40
1 1. ความหมายของปฏิกิริยานิวเคลียร์ 2. สมการแสดงปฏิกิริยานิวเคลียร์ 3. ค่าพลังงานนิวเคลียร์จากปฏิกิริยานิวเคลียร์ 4. ลักษณะของปฏิกิริยาฟิชชันและฟิวชัน และค่าพลังงานที่ได้จาก ปฏิกิริยาทั้งสอง 1. บอกความหมายของปฏิกิริยานิวเคลียร์ได้ 2. เขียนสมการแสดงปฏิกิริยานิวเคลียร์ได้ 3. คานวณหาค่าพลังงานนิวเคลียร์จากปฏิกิริยานิวเคลียร์ได้ 4. อธิบายลักษณะของปฏิกิริยาฟิชชันและฟิวชันได้ และคานวณหาค่า พลังงานที่ได้จากปฏิกิริยาทั้งสองไดบทเรียนโปรแกรม เรื่องฟิสิกส์นิวเคลียร์ ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ สาระการเรียนรูผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง

ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

  • Upload
    others

  • View
    8

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

1

1. ความหมายของปฏกรยานวเคลยร 2. สมการแสดงปฏกรยานวเคลยร 3. คาพลงงานนวเคลยรจากปฏกรยานวเคลยร 4. ลกษณะของปฏกรยาฟชชนและฟวชน และคาพลงงานทไดจาก

ปฏกรยาทงสอง

1. บอกความหมายของปฏกรยานวเคลยรได 2. เขยนสมการแสดงปฏกรยานวเคลยรได 3. ค านวณหาคาพลงงานนวเคลยรจากปฏกรยานวเคลยรได 4. อธบายลกษณะของปฏกรยาฟชชนและฟวชนได และค านวณหาคา

พลงงานทไดจากปฏกรยาทงสองได

บทเรยนโปรแกรม เรองฟสกสนวเคลยร ชดท 6

ปฏกรยานวเคลยร

สาระการเรยนร

ผลการเรยนรทคาดหวง

Page 2: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

2

ส ำหรบครผสอนรำยวชำฟสกส ทตองกำรชดบทเรยนโปรแกรม เรองฟสกสนวเคลยร เปนสอประกอบกำรสอน ควรท ำตำมขนตอนดงน

1. ศกษำแผนกำรจดกำรเรยนร เรอง ฟสกสนวเคลยร เพอทรำบสำระกำรเรยนร ผลกำรเรยนรทคำดหวง เนอหำ กจกรรม และกำรวดประเมนผล

2. ชแจงใหนกเรยนทรำบขนตอนกำรใชบทเรยนโปรแกรม เรองฟสกส

นวเคลยร 3. เนนใหนกเรยนมควำมซอสตย และควำมมวนยในกำรใชบทเรยน

โปรแกรม 4. ควรใหโอกำสผเรยนอภปรำยซกถำมปญหำในบทเรยนไดถำไมเขำใจ 5. เมอนกเรยนศกษำบทเรยนโปรแกรมแลว มกรอบใดหรอกจกรรมใดท

นกเรยนไมสำมำรถท ำควำมเขำใจไดดวยตนเองครสำมำรถชแจงใหนกเรยนเพมเตมได

6. ควรใหมกำรพกผอนกอนกำรเรยนบำงบททยำวเกนไป เพอมใหผเรยน

เกดควำมเบอหนำย 7. ผลกำรปฏบตกจกรรมสำมำรถน ำไปประกอบเปนคะแนนผำนผลกำร

เรยนรทคำดหวงได ขนอยกบขอตกลงของครผสอนกบนกเรยน 8. ควรวเครำะหวำผเรยนศกษำบทเรยนแตละกรอบไดผลมำกนอย

เพยงใด โดยกำรประเมนหลงเรยน เพอวดผลสมฤทธทำงกำรเรยน

ค าแนะน าส าหรบคร

Page 3: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

3

บทเรยนแบบโปรแกรมเลมนเปนบทเรยนทนกเรยนใชเรยนดวยตนเอง เพอเพมควำมรและทกษะในรำยวชำฟสกส เรองฟสกสนวเคลยร ใหนกเรยนศกษำขนตอนกำรใชบทเรยนโปรแกรมใหเขำใจ เพอประโยชนของนกเรยน

1. นกเรยนควรศกษำบทเรยนจำกเลมท 1 เรยงล ำดบไปจนถงเลมท 7 นกเรยนไมควรขำมเลม เพรำะเนอหำในเลมแรกจะเปนพนฐำนในเลมตอไป

2. ท ำแบบทดสอบกอนเรยน กำรทดสอบขนนเปนกำรวดควำมรเดมของนกเรยน ถำนกเรยนตอบไมได ไมควรเดำค ำตอบ เพรำะคะแนนทไดบอกเพยงวำกอนเรยนนกเรยนมควำมร ระดบใดเทำนน

3. อำนและท ำควำมเขำใจสำระกำรเรยนรและผลกำรเรยนรทคำดหวงกอนเพอจะไดทรำบเปำหมำยกำรเรยนรในแตละเลม

4. บทเรยนจะมลกษณะเปนกรอบควำมรยอยๆ หรอมกจกรรมในแตละกรอบใหนกเรยนท ำกำรศกษำเนอหำหรอปฏบตกจกรรมตำมทก ำหนดไว

5. ใหนกเรยนท ำแบบฝกทกษะหรอค ำถำมแบบทดสอบควำมเขำใจ ในระหวำงเรยนใหเสรจ แลวตรวจค ำตอบทนท ถำนกเรยนสำมำรถผำนเกณฑทครตงไว ใหนกเรยนศกษำกรอบตอไป แตถำนกเรยนไมสำมำรถผำนเกณฑ ใหนกเรยนยอนกลบไปศกษำเนอหำบทเรยน ตำมกรอบเนอหำบทเรยนทก ำหนดไวในกรอบนนๆ ท ำจนกวำจะผำนเกณฑทก ำหนด นกเรยนไมควรดค ำตอบหรอทองค ำตอบไว เพรำะนกเรยนจะไมไดรบควำมรในเรองนนๆ อยำงแทจรง 6. หลงจำกนกเรยนศกษำบทเรยนโปรแกรม จนถงกรอบสดทำย ใหนกเรยนท ำแบบทดสอบหลงเรยน และบนทกคะแนนไว เพอวดผลสมฤทธทำงกำรเรยน

ขนตอนกำรศกษำบทเรยนโปรแกรม มล ำดบดงน

ค าแนะน าการใชบทเรยนโปรแกรมส าหรบนกเรยน

Page 4: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

4

แบบฝกทกษะระหวางเรยนหรอแบบทดสอบการใชบทเรยนโปรแกรม

ในระหวางการเรยนบทเรยน มแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยนไดก าหนดเวลาไวเพอเปรยบเทยบคะแนนทนกเรยนท าได แตค าถามทายกรอบบทเรยน และแบบฝกทกษะระหวางเรยนไมไดก าหนดเวลาไว เพอใหนกเรยนไดเรยนอยางอสระ แตทงน กจะก าหนดเกณฑการท าแบบฝกทกษะไวให โดยค าถามจะเปนดงน o แบบทดสอบค าถามแบบปรนยเลอกตอบขอทถกทสดเพยงขอเดยว จาก 4

ตวเลอก และหากเปนขอทมการค านวณใหแสดงแนวคดของการค านวณดวย

o แบบทดสอบค าถามแบบอตนยเตมค าตอบ และ/หรออตนยแสดงวธท า

เกณฑใหคะแนน o ขอเลอกตอบใหไวขอละ 1 คะแนน o ขอทเปนโจทยเตมค าหรอโจทยค านวณ ขอละ 2 คะแนน

ถานกเรยนไดคะแนนนอยอยากงวล แตใหพยายามทบทวนศกษาเนอหา ท ากจกรรม และศกษาตวอยางค าถาม เพอเพมทกษะการตอบค าถาม หรอแบบทดสอบไปทละขน จนผานเกณฑ ถานกเรยนไดคะแนนผานเกณฑแตละครงแสดงวานกเรยนมพนฐานด แตกตองศกษาและท ากจกรรม และแบบฝกทกษะหรอแบบทดสอบตอไป จะท าใหนกเรยนผานเกณฑในแตละขนไดอยางเรวขน

--------------------------------------------------

เกณฑการใหคะแนนแบบทดสอบ และแบบฝกทกษะระหวางเรยน

o แบบทดสอบค าถามแบบปรนยเลอกตอบขอทถกทสดเพยงขอเดยวจาก4 ตวเลอก และหากเปนขอทมการค านวณใหแสดงแนวคดของการค านวณดวย o แบบทดสอบค าถามแบบอตนยเตมค าตอบ และ/หรออตนยแสดงวธท า

เกณฑการใหคะแนน o ขอเลอกตอบใหไวขอละ 1 คะแนน o ขอทเปนโจทยเตมค าหรอโจทยค านวณ ขอละ 2 คะแนน

แบบฝกทกษะระหวางเรยนหรอแบบทดสอบการใชบทเรยนโปรแกรม

Page 5: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

5

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง ปฏกรยานวเคลยร

(ค าถามแบบอตนยเตมค าตอบ จ านวน 8 ขอ 16 คะแนน เวลา 20 นาท)

o จงเตมนวเคลยสหรอตวเลขทเหมาะสมในวงเลบ เพอท าใหปฏกรยานวเคลยรสมบรณ 1. 𝐵5

10 + 𝐻𝑒2

4 ( ) + 𝐻11

2. ( ) + 𝐻𝑒2

4 𝐶𝑙1735 + 𝐻1

1 3. 𝑁𝑎11

23 +

𝐻𝑒24 ( ) + 𝐻1

1 4. 𝐵𝑒4

9 + 𝐻1

1 𝐻𝑒2

4 + ( ) o จงอธบายขอความตอไปน และแสดงวธท าส าหรบโจทยค าถามทมการค านวณ

5. ถาท าให Li ซงม 7% ในธรรมชาตเกดปฏกรยาฟวชน 𝐿𝑖36

+ 𝐿𝑖36

𝐶612

จะไดพลงงานตอปฏกรยาเทาใด(ก าหนดใหมวลอะตอมของ 𝐿𝑖3

6 = 6.0151u, 𝐶612 = 12.000u และ คา1 u = 930

MeV)

6. ในเตาปฏกรณนวเคลยร สารทท าหนาทเปนมอเดอเรเตอร มหนาทอยางไร

7. จากสมการนวเคลยร 4 𝐻 11

𝐻𝑒24 + 2 𝑒+1

0 +26 MeV สมการนแสดงปฏกรยาทาง นวเคลยรชนดใด ปฏกรยานสามารถเกดขนไดโดยธรรมชาต ณ ทใด

8. จากสมการนวเคลยร 4 𝐻 1

1 𝐻𝑒2

4 + 2 𝑒+10 +26 Mev ก าหนดคามวลของ 2 𝑒+1

0 มพลงงานเทากบ 1 MeV จงหาคาโดยประมาณของพลงงานยดเหนยวตอนวคลออนของ 𝐻𝑒2

4

Page 6: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

6

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เรอง ปฏกรยานวเคลยร

(ค าถามแบบอตนยเตมค าตอบ จ านวน 8 ขอ 16 คะแนน เวลา 20 นาท)

o (ค าตอบ) 1. 𝐵5

10 + 𝐻𝑒2

4 ( 𝐶613 ) + 𝐻1

1 2. ( 𝑆16

32 ) + 𝐻𝑒24 𝐶𝑙17

35 + 𝐻11

3. 𝑁𝑎1123 + 𝐻𝑒2

4 ( 𝑀𝑔1226 ) + 𝐻1

1 4. 𝐵𝑒4

9 + 𝐻11 𝐻𝑒2

4 + ( 𝐿𝑖36 )

o (ค าตอบ) 5. วธท า กอนปฏกรยา

มวลอะตอม ของ 2( 𝐿𝑖36 ) = (2)x6.0151 u

= 12.0302 u หลงปฏกรยา มวลอะตอมของ 𝐶6

12 = 12.000 u mass defect 0302.0m u ไดพลงงาน 9300302.0 E MeV = 2.8086 MeV = 2.81 MeV ตอบ 6. มอเดอเรเตอร(moderator) คอสารทใสผสมกบเชอเพลงนวเคลยรเพอใหท าหนาท ลดความเรวของนวตรอนใหชาลงมพลงงานนอยกวา 1 MeV (slow down neutron)

Page 7: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

7

7. ปฏกรยาฟวชน (fusion reaction) ซงเปนแบบทเกดขนในดวงอาทตย

8. เขยนสมการใหม 4 𝐻 1

1 𝐻𝑒2

4 + (1 MeV +26 MeV) พลงงานยดเหนยวของ 𝐻𝑒2

4 ตอนวเคลยส = 27 MeV พลงงานยดเหนยวตอนวคลออนของ 𝐻𝑒2

4 = 4

27 AMeV /

= 6.75 AMeV / ( 𝑒+1

0 คอ positron เปนอนภาคทมมวลเทากบ electron แตมประจบวก)

Page 8: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

8

และมองคประกอบของเนอหาเปนอยางไร ตองศกษาสาระการเรยนรเปนส าคญ

บทเรยนโปรแกรม เรองปฏกรยานวเคลยร มความส าคญอยางไร

ทมา: http://www.emc2-explained.info/Emc2/Fission.htm#.VTUE3vmqpBc

รปท 20.25 ปฏกรยานวเคลยรแตกตวแบบลกโซของยเรเนยม-235

ปฏกรยานวเคลยรเกดไดอยางไร

พลงงานจากปฏกรยานวเคลยรหาไดอยางไร

กรอบท 1

Page 9: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

9

ปฏกรยานวเคลยร เปนปฏกรยาทเกดจากการยงอนภาคแอลฟา โปรตอนและนวตรอนเขาไปในชนนวเคลยส ท าใหเกดอนตรกรยาระหวางการชน ท าใหเกดการเปลยนสภาพภายในนวเคลยสตามมา

ลกษณะของปฏกรยานวเคลยร เปนดงน 1. ปฏกรยานวเคลยร เกดภายในนวเคลยส ตางไปจากปฏกรยาเคมทเกดกบอเลกตรอนภายในอะตอม 2. ปฏกรยานวเคลยร จะเกดขนไดตองใชพลงงานจ านวนมาก เพอจะท าใหเกดการเปลยนแปลงภายในนวเคลยส 3. ปฏกรยานวเคลยร อยภายใตกฎตางๆ ทางฟสกส เชนกฎการอนรกษโมเมนตม และกฎการอนรกษพลงงาน กฎทรงมวลของสสาร และกฎการคงทของประจไฟฟา 4. ปฏกรยานวเคลยรท าใหเกดแรงนวเคลยร แรงนวเคลยรเปนแรงทเกดขนภายในบรเวณอาณาเขตของการกระท า(อนตรกรยา)ทสนมาก(นอยกวา 10-15 เมตร) และแรงนเกดระหวางองคประกอบของนวเคลยสเทานน 5. ปฏกรยานวเคลยรท าใหเกดแรงนวเคลยร แบงออกเปน 2 ชนดคอ 5.1 แรงนวเคลยรอยางออน เชนการสลายตวของธาตกมมนตรงสใหกมมนตภาพรงส 5.2 แรงนวเคลยรอยางเขมทมอนตรกรยาสง เชนแรงทท าใหเกดปฏกรยานวเคลยรแบบ ฟชชน(fission reaction) หรอปฏกรยานวเคลยรฟวชน(fusion reaction)

นยามของปฏกรยานวเคลยร

กรอบท 2

Page 10: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

10

ค าถาม (นยามของปฏกรยานวเคลยร)

1. ปฏกรยานวเคลยร หมายถงปฏกรยาอยางไร

2. การเกดปฏกรยานวเคลยร มกฎทางฟสกส ทสามารถน ามาใชไดอยางไร

3. แรงจากปฏกรยานวเคลยร เปนแรงทเกดขนอยางไร

4. แรงนวเคลยรมกชนด และยกตวอยางของแรงนวเคลยรแตละชนดพอสงเขป

(ค าตอบอยหนาถดไป)

กรอบท 3

Page 11: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

11

ค าตอบ (นยามของปฏกรยานวเคลยร)

1. เปนกระบวนการทนวเคลยสเกดการเปลยนแปลงองคประกอบหรอระดบพลงงาน

ภายในนวเคลยส 2. กฎการการอนรกษโมเมนตม และกฎการอนรกษพลงงาน กฎทรงมวลของ

สสาร และกฎการคงทของประจไฟฟา 3. แรงนวเคลยรเกดขนภายในบรเวณอาณาเขตของนวเคลยสทมขนาดทสนมาก

(นอยกวาระยะ 10-15 เมตร) และแรงนเกดระหวางองคประกอบภายในนวเคลยส 4. แรงนวเคลยร ม 2 ชนด คอแรงนวเคลยรอยางออน เชนแรงทเกดขนภายในธาต

กมมนตรงสทสลายตวใหกมมนตภาพรงส กบแรงนวเคลยรอยางเขมทมอนตรกรยาสง เชนแรงทท าใหธาตเกดปฏกรยาฟชชน หรอปฏกรยาฟวชน

กรอบท 4

Page 12: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

12

ในปฏกรยานวเคลยร สามารถน ากฎตางๆ มาใช ในการเขยนสมการนวเคลยร คอ กฎการอนรกษโมเมนตมและกฎการอนรกษพลงงาน กฎทรงมวลของสสาร และกฎการคงทของประจไฟฟา โดยสามารถเขยนเปนสมการทวไปไดดงน 𝑋𝑍

𝐴 + 𝑎𝑥

𝑦 ---- 𝑌𝑍′𝐴′ + 𝑏𝑥′

𝑦′ + Q X = นวเคลยสทเปนเปา Y = นวเคลยสทเกดใหม a = อนภาคทวงชน b = อนภาคทเกดใหม A , A’ = เลขมวลของธาต Z, Z’ = เลขอะตอมของธาต x, x’ = เลขประจของอนภาค y’ , y’ = เลขมวลของอนภาค

Q = พลงงานนวเคลยร

จากสมการโดยทวไป สามารถเขยนสมการอยางยอ เปน X(a,b)Y และเรยกปฏกรยาวาปฏกรยา (a,b) ของนวเคลยส X การหานวเคลยสของธาตจากปฏกรยา ใชหลกดงน 1). ผลรวมของเลขมวล(A) หรอผลรวมของจ านวนนวคลออน ดานซายมอและดาน ขวามอของสมการมคาเทากน 2). ผลรวมของเลขอะตอม(Z) หรอผลรวมของประจไฟฟาดานซายมอและดานขวามอ ของสมการมคาเทากน

สมการนวเคลยร

กรอบท 5

Page 13: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

13

ค าถาม (สมการนวเคลยร)

1. สมการทวไปของสมการนวเคลยรแบบเตม มรปแบบอยางไร

2. สมการทวไปของสมการนวเคลยร แบบยอ มรปแบบอยางไร

3. ในการเขยนสมการนวเคลยรโดยทวไป จะมสญลกษณในสมการ มชอเรยกของแตละสญลกษณอยางไร

4. ในการเขยนสมการนวเคลยร มหลกการของมวล แลประจไฟฟาอยางไร

(ค าตอบอยหนาถดไป)

กรอบท 6

Page 14: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

14

ค าตอบ (สมการนวเคลยร)

1. 𝑋𝑍

𝐴 + 𝑎𝑥

𝑦 ---- 𝑌𝑍′𝐴′ + 𝑏𝑥′

𝑦′ + Q 2. สามารถเขยนยอไดวา X(a,b)Y และเรยกปฏกรยาวาปฏกรยา (a,b) ของนวเคลยส X

3. จากสมการทวไป X + a Y + b + Q X = นวเคลยสทเปนเปา Y = นวเคลยสทเกดใหม a = อนภาคทวงชน b = อนภาคทเกดใหม A , A’ = เลขมวลของธาต Z, Z’ = เลขอะตอมของธาต x, x’ = เลขประจของอนภาค y’ , y’ = เลขมวลของอนภาค

Q = พลงงานนวเคลยร

4. 1). ผลรวมของเลขมวล(A)หรอผลรวมของจ านวนนวคลออน ดานซายมอและดาน ขวามอของสมการมคาเทากน 2). ผลรวมของเลขอะตอม(Z) หรอผลรวมของจ านวนประจ ดานซายมอและดานขวามอ ของสมการมคาเทากน

กรอบท 7

Page 15: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

15

พลงงานทปลอยออกมาจากปฏกรยานวเคลยร เรยกวาพลงงานนวเคลยร ซงพลงงานนอาจอยในรปของพลงงานจลนของอนภาค หรอในรปของคลนแมเหลกไฟฟาหรอพลงงานของรงสแกมมา ชนดของสมการนวเคลยร มขอก าหนด ดงน

1. พลงงานนวเคลยรแบบปฏกรยาฟชชน (fission reaction ) เกดจากการแตกตวของนวเคลยสธาตหนก (A>230) เชน ยเรเนยม พลโทเนยม เมอถกชนดวยนวตรอนหรอโฟตอน 2. พลงงานนวเคลยรแบบปฏกรยาฟวชน (fusion reaction) เกดจากการรวมตวของ นวเคลยสธาตเบา(A<20) เชน ไฮโดรเจน 4 อะตอม รวมตวเปนฮเลยม 1 อะตอม 3. พลงงานนวเคลยรทเกดจากการสลายตวของสารกมมนตรงส (nuclear decay) ซงใหไดรงสตางๆ ออกมา เชน แอลฟา บตา แกมมา และนวตรอน เปนตน 4. พลงงานนวเคลยรทเกดจากการเรงอนภาคทมประจโดยเครองเรงอนภาคทมความ ตางศกยไฟฟาสง เชน อเลกตรอน โปรตอน ดวทรอน และแอลฟา พลงงานนวเคลยร บางครงใชแทนกนกบค าวา พลงงานปรมาณ นอกจากนพลงงาน

นวเคลยรยงครอบคลมไปถงพลงงานรงสเอกซดวย(พ.ร.บ. พลงงานเพอสนต ฉบบท 2 พ.ศ. 2508) พลงงานนวเคลยร สามารถปลดปลอยออกมาเปนพลงงานหลายรปแบบ เชน พลงงานความรอน รงสแกมมา อนภาคบตา อนภาคแอลฟา อนภาคนวตรอน

พลงงานนวเคลยร

กรอบท 8

Page 16: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

16

ค าถาม (พลงงานนวเคลยร)

1. ปฏกรยานวเคลยรฟชชน เปนอยางไร

2. ปฏกรยานวเคลยรฟวชน เปนอยางไร 3. พลงงานทเกดจากการสลายตวของสารกมมนตรงส (nuclear decay) เปนปฏกรยานวเคลยรหรอไม 4. พลงงานทเกดจากการเรงอนภาคทมประจไฟฟา โดยเครองเรงอนภาคทมความ ตางศกยไฟฟาสง เชน อเลกตรอน โปรตอน ดวทรอน และแอลฟา เปนพลงงานนวเคลยร หรอไม

(ค าตอบอยหนาถดไป)

กรอบท 9

Page 17: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

17

ค าตอบ (พลงงานนวเคลยร)

1. ปฏกรยาฟชชน (fission reaction ) เปนปฏกรยานวเคลยรแบบแตกตวท

พลงงานนวเคลยร ทเกดขนจากการแตกตวของนวเคลยสธาตหนก(A>230) เชนยเรเนยม พลโทเนยม เมอถกชนดวยนวตรอนหรอโฟตอน

2. ปฏกรยาฟวชน (fusion reaction) เปนปฏกรยานวเคลยรแบบรวมตว ทพลงงานนวเคลยรทเกดขนจากการรวมตวของนวเคลยสธาตเบา(A<20) เชนไฮโดรเจน 4 อะตอมเมอเกดปฏกรยาฟวชนไดฮเลยม 1 อะตอม ซงเปนปฏกรยาทเกดขนบนดวงอาทตย

3. พลงงานทเกดจากการสลายตวของสารกมมนตรงส (nuclear decay)เปน

พลงงานนวเคลยร ทมแรงนวเคลยรภายในนวเคลยสเปนแรงนวเคลยรแบบออน

4. พลงงานทเกดจากการเรงอนภาคทมประจโดยเครองเรงอนภาคทมความ

ตางศ กยไฟฟาสง เชนอเลกตรอน โปรตอน ดวทรอน และแอลฟา พลงงานทไดเปนพลงงานนวเคลยร

กรอบท 10

Page 18: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

18

ปฏก รยาฟชชน (fission reaction) เปนปฏกรยานวเคลยรทเกดจากการท าให

นวเคลยสของธาตหนก( A > 230 ) แตกตวเปนสองสวนขนาดใกลเคยงกน เชน ปฏกรยา 𝑈92235

+ 𝑛01

𝐵𝑎56141

+ 𝐾𝑟3692

+3 𝑛01 + 200 MeV

ปฏกรยาฟชชนของยเรเนยม-235 จ านวน 1 กโลกรมใหคาพลงงานประมาณ 8.0 x

1013 จล ในแตละครงของการเกดปฏกรยาฟชชน จะมนวตรอนเกดขน นวตรอนบางตววงไปชนนวเคลยสของ U-235 ทอยใกลเคยง ท าใหเกดปฏกรยาฟชชนใหมตอเนองกนไปอยางรวดเรว เรยกวาเกดปฏกรยาลกโซ(chain reaction)

โดยถาไมมการควบคมจ านวนนวตรอนทเกดขนแลว ปฏกรยาลกโซจะเกดขนอยาง

รวดเรวในระยะเวลาทสนมาก ท าใหเกดพลงงานอยางมหาศาลและเกดการระเบดอยางรนแรง เชน ระเบดปรมาณทมนษยเคยใชในสงครามโลกครงท 2 เราสามารถควบคมการเกดปฏกรยาฟชชนและปฏกรยาลกโซได โดยการควบคมปฏกรยาภายในอปกรณทเรยกวา เตาปฏกรณนวเคลยร (nuclear reactor) ซงเปนเครองมอทใชในการผลตพลงงานนวเคลยร พลงงานทไดสามารถน าไปใชประโยชนหลายดาน เชนในการผลตกระแสไฟฟา หรอใชเปนแหลงพลงงานขบเคลอนเรอด าน า หรอใชส าหรบผลตกมมนตภาพรงสทน าไปใชประโยชนในดานตางๆ

ปฏกรยานวเคลยรฟชชน และปฏกรยานวเคลยรฟวชน

กรอบท 11

Page 19: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

19

เ มอเกดปฏกรยาฟชชนแตละครง นวเคลยสแม(parent nuclide) จะแตกตวได

นวเคลยสขนาดกลาง(25<A<150) นวเคลยสทเกดขนน เรยกวาชนสวนของการแตกตว(fission fragment) หรอธาตลก(daughter nuclide) โดยทวไปจากการศกษาพบวาชนสวนของการแตกตว มอตราสวนของจ านวนนวตรอนตอจ านวนโปรตอนหรอ (A-Z)/Z ประมาณ 1.5 ขนอยกบเลขมวล(A) และเลขอะตอม(Z) ซง fission fraction ทเกดการสลายตว และพบวาจะมจ านวนนวตรอนมากกวาจ านวนโปรตอน เชน 𝑋𝑒54

140 จะม (จ านวนนวตรอน /จ านวนโปรตอน) = (A-Z)/Z = (140-54)/54 = 1.59 เปนตน

รปท 20.26 ปฏกรยาลกโซของยเรเนยม-235

ปฏกรยาลกโซของยเรเนยม-235 แตกตวเปนชนสวนยอย 𝐵𝑎56

141 และ 𝐾𝑟3692

จะเกดชนสวนยอยของการแตกตวเปนธาตทมอตราสวนของนวตรอนตอโปรตอน ดงน อตราสวน (A-Z)/Z ของ fission fragment 𝐵𝑎56

141 เทากบ (141-56)/56 = 1.52 อตราสวน (A-Z)/Z ของ fission fragment 𝐾𝑟36

92 เทากบ (92-36)/36 = 1.56

n

ปฏกรยานวเคลยรฟชชน และปฏกรยานวเคลยรฟวชน(ตอ)

Page 20: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

20

นวตรอนวงเขาชนนวเคลยส 𝑈92

235 เกดปฏกรยาลกโซ (chain reaction) รปท 20.27 ปฏกรยาลกโซของยเรเนยม-235 แตกตวเปนชนสวนยอย 𝑆𝑟38

94 และ 𝑋𝑒54140

ปฏกรยาลกโซของยเรเนยม-235 แตกตวเปนชนสวนยอย 𝑆𝑟38

94 และ 𝑋𝑒54

140

จะเกดชนสวนยอยของการแตกตว เปนธาตทมอตราสวนของนวตรอนตอโปรตอนดงน อตราสวน (A-Z)/Z ของ fission fragment 𝑆𝑟38

94 เทากบ (94-38)/38 = 1.47 อตราสวน (A-Z)/Z ของ fission fragment 𝑋𝑒54

140 เทากบ (140-54)/54 = 1.59

𝑆𝑟3894 𝑋𝑒54

140

g

g

fission fragment fission fragment

𝑈92235

หลงชน

กอนชน

ปฏกรยาแบบแตกตวจากสมการ เมอถกยงดวยนวตรอน 𝑈92

235 + 𝑛0

1 𝑆𝑟3894

+ 𝑋𝑒54140

+ 2 𝑛01 + 200 MeV

ปฏกรยานวเคลยรฟชชน และปฏกรยานวเคลยรฟวชน(ตอ)

Page 21: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

21

ปฏกรยาฟวชน (fusion) เปนปฏกรยาหลอมตวของนวเคลยสและมพลงงานคายออกมา นวเคลยสทใชหลอมจะตองเปนนวเคลยสเลกๆ (A<20) หลอมรวมกลายเปนนวเคลยสเบาทใหญกวาเดม

ในปจจบนเชอกนวาบนดาวฤกษตางๆ พลงงานมหาศาลทปลอยออกมาเกดจาก

ปฏกรยาฟวชนทงสน

เมอเปรยบเทยบพลงงำนของปฏกรยำฟวชนและปฏกรยำฟชชน

ปฏกรยาฟชชน ของธาตยเรเนยม ( 𝑈92235 ) ทถกยงดวยนวตรอน( 𝑛0

1 ) 1 ตว ใชมวลไป 235u +1u = 256 u จะไดพลงงานประมาณ 200 MeV คาพลงงานตอ 1หนวยมวล = 200/236 ประมาณ 1 MeV/u

ปฏกรยาฟวชน บนดวงอาทตย ใชธาตไฮโดรเจน ( 𝐻11 ) จ านวน 4 อะตอมหลอมรวม

เปนธาตฮเลยม( 𝐻𝑒24 )ใชมวลไป 4u ตอ 1 ปฏกรยาแลวไดพลงงานประมาณ 26 MeV คา

พลงงานตอ 1 หนวยมวล = 26/4 ประมาณ 6.5 MeV/u

ดงนนคาพลงงานของ ปฏกรยำฟวชน มพลงงานมากกวาคาพลงงานของ ปฏกรยำฟชชน ประมาณ 6.5 เทาของแตละปฏกรยาตอ 1 หนวยมวลทใชไป

ปฏกรยานวเคลยรฟชชน และปฏกรยานวเคลยรฟวชน(ตอ)

Page 22: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

22

ค าถาม (ปฏกรยานวเคลยรฟชชน และปฏกรยาฟวชน)

1.ปฏกรยานวเคลยรฟชชนของธาตยเรเนยม-235 เมอถกยงดวยอนภาคนวตรอนจะไดชนสวนของของธาต Ba-141 กบธาต Kr-92 และไดอนภาคนวตรอน 3 ตว จงเขยนสมการนวเคลยร ทเกดขนน

2. ขนาดของชนสวนของธาต 𝐵𝑎56141 ทเกดจากปฏกรยานวเคลยรฟชชนของธาตยเรเนยม-

235 มอตราสวนของอนภาคนวตรอนกบอนภาคโปรตอนภายในนวเคลยส เทาใด

3. ปฏกรยานวเคลยรฟชชน 1 ปฏกรยา จะใหพลงงานออกมาเทาใด

4. ปฏกรยานวเคลยรฟวชนของธาตไฮโดรเจน 4 อะตอมเปนธาตฮเลยม 1 อะตอม จะใหพลงงานออกมาเทาใด

(ค าตอบอยหนาถดไป)

กรอบท 12

Page 23: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

23

ค าตอบ (ปฏกรยานวเคลยรฟชชน และปฏกรยาฟวชน)

1. 𝑈92235

+ 𝑛01

𝐵𝑎56141

+ 𝐾𝑟3692

+3 𝑛01 + 200 MeV

2. (A-Z)/Z = (141-56)/56 = 1.52 3. 200 MeV 4. 26 MeV

กรอบท 13

Page 24: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

24

ขอสรป ปฏกรยานวเคลยร 1. ปฏกรยานวเคลยร หมายถงกระบวนการทเกดขนแบบใด 2. อนภาคทท าใหนวเคลยสของยเรเนยมเกดฟชชน คออนภาคใด 3. ปฏกรยานวเคลยรฟชชน จะเกดขนเมอนวตรอนชนกบนวเคลยสของธาตหนกทมขนาด

เลขมวลประมาณ เทาใด 4. ปฏกรยานวเคลยรฟวชน จะเกดขนเมอธาตทรวมตวกน มเลขมวลประมาณเทาใด 5. พลงงานอนมหาศาลทปลอยออกมาจากดาวฤกษเกดจากปฏกรยาปฏกรยาแบบใด 6. เมอใชขนาดมวลทเทากน ปฏกรยาฟวชนใหพลงงานมากกวา หรอนอยกวาปฏกรยา

ฟชชน 7. ขอดของปฏกรยานวเคลยรฟวชน คออยางไร 8. การหานวเคลยสของธาตจากปฏกรยานวเคลยร ใชหลกการอยางไร 9. พลงงานจากปฏกรยานวเคลยรมการคายพลงงาน หรอดดกลนพลงงานอยางไร 10. คาพลงงานทถกคายหรอถกดดกลนจะหาไดอยางไร 11. มวลทใชในการค านวณหาพลงงานของปฏกรยา คอมวลนวเคลยสโดยตรง หรอมวล

อะตอมกได มความแตกตางกนหรอไม อยางไร

กรอบท 14

Page 25: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

25

เฉลยขอสรป (ปฏกรยานวเคลยร) 1.หมายถงกระบวนการทนวเคลยสเกดการเปลยนแปลงองคประกอบหรอระดบพลงงาน 2. อนภาคนวตรอน 3. เลขมวล(mass number) ประมาณ มากกวา 230 หรอ A > 230 4. ปฏกรยานวเคลยรฟวชนจะเกดขนเมอธาตเบามเลขมวลประมาณนอยกวา 20 หรอ A < 20 5. ปฏกรยาฟวชน 6. พลงงานทไดจากปฏกรยาฟวชน จะมากกวาพลงงานทไดจากปฏกรยาฟชชน ตอ1

ปฏกรยาทเกดขน และตอ 1 หนวยมวลทใชไป 7. ไมมรงสหรอสารตกคางทเปนอนตรายตอมนษย และใหพลงงานมากกวาเมอคดตอ 1

ปฏกรยาทเกดขน และตอ 1 หนวยมวลทใชไป 8. - ผลรวมของประจ ดานซายและดานขวาของสมการมคาเทากน

- ผลรวมจ านวนนวคลออน ดานซายและดานขวาของสมการมคาเทากน 9. ถามวลรวมกอนเกดปฏกรยา มากกวา มวลรวมหลกเกดปฏกรยาเรยกวาปฏกรยาคาย

พลงงาน และถามวลรวมกอนเกดปฏกรยานอยกวา มวลรวมหลงเกดปฏกรยาเรยกวาปฏกรยาดดกลนพลงงาน

10. หาไดจากผลตางของมวลรวมกอนท าปฏกรยากบหลงท าปฏกรยา คณดวยคาพลงงาน 931 Mev/u โดยมวลอยในหนวย amu(atomic mass unit) หรอ unit(u) ผลคณดงกลาวหนวยของพลงงานจะเปน MeV

11. ถาเปนมวลอะตอมกตองเปนมวลอะตอมทงหมดของการเกดปฏกรยา หรอถาเปนมวลนวเคลยสกตองเปนมวลนวเคลยสทงหมด (มวลอะตอมจะหมายถงมวลนวเคลยสรวมกบมวลของอเลกตรอนทอยรอบๆ นวเคลยส เมอพจารณาผลรวมของมวลทงสองขางของสมการปฏกรยานวเคลยร ไมวาจะคดมวลของอเลกตรอน หรอไมคดมวลของอเลกตรอน กจะค านวณไดคาพลงงานเทากน)

กรอบท 15

Page 26: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

26

แบบฝกทกษะระหวางเรยน 2.1 เรอง ปฏกรยานวเคลยร

( ค าถามแบบอตนยแสดงวธท า จ านวน 6 ขอ 12 คะแนน )

o จงตอบค าถาม หรออธบายความหมายของขอความตอไปน 1. การค านวณหาพลงงานนวเคลยรสามารถค านวณหาไดจากสมการใด 2. ธาตแม ธาตลก หมายความวาอยางไร 3. ปฏกรยานวเคลยรฟชชน มลกษณะอยางไร 4. ปฏกรยานวเคลยรฟชชน จะใหพลงงานนวเคลยรประมาณเทาใดตอปฏกรยา 5. ปฏกรยานวเคลยรฟวชนมลกษณะอยางไร

6. ปฏกรยานวเคลยรฟวชนจะปลดปลอยพลงงานออกมาประมาณเทาใดตอปฏกรยา

บนทกคะแนนครงน ไดคะแนน …….. คะแนน (คะแนนเตม12 คะแนน)

ตรวจค าตอบหนาถดไปครบ เกณฑตองไดคะแนนมากกวา 6 คะแนน ถาไดนอยกวา 6 คะแนนนกเรยนตองยอนกลบไปศกษาสาระการเรยนรอกครงครบ

กรอบท 16

Page 27: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

27

เฉลยแบบฝกทกษะระหวางเรยน 2.1 เรอง ปฏกรยานวเคลยร

(ค าถามแบบอตนยเตมค าตอบ จ านวน 6 ขอ 12 คะแนน) (ค าตอบ)

1. หาไดจากสมการ Q = (∑Mกอน - ∑Mหลง) x 931 MeV 2. ธาตแมหมายถงธาตในปฏกรยานวเคลยรทเปนเปากอนถกยงดวยอนภาคเลกๆ ธาตลกหมายถงธาตทเกดภายหลงจากการเกดปฏกรยานวเคลยร 3. ธาตใหญถกยงดวยอนภาคเลกๆแลวท าใหธาตใหญแตกตวออกเปนสองสวนขนาดเทาๆกนแลวปลดปลอยพลงงานนวเคลยรออกมา 4. ปฏกรยานวเคลยรฟชชน จะใหพลงงานนวเคลยรประมาณ 200 MeV ตอปฏกรยา 5. เปนปฏกรยาทธาตเลกๆ รวมตวกนเปนธาตทใหญขนแลวปลดปลอยพลงงานออกมา 6. ปฏกรยานวเคลยรฟวชนจะปลดปลอยพลงงานออกมาประมาณ 24 MeV ตอปฏกรยา

กรอบท 17

Page 28: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

28

แบบฝกทกษะระหวางเรยน 2.2 เรอง ปฏกรยานวเคลยร

(ค าถามแบบอตนยแสดงวธท า จ านวน 6 ขอ 12 คะแนน) จากปฏกรยานวเคลยรตอไปนจงเขยนปฏกรยานวเคลยรแบบยอ และชอของปฏกรยา

ปฏกรยานวเคลยร เขยนโดยยอ ชอปฏกรยา 1. 𝐻𝑔80

199 + 𝐻12 𝐴𝑢79

197 + 𝐻𝑒24

2. 𝐻𝑔80198 + 𝑛0

1 𝐴𝑢79197 + 𝐻1

2 3. 𝑃𝑡78

196 + 𝐻12 𝐴𝑢79

197 + 𝑛 01

4. 𝐻𝑔80198 + g 𝐴𝑢79

197 + 𝐻11

5. 𝑁𝑖2858 + 𝐻1

1 𝐶𝑢2958 + 𝑛 0

1 6. 𝑃𝑡78

196 + 𝑛01 𝑃𝑡78

197 +g

บนทกคะแนนครงน ไดคะแนน …….. คะแนน (คะแนนเตม12 คะแนน)

ตรวจค าตอบหนาถดไปครบ เกณฑคอนกเรยนตองไดคะแนนมากกวา 6 คะแนน ถาไดนอยกวา 6 คะแนนนกเรยนจะตองยอนกลบไปศกษาสาระการเรยนร

ตามเนอหาบทเรยนอกครงครบ

กรอบท 18

Page 29: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

29

เฉลยแบบฝกทกษะระหวางเรยน 2.2 เรอง ปฏกรยานวเคลยร

(ค าถามแบบอตนยแสดงวธท า จ านวน 6 ขอ 12 คะแนน) (ค าตอบ)

ตวอยางปฏกรยา เขยนโดยยอ ชอปฏกรยา 1) 𝐻𝑔80

199 + 𝐻12 𝐴𝑢79

197 + 𝐻𝑒24 AudHg 197

79

199

80 ),( ),( d 2) 𝐻𝑔80

198 + 𝑛01 𝐴𝑢79

197 + 𝐻12 AudnHg 197

79

198

80 ),( ),( dn 3) 𝑃𝑡78

196 + 𝐻12 𝐴𝑢79

197 + 𝑛 01 AundPt 197

79

196

78 ),( ),( nd 4) 𝐻𝑔80

198 + g 𝐴𝑢79197 + 𝐻1

1 g AupHg 197

79

198

80 ),(g ),( pg 5) 𝑁𝑖28

58 + 𝐻11 𝐶𝑢29

58 + 𝑛 01 CunpNi 58

29

58

28 ),( ),( np 6) 𝑃𝑡78

196 + 𝑛01 𝑃𝑡78

197 +g PtnP 197

78

196

78 ),( g ),( gn

กรอบท 19

Page 30: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

30

แบบฝกทกษะระหวางเรยน 2.3 เรอง ปฏกรยานวเคลยร

(ค าถามแบบอตนยแสดงวธท า จ านวน 4 ขอ 8 คะแนน)

o จงแสดงวธท าโจทยค าถามตอไปน 1. อะตอมหนงของ 𝑈92

235 ถกยงดวยนวตรอนเขา แลวแยกตวออกเปน Xe139

54 1 อะตอม และ

Sr94

38 1 อะตอม จงหาวามอนภาคอนเกดขนจากปฏกรยาน และมปรมาณกอนภาค

2. ในการใชนวตรอนยงเขาชนนวเคลยสของยเรเนยม –235 เกดปฏกรยาฟชชนแบบหนงในหลายๆแบบ ดงสมการ ใหหาพลงงานทถกปลดปลอยออกมาจากปฏกรยานตอนวเคลยส

QnKrBaUn 1

0

92

36

141

56

235

92

1

0 3 ก าหนดใหมวลของ 0087.11

0 n u, 0439.235235

92 U u , 9139.140141

56 Ba u 8973.9192

36 Kr u 3. ในปฏกรยาฟชชนแบบหนงของ 235U ตามสมการตอไปน

MeVXnMoLaUn A

Z 2082 1

0

95

42

139

57

235

92

1

0 3.1 ใหหาวา XA

Z คออะไร มปรมาณเทาใด

3.2 ในปฏกรยาน มมวลหายไปกกโลกรม

กรอบท 20

Page 31: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

31

4. เมอนวเคลยส 𝑈92

235 เกดฟชชนจะใหพลงงานประมาณ 200 MeV จงค านวณวาจะตองเกดปฏกรยาฟชชนจ านวนเทาใดใน 1 วนาทจงจะไดก าลง 10 เมกกะวตต

บนทกคะแนนครงน ไดคะแนน …….. คะแนน (คะแนนเตม 8 คะแนน)

ตรวจค าตอบหนาถดไปครบ นกเรยนตองไดคะแนนมากกวา 4 คะแนน ถาไดคะแนนนอยกวา 4 คะแนนนกเรยนจะตองยอนกลบไปศกษา

สาระการเรยนร ตามเนอหาบทเรยนอกครงครบ

Page 32: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

32

เฉลยแบบฝกทกษะระหวางเรยน 2.3 เรอง ปฏกรยานวเคลยร

(ค าถามแบบอตนยแสดงวธท า จ านวน 4 ขอ 8 คะแนน)

o (ค าตอบ) 1. nU 1

0

235

92 (slow neutron) YxSrXe A

Z 94

38

139

54

092)3854( xZ

0Z 123594139 xA 133233236 xA 3,1 xA

นนคอ YA

Z ไดแก n1

0 มอย 3 อนภาค 2. QnKrBaUn 1

0

92

36

141

56

235

92

1

0 3 ก าหนดใหมวลของ 0087.11

0 n u 0439.235235

92 U u, 9139.140141

56 Ba u , 8973.9192

36 Kr u มวลกอนปฏกรยา n1

0 = 1.0087 u U235

92 = 235.0439 u

มวลรวม = 236.0526 u มวลหลงปฏกรยา Ba141

56 = 140.9139 u

Kr92

36 = 91.8973 u

n1

03 = 3.0261 u มวลรวม = 235.8373 u มวลหายไป(มวลพรอง) = 236.8373 – 235.8373 u m = 0.2153 u พลงงานทปลดปลอยออกมา Q = 9312153.0 = 200 MeV/fission

กรอบท 21

Page 33: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

33

3. MeVXnMoLaUn A

Z 2082 1

0

95

42

139

57

235

92

1

0 วธท า 3.1 จากสมการ หาเลขมวล A ; 139 + 95 + (21) + A = 1 + 235 236 + A = 236 A = 0 หาประจ Z ; 57 + 42 + 0 + Z = 0 + 92 Z = -7 = 7(-1) Z = -1 นนคอ XA

Z คอ )(7 0

1e ไดแกอนภาคบตา ม 7 อนภาค

3.2 ปฏกรยานปลดปลอยพลงงาน = 208 MeV

Em 931 MeV

931

208m u

= 271066.12235.0 kg mass defect = 281071.3 kg 4. วธท า จาก P =

t

W , W = Pt = 10 x 106 จล (t = 1 วนาท)

พลงงานฟชชน 1 ครง = 200 MeV. = 200 x 106 x 1.6 x 10-19 J พลงงาน 200 x 106 x 1.6 x 10-19 J เกดฟชชน 1 ครง พลงงาน 10 x 106 J เกดฟชชน

196

6

106.110200

1010xxx

x ครง

ตอบ เกดปฏกรยาฟชชน = 3.125 x 1017 ครงใน 1 วนาท

Page 34: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

34

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง ปฏกรยานวเคลยร

(ค าถามแบบอตนยเตมค าตอบ จ านวน 8 ขอ 16 คะแนน)

o จงเตมนวเคลยสหรอตวเลขทเหมาะสมในวงเลบ เพอท าใหปฏกรยานวเคลยรสมบรณ 1. 𝐵5

10 + 𝐻𝑒2

4 ( ) + 𝐻11

2. ( ) + 𝐻𝑒2

4 𝐶𝑙1735 + 𝐻1

1 3. 𝑁𝑎11

23 +

𝐻𝑒24 ( ) + 𝐻1

1 4. 𝐵𝑒4

9 + 𝐻1

1 𝐻𝑒2

4 + ( ) o จงอธบายขอความตอไปน และแสดงวธท าส าหรบโจทยค าถามทมการค านวณ

5. ถาท าให Li ซงม 7% ในธรรมชาตเกดปฏกรยาฟวชน 𝐿𝑖36

+ 𝐿𝑖36

𝐶612

จะไดพลงงานตอปฏกรยาเทาใด(ก าหนดใหมวลอะตอมของ 𝐿𝑖3

6 = 6.0151u, 𝐶612 = 12.000u และ คา1 u = 930

MeV)

6. ในเตาปฏกรณนวเคลยร สารทท าหนาทเปนมอเดอเรเตอร มหนาทอยางไร

7. จากสมการนวเคลยร 4 𝐻 11

𝐻𝑒24 + 2 𝑒+1

0 +26 MeV สมการนแสดงปฏกรยาทาง นวเคลยรชนดใด

8. จากสมการนวเคลยร 4 𝐻 1

1 𝐻𝑒2

4 + 2 𝑒+10 +26 Mev ก าหนดคามวลของ 2 𝑒+1

0 มพลงงานเทากบ 1 MeV จงหาคาโดยประมาณของพลงงานยดเหนยวตอนวคลออนของ 𝐻𝑒2

4

ตรวจค าตอบถดไป บนทกคะแนน

ไดคะแนน ………. คะแนน (คะแนนเตม 16 คะแนน)

Page 35: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

35

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรอง ปฏกรยานวเคลยร

(ค าถามแบบอตนยเตมค าตอบ จ านวน 8 ขอ 16 คะแนน)

o (ค าตอบ) 1. 𝐵5

10 + 𝐻𝑒2

4 ( 𝐶613 ) + 𝐻1

1 2. ( 𝑆16

32 ) + 𝐻𝑒24 𝐶𝑙17

35 + 𝐻11

3. 𝑁𝑎1123 + 𝐻𝑒2

4 ( 𝑀𝑔1226 ) + 𝐻1

1 4. 𝐵𝑒4

9 + 𝐻11 𝐻𝑒2

4 + ( 𝐿𝑖36 )

o (ค าตอบ) 5. วธท า กอนปฏกรยา

มวลอะตอม ของ 2( 𝐿𝑖36 ) =(2)x6.0151 u

= 12.0302 u หลงปฏกรยา

มวลอะตอมของ 𝐶612 = 12.000 u

mass defect 0302.0m u ไดพลงงาน 9300302.0 E MeV = 2.8086 MeV = 2.81 MeV ตอบ

Page 36: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

36

6. มอเดอเรเตอร(moderator) คอสารทใสผสมกบเชอเพลงนวเคลยรเพอใหท าหนาท ลดความเรวของนวตรอนใหชาลงมพลงงานนอยกวา 1 MeV (slow down neutron)

7 เรยกวาปฏกรยาฟวชน (fusion reaction) ซงเปนแบบทเกดขนในดวงอาทตย

8. เขยนสมการใหม 4 𝐻 1

1 𝐻𝑒2

4 + (1 MeV +26 MeV) พลงงานยดเหนยวของ 𝐻𝑒2

4 ตอนวเคลยส = 27 MeV พลงงานยดเหนยวตอนวคลออนของ 𝐻𝑒2

4 = 4

27 AMeV /

= 6.75 AMeV / ( 𝑒+1

0 คอ positron เปนอนภาคทมมวลเทากบ electron แตมประจบวก)

Page 37: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

37

ยนดดวยครบ นกเรยนสามารถผานการเรยนร

บทเรยนโปรแกรม เรองฟสกสนวเคลยร ชดท 6

ปฏกรยานวเคลยร

Page 38: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

38

บรรณำนกรม

นรนทร เนาวประทป. 2536. ฟสกส ม.6 เลม 2. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพฟสกสเซนเตอร. ประมวล ศรผนแกว. 2540. พจนำนกรมฉบบภำพประกอบ ฟสกส เคม ชววทยำ.

กรงเทพมหานคร : บรษทโปรดค บค จ ากด. . 2543. ฟสกส : หลกสตรแหงชำตระดบมธยมศกษำ ( GCSE ) ของประเทศองกฤษ.

กรงเทพฯ: บรษท นานมบคส จ ากด. ภาควชาฟสกส. 2547. ฟสกส 2. พมพครงท 9. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ. 2555. หนงสอเรยน

รำยวชำเพมเตมฟสกส เลม 5 ชนมธยมศกษำปท 4 - 6. กรงเทพมหานคร: องคการคาของ สกสค.

Beiser, Arthur. 1973. Concepts of Modern Physics. Second Edition. New York: McGraw – Hill Ltd.

Griffith , W. Thomas. 2007. The physics of everyday phenomena: a conceptual introduction to physics. Fifth edition. New York: The Mc Graw – Hill companies.

Marcelo Alonso: Edward J Finn. 1971. Fundamental university physics. Second Edition. Boston. Addison Wesley.

ภาควชาฟสกส มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล. 2543. กำรเรยนกำรสอนฟสกสทวไปผำนทำงอนเตอรเนต. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.atom.rmutphysics.com/.

สบคนเมอวนท 1 ตลาคม 2554 วกพเดยสารานกรมเสร. “นวเคลยรฟสกส” (ม.ป. ป.).[ ออนไลน]. เขาถงไดจาก

http://en.wikipedia.org/wiki/Nuclear_physics .สบคนเมอวนท 1 ตลาคม 2554 สมาคมนวเคลยรแหงประเทศไทย. “วทยำศำสตรนวเคลยร”.[ออนไลน]. เขาถงไดจาก

http://www.nst.or.th/tech.htm .สบคนเมอวนท 1 ตลาคม 2554

Page 39: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

39

1. ศกษาบทเรยนโปรแกรม เรอง ฟสกสนวเคลยร ไดจากเวบไซตกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรโรงเรยนเทพศรนทร URL : http://www.sci-info-ds.com

ภาคผนวก

Page 40: ชุดที่ 6 ปฏิกิริยานิวเคลียร์ · 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ปฏิกิริยานิวเคลียร์

40

2. ศกษาบทเรยนโปรแกรม เรอง ฟสกสนวเคลยร ไดจากเวบไซต โรงเรยนเทพศรนทร ในเมนประชาสมพนธ(ลงคแนะน า) URL : http://www.debsirin.ac.th

เลอกเมน-ขาวประชาสมพนธ-ลงคแนะน า (ดงรป)

ภาคผนวก(ตอ)