาลมทรพยากรทเพยงพอและการจดการทรพยากรทมประสทธภาพ อาท

(1) มการวางแผนและบรหารทรพยากรอยางมประสทธภาพ (2) มการรวมมอและการประสานงานทด (3) มโครงสรางทางกายภาพและสงแวดลอมทด สะดวกสบายและปลอดภย (4) มเครองมอทไดมาตรฐานและเพยงพอในการใหบรการ (5) มระบบบารงรกษาทด (6) มระบบการจดการเรองความปลอดภยทด (7) มการบรหารทรพยากรทมประสทธภาพ (8) มการพฒนากาลงคนอยางตอเนอง (9) มระบบปองกนและควบคมการตดเชอในโรงพยาบาลทมประสทธภาพ (10) มระบบสารสนเทศทเออตอการบรหาร การบรการและการพฒนา

คณภาพ 3) โรงพยาบาลมการบรหารความเสยง การประกนคณภาพและการพฒนา

คณภาพอยางตอเนองโดยเนนผปวยเปนจดศนยกลาง อาท (1) มการคนหาความเสยง มระบบปองกนความเสยงและมวธการควบคม

ความสญเสยหรอความเสยหาย (2) มการทางานเปนทมทงภายในหนวยงาน ระหวางหนวยงานและ

ระหวางสาขาวชาชพ (3) มการศกษาและตอบสนองความตองการของผปวยและผรบบรการ

(ทงภายในและ ภายนอก) (4) มการประกนคณภาพในทกกระบวนการหลก (5) มการตดตามดชนชวดคณภาพทสาคญ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

42

(6) มการปรบปรงระบบงานและกระบวนการทางานอยางตอเนองทงในดานบรการทวไปและดานคลนกบรการ

(7) มทมประสานงานระดบโรงพยาบาลท รบผดชอบเรองการพฒนา คณภาพทมประสทธภาพ

4) โรงพยาบาลมการดแลมาตรฐานและจรรยาบรรณวชาชพทนาไววางใจ อาท (1) มการจดตงองคกรแพทยเพอทาหนาทกากบดแลมาตรฐานวชาชพ

รวมถงการพฒนาทกษะและความรของแพทย (2) มกจกรรมเพอทบทวนหรอตรวจสอบผลการดแลผปวยในรปแบบตางๆ

เชน Peer Review, Utilization Review, Medical Audit เปนตน (3) มระบบบรหารการพยาบาลเพอดแลมาตรฐานและจรยธรรมของวชาชพ

ตลอดจนพฒนาความรและทกษะของพยาบาล 5) โรงพยาบาลมระบบคมครองสทธผปวยและดแลจรยธรรมองคกรทนาเชอถอ

อาท (1) มการพทกษและคมครองสทธของผปวย (2) มการปฏบตทเหมาะสมในเรองการประชาสมพนธ การรบ/สงตอผปวย

การแจงคารกษาพยาบาล การดแลระยะสดทาย 6) โรงพยาบาลมกระบวนการดแลผปวยทมคณภาพ อาท

(1) มการทางานเปนทมรวมกนระหวางสาขาวชาชพตางๆ (2) มการเตรยมความพรอมและแลกเปลยนขอมลระหวางผใหบรการและ

ผรบบรการ (3) มการประเมนแรกรบทสมบรณทงดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม (4) มการวางแผนการดแลผปวยแตละราย (5) กระบวนการดแลรกษาเปนไปตามมาตรฐานวชาชพ (6) มการบนทกขอมลในเวชระเบยนอยางสมบรณเพยงพอสาหรบการดแล

ตอเนอง (7) มการเตรยมพรอมสาหรบการดแลผปวยหลงการจาหนาย

เมอโรงพยาบาลทาการพฒนาคณภาพโดยใชผปวยเปนจดศนยกลาง มการทางานเปนทม มระบบประกนคณภาพทด มระบบบรหารความสมพนธกบลกคา ผปวย ญาต และชมชน ทด

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

43

มระบบบรหารความเสยงและระบบบรหารทรพยากรทมประสทธภาพ ตลอดจนมการประเมน ตนเองอยางตอเนอง จนกระทงมนใจวามความพรอมในทกแงทกมมทกลาวขางตน และพจารณาเหนวา ระบบงานทสรางขนสอดคลองกบมาตรฐานอยางครบถวนแลว กสามารถขอรบรอง คณภาพจากสถาบนพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาลได

2.2 แนวคดเกยวกบการมสวนรวม

จากการศกษาคนควาไดมผใหความหมายและแนวคดของการมสวนรวมไวหลายมต ดงตอไปน

คณะกรรมการบรหารเพอประสานงานเฉพาะกจในการพฒนาชนบทของ องคกรสหประชาชาต ณ กรงโรม (อจฉร จนทนจลกะ. 2544 : 8) กลาววา การมสวนรวม เปนกระบวนการของการกระทาอยางแขงขนทผมสวนรวมไดรเรมและลงมอกระทาตามความคดและวจารณญาณของตนเอง การมสวนรวมจงเปนกระบวนการทสามารถควบคมได

ประยทธ สวรรณโกตา (2536 : 17) ไดกลาวถง การมสวนรวมในแงการบรหารวา การบรหารงานแบบมสวนรวมเปนการบรหารทใหโอกาสทงผบงคบบญชาและผใต บงคบบญชาหรอประชาชนกบขาราชการทอยในองคกรหรอทมงาน ไดมสวนเกยวของทางดานความคด จตใจ อารมณ จะมผลใหบคคลหรอผท เกยวของเหลานน ทมเทความสามารถ ใหงานบรรลเปาหมายและมสวนรวมรบผดชอบกบผลงานและการกระทาขององคกรและทมงานดวยจตใจอยางแทจรง

นาลน ศรกสกล (2536 : 18) ไดสรปความหมายท Mc Gregor ไดอธบายไววา การมสวนรวมประกอบไปดวยสภาวะเงอนไขทเหมาะสมททาใหบคคลมโอกาสเขาไปมอทธพล ในการตดสนใจในสงทจะเปนผลกระทบตอตนเอง โดยการมอทธพลจะมระดบมากนอย แตกตางกนออกไป

อาร เพชรผด (2537 : 136) ใหความหมายของการมสวนรวมวา ผนาจะรวมกบ ผใตบงคบบญชาตดสนใจวางแผนและเนนการสนบสนนความสมพนธระหวางผนาและ ผใตบงคบบญชา โดยจดการบรหารในลกษณะทผนาเปนทปรกษาและเปนเพอนมากกวา ทจะเปนนาย

เนตนา โพธประสระ (2541 : 14) ไดสรปความหมายขององคกรแรงงานระหวางประเทศ (International Labour Organization) เกยวกบการมสวนรวมของทงฝายนายจาง และลกจางไว 3 ประการ คอ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

44

1) การมสวนรวม หมายถง การรวมประสานงานกนและไดรบแบงปน ในบางสงทเกยวของกบงานหรอการตดสนใจ

2) การมสวนรวม หมายถง การไดรบสวนแบงในสงทบคคลคาดวาจะไดรบจากความรบผดชอบหลกของตน

3) การมสวนรวม หมายถง การไดรวมเกยวของกบธรกจทตนเปนสมาชก สรอยตระกล อรรถมานะ (2541 : 127) กลาววา การใหมสวนรวม หมายถง

การเปดโอกาสใหมสวนรวมในภารกจตางๆ วลาวณย เสนารตน และคนอนๆ (2541 : 29) กลาวถงความหมายของการม

สวนรวมของชมชนวา หมายถง การใหคนในชมชนเขามามสวนเกยวของโดยสมครใจในกจกรรม ทกขนตอน เรมตงแตการเขารวมประเมนปญหาในชมชน ตดสนใจรวมกนในการวางแผน แกไขปญหา ลงมอแกไขปญหาและประเมนผล ซงกระบวนการทงหมด ตงอยบนพนฐานของระบบความเชอทศนคตและวฒนธรรมของชมชนนนเปนสาคญ

สมนก ปญญาสงห (2542 : 24) ใหความหมายของการใหมสวนรวมในแง การทางานวา หมายถง พฤตกรรมการทางานรวมกนของหมคณะ กลมบคคลใดบคคลหนง ภายในหนวยงานเดยวกนหรอตางหนวยงาน โดยเฉพาะหนวยงานทตองการอาศยการประสานความรวมมอและความสมพนธกนอยางตอเนองในกระบวนการทางานรวมกนระหวางภาครฐ ภาคประชาชน ภาคเอกชนและภาคธรกจ

ปารชาต วลยเสถยร และคนอนๆ (2543 : 5) ใหความหมายของการมสวนรวม ของประชาชนในลกษณะเปนกระบวนการพฒนา ตงแตตนจนสนสดกระบวนการ

อจฉร จนทนจลกะ (2544 : 24) ไดสรปการมสวนรวมไววา เปนกระบวนการ ของความรวมมอเพอทจะนาพลงจากกลมบคคลมาใชกาหนดสภาพแวดลอมในการทางาน และกาหนดระบบขององคกรใหเหมาะสมกบสถานการณ

เกษณ เอกสวรรณ (2545 : 5) ใหความหมายวา การมสวนรวม มความหมาย ในลกษณะ เปนกระบวนการพฒนา โดยใหบคคล เขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนา ตงแตเรมตนจนสนสดโครงการ ไดแก การรวมคนหาปญหา การวางแผน การตดสนใจ การระดมทรพยากรการบรหารจดการ การเรยนรรวมกน การแบงปนผลประโยชนทเกดขนจากโครงการ โดยจะตองม ความสอดคลองกบวถชวต ความเชอ ทศนคต และวฒนธรรมของชมชน

ไรลย (Reilly. 1979 : 29) กลาวไววา การมสวนรวม เปนวธการทบคคลกาหนดสภาพแวดลอมในการทางานโดยการเขาไปมสวนรวมในการตดสนใจทมผลกระทบกบตนเอง ทงนบคคลอาจจะมอทธพลเฉพาะในกระบวนการตดสนใจในสวนทเกยวของกบงานททา หรอม

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

45

โอกาสตอรองในสวนทตนมสวนรวม การมสวนรวมจงเกดขนเมอมการตกลงรวมกนทงสองฝายในการทจะทากจกรรมใดๆ ดวยความสมครใจ

เดวส และนวสตรอม (Davis and Newstrom. 1993 : 321 - 365) ไดกลาวถงการม สวนรวมวา เปนการเกยวของในดานจตใจ และดานอารมณความรสกของบคคลในสถานการณกลมทจะกระตนใหเกดการสรางสรรคทจะกระทาในสงทบรรลเปาหมายของกลม และแบงปนความรบผดชอบกนระหวางสมาชกกลมซงมแนวคดสาคญ 3 ประการ ทเกยวของกบการมสวนรวม คอ 1) มความเกยวของในดานจตใจและในดานอารมณ (Mental and Emotional Involvement) บคคลจะนาตวเองเขามาเกยวของในดานจตใจมากกวารางกาย 2) มแรงจงใจทจะสรางสรรคงาน (Motivation to Contribute) การใหอานาจพนกงานเปนการกระตนใหพนกงานไดดงความคดสรางสรรค การรเรมภายในตนเองออกมา ใหเขากบวตถประสงคขององคกร การไดมสวนรวมจะทาใหพนกงานเกดแรงจงใจในการพฒนางานไปสเปาหมายและมความรบผดชอบสงขน 3) เกดการยอมรบในความรบผดชอบ (Acceptance of Responsibility) การมสวนรวมจะกระตนใหพนกงานเกดการยอมรบความรบผดชอบรวมกนในกจกรรมกลมอนเปนกระบวนการทางสงคมททาใหพนกงานมสวนรวม และมงทจะเหนความสาเรจขององคกร คอทตอน (Cotton. 1997 : 678 - 688) กลาวไววา การมสวนรวม เปนกระบวนการของความรวมมอเพอทจะนาความสามารถทบคคลนามาใช ซงจะทาใหเกดความมงมนทจะนาองคกรไปสความสาเรจ การมสวนรวมจะเกดขนจากการทบคคลไดมการทากจกรรมพฒนาค ณ ภ า พ รวมกนเปนตวแทนในรปของคณะกรรมการของหนวยงาน คณะกรรมการบรหารอนๆ อรวรรณ นกนอย (2545 : 9) ไดใหความหมายของการมสวนรวมวา การมสวนรวมเปนการรวมคด รวมตดสนใจ รวมวางแผนและรวมดาเนนการ รวมประเมน รวม รบผดชอบของบคลากรในองคกรไมวาจะเปนผบงคบบญชาหรอผใตบงคบบญชา เพอใหเกด ความรวมมอในการทางานและบรรลเปาหมายในแนวทางทวางไว

ทฤษฎการมสวนรวม (Participation Theory) ทฤษฎการมสวนรวมสวนใหญเปนทฤษฎทางจตวทยาและทางสงคมวทยา

เนองจากการมสวนรวมเกยวของโดยตรงกบบคคลและสงคม ในดานตวบคคลทฤษฎทางจตวทยาชวยใหเขาใจพฤตกรรมของมนษยทเกดจากแนวความคด ความปรารถนา แรงจงใจ ความจา และความรสก โดยศกษามนษยในฐานะทเปนปจเจกบคคลทมลกษณะทางจตใจแตกตางกน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

46

ในดานสงคม ทฤษฎทางสงคมวทยาจะชวยใหเขาใจพฤตกรรมของมนษยทเกดจากการกระทาระหวางกน (Human Interaction) โดยศกษามนษยในฐานะทเปนสมาชกของกลมตางๆ ในสงคม ทฤษฎทเกยวของกบการมสวนรวม มดงน

1) ทฤษฎวเคราะหการกระทา เปนทฤษฎทระบถงสาเหตของพฤตกรรมมนษย ฟรตซ ไฮเดอร (Fritz Heider อางถงใน พนดา วมานรตน. 2543 : 14) แบงสาเหตได 2 ประเภท คอ สาเหตทมาจากสวนบคคล และสาเหตทมาจากเงอนไขสงแวดลอม โดยเงอนไขทง 2 ประเภทนอยในความสมพนธเพมหรอลดแบบบวกลบ กลาวคอ ถาจะกระทาใดๆ ดวยความตองการ ของตนบคคลจะกระทาไดงายขนเมอสงแวดลอมอานวยให แตจะยากขนเมอสงแวดลอมเปนตว ขดขวางสาเหตทมาจากบคคลสามารถแยกไดเปน 2 สาเหตยอย คอ สาเหตทมาจากแรงจงใจ ใหพยายามทา (Trying) และความสามารถ (Ability) ทจะทาใหเกดพฤตกรรมอนไดแก ทกษะและกาลงทจะทาสาเหตยอยทง 2 สาเหตนมความสมพนธ จะขาดสงใดสงหนงไมได หมายความวา บคคลจะไมกระทาพฤตกรรมออกมาหากไมมแรงจงใจและความสามารถในการกระทาได

จากทฤษฎเมอนามาพจารณาการมสวนรวมของบคคลพบวา บคคลจะเขามามสวนรวมในกจกรรมหากมแรงจงใจและความสามารถทจะกระทาได รวมทงอยในสภาพแวดลอมทเอออานวย

2) ทฤษฎการกระทาทางสงคม (The Theory of Action) พารสน (Parsons อางถงใน เกษร วงศวฒนากจ. 2542 : 34) อธบายการกระทาของมนษย (Action of Human) ในลกษณะทสามารถนาไปปรบใชทางสงคมทวไป (A General Theory of Action) กลาวคอ การกระทาใดๆ ขนอยกบ

(1) บคลกภาพของแตละบคคล (Personality) (2) วฒนธรรม (Culture) ในสงคมทบคคลนนเปนสมาชกอยและวฒนธรรม

นจะเปนตวกาหนดเกยวกบความคดหรอความเชอ (Ideas or Believes) ความสนใจ (Primary of Interest) และระบบคานยมของบคคล (System of Value Orientation)

ปรวรรธน แสงพทกษ (2545 : 21) ไดกลาววา การใหคนในสงคมเขามา มกจกรรมทางสงคม ตองมความรความเขาใจวถชวต คานยม จารตประเพณ ทศนคตของบคคล การใชสงเราทเหมาะสมจะนาไปสการทสมาชกในชมชนเขามารวมกจกรรมของชมชนในรปแบบของการมสวนรวมโดยสมครใจ

3) ทฤษฎการตดตอสอสาร (Communication Theory)

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

47

ชนใจ บชาธรรม (2542 : 14) ไดสรปความสมพนธระหวางการยอมรบ สงใหมกบกระบวนการตดตอสอสารไววา การทบคคลจะมการยอมรบสงใหมขนอยกบกระบวนการตดตอสอสาร ซงไดแก ชองทางการสอสารและปจจยทเกยวกบลกษณะสวนตว ดงน

(1) ปจจยทเกยวกบลกษณะสวนตว ไดแก อาย สถานภาพทางสงคม ฐานะทางเศรษฐกจ ซงรวมถงรายได ขนาดทดน การถอครองทดนและความสามารถเฉพาะอยาง ซงรวมถงระดบการศกษา

(2) ชองทางการสอสาร ความร หรอ กระบวนการตดตอสอสารซงประกอบไปดวยผสงการหรอแหลงกาเนดสาร ชองทางการสอสาร และผรบสาร ชองทางการสอสาร ซงเปนวธการทผสงสารสงไปยงผรบสารแยกเปน 2 ลกษณะ คอ

ก. ชองทางสอมวลชน (Mass Media Channel) เปนวถทางในการ ถายทอดขาวสารทเกยวของกบสอมวลชน เชน หนงสอพมพ นตยสาร วารสาร หรอสงตพมพอนๆ เชน วทย โทรทศน เปนตน

ข. ชองทางสอสารระหวางบคคล (Interperson Channel) เปนการตดตอระหวางบคคลเพอการถายทอดขาวสารระหวางผสงสารกบผรบสาร

สอมวลชนมความสาคญในการเพมพนความร การแพรขาวสาร รวมทงสามารถในการปรบเปลยนทศนคตของบคคลได และสอบคคลมอทธพลตอการเปลยนแปลง ทศนคตของบคคลไดมากกวา

ปรวรรธน แสงพทกษ (2545 : 22) ไดกลาววากระบวนการตดตอสอสาร มอทธพลตอการเพมความร ความสามารถปรบเปลยนทศนคตของบคคลได ยอมสงผลใหเกดความรความเขาใจแกบคคลมากขน ซงนาไปสการมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ในชมชนมากขน

รปแบบและขนตอนการมสวนรวม เมอกลาวถงการมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนงานดานการพฒนา

จะพบวา มรปแบบและขนตอนหลายลกษณะ ดงตอไปน ประยทธ สวรรณโกตา (2536 : 17) ไดแบงลกษณะสาคญของการบรหารแบบ

มสวนรวมออกเปน 3 ลกษณะ 1) เปนความรทางดานความคด จตใจ อารมณของคนหลายคนททางานรวมกน การมสวนรวมทถกตอง ควรมลกษณะทคนในทมงานรสกดวยใจและสานกในความคด 2) มการจงใจทนะเปนผทใหแกทมงาน ทกคนในทมงานจะตองไดรบแรงจงใจทจะแสดงออกทางความคด ลงมอกระทางานทเปนภารกจของทมงาน จงไดชอวามสวนรวม

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

48

3) มความรบผดชอบรวมกนในผลงานและการปฏบตของทมงาน มความรสกวาเปนงานของพวกเราแทนคาวางานของฉน

นาลน ศรกสกล (2536 : 28-29) ไดนาแนวคดของ Pateman ทไดแบงการมสวนรวมออกเปน 3 ลกษณะ คอ

1) Full Participation หมายถง บคคลทเปนสมาชกของสวนทตองมหนาท ตดสนใจ มอานาจเทาเทยมกนในการกาหนดพจารณาผลของการตดสนใจ

2) Partial Participation หมายถง การมสวนรวมในการทาการตดสนใจ ทกลมตางๆ ใชอทธพลตอกนในกระบวนการทาการตดสนใจ แตจะมเพยงฝายเดยวทมอานาจสดทาย ในการทาการตดสนใน ผใตบงคบบญชาสามารถเขามสวนรวมในกระบวยการตดสนใจ เพยงบางสวน แตสดทายผททาการตดสนใจอยทฝายจดการหรอผบงคบบญชา ซงยกเวนบางกรณทการตดสนใจสดทายผททาการตดสนใจอยทฝายจดการหรอผบงคบบญชา ซงยกเวนกรณ ทการตดสนใจสดทายอยทผใตบงคบบญชา

คอทตอน (Cotton. 1989 : 678 - 688) ไดสรปการมสวนรวม ซงจะเนนหนก การมสวนรวมดานการตดสนใจไว ดงน

1) การมสวนรวมอยางเปนทางการและไมเปนทางการ (1) การมสวนรวมอยางเปนทางการ (Formal Participation) เปนการมสวนรวมทถกตองตามระบบขององคกร เปนการมสวนรวมทเปนไปตามการจดผงการบงคบบญชา ขององคกรซงเทากบเปนการมสวนรวมตามหนาท มอทธพลตอการเขารวมตามขอบเขตทองคกรไดวางนโยบายไว (2) การมสวนรวมอยางไมเปนทางการ (Informal Participation) เปนการมสวนรวมทเกดขนอยางไมมโครงสราง เปนการรวมตกลงกนระหวางสมาชกกลม ระหวางพนกงานหรอการแลกเปลยนความคดเหนของหวหนางานและลกนองทเปนการแลกเปลยน ความคดเหนในบรรยากาศของความเปนสวนตว มากกวาลกษณะการมสวนรวมอยางเปนทางการ

2) การมสวนรวมทางตรงและทางออม (1) การมสวนรวมทางตรง (Direct Participation) เปนการเกยวของกน โดยตรงทสมาชกหรอพนกงานในองคกรไดมสวนรวมโดยตรงแบบทนท พนกงานแตละคนมสทธและโอกาสทจะแสดงการเกยวของ (2) การมสวนรวมทางออม (Indirect Participation) เปนการมสวนรวมของพนกงานโดยผานทางตวแทนพนกงาน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

49

วาด หนมา (2540 : 20) ไดกลาวถง การมสวนรวม คอ การทสมาชกของหนวยงานนนไดมสวนรวมในการพฒนาหนวยงานของตนเอง ระหวางสมาชกดวยกน ระหวางสมาชกกบองคกร ดวยขอเทจจรงทวา งานจะสาเรจไดดวยการมสวนรวมของสมาชก ซงนาไปสความรวมมอแหงการดารงชวตในสงคมเดยวกน สมาชกควรจะมสวนรวมในดานตางๆ ดงน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

50

1) การรบรขาวสาร 2) การแสดงความคดเหน 3) การตดสนใจ 4) การวางแผนการดาเนนงาน 5) การประเมนผล 6) ความรบผดชอบ 7) การรบผลประโยชน

ปารชาต วลยเสถยร และคนอนๆ (2543 : 146) ไดแบงลกษณะของการม สวนรวม ไวดงน

1) การสนบสนนทรพยากร คอ การสนบสนนเงน วสดอปกรณ แรงงาน หรอการชวยทากจกรรม คอการเขารวมในการวางแผน การประชมแสดงความคดเหน การดาเนนการ การตดตามประเมนผล

2) อานาจหนาทของผเขารวม คอ เปนผนา เปนกรรมการ เปนสมาชก ซงลกษณะการมสวนรวมน แสดงถงระดบอานาจของผเขารวม จงมการโตแยงวาการมสวนรวม โดยใชวธการพฒนาความสามารถของประชาชน เปนเพยงการเปดโอกาสใหประชาชนเขารวมเพยงบางสวน เพราะหลายกรณประชาชนไมมโอกาสเขารวมในการตดสนใจ ทางออกทควรเปนคอ การเสรมสรางพลงอานาจ (Empowerment) แกประชาชน

สายสนย ปวตนนท (2541 : 49) ไดสรปแนวคดเกยวกบรปแบบการมสวนรวมเพอกาหนดเปนกรอบในการศกษา ไวดงน คอ

1) การรวมวางแผน 2) การรวมปฏบตตามแผน 3) การรวมประเมนผล 4) การรวมกาหนดมาตรฐาน 5) การรวมรกษามาตรฐาน ศนสนย นจพานช (2542 : 40) ไดเสนอรปแบบการมสวนรวมในการบรหาร

การพฒนาเพอกาหนดเปนกรอบในการศกษา ไวดงน คอ 1) การมสวนรวมในการตดสนใจ หมายถง การรวมกจกรรมตงแตการระบ

ปญหา ความตองการจดลาดบความสาคญ การประชม และวางแผนดาเนนการ 2) การมสวนรวมดาเนนการ หมายถง การรวมกจกรรมในการปฏบตงาน

จดระบบการทางาน การระดมความชวยเหลอ การตดตอประสานงานและตรวจสอบการทางาน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

51

3) การมสวนรวมรบผลประโยชน หมายถง การไดรบผลประโยชนจาก การดาเนนการ

4) การมสวนรวมประเมนผล หมายถง การไดมกจกรรมการรวมประชม ประจาป การเสนอผลการปฏบตงาน ตลอดจนเสนอแนวคดขอปรบปรงเพอนาไปแกไขและพฒนา

ปารชาต วลยเสถยร และคนอนๆ (2543 : 143) ไดสรปกระบวนการมสวนรวมไวดงตอไปน 1) การมสวนรวมในการศกษาชมชน จะเปนการกระตนใหประชาชนไดรวมกนเรยนรสภาพชมชน การดาเนนชวต ทรพยากรและสงแวดลอม เพอใชเปนขอมลเบองตน ในการทางาน และรวมกนคนหาปญหาและสาเหตของปญหา ตลอดจนจดลาดบความสาคญ ของปญหา 2) การมสวนรวมในการวางแผน โดยจะมการรวมกลมอภปรายและแสดง ความคดเหนเพอการกาหนดนโยบาย วตถประสงค วธการ แนวทางดาเนนงานและทรพยากร ทตองใช 3) การมสวนรวมในการดาเนนการพฒนา โดยการสนบสนนดานวสด อปกรณ แรงงาน เงนทนหรอเขารวมบรหารงาน การใชทรพยากร การประสานงานและดาเนนการ ขอความชวยเหลอจากภายนอก 4) การมสวนรวมในการรบผลประโยชนจากการพฒนา เปนการนาเอากจกรรมมาใชใหเกดประโยชน ทงดานวตถ และจตใจ โดยอยบนพนฐานของความเทาเทยมกนของบคคลและสงคม 5) การมสวนรวมในการตดตาม และประเมนผลการพฒนา เพอทจะแกไขปญหาตางๆ ทเกดขนไดทนท

มานตย นวลละออ (2544 : 4-6) ไดเสนอรปแบบของการมสวนรวม โดยพจารณาจากเกณฑตางๆ ดงน 1) พจารณาจากการเขารวมกจกรรม

(1) การตดสนใจ (Decision Making) (2) การดาเนนการ (Implementation) (3) ผลประโยชน (Benefits) (4) การประเมนผล (Evaluation)

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

52

2) พจารณาจากการมสวนรวม (1) การเปนสมาชก (Membership) (2) การเขารวมประชม (Attendance at Meeting) (3) การสนบสนนดานทรพยากร (Financial Contribution) (4) การเปนสมาชกอยางเปนทางการ (Membership on Committee) (5) การเปนผนาชมชน (Position of Leadership) (6) ผชกชวน (Solicitor) (7) ผรบผลประโยชน (Customers) (8) ผประกอบการ (Entrepreneur) (9) ลกจาง (Employee)

3) พจารณาจากกระบวนการมสวนรวม (1) การวางแผน (2) การดาเนนงาน (3) การใชบรการ (4) การไดรบผลประโยชน

4) พจารณาจาก Participants (ผมสวนรวมหลกทสาคญ) (1) ผกระทา (Actor) (2) ผรบผลการกระทา (Recipient) (3) ชมชน (Public)

ความสาคญของการมสวนรวม ในปจจบนแนวคดของการมสวนรวมไดรบความนยมและเปนทยอมรบกน มากขน มความสาคญ โดยเฉพาะในเรองของการพฒนาจะตองคานงถงการมสวนรวมดวยเสมอ องคกรบรการ สขภาพในปจจบนมการเปลยนแปลงดานโครงสรางองคกร กระบวนการทางาน และแนวคด ตองเผชญกบความคาดหวงตอคณภาพบรการมากขน ในขณะทตองใชงบประมาณเปนคาใชจายใหตาทสด จาเปนจะตองสรางความพงพอใจใหกบผรบบรการใหสงทสดเพอทจะสามารถแขงขนกบผอนได ดงนนการเปดโอกาสใหบคลากรเขามามสวนรวมในทกๆ ดาน จงมความสาคญอยางยงในการพฒนาระบบคณภาพโดยรวม เนองจาก การกาหนดเปาหมายนน เกดจากบคลากรทอยใกลชดกบงานการแกไขปญหาและแนวทางในการปฏบตจะมวถทางทชดเจน มโอกาสแลกเปลยนความคดเหนและประสบการณตางๆ ระหวางกน ผปฏบตงานเกดความรสกเกยวของและผกพนกบงานหรอองคกรในหลายๆ สถานการณ โดยเฉพาะบคลากรมความเชยวชาญ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

53

เปนพเศษในเรองทจะตดสนใจ จะสามารถ ตดสนใจไดดกวา ในขณะเดยวกนทาใหเกดการยอมรบมากขน ผลการปฏบตงานดขน ทาใหผปฏบตงานเกดความพงพอใจมากขน นอกจากน การมสวนรวมยงทาใหบคลากรเกดความสมพนธเชงวชาชพ รสกวาตนเองมคณคา และมงท จะทาใหองคกรประสบความสาเรจ (Hetherington. 1998 : 29 - 37) โดยเฉพาะอยางยงองคกรทม การเปลยนแปลง โดยการปรบปรงคณภาพของการบรการดวยการนาเอากระบวนการพฒนาและ รบรองคณภาพมาใชนน การเปดโอกาสใหบคลากรเขามามสวนรวมตงแตในระยะแรก จะทาใหบคคลยอมรบการเปลยนแปลงทจะเกดขน มความพรอมทจะทางานรวมกบผบรหาร เกดความ พงพอใจในงาน ลดการขาดงาน การลาออก และการโอนยาย (Davis and Newstrom. 1985 : 135) นอกจากนการมสวนรวมจะชวยสรางทมงานทมประสทธภาพ เนองจากมการประสานงานและ การตดตอสอสารระหวางผบรหารและผปฏบตงาน ทาใหแตละฝายไดรบขอมลยอนกลบซงกน และกน ประโยชนของการมสวนรวม มดงน

1) ทาใหบคคลยอมรบการเปลยนแปลงไดงายขน เมอบคคลมสวนรวม ในการตดสนใจ ดานการเปลยนแปลง จะทาใหยอมรบการเปลยนแปลงมากขน แตหาก การเปลยนแปลงถกมองวาเปนสงทบงคบโดยบคคลบางคนแลว จะทาใหมความโนมเอยง ทจะตอตานการเปลยนแปลงในทางกลบกน เมอบคคลมสวนรวมในการเปลยนแปลงอยางแทจรง จะเกดความผกพนกบการเปลยนแปลงมาก เพราะมผลไดผลเสยกบความสาเรจของการปฏบตตามการเปลยนแปลงนน

2) ทาใหความสมพนธระหวางผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชามความ ราบรนมากขนเนองจากการมสวนรวมจะทาใหรวาใครมความไมพอใจอยางไร ความไม พอใจเหลานสามารถยตไดโดยการอภปรายอยางตรงไปตรงมา ความไมพอใจทไมไดรบการแกไขหรอซอนเรนอยอาจจะทาใหเกดการนดหยดงาน การทางานชาๆ เกดความสญเสยและการขาดงานได การมสวนรวมจะชวยใหอตราการรองทกขนอยลงดวย เนองจากโดยปกตการรองทกขเปนกระบวนการททาใหเกดคาใชจายกบองคกรสวนใหญ การมสวนรวมจงชวยประหยดเงนใหกบ ฝายบรหารได

3) ทาใหบคลากรมความผกพนตอองคกรเพมขน เมอมสวนรวมใน กระบวนการสาคญ เชน การตดสนใจจะทาใหเกดความรสกผกพนตอองคกรมากขน บคลากร รสกวาตนเองและคาแนะนาถกใหคณคาโดยองคกร ดงนน บคลากรจงสามารถตอบสนอง ความตองการความเชอถอตนเองและความสมหวงของชวตได

4) ทาใหบคลากรไววางใจฝายบรหารมากขน บคลากรทมสวนรวมจะม ความรสกไววางใจฝายบรหารมากขน การมสวนรวมในการตดสนใจทสาคญขององคกร จะทาให

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

54

บคลากรรแรงจงใจและความตองการของฝายบรหาร การรบรสงเหลานจะทาใหบคลากรไววางใจความตองการฝายบรหาร ความรสกไววางใจนเปนองคประกอบทจาเปนอยางหนงของการปฏบตงานอยางมประสทธภาพ

5) ทาใหการบรหารงานงายขน หากผใตบงคบบญชารสกผกพน ยอมรบ การเปลยนแปลงไววางใจฝายบรหาร จะทาใหการบรหารผใตบงคบบญชามความงายมากขน จานวนของผบรหารทตองการจะมนอยลง เนองจากการควบคมอยางใกลชดจะลดลง ผใตบงคบบญชาทมสวนรวมในการตดสนใจทมผลกระทบตอตนเองจะทาใหมความรสกร บ ผ ด ช อ บ ตอการปฏบตงานของตนเองมากขน ดงนน จงเตมใจยอมรบอานาจหนาทของผบงคบบญชา ของตนมากขน

6) ทาใหการตดสนใจทางการบรหารมคณภาพดขน เนองจากมการรวมความรและความสามารถของบคคลหลายคนเขาดวยกนในการแกปญหาและนาไปสการตดสนใจทดกวาการตดสนใจของผบรหารฝายเดยว

7) ทาใหการตดตอสอสารจากเบองลางสเบองบนดขน การมสวนรวมบงคบ ใหมการตดตอสอสารจากเบองบน ทาใหผบรหารไดรบสงยอนกลบจากบคลากรเปนอยางด

8) ชวยสรางทมงานทมประสทธภาพ การมสวนรวมชวยปรบปรงทมงาน ใหดขน ทมงานมความจาเปนตอการแกปญหาทซบซอนทองคกรเผชญอย องคกรจะขาด ประสทธภาพหากบคลากรมเปาหมายทขดแยงกน การมสวนรวมชวยสรางกลมงานทม ประสทธภาพและประสานงานระหวางกนได

ปจจยทสงเสรมการมสวนรวม บคลากรในองคกรอาจมสวนรวมในการดาเนนงานตางๆ ภายในองคกรได

ทงการมสวนรวมโดยตรง ดวยการทากจกรรมตางๆ ดวยตนเอง หรอการมสวนรวมทางออม โดยผานตวแทนทเขาไปทางานแทนตน การมสวนรวมมประสทธภาพตอการทางานเปนทม แตกมขอจากดในตวเอง คอ ในทางปฏบตทาไดยาก และอาจลมเหลวไดงาย หากนามาใชไมเหมาะสม ดงนน หากตองการใหเกดการมสวนรวมในระดบสง ควรคานงถงปจจย ดงน

การสรางเสรมบรรยากาศของความไววางใจระหวางผบรหารกบบคลากร 1) ผบรหารควรสรางบรรยากาศการทางานทมความโปรงใส เปดเผย และใหขอมลแกบคลากรใหมากทสดเทาทจะมากได 2) ผบรหารควรเขาหาบคลากรโดยตรง มความจรงใจตอกน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

55

3) ควรยดเกณฑโดยใชเปาหมายและวตถประสงคขององคกรมาตดสน มากกวาการใชเกณฑของแตละบคคล

4) บคลากรจะมสวนรวมเมอร สกวาการตดสนใจนนไมมผลกระทบตอ ความมนคงของตนเอง

5) ผบรหารควรชวยเหลอ เขาใจ และตระหนกถงขอจากดของบคลากรแตละคน 6) ควรมนโยบายทจะพฒนาบคลากร 7) ควรมการฝกฝนอบรมบคลากร

8) มการปรบระบบงานใหเหมาะสมกบบคลากรมากกวาทจะบบบงคบใหบคลากรปรบตวใหเหมาะสมกบงาน 9) ผบรหารควรมการกระจายอานาจการตดสนใจใหบคลากร 10) มการตดสนใจรวมกนระหวางผบรหารกบบคลากรใหมากทสดเทาท จะมากได

2.3 การมสวนรวมตามกรอบแนวคดของ โคเฮน และ อพฮอฟฟ โคเฮน และ อพฮอฟฟ (Cohen and Uphoff. 1980 : 213 - 235) ไดแบงการมสวนรวมออกเปน 4 ดาน คอ การมสวนรวมดานการตดสนใจ การปฏบต ผลประโยชนและ การประเมนผล ซงมความสอดคลองกบแนวทางการพฒนาคณภาพมาตรฐานโรงพยาบาล เพอใหการไดรบการรบรองคณภาพจากองคกรภายนอกประสบความสาเรจ ดงมรายละเอยด ดงน 1) การมสวนรวมในการตดสนใจ

กระบวนการตดสนใจเปนลกษณะของการแกไขปญหาตามขนตอน วทยาศาสตรทมการกาหนดปญหา การวเคราะหสถานการณ การพจารณาทางเลอกตางๆ และการเลอกทางเลอก สาหรบการตดสนใจในแนวทางของการมสวนรวมในการพฒนาและ รบรองคณภาพโรงพยาบาลมงไปทการวเคราะหประเดนปญหาคณภาพของหนวยงาน การวางแผน และการดาเนนการเพอใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง ซงในการดาเนนการพฒนาและรบรอง คณภาพโรงพยาบาลนน จาเปนตองอาศยการมสวนรวมของบคลากรทกคน ทกฝาย ทกหนวยงานจงจะสามารถบรรลเปาหมายของการใหบรการทดมคณภาพตอผใชบรการ โดยมการทางานรวมกนเปนทม มการเรยนรซงกนและกนเพอใหผลการตดสนใจเปนวธการทเหมาะสมทสดมาใช โดยคานงถงทรพยากรทหนวยงานมอย ไดแก จานวนบคลากรในหนวยงาน ศกยภาพ ของบคลากร งบประมาณสนบสนน อปกรณ เครองมอ เครองใชทจาเปนตลอดจนขอมลขาวสาร

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

56

ตางๆ ทเกยวของโครงสรางองคกรทสนบสนนผปฏบตม สวนรวมในการตดสนใจ จะเพม ความแขงแรงใหกบผปฏบตและองคกร

(1) การมสวนรวมในการตดสนใจชวงเรมตน (Initial Decisions) การททาใหบคลากรพยาบาลมสวนรวมในการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาลไดมากนอยเพยงใดนน การรเรม การตดสนใจเปนขนตอนทสาคญ ดงนนทมนาซงสวนใหญเปนผบรหารการพยาบาลระดบสง ซงมอานาจการตดสนใจเกยวกบการพฒนาคณภาพ เชน คณะกรรมการการบรหาร โรงพยาบาล คณะกรรมการอานวยการพฒนาคณภาพ ควรเปนแกนนาในการจดเตรยม ความพรอมของบคลากร เพอรบการนากระบวนการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาลมาใช โดยการใหขอมลขาวสาร มการชแจงทาความเขาใจใหบคลากรในหนวยงานตางๆ เหน ความสาคญของการพฒนา และรบรองคณภาพของโรงพยาบาลวามความจาเปนอยางไรทองคกร จะตองเขารวมในการพฒนาและรบรองคณภาพ โรงพยาบาลและภายหลงจากเขารวมแลวผรบบรการ บคลากร และองคกรอนๆ จะไดรบประโยชนอยางไรบาง ทงนเพอความตนตว และ สงเสรมใหบคลากรเขามามสวนรวมในการพฒนาและรบรองคณภาพมากยงขน

(2) การมสวนรวมในการตดสนใจชวงดาเนนการ (Ongoing Decisions) หลงจากทหนวยงาน ไดนากระบวนการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาลมาใชแลว องคกรอาจสงเสรมใหเกดการมสวนรวมมากขน โดยวธการจดประชม ชแจงนโยบายคณภาพขององคกร การจดทาวารสารหรอเอกสารเผยแพรความร และขอมลขาวสารตางๆ เกยวกบการพฒนาและ รบรองคณภาพโรงพยาบาล จดการฝกอบรมความรทเกยวของกบการดาเนนการพฒนาคณภาพ เพอใหบรรลเปาหมายของการรบรองคณภาพโรงพยาบาล ซงวธการดงกลาวจะชวยใหบคลากร ไดเขาใจกระบวนการทาใหการทางานเปนไปในทศทางเดยวกน สรางความมนใจในการทางาน ซงจะกอใหเกดประสทธภาพและลดความสนเปลองตางๆ ลง

(3) การมสวนรวมในชวงปฏบตการ (Operational Decisions) นอกเหนอจากการทบคลากรแตละคนไดมสวนรวมโดยตรงตอการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาลแลว แตละหนวยงานอาจสงบคลากรในหนวยงานของตนเขาไปเปนตวแทนในการด า เ น น ง า น พ ฒ น า คณภาพขององคกรได เชน การสงเขาไปเปนผนาทม เปนกรรมการควบคมและปองการตดเชอ ในโรงพยาบาล กรรมการวชาการ กรรมการประกนคณภาพ กรรมการจดทามาตรฐาน กรรมการตรวจสอบมาตรฐาน กรรมการ 5 ส. เปนตน

2) การมสวนรวมในการปฏบต

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

57

การมสวนรวมในการปฏบตการ เปนการรวมดาเนนการทจะกอใหเกด ความรสก เปนเจาของการมสวนรวมในการปฏบต ม 3 ทาง คอ

(1) การมสวนรวมในดานทรพยากร เชน แรงงาน เงน สงของ และขอมล ซงการมสวนรวมในดานของแรงงาน จะเปนสงทปฏบตงายทสด ในการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาลการสละแรงกายโดยการใชความสามารถและทกษะของตนอยางเตมทในการปฏบตงาน เพอใหงานบรรลเปาหมายตามวตถประสงคขององคกร การเสยสละเวลานอกเหนอจากงานประจาเพอทากจกรรมพฒนาคณภาพอยางตอเนอง การจดเตรยมเครองมอ เครองใชหรออปกรณตางๆ ทใชในการปฏบตงานเพอใชประโยชนจากทรพยากรไดอยางคมทนคมคา

(2) การมสวนรวมในการบรหาร และการประสานงาน ไดแก การเขารวมเปนกรรมการตางๆ การใหขอคดเหนเกยวกบปญหาทมผลจากกจกรรมพฒนาคณภาพ การม สวนรวมในการเสนอความ คดเหนเกยวกบการจดทาคมอหรอแนวทางปฏบต และการมสวนรวมในการสงเสรม กระตนแนะนาเพอนรวมงานในการปฏบตตามแนวทางเพอการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาลตลอดจนถงการประสานงานใหความชวยเหลอกบหนวยงานอนๆ

(3) การมสวนรวมในการเขาเปนผปฏบต จะเนนถงการปฏบตเพอการแกไขปญหา และตอบสนองความตองการของผรบบรการ การปรบปรงขบวนการทางานหรอระบบ การทางานอยางไมสนสด การมสวนรวมในการปองกนและควบคมปจจยเสยงตางๆ การบนทกรายงานอบตการณหรอเหตการณทเกดขน มการทางานรวมกนเปนทม และปฏบตตามแนวทาง ทเปนมาตรฐาน

3) การมสวนรวมในผลประโยชน ในการพฒนาคณภาพโรงพยาบาลนน ควรมการจดตงหนวยบรการ

เพออานวยความสะดวกตอบคลากรในการปฏบตงานบรการโดยจดสภาพแวดลอมในการทางาน ทเออตอการปฏบตงาน มสถานททางานสะอาด เปนระเบยบ เพอชวยสงเสรมสขภาพและคณภาพชวตในการทางานใหดขน มการสงเสรมการพฒนาศกยภาพของบคลากร โดยการจดฝกอบรมอยางสมาเสมอ เพอเพมพนความรและทกษะใหมความตอเนองทนเหตการณ การฝกอบรมนนเรมตงแตการเตรยมความพรอมทงกอนประจาการโดยใหไดรบการปฐมนเทศทงในระดบโรงพยาบาลและระดบหนวยงานเพอรบทราบนโยบาย ระเบยบ กฎขอบงคบตางๆ แนวทางในการปฏบตงานในหนวยงาน ตลอดจนผลประโยชนทจะไดรบระหวางปฏบตงานในองคกร เชน การพจารณาความดความชอบ เปนตน สาหรบเจาหนาทระหวางประจาการจดการอบรม การสมมนา และ ดงานทงในและนอกสถานททเกยวของกบกจกรรมการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล เพอเพมพนความรทกษะทาใหสามารถปฏบตหนาทไดอยางมประสทธภาพตามมาตรฐาน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

58

แหงวชาชพ ทงนเพอสามารถตอบสนองความตองการของผมาใชบรการแตละรายได โดยม การปรบปรงการทางานอยางไมมทสนสดทาใหผปวยไดรบการ ดแลรกษาทด หายจากโรค ไดเรวขน ลดความรนแรงของโรค สรางความไววางใจและเปนทยอมรบ ทาใหผมาใชบรการ มากขน และนามาซงผลกาไรใหกบองคกร องคกรอยรอดและมงคง กอใหเกดความภาคภมใจ จากความสาเรจของงานเหนคณคาตนเอง รสกวาตนเองมคณคาและเหนคณคาของงานททา เปนการสรางแรงผลกดนภายในใหเกดความตองการเปลยนแปลง เกดความมนใจทจะแสดงออกซงความสามารถตางๆ ใหมากขนในกจกรรมอนๆ สงผลใหเกดการบรหารจดการทด การทางานในองคกรเปนระบบยงขนลดความซาซอนและสญเปลา สามารถปฏบตงานภายใตสภาพแวดลอม ทดมความปลอดภยทงในชวตและทรพยสน การกระตนใหบคลากรเขามามสวนรวมในการปฏบตงานของตนใหมคณภาพดยงขนนน ควรพจารณาใหคาตอบแทนเพอเปนแรงจงใจใหตงใจ ปฏบตงานทมคณภาพ อาจเปนการจายคาตอบแทนทสงขนหรอการประกาศเกยรตคณ เปนตน

4) การมสวนรวมในการประเมนผล ในการประเมนผลการดาเนนการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาลนน

ผบรหารสงสดจะมสวนรวมในการพจารณางบประมาณเพอวางแผนในการจดสรรทรพยากร หรอวางแผนในระยะยาว ซงผปฏบตจะไมมสวนเกยวของในสวนน แตจะเกยวของกบ การประเมนผลในกจกรรมการพฒนาคณภาพในหนาททปฏบต จะเหนไดวาบคคลจะมสวนรวมในกจกรรมมากนอยเพยงใดนน ขนอยกบปจจยทสาคญ 2 ประการ ไดแก ปจจยสวนบคคล และปจจยทางดานสภาพแวดลอม ปจจยสวนบคคล เชน อาย ความพรอมสาหรบการมสวนรวม ทงในดานความร ความเขาใจในกจกรรมททา ความสามารถและเวลาทเพยงพอตอการมสวนรวม ทศนคตทดตอกจกรรม ปจจยทางดานสวนรวม ความตองการมเกยรต การไดรบขอมล ขาวสารกระบวนการนาบคคลเขามามสวนรวมและการประสานงานทด ระหวางผทเกยวของ สวนการพฒนาคณภาพโรงพยาบาลนนจะตองมการเตรยมความพรอมของบคลากร เพอใหม การเปลยนแปลงทศนคต และบทบาททงของผบรหารระดบสงจนถงผปฏบตงาน ซงกอใหเกด การเปลยนแปลงวฒนธรรมการทางานในองคกรทเออตอการพฒนาคณภาพ

โรงพยาบาลทจะผานการรบรองนน จะมการเตรยมการเขาสการรบรอง คณภาพโรงพยาบาล คอ

(1) เตรยมคน งานพฒนาคณภาพจะสาเรจไดดวยความรวมมอจากบคลากรทกระดบองคกร ตงแตผบรหารทกระดบไปจนถงผปฏบตงานทกคน เรมจากผบรหารระดบสง ตดสนใจวาจะพฒนาคณภาพตามกรอบแนวทางมาตรฐานโรงพยาบาล กาหนดผรบบรการโดยตรง เรองการพฒนาคณภาพ ทาความเขาใจกบคนทงองคกรวากาลงทาอะไร รวมกนสรางความมงมน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

59

และกาหนดเปาหมายการพฒนารวมกนระหวางผบรหาร และผปฏบตงาน มการสรางทมงานตางๆ ซงประกอบดวยบคลากรในหนวยงานเชนเดยวกน หรอทมงานทประกอบดวยบคลากรจาก หนวยงานตางๆ ทใหบรการผปวยรวมกน ดาเนนการฝกอบรมใหแกบคลากรและทมงานตางๆ ใหทกคนเขาใจและมรสกมสวนรวมในการทางาน ทมเทแรงกายแรงใจใหกบการทางานนน จะทาใหทกคนเกดความกระตอรอรนในการทางาน คอ ตองทาดกบพวกเขา ยอมรบผลงานและแบงปนความสาเรจทไดรบแกพวกเขาดวย

(2) วางระบบงาน มการพฒนาโครงสรางพนฐานภายใน เพอใหเออตอ การพฒนาคณภาพอยางตอเนอง ควรมการจดสรางทมครอมสายงาน (Cross Functional Team) ซงใชผปวยเปนศนยกลางแทรกอยในองคกรเดม โดยเนนเรองกระบวนการใหบรการผปวยทตองมการประสานงานระหวางหนวยงานตางๆ การพฒนาอยางตอเนอง กาหนดทมท รบผดชอบในการประเมนและ พฒนาตนเอง มการทาการปฏบตกจกรรมพฒนาคณภาพอยางตอเนอง โดยมการสรางตวชวด ทเหมาะสม และใชมาตรฐานโรงพยาบาลเปนเครองมอประเมนความกาวหนาในการพฒนา โรงพยาบาลจะทาการพฒนาคณภาพสาเรจหรอไมนน สาคญทสดอยท ผบรหารสงสดขององคกร ซงตองมความเขาใจและมความมงมนในเรองคณภาพ ตองปฏบตตนเปนตวอยางทด มความเปนผนาสงและพรอมจะรวมทางานกบลกนองในทกสภาวะ นอกจาก ผบรหารสงสดแลวหวหนาหนวยงานทรบผดชอบจะตองมความมงมนเรองการพฒนาคณภาพ และดาเนนงานในเรองนอยางจรงจง จะตองสามารถอบรมใหเจาหนาททกระดบใหเขาใจเรอง การพฒนาคณภาพ ขณะเดยวกบผบรหารเองกตองใหความมงมน และทมเท กบกลมบคลากร ในการพฒนาคณภาพอยางจรงจง (ณชนนท บญดานกลาง. 2543 : 39-40)

โสพารธ (Soparth. 1993 : 58) ไดเสนอระดบการมสวนรวม หรอเรยกอกอยางหนงวา บนได 8 ขน แบงออกเปน 3 ระดบ ดงน

1) ขนตอนการถกจดการและขนตอนการถกบาบดรกษา โดยผานโครงการตางๆ ซงทงสองขนน ไมถอวาเปนขนตอนของการมสวนรวม เพราะประชาชนไมสามารถรวม ในการวางแผนหรอกาหนดโครงการได แตเปนอานาจหนาทของเจาของโครงการ

2) ขนตอนการไดรบแจงขาวสาร ขนตอนการไดรบการปรกษาหารอ ซงประชาชนสามารถมโอกาสไดรวมฟงและคดตามไปดวย และขนตอนการปลอบประโลมเปน ขนตอนทประชาชนสามารถเตรยมการตดสนใจได

3) ขนตอนการมสวนรวม เปนขนตอนทประชาชนสามารถจะเจรจาตอรองและจดการสบเปลยนอานาจกบเจาของโครงการเดม ขนตอนการมอบอานาจและขนตอนการควบคม

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

60

โดยประชาชนเปนขนตอนทประชาชนสามารถใชอานาจในการตดสนใจและการจดการได โดยสมบรณ

จากแนวความคด เกยวกบรปแบบและขนตอนของการมสวนรวมขางตน จะเหนไดวา สวนใหญจะมลกษณะทไมแตกตางกนมากนก จะแตกตางกนบางเลกนอยอยางไรกตาม ในการศกษาครงน ผวจยไดทาการสรปขนตอนการมสวนรวมของบคลากรเพอการขอรบรอง คณภาพโรงพยาบาล เพอใหสอดคลองกบบทบาทหนาทของบคลการไวดงน คอ

1) การมสวนรวมในการวางแผน 2) การมสวนรวมในการปฏบตตามแผน 3) การมสวนรวมในการประเมนผล

คณลกษณะของประชาชนทเขามามสวนรวม ประชาชนทจะเขามามสวนรมมหลายลกษณะดวยกน ขนอยกบลกษณะ

ของประชาชนหรอกลมประชาชนนนในทางระดบการศกษาและระดบทางสงคมและเศรษฐกจ นอกจากนยงขนอยกบผลกระทบทมตอประชาชนกลมนน ซงยอมขนอยกบทอยอาศย สถานทประกอบอาชพ ลกษณะและความรนแรงของผลกระทบ

ระดบการมสวนรวม คาสเพอรสนและเบยทแบท (Kasperson and Breitbat. 1985 : 36 อางถงใน จรภรณ ไถบานกวย. 2544 : 23) ไดเสนอมาตรวดระดบการมสวนรวมไว 3 ประการ คอ 1) การกระทาโดยแตละบคคลมใชเปนการกระทาโดยกลม ซงอาจทาให การวเคราะหหรอไดขอสรปทไมถกตอง เพราะการแสดงออกของแตละบคคลในกระบวนการ มสวนรวมนน จะเหนไดถงคานยม ความรบรและพฤตกรรมของแตละบคคล กลาวคอ กรยาทถอวาเปนการมสวนรวมคอ กรยาทมตอการแสดงตอผลของการกระทานนโดยตรงของแตละบคคล 2) ความหนาแนนของการกระทา ซงแสดงออกโดยรวมกระทาทบอยครง ระยะเวลาของกจกรรมทยาวนาน หรอมความผกพนและมแรงจงใจในการกระทา 3) คณภาพของการเขารวม ซงดจากผลกระทบของการกระทาในเบองแรก เชน ความรบผดชอบ การตดสนใจ การเปดกวางยอมรบความสามารถและความคดเหนมการทาการประเมนผล ชนรตน สมสบ (2539 : 58 - 61) การมสวนรวมสามารถแบงเปนระดบ ไดดงน

1) การไมมสวนรวมอยางสนเชง (No Participation at All) 2) การมสวนรวมเพยงในนาม (Nominal Participation) 3) การมสวนรวมเพยงเลกนอย (Minimal Participation)

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

61

4) การมสวนรวมอยางเหมาะสม (Optimal Participation) 5) การมสวนรวมมาก (Maximal Participation) 6) การมสวนรวมในอดมคต (Ideal Participation)

และสามารถแบงชนดของการมสวนรวม ไดดงน 1) บงคบรวม (Join or Eiae) ประชาชนเขารวมเพราะ การขเขญ (Threats)

หรอการบงคบ (Coersion) จากภายนอก กลวธการขเขญและการบงคบมหลายรปแบบ จะเกดจากคนทมผลประโยชนจากการดาเนนงานหรอจากผลของงาน

2) การมสวนรวมโดยการผลกดน (Push Car Participation) ประชาชนจะถกผลกดนจากอานาจของผทมสวนไดสวนเสยผลประโยชนจากโครงการ อานาจของผมสวนได สวนเสยอาจเปนการพฒนาบคลากรในหนวยงาน โดยไดรางวลในรปการแตงตงในตาแหนง ทสงขนเพอความสาเรจของโครงการ ผทใชอานาจน เชน ผนาหวคะแนนนกการเมอง

3) กลอบายหรอการมสวนรวมโดยมเงอนงา (Trick or Participation by Gimmickry) ประชาชนถกจางใหรวมกจกรรมอนทไมไดแกปญหาของพวกเขา การเบยงเบนความสนใจไปสเรองอน เปนการสรางความสบายใจใหแกประชาชนเปนการชวคราวจากปญหา ทแทจรงของพวกเขา

4) การพดขางเดยว (Monologue) เปนการสอสารแบบทางเดยวโดยสงขาว จะปอนขอมลแกผรบฝายเดยว วธนไมไดจดทากลไกสาหรบการรบฟงขอมลยอนกลบ และไมไดมการเจรจาตอรอง โครงการเหลานมกดาเนนการผานสอมวลชน เชน วทย โทรทศน สงพมพ เปนตน

5) ถาม – ตดสนใจเอง (I ask -I decide) ประชาชนจะถกถามถงความคด และขอเสนอแนะตางๆ แตไมไดรบประกนวาความคดของประชาชนจะไดรบการพจารณา ในการกาหนด วางแผน และดาเนนโครงการ วธกระทาโดยการประชม การมสภาทองถน การสารวจ การสอบถาม และการไตสวนสาธารณะ แตในความจรงและการมสวนรวมชนดน มเพยงเลกนอยเทานน

6) การนาไปสความสงบ (Peace Pipe) ความคดเหนและขอเสนอแนะของประชาชนจะถกรองขอใหมสวนในการวางแผนและการบรหารโครงการ ประชาชนจะมสวนรวมจรงๆ ในกลไกของการวางแผนแตการตดสนใจและการคงอยของโครงการยงเปนสทธของ ผกาหนดโครงการ

7) การจบมอกน (Handclasp) ประชาชนมสวนรวมตงแตการกาหนดโครงการ จนดาเนนการโครงการ การตดสนใจจะทารวมกนระหวางประชาชนและผออกแบบโครงการ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

62

ปญหาและประเดนตางๆ จะถกแกไขโดยการเจรจาตอรองและแลกเปลยนความคดเหนอยางเสร มการรวมมอกนอยางเปนรปธรรมระหวางผทไดรบประโยชนและผมอบโครงการ

8) เสยงประชาชน (Vox Populi) เสยงของประชาชนจะไดรบการรบฟงและพจารณาความคด ความเหน ขอเสนอแนะ และความรสกของประชาชนมนาหนกในกระบวนการตดสนใจ ประชาชนจะมสวนรวมอยางจรงจงในการตดสนใจจากการกาหนดจนถงการประเมนผลโครงการ ถามปญหาผจดทาโครงการและผทไดรบประโยชนจากโครงการเกดขนกตองฟงเสยงประชาชนวามความตองการอยางไร

9) เสยงประชาชนคอกฎหมาย (Vox Populi Est Lex) การมสวนรวมแบบนเปนวธทความตองการของประชาชนมความเขมแขงสงสด ประชาชนจะตดสนใจในโครงการดวยตนเอง ตงแตชนดของโครงการ ทศทางโครงการ ทรพยากรทใช แหลงทมาของทรพยากร ผใชและชวงทใชการมสวนรวมแบบนมทงจากกลมทเปนทางการและไมเปนทางการ

จากทกลาวมาขางตนสามารถพจารณาไดจากชนดและระดบการมสวนรวม

ระดบการมสวนรวม

เสยงประชาชนคอกฎหมาย การมสวนรวมในอดมคต เสยงประชาชน การมสวนรวมสงสด การจบมอกน การมสวนรวมอยางเหมาะสม

การนาไปสความสงบ ถาม – ตดสนใจเอง การมสวนรวม

การพดขางเดยว การมสวนรวมเลกนอย กลอบาย การมสวนรวมเพยงในนาม การผลกดนรวม

การบงคบ ไมมสวนรวม

ภาพ 3 ชนดของการมสวนรวม (ทมา : ชนรตน สมสบ. 2539 : 58-61)

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

63

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

64

หนวยงานพยาบาลทจะดาเนนงานเพอใหเกดผลในการพฒนาคณภาพ ควรจะม กระบวนการ ดงน

1) กระบวนการ AIC (Appreciation-Influence-Control) กระบวนการ AIC เปนวธการและเทคนคในการเอาคนทจะทางานรวมกน

ทงหมดในระบบเขามาประชมเชงปฏบตการ (Workshop) จะดาเนนการใน 3 ขนตอน คอ ขนท 1 A (Appreciation) คอ การทาใหทกคนให การยอมรบและชนชมคนอนโดยไมรสกหรอแสดงการตอตานหรอวพากษวจารณ ทกคนจะมโอกาสแสดงออกอยางทดเทยมกน โดยใชขอเทจจรง เหตผล และความรสกตามทเปนจรง เมอบคคลไดรบการยอมรบจากคนอน จะทาใหมความรสกทด มความอบอนและเกดพลงรวมในทประชม ในขนนจะเปน การใชเงนตรา (Imagination) ชวยใหเกดวสยทศนรวม (Vision) หรออดมการณรวม (Shared Ideal) ซงไดแก สงทมงปรารถนาอยางสงสดรวมกน ขนท 2 I (Influence) คอ การใชความคดรเรม สรางสรรคทแตละคนมอยมาชวยกนกาหนดวธการหรอยทธศาสตร ทจะบรรลวสยทศนรวมนน ขนท 3 C (Control) คอ การนาวธการสาคญมากาหนดเปนแผนปฏบตการ (Action Plan) กาหนดเปาหมาย วธการหรอขนตอนการปฏบต กาหนดเวลา ผรบผดชอบ และงบประมาณ การรวมกนคดแผนปฏบตการเปนการกาหนด ขอผกพน (Commitment) ใหตนเองเพอควบคม (Control) ใหเกดการกระทาอนจะนาไปส การบรรลเปาหมายรวมกน รวมถง การกาหนดขอผกพนเฉพาะตว (Personal Commitment) ไดอกดวย

กระบวนการ AIC จะสรางพลงสรางขนเมอฝายตางๆ เขามาทากจกรรม รวมกนดวยความรกความเมตตา เปนการพฒนาทางจตวญญาณ (Spiritual Development) เกด การเรยนรรวมกนจากการทางาน (Interactive Learning Through Action) จงจะทาใหการพฒนาเกดความสาเรจ

2) กจกรรมกลมคณภาพ กจกรรมกลมคณภาพ หรอการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง (Continuous

Quality Improvement : CQI) เปนเครองมอในการบรหารงาน (Management Tools) โดยมปรชญาการบรหารแบบลางขนบน (Bottom-up Approach) คอ เนนการทางานแบบมสวนรวม และ ในขณะเดยวกน ผบรหารกตองยอมรบแนวคดหรอแนวทางแกไขปญหาของระดบลางเปนเหต เปนผล (ณชนนท บญดานกลาง. 2543 : 46) ซงการยอมรบจะทาใหบรรยากาศในการทางาน รวมกน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

65

ปรชญาของ QC เปนการสรางจตสานกใหบคลากรแกไขและวาระบบ การทางานดวยตนเอง ซงปราศจากการชนาจากผบรหาร โดยการผสมผสานหลกวชาการตางๆ อยางเหมาะสมจนเกดพลงในการปฏบตงาน ไดแก ทฤษฎองคการและการจดการองคการ นโยบายและการวางแผน หลกพฤตกรรมศาสตรและวชาเศรษฐศาสตร

จะเหนไดวา QC เปนการปลกฝงคานยม (Values) และทศนคตทด ในการทางาน ทาใหเกดการเกอหนนและลดการนนทาวาราย QC เปนกระบวนการวางแผนอกรปแบบหนง กลาวคอใชวงจร PDCA (Plan Do Check Action) โดยกอนจะวางแผน กลมจะตอง คนหาปญหาวาอะไรบางทกลมสามารถทาเองได ทาเปนกลม ทาตอเนอง และไมขดตอนโยบายของหนวยงาน จากนน พจารณาความสาคญของปญหาโดยใชวธการเกบขอมล (Management by Facts) โดยเกบขอมลของปญหาแตละปญหา อาจใหใบตรวจสอบ (Check Sheet) แลวนาเสนอเปนกราฟเพอใหกลมสามารถอานและวเคราะหไดทนท เมอไดปญหาสาคญแลว กลมตงหวขอเรองกาหนดเปาหมายการปรบปรงเปนตวเลขทสามารถวดได จากนน กลมจงวเคราะหสาเหต อาจใชแผนภมกางปลาหรอแผนภมความสมพนธหรอแผนภมตนไม จนไดเปนตวแบบเหตผล จากนนกลมกตองระดมสมองเพอเปนแนวทาง การปรบปรงแกไขกอนตดสนใจเลอกแนวทางใด ตองทาการวเคราะหแนวทางโดยใช หลกตนทน-ผลประโยชนและเปรยบเทยบกบเปาหมาย ทกาหนดไวแลวจงตงเปนมาตรฐานการปฏบตงานในเรองนนๆ

3) กจกรรม 5 ส 5 ส เปนตวยอของ ส จานวน 5 ตว คอ สะสาง (SEIRI) สะดวก (SEITON)

สะอาด (SEISO) สขลกษณะ (SEIKETSU) และสรางนสย (SHISUKE) (สถาบนเพมผลผลต แหงชาต. 2542 : 22)

ส ตวแรก คอ สะสาง เปนการแยกของทจาเปนออกจากของทไมจาเปนและขจดของทไมจาเปนออกไป หวหนาหนวยงานจะตองเปนผแยกของทจาเปนและของทไมจาเปน โดยของทจาเปนและใชบอย ควรเกบไวใกลตว ของทจาเปนและใชบางครง ควรเกบไวใกลกระบวนการทใช ของจาเปนแตนานๆ ใช ควรเกบไวนอกบรเวณททางาน สวนของทไมจาเปนและไมใชแลวควรขจดออกจากหนวยงาน

ส ตวท 2 สะดวก เปนการจดวางหรอจดเกบสงของตางๆ ในททางานใหเปนระเบยบเพอความสะดวกและปลอดภยและคงไวซงคณภาพ ประสทธภาพในการทางาน เมอสถานททางานเหลอแตสงทจาเปนในการปฏบตงานหลงจากสะสางแลว ขนตอไปคอการจดสงของใหเปนหมวดหม มปายชดเจนและเหมาะสมตอสภาพการใชงานททกคนสามารถเขาใจได

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

66

งาย การทาเชนนจะทาใหลดการสญเสยเวลาในการคนหา การหยบและการจดเกบไมผดพลาด ซงมผลทาใหไดการบรการรวดเรวและถกตอง

ส ตวท 3 สะอาด เปนการทาความสะอาด (ปดกวาด เชด ถ) วสดอปกรณ เครองมอ เครองใช รวมทงบรเวณพนทททางาน หวหนาหนวยงานควรเรมขนตอนการทา ความสะอาดโดย 1) กาหนดแบงเขต บรเวณ สงของ เครองมอ เครองใชอปกรณทางการแพทย และมอบหมายความรบผดชอบใหบคลากรแตละคน 2) ศกษาวธการใชงาน การทาความสะอาด ทถกตองของเครองมอและอปกรณการแพทย 3) กาหนดเวลาการทาความสะอาด เชน กอนและหลงการใชงาน กาหนดวน 5 ส ประจาสปดาห วนทาความสะอาดใหญประจาป (Big Cleaning Day) เปนตน 4) กาหนดเวลาการทาความสะอาดและรายละเอยดของการทาความสะอาด ของแตละจด เชน 5 นาท 5 ส แตละคนตองทาอะไรบาง 5) ทาความสะอาดททางานทกๆ วน จนตดเปนนสย

ส ตวท 4 สขลกษณะ เปนการรกษามาตรฐานการปฏบต 3 ส แรกทดไว คนหาสาเหตตางๆ เพอยกระดบมาตรฐานใหสงขน สขลกษณะเปนการทา 5 ส แรกอยางตอเนองทกวน เพอรกษามาตรฐานของความเปนระเบยบเรยบรอยของสถานททางานใหอยในสภาพทดตลอดเวลา รวมทงตองพยายามหาทางปรบปรงใหดยงขน ประเดนสาคญของสขลกษณะ คอ การรกษามาตรฐานและปรบปรงใหดขน

ส ตวท 5 สรางนสย เปนการสรางนสยและฝกวนยในตนเอง ใหปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑของหนวยงานอยางสมาเสมอ จนกลายเปนการกระทาทเกดขนเองโดยอตโนมตหรอโดยธรรมชาต เชน การเกบของทนาไปใชเขาทเดมทกครงโดยไมตองมใครบอก การจดการแยกขยะและทงใหถกทเปนตน

การปฏบตกจกรรม 5 ส นอกจากจะมผลด คอ ทาใหสถานททางานสะอาด สวยงาม ชวยบารงรกษาวสดอปกรณ เครองมอ เครองใช เพมประสทธภาพ เพมความปลอดภยในการทางาน ยงสงผลตอผลผลต คณภาพ ตนทน การสงมอบและขวญกาลงใจ หากสงตางๆ ดงกลาวลดลงจะสงผลใหกาไรลดลง และสงผลกระทบตอองคกร คอ โอกาสในการแขงขนลดลง ความอยรอดลดลง การขยายกจการลดลง และไมสามารถเปนเลศในธรกจได สวนผลทกระทบ ตอบคลากร คอ เงนเดอนและโบนส สวสดการและตาแหนงของบคลากรลดลง เมอบคลากรชวยกนทา 5 ส จะมสวนชวยใหผลเสยตางๆ ลดลง กจกรรม 5 ส เปนพนฐานของการบรหารและชวยสงเสรมกจกรรมอนๆ อกมากมาย

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

67

4) การพฒนาองคกร การพฒนาองคกร (Organization Development : O.D.) เปนการฝกอบรม

เพอทจะปรบเปลยนเจตคตและพฤตกรรมของเจาหนาทในทางทด ใหมความรก ความสามคค ใหมองโลกในแงด ใหเขาใจธรรมชาตของคน ใหเหนคณคาของทกคนและใหทางานเปนทม โดยอาศยกจกรรมและสนทนาการเปนเครองมอในการฝกอบรม (ภาคความรวมมอเพอการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล. 2540 : 165) การนาแผนพฒนาองคกรมาใชจะตองเปนความเหนชอบของผบรหารสงสดของโรงพยาบาล คอ ผอานวยการโรงพยาบาล และหวหนาหอผปวย ผซงเปนผบรหารระดบตนทใกลชดผปฏบตงานมากทสด จงตองดแลและดาเนนการตามนโยบายของผอานวยการโรงพยาบาล หากพบวาหนวยงานมปญหา เชน ขาดความรวมมอประสานงานระหวางหนวยงาน บรรยากาศในการทางานเตมไปดวยการแขงขน ขาดแรงจงใจในการทางาน ตองการเปลยนทศนคตของคนในหนวยงาน การพฒนาองคกรทาเพอแกปญหาตางๆ ในหนวยงาน และเปนวธการอยางหนงในการเพมประสทธภาพการทางานของเจาหนาท เนอหาในการอบรม O.D. ประกอบไปดวย กจกรรมตางๆ ทสงเสรมความรก ความสามคค การทางานเปนทม การสรางมนษยสมพนธ เชน กจกรรม Buddy กจกรรมละลายพฤตกรรม กจกรรมหนาตางโจฮาร กจกรรมปฏสมพนธระหวางบคคล (Stroke) เปนตน ซงกจกรรมการใช Stork กบผรวมงาน ถอเปนกจกรรมทสาคญและทรงคณคาทสดของกจกรรม O.D. หลงจากทาโครงการ การพฒนาองคกร (O.D.) แลว ผบรหารจะรสกเบาใจขน เจาหนาททกฝายมความรบผดชอบมากขนทกคนใหความรวมมอซงกนและกน มองโลกในแงด มการยมแยมแจมใส ทกทายกน ทสาคญทสดทกคนยอมรบซงกนและกน ผบงคบบญชาไดรบการยอมรบจากผใตบงคบบญชา ผบงคบบญชายอมรบและเหนความสาคญของผใตบงคบบญชา เพอนยอมรบเพอน นอกจากนประโยชนจากโครงการ O.D. คอ ประชาชนผมาใชบรการของโรงพยาบาล ไดรบการตอนรบ เอาใจใสดแลจากเจาหนาทมากยงขน

5) พฤตกรรมบรการทเปนเลศ พฤตกรรมบรการทเปนเลศ (Excellence Service Behavior : ESB) เปน

การ อบรมเพอพฒนาพฤตกรรมบรการหรอรปแบบของมนษยสมพนธทด การฝกอบรมมงเนน ทจะอบรมใหกบผปฏบตงานของโรงพยาบาลทกคน และไดจดทาใหกบผบรหารทกระดบ โดยเฉพาะ เพอใหผบรหารเปนผสงเสรมใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมบรการแนวทาง ในการอบรมสวนใหญจะเปนการบรรยายกงสนทนา มการปลกเราจตสานก มกจกรรมเพอใหตระหนกในคณคาของตนเอง

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

68

เนอหาในการอบรมแบงออกเปน 2 หลกสตร คอ หลกสตรการบรการงานบคคลเพอพฒนาพฤตกรรมบรการเปนหลกสตรสาหรบผบรหาร สวนหลกสตรสความเปนเลศ ในบรการสขภาพเปนหลกสตรสาหรบผปฏบตงาน เนอหาในการอบรมจะเปนเรองเกยวกบปญหาคณภาพบรการในโรงพยาบาลจตวทยาบรการ มนษยสมพนธ การประสานความรวมมอ กจกรรมกลมและวดโอ พฤตกรรมบรการ จตสานกในการบรการ วจกรรมบรการและการใชโทรศพท นอกจากกจกรรมเหลานแลวในหลกสตรสาหรบผบรหารจะเพมเนอหาเกยวกบ การบรหารความขดแยงทกษะการบรหารงานบคคล เทคนคการจงใจผใตบงคบบญชา การตดสนปญหาและการวนจฉยสงการเบองตน ภายหลงการฝกอบรมบคลากรจะมการเปลยนแปลง พฤตกรรมอยางชดเจน มการทกทายอยางออนนอม มความอยากทจะทางานเพอใหองคกรดขน

พฤตกรรมดๆ เหลาน หากผบรหารเปลยนพฤตกรรมในการบรหารผล ทเกดขนจะสงเสรมใหยงยนขน ขอเสนอแนะของโรงพยาบาลทอบรม ESB คอ การฝกอบรมควรเนนทการสรางความสมพนธระหวางหวหนาหนวยงานตางๆ ในโรงพยาบาลเปนเบองตนเพราะบคคลเหลาน คอ คนสาคญทจะทาใหเกดการประสานงานทดระหวางหนวยงานการอบรมพฤตกรรมทเปนเลศ หวหนาหอผปวยนอกจากอบรมเพอปรบเปลยนพฤตกรรมการบรหาร ใหดขนแลว จงตองดแลบคลากรผใตบงคบบญชาในหนวยงานใหไดรบการอบรมเชนเดยวกน

6) แนวทางการดแลรกษาผปวย การจดทาแนวทางในการดแลรกษาผปวย (Clinical Practice Guidelines :

CPGs) เปนสวนหนงในการพฒนาคณภาพในการดแลผปวย ซงจาเปนตองเชอมโยงกบขนตอนอนๆ 3 ขนตอน ไดแก การนา CPGs ไปปฏบต การทบทวนวธการดแลรกษาและผลลพธ ตอผปวย และการปรบปรงวธการดแลรกษาผปวยใหดขนและนาไปสการปรบปรง CPGs อยางตอเนอง โดยมเปาหมายคอ เพอใหผลการรกษาดมคณภาพ ใน CPGs จะบงถงขนตอน การรกษาโรคตางๆ โดยมงเนนการดแลทผปวยเปนศนยกลาง และใหความสาคญกบบคลากรหลายวชาชพทรวมกนดแลรกษาผ CPGs ปวย ทมงาน CPGs จงประกอบไปดวย แพทย พยาบาล เภสชกร นกกายภาพบาบด นกสขศกษา โภชนาการ เปนตน ทมงานกลมนจะทาหนาทตงแต ยกราง CPGs ตดตามผล และรบผดชอบในการปรบ จนสามารถนาไปใชไดจรง การนา CPGs ไปใชในหนวยงานหวหนาหนวยงานจงเปนบคคลสาคญทจะสงเสรมเพอใหเกดการดแลผปวย แบบองครวมไดดขน

ประโยชนของการทา CPGs คอ ดานผปวย จะไดรบการดแลทเปนระบบ และมแนวการวางแผนการดแลรกษาลวงหนาพรอมกนจากทมใหการรกษา ดานผประกอบวชาชพ จะทาใหไดรวมมอปรกษาหารอและทบทวนความรซงกนและกน ดานองคกรวชาชพเอง ทาให

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

69

มนใจวามการดาเนนการตาม CPGs ทไดกาหนดไว ดานสงคม ทาใหรบรแผนการดแลรกษา ทมตอผปวยและเชอมนในมาตรฐานการรบรองของโรงพยาบาล ดานโรงพยาบาล ทาใหผรบบรการมนใจวามการดาเนนกจกรรมคณภาพโดยเนนผปวยเปนจดศนยกลาง

จากทกลาวมา พอสรปไดวา การดาเนนกจกรรมตางๆ ไมวาจะเปน AIC กจกรรมกลมคณภาพ กจกรรม 5 ส การพฒนาองคกร พฤตกรรมบรการทเปนเลศและการใช แนวทางการรกษาผ ปวยมาใชนนจะตองใหบคลากรในองคกร ทราบวาทผานมาองคกรมปญหา

อะไร แลวปญหานนสรางความเสยหายแกองคกรระดบใด เพอใหเกดความตระหนก เมอทกคนเกดความตระหนกแลว ทกคนจะตองรวมกนคดวางแผน ลงมอปฏบตตามแผนทไดวางไว ตรวจสอบผลการปฏบตงานและปรบปรงขอบกพรอง ซงทกลาวมาทงหมดนจะตองเกดการมสวนรวม ในทกระดบของบคลากรในองคกร ซงตวกจกรรมยอยเปนเพยงการแกไขขอบกพรองเพยง บางประการเทานน ซงในภาพรวมจะตองทราบสาเหตของปญหาทแทจรงกอน เพอทจะทา การแกไขปญหาไดอยางตรงจด

2.4 การดาเนนงานการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล ในโรงพยาบาล บางนาเปรยว

2.4.1 ขอมลพนฐานโรงพยาบาลบางนาเปรยว

โรงพยาบาลบางนาเปรยว เรมกอสรางเปดบรการรกษาประชาชนผเจบปวย เมอ พ.ศ. 2501 ในรปแบบของสขศาลา ตอมาไดยกฐานะเปนสถานอนามยชนหนงขน พ.ศ. 2517 ยกฐานะเปนโรงพยาบาลบางนาเปรยว แตอาคารคงสภาพเดมไมมการสรางตอเตม คอ อาคาร ชวงลางเปนปนชวงบนอาคารเปนไม มเรอนคลอดแยกจากตวอาคารเดม เมอป พ.ศ. 2527 และ กอสรางโรงพยาบาลใหมเปนแบบแปลนโรงพยาบาล 10 เตยง ในป พ.ศ. 2529 ไดเปดทาการ โรงพยาบาลบางนาเปรยวตงอยเลขท 190/1 ม. 5 ต.โพรงอากาศ อ.บางนาเปรยว จ.ฉะเชงเทรา หางจากตวจงหวด 18 กโลเมตร มเนอท 5 ไร 2 งาน ตอมามผมารบบรการเพมมากขน โรงพยาบาลจงไดยายมากอสรางใหม เมอป พ.ศ. 2538 ยกฐานะเปนโรงพยาบาล 30 เตยง ตงอยเลขท 100 ม. 2 ต .หมอนทอง อ. บางนาเปรยว จ.ฉะเชงเทรา เนอท 50 ไร ปจจบน ป พ.ศ.2546 กาลงดาเนนการสรางตกผปวยในเพมอก 30 เตยง และมโครงการกอสรางอาคารเวชปฏบต ครอบครวและชมชน อาคารหองผาตดและ หองคลอดเพมจานวนประชากร ในอาเภอ บางนาเปรยว ชาย 36,632 คน หญง 37,278 คน รวม 73,910 คน 15,774 หลงคาเรอน อาเภอบางนาเปรยวมอาณาเขตตดตอ ดงน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

70

ทศเหนอ จรดอาเภอองครกษ จงหวดนครนายก และอาเภอลาลกกา จงหวดปทมธาน

ทศใต จรดอาเภอเมอง จงหวดฉะเชงเทรา ทศตะวนออก จรดอาเภอบางคลา จงหวดฉะเชงเทรา

และอาเภอบานสราง จงหวดปราจนบร ทศตะวนตก จรดอาเภอหนองจอก กรงเทพมหานคร

รายนามแพทยผอานวยการโรงพยาบาลบางนาเปรยว ป พ.ศ. 2501 – พ.ศ. 2504 นายแพทยบรรณสทธ สกลผดงเขตต ป พ.ศ. 2504 – พ.ศ. 2516 นายแพทยสมบรณ วรรดาวสนต ป พ.ศ. 2516 – พ.ศ. 2519 นายแพทยเฑยร ใจบญมา มนาคม พ.ศ. 2519 – มนาคม พ.ศ. 2521 นายแพทยธรศกด ธารงธรกล มนาคม พ.ศ. 2521 – เมษายน พ.ศ. 2521 นายแพทยสมศกด คงววฒนากล พฤษภาคม พ.ศ. 2521 – มนาคม พ.ศ. 2524 นายแพทยสมหมาย โรจนานกลพงศ พฤษภาคม พ.ศ. 2524 – เมษายน พ.ศ. 2524 นายแพทยพรชย พฤกษาพนาชาต พฤษภาคม พ.ศ. 2524 – พฤษภาคม พ.ศ. 2527 นายแพทยวระวฒน อนทรอทก 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2527- มนาคม พ.ศ. 2529 นายแพทยสรพงษ องศรวงศ เมษายน พ.ศ. 2529 – 21 ตลาคม พ.ศ. 2535 นายแพทยยทธนา พนพานช 21 ตลาคม พ.ศ. 2535 – ปจจบน นายแพทยสรลกษณ มงไทยสงค

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

71

วสยทศน คณภาพมาตรฐาน บรการเพอสขภาพทด พนธกจ โรงพยาบาลบางนาเปรยวมความมงมนทจะใหบรการทมมาตรฐานในดานการสงเสรม ปองกน รกษาและฟนฟสภาพเพอสขภาพทด เกดความพงพอใจตอผรบบรการ มการพฒนาคณภาพบคลากรและการใหบรการอยางตอเนองรวมทงเปนแหลงเผยแพรขอมล ดานการพฒนาคณภาพ คานยมรวมของโรงพยาบาลบางนาเปรยว

(1) สรางสรรคสงใหม (2) ใฝหาความร (3) ทางานเปนทม (4) รวดเรว ซอสตย (5) โปรงใส เปนธรรม สอสารชดเจน (6) มความสขในการทางาน

2.4.2 กรอบและหลกในทางปฏบตสาหรบคานยมรวมของโรงพยาบาลบางนาเปรยว 1) สรางสรรคสงใหม

(1) ทางานพรอมกบใฝหาความรและสงใหมๆ เพอพฒนาการทางาน ตองศกษาหาความรในทกภารกจของโรงพยาบาลบางนาเปรยว และรวมแสดง ความคดเหน เพอสรางสรรคสงใหมๆ ใหเกดขน ตองศกษาหาความรเกยวกบวทยาการใหมๆ เพอนามาใช ในการปฏบตงานของเราใหสาเรจตามเปาหมาย

(2) ตดตามความเคลอนไหวของสภาวการณในปจจบน และมองไปถงอนาคต ตองคานง ถงสภาวการณในปจจบน และคาดการณในอนาคตเพอก าวทนตอ การเปลยนแปลง ตดตามการเปลยนแปลงขององคกรภายนอก เพอเพมพนความร ความสามารถ ในการปฏบตงานของเรา

2) ใฝหาความร (1) พฒนาตนเองอยางตอเนองเพอกาวใหทนตอการเปลยนแปลง ตองใฝหา

ความรดานการบรหาร ดานวทยาการใหม และปรบตวใหสามารถรองรบการเปลยนแปลง ในทกสถานการณไดนาความรและประสบการณทไดรบจากการศกษา การอบรม และการสมมนา มาปรบใชใหเกดประโยชนสงสด

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

72

(2) ตองมการวางแผนหาแนวทางปองกน และประเมนผลการปฏบตงาน ตองวางแผนการปฏบตงานทกขนตอน เพอใหสมกบความตองการของประชาชน ตดตามประเมนผล และสารวจการทางานของตนเองทกวน ตองหาแนวทางปองกน และแกปญหาทเกดขน โดยทนท

3) ทางานเปนทม (1) ใหเกยรต และเคารพในความคดของผรวมงานอยางจรงใจ ประสานงาน

กบทกคนในทมงาน ดวยมนษยสมพนธทด เชอมน ไวใจในความสามารถของผรวมงานในทม มนาใจ มเจตนาทดตอกน เปดใจ ยอมรบดวยความเตมใจ ไมยดผลงานของทมมาเปนผลงาน ของตนเอง คานงถงความสาเรจของโรงพยาบาลบางนาเปรยว เปนทตง เปดโอกาสใหทกคน ไดแสดงความคดเหนอยางเสร

(2) ชวยกนแกปญหาและไมทอดทงกน ยอมรบวาในขอขดแยงอาจกอ ใหเกดความเหนหรอทางเลอกอนจะเกดประโยชนตอการทางาน แกปญหาดวยวธการเจรจากน อยางเปดเผย จรงใจ เพอหาทางออกทดทสด ยนดใหผรวมงานแกไขขอผดพลาดและรวมแกปญหาอยางจรงใจ

4) รวดเรว ซอสตย (1) ทางานโดยมเปาหมายทชดเจน เนนการทางานใหสอดคลองกบ

วตถประสงคหลก วสยทศน และคานยมรวมของโรงพยาบาลบางนาเปรยว ทางานอยางมเปาหมาย และทางานใหสาเรจตามเปาหมาย

(2) ปรบปรงการทางานใหรวดเรว ถกตอง และทนตอเหตการณอยเสมอ วางแผน จดลาดบความสาคญของงาน ตรวจสอบ และปรบปรงประสทธภาพการทางานอยเสมอ

(3) ทางานดวยความซอสตยตอตนเอง และผอน ตรงตอเวลา ตรงตอ นดหมาย ทมเทความสามารถ และศกยภาพ เพอการทางาน ใช เครองมอ วสด อปกรณ อยางระมดระวง ประหยด คมคา ไมนาทรพยสมบตของโรงพยาบาลบางนาเปรยวมาใชประโยชนสวนตน ไมใชตาแหนงหนาท เพอแสวงหาผลประโยชนสวนตนทงทางตรงและทางออม ไมทาธรกจสวนตน หรอกจกรรมสวนตวในเวลาทางาน

5) โปรงใส เปนธรรม สอสารชดเจน (1) มงเนนการทางานดวยอดมการณ และหลกการทถกตอง ตองพด

ความจรงเสมอ แมวาความจรงนนจะทาใหเราเสยประโยชน กลาแสดงความคดเหนทแตกตางกบคนอน แมวาจะแตกตางกบผบงคบบญชา หากความคดเหนจะเปนประโยชนตอสวนรวม ไมทาผดระเบยบ หรอขอบงคบ กฎเกณฑ ไมบดเบอนและเพมเตมขอมลขาวสารทไดรบ ไมวากรณใด

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

73

(2) ใหความยตธรรม โปรงใส และเปนธรรมแกทกคนเทาททาได ปฏบต ตอบคคลตางๆ อยางรกาลเทศะ และใหความเทาเทยมกน ไมเลนพรรคเลนพวก

(3) รบฟง และแลกเปลยนขอมลกบผรวมงาน เพอเปนการสอสาร ทชดเจน ยนดใหขอมลแกเพอนรวมงานทงภายในและภายนอกหนวยงานอยางเตมใจ ยอมรบ ในความคดทแตกตางและใหโอกาสการแสดงความคดเหนอยางเทาเทยมกน ยนดใหบรการขอมลขาวสารทถกตองและทนตอเหตการณตอบคคลภายในและบคคลภายนอกอยางเตมใจ ตรวจสอบขอมลขาวสารทไดรบจากองคกรภายใน และภายนอก เพอใหการสอความหมายถกตองตรงกน

6) มความสขในการทางาน (1) การชวยเหลอเพอนรวมงานและผอนชวยเหลอ เออเฟอ เผอแผแกเพอน

รวมงานแมมใชหนาทโดยตรงใสใจในทกขสข และเปนกาลงใจใหเพอนรวมงานใหบรการ ประชาชนผมาตดตอดวยอธยาศยไมตรอยางอบอนและประทบใจ

(2) การสรางบรรยากาศการทางานใหมความสขรวมกนสนกกบการทางานรวมกบผอนใหความสาคญในการเขารวมกจกรรมสงสรรคระหวางหนวยงานและเพอนรวมงานปรบปรงสภาพแวดลอมของสถานททางานใหนาอย โดยเรมทโตะทางานของเรากอนรกษา สงแวดลอมภายในททางานของเราใหนาทางานยงขน

2.4.3 เปาหมาย 1) ผรบบรการมความพงพอใจในบรการดานตางๆ 2) องคกรมคณภาพการบรการตามมาตรฐาน HA ภายในป 2547 3) บคลากรของโรงพยาบาลบางนาเปรยวมความพงพอใจในการบรหารงาน

ของโรงพยาบาล 2.4.4 ตวชวดของโรงพยาบาล

1) อตราการตดเชอในโรงพยาบาล < 0.1 2) อตราความพงพอใจของผรบบรการ > 85 % 3) อตราความพงพอใจของบคลากร > 85 % 4) อตราสวนทนหมนเวยน (Current Ratio) > 2 5) อตราความคลาดเคลอนทางยา (Medication Error) 6) อตราการปวยดวยโรคทตองรายงานตาม รง.506 ลดลง 10 % 7) อตราการปวยดวยโรคไมตดตอลดลง 10 % 8) เดกอาย 3 ปปราศจากฟนผ (50%) 9) อตราตายรวมของผปวยในโรงพยาบาลลดลง

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

74

10) อตราการเขาถงบรการของประชาชนในเขตอาเภอบางนาเปรยว 100 % 11) อตราผใชความรและทกษะมาพฒนาโรงพยาบาล 90 %

2.4.5 แผนยทธศาสตรโรงพยาบาลบางนาเปรยว 1) แผนการเพมความพงพอใจแกผรบบรการ 2) แผนสรางความพงพอใจใหบคลากรในดานการบรหารงานของโรงพยาบาล 3) แผนงานบรการเชงรก 4) แผนพฒนามาตรฐานวชาชพ คณภาพบรการ

สถาบนพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล (พรพ.) ไดจดทปรกษา 2 ทาน คอ อ. สงกรานต พทธขจร และ ภญ. ผสด บวทอง เขาเยยมและใหคาปรกษาเขม (Intensive Consultation Visit) ครงท 1 เมอวนท 23 กรกฎาคม 2546 และไดรายงานผลการเยยมและ ใหคาปรกษาทจะตองแกไขดงตอไปน หมวดท 1 ความมงมนในการพฒนาคณภาพ ขอเสนอแนะเพอการพฒนาอยางตอเนอง 1) ทมนาควรทาความเขาใจกนทมงานตางๆ ถงความสาคญของการกาหนด เปาหมายในการพฒนาคณภาพใหชดเจนทงเปาหมายในระดบโรงพยาบาล เปาหมายของแผน ยทธศาสตร เปาหมายของทมนาระดบกลาง เปาหมายของหนวยงานและเปาหมายของกจกรรม ทจะทาใหชดเจน รวมทงควรมการประเมนการบรรลเปาหมายเปนระยะ 2) ทมนาควรสนบสนนใหทมนาระดบกลางนาเปาหมายในแผนยทธศาสตร ไปจดทาแผนพฒนารองรบและวางระบบใหรายงานความกาวหนาในการพฒนาคณภาพ ใหสอดคลองกบเปาหมายและแผนตางๆ ทจดทาไวเปนระยะ ทงนโดยใหทมตางๆ รายงานทง เชงปรมาณ เชน อตราความสาเรจตามแผนปฏบตการทวางไวและเชงคณภาพ เชน รายงานผล การวเคราะหจดออน จดแขงทพบในระบบงานทรบผดชอบ หรอรายงานปญหาอปสรรคทพบ เปนตน เพอทมนาจะได รบทราบความกาวหนาในเชงระบบและใหการสนบสนนหรอชวย แกปญหาตอไป หมวดท 2 ทรพยากรและการจดการทรพยากร ขอเสนอแนะเพอการพฒนาอยางตอเนอง 1) การบรหารทรพยากรและประสานบรการ (1) ทมงานตางๆ ควรนาขอมลความตองการของเพอนรวมงานทมอยในแบบประเมนตนเองไปสรปการตอบสนองทผานมาหรอนาไปวางแผนตอบสนองความตองการ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

75

ของกนและกนให เปนรปธรรมแลวสรปรายงานสงใหทมผประสานเพอนาไปประเมน วฒนธรรมคณภาพขององคกรในภาพรวมของโรงพยาบาล (2) ใหมความครอบคลมทงดานอาคารสถานท ทรพยากร กาลงคน เครองมออปกรณ ขอบเขตบรการ บนพนฐานขอมลดานการบรหาร เชน สถานะทางการเงน การประมาณการรายรบ รายจาย ขอมลระบาดวทยาของชมชน การประเมนประสทธภาพ การรกษาพยาบาลในปทผานมา และขอมลสนบสนนทบงบอกคณภาพเพม เชน ผลลพธ ทคาดหวงและควรสงเสรมใหมการรายงานเปรยบเทยบการใชจายกบแผนยทธศาสตรเปนระยะ เพอนามาใชปรบแผนใหเหมาะสมยงขนตอไป (3) ควรกาหนดแนวทางการวางแผน การจดสรรทรพยากรใหม ความชดเจน พรอมทงสอสารแนวทางดงกลาวใหหนวยงานตางไดรบทราบ และสงเสรมใหม การประเมนการจดสรรทรพยากร การใชทรพยากรดานประสทธภาพ เพอใหเกดกระบวนการ ในการบรหารทรพยากรทมประสทธภาพเพมมากขน (4) ควรสงเสรมใหมทะเบยนครภณฑโรงพยาบาลทเปนปจจบนและ มขอมลพนฐานอยางนอย เชน ประวตการไดมา มลคา ประวตการซอม หนวยงานทเกยวของ และสามารถยนยนไดกบหนวยงานทใชเครองมอ (5) ควรสนบสนนใหหนวยงานตางๆ นาขอมลความตองการของเพอน รวมงานในโรงพยาบาลไปวางแผนตอบสนองใหเปนรปธรรม ทงนเพอสงเสรมใหเกดความรวมมอในแนวราบ ซงเปนรากฐานสาคญสาหรบการสรางบรรยากาศการทางานรวมกนใหมความราบรนมากยงขน โดยนาขอมลความตองการทสามารถตอบสนองไดทนทโดยทมงานเจาหนาท ในหนวยงานใหลงมอทาไดเลย ในสวนทไมสามารถตอบสนองไดใหนาประเดนมาพดคยรวมกนกบเจาของความตองการเพอหาขอตกลงรวมกนหรออาจสรป ขอมลสงเรองตอใหผบรหารระดบ สงกวาเพอพจารณาใหการสนบสนนตอไป 2) การบรหารทรพยากรบคคล ทมนาควรตดตามวาหนวยงานตางๆ มการกาหนดความร ทกษะ ความสามารถเฉพาะสาหรบการใหบรการของหนวยงานไวชดเจนหรอไม ครอบคลมเพยงใด ไดนาไปกาหนด เปนประเดนสาหรบเตรยมความพรอมในการปฏบตงานหรอในการดแลผปวยเฉพาะสาขาหรอไม มการตดตามประเมนผลการใหบรการและนาไปเปนประเดนสาคญ ในการประเมนผลการปฏบตงานหรอไม รวมถงประเมนวามการนาความร ทกษะเฉพาะเหลานนไปประกอบในการทบทวนผลงาน/ผลลพธการดแลรกษาผปวยทผานมาหรอไม ทงนเพอเปน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

76

หลกประกนวาเจาหนาทจะมทกษะทเพยงพอ ผปวยหรอผรบบรการไดรบบรการหรอไดรบการดแลโดยบคคลทมคณสมบตเหมาะสม 3) การบรหารสงแวดลอมและความปลอดภย (1) ควรปรบปรงเกยวกบโครงสรางกายภาพหรอกาหนดแนวทาง การบรหารจดการ ในบางหนวยงานใหชดเจน เหมาะสมและปลอดภยยงขน เชน โรงพกขยะ บรเวณบอบาบดนาเสย บรเวณประตเขา - ออกหนาโรงพยาบาล รวมทงวางระบบการจดการ แผนบารงรกษา รายงานขอขดของ และการตดตามตรวจสอบอยางเหมาะสม (2) ควรทบทวนบทบาทหนาทของคณะกรรมการทเกยวของในระบบ อาชวอนามย ใหมขอบเขตรบผดชอบงานทชดเจน เพอปองกนการทางานซาซอน รวมทงควร สงเสรมใหมระบบเกบ ขอมลเกยวกบการเจบปวยและอบตเหต การดแลเจาหนาทผประสบ เหตและเจบปวยจากการทางาน การวเคราะหขอมลการเจบปวยของเจาหนาท เพอใหไดขอมล มาปรบปรง แกไขและเฝาระวงทเหมาะสมตอไป 4) เครองมอและการจดการเกยวกบเครองมอ ควรมแผนหรอระบบทเกยวของกบการจดหาเครองมอและการจดการ ทสอดคลองกบแผนบรการ จานวนผปวย หรอขอมล โดยเปนการดาเนนการจากหนวยงานกาหนดความตองการ ประโยชนทไดรบและควรมการกาหนดเกณฑการคดเลอกเครองมอและอปกรณ ชดเจนตามลาดบความสาคญ เพอใหไดเครองมอทมคณภาพ พรอมทงสอใหเจาหนาทรบทราบ ทวกน 5) ระบบสารสนเทศโรงพยาบาล (1) ควรมการกาหนดบทบาทหนาทของทมเพมเตมใหครอบคลม เกยวกบขอมลขาวสารและสารสนเทศ ทงการใชเทคโนโลย และการบนทกตางๆ และควรวาง แนวทางการเชอมโยงขอมลจากหนวยงานตางๆ ในการนาไปวเคราะห สงเคราะห เผยแพร หรอกระจายขอมลขาวสารทวเคราะหแลวแกผเกยวของ เพอใหงายตอการนาไปใชประโยชน โดยเฉพาะอยางยงการพฒนาคณภาพ โดยใหมการเผยแพรแกผเกยวของในเวลาทเหมาะสมและ รปแบบทงายตอการใชงาน (2) ควรมการวางแผนการใชสารสนเทศในโรงพยาบาล ทครอบคลม การกาหนดเปาหมายการใช การออกแบบระบบ การกาหนดขอมลพนฐาน การใชประโยชน ของขอมล การปองกนและการรกษาความลบของขอมลในระบบ รวมทงสงเสรมใหหนวยงาน ผใชไดมสวนรวมในการออกแบบระบบสารสนเทศ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

77

หมวดท 3 กระบวนการคณภาพ ขอเสนอแนะเพอการพฒนาตอเนอง 1) กระบวนการพฒนาคณภาพทวไป (1) ทมคณะกรรมการตางๆ ควรทบทวนเปาหมาย และบทบาทในการ ดาเนนการใหชดเจน รวมทงควรประเมนผลการบรรลเปาหมายทกาหนดไวเปนระยะๆ อยางสมาเสมอ เพอใหเหนถงภาพรวมทสอดคลองกบนโยบายและแผนยทธศาสตรททมรบผดชอบอยางเปนรปธรรม (2) ทมผประสานควรประสานงานกบทมตางๆ เชน ทม IC ทมบรหาร การพยาบาล เปนตน เพอสรปรายการแนวทางปฏบตทมความสาคญสงใหชดเจน นาแนวทางปฏบตตางๆ เหลานนไปประเมนวาสามารถปฏบตไดจรงมากนอยเพยงใด คมอแนวทาง ปฏบตทไมตรงกบการปฏบตจรง มอะไรบาง มการปรบเปลยนในเรองใด เหตผลของ การปรบเปลยนคออะไร ใชเอกสารวชาการ/งานวจยอะไรอางอง เปนตน รวมทงประเมนดวยวาจากการปรบเปลยนวธการทางานทเปนผลมาจากการพฒนาคณภาพนน นาไปปรบเปลยนคมอแนวทางปฏบตทเกยวของหรอยง ทงนเพอสรปผลการวางระบบตางๆ ในภาพรวมของโรงพยาบาล 2) การจดการความเสยง (1) ควรสรางความเขาใจกบหนวยงานตางๆ วา หลกในการวเคราะห ความเสยง ปญหา หรอโอกาสพฒนา คอ การประเมนคนหาความแตกตางระหวางสงทปฏบตจรงกบสงทเปนจดมงหมายของกระบวนการนน นาประเดนความเสยงทวเคราะหไดไปทบทวน สถานการณทผานมา เพอนาไปกาหนดมาตรการปองกนหรอวางแผนพฒนาคณภาพตอไป (2) แพทยและหวหนาหนวยงานทางคลนกควรรวมกนทากจกรรม “ทบทวนทางคลนก” ใหสมาเสมอทกเดอน โดยกาหนดประเดนสาคญในการทบทวนใหชดเจน เชน ความถกตอง/เหมาะสมในการประเมนผปวย ความชดเจนในการระบปญหาของผปวยใหเปนองครวม ความชดเจนในการกาหนดแผนการรกษาผปวยตามสภาพทพบ ระยะเวลาในการขอ คาปรกษา ความชดเจนในการวางแผนเฝาระวงและประเมนผปวยซารวมกน ความชดเจน ในการสงตอปญหาของผปวยระหวางทมตางๆ ความถกตองครบถวน ในการปฏบตตามแผน การรกษา ความทนเวลาในการประเมนการตอบสนองตอการรกษาของผปวยแตละราย เปนตน แลวนาผลการประเมนมาแลกเปลยนเรยนรกนในเวทประชมของ PCT

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

78

หมวดท 4 การรกษาพยาบาลและจรยธรรมวชาชพ ขอเสนอแนะเพอการพฒนาอยางตอเนอง 1) องคกรแพทย ควรมสวนรวมในการทากจกรรมทบทวนทางคลนกให ครอบคลมทกกจกรรมและครอบคลมทกกลมผปวยสาคญของโรงพยาบาล และใหความสาคญ กบการทบทวนเวชระเบยนทงเชงปรมาณและเชงคณภาพใหมากขน 2) การบรหารการพยาบาล (1) ควรทบทวนความชดเจนของการกาหนดเปาหมายของการบรหาร การพยาบาลและการจดบรการพยาบาลใหชดเจนเพอประโยชนในการประเมนความสาเรจของทม (2) ควรจดเวทใหสมาชกทมไดแลกเปลยนเรยนรผลลพธจากการทบทวนการดแลผปวยรวมกนรวมทงการนาผลการทบทวนไปวางแผนสนบสนนจานวนเจาหนาท กาหนดเนอหาในการฝกอบรมพฒนาทกษะสาคญในการดแลผปวยแตละสาขาหรอจดเครองมอ อานวยความสะดวกในการดแลผปวยตอไป

2.5 งานวจยทเกยวของ อบล ดลยาภรณ (2533 : บทคดยอ) ไดทาการวจยความร ทศนคตและการปฏบตของเจาหนาทสาธารณสขทมตองานสขศกษาในศนยบรการสาธารณสขกรงเทพมหานคร โดยทา การศกษากบเจาหนาทสาธารณสขทปฏบตงานในศนยบรการสาธารณสขกรงเทพมหานคร จานวน 196 คน โดยใชแบบสอบถามทผวจยสรางขน ผลการวจยพบวา เจาหนาทสาธารณสขทมอาย แตกตางกนมความร ทศนคต และการปฏบตงานสขศกษาไมแตกตางกน อดมรตน สงวนศรธรรม (2534 : 36) พบวา การพฒนาคณภาพงานตองมการนด ประชมกนอยางสมาเสมอ แมบางครงอาจใหเวลาสวนหนงนอกเหนอจากเวลาทางานและ ในการประชมกลมควรเปดโอกาสใหสมาชกไดแสดงความคดทหลากหลาย ซงเปนการตดสนใจโดยกลมบคคล (Decision Group) กอใหเกดการพฒนาสมาชกในกลม บญศร สรรสะอาด และคนอนๆ (2535 : บทคดยอ) ไดศกษาการทางานสาขาวชาชพ ในบรการสาธารณสขของกรงเทพมหานคร ศกษาเฉพาะกรณศนยบรการสาธารณสข พบวา บคลากรทกสายงานมความรความเขาใจในบทบาทของตนเองและผ อนในระดบด แตใน รายละเอยดมความรความเขาใจแตกตางกนไปบาง และพบปญหาและอปสรรคในการปฏบตงานแบบสหวชาชพเกดจากสาเหต 4 ประการ คอ ความรทางวชาชพแตกตางกนของบคลากร บคลกภาพเฉพาะตว ซงรวมถงการมมนษยสมพนธทด การประสานงานและแผนการปฏบตงาน

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

79

ของศนยบรการสาธารณสข การมโอกาสแลกเปลยนความคดเหนและการประชมปรกษาหารอ ซงกนและกน การปฏบตงานทเหลอมลากาวกายงานกน ซงเกดจากการกาหนดบทบาท ภาระ หนาทของแตละวชาชพไมชดเจน นอกจากน พบวา ระดบการศกษาอายราชการและสถานภาพสมรสของบคลากร ทง 6 สายงานไมมผลตอการเกดปญหา ขอขดแยงในการปฏบตงาน แบบสหวชาชพของบคลากรในศนยบรการสาธารณสข องอาจ วพธศร และคนอนๆ (2541 : 69) ศกษาโครงการนารอง วจยดาเนนงาน พฒนาคณภาพบรการในโรงพยาบาลของรฐ ตงแต เดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2536 – 2538 เพอนา เอาแนวคดของการพฒนาคณภาพทวทงองคกรและการพฒนาคณภาพอยางตอเนองมาประยกต ใชในการพฒนาคณภาพของระบบบรการสขภาพ โดยศกษาจากโรงพยาบาลในสงกดกระทรวง สาธารณสข ซงอยในเขตปรมณฑล ทสมครใจเขารวมโครงการทงหมด 8 แหง โดยวธการ ทบทวนจากเอกสารและการสมภาษณเจาะลกผนาระดบสงของโรงพยาบาล พบวา การพฒนา คณภาพทวทงองคกรเปนปรชญาการทางานท เปนประโยชนอยางยงตอผใชบรการ และ การเปลยนแปลงวฒนธรรมการทางานของบคลากรในองคกร โรงพยาบาลทมความกาวหนา ในการพฒนาคณภาพทวทงองคกร เกดจากการทผบรหารระดบสงและระดบกลางเหนความสาคญและสนบสนนอยางจรงจง การฝกอบรม การทเจาหนาททกคนเหนความสาคญและมสวนรวม ตาบทพย ฐตพงษพานช (2539 : 76) ศกษาปจจยทมอทธพลตอการยอมรบการบรหาร คณภาพโดยรวมของเจาหนาทในโรงพยาบาล สงกดสานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข พบวาเจาหนาทสวนใหญมความรเกยวกบการบรหารคณภาพโดยรวมระดบปานกลาง มเจตคตระดบสง และยอมรบการบรหารคณภาพโดยรวมในระดบสง ปจจยทสมพนธกบการยอมรบการบรหาร คณภาพโดยรวม พบวา อายราชการมความสมพนธทางบวกกบการยอมรบการบรหารคณภาพ โดยรวม เจาหนาทมความรและเจตคตอยในระดบตา และปจจยจตวทยาทเกยวของกบการบรหารคณภาพโดยรวมมอทธพลทาใหเกดการเปลยนแปลงการยอมรบการบรหารคณภาพโดยรวม มากทสด และเจตคตเปนตวแปรทสามารถอธบายความแปรปรวนของการยอมรบการบรหาร คณภาพโดยรวมมากท สด สวนปญหาและอปสรรคท สาคญ คอ ขาดความตอเนองของ การดาเนนงานการอบรมไมทวถง และขาดปจจยสนบสนน องอาจ วพธศร และคนอนๆ (2541 : 75 - 79) ศกษาวจยประเมนผลโครงการนารอง การพฒนาคณภาพบรการในโรงพยาบาลของรฐดวย TQM เพอศกษาทบทวนรปแบบโครงการนารองฯ ประยกตเกณฑ มลคอลมบอรดจ ประเมนการพฒนาคณภาพบรการดานสาธารณสข มาทดลองใช และศกษาความร ความเขาใจ ทศนคตและการดาเนนงานพฒนาคณภาพบรการ ตามแนวคด TQM/CQI ของผนาระดบสง ผนาระดบกลางและผปฏบตดานการรกษาพยาบาล

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

80

ในโรงพยาบาลทเขารวมโครงการ สารวจความคดเหนของผนา ผปฏบตงานทางการแพทยทงหมดในโรงพยาบาลในโครงการนารองฯ สารวจความเขาใจทศนคต เกยวกบนโยบายและ การดาเนนงานและการปฏบตการในกระบวนพฒนาคณภาพ ผลการวจยพบวา 1) รปแบบ การดาเนนการในภาพรวม ปจจยนาเขาเรมตนดวยการมงสรางทศนคตทดแกผบรหารระดบสง และระดบกลางทกคน ดวยการอบรมใหความรความเขาใจแนวคด TQM/CQI 2) ปจจย นาเขาของแตละโรงพยาบาล เรมดวยการมงสรางทศนคตทดในการทางานแกบคลากรทกคน 3) การสรางเสรมสพฤตกรรมบรการทด ดวยการฝกอบรม TQM/CQI และ ESB แกผนาทมพฒนาคณภาพ 4) การสรางเสรมวสยทศนผนาแกผบรหารระดบสงและระดบกลาง ดวยการประชมสมมนาเชงปฏบตการ AIC 5) การเลอกกจกรรมพฒนากระบวนการนารองเรมจากการเ ล อ ก กจกรรมทสาเรจไดงาย 6) การเนนความพงพอในของลกคาภายในและลกคาภายนอก มการวด ความพงพอใจบรการในภาพรวมจากผปวยนอก สวนความพงพอใจของลกคาภายในมเพยง การประเมนบรรยากาศการทางานกอนและหลงนาแนวคด TQM มาใชในบางโรงพยาบาล ความคดเหนสวนใหญของบคลากร พบวา ปจจยทนาจะสงผลให TQM ประสบ ความสาเรจใน 3 ลาดบแรก ไดแก การทมเจาหนาททกคนเหนความสาคญและมสวนรวม การม ผบรหารเหนความสาคญและสนบสนนจรงจง และการฝกอบรม TQM/CQI สวนปจจยทอาจ สงผลใหประสบความลมเหลว ไดแก 3 ประการ ดงกลาวแตละทศทางกลบกน ประทป เรองมาลย (2541 : 49) ไดทาการศกษาการมสวนรวมของเกษตรกร ในการจดการนาชลประทานของโครงการชลประทานเขอนแมกวงอดมธารา ในอาเภอบานธ จงหวดลาพน พบวา ระดบการศกษา การไดรบขอมลขาวสารและการเปนสมาชกกลมจะม สวนรวมมาก ไพรช ธวะเศรษกล และคนอนๆ (2541 : 56) ไดทาการศกษาการพฒนาคณภาพ งานบรการโรงพยาบาลเลดสน ป 2536 – 2540 พบวาการดาเนนงานพฒนาคณภาพจะสาเรจไดนน ผบรหารระดบสง ตองใหการสนบสนนอยางจรงจง ใหกาลงใจ สรางแรงจงใจใหบคลากร ทกระดบรวมทากจกรรมพฒนาคณภาพ มการตดตามประเมนผลอยางตอเนอง สรางขวญ กาลงใจ แรงจงใจ เชน การจดสวสดการ ใหรางวล ใหเกยรต เลอนขนใหเปนกรณพเศษ ซงจะทาใหบคลากรใหความรวมมอและประสานงานอยางมประสทธภาพ อวภา นมสวรรณ และ ประเสรฐ เลกสรรเสรญ (2541 : 69) ไดทาการศกษาการม สวนรวมของประชาชนตอการคงสภาพหมบานสขภาพดถวนหนา จงหวดนนทบร พบวา ประชาชนมสวนรวมในระดบตา ปจจยทมอทธพลตอการมสวนรวม ไดแก การศกษา การไดรบ

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

81

ขอมลขาวสาร การมทศนคตทดตอการดาเนนงานสาธารณสขมลฐานในชมชน โดยผทไดรบ การศกษาสง ไดรบขอมลขาวสารมาก มทศนคตทดตอการดาเนนงานสาธารณสขมลฐานในชมชน จะมสวนรวมในการคงสภาพหมบานสขภาพดถวนหนามากทสด ปญหาและอปสรรคของ การมสวนรวม ไดแก ไมมเวลา เนองจากกลมตวอยางตองใชเวลาสวนใหญในการประกอบอาชพของตน สจจาภรณ ขนธปฎน (2541 : 29) ไดศกษาความคดเหนของผปฏบตงานตอโครงการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล ศกษาเฉพาะกรณโรงพยาบาลยโสธร พบวา 1) สวนใหญผปฏบตเปนเพศหญง สมรสแลว ระดบการศกษาตงแตปรญญาตรขนไป ไมไดรบการแตงตงตามคาสงใหเปนคณะทางาน ผประสานงาน ไดรบขอมลขาวสาร ในระดบปานกลาง 2) ความรของผปฏบตงานตอโครงการอยในระดบปานกลาง 3) ความคดเหนของผปฏบตงานตอโครงการในภาพรวมในระดบปานกลาง ความคดเหนเปนหลายดาน พบวา มความเหนดวยอยในระดบมากในดานขนตอน จะเนน โครงการและเปาหมาย มความเหนดวยปานกลางในประเดนวธการ การประเมนตนเอง การจดทาคมอในการปฏบตงาน การจดทามาตรฐาน 4) ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา เพศ อาย สถานภาพสมรส ระดบ การศกษาไมมอทธพลตอความคดเหนของผปฏบตงาน ตาแหนงหนาทตามคาสงแตงตงใหเปน ผมหนาทคณะทางานผประสานงาน การรบขอมลขาวสาร ความรเกยวกบโครงการมอทธพล ตอความคดเหนของผปฏบตงาน สลดดา พงษรตนามาน (2542 : 32) ศกษาความสมพนธระหวางผนา กบการปฏบต กจกรรมการพฒนาคณภาพบรการพยาบาลของหวหนาหอผปวยโรงพยาบาลเอกชนทเขารวม โครงการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล พบวา การปฏบตกจกรรมพฒนาคณภาพบรการพยาบาลของหวหนาหอผปวย โดยรวมอยในระดบสง และหวหนาทมภาวะผนาการเปลยนแปลงจะมความสมพนธในระดบสงกบการปฏบตกจกรรมการพฒนาคณภาพบรการของหวหนาหอผปวย เจรญศร แซตง (2542 : 54) ไดทาการศกษา การมสวนรวมของประชาชนในการปองกน โรคพษสนขบา บานสนชางมบ ตาบลตนเปา อาเภอสนกาแพง จงหวดเชยงใหม พบวา กลมตวอยางมสวนรวมในการคนหาปญหาและการตดสนใจในการปฏบต การประเมนผล และผลประโยชน แตมสวนรวมนอยในการวางแผน ปญหาและอปสรรคของการมสวนรวม ไดแก การไมมเวลา การไมทราบขาวการประชาสมพนธ การไมมความรเกยวกบโรคพษสนขบา การปฏบตงานของเจาหนาทไมสอดคลองกบการดารงชวตประจาวนของกลมตวอยาง และการทาหนาท หรอผนาชมชนเปนผกาหนดแผนและการดาเนนการเอง

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

82

เสาวลกษณ สกใส (2542 : 63) ไดทาการศกษา การมสวนรวมของพยาบาลในการพฒนาบรการสาธารณสขในโรงพยาบาลชมชน จงหวดอตรดตถ พบวา ปจจยทมผลตอการมสวนรวม ในการบรการสาธารณสข ไดแก ระดบการศกษา การรบรขาวสาร การแสดงความคดเหน การตดสนใจ การวางแผนและดาเนนการ การประเมนผล ความรบผดชอบและการรบ ผลประโยชน สาหรบปญหาและอปสรรคของการมสวนรวมทสาคญ คอ การขาดงบประมาณ การศกษา ทพยวด บาเพญบญ, พนดา ชสวรรณ และอรกญญา สรอยมาด (2542 : 87) ไดทา การศกษา ความพรอมในการเขาสการรบรองคณภาพโรงพยาบาลของบคลากรโรงพยาบาลสงขลา พบวา ผบรหารมความพรอมสงกวาผปฏบต ซงสาเหตเกดจากผปฏบตงานไมไดรบโอกาสใหมสวนรวมในการกาหนดแผนพฒนาคณภาพทมากพอ และผปฏบตงานสวนใหญเปนบคลากร กลมงานการพยาบาล มภาระงานบรการแกผปวยตลอด 24 ชวโมง สดสวนอตรากาลงระหวางพยาบาลตอผปวยยงไมเพยงพอ จงทาใหบคลากรพยาบาลมปญหาในการสดสรรเวลาเพอพฒนา คณภาพ ซงบคลากรทกคนในองคกรควรมความรบผดชอบในการประเมนผลการปฏบตงาน ในหนวยงานของตนเอง สามารถเรมจากการประเมนผลการปฏบตงานวา มความสอดคลอง กบวสยทศน พนธกจ เปาหมายและวตถประสงคทตงไวหรอไม การประเมนสภาพผปวย หลงไดรบบรการ ตลอดจนการเฝาระวงปจจยเสยงตางๆ ทมผลตอปญหาและสขภาพ เชน การควบคมและปองกนการตดเชอในโรงพยาบาล อบตเหตและอบตภยตางๆ ปทมา ยมพงศ (2542 : 55) ไดศกษา พฤตกรรมผนา บรรยากาศองคกรทมอทธพล ตอการยอมรบการบรหารคณภาพโดยรวม ของเจาหนาทโรงพยาบาลสงหบร พบวา ปจจย ท เกยวของกบการยอมรบการบรหารคณภาพโดยรวม ไดแก การมสวนรวมและทศนคต ของบคลากร ดงนน บทบาทของผบรหาร คอ การสรางทศนคตทดตอการบรหารคณภาพโดยรวมแกเจาหนาทในโรงพยาบาลการสรางบรรยากาศทเอออานวยตอการนาการบรการคณภาพโดยรวมมาดาเนนการ การสงเสรมใหบคลากรทกคนไดมสวนรวมในการทากจกรรมคณภาพ สาหรบปญหาและอปสรรคในการนาการบรหารคณภาพโดยรวมมาดาเนนการ ไดแก ผบงคบบญชา ระดบตนไมสนบสนนการทากจกรรมกลมคณภาพอยางจรงจง ขาดทมทปรกษาทมความร ความเขาใจอยางแทจรง เจาหนาทไมเหนประโยชนของการพฒนาคณภาพงาน สมาชกกลม มงานประจาเตมเวลา ทาใหไมมเวลาประชมกลม ไมเขาใจแนวคดและประโยชนจากการทา กจกรรมกลมคณภาพ รสกวาเปนการเพมภาระ และขาดความตอเนองในการดาเนนงาน ประเสรฐ บวคลใบ (2543 : 73) ไดทาการศกษาการมสวนรวมของเกษตรกร ในการอนรกษและพฒนาปาชมชน บานปาสกงาม ตาบลวงเหนอ อาเภอดอยสะเกด จงหวด

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

83

เชยงใหม พบวา ปจจยทมความสมพนธกบการมสวนรวม ไดแก อาย โดยเกษตรกรทมอาย 21 – 40 ป มสวนรวมมาก ผทมอาย 41 – 60 ป มสวนรวมปานกลาง ผทมการศกษาสงและผทมทศนคตทด เชน เหนดวยกบการอนรกษ และพฒนาปาชมชนจะมสวนรวมมาก วลรตน สภานนท (2545 : บทคดยอ) ไดศกษาปจจยทมผลตอความสาเรจในการ ดาเนนงานพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล : กรณศกษาโรงพยาบาลลพบร จงหวดลพบร พบวาปจจยทมผลตอความสาเรจในการดาเนนงานพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล ไดแก ปจจยดานชวสงคม คณลกษณะประชากร ความร ทศนคต และปจจยสนบสนนดานผบรหาร การมสวนรวมของเจาหนาทโรงพยาบาลมความสมพนธตอความสาเรจในการดาเนนงานพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาลดานกระบวนการพฒนาและระบบคณภาพ จากการศกษาของเอกสารงานวจยทเกยวของ สรปไดวา การดาเนนงานการพฒนา คณภาพจะเกดขนไดจะตองใหบคลากรเกดทศนคตทดตอการพฒนาคณภาพ หลงจากนนบคลากรทกคนจะเขามามสวนรวมกนในการดาเนนกจกรรมตามวตถประสงคและจดมงหมายทกาหนดไว ภายใตการสนบสนนอยางจรงจง ตอเนอง มแรงจงใจ มขวญและกาลงใจ ซงสงเหลานจะทาใหบคลากรใหความรวมมอและประสานงานกนอยางมประสทธภาพ