Upload
others
View
9
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ฉบบท 49 / เมษายน 2560
ISSN 2286-9298
Highlight
• เรองจากปก :
• หนาตางขาว วทย-เทคโนฯโลก:
ทปรกษา กลประภา นาวานเคราะหบรรณาธการผพมพผโฆษณา กฤษฎชย สมสมาน บรรณาธการอำานวยการ นำาชย ชวววรรธน บรรณาธการบรหาร จมพล เหมะครนทร กองบรรณาธการ ปรทศน เทยนทอง, วชราภรณ สนทนา, ศศธร เทศนอรรถภาคย, รกฉตร เวทวฒาจารย, วณา ยศวงใจ, รวศ ทศคร บรรณาธการศลปกรรม จฬารตน นมนวล ศลปกรรม เกดศร ขนตกตตกล, ฉตรทพย สรยะ
A Team Bulletin
“ดอกไมทะเล” สงมชวตครงพชครงสตว
• ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯไทย:
• PARTY เทคโนโลยแปลง เสยงพดเปนขอความ• กลองโทรทรรศนวทยแหงชาต จานแรกในไทย ใหญทสดในอาเซยน
>
“ผวหนงเทยมผสมสาหราย” นวตกรรมเปลยนโฉมหนาการปลกถายอวยวะเทยม
ขนปท 5
“ดอกไมทะเล” สงมชวตครงพชครงสตว
ตดตอกองบรรณาธการโทรศพท 0 2564 7000 ตอ 71185 อเมล [email protected]
ผผลตฝายเผยแพรวทยาศาสตร สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถนนพหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120โทรศพท 0 2564 7000 ตอ 71185 โทรสาร 0 2564 7016 เวบไซต http://www.nstda.or.th/sci2pub/ facebook : https://www.facebook.com/sarawit2you/
ดวยลกษณะรปรางหนาตาทดเหมอนพชมากกวาสตว จงทำาใหหลายคนเขาใจผดคดวา “ดอกไมทะเล” หรอ Sea anemone เปนพช
ชนดหนงทเตบโตอยในทองทะเล แตโครงสรางทางกายภาพและพนธกรรม ทำาใหนกวทยาศาสตรจดดอกไมทะเล
ใหเปนสงมชวตในอาณาจกรสตว อยในกลมของสตวไมมกระดกสนหลง เชนเดยวกบ
แมงกะพรน แตเมอไมนานมานหลกฐานทเปนขอมลจากจโนมของดอกไมทะเลทำาใหนกวทยาศาสตรตองคดใหมวา ดอกไมทะเลอาจไมใชทงพชหรอสตว แตเปนสงมชวตครงพชครงสตว !!
•สารคดวทยาศาสตรนกวทยาศาสตรวจยหาสาหรายพนธอดทอยรอดไดในอวกาศ
Wikipedia
1
11
8
10
ฉบบท 49
2เมษายน 2560
Cover Story
จมพล เหมะครนทรบรรณาธการบรหาร
Editor’s Noteวณา ยศวงใจ
เมอวนท 18 มนาคม พ.ศ. 2557 วารสาร Genome Research ไดตพมพ
รายงานวจยของทมวจยจากมหาวทยาลยเวยนนา ประเทศออสเตรย ทได
ศกษาจโนมหรอหนวยพนธกรรมทงหมดของดอกไมทะเล ซงถอเปนสตว
ทมโครงสรางทไมซบซอน แตกลบพบวา ยนของดอกไมทะเลมการทำางาน
รวมกนอยางซบซอน คลายกบยนของสตวชนสงหลายชนดทมโครงสราง
ซบซอน ขณะเดยวกนกพบวาหนวยควบคมการแสดงออกของยนในดอกไม
ทะเลกมความคลายคลงกบของพชมากดวยเชนกน
Michaela Schwaiger นกวจยผศกษาเรองนกลาววา “จโนมของดอกไม
ทะเลแสดงใหเหนถงความซบซอนของการควบคมการแสดงออกของยน
ทมความคลายคลงกบของแมลงวนผลไม หรอสตวอนๆ ทนกวทยาศาสตร
ใชเปนตนแบบในการศกษาวจย ทำาใหเราเชอวากฎของการควบคมการ
แสดงออกของยนทซบซอนนนเกดขนมานานแลวในบรรพบรษรวมของมนษย
แมลงวน และดอกไมทะเล ตงแตเมอประมาณ 600 ลานปกอนโนน”
อนทจรงแลวขนาดของจโนมของสงมชวตกไมไดสมพนธกบความ
ซบซอนหรอเรยบงายทางโครงสรางของสงมชวตแตอยางใด ดงนน
นกวทยาศาสตรบางกลมกไดตงสมมตฐานวา ยงพนธกรรมทมความซบซอน
มากเทาไหร กยงทำาใหสงมชวตนนมโครงสรางทซบซอนมากขนเทานน
แตในการศกษาวจยและวเคราะหจโนมของดอกไมทะเลครงน ทงสวน
ทเปนยนทบรรจรหสในการสรางโปรตน และยนชนเลกชนนอยททำาหนาท
ควบคมหรอสงเสรมการแสดงออกของยน นกวทยาศาสตรกพบวา โครงสราง
ทเรยบงายของดอกไมทะเลนนซกซอนการทำางานทสมพนธกนอยางซบซอน
ของยน ซงคลายคลงกบทพบในสตวทมววฒนาการสงกวานน อยางเชน
แมลงวนผลไม หรอแมแตในมนษย ซงขอมลนหกลางแนวคดทวาโครงขาย
ของยนทหากยงมความซบซอนมาก กยงกอใหเกดโครงสรางของรางกายท
ซบซอนมากยงขน และยงแสดงใหเหนวาววฒนาการของการควบคมการ
แสดงออกของยนทระดบนเกดขนมานานกวา 600 ลานปแลว !! ตงแตกอน
ทจะมการแยกสายววฒนาการของสตวออกไปเปนดอกไมทะเล แมลงวน
ผลไม และมนษย
เมอปลายเดอนมนาคมทผานมา ขาวการตายของ “เตาออมสน” เตาตน เพศเมย อายประมาณ 25 ป เปนขาวโดงดงพดกนทว
เมอง มการนำาเสนอขาวของสอมวลชนทกแขนง รวมทงเวบไซตตางๆ และในสอสงคมออนไลน สตวแพทยทรกษาไดพยายามชวยชวตมนอยางสดความสามารถ แตกไมสามารถยอชวตไวได
“เตาออมสน” เปนเตาทอยในบอเลยงแหงหนงในอำาเภอศรราชา จงหวดชลบร มนถกสงตวมารกษาทโรงพยาบาลเตาทะเล ศนยอนรกษพนธเตาทะเล กองทพเรอ สตหบ แลวถกสงตอมารกษาทโรงพยาบาลสตวเลก คณะสตวแพทย จฬาลงกรณมหาวทยาลย จากการทมนกลนเหรยญทนกทองเทยวโยนลงไปในบอ ดวยความเชอทวาจะไดบญและมอายยนเหมอนเตา แตผลรายอยางมหนตกลบไปตกทเตาออมสนตองรบเคราะหแทน เพราะเหรยญทมนกลนลงไปอดแนนอยในทองมมากถง 915 เหรยญ ตลอดชวงเวลา 10 ปทผานมา สงผลกระทบตอรางกายของมน จนไมสามารถวายนำาไดตามปกต
แมสตวแพทยทรกษาไดผาตดนำาเหรยญออกจากรางกายแลวกตาม หลงการผาตดใหมๆ กดเหมอนอาการดขน แตกเกดอาการแทรกซอน ตามมา ทำาใหมนทรดตวลงอยางรวดเรว และเสยชวตในทสด โดยเบองตน คาดการณวา นาจะมาจากสาเหตทเกดอาการลำาไสบดตว โลหตเปนพษ ซงยงพบโลหะหนกปนอยดวย สงผลใหไปกดภมคมกนในรางกาย ทำาใหรางกายไมสามารถฟนฟไดตามปกต
จากการตายของเตาออมสนน ถอเปนกรณศกษาทคนในสงคมไทยควรเรยนร และตระหนกถงเรองความเชอทไมถกตองจนสงผลรายแกเตา กลายเปนวาตองการทำาบญแตกลบเปนการทำาบาปแทน โดยรเทาไมถงการณ
ปกตเรองความเชอน ไมใชเรองงายเลยทจะมาเปลยนความคดในเรองทเชอไดงายๆ บางทตอใหพด อธบายอยางไรในแงหลกวชาการกยงไมสำาเรจ ยงคนในสงคมจำานวนมากเชอตามๆ กนมา กยงเปนเกราะทแขงแกรงทยากตอการเปลยนมมมองเรองความเชอนนไปได บางครงอาจตองอาศยเวลาทยาวนาน อาจถงรนชวคน หรออาศยการเรยนรของคนในสงคม หรอผลกระทบบางอยางทรนแรง ดงเชนขาวการตายของเตาออมสนครงนทสงคมใหความสนใจ สอทกประเภทตางเผยแพรขาวสารเรองราวกระจายไปในวงกวาง แมสำานกขาวตางประเทศกใหความสนใจลงขาวเชนกน เรองนจงสงผลกระทบครงยงใหญตอการเรยนรและความเขาใจทถกตอง คณหมอสตวแพทยทรกษาเตาออมสน กชวยใหขอมลเชงวชาการและการเปลยนทศนคตความเชอของคนในสงคมใหถกตอง
การจากไปของเตาออมสนหนงชวต อทศเพอเพอนเตาและสตวอนอกจำานวนมากทจะไมตองมารบชะตากรรมเชนนอก หวงวาเหตการณครงนจะเปนบทเรยนใหคนในสงคมไทยมความเขาใจในเรองความเชอเรองการทำาบญโดยการโยนเหรยญทถกตอง และนำามาซงการเปลยนพฤตกรรมทจะไมโยนเหรยญอกตอไป
การตายของ“เตาออมสน” กจะไมสญเปลาแนนอนครบ !!
http://ostatic.tnamcot.com/content/672107
การตายของ “เตาออมสน”จะไมสญเปลา !!
3ฉบบท 49
เมษายน 2560
Cover Story Cover Story
นกวจยยงพบดวยวาดอกไมทะเลมการควบคมการแสดงออกของ
ยนในชนท 2 เหมอนกบทพบทงในพชและสตว ซงการควบคมทวาน
เปนการควบคมการถอดรหสพนธกรรมเพอสรางโปรตนทควบคมโดย
ชนสวนของพนธกรรมชนเลกๆ ทเรยกวา microRNA ทงทโดยทปกต
แลว microRNA ของพชและสตวนนจะมโครงสรางและการทำางานท
แตกตางกนมาก แตกลบพบ microRNA ทงสองรปแบบนนรวมอยใน
จโนมของดอกไมทะเล นกวจยจงไดสรปวา ดอกไมทะเลมววฒนาการ
ทเปนอสระจากทงพชและสตว และ microRNA ของดอกไมทะเลกม
ววฒนาการเกดขนมายาวนานแลวกอนทสงมชวตจะมววฒนาการแยก
ออกไปเปนสงมชวตในอาณาจกรพชและสตวดงเชนในปจจบน
แมขอมลในจโนมของดอกไมทะเลมบางสวนทคลายคลงกบพชมาก
แตดอกไมทะเลกยงจดวาเปนสตวทอยในไฟลม Cnidaria เชนเดยวกบ
ปะการง มแหลงอาศยอยในทองทะเลโดยยดเกาะอยตามพนหนหรอ
ทรายทมนคง ลกษณะเดนของดอกไมทะเลคอมโครงสรางทคลาย
หนวดมากมายอยรอบๆ สวนปาก ทปลายหนวดแตละเสนบรรจเขม
พษไวสำาหรบลาเหยอเพอเปนอาหารและปองกนภยจากศตรธรรมชาต
โดยหนวดจะปลอยเขมพษใสวตถทมาสมผสทนท และเพอปองกนไม
ใหถกเขมพษของตวเองเขา ดอกไมทะเลจงมการสรางเมอกออกมาหอหม
ปกปองตวเองไว
ดอกไมทะเลมความสำาคญมากในระบบนเวศ เนองจากอยรวมกบปลา
การตนแบบพงพาอาศย โดยปลาการตนจะอาศยดอกไมทะเลเปนทหลบภย
และอนตรายจากสตวอน ขณะเดยวกน ปลาการตนกจะชวยไลปลาผเสอ
ปากยาวทชอบมากนดอกไมทะเล จงถอเปนการเออประโยชนซงกนและกน
ฉบบท 49
4เมษายน 2560
Cover Story
ทมาขอมลและภาพ :
http://www.livescience.com/44243-sea-anemone-genome-analyzed.html
http://natres.psu.ac.th/Department/AquaticScience/seminar/example.doc
http://wonderopolis.org/wp-content/uploads/2012/01/sea-anemone_shutterstock_21850051.jpg
http://images.spaceref.com/news/2014/oo70314_web.jpg
http://i.dailymail.co.uk/i/pix/2016/08/04/09/36DCDB0700000578-3722702-image-a-2_1470299356449.jpg
http://images.nationalgeographic.com/wpf/media-live/photos/000/166/cache/dangerous03-sea-anemone_16653_990x742.jpg
https://media1.britannica.com/eb-media/21/150621-004-D377D37C.jpg
ในธรรมชาตมดอกไมทะเลประมาณ 10 ชนดทปลาการตนสามารถ
อาศยอยรวมดวยได ปลาการตนบางชนดสามารถอยกบดอกไมทะเล
ไดเพยงชนดเดยว แตบางชนดกอาจอยกบดอกไมทะเลไดหลายชนด
โดยทดอกไมทะเลตางชนดจะเปนแหลงพกพงอาศยของปลาการตนตาง
สายพนธกนไป
จากการวจยเรองราวของดอกไมทะเลครงน จงถอเปนองคความร
ใหมทนาสนใจและศกษาในรายละอยดกนตอไป
วนองคารและพฤหสเวลา 20:55 น.
5ฉบบท 49
เมษายน 2560
Cover Story
วนองคารและพฤหสเวลา 20:55 น.
5ฉบบท 49
เมษายน 2560
ฉบบท 49
6เมษายน 2560
ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทยกองบรรณาธการ
เทคโนโลยแปลงเสยงพดเปนขอความ เปนนวตกรรมทกำาลงเปน
ทสนใจอยางมากในยคดจทล และเรมมการนำามาใชงานกบ
สมารตโฟนแลว คาดกนวาอกไมเกน 5 ป เทคโนโลยนจะกลายมาเปนวธ
หลกในการสอสาร ไมวาจะกบสมารตโฟน สมารตวอตช รวมไปถงเครอง
คอมพวเตอรพนฐาน และรโมตคอนโทรลดวย
นกวจยจาก ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต
(เนคเทค) สวทช.ไดพฒนาบรการระบบรจำาเสยงพดภาษาไทย “พาท
(PARTY)” เวอรชน 1.0 โดยไดทดสอบกบเสยงพดผานชองทางขอมล
(data channel) ดวยสมารตโฟน โดยไมกำาหนดเนอหา ผพด หรอรปแบบ
การพด ซงระบบใหความถกตองถง 80 เปอรเซนต ใกลเคยงกบบรการ
จากตางประเทศ
ระบบนสามารถประยกตใชไดหลายชองทาง เชน ใชแปลงเสยงพด
ของลกคาทโทรศพทเขาศนยบรการลกคา หรอใชในศนยบรการถายทอด
การสอสารสำาหรบผบกพรองทางการไดยน
ปจจบนพาทอยในรปแบบเวบบรการพรอมตดตงในหนวยงานทตองการ
ใชงาน สามารถขยายบรการตามปรมาณการใชงาน และปรบแตงระบบให
ถอดความไดถกตองมากขน
PARTY เทคโนโลยแปลงเสยงพดเปนขอความ
ชมคลปวดโอไดท https://www.youtube.com/watch?v=quqBstT0gHI
ขาวกลองเพาะงอกชนดผสม
ชาวนามรายไดสวนใหญจากการจำาหนายเมลดขาวเปลอก
ขาวสาร ซงบางครงกประสบปญหาขายขาวไมไดราคา
กอใหเกดปญหามากมาย แตปจจบนน นกวจยไทยมเทคโนโลยดาน
การแปรรปขาวมาชวยยดระยะเวลาในการเกบรกษาขาวใหนานขน หรอ
นำาไปทำาผลตภณฑใหมทมคณคาทางโภชนาการและขายไดราคาด
เพอชวยเกษตรกรเพมมลคาขาวไทย นกวจยไทยไดคดคนเทคโนโลย
แปรรปผลตภณฑอนๆ จากขาว โดยการพฒนาผลตภณฑขาวกลอง
เพาะงอก ดวยการนำามาปรบสวนผสมอตราสวนตางๆ จนได “ผลตภณฑ
ขาวกลองเพาะงอกผสม” ซงมเนอสมผสนมรบประทานงาย หงสกเรว
ทสำาคญยงมคณคาทางอาหารมากยงขน โดยเฉพาะสาร GABA สารอาหาร
ทเปนประโยชนตอรางกาย
นอกจากนยงทำาผลตภณฑอนๆ จากขาวกลองงอก ไดแก การทำา
นำาขาวกลองงอก การทำามสลแผนจากขาวกลอง การทำาไอศกรมขาว
กลองงอก โดยกลมเกษตรกรทเขารบการถายทอดเทคโนโลย สามารถ
เพมมลคาขาวจากการผลตสนคาแปรรป จากราคาปกต 15,000 บาท/ตน
เปน 50,000 บาท/ตน นบเปนการเพมมลคาขาวไทยและสรางรายไดเสรม
ใหกบเกษตรกรอยางมาก
ถายทอดเทคโนโลยเพอเกษตรกรไทย โดย สวทช. ภาคเหนอ รวมกบ
ดร.ประเทอง โชคประเสรฐ มหาวทยาลยแมโจ-แพร เฉลมพระเกยรต
ชมคลปวดโอไดท : https://www.youtube.com/watch?v=afJgDAuRaKg
7ฉบบท 49
เมษายน 2560
ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทย
ฤทธปรบปรงสภาพผวหนงของวานหางจระเข
เวบไซตของสำานกงานขอมลสมนไพร คณะเภสชศาสตร
มหาวทยาลยมหดล เผยผลการการศกษาทางคลนกในอาสา
สมครผหญงสขภาพดจำานวน 64 คน อาย 30-59 ป โดยแบงออกเปน
กลมทใหรบประทานโยเกรตทมสวนผสมของสารสเตอรอล (sterol) จาก
วนวานหางจระเข (Aloe vera (L.) Burm.f.) 40 ไมโครกรมตอ100 กรม
ทกวน เปนเวลา 12 สปดาห โดยเปรยบเทยบกบกลมควบคม
ผลการทดลอง จากการประเมนลกษณะของผวหนงบรเวณปลายแขน
ของกลมอาสาสมคร พบวากลมทรบประทานโยเกรตผสมสารสเตอรอล
มผลในการเพมความชมชนของผว (skin moisture) ลดการสญเสยนำา
ทางผวหนง (transepidermal water loss) เพมความสามารถในการก
ลบคนสสภาพเดมของผวหนง (gross elasticity) เพมความยดหยนสทธ
(net elasticity) เพมคาความยดหยนทางชวภาพ (biological elasticity)
และมขอมลทบงชวา สารสเตอรอลมผลชวยลดการเสอมสภาพ (aging)
และความเปราะบาง (fragility) ของผวหนงได รวมทงยงชวยเพมปรมาณ
คอลลาเจนใหแกผวดวย
จากผลการทดสอบจงสรปไดวาสารสเตอรอลทพบไดในวนของใบวาน
หางจระเขอาจมฤทธชวยคงสภาพผวใหสขภาพดได
ขอมลจาก : http://www.medplant.mahidol.ac.th/active/shownews.asp?id=1267https://homepage-inlifepharmapvtl.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2014/11/Aloe-Vera.jpg
ฤทธตอภาวะแทรกซอนทเกยวของกบความอวนของสารสกดทบทม
เวบไซตของสำานกงานขอมลสมนไพร คณะเภสชศาสตร
มหาวทยาลยมหดล เผยผลการศกษาทางคลนกในอาสา
สมคร 48 คน อาย 30-60 ป ทมนำาหนกเกนและอวนซงมคาดชนมวลกาย
(body mass index; BMI) อยระหวาง 25-40 กโลกรม/เมตร2 โดยแบง
ออกเปนสองกลม กลมแรกใหรบประทานสารสกดจากผลทบทม (Punica
granatum L.) ขนาด 1,000 มลลกรม/วน [ประกอบดวยกรดเอลลาจก
(ellagic acid) ประมาณรอยละ 40] เปนเวลา 30 วน เปรยบเทยบกบ
กลมควบคม
ผลการทดสอบพบวา สารสกดทบทมมผลในการลดระดบนำาตาลและ
อนซลน ลดคอเลสเตอรอลรวม คอเลสเตอรอล (ชนดไมด) LDL และเพม
ระดบคอเลสเตอรอล (ชนดด) HDL นอกจากนยงมผลชวยลดระดบสารท
เกยวของกบการอกเสบ รวมทงโปรตนตวชวดการอกเสบชนดไวสงอกดวย
จากผลการทดสอบจงสรปไดวา สารสกดทบทมมฤทธตานการอกเสบ
และอาจชวยลดภาวะแทรกซอนทเกยวของกบความอวนได
ขอมลจาก : http://www.medplant.mahidol.ac.th/active/shownews.asp?id=1273ภาพจาก : http://image.made-in-china.com/2f0j00TFnEfJrqZVbc/Natural-Pomegranate-Hull-Extract-Punica-Granatum-L-.jpg
ฉบบท 49
8เมษายน 2560
ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทย
สดร. ซอกลองโทรทรรศนวทยแหงชาต จานแรกในไทย ใหญทสดในอาเซยน
สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน)
(สดร.) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
ลงนามกบบรษทเอมทเมคคาทรอนกส สหพนธสาธารณรฐเยอรมน ผนำา
ระดบโลกดานกลองโทรทรรศนและเทคโนโลยวศวกรรมการสอสารใน
หวงอวกาศลก จดซอกลองโทรทรรศนวทยแหงชาต เสนผานศนยกลาง
40 เมตร จานแรกของไทย ใหญทสดในอาเซยน เดนหนาโครงการพฒนา
เครอขายดาราศาสตรวทยและยออเดซ หนนงานวจยดาราศาสตรวทย
ในไทยและใชเฝาระวงภยพบตทอาจมผลกระทบตอโลก คาดเรมใชงาน
ป 2564 มงเปาใชดาราศาสตรเปนโจทยยากทาทายการสรางเทคโนโลย
ใหมๆ และพฒนากำาลงคนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอตอยอดส
ภาคอตสาหกรรมขนสงในอนาคต
รองศาสตราจารยบญรกษา สนทรธรรม ผอำานวยการสถาบนวจย
ดาราศาสตรแหงชาต กลาววา สดร. ไดลงนามจดซอกลองโทรทรรศนวทย
แหงชาต ขนาดเสนผานศนยกลาง 40 เมตร จากบรษทเอมทเมคคาทรอนกส
(MT Mechatronics GmbH) สหพนธสาธารณรฐเยอรมน ภายใตโครงการ
พฒนาเครอขายดาราศาสตรวทยและยออเดซ กลองโทรทรรศนวทย
ดงกลาว จะเปนโครงสรางพนฐานหลกทางดาราศาสตรทสำาคญอก
แหงหนงของประเทศ นอกเหนอจากหอดดาว
เฉลมพระเกยรต 7 รอบ พระชนมพรรษา ทตดตง
กลองโทรทรรศนสะทอนแสง ขนาดเสนผาน
ศนยกลาง 2.4 เมตร ณ อทยานแหงชาตดอย
อนทนนท จงหวดเชยงใหม โครงการฯ ดงกลาวจะ
กอใหเกดความรวมมอกบเครอขายดาราศาสตรวทย
ทวโลก เพอการพฒนางานวจยทางดานดาราศาสตร
วทยและทางดานธรณวทยา โดยเฉพาะอยางยง
การศกษาผลการเปลยนแปลงโครงสรางของเปลอก
โลกซงอาจมผลกระทบตอการเกดภยพบตบน
พนโลก เชน การเกดแผนดนไหว หรอสนาม
นอกจากน ยงจะกอใหเกดการพฒนาเทคโนโลย
ข นส ง ทำ า ใหประเทศไทยเปนผนำ าทางด าน
ดาราศาสตรวทยในภมภาคอาเซยน ยงผลให
ดาราศาสตรในภมภาคอาเซยนเปนทยอมรบใน
ระดบสากลมากขนดวย
กลองโทรทรรศนวทยแหงชาต ใชตนแบบและพฒนามาจากกลอง
โทรทรรศนวทยเยเบส ประเทศสเปน มขนาดเสนผานศนยกลาง 40 เมตร
ฐานรากมขนาดเสนผานศนยกลาง 18 เมตร อาคารฐานรากมความสง
ประมาณอาคาร 3 ชน ประกอบดวย หองปฏบตการนกดาราศาสตร หอง
เกบอปกรณรบสญญาณวทย หองรบสญญาณ รบความถคลนวทยไดถง
100 กกะเฮรตซ กำาหนดแผนดำาเนนการระหวางป 2560-2563 คาดวา
จะตดตงแลวเสรจ เรมใชงานประมาณป 2564 ในอนาคตยงมแผนตดตง
กลองโทรทรรศนวทยขนาดเสนผานศนยกลาง 13 เมตร และขยายเครอ
ขายสถานเชอมสญญาณไปอก 3 จงหวด ไดแก อบลราชธาน กาญจนบร
และสงขลา
สำาหรบพนทดำาเนนโครงการฯ สดร. ไดรบความอนเคราะหใหใชพนท
ภายในศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครอนเนองมาจากพระราชดำาร
อำาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม พนทดงกลาวมสภาพแวดลอม
ทเหมาะสม อยหางตวเมองเชยงใหมออกไปประมาณ 30 กโลเมตร
หางไกลจากแหลงกำาเนดสญญาณวทยรบกวน นอกจากน ยงไดรวมมอ
กนวางแผนจดตง “อทยานเรยนรดาราศาสตรและพพธภณฑธรรมชาต
ทมชวต” เพอเปนศนยเรยนรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยรวมกบ
การอนรกษทรพยากรธรรมชาตตามแนวพระราชดำารฯ อกดวย
อานรายละเอยดเพมเตมไดท : http://www.narit.or.th/index.php/pr-news/2899-narit-mou-mt-mechatronics
9ฉบบท 49
เมษายน 2560
หนาตางขาว วทย-เทคโนฯ โลก
อางองจาก : http://www.nature.com/news/chinese-mountain-observatory-to-probe-cosmic-ray-origins-1.21631ขาวเผยแพรจาก : http://www.narit.or.th/index.php/astronomy-news/2898-chinese-cosmic-ray-origins
กองบรรณาธการ
จนเตรยมสรางหอสงเกตการณรงสคอสมกจนเตรยมโครงการสรางหอสงเกตการณรงสคอสมกชอ Large High Altitude Air Shower
Observatory (LHAASO) บนภเขา Haizi ในมณฑลเสฉวนใกลกบทเบต โดยหอสงเกตการณ
นจะตรวจจบรงสคอสมกในชวงพลงงานทไมเคยไดรบการสงเกตการณมากอน
บนยอดเขาทจะใชสรางหอสงเกตการณมพนทเหมาะสมซงจะไมรบกวนสตวปาทอาศยในบรเวณนน โครงสราง
พนฐานทจำาเปนสำาหรบหอสงเกตการณมคาใชจายในการสรางประมาณ 174 ลานเหรยญสหรฐฯ
โครงการนมนกวจยจากหลายประเทศไดแก อตาล สวตเซอรแลนด รสเซย รวมทงประเทศไทย หวงจะม
สวนรวมในการบกเบกความรเรองรงสคอสมก เชน การคนหาวาอะไรทำาใหรงสคอสมกมพลงงานสงขนาดน เนองจาก
พลงงานของอนภาคในรงสคอสมกนนสงกวาพลงงานของอนภาคในเครองเรงอนภาค LHC นบลานเทา ปจจบน
นกฟสกสยงไมแนใจนกวาตนกำาเนดของรงสคอสมกนนคออะไรกนแน แตทางหนงทนกฟสกสใชในการคนหาตนตอ
คอการตรวจจบรงสแกมมา ซงจะไมถกรบกวนโดยประจไฟฟาใดๆ
แมวานกดาราศาสตรตรวจจบแหลงปลอยรงสแกมมาไดถง 180 แหลง แตยงไมมใครยนยนไดวาแหลงใด
ปลดปลอยรงสคอสมกกนแน
หอดสงเกตการณ LHAASO ทกำาลงจะถกสรางนจะพยายามระบใหไดเปนครงแรกวารงสแกมมาพลงงานสง
เหลานมาจากไหนกนแน เนองจากตำาแหนงทตงของตงหอสงเกตการณ LHAASO อยสงถง 4.4 กโลเมตรจากระดบ
นำาทะเลซงจะตรวจจบรงสคอสมกกอนทมนจะเกดการเปลยนแปลงไป
กำาหนดการสรางจะเรมขนตนป ค.ศ. 2018 และจะแลวเสรจในป ค.ศ. 2021
ภาพจำาลองหอสงเกตการณ LHAASO
ฉบบท 49
10เมษายน 2560
หนาตางขาว วทย-เทคโนฯ โลก
“ผวหนงเทยมผสมสาหราย” นวตกรรมเปลยนโฉมหนาการปลกถายอวยวะเทยม
นกวทยาศาสตรในชลคดคนสาหรายตกเเตงพนธกรรมขนใชกบผวหนงเทยม เพอชวยสรางออกซเจน
หลอเลยงจากภายในหลงการปลกถายผวหนง
รายงานโดยหองขาววโอเอเรยบเรยงโดยทกษณา ขายแกว
Tomas Egana นกวทยาศาสตรเเหงมหาวทยาลยคาธอลก ในกรงซานตอาโก ประเทศชล ตองการพฒนาวธชวยใหผวหนงเทยม
ไดรบออกซเจนหลอเลยง เขากลาววาหนงในปญหาใหญทสดทเกดขนกบการสรางเนอเยอเทยม คอไมสามารถนำาออกซเจนไป
หลอเลยงไดหลงการปลกถายอวยวะเทยม หรอผวหนงเทยมจะไมไดรบออกซเจนเพราะยงไมมเสนเลอดเตบโตขนในบรเวณนน
เขากลาววา ตองการคนหาวธทชวยใหผวหนงเทยมหรออวยวะเทยมไดรบออกซเจนหลอเลยงจากภายใน
Tomas Egana คนพบวธเเกปญหานดวยการนำา “สาหรายจว” ซงเปนสงมชวตขนาดเลกพบไดในแหลงนำาทงจดและเคม
สามารถสรางอาหารขนเองได และสาหรายจวสรางออกซเจนไดเชนเดยวกบพชโดยผานการสงเคราะหเเสง
เขาไดทดลองนำาสาหรายจวมาผสมเขาไปในวสดเทยมหลายๆ ประเภท ยกตวอยางเชนทาลงบนผวหนงเทยม เมอสาหราย
จวไดรบเเสง กจะเรมกระบวนการสงเคราะหแสงและสรางออกซเจนขนหลอเลยงผวหนงเทยม
เขากลาววาไดทดลองทำาพนธวศวกรรมสาหรายจวเพอใหสาหรายผลตยาปฏชวนะ ยาตานอาการอกเสบ และโมเลกลทชวย
กระตนการสรางเซลลใหมๆ ซงชวยใหสรางผวหนงเทยมหรออวยวะเทยม ทมคณสมบตนอกเหนอไปจากจะผลตออกซเจนได
เองเเลว ยงปองกนการตดเชอเเละสงเสรมการสรางเซลลใหมอกดวย
Egana ชวาสาหรายจวตกเเตงพนธกรรมน จะนำาไปใชงานไดกบอวยวะเทยมหลายอยางนอกเหนอไปจากผวหนงเทยม
เขากลาววาการเลอกใชสาหรายจวกบผวหนงเทยมเปนเเคตวอยางหนงเทานน
ออกซเจนเปนสวนประกอบทสำาคญมากสำาหรบการบำาบดรกษาโรคตางๆ และเขากำาลงวางแผนนำาเทคโนโลยทคดคนขนนไป
ใชกบการรกษาโรคอนๆ ไมวาจะเปนการปลกถายอวยวะเทยม การบำาบดกอนมะเรง หรอการปลกเนอเยอใหมเเกบาดแผล
ประเภทอนๆ นอกจากแผลจากไฟไหม
การทดสอบผวหนงเทยมสเขยวในสตวทดลองประสบผลสำาเรจ และทมนกวจยกำาลงวางเเผนทจะทดสอบผวหนงเทยมทม
สวนผสมของสาหรายนในมนษย ในป ค.ศ. 2017 น
(รายงานโดย Kevin Enochs / เรยบเรยงโดย ทกษณา ขายแกว)
11ฉบบท 49
เมษายน 2560
สารคด
วทยาศาสตรรวศ ทศครคณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเชยงใหม
นกวทยาศาสตรศกษาผลกระทบตอสาหรายสองสายพนธ โดย
ใหมนอยในอวกาศนอกตวยานสถานอวกาศนานาชาตเปนเวลาราว
ปครง ผลปรากฏคอสาหรายสามารถอยรอดไดตลอดระยะเวลา 16
เดอนภายนอกสถานอวกาศนานาชาต แมวาพวกมนจะพบกบการ
เปลยนแปลงของอณหภมอยางมากมาย และสภาพสญญากาศใน
อวกาศ เชนเดยวกบทโดนรงสยวและรงสคอสมกในอวกาศ
นกวทยาศาสตรวจยหาสาหรายพนธอดทอยรอดไดในอวกาศ
สาหรายและส งมชวตตางๆ ถกยดเอาไวในถาดทดลอง แลวปลอยใหสมผสสภาวะตางๆ ในอวกาศ นอกตวยานของสถานอวกาศนานาชาตเปนเวลาราวปคร งเครดตภาพ: ESA/ROSCOSMOS
ทมนกวจยจากฟรอนโฮเฟอร เยอรมน ศกษาการอย
รอดของสาหราย เมอพวกมนถกนำาไปไวในอวกาศ
เปนเวลา 16 เดอน บนสถานอวกาศนานาชาต... สงทไดจาก
งานวจยนอาจใหประโยชนในงานดานอตสาหกรรม และภารกจ
ทมนษยจะเดนทางไปยงดาวองคาร
ฉบบท 49
12เมษายน 2560
การทดลองนนำาโดย ดร.ทอมส ลยา (Dr. Thomas Leya) จากสถาบน
ฟรอนโฮเฟอร สำาหรบการรกษาเซลลและภมคมกน ในพอตสแดม เยอรมน
รวมมอกบนกวจยจากนานาชาต การทดลองทตองใชความพยายามมาก
นเปนสวนหนงของการทดลองระดบใหญในดานชววทยาและดาวองคาร
(BIOMEX) ซงเปนโครงการทจดการโดย ดร.ฌอง ปแอร ด เวรา ทศนยการ
บนอวกาศเยอรมน German Aerospace Center (DLR) ในกรงเบอรลน
ตวอยางสาหรายสเขยวสายพนธ CCCryo 101-99 สามารถเจรญเตบโตเปนประชากรร นตอไปได หลงจากทพวกมนถกนำาไปไวในอวกาศเปนเวลา 450 วน โดยมเพยงตวอยางเดยวเทาน นท อย ไมรอด
เครดตภาพ: Thomas Leya / Fraunhofer IZI-BB
หลงจากทนำาตวอยางกลบมายงโลกแลว พบวาสาหรายเกอบทกตวอยางไดพฒนาไปเปนประชากรร นใหมได สาหรายสเขยว(สองแถวบนสด) ไดพฒนาระยะพกตวสสมข น ในขณะท โคโลนตางๆ ทมรงควตถสฟาแกมเขยวจะถกพฒนาข นโดย cyanobacterium (สองแถวลางสด)
เครดตภาพ: Thomas Leya / Fraunhofer IZI-BB
ดร.ลยา ไดแยกสายพนธสาหรายสเขยว CCCryo 101-99 จาก
สาหราย Sphaerocystis sp. ทนำามาจาก Svalbard ซงเปนหมเกาะใน
ประเทศนอรเวย แลวทดลองพรอมกนกบสาหรายสนำาเงนเขยว cyano-
bacterium (Nostoc sp.) (CCCryo 213-06) จากทวปแอนตารกตกา
(คำารหส CCCryo นน หมายถงสาหรายทเพาะเลยงเปนสาหรายประเภท
ทชอบความเยนในการเจรญเตบโต ซงสาหราย Nostoc sp. และ
Sphaerocystis sp. นนเปนตวอยางของสายพนธทชอบความหนาวเยน
และมกลยทธพเศษทใช ในการปรบตวเพอตอตานความเยน และการ
แหงตว ทำาใหพวกมนสามารถอยรอดไดแมแตในสภาพแวดลอมทเลวราย
รนแรง)
ทางชวภาพและการวเคราะหทางชวภาพ ของสถาบนฟรอนโฮเฟอร
ในพอตสแดม ซงเวลากวา 18 ปทผานมา ทางกลมไดศกษากลยทธในการ
เอาตวรอดของทงสาหรายทชอบความเยน ไซยาโนแบคทเรย มอส รา และ
แบคทเรยทพบในเขตขวโลก บรรดานกวจยไดทดลองในหองปฏบตการจน
แนใจแลววา สาหรายนนโดยสวนใหญไมตกอยใตอทธพลของความเครยด
อนเนองมาจากการอยในสภาพแหงเปนเวลานาน หรออณหภมสง หรอ
การแผรงสอลตราไวโอเลต อยางไรกด สภาพแวดลอมเลวรายสดโตงของ
วงโคจรใกลโลกนกยงไมสามารถจำาลองไดในหองปฏบตการ
“เราลดความชนสาหรายสายพนธตางๆ เพอเตรยมการสำาหรบเวลาท
พวกมนจะอยในอวกาศ” ดร.ลยา กลาว
สารคดวทยาศาสตร
13ฉบบท 49
เมษายน 2560
การเตรยมสาหรายสำาหรบการทดลองนอกสถานอวกาศนานาชาต
เครดตภาพ: Thomas Leya / Fraunhofer IZI-BB
ยานโปรเกรสไดขนยายสงมชวตทใชทดลองขนไปบนอวกาศ เมอ
วนท 23 กรกฎาคม 2557 และแคปซลโซยสกไดนำาเอาสาหรายตางๆ
ทไดเพาะเลยงบนอวกาศกลบมายงโลก เบดเสรจแลวสาหรายทใชทดลอง
นจะตองทนสภาพภายนอกสถานอวกาศนานาชาตเปนเวลา 16 เดอน
โดยมเพยงแผนกรองรงสทมความหนาแนนปานกลาง เพอลดผลกระทบ
จากการแผรงส และมเซนเซอรวดและบนทกการเปลยนแปลงอณหภม
และการแผรงสคอสมกตดอย
จากนนบรรดานกว จยจะวเคราะห ยทธศาสตร ในการปรบตว
ของสาหรายสเขยวแกมนำาเงนอนเนองมาจากผลกระทบของรงส
อลตราไวโอเลต ซงรงสนสามารถกอความเสยหายกบดเอนเอของมนษย
ได ดงนน มหาวทยาลย Technische University Berlin และ DLR จงได
ศกษาสาหรายทนำากลบมาจากสถานอวกาศนานาชาตเพอตรวจสอบวา
พวกมนถกทำาลายเสยหายหรอไม หรอถกทำาลายไปมากนอยเพยงใด
พวกเขายงไดวเคราะหพบวาสารแคโรทนอยดในสาหรายไมไดถก
ทำาลายไป สารนเปนสารรงควตถซงพบไดทวไปในพชและสงมชวต มน
สามารถสงเคราะหดวยแสงได ทำาหนาทดดซบพลงงานจากแสงอาทตย
เพอการสงเคราะหแสงและชวยการเจรญเตบโตของพชและสงมชวต
ผเชยวชาญกลาวถงสารรงควตถนมความสำาคญในหลายทาง รวมถง
ภารกจไปยงดาวองคารในวนหนงขางหนาดวย เนองจากการผลตอาหาร
บนดาวองคารอาจเปนสงจำาเปนอยาง
ยงตอการอยรอดของมนษย หากผคน
เดนทางไปตงอาณานคมบนดาวองคาร
สาหรายสามารถผลตออกซเจนและ
โปรตนได จงทำาใหพวกมนเปนแหลง
อาหารชนด และสาหรายสายพนธทถก
ทนเหลาน กอาจเลยงใหเจรญเตบโตใน
เรอนเพาะชำาหรอกรนเฮาสแบบพเศษ
หรอเตนทแบบโปรงแสงได
กลมนกวจยยงสงสยใครรดวยวา
บางทหลายลานปกอน สงมชวตหรอ
รปแบบชวตแรกเรมชนดตางๆ จาก
อวกาศ อาจเปนปจจยทกอใหเกดสงม
ชวตบนโลก และรปแบบชวตแรกเรม
นกอาจมาถงโลกดวยอกกาบาตตาม
ทฤษฎแพนสเปอรเมย (panspermia)
ซงกอาจถกหยบยกมาปดฝนอกครง
โดยตองขอขอบคณการทดลองสาหรายบนสถานอวกาศนานาชาตนเอง
องคประกอบตางๆ ของสาหรายในฐานะอาหารเสรมโภชนาการและสารปองกนแสงแดด อตสาหกรรมหลายอยางจะไดรบประโยชนจากการคนพบของการ
ทดลองสาหรายบนสถานอวกาศนานาชาต บางทผผลตเครองสำาอาง
อาจสามารถผลตครมปองกนรงสอลตราไวโอเลต (ยว) ทมองคประกอบ
ตางๆ จากสาหราย สวนอตสาหกรรมอาหาร สาหรายนนมสารเสรม
คณคาทางโถชนาการทนาสนใจซงเกดจากกลไกการซอมแซมตวเองอนม
ประสทธภาพ อกทงยงมกรดไขมน โอเมกา-3 ทเปนประโยชนตอคนเรา
ในปรมาณมาก เชน กรด eicosapentaenoic acid (EPA) ปจจบน ตนทน
การผลตอาจจะยงคงมราคาแพงอย แตในอนาคตนาจะคมคาทจะทำาขาย
ในเชงพานชย
ขณะน ดร.ลยา ไดเกบรวบรวมสาหรายและสงมชวตอนๆ กวา 500
ชนดจากพนทแถบขวโลก และจดทมสภาพแวดลอมเลวรายรนแรงสดขว
จากทวโลก กระนนกตาม บรรดาผเชยวชาญเชอวา มนยงมสงมชวต
สายพนธตางๆ อยอกมากนบแสนชนด โดยมสดสวนเพยงเลกนอยเทานน
ทไดรบการระบทราบ นจงหมายความวา มนมโอกาสสงทเราอาจมองขาม
พวกมนไป และบรรดาสงมชวตเหลานกอาจทำาใหเราตองแปลกใจจาก
คณประโยชนทซอนอยของพวกมนกเปนได
แหลงขอมลอางอง : https://phys.org/news/2017-02-algae-survive-cold-cosmic.html#jCp
สารคดวทยาศาสตร
ฉบบท 49
14เมษายน 2560
หองภาพวทย (SciGallery)
ปรทศน เทยนทอง
ภาพจาก : https://www.facebook.com/ชางภาพบานนอก
ภาพถายทางชางเผอกบนยอดดอยอนทนนท
กจกรรมถายภาพทางดาราศาสตรมาราธอน บนยอดดอยอนทนนท อำาเภอจอมทอง จงหวดเชยงใหม เมอวนท 25 – 26 มนาคม 2560 ทผานมา ตงแตพระอาทตยตกขอบโลกทางทศตะวนตก ขามคำาคน
อนหนาวเหนบ ลมพดแรงอณหภมตำาสดท 9 องศา จนพระอาทตยทอแสงขนมาทางทศตะวนออก อาบองคพระมหาธาตนภเมทนดลและพระมหาธาตนภพลภมสร พระมหาธาตคบารมในรชกาลท ๙
ภาพทางชางเผอกน ถายดวยกลอง Canon EOS 6D เลนส 14 มลลเมตร ตงคา Speed 30 วนาท F 2.8 ISO 3200 โดย นายวสนต วณชชากร
15ฉบบท 49
เมษายน 2560
Sci Infographic
https://witsanook.wordpress.com/2017/03/16/เรองนารของพายฤด-2/
ฉบบท 49
16เมษายน 2560
http://www.oryor.com/oryor2015/print-detail.php?cat=44&id=1012
http://www.oryor.com/oryor2015/print-detail.php?cat=44&id=1012
http://www.oryor.com/oryor2015/print-detail.php?cat=44&id=1012
http://www.oryor.com/oryor2015/print-detail.php?cat=44&id=1012
http://www.oryor.com/oryor2015/print-detail.php?cat=44&id=1012
http://www.oryor.com/oryor2015/print-detail.php?cat=44&id=1012
สาระนารจาก อย.
17ฉบบท 49
เมษายน 2560
https://www.facebook.com/KingRama9andScience/?fref=ts
นกวทยคดถงในหลวง
ผมเรมทำางานเปนอาจารยทภาควชาชววทยาปาไม คณะ
วนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ตงแตป พ.ศ.
2535 นอกจากสอนนสตแลว ผมกคนหาตวเองไปดวย เรมแรกก
ศกษาผเสอไปเรอยๆ แตตอมากเปลยนมาทำาเรองมด และอดทนทำา
ตอมาเรอยๆ จนเกดดอกออกผลเปน “พพธภณฑมด”
ยอนนกกลบในตอนนน หากมคนมาถามผมวา มใครเปนไอดอลใน
การทำางาน ผมคงตอบวา อาจารยบางทานทอยใกลๆ ตวผม ผมไมเคย
นกถงพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชเลย นนเปนเพราะ
พระองคอยเหนอจากเราเกนไป
แต ณ ปจจบน เมอผมมานงคด นงวเคราะหดโครงการ ดพระราช
กรณยกจตางๆ ของพระองค ผมพบวา พระองคทานเปนยงกวาไอดอล
ทกเรองททานทำาลวนแลวแตเปน “ตนแบบ” ทดของการเปนนกวจย
กองบรรณาธการ
ตนแบบของนกวจยไทยโดย รศ. ดร.เดชา ววฒนวทยา
หมายเหตกองบรรณาธการ : “นกวทยคดถงในหลวง”
คอโครงการเทดพระเกยรต ในหลวงรชกาลท 9 ผานบท
วเคราะหของนกวทยาศาสตร เพอเปดพนทใหนกวทยาศาสตรได
สะทอนมมมอง ความคดเหน ความรสกนกคด และความจงรกภกด
ทมตอพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช...
เผยแพรรวมกบเฟซบก
จดทำาโดย ฝายเผยแพรวทยาศาสตร สวทช.
เกยวกบผเขยน : รองศาสตราจารย ดร.เดชา ววฒนวทยา
เปนทรจกกนในชอ “พอมดเมองไทย” หรอ “ผสรางพพธภณฑมด
แหงแรกของไทย” จบการศกษาปรญญาตรและโทจากคณะวนศาสตร
มหาวทยาลยเกษตรศาสตร และปรญญาเอกจากมหาวทยาลยเกยวโต
ประเทศญปน ปจจบนเปนอาจารยอยทภาควชาชววทยาปาไม คณะ
วนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร นอกจากงานวจยททำามาอยาง
ตอเนองเกอบ 30 ป ดร.เดชายงมความรก ความใสใจ และมงมนใน
การอบรมสงสอนลกศษยใหเตบโตขนเปนกำาลงสำาคญในการพฒนา
ประเทศไทย
มเปาหมายชดเจน ในหลวงรชกาลท 9 ทรงมเปาหมายในการทรงงานแตละอยางท
ชดเจนคอ เพอคนไทย ดงนนเราจะเหนวา โครงการของในหลวงหลายพน
โครงการไมเคยซำากนเลย นนเปนเพราะพระองคทรงเลอกโจทยของสงคม
ทมปญหาแตกตางกนไปในแตละพนท ถานกวจยมองทเปาหมายหลก
คอ ประเทศชาต แลวทมเท ตงใจทำาแบบทพระองคทำา คณภาพชวตของ
คนไทยตองดขน ในฐานะอาจารย กอนทนสตจะเลอกหวขอวจยนน
เขาตองตอบผมไดวา หวขอทเลอกมานนทำาไปเพอใคร เพออะไร
ผมอยากเหนงานวจยททำาเพอสนองโจทยของสงคมมากกวาของตวเอง
เราตองปรบความคดวาสงทเราทำาสงคมไดประโยชนอะไร ไมใชเลอก
เพราะเปนเรองใหม ยงไมเคยมใครทำา
คอลมน ใหมเรมฉบบน
17ฉบบท 49
เมษายน 2560
ฉบบท 49
18เมษายน 2560
ถาเปาหมายคอตวเอง เรากจะมองอะไรไดแคบ แตถาเรามเปาหมาย
เพอสงคม จะทำาใหเรามองอะไรไดกวางกวา รจกเชอมโยงสงตางๆ
งานวจยทสำาเรจออกมากจะเปนงานทมประโยชนตอแผนดน
มงมนตงใจทำาใหเชยวชาญ โครงการพระราชดำารหลายโครงการของพระองคเกยวของกบฟนฟปา
ในฐานะทผมอยในแวดวงวชาการดานปาไม ผมเองยงรสกวา
เรองของปาไมเปนเรองซบซอน พระองคทานไมไดเปนนกนเวศ นกปาไม
แตทรงเขาใจระบบนเวศ เขาใจระบบทจะฟนฟปาอยางลกซง แสดงวา
ตองทรงเรยนรทกอยาง และตองมความมงมนตงใจ ใหรลก รจรงดวย
ซงการเรยนร ใหถองแทนนตองใชเวลาและทำาอยางตอเนอง
สำาหรบผมนน ความเชยวชาญไมไดเกดภายในปสองป ไมใชทำาไดแลว
เลก ถาเราดผลสมฤทธจากโครงการในพระราชดำารกจะเหนวา ทพระองค
ทรงชวยแกปญหาไดนน เปนเพราะพระองคทรงรจรง และทรงทำาอยาง
ตอเนอง แตละปกจะไปเยยมชมตดตามโครงการ ไมเคยปลอย โครงการ
ในพระราชดำารตางๆ จงพฒนาขนไปเรอยๆ
ไมมองขามสงเลกๆ นอยๆ โดยธรรมชาตของคนเรามกมองขามสงเลกๆ นอยๆ แตใหความสำาคญ
กบเรองใหญๆ
นกวจยเองกเชนกน ผมยกตวอยางใหเหนภาพวา ถามโครงการชาง
กบโครงการมดทเขาใหญ โครงการไหนมโอกาสไดรบความสนใจมากกวา
แตสำาหรบตวผมเองกลาพดเลยวา ถาไมมชาง ปาเขาใหญกยงอยได แต
ถาไมมมด ปาเขาใหญนาจะมอยยาก เพราะวามดเปนสตวทปรบตวเกง อย
ไดเกอบทกสภาพแวดลอม
บางทเรามองแตหนวยใหญๆ จนมองขามเรองเลก ตางจากในหลวง
รชกาลท 9 โครงการในพระราชดำารหลายโครงการเกดขนจากความใสใจ
ในทกสงของพระองค ทรงไมเคยมองขามสงทอยรอบตว ใกลตว หรอสง
เลกๆ และทสำาคญคอ พระองคทรงจบประเดนเชอมโยงสงตางๆ ไดเกง
มาก อยางเชนโครงการชงหวมน ทเรมจากทรงเหนวา มนเทศทวางทงบน
ตาชงยงมใบงอกออกมา ถาปลกในพนทแหงแลงกตองเจรญเตบโตได
นกวทยคดถงในหลวง
19ฉบบท 49
เมษายน 2560
มองใหครบ เชอมโยงอยางเปนระบบ ในหลวงทรงเปนตนแบบของคนทมความคดเชอมโยงสงตางๆ เกงมาก
ตวอยางคอ พระราชดำารเรอง การปลกปา 3 อยาง ประโยชน 4 อยาง ซง
เปนการผสมผสานศาสตรทงดานเกษตร วนศาสตร เศรษฐกจ และสงคม
ชวยทำาใหเกดสมดลธรรมชาต หรอ balance of nature ผมมองวา คอการ
เดนสายกลาง พออย พอกน ทำาแลวเราไมเดอดรอน สงคมไมเดอดรอน
ธรรมชาตไมเดอดรอน มความยงยน
มองกลบมาทพวกเรา ปญหาใหญของประเทศไทยและของเดก
ปจจบนคอ คดเชอมโยงไมเปน แมแตผมเองชวงแรกของการทำางาน
กคดแคแมลง แมลง แมลง ไมไปยงกบสาขาอนเลย แตหลงจากทมคนจาก
หลากหลายสาขาทงวศวะ นเทศ คหกรรม เกษตร สงคมมาปรกษาเรองมด
เรองแมลง ผมจงเขาใจวาศาสตรเรองแมลงของเรามนเกยวของ
เชอมโยงไดกบทกเรอง ทกวนนเวลาสอนหนงสอ ผมกจะเนนใหนสตรจก
คดเชอมโยงใหเปน อยางนอยกตองคดใหไดวา แมลงปาไมเกยวของกบ
ทฤษฎเศรษฐกจพอเพยงอยางไร
รแลวไมเกบไว สงความรตอไปใหกวาง เราตองยอมรบความจรงทวา นกวจย/นกวชาการบางคนไมไดเหนเรอง
การถายทอดความรเปนเรองสำาคญ ทำาเสรจแลวเกบไวกบตว ทำาเสรจแลว
กเนนการตพมพทางวชาการ บางครงกมการปดบงขอมล ซงแนนอนวา
ไมไดเกดประโยชนในวงกวาง
ในทางตรงกนขาม ผมเหนบางสงทในหลวงทรงทำามาตลอดคอ
การถายทอดความรไปยงประชาชนของพระองคดวยภาษางายๆ ทเรา
ทกคนฟงแลวเขาใจ ผานพระราชดำารสในวาระสำาคญตางๆ ผานตวอยาง
ทมองเหนไดคอ ความสำาเรจของโครงการในพระราชดำารตางๆ ผมมองวา
ถาเราปลกจตสำานกใหนกวจยรนใหมใจกวาง ตวเองเกงแลว ตองชวยให
คนอนเกงดวย ชวยกนเผยแพรความร ทกคนในชาตกจะไดประโยชน
ไมแกทปญหา แตใหไปเรมทสาเหต เมอวเคราะหโครงการในราชดำารตางๆ ผมวาพระองคทานไมเคยแก
ทปญหา แตพระองคทานจะไปหาตนเหต หาสาเหตของการเกดปญหาวา
มาจากอะไร อยางเชน ปญหาของการปลกฝน ตนเหตของปญหาทแทจรง
คอ ความยากจน พระองคทานกทรงแนะนำาใหเลกปลกฝน แลวปลกพช
อยางอนทดแทน ซงนอกจากจะกำาจดฝนไดแลว ยงสรางรายได ใหกบ
ชาวบานไดเทากบปลกฝนได
การคดโครงงานวจยตางๆ ททำาขนเพอแกไขปญหาตางๆ กเชนกน ผม
มองวา เราควรคดวเคราะหยอนไปถงตนเหตของปญหา แลวแกไขตงแต
ตนเหต ไมใชเรมทปลายทาง กจะชวยใหปญหาทเกดขนนน ไดรบการแกไข
ถกทและตอบโจทยความตองการของทกฝาย
สรางศรทธา... ไมยดมนถอมนในหวโขน เหตผลหนงทผลงานวจยไมไดนำาไปใชจรงนน เปนเพราะนกวจยเขาไม
ถงใจชาวบาน
เขาถงใจชาวบานคออะไร ผมนกถงในหลวงรชกาลท 9 ตงแตเดกผม
ดขาวพระราชกรณยกจ เหนพระองคทานเสดจไปทวทงแผนดนไทย ในปา
ในถนทรกนดาร ในพนทเกดภยพบต เหนไดชดเจนวา พระองคทานไมได
ยดมนถอมนในความเปนกษตรย เสดจไปถงทกทดวยความตงใจอยางเดยว
วาจะทำาอยางไรใหคนไทยอยดกนด สงทพระองคทำาใหพวกเราเหนมาอยาง
ตอเนองยาวนานน คอสงททำาใหคนไทยเกด “ศรทธา”
หากขาราชการทกคนคดแบบพระองคทาน ไมยดมนถอมนในหวโขน
ของตวเอง เขาใหถงประชาชน ไมใชเขาไปเพราะหนาท แตตองเขาใหถงใจ
ประชาชน ประชาชนคงอยดมสข นกวชาการนกวจยเองกเชนกน การนำา
งานวจยไปชวยชาวบาน ไมใชเอาไปแตทฤษฎ เราตองรบฟงชาวบาน เอา
ประสบการณของเขามาบวกกบทฤษฎของเรา แลวกตองทำาใหเขาเหน
อยางจรงจง ดวยความอดทน ไมฉาบฉวย เมอเขาเหนเราตงใจจรง ทำาได
จรง กจะเชอมน เกดศรทธา และยอมรบทงงานและตวเรา
สำาหรบนกวจยไทยแลว ผมวาเราไมตองไปมองหาตนแบบการทำางาน
วจยจากทไหนเลย พระองคทานเปนยงกวา “ไอดอล” ทเราสามารถเรยน
รแนวทางเพอมาปรบการทำางานได ไมเวนแมแตการทำางานของนกวจย
นกวทยคดถงในหลวง
โครงการในพระราชดำารหลายโครงการเกดขนจากความใสใจในทกสงของพระองค ทรงไมเคยมองขามสงทอยรอบตว ใกลตว หรอสงเลกๆ และทสำาคญคอ พระองคทรงจบประเดนเชอมโยงสงตางๆ ไดเกงมาก อยางเชนโครงการชงหวมน ทเรมจากทรงเหนวา มนเทศทวางทงบนตาชงยงมใบงอกออกมา ถาปลกในพนทแหงแลงกตองเจรญเตบโตได
“
”
ฉบบท 49
20เมษายน 2560
scisocietyสเปกตรม
สวทช. ควา 2 รางวลตราสญลกษณมาตรฐานสถานทจดงานประเทศไทย
สองหนวยงานภายใต สวทช. ประกอบดวย ฝายบรหาร
บานวทยาศาสตรสรนธร (SHM) โดยคณสภาภรณ
ศรอำาพล ผอำานวยการฝายอาวโส ฝายบรหารบานวทยาศาสตร
สรนธร และฝายบรหารศนยประชมอทยานวทยาศาสตร
ประเทศไทย (TCC) โดยคณปณณา วฒนวบลย ผอำานวยการฝาย
อาวโส ฝายบรหารศนยประชมอทยานวทยาศาสตรประเทศไทย
เขารบมอบรางวลตราสญลกษณมาตรฐานสถานทจดงาน
ประเทศไทย (Thailand MICE Venue Standard) ประจำาป 2560
จาก พลเอก ธนะศกด ปฏมาประกร รองนายกรฐมนตร เมอวนท
13 มนาคม 2560 ทผานมา ณ โรงแรมพลาซา แอทธน กรงเทพฯ
รางวลตราสญลกษณมาตรฐานสถานทจดงานประเทศไทย
จดขนโดยสำานกงานสงเสรมการจดการประชมและนทรรศการ
(องคการมหาชน) หรอทเซบ (TCEB) ตอเนองเปนปท 3 แลว
ซงปนมผประกอบการไมซ (การจดประชมและนทรรศการระดบ
นานาชาต) ทวประเทศจำานวน 101 แหงทผานการประเมน
มาตรฐานฯ นบเปนมาตรฐานสถานทจดประชมทแสดงถงการให
บรการอยางมประสทธภาพ ได รบการยอมรบ และสราง
ความเชอมนใหแกผ ใชบรการ อนจะมประโยชนตอการทำา
การตลาดของหนวยงานท ไดรบมอบมาตรฐาน ตลอดจนชวย
ขบเคลอนอตสาหกรรมไมซอาเซยน หรอการจดการประชมใน
ระดบอาเซยนตอไป
ก.วทยฯ ลงนาม MOU รวมกบฟลปปนส มงสงเสรมความรวมมอดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยระหวางสองประเทศ
เมอวนท 21 มนาคม 2560 / ดร.อรรชกา สบญเรอง
รฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
เซนสญญาการจดทำาความตกลงระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกร
ไทยกบรฐบาลแหงสาธารณรฐฟลปปนส วาดวยความรวมมอ
ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย กบ Mr. Fortunato Dela
Pena รฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหง
ฟลปปนส โดยม พอเอกประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตร
รวมเปนสกขพยาน ณ ตกสนตไมตร ทำาเนยบรฐบาล
http://www.most.go.th/main/th/news/executive-news/item/6197-most_6197
21ฉบบท 49
เมษายน 2560
sci society
อพวช. ตอนรบคณะผเยยมชม จาก “ASEAN Next 2017 Conference (Technopolis Tour)”
วนท 10 มนาคม 2560 / ดร.อภญาณ หทยธรรม
รองผอำานวยการองคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต
(อพวช.) ใหการตอนรบผแทนจากคณะ “ASEAN Next 2017
Conference (Technopolis Tour) 10th March 2017” จาก
ประเทศในกลมอาเซยน ในการเยยมชมพพธภณฑเพอศกษาดงาน
และเจรจาหารอแนวทางความรวมมอทางดานวทยาศาสตรและ
เทคโนโลย ณ อพวช. ต.คลองหา อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน
อานรายละเอยดเพมเตมไดท http://www.tcels.or.th/th/Home/NewsDetail/584
http://www.nsm.or.th/index.php?option=com_k2&view=item&id=6144:asean-next-2017-conference-technopolis-tour-10th-march-2017&Itemid=104
คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล พรอมผลกดน Smart Hospital รวมมอกบทเซล ฟโบ และ สพรม ไฮทรา พฒนา
นวตกรรมเพอกาวส “ศรราช 4.0”
กลมงานดานสาธารณสข เปนหนงในองคประกอบ
แนวคดเรองไทยแลนด 4.0 ของรฐบาล ทงใน
แงการพฒนาอตสาหกรรมบรการดานการแพทย นวตกรรมและ
เครองมอทางการแพทย เพอเปนอตสาหกรรมใหมในอนาคต
และในแงการนำาเทคโนโลยมาชวยในการใหบรการสาธารณสข
แกประชาชน โดยการกาวส Smart Health หรอ Smart Hospital
จำาเปนทจะตองไดรบความรวมมอจากหลายหนวยงานทเกยวของ
โดยตลอดระยะเวลากวา 3 ปทผานมา สถาบนวทยาการหนยนต
ภาคสนาม (ฟโบ) มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร
(มจธ.) และบรษทสพรม ไฮทรา จำากด ไดรวมกนศกษา แกไข และ
พฒนาหนยนตจายยา เพอสรางประโยชนดานความรวดเรวในการ
ใหบรการผปวย ลดเวลาในการรอคอย ลดความผดพลาดและลด
ภาระงานของเจาหนาท โดยมศนยความเปนเลศดานชววทยาศาสตร
(องคการมหาชน) (TCELS) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
ใหการสนบสนนในสวนของการพฒนาในเบองตนและประสานงาน
ดานอนๆ ทงน คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลย
มหดล เลงเหนถงประโยชนของหนยนตและระบบจายยาดงกลาว
ซงจะเปนสวนหนงในการนำานวตกรรมมาพฒนาเพอกาวสการเปน
ศรราช 4.0 จงเกดการลงนามบนทกความเขาใจระหวาง 4 องคกร
ดงกลาว และชวยผลกดนแนวทาง Smart Hospital ในประเทศไทย
ใหเกดขนอยางเปนรปธรรม
ฉบบท 49
22เมษายน 2560
sci society
ไทยเปนเจาภาพจดแขงขนดาราศาสตรและฟสกสดาราศาสตร โอลมปกระหวางประเทศ ครงท 11 พฤศจกายนนทภเกต
มลนธสงเสรมโอลมปกวชาการและพฒนามาตรฐาน
วทยาศาสตรศกษาในพระอปถมภสมเดจพระเจาพนางเธอ
เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร (สอวน.)
มหาวทยาลยสงขลานครนทร (มอ.) กระทรวงศกษาธการ (ศธ.)
และสถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน) (สดร.)
กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมแถลงขาวประเทศไทย
จะเปนเจาภาพการแขงขนดาราศาสตรและฟสกสดาราศาสตร
http://www.narit.or.th/index.php/pr-news/2903-thailand-the-11th-international-olympiad-on- astronomy-and-astrophysics-ioaa-2017
สดร. จบมอ กรมอทยานแหงชาตฯ และสมาคมอทยานแหงชาต ผนกกำาลงนำาดาราศาสตรเสรม กจกรรมอทยานทวประเทศ
สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการ
มหาชน) (สดร.) กระทรวงวทยาศาสตร
และเทคโนโลย รวมกบ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
และสมาคมอทยานแหงชาต ลงนามบนทกขอตกลง ความ
รวมมอพฒนาองคความรดานดาราศาสตร ผนกกำาลงสงเสรม
บรการวชาการดาราศาสตรผานกจกรรมในเขตพนทอทยาน
แหงชาต หวงนำาดาราศาสตรสรางแรงบนดาลใจใหเกดการเรยนร
แกเยาวชน ประชาชน และนกทองเทยว เมอวนท 15 มนาคม
2560 ทผานมา ณ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
กรงเทพฯ
อานรายละเอยดเพมเตมไดท http://www.narit.or.th/index.php/pr-news/2905-narit-dnp-seub-mou
โอลมปกระหวางประเทศ ครงท 11 (The 11th International
Olympiad on Astronomy and Astrophysics : IOAA 2017)
ทภเกต
รองศาสตราจารยบญรกษา สนทรธรรม ผอำานวยการ
สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต เปดเผยวาในปนประเทศไทย
ไดรบเกยรตใหเปนเจาภาพจดการแขงขนดาราศาสตรและ
ฟสกสดาราศาสตรโอลมปกระหวางประเทศ ครงท 11 (The 11th
International Olympiad on Astronomy and Astrophysics : IOAA
2017) ระหวางวนท 12-21 พฤศจกายน 2560 ณ จงหวดภเกต
คาดวาจะมเยาวชนเขารวมแขงขน 500 คน จาก 46 ประเทศ
ทวโลก ในป 2550 ประเทศไทยเคยไดรบเกยรตใหเปนเจาภาพ
จดการแขงขนดาราศาสตรและฟสกสดาราศาสตร โอลมปก
ระหวางประเทศ ครงท 1 จดขน ณ จงหวดเชยงใหม ในปนนบเปน
ครงท 2 ทประเทศไทยไดรบเกยรตใหเปนเจาภาพจดการแขงขน
ดงกลาว ตดตามรายละเอยดเพมเตมไดท ioaa2017.posn.or.th
23ฉบบท 49
เมษายน 2560
ซนโครตรอนไทย จบมอ สถาบน MGI มาเลเซย สรางความรวมมอวชาการ ผลกดนวงการวทยาศาสตรอาเซยนมงสสากล
สถาบนวจยแสงซนโครตรอน (องคการมหาชน)
นำาโดย ศาสตราจารย นาวาอากาศโท
ดร.สราวฒ สจตจร ผอำานวยการ ลงนามบนทกความรวมมอ
ทางวชาการ รวมกบ Malaysia Genome Institute (MGI) ประเทศ
มาเลเซยนำาโดย Dr.Zulkflie Zamrod Exclusive ผอำานวยการ
เมอวนท 20 มนาคม 2560 ณ MGI ประเทศมาเลเซย
ความรวมมอดงกลาวมวตถประสงคเพอรวมพฒนางานวจย
ของทงสองสถาบนดวยเทคโนโลยทมอย ตลอดจนการพฒนา
บคลากรผานกจกรรม workshop และสมมนาตางๆ โดยมงหวง
ยกระดบวงการวทยาศาสตรของอาเซยนใหเปนทยอมรบ
ในระดบสากล ภายหลงเสรจสนพธลงนามฯ ศาสตราจารย
นาวาอากาศโท ดร.สราวฒ สจตจร ผอำานวยการสถาบนวจยแสง
ซนโครตรอน ไดรบเกยรตใหบรรยายพเศษแนะนำาเทคโนโลยแสง
ซนโครตรอน รวมถงการใชประโยชนในงานวจยดานตางๆ ตลอด
จนการนำาไปประยกตใชในงานดานอตสาหกรรม และนอกจากน
ทมนกวทยาศาสตรของสถาบนฯ ไดบรรยายแนะนำาเทคนคตางๆ
ของแสงซนโครตรอนทเปดใหบรการ ณ หองปฏบตการแสงสยาม
จ.นครราชสมา ใหแกคณะผบรหารและทมวจยของ MGI อกดวย
sci society
http://www.slri.or.th/th/slrinews/4931-mgi.html
ผลงานวจยไบโอเทคควารางวลดานวทยาศาสตรการแพทย
เมอวนท 22 มนาคม 2560 กรมวทยาศาสตร
การแพทย กระทรวงสาธารณสข รวมกบมลนธกรม
วทยาศาสตรการแพทย จดพธมอบรางวล DMSc Award เพอ
เชดชผทสรางสรรคผลงานดเยยมทางวทยาศาสตรการแพทย
ทสงเสรมงานดานสาธารณสข ในงานการประชมวชาการ
วทยาศาสตรการแพทย ครงท 25 ประจำาป 2560
โดยคณะนกวจยไบโอเทคไดรบรางวลชนะเลศ DMSc ใน
สาขางานวจยและพฒนาทางวทยาศาสตรการแพทย จาก
ผลงานวจยเรอง “กรรมวธควบคมการแสดงออกของยนเพอ
ศกษาเปาหมายยาและหาสารยบยงเปาหมายดวยเทคนค
ไรโบไซม” นำาโดย ดร.ฟลป ชอว ดร.ชยรตน อทยพบลย
และ ดร.อยดา อรณศร นกวจยหองปฏบตการวศวกรรมโปรตน
ลแกนดและชววทยาโมเลกล หนวยวจยชววทยาโมเลกลทาง
การแพทย
ฉบบท 49
24เมษายน 2560
บานนกคด
Quiz
สงคำาตอบมารวมสนกไดท กองบรรณาธการสาระวทย ฝายเผยแพรวทยาศาสตร สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต
111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120 หรอสงทางโทรสารหมายเลข 0 2564 7016 หรอทาง e-mail ท [email protected] อยาลมเขยนชอ ทอย มาดวยนะฮะ
หมดเขตสงคำาตอบ วนท 25 เมษายน 2560คำาตอบจะเฉลยพรอมประกาศรายชอผไดรบรางวลในสาระวทย ฉบบท 50 สำาหรบของรางวล เราจะจดสงไปใหทางไปรษณย
รางวลประจำาฉบบท 47
ฉบบท 48 เหมยวสบสนวา เหดระโงกนเปนราทเรยกวา mycorrhiza หรอ rhizobium กนแน ตอนนเหมยวรคำาตอบแลวนะฮะ คำาตอบคอ เหดระโงกเปนราชนดหนงทเรยกวา ไมคอรไรซา (mycorrhiza) เปน
ราทอยใตดน อาศยอยตามรากของตนไม ไมคอรไรซาและตนไมพงพาอาศยกนแลกเปลยนนำาและธาตอาหารทจำาเปนซงกนและกน แถมไมคอรไรซายงชวยปองกนเชอกอโรคทจะเขามาทางรากไมไดอกดวย เมอถงฤดฝนทมความชน มธาตอาหาร มสภาพแวดลอมทเหมาะสม จากเสนใยราทอยใตดน กจะเจรญเปนดอกเหดระโงกโผลขนมาจากดนทเราเหนกนนนเอง สวน rhizobium นนไมใชรา แตเปนแบคทเรยทอาศยอยในรากพชตระกลถว
รางวลท 1 ชดของขวญ I love yellow จำานวน 3 รางวล
รางวลท 2 พวงกญแจ world scientist จำานวน 5 รางวล
ผทไดรบรางวลประจำาฉบบท 48รางวลท 1 กระเปาแคนวาสใบใหญ คณขนมจรา กอสกลรางวลท 2 กระเปาแคนวาสใบเลก คณสมรลกษณ แจมแจง ด.ญ.นรศรา แรตสนเทยะรางวลท 3 จานรองแกว world scientist คณศรวรรณ อสสระวงศเทวา คณสรส สลญชปกร คณรตนากร แสนศกด
ในชวงเดอนเมษายนน เหมยวเหนไมยนตนหลายชนดออกดอกสะพรง แถมสวนใหญมดอกสเหลองซะดวย ตอนนเหมยวเลยพยายามรวบรวมรายชอไมยนตนในเมองไทยทใหดอกสเหลอง คณผอานรจกตนอะไรบาง สงชอมาใหเหมยวหนอยนะฮะ อยางนอยคนละ 2 ตน (ถามรปดวยกดนะ)
ปญหาประจำาฉบบท 49
25ฉบบท 49
เมษายน 2560
วารสารเทคโนโลยวสด อตสาหกรรม 4.0ผลตโดย ศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาต
ราคาเลมละ 55 บาท
จำานวน 82 หนา
จดจำาหนายโดย ศนยหนงสอ สวทช.
พเศษ!! สมาชกสาระวทย ซอดวยตนเองทศนยหนงสอ สวทช. ลด 20%
เหลอราคาเลมละ 44 บาท
นาทน หนไปทางไหน ใครๆ กพดถง Thailand 4.0 หรอ ประเทศไทย 4.0 กนทงนน คณผอานทราบไหมวา นอกจาก ประเทศไทย 4.0 แลว ยงมคำาอกหนงคำาทเราอยากแนะนำาใหผอานไดทำาความรจก
กนดวย นนคอ อตสาหกรรม 4.0
วารสารเทคโนโลยวสด ฉบบลาสด (ฉบบท 84) มบทวเคราะหโดยนกวชาการของเอมเทคถงอตสาหกรรม 4.0 อยางหลากหลายมมมอง อาท
- เทคโนโลยทเปนหวใจของอตสาหกรรม 4.0
- ระบบการผลตอจฉรยะในยคอตสาหกรรม 4.0 เปนอยางไร?
- อตสาหกรรมสงทอในยคอตสาหกรรม 4.0
นอกจากนในเลม ยงมเนอหาอนๆ ทเขมขน มากดวยคณภาพเชนเดม
มาเปดอานกนคะ
วารสารเทคโนโลยวสด ฉบบ อตสาหกรรม 4.0
ฉบบท 49
26เมษายน 2560
https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/736x/a2/3f/6f/a23f6f8aec230bef5a9ef8c06e2db911.jpg
อา..อยาเศราไปเลย
ฉนไมไดเศรา
เพยงแตฉนกลวความสง
Science Jokes
27ฉบบท 49
เมษายน 2560
นกจบแมลงตะโพกเหลอง Ficedula zanthopygia
นกจบแมลงตะโพกเหลองตวผมลำาตวดานบนสดำา ควและลายพาดทปกสขาว ตะโพกสเหลองแกมเขยว เปนนกทอพยพผานประเทศไทย พบไดบอยในชวงตนและปลาย
ฤดกาลอพยพ มสวนนอยทอพยพมาอาศยในประเทศไทยในชวงฤดหนาว
หองภาพสตวปาไทย (Thai wildlife gallery)ประท ป ดวงแค
คณะวนศาสตร มหาว ทยาล ยเกษตรศาสตร
27ฉบบท 49
เมษายน 2560
ฉบบท 49
28เมษายน 2560
กลมทฉนเลอกคอกลมไลเคน หลายคนนาจะคนๆ กบชอนพอ
สมควร ฉนเองกเคยไดยนตงแตสมยเรยนอยชนประถมศกษาในวชา
วทยาศาสตรเรองความสมพนธระหวางสงมชวต ซงไลเคนเปนหนง
ในตวอยางของความสมพนธแบบพงพาอาศยกน คอเปนการอยรวมกน
ของรากบสาหรายทไดประโยชนทงสองฝาย และไมสามารถแยก
จากกนได
ฉนกรสกแปลกใจมากวา รากบสาหราย มนมาอยดวยกนได
ยงไงกนนะน!
นนคอเหตผลทฉนสนใจและเลอกสำารวจกลมไลเคนนนเอง
กอนเดนสำารวจ พวทยากรกไดอธบายเกยวกบไลเคนใหฟงวา...
เรองเขยนจากผอานสาระวทย
เร อง และภาพโดย ด.ญ. วรศา ใจด
ม.3 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครทรวโรฒปทมวน
มาสำารวจไลเคนกนเถอะมาสำารวจไลเคนกนเถอะเมอเดอนธนวาคม 2559 ฉนไดมโอกาสไปเขารวมกจกรรม Bangkok Wild
Watch 2016 ทสวนลมพน จดโดยมลนธโลกสเขยว โดยเปนกจกรรมการสำารวจสงมชวตชนดตางๆ ในสวนลมพน วตถประสงคกเพอตรวจสขภาพใหกบเมองหลวง กรงเทพฯ ของเรา การรวมสำารวจมใหเลอกหลายกลมสงมชวตดวยกน
“ไลเคนนนคอสงมชวตชนดหนง เกดจากการมาอยรวมกน (symbiosis) ของรา (fungi) เรยกวา mycobiont กบสาหราย (algae) และ/หรอ ไซยาโนแบคทเรย (cyanobacteria) เรยกวา photobiont (เรยก phycobiont สำาหรบสาหราย และเรยก cyanobiont สำาหรบ cyanobacteria/blue green algae) โดย mycobiont มหนาทเกบความชนและปองกนอนตราย ใหกบ photobiont สวน photobiont ทำาหนาทสรางอาหารและ แบงปนให mycobiont ดงนนทงสองตางเออประโยชน ซงกนและกนอยางลงตว”
29ฉบบท 49
เมษายน 2560
เรองเขยนจากผอานสาระวทย
ไลเคนมการสบพนธสองแบบคออาศยเพศโดยใชอวยวะสบพนธ
ทมลกษณะหลายแบบ และไดออกมาเปนผล ผลลายเสน ผลรป
จานขนม ผลรปภเขาไฟ สวนการสบพนธแบบไมอาศยเพศจะใช
การแตกหนอ เปนแทงสนๆ เปนผงแปง หรอเปนกงๆ สาหรายสราง
อาหารใหรา รากใหทอยอาศยแกสาหราย โดยรานนจะหมสาหรายเอา
ไว ถานำาเอาไลเคนมาสองดภาคตดขวางกจะเหนวามสาหรายสเขยวๆ
อยตรงกลางระหวางชนรานนเอง บางคนอาจเขาใจผดคดวาไลเคนนน
อนตรายตอมนษยและไปทำาลายทง จรงๆ แลวไลเคนไมมโทษเลยแถม
ยงจะมประโยชนอกดวย พวทยากรจงไดแนะวธการดวาสงทเกาะตาม
ตนไมหรอตามวสดตางๆ นนใชไลเคนอยางทคดจรงหรอไม โดยการขด
ผวเบาๆ ถาเผยใหเหนสออกเขยวแสดงวาเปนไลเคน แตวธน ไมควร
ทำาบอยหรอทำาโดยไมจำาเปน เพราะจะสรางความเสยหายแกไลเคนได
กวาจะโตขนมาได 1 มลลเมตรกใชเวลานานเอามากๆ ดงนนเวลาเรา
สำารวจไลเคนกตองใชความระมดระวงสง
ไลเคนนนไมไดเปนแคสงมชวตสองชนดทอยดวยกนเฉยๆ มน
ภาพแสดงไลเคนทสามารถพบไดท วไปในเขตกรงเทพฯและ/หรอตามทราบล มแถบน
จากหนงสอนกสบสายลม โดยมลนธโลกสเขยว
ยงมประโยชนมากมายทเราคาดไมถง หลกๆ เลยคอ ไลเคนนน
สามารถใชเปนตวชวดคณภาพอากาศในบรเวณรอบนนได โดยดจาก
ชนดของไลเคนทมอยในบรเวณนน โดยแบงออกเปน 3 กลม ไดแก
กลมทนทานสง กลมทนทาน และกลมอากาศด ดงนนในบรเวณท
อากาศมมลพษเยอะ เราจงมกพบแตไลเคนกลมทนทานสง ในขณะท
ไลเคนกลมอากาศด เราจะพบไดแตในบรเวณทมอากาศบรสทธ ระดบ
ดถงดมากเทานน
หลงจากไดเรยนรเรองกลมตางๆ ของไลเคนและลกษณะหนาตา
ของมนพอสมควรแลว พวกเรากไดออกไปเดนสำารวจกน อปกรณใน
การใชสำารวจนนกคอแวนขยาย สายวดสำาหรบวดเสนรอบวงตนไมทม
ไลเคนนนเกาะอย และสมดสำาหรบจดบนทก
พๆ พาพวกเราไปทตนไมบรเวณใจกลางสวนลมพนหวงวาจะพบ
ไลเคนใหมากทสด เพราะบรเวณนอยหางไกลมลพษจากควนรถ
ภายรอบนอกทเปนถนนรอบสวน ทำาใหไลเคนหลายชนดสามารถ
เตบโตไดด
ฉบบท 49
30เมษายน 2560
วธการสำารวจ
1. ขนแรกเราตองระบบรเวณทจะสำารวจ จากนนจดบนทกชอตนไม
ทเราพบไลเคน พรอมวดขนาดเสนรอบวงของมนเพอประเมนอาย
ของตนไม ฉนพบวาตนไมทมอายมากมกมไลเคนจำานวนมากกวา
ตนไมทมอายนอยกวา แตกมบางเหมอนกนทเราพบไลเคนเกาะ
ตามถงขยะ หรอสงปลกสรางทปลอยทงไวในสวน ในปา ทงนเปน
เพราะไลเคนสามารถสงเคราะหแสงสรางอาหารเองได มนจงไม
จำาเปนตองพงพานำาเลยงจากตนไมเหมอนพวกกาฝาก
2. ขนตอนตอมาเรากตองสงเกต สงเกต และสงเกต แลวเปรยบเทยบ
สงทเหนกบขอมลทไดเรยนรมา และตรวจสอบกบคมอสำารวจ
ไลเคน รวมทงการสอบถามจากพๆ วทยากรทคอยแนะนำาอยขางๆ
ทำาใหเราสามารถระบไดวา ไลเคนทพบชออะไร และจดอยในกลมใด
ทำาการถายภาพและจดบนทกไว
3. ทำาเชนนกบตนไมทกตนในบรเวณทเรากำาหนดไวจนครบ รวบรวม
ขอมลทไดจดทำาเปนตาราง วาดภาพ และสรปผล
ผลจากการสำารวจตนไมจำานวน 10 ตน ในบรเวณใจกลางสวนลมพน
วนเสารท 17 ธนวาคม 2559 พบไลเคน และสามารถจำาแนกตามกลม
3 กลมไดดงน
31ฉบบท 49
เมษายน 2560
1. กลมทนทานสง- ไฝพระอนทร : ลกษณะมสเขยวขมา และออกผลเปนสดำาดานแปะอยบนผนไลเคนทแตกเปนรางแห
- รอยร : ลกษณะมผล สออกเหลอง ผวมลกษณะเปนรพรน หนงผลจะประกอบดวยหลายร
- หตถทศกณฑกมนำาแขง : เปนไลเคนประเภทใบ ลกษณะขอบเปนกลบๆ สออกเขยวและมฝาขาวๆ เกาะ
- สวหวชางจว : ลกษณะเปนจดกลมสดำาๆ เลกๆ บนพนสขาวหรอเทา
ไฝพระอนทร สวหวชางจ วหตถทศกณฑกมน ำาแขงรอยร
2. กลมทนทาน- รวแพร : ลกษณะคลายกบหตถทศกณฑกมนำาแขง แตขอบใบจะมรวทเบยดกนแนนกวาจนนนขนมา
รวแพร รวแพรระยะใกล
ฉบบท 49
32เมษายน 2560
- รอยเหรยญ : ลกษณะเปนพนสเขยว ผลกลมแบน สนำาตาล มขอบผลยกนนสงสเดยวกบผนไลเคน
- ธดามะกอกดำา : ลกษณะเปนพนสเขยวมะกอกตามชอ และมผลกลมสดำาฝงอย คลายไฝพระอนทรแตผลมขอบยกนน
- หลงตกแก : ลกษณะดเปนรอยแตกระแหงมากกวาลายเสน ผลมกเปนรองบมลงไป
- พรกไทยรอยเมด : มผลสดำาดาน ขนเชอมตดกนแนน
3. กลมอากาศด ฉนไมพบไลเคนในกลมนตรงบรเวณทฉนสำารวจ ไลเคนกลมนสามารถพบไดเฉพาะทอากาศบรสทธเทานน ตวอยางไลเคนกลมน เชน
- ผกกาดหนอฟอง : ลกษณะคลายใบผกกาด แผไปรอบๆ ตรงกลางรอยหยกจะมากกวาตรงปลายๆ
- ผกกาดหนอแทง : ลกษณะคลายไลเคนผกกาดหนอฟอง แตสออนกวาออกขาว
จากการสำารวจไลเคนทสวนลมพนในปนและเปรยบเทยบกบป พ.ศ.
2554 และ พ.ศ. 2555 พบวาไลเคนเหลอนอยลง ทงในดานจำานวนและ
ประเภท สรปผลวาสภาพอากาศในสวนลมพนอยในเกณฑทไมด และ
แยลงกวาปกอนๆ สาเหตมาจากสภาพแวดลอมทเตมไปดวยควนจาก
รถยนตทหนาแนนรอบๆ สวน หรออกเหตผลหนงอาจเปนเพราะ ในป
พ.ศ. 2556–2557 เกดวกฤตการณการเมองไทย มการชมนมของกลม
คนในบรเวณสวนลมพนจำานวนมาก จนเปนเหตใหธรรมชาตในสวนเกด
ความเสยหาย
การสำารวจสวนลมพนในครงนฉนไดเรยนรการจำาแนกกลม ลกษณะ
และชอเรยกของไลเคน แตนาเสยดายทไมมโอกาสไดเหนไลเคนกลม
โดรายาก ไหทองโรยขมน และสาวนอยกระโปรงบานบางกอก ซงอย
ในกลมทนทานและเราเคยพบเหนพวกมนไดทวไปในเขตกรงเทพฯ
ฉนหวงวาทกคนจะชวยกนรกษาสภาพแวดลอมใหด เพอตอนรบ
ไลเคนกลมตางๆ ใหกลบมาปรากฏพบเหนไดในเมองอกครง ซงนน
ยอมเปนสญญาณทดสำาหรบพวกเรา เพราะมนเปนดชนทบงชถงสภาพ
อากาศทดขนดวยนนเอง
ขอบคณขอมลจาก:
ขอบคณพๆ วทยากรจากมลนธโลกสเขยวทกทาน
ขอบคณ พหนนา สราทพย เกตแกว, พอธปตย อ ศลปกจ ท ใหความร อยางละเอยด แถมยงใหยมเลนสมาโครสำาหรบมอถอดวยคะ
http://www.lichen.ru.ac.th/index.php/lichen/what
http://www.greenworld.or.th/sites/default/files/airdetectivedraft.pdf โดยมลนธโลกสเขยว
รอยเหรยญ ธดามะกอกดำา หลงต กแก
33ฉบบท 49
เมษายน 2560
วนน !!! สาระวทย ไดเพมชองทางการสอสาร แสดงความคดเหนถงกอง บ.ก.
ดาวนโหลดสาระวทยฉบบใหม และแจงความเคลอนไหวของสาระวทย ใหแกสมาชกและผอานทวไปแลว เขาไปชมไดท
https://www.facebook.com/sarawit2you
เฟซบกสาระวทย
ฉบบท 49
34เมษายน 2560
ใบสมครสมาชก
สทธพเศษสำาหรบสมาชก
ไดรบ e-magazine สาระวทย อยางตอเนองทางอเมลโดยไมเสยคาใชจายใดๆ
ซอหนงสอของ สวทช. ลด 20% ทศนยหนงสอ สวทช.
หมายเหต 1. ทานสามารถสงไฟลหรอถายเอกสารแบบฟอรมนเพอใหทานอนทสนใจ
สมครเปนสมาชกได
2. โปรดสงใบสมครกลบมายงกอง บ.ก. ตามทอยขวามอ หรอทางโทรสาร
หรอทางอเมล
สาระวทย เปนนตยสารอเลกทรอนกส (e-magazine) รายเดอน มจดประสงคเพอเผยแพรขอมลขาวสารและความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทงของไทยและตางประเทศ ใหแกกลมผอานทเปนเยาวชน และประชาชนทวไปทสนใจในเรองดงกลาว โดยสามารถดาวนโหลดไดฟรท www.nstda.or.th/sci2pub/ หรอ บอกรบเปนสมาชกไดโดยไมเสยคาใชจายใดๆ
จดทำาโดย ฝายเผยแพรวทยาศาสตร สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)
ขอความตางๆ ทปรากฏในนตยสารอเลกทรอนกสฉบบน เปนความเหนโดยอสระของผเขยน สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ไมจำาเปนตองเหนพองดวย
‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس
ชอ/สกล ......................................................................................................................................................................................................................................................
ทอยปจจบน จงหวด ..................................................................................................................................................................................................................................
โทรศพท ...........................................................................................E-mail (โปรดเขยนตวบรรจง) .......................................................................................................
วฒการศกษา ปวช./ปวส. ม. 6 ปรญญาตร ปรญญาโท
ปรญญาเอก อนๆ ...............................................................................................................................................
อาชพปจจบน คร/อาจารย นกเรยน (ชน............) นสต/นกศกษา (ป............คณะ.....................................................)
รบราชการ/พนง. รฐวสาหกจ พนง. บรษทเอกชน ธรกจสวนตว อนๆ..........................................
วนท .........../............./....................
กองบรรณาธการ สาระวทย
ฝายเผยแพรวทยาศาสตร สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต
111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย
ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120
โทรสาร 0 2564 7016
e-mail: [email protected]
สมครสมาชกสงมาตามทอยดานลาง
คำาคม นกวทยนำาชย ชวววรรธน
A man who dares to waste one hour of time has not discovered the value of life.
- Charles Darwin
คนทกลาทงเปลาเวลาหนงชวโมงได ยอมไมอาจคนพบคณคาของชวต
- ชาลส ดารวน
ชาลส ดารวน(12 กมภาพนธ พ.ศ. 2352 - 19 เมษายน พ.ศ. 2425)
นกธรรมชาตวทยาชาวองกฤษผมชอเสยงทสด เปนนกวทยาศาสตรคนแรกๆ ของโลกทมโอกาสเดนทางรอบโลก โดยเดนทางไปกบเรอหลวงบเกล
นานถง 5 ป เขาเปนผคดคนทฤษฎววฒนาการ เชนเดยวกบกบอลเฟรด รสเซล วอลเลซ (Alfred Russel Wallace) โดยตางคนตางคดคน
ทฤษฎดงกลาวดวยตวเอง เปนอสระตอกน ทฤษฎดงกลาวไดรบการขนานนามวา เปนแนวคดททรงพลงทสดแนวคดหนงในทางวทยาศาสตร.... หนงสอ
กำาเนดสปชส (On the Origin of Species) ของดารวนไดชอวา เปนหนงในหนงสอวทยาศาสตรทดทสดตลอดกาล
http://img05.deviantart.net/cb0c/i/2010/107/2/c/charles_darwin_by_dennyshopgirl.jpg