Embed Size (px)
Citation preview
เอกายนมรรค สภร ทมทอง
เอกายนมรรค
โดย สภร ทมทอง www.ajsupee.com
พมพครงท 1 พฤษภาคม 2556
จำนวน 15,000 เลม
ISBN : 978-616-7115-58-0
ภาพประกอบ / ปก / รปเลม
คณตศาสตร เสมานพรตน
ดำเนนการผลต
บรษทฟรมายด พบลชชง จำกด
27/33 ซอยศรบำเพญ ถนนพระราม 4
แขวงทงมหาเมฆ เขตสาทร กรงเทพฯ
โทรศพท 0-2637-8600
โทรสาร 0-2637-8601
พมพท
หางหนสวนจำกด ภาพพมพ
296 ซอยอรณอมรนทร 30 ถนนอรณอมรนทร
แขวงบางยขน เขตบางพลด กรงเทพฯ
โทรศพท 0-2433-0026-7
โทรสาร 0-2433-8587
แจกเปนธรรมทาน หามจำหนาย
คำนำ
หนงสอ “เอกายนมรรค” น เรยบเรยง
จากคำบรรยายในการจดปฏบตธรรมทอาศรม
มาตา อ.ปกธงชย จ.นครราชสมา ซงจดขน
ระหวางวนท ๓๑ ธนวาคม ๒๕๕๓ – ๔
มกราคม ๒๕๕๔ หวขอน บรรยายเมอวนท ๑
มกราคม ๒๕๕๔ ตอนเยน คณหฤทย เจนฤทธ
นนท เปนผถอดเทป ผบรรยายไดนำมาปรบปรง
เพมเตมตามสมควร
ขออนโมทนาผท เกยวของในการทำ
หนงสอเลมน และขอขอบคณญาตธรรมทงหลาย
ทมเมตตาตอผบรรยายเสมอมา หากมความผด
พลาดประการใด อนเกดจากความดอยสตปญญา
ของผบรรยาย กขอขมาตอพระรตนตรยและ
ครบาอาจารยทงหลาย และขออโหสกรรมจาก
ทานผอานไว ณ ทนดวย
สภร ทมทอง
ผบรรยาย
๒๒ กรกฎาคม ๒๕๕๕
สารบญ
• เอกายนมรรค ๙
• กายานปสสนา ๕๙
• เวทนานปสสนา ๖๔
• จตตานปสสนา ๗๑
• ธมมานปสสนา ๗๗
• ประวตผบรรยาย ๑๐๕
8เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
9เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
เอกายนมรรค บรรยายวนท ๑ มกราคม ๒๕๕๔ ตอนเยน
10เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
11เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ขอนอบนอมตอพระรตนตรย กราบคณ
แมชนะครบ สวสดครบทานผสนใจในธรรมะทก
ทาน
เรามาปฏบตธรรมแบบจรงบางไมจรงบาง
วนท ๑ กจะผานไป มทงคนประเภทเอาจรงเอาจง
อยางเตมท กบพวกทยงไมรจะเอายงไงกบชวตด
กไมเปนไร คอยๆ หดไป คอยๆ ฝกไป เดยวก
คอยๆ เปนไปเรอยๆ การปฏบตธรรม มนกตอง
หด ตองฝกเหมอนกนนะ แมแตเรองการฟง
ใหเขาใจ กตองฟงบอยๆ ฟงเรองเดมๆ นนแหละ
ซำไปซำมา อยางทานมาปฏบตในทน ผมกจะม
ชวงบรรยายธรรม พดเรองเดมนนแหละ ซำไป
ซำมา ถาทานฟงเขาใจ กจะรสกวา อาจารย
พดกลบไปกลบมาอยเรองเดมนนแหละ
ในการปฏบตธรรมกไมมเรองอะไรมาก
เรากทำซำเดม กลบไปกลบมา จนกวาจตใจ
จะยอมรบหรอเหนวาไมมทางอนแลว มอยทางน
ทางเดยวเทานนแหละ คอ การมสตสมปชญญะ
ยอนกลบมาอยกบตนเอง มาอยทตนเอง กายกบ
ใจเรานแหละ ทานวาเปนอรยโคจร เปนโคจร
ของพระอรยเจา แมพระพทธเจาและเหลา
พระอรหนตทงหลาย กมกายมใจนเปนโคจร
เปนอารมณของจต เปนเครองอย อยกบกายกบ
ใจของตนเอง อยกบลมหายใจเขาหายใจออกบาง
อยกบรางกายทมนเคลอนไหวไปมาบาง อยกบ
การดจตใจของตนเอง ทลวนแตเปนของไมเทยง
บาง กาย เวทนา จต และธรรมน ทานเรยกวา
เปนโคจรของพระอรยเจา
12เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
13เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
สวนจตของเราทงหลายนน มนไปโคจร
อยทไหนกไมร โคจรไปอยกบรป เสยง กลน รส
สมผส และเรองราวตางๆ ทรบรทางใจ มความคด
ความนก เรองนนเรองนมากมาย จงไมไดเปน
พระอรยเจาสกทหนง มวแตวงวนหาไปมา คดหา
วธนน คดหาวธน วธนนจะทำใหใจสบาย ใจ
เปนสข วธอยางนจะทำใหไมมทกข กหากนไป
พระพทธเจาตรสเอาไววา มนไมม
หนทางอน มอยทางเดยว ทางเดยวทางนแหละ
คอ กลบมาดกายและใจ มาอยกบกาย เวทนา
จต และธรรม อนนแหละ จนกวาจะมปญญา
ยอมรบความจรงได ไมมหนทางอน มทางนทาง
เดยว มสต ยอนกลบมาดกายและใจของตนเอง
เทานน มเทานน เราอาจจะหลงไปทางอนบาง
หลงไปนนไปน ซงคงไมใชชาตนชาตเดยวหรอก
ทหลง ชาตกอนๆ กคงจะหลงมานานแลว ไป
เปนนนเปนน หาวธนนจะมความสข หาวธนจะ
พนทกข คงหากนมานานแลว จนกระทงชาตนก
คงหาอกตอไปเรอยๆ อก ถายงไมเจอทางน
คงจะวนเวยนกนไปอกนานแสนนาน
ทางพนทกขนมทางอนเดยว เปนทาง
บงคบ เปนทางเอก ทางของพระพทธเจา
พระองคทรงคนพบแลวกบอกเอาไว เรยกตาม
ชอภาษาบาลวาเอกายนมรรค หรอสตปฏฐาน ๔
นเปนโคจรของพระอรยเจา ถาเราทงหลายอยาก
จะหมดกเลส อยากจะมจตใจทสะอาดหมดจด
จากกเลส อยากจะเปนผทหมดทกข หมดโศก
หมดโรค หมดภย จนกระทงมอรยมรรคเกดขน
14เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
15เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
กระทำใหแจงพระนพพาน กมอยทางนทางเดยว
เทานนเอง ทผมไดบอกทานทงหลายใหมสตและ
ดตนเองไวนนแหละ เปนการแนะนำ ทางอนน
ทานไหนทยงไมยอมรบกหาทางอนไปกอน
จนกวาไปทางอนไมรอดแลว ไปไมไหวแลว ทาย
ทสดกตองกลบมาทางน เพราะวามนมอยทาง
เดยวเทานน คนไหนทรไว เขาใจไว มศรทธา
เชอมนในปญญาตรสรของพระพทธเจา กจะ
ไมเทยววงไปหาทางโนนทางนมาก เพราะคงจะ
วงมานานแลว ถามศรทธากรบมาฝกฝนใหเขาใจ
หนทางน จะไดดำเนนไปตามหนทาง ไมออก
นอกลนอกทางไป เราทงหลายนนออกนอกล
นอกทางมานานมากแลว หาทางกลบไมเจอ แท
ทจรง ตวหนทางนกคอการมสต มสตแลว กให
มารอยในกาย เวทนา จต และธรรม พจารณา
อยในกายและใจของตนเองนแหละ
ถาสตยงไมม ยงนอยอย ขาดสตอย กใช
กายใชใจเปนเครองฝกใหมสต ทำใหมสตแขงแรง
ขน ถามสตแลว กใชจตทมสต มสมาธนน ดกาย
ดใจใหเกดปญญา มเทาน ใครยงไมรทางน กให
ฟงเอาไวกอน ยงเชอทางอนอย กเชญหาไปกอน
จนกวาจะรวามนไมมทางอนแลว ถาไมร ทานก
จะแสวงหาอาจารยนนอาจารยนไปเรอยๆ อยางท
แสวงหากนมานานแลวนะ ทานทงหลายกคงจะ
ผานอาจารยนนอาจารยนมาเยอะแลว ตอนน
กมาเจออาจารยสภรบาง เดยวตอไปกอาจจะไป
เจออาจารยอน อาจารยนน อาจารยน ไปฝก
ดวยวธนน ดวยวธน จนกวาเราจะรวา แททจรง
อาจารยกอยทตวเรานนแหละ กายกบใจของเรา
16เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
17เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
นนเองเปนอาจารย ถาเกดความเขาใจอยางน
รวา ออ... อาจารยนนคอตวเรานนแหละ ใหมสต
มาดตนเองไว นแหละจะไดความรดานปญญา ได
เหนความจรง ถงความพนทกข ถงพระนพพาน
ทางเอกทพระพทธเจาไดตรสเอาไว
“เอกายนมรรค” หนทางอนเดยวทจะทำให
จตใจของเหลาสตว บรสทธหมดจดจากกเลส ทำ
ใหดบทกขและโทมนส ทำใหลวงโสกะและ
ปรเทวะ ทำใหอรยมรรคเกดขน กระทำใหแจง
พระนพพาน เราทงหลาย ถาอยากจะพนทกข
อยากจะถงพระนพพาน กอยาพากนไปแสวงหา
ไกลนก อยใกลๆ นเอง อยในกายยาววาหนาคบน
แหละ พระพทธเจาทานตรสวา โลกกด เหตเกด
ของโลกกด ความดบของโลกกด หนทางขอปฏบต
ใหถงความดบโลกกด อยในกายยาววาหนาคบ
ทมใจครอง มสญญา มความจำได หมายรน
แหละ
วนนจะพดทางอนเดยวนใหฟง ขยาย
ความแลวกแจกแจงตามสมควร ทานทงหลายก
ลองเอาไปเทยบกบสงทผมไดแนะนำทานให
ปฏบต ทใหเดนไปเดนมา ใหมความรตว กาวเทา
ซาย กาวเทาขวากร ยนกรวากายมนยน นงกรวานง
เคลอนไหว เหยยดคกใหร จตใจเปนยงไงบาง
มความสข มความทกข มราคะ ไมมราคะ
มโทสะ มความหงดหงด มความงวง มความ
ไมสบาย มความเบอ มความเซง กใหร ใหดมน
อนนทแนะนำใหทานทงหลายไปปฏบต กลองมา
เทยบดกบสงทจะพดใหฟงในวนน หนทางเอก
18เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
19เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ทพระพทธเจาไดบอกเอาไว ทานฟงแลวกเลอกเอา
จะทำตามวธเทคนคอนไหน เอาไปหด ฝกฝน
ถายงไมมสต กใชวธการเหลานแหละ ฝกใหมสต
ขน ถามสตแลว กฝกใหมนเยอะขน จนมสมาธ
ถามสต มสมาธแลว กตามดรอยในกายและใจ
เพอใหเกดปญญาตอไป
ทางเดยวอนน ถากลาวถงสภาวะแลว
กมอยางเดยว คอการมสต มสมปชญญะ มความ
รตว แตอารมณททำใหเกดสตนนมมาก แยกออก
มาเปน ๔ ไดแก กาย เวทนา จต และธรรม การ
ทเราจะมสต กตองอาศยการตามรตามดบอยๆ
ตามรกาย เรยกวา กายานปสสนา การตามดกาย
บอยๆ เนองๆ เปนเหตทำใหเกดสต เกดสมาธ
ขน พอเกดสต เกดสมาธแลว สามารถทำใหเกด
ปญญาได โดยการตามรกายเนองๆ บอยๆ
จะเหนความจรงของกาย รวามนเปนกาย ไมใชตว
เรา เปนของไมสวยไมงาม เปนของไมเทยง เปน
ทกข เปนอนตตา เกดปญญาเหนความจรง
จนกระทงเบอหนาย คลายกำหนด หมดความ
ยดมนถอมนในโลกได อยางนเรยกวา กายาน
ปสสนา กายเปนอารมณ เปนฐานใหเกดสต
เปนโคจรหรอทอยของจตขอทหนง
ขอทสอง คอ เวทนานปสสนา การตาม
ดเวทนา ตามดบอยๆ เนองๆ ทำไมตองตามด
บอยๆ เนองๆ กเพราะเราทงหลายนนยงขาดสตอย
การตามดบอยๆ เนองๆ หมนสงเกต พจารณา
เตอนตนเองอยเสมอ ใหมารสก ใหมาดอยบอยๆ
จะชวยใหมสต ยงดบอยเทาไหร กมโอกาสท
20เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
21เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
จะมสตบอยเทานน นกไดบอย ระลกไดบอย
จะไดมความรเนอรตวมากขน เมอมสตบอยขน
กเลสนวรณกจะถกละได สมาธจะเกดขน พอจต
มสมาธแลว ตามดเวทนาในเวทนานน ดวยจตทม
สมาธมความตงมน จะเหนเวทนาตามทเปนจรง
ความจรงของเวทนา คอ มนไมใชตวตน
มนเปนของไมเทยง มนเปนทกข มนเปนอนตตา
เหนความจรงกเหนอยางนนะ ถาใครเหนนอก
เหนอไปจากน กเหนเกนจรงไป เตลดไป บางคน
กไปเหนผหญงผชาย เหนคนสวย ไมสวย หนาตา
ด นารกนาชง นาพอใจ ไมนาพอใจ อยางนเลย
เถดไป ยดตดในสมมตบญญตไปแลว บางคน
เหนวา เราเปนนน เราเปนน เรามนนมน นกเลย
เถดไป ไมใชความจรง การมสต มสมปชญญะ
มสมาธนนแหละ จะชวยใหการตามดนนเหน
ความจรงได เหนความจรงของกาย มนไมใช ตว
เรา ไมใชของเรา เปนทพกอาศยชวคราว
เปนของไมเทยง เปนทกข แลวกเปนอนตตา
เวทนากทำนองเดยวกน เปนสงทเกดขนจาก
ผสสะเปนครงๆ เทานน
ขอทสาม จตตานปสสนา การตามดจต
ตามดจตทมอาการตางๆ ไป การดจตน เราจะด
ตรงๆ ยงดไมได เรามองไมเหนมน เพราะจตโดย
ธรรมชาตมนเปนตวด เปนตวรแจงอารมณ เรา
ฝกโดยการดจตทมอาการตางๆ กนไป พระพทธเจา
ตรสบอกอาการของจตทมลกษณะแตกตางกน
ใหเราคอยเฝาดบอยๆ จะชวยใหเกดสต เกด
ปญญาได ถายงไมมสตสมปชญญะ จะไดมสต
22เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
23เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
มการนกได ระลกไดบอยขน มความรตวมากขน
ถายงไมมสมาธ ดบอยๆ ตามรบอยๆ กจะ
สามารถละนวรณ และทำใหใจเปนสมาธได ถา
จตมสมาธ ตงมนดแลว กตามรจตตางๆ เหลานน
เกดปญญา เหนจตเปนจตชนดตางๆ ไมใชตวเรา
เปนของไมเทยง เปนทกข เปนอนตตา นเรยกวา
จตตานปสสนา
เวลาเขยนคอรสปฏบตทผมสอน กจะ
เขยนวาคอรสดจต จตตานปสสนา หมายถง เนน
การดจต แตทจรงแลว ผมไมไดเนนอนใดอนหนง
หรอก เนนสงทพระพทธเจาบอกเอาไว ดกาย
กได ถาทานชอบ จะบอกวธให ดเวทนากได ถา
ทานชอบ จะบอกวธให ดจตกได หรอแมแตด
ธรรมกได แตวาอาการของจตมนมมาก ถาหาก
รวธปฏบต กสามารถสงเกตไดงาย รไดงาย และ
ภาษาไทยเราโดยทวไป จะใชอาการของจตใน
การบญญตนสยคน หรอพดถงสงนนสงนอยแลว
จงใกลชดกบนสยคนไทย การดจตนน ถาเรา
เขาใจวธ จงเปนวธทงาย กลองสงเกตดคำพด
อะไรตางๆ คนนข โกรธ คนนขอจฉา คนน
ขตระหน คนนนสยด คนนนสยไมด อะไรตางๆ
บญญตออกมาจากจตทประกอบดวยอาการ
ตางๆ กน ทนถารจกวธดจต กจะสามารถฝกฝน
ปฏบตธรรมไดโดยงาย เพราะเราคนเคยอยแลว
ผมสอนนกสอนทงหมด ดกายกได ดเวทนากได
ดจตกได แลวแตทานชอบ
ถาทานไหนมปญญากสามารถตามร
ธรรมะไปไดเลย ธมมานปสสนา การตามร
24เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
25เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ธรรมะ เปนการตามรสภาวะตางๆ ทเกดขนใน
กายในใจ คอดกาย ดเวทนา และดจตนนเองแต
ดโดยความเสมอเหมอนกน ใหเหนวาเปนเพยงแต
สภาวธรรมอยางหนง ไมตองแยกเปนกาย ไมตอง
แยก เปนเวทนา ไมตองแยกเปนจต แตใหเหนวา
มนเปนธรรมะเสมอกน เชน เหนโดยความเปน
ขนธ เปนกองทกข เวลาดรปขนธ เราไมไดมองด
ในแงของกาย แตมองดวามนเปนสงหนงทเปน
กองทกข ดเวทนากไมไดมองในแงมมของเวทนา
หรอความรสก แตมองในแงของความเปนขนธ
อยางนเปนการดเวทนาขนธ เรยกวา ตามดธรรมะ
ดใหเหนเสมอกนไป ดสภาวธรรมตางๆ ทเกดขน
ในจต ทงนวรณและโพชฌงค ดเปนธรรมะได
ใหเหนเปนสงหนงทเกดขน แลวกดบไป ไมตองใส
ชอ ไมตองใสวามนด มนชวอะไร เพยงแตเหนวา
26เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
27เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
มนเปนสงหนง เปนแคธรรมะ เปนแคธาต ทเกด
เมอมเหต เมอหมดเหตมนกดบไป อยางนนะครบ
เราทงหลายนนยงขาดสต กอาศยการ
ตามด ตามร การสงเกต การพจารณา การใสใจ
สนใจ การนกใหไดบอยๆ หรอการคอยเฝาด เพอ
ใหเกดสต เกดความรตวขน ยงเฝาดไดบอยเทา
ไหร ตวสตกจะมมากขน ยงสงเกตอาการตางๆ
ทางจตใจ เหนตวทสงใหเราไปทำนนทำนบอยๆ ก
ยงมสมปชญญะมากขน มความรมากขน จะรได
วาทไปทำอาการทางกายอยางน ทไปพดอยางน
ดวยจตอะไร มเจตนาอะไร สมควรหรอเปลา
กเลสหลอกเราไปทำอยางนนอยางน ใชหรอเปลา
ทำใหมสมปชญญะ มปญญา รสงทเหมาะ ทควร
เพมขนๆ สงไหนไมด ทำดวย เจตนาไมด
ทำตามกเลส กจะละได ถาทานทงหลายลองเฝาด
จตบอยๆ กจะเหนวา ทเราพดน พดดวยอำนาจ
ตณหาบาง ดวยทฏฐบาง ดวยกเลสอนๆ บาง อยาก
มหนามตา อยากจะใหเขารซะบางวาเราเปนใคร
เรากเกงเหมอนกนนะ อะไรพวกน มนคดขนมากอน
แลวมนกสงใหเราไปทำไปพดอยางนนอยางน
ถาสงเกตบอยๆ กจะรจกมน จะไมถก
มนหลอก จะสามารถละเวนทจรตตางๆ ได รวา
อนไหนควร อนไหนไมควร อนไหนเกดจากจต
กศล อนไหนเกดจากจตอกศล ความรนเรยกวา
ปญญาขนตนๆ เปนการวจยหรอพจารณาธรรมะ
อกศลกงดเวนได กศลกทำเพมขน จะทำใหเปน
คนมศล ทำใหเปนคนทเจรญกศลไดละเอยด ลกซง
ยงขน แตเดมนนเราทำกศล กทำแบบตามๆ เขาไป
28เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
29เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
เขาวาบญ กวาตามเขา เขาวาด กวาตามเขา เขาวา
มอานสงสมาก กวาตามเขา สวนตวเองดขนหรอ
เปลา ไดบญไดกศลหรอเปลา ไดอานสงสจาก
การทำนนหรอเปลา กไมร เรอง เพราะไมม
สตสมปชญญะ ไมไดรดวยตวเอง ตองอาศยเชอ
คนอนไปวนๆ บางทกงมงายทำตามๆ เขาไป
ดวยการฝกใหมสตสมปชญญะ มาเฝาดตวเองน
เราจะมความรเนอรตว และมปญญาเปนของ
ตนเอง มการวจยตวธรรมะได อนไหนด อนไหน
ไมด กจะรดวยตนเอง สงไมดกงดเวนไดดวย
ตนเอง ไมตองไปเชอใคร สงทดกเจรญขน ทำ
มากขนดวยตนเอง ธรรมะชนดนกจะกลายเปน
ธรรมะทเราสวดกนเปนประจำ เปนสนทฏฐโก
เปนสงทเหนไดดวยตนเอง กศล อกศล บญ บาป
น เหนไดดวยตนเองทเดยว
ถามสตสมปชญญะ มความรตวอย
รจตใจทเปลยนแปลงไปมาบอยๆ กจะเปรยบ
เทยบได อกศลเกดขนกทำใหจตใจมดมว ดำ
สนท มองไมเหนความจรงอะไร เหตผลหายหมด
ความรไมเหลอ เหมอนคนโดนตดหวทง ทำให
จตใจหนก เครยด แนน หรอคลายกบวามเขมมา
ทมแทงใจตนเอง เจบปวด อะไรตางๆ จะรจกวา
เออ...สภาวะเชนนเปนอกศล เกดขนมาแลว
ทำใหใจมดดำ เจบปวด เปนทกข เหนดวยตนเอง
ทเดยว เหนโทษของอกศล
สวนกศล เวลาเกดขน ทำใหจตใจ
สะอาด สวาง สงบ เบกบาน ผองใส มเหตมผล
มปญญามองเหนทางออก เหนความจรง เหนคน
อนเปนเพอนเปนมตร อะไรตางๆ เรากจะรจก
30เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
31เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
กศลดวยตนเองไมใชกศลตามความเชอคนอน น
เรยกกนวา ธรรมวจย การวจยธรรมะ การเหน
ธรรมะดวยตนเอง โดยไมตองอาศยศรทธา โดย
ไมตองอาศยความเชอคนอน
จรงอยวาเรมตนนน ศรทธานำมา แตตอนน
เราฝกฝน เปนการพสจนความจรง เปนพยานวา
อกศลมโทษจรงๆ กศลมประโยชนจรงๆ แตทงกศล
ทงอกศล ลวนไมเทยง ลวนเปนทกข ลวนเปน
อนตตา ลวนแตเปนทพงไมไดจรง จะคอยๆ เหน
ความจรงไปเรอยๆ เหนกศล เหนอกศล อนไหนให
ผลเปนความทกข อนไหนใหผลเปนความสข ทกสง
ทกอยางถาเปนฝายสงขารแลวลวนแตไมเทยง เปน
ทกข เปนอนตตา จะเหนความจรงดวยวธน คอ การ
ฝกใหมสตนแหละ
นแหละ เปนหนทางอนเอกทพระพทธเจา
ไดบอกเอาไว เปนเอกายนมรรค ถาพดถงตว
สภาวะแลว คอการมความร เนอรตวมาอยท
ตนเอง มสตสมปชญญะ ถาพดถงตวสภาวะแลว
มอยางเดยว ใหมความเพยร มสมปชญญะ ม
สต มเทานแหละ ถาพดแบบบาลกวา “อาตาป
สมปชาโน สตมา” นคอตวสภาวะของหนทาง
อนเอก ใหมความเพยรเพอทจะเผากเลสใหได
อยาเพยรทำตามกเลส เพยรทจะรจกกเลส
ทำใหกเลสมนลดลงๆ ใหมนหมดอำนาจตอจตใจ
อยาใหมนมอำนาจ อยาใหมนครอบงำจตใจได
เพยรทำอะไรบาง เพยรใหรตว คอมสมปชญญะ
และมสต มเทานเอง
32เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
33เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ทน ถาวาโดยอารมณหรอโดยเทคนค
วธการ มนกมมาก จงแยกออกมาเปน ๔ อยาง ม
กายานปสสนา การตามรกายในกาย รกายวามน
เปนกาย รกายวากำลงทำอะไรอย โดยการม
ความเพยร มสมปชญญะ และมสต ตามรเวทนา
ในเวทนา โดยการมความเพยร มสมปชญญะ
และมสต ตามรจตในจต โดยการมความเพยร ม
สมปชญญะ และมสต ตามรธรรมะในธรรมะ
โดยการมความเพยร มสมปชญญะ และมสต
การมความเพยร มความรตว มสตนเปนหลก
จงตองทำบอยๆ ฝกทำบอยๆ ทานทงหลายจะ
ตองฝกฝนใหมความเพยรใหได ถายงไมม ก
ฟงธรรมะ ใหเหนโทษของวฏฏสงสาร ใหเหนโทษ
ของทางผดๆ ทเราเดนกนมามากแลว
ถาเมอไหรมองเหนโทษของการเกด
วนเวยน การทำไปตามกเลส การหลงไปตามความ
เหนผด มมจฉาทฏฐแลวทำใหตนเองเปนทกข
มากมาย ถาไดเหนโทษแลว กจะมความเพยรเพม
ขน บางทานอาจจะคดถงคณของพระพทธเจา
คดถงคณของครบาอาจารยตางๆ ททำใหทานม
ความเพยร กไดเหมอนกน หนทางนตองอาศย
ความเพยรทำเอา ตองทำบอยๆ ทำเนองๆ จะมา
ทำ ๔ วน ๕ วน แลวกหยด อยางนไมไดผล
ตองทำตลอด ตนเชาขนมา นกไดเมอไหร กทำ
เมอนน หลงไปบาง ขาดสตไปบาง กไมเปนไร
นกไดเมอไหร กทำเมอนน อยางนนะ
34เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
35เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
การนกไดเมอไหรกทำเมอนน ไมวาเรา
อยทไหน นคอมความเพยรอยางมากทสดแลว
ไมใชรอเวลา เดยวรอทำงานเสรจกอน จะเพยรให
เตมทเลย รอวนหยด ไปเขาคอรสกอน จะทำให
เตมทเลย คดอยางนเรยกวาขเกยจมาก รอเวลาไป
อกแลว คนขยนอยางแทจรง นกไดเมอไหรกทำ
เมอนน นกไดในหองนำ กทำในหองนำนนแหละ
ใหมสตและมความรตว ดลมหายใจเขา ลมหายใจ
ออก ถามนขาดสตไปแลว กตองปลอยมนไป นก
ไดเมอไหร กดตนเองเมอนน ดจนกวามนจะขาด
สตอกทหนงนนแหละ มนขาดกปลอยมนไป นกได
เมอไหร กทำตอเมอนน ทำจนถงเมอไหร ทำจน
มนจะขาดสตอกทหนง ทำนองน
ถงทานจะทำงานยงขนาดไหนกไมเปนไร
ทหลงลมไปแลวกแลวไป อะไรทผานไปแลวก
แลวไป นกไดเมอไหรกทำเมอนน นกไดตอน
กำลงเดน กใหรวา เออ... นเรากำลงเดน ขาซาย
ขาขวากำลงเคลอนไป ทำไปเรอยๆ จนกวามน
จะขาดสตอกทหนง พอนกไดอก กทำอก นก
ไดอก กทำอก เรอยๆ อยางน จงเรยกวา ม
ความเพยร มสมปชญญะ และมสต เรองการ
ปฏบตธรรม ไมใชเรองรอเวลา เปนเรองทวา
เรานกไดเมอไหร ระลกไดเมอไหร กทำเมอนน
นกไดเมอไหร กดตนเองไว รสกทตวเองไว
หายใจเขากร หายใจออกกร ใจสบาย
หรอไมสบาย เปนสข เปนทกข เครยด หรอวตก
กงวลอย กดไปเรอยๆ ในกายในใจนแหละ ดไปๆ
36เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
37เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
จนกวาจะขาดสตอกทหนง ขาดสตแลวกปลอยมน
ไปนกไดเมอไหร กรวามนขาดสตไป มนหลงไป
แลวกทำตอ อยางเราทำงานกเหมอนกนนะ กอน
ทำงานกดตนเองไวหนอย เตอนตนเองไว ทำงาน
เรากทำอยางเตมท หลงแลวกปลอยมนไป นกได
เมอไหรกดตนเองไว จนกวามนจะหลงอกทหนง
การทำลกษณะเชนน เปนการทำความ
เพยรเพอทจะเผากเลส ไมใหโอกาสแกกเลส ไม
ใหโอกาสแกความหลง ไมใหโอกาสแกความ
ประมาท ไมปลอยเวลาใหมนลวงเลยไป เราทง
หลายคงปลอยเวลาลวงเลยมาเยอะแลว จะ
ปฏบตธรรมท กรอวางๆ กอน รอเขาคอรสกอน
เดยวรอเขาลจงกรมกอน ตอนนขอคยกอน ขอ
เหมอลอยกอน อะไรอยางน ตอนทนงกนขาว
กเดยวรอกนขาวเสรจกอน แทนทจะเปนวามสต
ระลกขนมาไดเมอไหร กทำเมอนน ทำจนกวา
มนจะหลงไปอก ทำได ๒-๓ ครงกยงด นกไดอก
กทำอก แทนทจะเปนอยางน เรากปลอยเวลา
รออยเรอย อยางนเรยกวา คนไมมความเพยร
คนทมวเมาประมาทไป ปลอยเวลาใหลวงไปๆ
พระพทธเจาไมไดใหปลอยเวลาอยางนนนะ
ทานใหนกใหไดบอยๆ แลวกทำทนท สงทควร
ทำทนท คอ การมสต มสมปชญญะ มความ
รตว มนสำคญอยางนนะ
นแหละ ทางสายเอก ถาพดถงตว
สภาวะแลว คอ การมความเพยร มสมปชญญะ
มสต ซงตวอารมณหรอตวกรรมฐาน ตวทเปน
เหตทำใหมสตสมปชญญะ ไดแก กาย เวทนา
38เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
39เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
จต และธรรม ตองตามดบอยๆ เพอใหม
สตสมปชญญะมากขนใหมความรเนอรตวไวขนๆ
เยอะขนๆ ตามลำดบ หลงกนอยลงและสนลง
ตามลำดบ จนกวาจตจะมสตสมปชญญะด ม
สมาธ มความตงมน ทน กตามรกายรใจดวยจตท
มความตงมนนน จะเกดปญญาเหนความจรง
ของกาย ของเวทนา ของจต และของธรรมะได
การมาตามรอยทกายทใจอยางน จะ
เกดผลตอนตนๆ คอ สามารถละความยนดยน
รายในโลกได สามารถทำใหจตเราเปนสมาธ
และทำเกดปญญาได ในบาลพระพทธพจนมวา
กาเย กายานปสส วหรต
ภกษเปนผตามรกายในกายอย
40เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
41เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
อาตาป สมปชาโน สตมา
มความเพยรสำหรบเผากเลส
มสมปชญญะ มสต
วเนยย โลเก อภชฌาโทมนสส
สามารถละอภชฌาและโทมนสในโลกได
สามารถละอภชฌาและโทมนสในโลกได
นเปนอานสงสของการมสต จะทำใหสามารถ
ละความรก ความชงในสงตางๆ ได ทำใหอยกบ
มนไดดวยสตปญญา ทานลองทำดนะ แลวจะได
รบอานสงสอนน
ทานทงหลายพากนเปนทกขอย กเพราะ
ความรก ความชง ใชหรอไม รกเขากเปนทกข
เพราะเขา ชงเขากเปนทกขเพราะเขา ถามาฝก
ใหมสตสมปชญญะมาอยทตนเอง เราจะสามารถ
ละอภชฌาและโทมนสได ละความยนด ละความ
ยนราย ละความรก ความชง ในสงตางๆ ในโลก
ได สงตางๆ ในโลกจะหมดอทธพลตอเราไป น
แคมสตเทานนเองนะ ความยนดยนรายในสง
ตางๆ จะถกละไดดวยวธการอยางน ตามดกาย
ในกาย ดกายวาเปนกาย จะสามารถละอภชฌา
และโทมนสในโลกได ตามดเวทนาในเวทนา
ดเวทนาวาเปนเวทนา กสามารถละอภชฌาและ
โทมนสในโลกได ตามรจตในจต ดจตวาเปนจต
กสามารถละอภชฌาและโทมนสในโลกได
ตามรธรรมะในธรรมะ ดธรรมะวาเปนธรรมะ ก
เหมอนกน สามารถละอภชฌาและโทมนสในโลก
ได
42เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
43เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ถาทานฝกอยกบตนเอง อยกบอารมณท
เปนปจจบน อยกบกายใจทเปนปจจบนนบอยๆ
ทานจะเหนอานสงสขนมากอน คอ สามารถละ
ความยนดและความยนรายในสงตางๆ ได จะ
เหนไดดวยตนเองทเดยว การละความยนดยน
รายนนแหละ เรยกวา การละนวรณ ยงฝกมาก
เทาไหร กจะทำใหสามารถละนวรณ ทำให
นวรณไมครอบงำจต ทำใหจตสะอาด ปลอด
โปรง เบาสบาย มความสข ทำใหจตเปนสมาธ
และนำมาใชใหเกดปญญาตอไปได
ความหงดหงด รำคาญใจ เปนทกข
เจบปวดกบเรองนนเรองน ทานคงอยากจะละมน
ใชมย คนนนทำใหหงดหงด คนนทำใหหงดหงด
ทานอยากจะละ หาวธละ อยากจะละความโกรธ
อยากจะละความไมพอใจ แหม...คนนทำอยางน
แลว เราเจบปวดใจเหลอเกน เมอไหรจะหายเจบ
ปวดสกท เรากคดหาวธอย วธงายนดเดยวเอง คอ
อยกบตนเองไว อยกบกายกบใจไว จะสามารถละ
อภชฌาและโทมนสในโลกได เราทงหลายไมคอยร
วธนะ พอเปนทกขขนมา เจบปวดใจกบคนนนคนน
ทกขกบเรองนนเรองน เครยดกบปญหาตางๆ กพา
กนหาทางออกวธอน ไปทำบญ เผอบญจะชวยได
เปนอยางไรกนบาง ทำบญแลวกยงเปนทกขเหมอน
เดม กเหนๆ กนอย แตกหลอกตนเองวา บญจะชวย
เราไดอยางโนนอยางน ความจรงกเหนกนอยวา
ทานทำบญมาเยอะขนาดไหน กทำใหหายทกขไมได
บญอาจชวยใหทานมความสข ใหมเงนมทอง ชวย
ใหมผวพรรณสวยงาม ชวยใหมบรวารเยอะๆ ได
แตชวยใหทานพนทกขไมได
44เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
45เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ทานตองเขาใจอนนใหดๆ ทางทจะทำให
พนทกขไดมทางเดยว คอ สตปฏฐาน ๔ ทาน
ทงหลายพากนไปทำบญเพอทจะใหตวเองพนทกข
มนผดวธอย ถาตองการทกขเยอะๆ ทำบญนะได
อยากจะทกขนานๆ ใชมย กทำบญเยอะๆ จะได
ไปเปนเทวดา เปนเทวดาอายมนเยอะ กทกขนาน
เกดเมอไหรกทกขเมอนนแหละ พระพทธเจาตรส
วา ทกขา ชาต ปนปปน เกดเมอไหร กทกขเมอ
นน เกดทกท กทกขทกท เกดเปนเทวดา กทกข
เหมอนกน เราอาจจะคดวา แหม...เกดเปนเทวดา
แลวจะสข อะไรอยางน แททจรงมนไมใช เกดเปน
เทวดากยงเปนทกขเหมอนเดม ทานอาจจะนกไม
ออกกไดวา เทวดาเปนทกขอยางไรบาง เทวดาม
ทกขเยอะเหมอนกน เคยไดฟงเรองทกขของทาว
สกกะมย
46เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
47เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ทาวสกกะกมทกขเยอะ มทกขนนทกขน
มากมาย คงรจกทาวสกกะนะ รจกกนมยพระอนทร
นะ เปนหวหนาเทวดาชนดาวดงส ในประเทศไทย
เรา เขยนรปทำใหทานตวเขยวๆ แตความจรง
ทานคงจะหลอและดดกวานนเยอะ ททานไดเปน
ทาวสกกะน ในยคสมยกอนพทธกาล ทานวยรน
กบเพอนๆ รวมกนได ๓๓ คน พากนทำสาธารณ
ประโยชน เราคงเคยเหนนะ คนชอบทำสาธารณ
ประโยชน ชวยเหลอคนนน ชวยเหลอคนน ทำ
สะพานบาง สรางสถานทพกผอนหยอนใจบาง
สรางโรงพยาบาลบาง สรางสระนำใหคนไดใชบาง
แลวกบำเพญวตรบททง ๗ มการเชอฟงบดา
มารดา ดแลบดามารดา เปนตน พอตายไป ทาน
เหลานนกไปเกดเปนเทวดา มฆมาณพซงกเปน
หวหนาเขา ไดรบการแตงตงเปนหวหนาเทวดา
ไดยศตำแหนงเปนทาวสกกะ ไปทแรกมพรรค
พวก ๓๓ กเลยเรยกสวรรคนนวาดาวดงส แปล
วา ๓๓ ทาวสกกะนเปนหวหนาของเทวดาชน
ดาวดงส
สมยตอมา พระพทธเจาตรสร มพระ
อรหนตเกดขน มพระอรยสาวกตางๆ เกดขน
อบาสก อบาสกา กพากนทำบญกบพระอรยสาวก
ทำบญเลกๆ นอยๆ ตกบาตรทพพเดยวบาง กราบ
ไหวทานบาง หรอมองดพระพทธเจาดวยจต
ศรทธาบาง พากนไปเกดบนสวรรคชนดาวดงส
เหมอนกน ทาวสกกะกวาจะไดไปเกดบนสวรรค
ชนดาวดงสน ทำบญตงแตหนมยนแก กวาจะได
ไปเกดนะ ทำบญยากมาก คอ ทำสาธารณ
ประโยชน เชอฟงพอแม ทำอยางโนนอยางน
48เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
49เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ทำเยอะ แตชวงนน ไมมนาบญอนยอดเยยม คอ
ไมมพระอรยบคคลในยคนน
เทวดายคหลงๆ น แคตกบาตรทพพ
เดยวเทานนเอง กไดไปเกดบนสวรรคชนดาวดงส
แลว เพราะวานาบญด ไดตกบาตรกบพระ
อรหนต บางทานกแคไดนงมองดพระพทธเจา
ดวยจตเลอมใส แคนเอง เหมอนคากำไรเกนควร
อยางไรกไมร แตมนกเปนไปตามเหตตามปจจย
นาบญด ผรบเปนพระอรยบคคล นงมองดวย
ความเลอมใส แคนกไดไปเกดเปนเทวดาบน
สวรรคชนดาวดงส พอไปเกดทนนแลว แสงสวาง
เยอะกวาทาวสกกะ ทาวสกกะทำบญตงเยอะ
เกดแลวแสงไมคอยเยอะนะ
พวกเทพบตรรนหลงๆ นทำบญไมมาก
แตทำบญกบพระอรยเจา ทำบญกบคนมปญญานะ
พอไปเกด แสงสวางเยอะ สวางไสวทบแสงทาว
สกกะเลย ทาวสกกะเครยดเลย เพราะตวเองแสง
นอยกวาชาวบาน ลกนองแสงเยอะกวา ลกพแสง
นอยกวา เรากอาจจะเปนอยางนนบางกไดนะ
เราเปนลกพขบรถมา คนเลกๆ ลกนองเราโผลมา
โอโห...ปายแดง คนใหญมาเลยนะ อาจจะใจแปว
กได อยางนเปนทกข ทาวสกกะกเปนทกขดวย
เรองน เปนทาวสกกะครองสวรรคชนดาวดงส
มสมบตพสถาน มนางฟาแวดลอมมากมาย กยง
เปนทกขอย เพราะแสงของตนเองนอยกวาเทพบตร
ทเกดมาใหมๆ ตนเองกวาจะมแสง ไดเกดเปนทาว
สกกะอยางน ทำบญตงเยอะตงแยะ สวนพวก
เทพบตรทเกดใหมๆ น ทำอะไรนดหนอย กไดแสง
มากกวา
50เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
51เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ทาวสกกะพอเปนทกขอยางนแลว กหา
วธวา เอ...ทำยงไงจะไดแสงแบบเขาบางหนอ
กคดหาวธอย วธการจะไดแสงงายๆ และไดทนท
จะตองทำบญกบพระอรหนตทออกจากนโรธ
สมาบต นรเทคนคดวยนะ เรารเทคนคนกเอาไป
ใชบางกได หาพระอรยเจา คอ พระอนาคามหรอ
พระอรหนตทออกจากนโรธสมาบต แลวกไป
ทำบญกบทาน อนนจะไดผลของบญทนท แลวก
ผลบญแรงมาก ทาวสกกะกรอนน กมนทกขแลว
น ทกขเพราะแสงนอย คดหาอย องคไหนนะ
ชอบเขานโรธสมาบต แลวจะโปรดเราไดบาง กร
วาเปนพระมหากสสปะ
พระมหากสสปะนชอบอยเงยบๆ ไมชอบ
สงสงกบใคร ทานถอธดงค ชอบเขานโรธสมาบต
พอเขานโรธสมาบตออกมาแลว กจะพจารณาวา
ใครสมควรโปรดบาง พระมหากสสปะนจะไป
โปรดแตคนยากจน เพราะทานรวาพอออกจาก
นโรธสมาบตแลว ถาไปโปรดคนยากจน คน
ยากจนแคไหวเทานนเอง หรอแคใสบาตรเลกๆ
นอยๆ ดวยสงของทตนม กจะไดสมบตมากมาย
แลว ทานกรขอน ทานกนยมไปโปรดพวก
ยากจน
ทาวสกกะรวาพระมหากสสปะนออก
จากนโรธสมาบตแลว ชอบโปรดคนยากจน กเลย
ไปปลอมเปนคนยากจน ไปคอยใสบาตร พระ
มหากสสปะออกจากนโรธสมาบตมา เหนคน
ยากจน กไปโปรด ลมพจารณาดวานเปนทาว
สกกะ ถาพจารณากคงรแหละ แตปกตทาน
52เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
53เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ไมคอยสนใจใคร ทาวสกกะกเลยพลอยไดผล
ประโยชน ไดใสบาตรพระมหากสสปะ ตอมาก
เลยแสงเยอะกบเขา ทกวนน แสงกยงเยอะอย
เลย น...เทวดากมทกขมากมายนะ มทกขเยอะ
เหมอนกน แคเทพธดาไมสวยเหมอนชาวบานเขา
กเปนทกขแลว หรอขบรถผานกนกเขมนกน
อะไรพวกน อนนเปนทกขอยางเทวดา
ถาเราทงหลายพากนทำบญดวยความ
ไมร กจะไดกองทกขอนใหมขนมามากมาย
ฉะนนถาอยากจะพนทกข ไมไดพนทกขจากการ
ทำบญอยางนน ทำบญแลวไดกองทกขมา อตสาห
ทำบญอยางด อยางประณต แลวกไดผวพรรณ
สวยๆ มา ผวพรรณสวยๆ กหลงรกมน ยง
สวยมากกยงรกมาก ดไมด สวยแลวเอาไปหลอก
ชาวบานเขา ยงหนกไปใหญอก การทำบญอะไร
ตางๆ ใหวบากเปนความสข ใหวบากเปนสงทด
อนนนกถกแลว แตมนใหผลเปนความทกข ใหผล
เปนความเกด ความแก ความเจบ ความตาย ม
เรองใหตองเศราโศกเสยใจ เมอตองพลดพรากอย
เหมอนเดม มอยวธเดยวเทานนททำใหทานพน
ทกขไดจรง พนจากโรคจากภย พนจากความทกข
ความโศกไดจรง คอ สตปฏฐาน ๔
เราทงหลายนนทำผดมานานแลว เปน
ทกขเพราะสามไมดบาง เพราะลกไมดบาง
เพราะมปญหาเรองนนบางเรองนบาง กพากนไป
ทำบญ ทำบญแลวกรบพรบาง รดนำบางกชวยให
มความสข ลมทกขไดเปนครงคราว แตยงไมหาย
เปนทกข
54เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
55เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ดวยการมความเพยร มสมปชญญะ มสต
นแหละ จะสามารถละอภชฌาและโทมนสในโลกได
สามารถละความยนด ละความยนรายในโลกได
พวกความทกขท เกดจากความยนดยนราย
กจะคอยๆ หมดไปกอน ทกวนนทเราเปนทกข
กนโดยสวนมากก เปนความทกขท เกดจาก
ความเครยด ความวตกกงวลใจ จากความไมพอใจ
อะไรตางๆ ทไมสมปรารถนา ถาฝกใหมสต
สมปชญญะ ทกขพวกนกจะหายไปกอน สวนทกข
ทเกดจากความเพลดเพลนยนด กตองนานหนอย
ตองไปเหน จนกระทงรจกวา สงขารทงหลายมน
เปนทพงไมไดจรง จนเบอหนาย คลายกำหนด
ทกขทเกดจากความเพลดเพลนยนด เกดจากการ
ทเราเขาไปยดถอตดของ กจะคอยๆ หมดไป เรา
ทงหลายนนไมชอบโทมนส ความรสกหงดหงดใจ
มนเปนทกขหนกมาก เราดไดงาย พวกนจะหมด
ไปกอน
นกเปนอานสงสอนแรกๆ ทเราจะได
สมผส ถาเราอยแบบไมมความขดเคองใจ ไมม
เรองเครยด ไมมเรองวตกกงวล ไมมความทกข
อะไรมากนก การดำเนนชวตกจะพอเปนไปได
ไมเรารอนมาก สวนความทกขทมาจากความ
เพลดเพลนยนด อนนมนดยาก เราชอบคดกนวา
แหม...ถายนดแลว มความพอใจ ชนชมแลว
เปนเหตใหเกดสข ชอบคดอยางน แตแททจรง
ความเพลดเพลนยนดนนเปนเหตใหเกดทกข
ไมใชยนดแลวเปนเหตใหเกดสขนะ เราสวนใหญ
กำลงกลบขางอย มนเลยดยาก ตองดหลายชน
หนอย อยางเวลาเราฟงเพลงเพราะๆ ฟงแลว
56เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
57เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
เพลดเพลนเปนเหตใหเกดสขหรอเปนเหตใหเกด
ทกข เราคงบอกวา เพลดเพลนเปนเหตใหเกดสข
เขาวาอยางน แททจรง ความเพลดเพลนมนเปน
เหตใหเกดทกข ความยนดกเปนเหตใหเกดทกข
ความยนรายกเปนเหตใหเกดทกข ความยนราย
นมนดงาย สวนความยนดนนมนดยาก
ถาไมฝกใหมสตสมปชญญะ ไมมปญญา
กจะหลงวนเวยนอยอยางนนนแหละ โดยเฉพาะ
ทกขท เกดจากความยนด ความพอใจ ความ
ชอบใจ ความตดของ กจะหลงมนไปเรอยๆ
ความยนดพอใจน ทำไมจงเปนเหตใหเกดทกข
เพราะมนกทำใหใจตดของ ไมเปนอสระ นกเปน
ทกขอยางหนง สงทงหลายทงปวงนน มนลวน
เปนของไมเทยง มความแปรปรวนเปนธรรมดา
เมอมนแปรปรวนไป เปนทกขเพราะมนแปร
ปรวนเปนอยางอนไป นกเปนทกขอกอยางหนง
และทานตองขวนขวาย แสวงหา ไดมาแลวกตอง
คอยดแลรกษา นกเปนทกขอก
การตามรกายในกาย ตามรเวทนาใน
เวทนา ตามรจตในจต ตามรธรรมในธรรม
อยบอยๆ เนองๆ จงเปนทางอนเดยว เปนทาง
อนเอกทจะทำใหพนไปจากทกข พนจากความ
เศราโศก พนจากโทมนสตางๆ ได จนกระทง
สามารถทำใหอรยมรรคสมบรณ และทำใหแจง
พระนพพานได
58เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
59เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
หมวดท ๑
กายานปสสนา การตามรกายในกาย
ตามรกายวามนเปนเพยงสกแตวากาย
นมวธยงไงบาง ใหรสภาวะตางๆ ในกายน
พระพทธเจาทรงจำแนกวธการตางๆ เอาไววา
(๑) ใหตามดลมหายใจเขา ลมหายใจออก นก
เปนสวนหนงของกาย ไมใชตว ไมใชตน
(๒) อรยาบถใหญ เดน ยน นง นอน หรอการ
เคลอนไหวไปทงกาย อนนกเปนสวนหนงของ
กาย
60เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
61เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
(๓) การทำความรตวในตอนเคลอนไหวทำ
นนทำน ใหมสตสมปชญญะ คอยเฝาด ใน
การกาวไปขางหนา ถอยมาขางหลง แลด
เหลยวด เหยยด ค กน ดม เคยว ลม นงหม
ถายอจจาระ ปสสาวะ เดน ยน นง นอน พด
นง การกระทำอะไรตางๆ เหลาน ใหมความ
รตว ถามความรตว กจะเหนวากายมนไปทำ
สวนหนงของกาย ทำนนทำน เปนสวนหนง
ของกายทมอาการอยางนนๆ ไมใชตวไมใช
ตน และสามารถรดวยวาไปทำอยางนนๆ
ดวยจตอยางไร
(๔) กายนประกอบไปดวยสวนทไมสะอาด
ตางๆ รวมกนขน ไดแก ผม ขน เลบ ฟน หนง
เนอ เอน กระดก เยอในกระดก เลอด
นำเหลอง นำหนอง นำลาย เปนตน กายทวา
มนเปนกอนๆ แทงๆ น แททจรงแลว มนไมใช
เปนกอนเปนแทง มนเปนสวนประกอบของสงท
ลวนไมสวยไมงามทงนน ดงนน แทนททานจะ
นงสมาธเปนหวตอ ซมกระทออยอยางนน
ทานใหมสต มความรตว แลวกพจารณาลงไป
ในกายนกได กายประกอบไปดวย ผม ขน เลบ
ฟน หนง เปนตน นเปนการพจารณาปฏกล
(๕) กายประกอบไปดวยธาตทงส ธาตดน
ธาตนำ ธาตไฟ ธาตลม ไมไดมตวตนอะไร
ประกอบดวยสงทอนมลกษณะทแตกตางกน
ของแขงกระดาง แทนทอากาศ เปนทตงของ
ธาตอนๆ คอธาตดน ของเหลว เอบอาบซมซาบ
เกาะยดใหสวนประกอบตางๆ รวมกนได
62เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
63เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
คอธาตนำ ของรอน เผาไหม ทำใหอบอน คอ
ธาตไฟ ของเคลอนไหว พดไปมา เคลอนท ตง
หยอน คอธาตลม
(๖) มองดใหเหนโทษของกายนวา มนกเหมอน
กบซากศพ เมอปราศจากวญญาณแลว กจะ
เปอยเนา ยอยสลาย ผพงไปตามกาลเวลา
รางกายนประกอบดวยธาตของโลกทเรายม
เอามาใชเพยงชวคราว เปนเครองมอเครองใช
เพยงชวคราว ถงเวลากคนโลกไป เปนกระดก
ปนไป สลายไปกบดนกบนำกบอากาศ กายน
มนเปนอยางน ไมอาจพนจากความเปนอยางน
ไปได
ใหรอะไรกไดในกาย ตามทผมพดมา ร
ลมหายใจเขา รลมหายใจออก รวากายมนเดนไป
เดนมา รวากายทำกรยาอาการอยางนนอยางน ม
ความรตวในการทำทกอยาง รวากายประกอบไปดวย
ขน ผม เลบ ฟน หนง เนอ เอน กระดก เปนตน รวา
กายประกอบไปดวยธาตทง ๔ รวากายนดจซากศพ
สกหนอยมนกจะสลายตวไปเปนของโลก อยางนกได
นเรยกวา ตามรกายในกาย ขอใหมความเพยร นกได
เมอไหร กยอนกลบมาดตนเองเมอนน จะหลงไป
กปลอยไป เมอไหรนกได หายใจเขากรวาหายใจเขา
หายใจออกกรวาหายใจออก อยางนกเปนการฝกให
มสตสมปชญญะ ทำใหไดบอยๆ นกไดเมอไหร ก
ยอนกลบมาดวา เออ...นกายมนยนอย กายมนเดน
เทาซาย เทาขวา เคลอนไป หรอกายทำอะไรอย แคน
กไดสตแลวนเรยกวา การตามรกายในกาย
64เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
65เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
หมวดท ๒
เวทนานปสสนา
การตามรเวทนาในเวทนา ตามรเวทนาวาเปนเพยงสกแตวาเวทนา
ตามรความรสก เมอมความรสกเกดขน ไมวาจะ
เปนความรสกสข ทกข หรออทกขมสข กใหร สข
ทกข หรออทกขมสขนน เกดเพราะมสงกระตนให
มนเกดกใหร สขบางอยางเกดจากสงกระตน เชน
ฟงเพลงเพราะๆ หรอเหนหนาเพอน แลวเกด
ความสบายใจ เรยกวาสขทเกดจากอามส มตว
กระตนทำใหเกดความสขกใหร ทกขทเกดจากสง
กระตนกม เชน เหนคนขางหนาเขาไมตงใจปฏบต
มวแตนงหลบอย ความทกขกเกดขน แททจรง
แลวไมนาจะเปนทกขเพราะเขานะ แตเรามนโง
มมจฉาทฏฐเปนเหตใหเกดทกขเยอะไปหมด มนเหน
ผด เหนไมตรงตามความเปนจรง ความทกขกจะ
เกดมากเพราะไปปฏเสธความเปนจรง ยงปฏเสธ
ความจรงทเปนปจจบนมากเทาไหร ความทกขกมาก
ขนเทานน เขาขเกยจ เราอยากใหเขาขยน กเปนทกข
แลว
ทเราเปนทกขอย สวนใหญเปนทกขท
เกดจากมจฉาทฏฐ คอ ความเหนทไมตรง ทกข
เพราะคนอน ทกขเพราะเรองนน ทกขเพราะเรอง
น แดดมนออกกเปนทกขเพราะไมอยากใหแดด
มนออก หนาวกเปนทกขเพราะไมอยากใหมน
หนาว คนอนดากเปนทกข เพราะไมอยากใหเขา
ดา ทงๆ ทเขาดานนแหละ มนกเปนอยางน ทกข
โดยไมจำเปน ทเราเปนทกขมากกเพราะอยางน
66เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
67เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
เราไดสงไหนมาแลวกตองเสยไป พอเสย
ไปกเปนทกข เลยไมรจะไดมาทำไม ไดมากเพอ
เสยไป ใชมย พอเสยไปเรากเปนทกข ทำนองน
เลยวนเวยนไป ทกขเพราะสงทมนไมเทยงนน
มนไมเทยง สงตางๆ มนไมเทยง เปนธรรมดาอย
แลว แตเราเปนทกขเพราะมนไมเทยง ทงๆ ทมน
ไมเทยง บางคนมาปฏบตธรรมกเปนทกข อยาก
จะบงคบจตตนเองใหมนสข ใหมนไมทกข อยาก
จะบงคบจตตนเองใหมนมความสขตลอด ใหมน
อยกบตวเองตลอด พอบงคบไมไดกเปนทกข
แททจรงจตมนเปนของบงคบไมได นนมนถก
แลว แตเราบงคบไมได เรากเลยเปนทกขเพราะ
วาความจรงมนเปนฝายถก ถามนผด เราคงจะไม
ทกขเทาไหร ถามนเทยงแทแนนอน ถาบงคบได
มนจะดด แตพอมนจรงเมอไหร ทกขเมอนนเลย
ทเดยว ของทมนไมเทยง กเปนทกขเพราะมน
ไมเทยง ของทมนไมคงทน กเปนทกขเพราะ
มนไมคงทน ของทมนบงคบไมได เรากเปน
ทกขเพราะมนบงคบไมได อนนเปนทกขทมา
จากมจฉาทฏฐและความหลงยดถอ
ทกขอยางนมนมเยอะมากในชวตเรานะ
ทานลองไปพจารณาด ทานเปนทกขเพราะลกไม
เหมอนชาวบานเขา อยางน ลกเราไมเหมอน
ลกชาวบานเขากเปนทกขแลว ทงๆ ทลกเรา
ไมเหมอนชาวบานเขานมนถกแลวนะ ถา
ลกเราเหมอนลกชาวบานเขา ลกเรากตองเปน
ลกชาวบานเขา บางทกทกขเพราะสามตวเองไม
เหมอนสามชาวบาน ทงๆ ทสามเราไมเหมอน
สามชาวบาน มนกถกแลว สามชาวบานก
68เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
69เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
สามชาวบาน สามเรากสามเรา ทำนองน แตเราน
มนเปนทกขไปแลว มนวนเวยนนะ ใหทานทง
หลายไปด พดไปเดยวจะกลายเปนเผากนมากกวา
ถาทานฝกฝน มสตสมปชญญะ มปญญา
ทานจะมองเหนวา โอ...เรานมนโงแทๆ เลย ไป
ทกขกบเรองไมเปนเรอง แตเดมทเราใชชวตมาน
มนโงเหลอเกน โงจรงๆ ตอไปใครดาวาเราโง
เราจะสาธ แตเดมน ใครมาวาเราโงน แหม...
ของขนทเดยว แตตอไปนแมเรากยงดาตวเองเลย
นะวา ทำไมมนโงอยางน คนอนดาวาเราโง
สบายมาก เพราะมนโงจรงๆ
ถารสกวาเปนสขทเกดจากแรงกระตน
สงเราภายนอกทำใหเกดสขกใหร สงภายนอกทำให
เกดทกข เกดความหงดหงดไมพอใจกใหร อทกขม
สขเกดจากสงกระตนภายนอก เหนแลวรสกเฉยๆ
ไดยนแลวรสกเฉยๆ นกใหรนะ เปนสข
เปนทกข หรออทกขมสข ทเกดแบบไมองอาศย
สงภายนอกกใหร อยางเราทำสมาธภาวนา มาฝก
ใหมสตสมปชญญะ ทำกรรมฐาน เรากจะไดรจก
สขทไมตององอามสเพมขน แคเดนไปเดนมา ม
สตสมปชญญะด กมความสขแลว มความรสก
เบกบานผองใสขนมา หรอบางทเดนไปเดนมา
เปนทกขกม ทกขแบบไมมใครทำใหนะ เวลา
ปฏบตไดไมด เขาวาจตมนตก กเปนทกขขนมา
เฉยๆ แททจรงมนไมมอะไร มนเปนของเกดดบ
ทดกเพราะวามนเกดดบ ทไมดกเพราะมนเกดดบ
ทกขชนดนเรยกวา ทกขแบบไมองอามส
70เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
71เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ทกขของผปฏบตธรรมน เวลามนทกข
มนกทกขจรงๆ ไมรวามนมาไดยงไง แททจรง
ไมตองสงสยหรอก เพราะมนไมเทยง สขมน
ไมเทยง มนดบไป ทกขมนกเกดขนแทน เทานน
เอง มนไมไดมอะไร หรอหากเฉยๆ ไป กใหรวามน
เฉยๆ การตามรลกษณะเชนน เรยกวา การตามร
เวทนา ตามรเวทนาในเวทนา สขกร ทกขกร
เฉยๆ กร รวาเวทนามนเปนอยางนน เปนเวทนา
ทเปนสข ไมใชเราเปนสข ไมใชจตเปนสข เปน
เวทนาทมนทกข ไมใชเราเปนทกข ไมใชจตเปน
ทกข เปนเวทนาทมนเฉยๆ ไมใชเราเฉยๆ ไมใชจต
เฉยๆ
หมวดท ๓
จตตานปสสนา การตามรจตในจต
ตามรจตวามนเปนเพยงสกแตวาจต จตม
อาการตางๆ กใหร ใหคอยสงเกต ใหตามดมนไป
รจตมราคะวาจตไมมราคะ รจตไมมราคะวา จต
ไมมราคะ นเรากไดร ๒ จตแลว เวลาจตมราคะ
เกดขน เรากคอยด คอยสงเกตไป เมอจตมนหมด
ราคะ กเปนจตอกชนดหนงเกดขน จตไมมราคะ
กร จตมโทสะ มความหงดหงด มความไมพอใจ
มความโกรธเกดขน รจตทมโทสะวาเปนจตมโทสะ
ตามดมนไป ใหมสตสมปชญญะ เมอจตอนนดบไป
กจะเปนจตไมมโทสะ ใหรอยางน
72เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
73เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
การตามดจตกไมไดยากอะไร ดสวนทเรา
มองเหน ทเรารสกได พอชนดทรสกไดมนดบไป
มนกจะเปนจตอกชนดหนงเกดขน กใหรไปดวย
เวลาจตโกรธ กใหรวา เออ...นจตมนโกรธ มนไม
พอใจ คอยดไป สงเกตไป เมอมนดบไป กเปนจตท
ไมมความโกรธ จตมนหลง มนมโมหะ คดเรองนน
เรองนไป กใหร นกไดเมอไหร กใหรนะ เวลา
เราคด เรานกเรองโนนเรองนเปนเรองเปนราว
มตวมตน มบคคลนนบคคลน มเรามเขา เราม
ตำแหนงนนตำแหนงน คดนกไปเปนประโยคคำพด
อะไรตางๆ ขนมาในหว เปนจรงเปนจง เพลนไป
นเรยกวาจตหลง ใหรจตมโมหะวาจตมโมหะ
บางคนมาถาม เอะ...อาจารย หลงเปน
ยงไง กทมาถามน หลงแลวละ คอ มนเปนประโยค
คำพดหลงตามมนเปนจรงเปนจง หลงกใหรวา
หลง พอมนเลกหลง กจะเกดความรขน ไมมโมหะ
กใหร จตหดห จตฟงซาน จตทเปน มหคคตะคอ
แนบแนนไดฌาน คนไหนเขาฌานได กใหรวาจต
เปนระดบฌาน จตแนบแนนเปนอปปนาสมาธ จต
ไมแนบแนนกใหร รจตทมจตอนยงกวา จตไมม
จตอนยงกวา รจตมความตงมนด จตไมตงมน มน
ซดสายไปมา จตทหลดพนจากกเลสเปนครงๆ
เปนคราวๆ กร รจตไมหลดพน มนไปจบยดถอไว
กเปนเรองของจตนะ ใหรวาจตมนเปนอยางนน
หลดพนกเปนเรองของจต ไมหลดพนกเปนเรอง
ของจต ไมใชเรองของเรานะ ไมใชพอหลดแลวดใจ
ไมหลดแลวเสยใจ ไมใชอยางนน จตหลดพนกใหร
วามนหลดพน มนไมหลดพนกใหรวามนไมหลดพน
ไมตองโทษมน เปนเรองของจต คอยดไป สงเกตไป
74เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
75เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
มนกจะแสดงความจรงใหด คอ มนเปนจต ไมใช
ตวตน เปนของไมเทยง เปนทกข เปนอนตตา เรา
ไมสามารถบงคบควบคมมนไดจรง อยางน จะม
ปญญาเขาใจความจรงขนนเรยกวา จตตานปสสนา
การตามรจตในจต รจตมอาการตางๆ กน รจตท
คณสมบตแตกตางกนวา จตมนเปนอยางนนๆ ม
อาการอยางนนๆ ตอนแรกๆ กดจตทเหนชดๆ
กอน จตทละเอยดหรอยงไมสามารถจะรไดกยง
ไมตองสนใจ ในการปฏบตครงน ผมแนะนำให
ทานทงหลายดกายไปกอน เพราะการดกายนน
จะชวยใหมสตแขงแรงขน พอมสตบางพอสมควร
สตมความแขงแรงขน จะสามารถรจตทมอาการ
ชดๆ ได รเวทนาทเปนสขเปนทกข รจกความ
พอใจความไมพอใจได ดกายใหพอมสตกอนแลวก
จะสามารถดเวทนาและดจตได
ทานสามารถฝกโดยใชหลกการทไดพด
ไปแลวน หมวดไหนกได แตทผมแนะนำคอให
ดทงกาย เวทนาและจต แตใหดสภาวะทชดๆ
กอน ดกายไปกอน ถามความรสกเกดขน รสกได
ชดเจน กใหดเวทนา ถาจตมอาการอยางใดอยาง
หนงเกดขนทชดเจน กใหดจต แลวกยอนกลบมา
รสกตวดกาย ถาเวทนาชดกใหรอก ถาจตชดกให
รอก ถายงไมเหน หรอยงงงอย กเดนไปเดนมา ด
กายไวกอน เปนการฝกสตขนตน ถาเหนได รสก
ไดกคอยดเวทนาและจต ทำนองน ทานจะไม
ปฏบตตามทผมแนะนำกได ใชวธการอนกได แต
ขอใหอยในหลกการน คอ ใหมสต มความรตว
ตามดกาย ดเวทนา ดจต และดธรรม
76เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
77เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
หมวดท ๔
ธมมานปสสนา
การตามดธรรมะในธรรมะ การตามดธรรมะใหเหนเปนสกแตวา
สภาวธรรมเทานน นกเปนการตามดสภาวะ
ตางๆ ทเกดขนในกายในใจ ใหเหนเปนเพยง
สภาวธรรมอยางหนง แททจรงกเปนการตามด
ทงกาย ทงเวทนา ทงจตนนแหละ แตมมมมอง
ในแงวามนเปนธรรมะ เปนสงหนงทเกดขนตาม
เหตปจจย แลวดบไปเมอหมดเหตปจจย แยก
ออกเปน ๕ หมวดยอย คอ นวรณ ๕ ขนธ ๕
อายตนะ ๑๒ โพชฌงค ๗ และอรยสจ ๔
78เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
79เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
นวรณนไมไดดทตวจต แตดทตวสภาวะ
ท เปนนวรณใหเหนวา เปนเพยงสภาวธรรม
เวลาดจตน เราดใหรวาจตมอาการอยางนๆ เชน
จตมราคะ กรวาจตมนมราคะ จตไมมราคะ กร
วาจตไมมราคะ นเปนการดจต ถาเปลยนมมมอง
การด รความพอใจทเกดขนในจตวา ความพอใจ
เกดขน ใสใจตวสภาวะนน อยางนเปนการด
ธรรมะ ไมใชดจต ในการปฏบตทานไมตองแยก
กได ดอนไหนไดกดอนนนแหละ ฝกใหมสต ไม
หลงลม กเปนอนใชได จะดจตหรอดธรรมกได
แตตอนนพดแบบแยกแยะ
ความโกรธเกดขน เราสนใจในแงของ
เวทนากได เวลาความโกรธเกดขน สบายใจมย
ไมสบายใจ กใสใจ มองดวา ตอนนความรสก
ไมสบายใจเกดขนนเรยกวา ตามรเวทนา เราใสใจ
วา ตอนนจตมความโกรธ นเรยกวาดจต ถาใสใจ
วาตอนนความโกรธมนเกดขนในจต เมอกไมไดม
ตอนนมนมขน สกหนอยมนจะหายไป เหมอนกบ
ธรรมะอนๆ นเรยกวา ตามดธรรมะ มมมองหรอ
ความใสใจตางกน อยทมมมองของทาน ถาใสใจ
ตวเวทนา นเปนเวทนานปสสนา ใสใจดจต นเปน
จตตานปสสนา ใสใจตวสภาวธรรมนวรณทเกดใน
จต นเปนธมมานปสสนา
เวลาความเบอ ความเซง ความหงดหงด
ความหดห ความฟงซานเกดขน ถาสนใจจตวา
เออ...ตอนนจตมนหดห จตมนฟงซาน จตม
ความหดห จตประกอบไปดวยความหดห จตม
ความฟงซาน จตประกอบไปดวยความฟงซานน
80เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
81เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
เรยกวา ดจต ถาใสใจในแงของเวทนา เวลาท
ความหดหเกดขน แหม...รสกไมสบายใจ นเรยก
วา ด เวทนา ถาไปใสใจทความหดห ความ
หงดหงด ความเบอ ความฟงซาน รำคาญใจ
หรอความเซงทมนเกดขน เหนวาความหดห
ความหงดหงด ความเบอ ความฟงซาน รำคาญใจ
เซง เกดขนในจต นเรยกวา ดธรรมะ เปนการด
กเลสทเปนนวรณใหเหนวาเปนแตสภาวธรรม
อยางหนง น เปนฝายกเลส ถาฝายตรสร กด
แบบเดยวกน ในการตามดน จะไมมการใหคา
ไมตองวาดวาชว วาถกวาผด ไมตองตดปายให
เปนชอนนชอน ดงนนตองเปนคนทมสต
สมปชญญะและมปญญาพอสมควรจงจะปฏบต
ได ไมอยางนนแลว เราดแลวกจะใสคาใหมน
ไปดวย จะดไมถงธรรมะ
ทน พดถงหมวดฝายตรสร เปนธรรม
ฝายด หมวดโพชฌงค ตวสต ตวธมมวจยะน ก
เปนสงหนงท เกดขน สตเกดขนแลวกดบไป
ธมมวจยะ ปต ปสสทธ สมาธ อเบกขา ดให
เหนวาเปนสภาวธรรมอยางหนงทเกดขนในจต น
เรยกวาดธรรมะ กศลกบอกศลนเสมอกนโดย
ความเปนธรรมะ เปนตวทกข สตทเราฝกมา
ตงเยอะตงแยะ เราฝกขนมา ใหมสต ม
สมปชญญะ มสมาธทด มปญญามองดใหเหน
ความจรง ทายทสดจะตองเหนวา สภาวะเหลาน
ลวนเปนธรรมะ เปนทกข ตวสตก เปนทกข
ตวปญญากเปนทกข เพอจะไดไมยดมนถอมน
อะไรๆ ในโลก ถาไมเหนอยางน เราจะรกอยาง
หนง เกลยดอยางหนง
82เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
83เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
อยางปฏบตแรกๆ จะรกสต ถามสต
รตวดจะชอบ ถาหลงเมอไหรจะรสกเครยด ถาม
สตจะยมทเดยว อยางนยงเขาไมถงธรรมะ แตยง
ดกวาหลง นพดแบบเอาใจกนหนอย แททจรง
มนพอๆ กนนนแหละ เพราะไปตดของในธรรมะ
ทงตวกเลส ทงตวสตสมปชญญะ ตวปญญา ก
ลวนเปนสงเทาเทยมกน เปนสงทเกดเมอมเหต
หมดเหตกดบไป เกลยดกเลส กบรกกศลน ยง
ไกลตอการบรรล ไมใชวาเกลยดกเลสแลวดนะ
เกลยดกเลสน ถาพดถงการบรรลนมนไมด ตอง
เหนวากเลสนนเปนของไมมตวตน เปนธรรมะ
อยางหนง เกดเมอมเหตแลวกดบไป รกด ด
เหมอนจะดนะ แตถาพดถงการพนทกข กหาง
ไกลเหมอนกน ดงนนแลวแตเราจะพดแงไหนนะ
ตอนนพดในแงของการเหนธรรมะ กตองเหน
ทงดและไมดเสมอเหมอนกนโดยความเปนธรรมะ
ทานยงไมเหน กฟงเอาไวกอน ฝกๆ ไป
รกสต รกปญญา อตสาหขยนฝก เอะ...เมอไหรจะ
มปญญา ทำไปทำมา ดนใหทงซะน ทำมาเพอทง
ความจรงมนเปนอยางนนะ ถาทานไมทง กแสดง
วายงไมถงความเบอหนาย คลายกำหนด ยงรก
ฝายดอย มนกไมสามารถทจะทงได เมอยงรกขาง
หนงกแสดงวามการเกลยดฝายตรงขาม ทานทง
หลายกลองสงเกตดนะ ถาทานรกทเขาทำด ทาน
กจะเกลยดทเขาทำไมด มนกลบไปกลบมา ถา
ทานจะเมตตาจรงๆ กตองเปนกลางๆ เปนแบบ
พรหม แตการปฏบตธรรมนเหนอกวาแบบพรหม
อกนะ ไมใชกลางๆ แบบพรหมแตเปนกลาง
เพราะเหนวามนเปนเพยงแตธรรมะ เกดขน
84เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
85เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
เพราะเหตปจจยแลวกดบไป นเปนการตามด
ธรรมะ หมวดนวรณและหมวดโพชฌงค ทงด
และไมดทเกดขนในจตใจน ใหเหนวาเปนเพยง
แตสภาวธรรมอยางหนง
ตอมามองดใหเหนโดยความเปนขนธ
กได ขนธ แปลวา กองทกข ไมวาจะเปนอดต
อนาคต ปจจบน ภายใน ภายนอก หยาบ
ละเอยด ทราม ประณต ไกล ใกล ทงหมดเปน
เพยงขนธ เปนกองทกข ไมมอะไรเกนน ไมมตว
สข ตวด ตวเรา ตวเขา เปนแตรปขนธเทานน
อนนเปนรป นเปนความเกดขนของรป นเปน
ความดบไปของรป ทเกดๆ ดบๆ มายาวนานน
ไมมอะไรเกนรป อนนเวทนา อนนสญญา อนน
สงขาร ทงหลายอนนวญญาณ นความเกดขน
ของวญญาณ นความดบไปของวญญาณ เรยก
วาตามดวามนเปนขนธ เปนกองทกข กายใจได
มาแลว มนเปนทกขและเปนทตงของทกข ไดตา
มาแลว กเอาไวดนะ รบวบาก ถาไมไดตามา
ตองไดรบวบากมย ไมตอง ตองมานงดของสวยๆ
นมนทรมานเหมอนกนนะ มทตงของกองทกข
ทานจงวา ขนธ ๕ มนเปนภาระ พอไดมาน ทกข
ทกอยางมนรวมลงหมดเลย พอไดตามา กตอง
มาด ไดหมา กตองมาฟง ไดใจมา กตองมาคด
มานก รบรนนรบรน เรองทไมอยากรบรกตองมา
รบรดวย เหนอยจรงๆ
พอไดรางกายและจตใจมาแลว เปนท
รวมลงของทกข จงเรยกวา ขนธ แปลวา
กองทกขเปนสงทไมมแกนสาร ไมมตวตน และ
86เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
87เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ยงเปนทตงของทกขมากมาย ทานอาจจะไมรสก
กได ไดนงดนนดน แหม...มนสขเหลอเกน อยางน
ไมใชมนไมทกขนะ มนกทกขตามธรรมดาของมน
นนแหละ แตเราโงไปเอง ดงนนการทเรารวาเรา
โง กด เหมอนกนนะ พระพทธเจาตรสวา
อปาทานขนธ ๕ เปนทกข บอกตรงๆ อยางน
แลว เรากยงงมงายกนอย ไดกายไดใจมา มนเปน
ทกขและเปนทรองรบทกขทกเรองเลย เกดมา
แลวกไดความแกและความตายมาดวย เราพากน
อยากอยนานๆ ใชมย อยนานๆ แลวเปนไงบาง
อยนานๆ กแก เราอยากอยนานๆ แตไมอยากแก
ไมรจะทำยงไง อยากใหสงนนสงนมนอยกบเรา
นานๆ แตไมอยากใหมนเกา อยนานๆ มนกตอง
เกา แตเราอยากใหมนอยนานๆ แตไมอยาก
ใหมนเกา ไมรจะพดยงไง เปนบาบอกนไปหมด
พระพทธเจาตรสวา บาเหลอเกน เพยน
มาก วปลาสไป ทำนองน แตพวกเราเปนพวกบา
ดวยกน กพอพดกนได นการมองดกายดใจ ให
เหนวา มนเปนขนธ เปนกองทกข มตากโรคตา
มหกโรคห ไดรางกายกมโรคในรางกาย ไดตา
มา กตองมามองด มาคอยรบวบาก ทงดและไมด
วบากมนกมทลง ถาไมไดกายไมไดใจ ไมไดขนธ
มา มนไมมทลง เรากไมตองแบกหามรงหามคำ
อยอยางนหรอก เหมอนเหลาพระอรหนต ทาน
พนจากวงจรอนนไปแลว
มองใหเหนโดยความเปนอายตนะกได
เปนทตอ เปนทรวมลง เปนเหตเกดของเรองราว
ตางๆ แตกกระจายตวออกไป ทำใหมภพมชาต
ไมสนสด ทเรามเรองราวอะไรเยอะแยะ มนไมม
88เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
89เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
อะไรมากหรอก มตา ห จมก ลน กาย ใจ และ
สงทกระทบตา สงทกระทบห สงกระทบจมก สง
กระทบลน สงกระทบกาย สงกระทบใจ ทมา
เปนอารมณทำใหเกดการรบร และเกดปฏกรยา
ตอบสนอง สงทงปวงมอยเทาน มนเปนทตอ
เปนบอเกด เปนเหตปจจยใหเกดเรองนนเรองน
มากมายมหาศาล
ทรสกวามนนมนเยอะแยะ มนเรมจาก
มตา มรปภายนอกมากระทบเขา การรแจง
อารมณนนเกดขน เรยกจกขวญญาณ การ
ประชมกนของตา รป และจกขวญญาณ เรยกวา
ผสสะ มผสสะกทำใหเกดเวทนา เทานแหละ ม
เทาน แลวกมกเลส เกดขนมากมายทำใหรสกวา
มของสวยๆ งามๆ วบๆ แวมๆ นาเอา ไมนาเอา
มรปราง สณฐาน มลวดลายวจตรพสดาร ม
คนนน คนน มสตว มบคคล มผหญง มผชาย
อะไรมากมาย ถามามองด มาพจารณาใหเหนวา
สงตางๆ ทมเยอะแยะมากมาย กเพราะมตาไป
มองเหนรป หไดยนเสยง มใจรบร แลวคดนกเอา
เทานนเอง เรยกวารธรรมะในธรรมะ ร โดย
ความเปนอายตนะ
หมวดส ดท ายของธ มมานป สสนา
กพจารณาเหนโดยความเปนอรยสจ เหน
ความจรงของพระอรยเจา เหนแลวทำใหเปนผ
หางไกลจากกเลส ผทฝกฝนสตสมปชญญะ
พฒนาใหเกด ศล สมาธ ปญญา จนกระทงเหน
อรยสจ คนนนกจะไดเปนพระอรยเจา เหนวากาย
ใจนมนเปนทกข เหนทกขวามนเปนทกข เปน
90เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
91เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ของไมมตวตนเปนของไรแกนสาร เหนเหตใหเกด
ทกขวาเปนเหตใหเกดทกข เหตใหเกดทกขคอ
ตณหา ความเพลดเพลนยนด ทเราเหนเพยนกน
ไปวาเปนเหตใหเกดสขนนแหละ อะไรเปนเหตให
เกดสขบาง หมาสวยๆ ละมง บางคนเลยงหมา
กเปนเหตใหเกดสขแลว บางคนลกเชอฟง ลกทำ
ใหเราถกใจ เปนเหตใหเกดสขใชหรอไม ใชแลว
เขาวาอยางน แททจรงพระอรยเจาทานวานเปน
เหตใหเกดทกข ตณหาเปนเหตใหเกดทกข เรา
บอกวา แหม... เพลดเพลนยนด เปนเหตใหเกดสข
ความเหนของปถชนกบความเหนของพระอรยเจา
มนกลบขางกนเลย อนไหนทเราวาเปนสข ทาน
วามนเปนทกข อนไหนท เราวามนเปนทกข
ทานวามนเปนสข มนกลบขางกนอย เรากคอยๆ
มองแลวกน มมมองยงไมถกตอง ตองคอยๆ
พจารณา ไปจนกวาจะเหนถกตองสอดคลองกบ
อรยสจ กายใจมนเปนทกข เปนภาระ เปนของไร
ตวตน เหตเกดของทกข เหตเกดของกายของใจ
เหตเกดของความเกด ความแก ความเจบ
ความตาย วนเวยนซำแลวซำเลาอยเรอยๆ คอ
ความเพลดเพลน เพลดเพลนในทกข กเลยไมพน
ทกขสกท
การทำบญเยอะๆ แลวทำใหทานไดม
ความสข นเปนเหตใหเกดสขหรอทกข เปนเหตให
เกดทกขในแงอรยสจ เหนมย อรยสจลกซงขนาดน
นะจงเหนไดยาก เพราะเรามวแตเพลดเพลนยนด
ทำบญแลว แหม...ขอใหไดเกดในทดๆ เถอะ จะได
ตาย เกดมาตาย เกดมาทำอะไรกไมร เกดตาย
วนเวยนซำซาก ยงขอเกดอยอก เกดดๆ มนกตายดๆ
92เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
93เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
อยนนแหละ เกดทไหนมนกตายอยแถวนนแหละ
จะมอะไรมากไปกวานเลา วนเวยนอยอยางน
ตณหาคอความเพลดเพลนยนด เปนเหตใหเกด
ทกข ถาเลกเพลดเพลนนนแหละเปนความดบ
สนทของทกข เปนความไมมทกขอกตอไป เปน
ทกขนโรธ คอ การดบโดยการสำรอกใหมนหมด
ไปซงตณหานน การปลอยวาง การสละคนไป การ
ทอดอาลย หมดอาลยตายอยากกบมนแลว
ถาทานยงมอาลยกบโลกน ทานกจะวน
เวยนไปเรอยๆ ทานตองรบหมดหวงโดยเรวนะ ถา
ยงหวงวาโลกนจะดขน พรงนจะดกวาเมอวาน
อยางนตายเปลา ไดเกดและไดตายไปเรอยๆ ตอง
รบหมดหวงไวๆ ถาหมดหวงเมอไหร กไดผล
เมอนน ถารสกวา แหม...ทำวนนใหด พรงน
94เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
95เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
จะตองดขน โอ...อยางนตายเปลา ถกหลอก เรา
ทำวนนใหด พรงนเราจะด เขาวาอยางน ตายสนท
ตณหาเอาไปกนหมด ดงนนตองสนตณหาจงจะถง
ทกขนโรธ
หนทาง คอ ทกขนโรธคามนปฏปทา
ไดแก อรยมรรคมองค ๘ ประการ เมอฝกฝนจน
สมบรณ กจะไดเหนอรยสจ เบองตนของหนทางน
คอ สตปฏฐาน ๔ นแหละ เปนปฏปทาเบองตน
ตวอรยมรรคมองค ๘ น เปนสงทสมบรณแลวจง
เกดขน สวนตวมรรคเบองตน เรยกกนวาบพพ
ภาคมรรค กอนทจะเปนมรรค คอ สตปฏฐาน ๔
พระพทธเจาตรสวา สตปฏฐาน ๔ น
เปนทางเดยว ทจะทำใหสตวทงหลายบรสทธ
หมดจดจากกเลส ทำใหสนโศกและปรเทวะ
ทำใหทกขและโทมนสดบลงไป ทำใหอรยมรรค
เกดขน และทำใหแจงพระนพพานได แยกเปน
การตามรกายในกาย ตามรเวทนาในเวทนา ตาม
รจตในจต ตามรธรรมะในธรรมะ จนกระทง
เหนธรรมะอยางทพระอรยเจาทานเหนกน เหน
ตรงตามความเปนจรง คอ เหนอรยสจ ทาน
ทงหลายปฏบตในตอนตน จะเนนหมวดใดหมวด
หนงกอนกได ขอใหปฏบตใหถกตอง จะได
เหนธรรมะเหมอนกน ถงพระนพพานเหมอนกน
เปนพระอรยเจา เหมอนๆ กบททานไดเปน
กนแลว สตปฏฐาน ๔ จงไดชอวาเปนโคจรของ
พระอรยเจา
96เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
97เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
เยนวนนพดเรองสตปฏฐานทง ๔ จำแนก
ใหทานด ทานจะไดเอาไปปฏบต เมอผมแนะนำ
ทาน จะไดสามารถเทยบเคยงได เออ...ปฏบต
อยางนอยหมวดน หรอตองการจะไปอานตอใน
พระไตรปฎก หรอไปศกษาตอกบครบาอาจารย
อนๆ ทานอาจจะชอบปฏบตแนวอน ถาอยใน
กลมสตปฏฐาน อนเปนทางสายเอก กสามารถ
ปฏบตได ไมตองเอาแนวผมกได พระพทธเจา
รบรองวา ถาปฏบตถกตอง กเปนไปเพอการเหน
สจธรรมความจรง ไดเปนพระอรยเจา ถงจดหมาย
คอพระนพพานเหมอนกน
การบรรยายวนน กสมควรแกเวลาเทาน
นะครบ ขออนโมทนาทกทาน
98เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
99เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ตองตามดบอยๆ
เพอใหมสตสมปชญญะมากขน ...
มสมาธ มความตงมน
ทน กตามรกายรใจดวยจตทมความตงมนนน
จะเกดปญญาเหนความจรงของกาย
ของเวทนา ของจต และของธรรมะได
เหนวากายใจนมนเปนทกข
เหนทกขวามนเปนทกข
เปนของไมมตวตน เปนของไรแกนสาร
เหนเหตใหเกดทกขวาเปนเหตใหเกดทกข
เหตใหเกดทกขคอตณหา
ความเพลดเพลนยนด
100เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
101เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
กายกบใจเรานแหละ
ทานวาเปนอรยโคจร
เปนโคจรของพระอรยเจา
จตทหลดพนจากกเลสเปนครงๆ เปนคราวๆ กร
รจตไมหลดพน มนไปจบยดถอไว
กเปนเรองของจตนะ ใหรวาจตมนเปนอยางนน
หลดพนกเปนเรองของจต
ไมหลดพนกเปนเรองของจต
ไมใชเรองของเรานะ
102เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
103เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
หากทานใดสนใจในงานบรรยายธรรม
หนงสอ บทความอนๆ ของอาจารยสภร ทมทอง
สามารถเขาไปคนหาขอมลเพมเตมไดท
www.ajsupee.com
ทานสามารถรบธรรมบรรยาย ในรปแบบตางๆ ดงน
• หนงสอพมพแจกเปนธรรมทาน ตดตอขอรบไดท
คณสคนธ ชมรมจรยธรรม
ตกประสาทวทยาชน 2
โรงพยาบาลศรธญญา จงหวดนนทบร โทร. 02-968-9954
โดยดรายละเอยดหนงสอไดท www.ajsupee.com
• หนงสอทพมพแจกเปนธรรมทานโดยชมรมกลยาณธรรม
สามารถตดตอขอรายละเอยดจากชมรมกลยาณธรรมไดท
www.kanrayanatam.com
• ขอรบหนงสอ และ mp3 ไดฟรทางไปรษณย
โดยสงชอทอยของผรบ และหนงสอ mp3 ทตองการไปท
สอบถามรายละเอยดไดท คณสรยา โทร. 081-484-5544
ดรายละเอยดหนงสอและ mp3 ไดท www.ajsupee.com
104เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
105เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
ประวต
อาจารยสภร ทมทอง
วนเดอนปเกด
๑๓ พฤษภาคม ๒๕๑๕
บานหนองฮะ ต.หนองฮะ อ.สำโรงทาบ จ.สรนทร
การศกษา
• เปรยญธรรม ๔ ประโยค
• ประกาศนยบตรบาลใหญ วดทามะโอ จ.ลำปาง
• ปรญญาตร วศวกรรมศาสตรบณฑต
สาขาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยขอนแกน
• ปรญญาโท พทธศาสตรมหาบณฑต
สาขาพระพทธศาสนา
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย
งานปจจบน (พ.ศ. ๒๕๕๖)
• อาจารยสอนพเศษ วชาพระอภธรรมปฎก
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย
วทยาเขตบาฬศกษาพทธโฆส จ.นครปฐม
• บรรยายธรรมะตามสถานทตางๆ
ทงในกรงเทพฯ และตางจงหวด
• เผยแผธรรมะทางเวบไซต www.ajsupee.com
106เอกายนมรรค : สภร ทมทอง
เอกายนมรรค
สภร ทมทอง
