กลมสาระการเรยนรภาษาไทยตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

ชนมธยมศกษาปท ๒

หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน

ผเรยบเรยง

รองศาสตราจารยจตตนภา ศรไสย

อาจารยประนอม วบลยพนธ

อาจารยอนทรวธ เกษตระชนม

ผตรวจ

รองศาสตราจารยไขสร ปราโมช ณ อยธยา

รองศาสตราจารยอมรา เลกเรงสนธ

ผชวยศาสตราจารยนชนอย สถรองกร

วรรณคดและวรรณกรรม

บรรณาธการ

รองศาสตราจารยจตตนภา ศรไสย

สงวนลขสทธ

สำ�นกพมพ บรษทพฒน�คณภ�พวช�ก�ร (พว.) จำ�กด

พ.ศ. ๒๕๕๙

สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว.)

๗๐๑ ถนนนครไชยศร แขวงถนนนครไชยศร เขตดสต กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐

โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ (อตโนมต ๑๕ ส�ย), ๐-๒๒๔๓-๑๘๐๕

แฟกซ : ทกหม�ยเลข, แฟกซอตโนมต : ๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑, ๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖

website : www.iadth.com

คำำนำำ

หนงสอเรยน วรรณคดและวรรณกรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ เลมน สถาบนพฒนา-

คณภาพวชาการ (พว.) จดทำาขนเพอใชในการจดการเรยนรรายวชาพนฐาน กลมสาระ

การเรยนรภาษาไทย ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

โดยมวตถประสงคเพอใหนกเรยนไดศกษาวรรณคดทกำาหนดในประกาศของกระทรวง-

ศกษาธการ เรอง วรรณคดสำาหรบจดการเรยนการสอนภาษาไทยซงเปนวรรณคดทมคณคา

ในทางประเทองปญญาและมเนอเรองชวนศกษา ซงจะนำาไปสการพฒนาคณลกษณะ

ดานการคดวเคราะหและการคดมตอนๆเชนการคดอยางมวจารณญาณการคดสงเคราะห

การคดประเมนคา และการคดสรางสรรค รวมทงเกดความซาบซงและตระหนกรคณคา

ของวรรณคดไทยในฐานะทเปนมรดกทางวฒนธรรมของชาต

เนอหาในเลมนอกจากจะประกอบดวยวรรณคดทกำาหนดในประกาศของกระทรวง-

ศกษาธการแลว ยงมหลกการอานวรรณคดและวรรณกรรมทสอดคลองกบตวชวด

ในหลกสตรอกดวยเพอฝกทกษะการอานและการคดในลกษณะตาง ๆนอกจากนวรรณคด

และวรรณกรรมแตละเรองยงมประเดนสำาคญเพอใหนกเรยนฝกกระบวนการคดและ

อภปรายในชนเรยน อนจะทำาใหเกดการขยายมมมองในมตตาง ๆ อยางหลากหลาย

ซงเปนจดประสงคสำาคญประการหนงในการศกษาวรรณคดและวรรณกรรม

สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว. ) หว ง เปนอย างย งว าหนงสอ เรยนเลมน

จะมประโยชนแกการจดการเรยนรภาษาไทยตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช ๒๕๕๑ หากมขอเสนอแนะเพอการปรบปรงหนงสอเรยน คณะผจดทำา

ขอนอมรบดวยความขอบคณและจะนำาไปพฒนาคณภาพของหนงสอเรยนเลมนตอไป

สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว.)

หนา

หลกการอานวรรณคดและวรรณกรรม ๕

หนวยการเรยนรท ๑ โคลงภาพพระราชพงศาวดาร ๒๒

หนวยการเรยนรท ๒ บทเสภาสามคคเสวกตอนวศวกรรมา

และสามคคเสวก ๓๖

หนวยการเรยนรท ๓ ศลาจารกหลกท๑ ๕๐

หนวยการเรยนรท ๔ บทละครเรองรามเกยรตตอนนารายณปราบนนทก ๖๕

หนวยการเรยนรท ๕ กาพยหอโคลงประพาสธารทองแดง ๘๗

หนวยการเรยนรท ๖ โคลงสภาษตพระราชนพนธพระบาทสมเดจ-

พระจลจอมเกลาเจาอยหว ๑๐๐

หนวยการเรยนรท ๗ กลอนดอกสรอยรำาพงในปาชา ๑๓๕

บทอาขยาน ๑๔๙

บรรณานกรม ๑๕๑

สารบญ

ตวชวด

แผนผงสาระการเรยนร

หลกการอานวรรณคดและวรรณกรรม

หลกการอานวรรณคดและวรรณกรรม

ความหมายของวรรณคดและวรรณกรรม

ความรเพมเตม

เวบไซตแนะนำา

วเคราะหและวจารณวรรณคด วรรณกรรม

และวรรณกรรมทองถนทอานพรอมยกเหตผล

ประกอบ(ท๕.๑ม.๒/๒)

อธบายคณคาของวรรณคดและวรรณกรรม

ทอาน(ท๕.๑ม.๒/๓)

การอานวรรณคดและวรรณกรรม ผอาน

ตองเขาใจจดมงหมายของการแตงเรองนน ๆ

ซงวรรณคดและวรรณกรรมแตละประเภทจะม

จดมงหมายทแตกตางกน โดยสะทอนออกมาจาก

เนอหา การศกษาวรรณคดและวรรณกรรมดวย

ความเขาใจยอมทำาใหผอานเหนคณคาของวรรณคด

และวรรณกรรมเหลานน

การเปนบอเกดศลปะ

คณคาของวรรณกรรมทองถน

ภาษาถน

สำานวนทองถน

ฉนทลกษณทองถนการใหความบนเทงความรและขอคด

การมบทบาทสำาคญตอสงคม

ศาสนา

ประเพณและพธกรรม

สภาษตคำาสอน

การแสดง

ปลกใจ

บนทกการเดนทาง

ประวตศาสตร

ประเภทของวรรณคดและวรรณกรรม

คณคาดานเนอหา

คณคาดานแนวคด

คณคาดานวรรณศลป

คณคาดานสงคม

คณคาของวรรณคดและวรรณกรรม

การแสดงโขน

ความหมายของวรรณคดและวรรณกรรม

6 วรรณคดและวรรณกรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ 7หลกการอานวรรณคดและวรรณกรรม

วรรณกรรมคอ งานเขยนทกประเภททถายทอดออกมาโดยใชศลปะในการใชภาษา เชน นวนยาย

เรองสน บทกลอน บทความ วรรณคด คอ งานเขยนทไดรบการยกยองวาแตงด โดยใชกาลเวลา

เปนเครองพสจนวาเปนผลงานอมตะและถายทอดอยางมศลปะ ไมทำาลายศลธรรมประเพณอนดงาม

ของไทย มความดเดนดานเนอหาและวรรณศลป เชน อเหนา พระอภยมณ สามกก

วรรณกรรมทถายทอดกนปากตอปาก เชน เพลงพนบาน นทานพนบาน เรยกวา วรรณกรรม

มขปาฐะ

วรรณกรรมทจดบนทกหรอจารกเปนลายลกษณอกษรในใบลาน ตนฉบบสมดไทย หรอตพมพ

เผยแพร เรยกวา วรรณกรรมลายลกษณ

วรรณกรรมทมเนอเรอง สถานท เหตการณทเกยวของกบบคคลและวฒนธรรมของแตละทองถน

อาจถายทอดกนดวยภาษาถน เรยกวา วรรณกรรมทองถน

วรรณกรรมทเปนผลงานของพระมหากษตรยหรอขาราชสำานก เรยกวา วรรณกรรมราชสำานก

ซงหลายเรองไดรบยกยองใหเปนวรรณคด เชน อเหนา ลลตตะเลงพาย พระราชพธสบสองเดอน

วรรณคดทบรรพบรษไดสรางสรรคไวและสบทอดมายงอนชน เรยกวา วรรณคดมรดก เชน

ไตรภมพระรวง ลลตพระลอ รามเกยรต ขนชาง-ขนแผน พระอภยมณ

ประเภทของวรรณคดและวรรณกรรม

วรรณคดและวรรณกรรมทบนทกไวเปนลายลกษณอกษรมจำานวนมาก ซงอาจแบงประเภท

ตามจดมงหมายการแตงและลกษณะเนอหาได ดงน

๑. วรรณคดและวรรณกรรมทเกยวของกบศาสนา ผแตงจะนำาเรองราวจากคมภรตาง ๆ

ในพระพทธศาสนามาแตงเปนวรรณคดและวรรณกรรมซงสวนใหญจะมงสงสอนใหประพฤตด

ละเวนความชว หรอสอนใหรจกบาปบญ นรก สวรรค อบายภม กฎแหงกรรม เชน ไตรภมพระรวง

พระมาลยคำาหลวง บางเรองเปนการเลาประวตพระพทธเจา เชน มหาชาตคำาหลวง รายยาว-

มหาเวสสนดรชาดก ๑๓ กณฑ พระปฐมสมโพธกถา นอกจากน ยงมวรรณคดและวรรณกรรมทมเนอหา

จากนทานชาดก ซงใหคตสอนใจและแฝงธรรมะไวดวย เชน สมทรโฆษคำาฉนท จนทกนนรคำาฉนท

พระสธนคำาฉนท กากคำากลอน

๒. วรรณคดและวรรณกรรมทเกยวของกบประเพณและพธกรรม ผแตงมจดมงหมาย

ทจะบนทกประเพณตาง ๆ ของไทยและพธกรรมศกดสทธ เชน ลลตโองการแชงนำา มเนอหาเกยวกบ

การสาบานตนของขาราชบรพารวาจะจงรกภกดตอพระมหากษตรย กาพยเหเรอ มเนอหากลาวถง

พระราชพธเสดจพระราชดำาเนนโดยขบวนพยหยาตราทางชลมารค พระราชพธสบสองเดอน มเนอหา

อธบายประเพณไทยในเดอนตาง ๆ

๓. วรรณคดและวรรณกรรมทเปนสภาษตคำาสอน ผแตงมจดมงหมายทจะสงสอน ใหขอคด

หรอเสนอแนวทางการปฏบตตนในการดำาเนนชวต เชน อศรญาณภาษต สภาษตสอนหญง สวสดรกษา

เพลงยาวถวายโอวาท สภาษตพระรวง กฤษณาสอนนองคำาฉนท โคลงโลกนต โคลงสภาษตโสฬสไตรยางค

และโคลงสภาษตนฤทมนาการ

๔. วรรณคดและวรรณกรรมทเกยวของกบประวตศาสตร ผแตงมจดมงหมายทจะบนทก

เรองราวทางประวตศาสตรและสดดเกยรตของวรบรษ วรสตร เชน โคลงภาพพระราชพงศาวดาร

ลลตตะเลงพาย ลลตยวนพาย เฉลมเกยรตกษตรคำาฉนท พงศาวดารจน เชน สามกก ไซฮน

พงศาวดารมอญ เชน ราชาธราช

๕. วรรณคดและวรรณกรรมทเกยวของ

กบการแสดง ผแตงมจดมงหมายจะใหเกด

ความเพลดเพลนและความจรรโลงใจ วรรณคด

และวรรณกรรมประเภทนจะนำามาแสดงเปนมหรสพ

โขน ละคร หนกระบอก หนงใหญ เชน รามเกยรต

สำาหรบแสดงโขน พระอภยมณ สำาหรบแสดง

หนกระบอก อเหนา อณรท สำาหรบแสดงละครใน

คาว มณพชย ไชยเชษฐ สงขทอง สำาหรบแสดง

ละครนอก

๖. วรรณคดและวรรณกรรมทบนทกประสบการณและความรสกระหวางการเดนทาง วรรณคด

และวรรณกรรมประเภทนมงทจะบนทกเสนทางการเดนทาง สงทไดพบเหนไมวาจะเปนธรรมชาต

หรอวถชวตของผคน และการพรรณนาอารมณความรสกนกคดของผแตงระหวางการเดนทาง เชน

นราศนรนทร นราศตาง ๆ ของสนทรภ นราศลอนดอน ไกลบาน

๗. วรรณคดและวรรณกรรมทเกยวของกบการปลกใจใหรกชาต วรรณคดและวรรณกรรม

ประเภทนมจดมงหมายจะใหเกดความรกชาต จงรกภกดตอพระมหากษตรย เชน พระรวง หวใจนกรบ

เลอดสพรรณ

คณคาของวรรณคดและวรรณกรรม

วรรณคดและวรรณกรรมเปนบนทกทางสงคมและสะทอนวถชวตความเปนอยของคนในยคนน ๆ

ผานตวละครทสรางตามจนตนาการของผแตง ไมวาจะเปนพระราชา สามญชน หญง ชาย คนด คนชว

ผอานจงสามารถเรยนรสจธรรมของชวตไดจากลกษณะนสยของตวละครเหลานน ไดขอคด

ในการดำาเนนชวต เชน ความดยอมชนะความชว รจกการใหอภยและเอาใจเขามาใสใจเรา ดงนน

วรรณคดและวรรณกรรมจงใหทงความเพลดเพลนบนเทงใจ และชวยกลอมเกลาจตใจมนษย

ใหมความดงามอกดวย

8 วรรณคดและวรรณกรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ 9หลกการอานวรรณคดและวรรณกรรม

การพจารณาคณคาของวรรณคดและวรรณกรรม เปนการพจารณาเพอใหเหนความสำาคญ

และเกดความซาบซงในวรรณคดและวรรณกรรมซงสามารถพจารณาไดหลายดาน เชน คณคาดานเนอหา

ททำาใหผอานไดรบความร และเกดอารมณความรสกตาง ๆ คณคาดานแนวคดทสอดแทรกคณธรรม

จรยธรรมใหผอานนำาไปประยกตใชในการดำาเนนชวต คณคาดานวรรณศลปททำาใหผอานไดรบรสของภาษา

และคณคาดานสงคมททำาใหผอานเขาใจชวตความเปนอย วฒนธรรมประเพณของผคนในสงคมยคนน

การพจารณาคณคาแตละดานมรายละเอยด ดงน

๑. คณคาดานเนอหา เนอหา หมายถง ใจความของเรอง รายละเอยดทปรากฏอยในเหตการณ

ตาง ๆ ของวรรณคดและวรรณกรรม เนอหาจงประกอบดวย ฉาก ตวละคร เหตการณตาง ๆ บทสนทนา

ของตวละคร การพจารณาคณคาดานเนอหา จงตองพจารณาองคประกอบเหลานวามครบถวนหรอไม

สมจรงอยางไร มเหตผลเพยงใด มคณคาตอผอานอยางไร ในดานเนอหานอกจากเนอเรองสนกสนาน

แลวยงตองมความไพเราะของคำาประพนธดวย เนอหาทดจะตองอานแลวประทบใจในแงมมใด

แงมมหนงททำาใหวรรณคดเรองนนเปนอมตะ คอ ไดรบความนยมและมผชนชอบมาตลอดจนถงปจจบน

เชน วรรณคดเรองพระอภยมณทยงมผสนใจนำามาดดแปลงเปนการตน สรางเปนละครโทรทศน

และนำาไปสอดแทรกในนวนยาย วรรณคดบางเรองทำาใหผอานรสกอมอารมณอมใจเพราะมเนอหา

นาประทบใจ เชน กาพยหอโคลงประพาสธารทองแดงมเนอหาเลาเรองการเดนทางไปพระพทธบาท

ในจงหวดสระบร และชมธรรมชาตอนงดงามระหวางทาง ชมสตวบกสตวนำา ชมนกชมไม คณคาดานเนอหา

จงใหความรเรองธรรมชาตอนเปนลกษณะเดนของวรรณคดเรองน

การพจารณาคณคาดานเนอหา จะมงไปพจารณาองคประกอบของเนอหาวามคณคา

หรอเปนประโยชนอยางไร เชน

ชายขาวเปลอกหญงขาวสารโบราณวา นำาพงเรอเสอพงปาอชฌาสย

เรากจตคดดเลาเขากใจ รกกนไวดกวาชงระวงการ

อศรญาณภาษต : หมอมเจาอศรญาณ

อศรญาณภาษตชใหเหนวา มนษยควรพงพาซงกนและกนเพราะไมอาจอยคนเดยวในโลกได

การเหนอกเหนใจ รจกเอาใจเขามาใสใจเราเปนสงดทควรมใหกน

การอานวรรณคดและวรรณกรรมนอกจากจะไดความรแลว ยงทำาใหเกดความเพลดเพลนบนเทงใจ วรรณคดและวรรณกรรมบางเรอง เชน พระอภยมณ มตวละครทงฤๅษ ผเสอสมทร ชเปลอย มานลมงกร นางเงอก มฉากทงในนำาและบนบก มเนอเรองสนกสนาน ตนเตนโลดโผน และมขอคดเตอนใจอกดวย หรอรามเกยรตมตวละครทงมนษย ยกษ ลง เทวดา มการเหาะเหน และอภนหารตาง ๆ สงเหลานจะทำาใหผอานวรรณคดและวรรณกรรมเพลดเพลนใจ

เนอหาททำาใหเกดความรสกเดยวดายเปลาเปลยวใจ เชน

รอนรอนสรยโอ อสดง

เรอยเรอยลบเมรลง คำาแลว

รอนรอนจตจำานง นชพ เพยงแม

เรอยเรอยเรยมคอยแกว คลบคลายเรยมเหลยว

เรอยเรอยมารอนรอน ทพากรจะตกตำา

สนธยาจะใกลคำา คำานงหนาเจาตาตร

เรอยเรอยมาเรยงเรยง นกบนเฉยงไปทงหม

ตวเดยวมาพลดค เหมอนพอยผเดยวดาย

กาพยเหเรอ : เจาฟาธรรมธเบศร

นอกจากน เนอหาวรรณคดและวรรณกรรมทดจะตองกอใหเกดอารมณสะเทอนใจอยางใด อยางหนงแกผอานหรอผฟง หากกวถายทอดจนตนาการออกมาเปนถอยคำาจนสามารถทำาใหผอาน หรอผฟงรสกสะเทอนใจ ซาบซง และจดจำาถอยคำาเหลานนได แสดงวากวมความสามารถถายทอดอารมณ สะเทอนใจไดอยางมศลปะ ยงถาสามารถเราอารมณดวยถอยคำาใหเกดความสะเทอนใจใหแกมวลชน ไดมากและยาวนานกไดชอวาเปนผลงานอมตะ อารมณสะเทอนใจนอาจจะเปนความโศกเศรา ความขบขน ความรก ความสนกสนานเบกบานใจ เปนตน

เนอหาททำาใหเกดอารมณขน เชน

สงระหงทรงเพรยวเรยวรด งามละมายคลายอฐกะหลาปา

พศแตหวตลอดเทาขาวแตตา ทงสองแกมกลยาดงลกยอ

ควกงเหมอนกงเขาดดฝาย จมกละมายคลายพราขอ

หกลวงดวงพกตรหกงอ ลำาคอโตตนสนกลม

สองเตาหอยตงดงถงตะเคยว โคนเหยวแหงรวบเหมอนบวบตม

เสวยสลายาจกพระโอษฐอม มนนาเชยนาชมนางเทว

ระเดนลนได : พระมหามนตร (ทรพย)

วงเอยวงเวง หงางเหงง! ยำาคำาระฆงขาน

ฝงววควายผายลาทวากาล คอยคอยผานทองทงมงถนตน

ชาวนาเหนอยออนตางจรกลบ ตะวนลบอบแสงทกแหงหน

ทงทงใหมดมวทวมณฑล และทงตนตเปลยวอยเดยวเอย

กลอนดอกสรอยรำาพงในปาชา : พระยาอปกตศลปสาร (นม กาญจนาชวะ)

10 วรรณคดและวรรณกรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ 11หลกการอานวรรณคดและวรรณกรรม

เนอหาททำาใหเกดความรสกโศกเศราเสยใจ เชน

ขนมอญรอนงาวฟาด ฉาดฉะ

ขาดแลงตราบอระ หรบดน

โอรสรบกนพระ ศพส นครแฮ

สญชพไปสญสน พจนผสรรเสรญ

โคลงภาพพระราชพงศาวดาร รปท ๑๐ : พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว

อรารานราวแยก ยลสยบ

เอนพระองคลงทบ ทาวดน

เหนอคอคชซอนซบ สงเวช

วายชวาตมสดสน สฟาเสวยสวรรค

ลลตตะเลงพาย : สมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระปรมานชตชโนรส

๒. คณคาดานแนวคด ตามพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน แนวคด หมายถง ความคด

ทมแนวทางปฏบต แนวคดทางวรรณคดและวรรณกรรมจงหมายถง สารหรอความคดสำาคญ

ทผเขยนตองการสอมาใหผอานเพอเปนแนวทางปฏบต อาจจะสอผานพฤตกรรมตวละคร เนอหา

หรอเหตการณตาง ๆ โดยใหผอานพจารณาเรองทงหมด แลวสรปออกมาเปนแนวคดสำาคญ เชน

กลอนดอกสรอยรำาพงในปาชามแนวคดสำาคญของเรอง คอ ความไมแนนอนของชวต มนษยไมอาจ

หลกหนความตายไปได ไมวาบคคลนนจะเปนใคร ดงบทกลอนตอไปน

ซากเอยซากศพ อาจเปนซากนกรบผกลาหาญ

เชนชาวบานบางระจนขนรำาบาญ กบหมมานมาประทษอยธยา

ไมเชนนนทานกวเชนศรปราชญ นอนอนาถเลห ใบไรภาษา

หรอผกบานเมองเรองปญญา อาจจะมานอนจมถมดนเอย

กลอนดอกสรอยรำาพงในปาชา : พระยาอปกตศลปสาร (นม กาญจนาชวะ)

นอกจากน ในวรรณคดและวรรณกรรมทมเรองขนาดยาวอาจมสารทแสดงแนวคดหลก

และแนวคดรองได แนวคดหลก หมายถง การพจารณาสาระสำาคญทผ เขยนสอมาถงผอาน

หรอความคดสำาคญของเนอเรองโดยรวม สวนแนวคดรอง หมายถง การพจารณาแนวคดสำาคญเฉพาะ

ตอนใดตอนหนงของเรอง ซงวรรณคดและวรรณกรรมแตละเรองอาจใชแนวคดรองประกอบกบ

แนวคดหลกได

การสอนเรองความกตญญกตเวท เชน

ทรลกษณอกตญญตาเขา เทพเจากจะแชงทกแหงหน

ใหทกขรอนงอนหงอทรพล พระเวทมนตรเสอมคลายทำาลายยศ

พระอภยมณ : พระสนทรโวหาร (ภ)

การสอนเกยวกบความรก

วรรณคดและวรรณกรรมหลายเรองสอดแทรกแนวคดเกยวกบความรก ไมวาจะเปนความรก

ของแม เชน พระนางมทรจากมหาเวสสนดรชาดก ความรกชาต เชน เลอดสพรรณ รามเกยรต

ลลตตะเลงพาย หรอแมแตความเจบปวดอนเนองมาจากความรก เชน มทนะพาธา ลวนจรรโลงใจ

ใหผอานไดแนวคดเกยวกบความรกในแงมมตาง ๆ เชน

ความรกเหมอนโรคา บนดาลตาใหมดมน

ไมยนและไมยล อปสรรคใดใด

ความรกเหมอนโคถก กำาลงคกผขงไว

กโลดออกจากคอกไป บ ยอมอย ณ ทขง

ถงหากจะผกไว กดงไปดวยกำาลง

ยงหามกยงคลง บ หวนคดถงเจบกาย

มทนะพาธา : พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

วรรณคดและวรรณกรรมทดมกจะใหแนวคดทสงเสรมคณธรรมแกผอาน ใหขอคดสอนใจ

เสนอแนวทางการดำาเนนชวตอยางมความสข โดยอาจสะทอนจากการกระทำาของตวละครทงดานดและ

ดานไมด หรอใหผอานตดสนใจเองวาควรจะทำาเชนใด จงจะถกตองและประสบความสำาเรจ เชน

เรองรามเกยรตเสนอแนวคดหลกคอธรรมะยอมชนะอธรรม ไตรภมพระรวงใหแนวคดเกยวกบ

การทำาความดละเวนความชว ซงผแตงมกจะแฝงคำาสอนตาง ๆ ไวในคำาพดของตวละครดวยเสมอ

ดงตวอยาง

การสอนเกยวกบการดำาเนนชวต

วรรณคดทสะทอนแนวคดในดานการดำาเนนชวต เชน โคลงสภาษตนฤทมนาการ พระราช-

นพนธในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ใหขอคดเรอง การคดกอนพด การไมนนทาวาราย

การฟงความกอนตดสน หรอการงดพดในเวลาโกรธ หากนำาไปปฏบตแลวจะเปนผลดตอชวต

และผประพฤตจะไมมคำาวาเสยใจ ซงเปนความจรงในการดำาเนนชวต

12 วรรณคดและวรรณกรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ 13หลกการอานวรรณคดและวรรณกรรม

๓. คณคาดานวรรณศลป วรรณศลป หมายถง ศลปะในการประพนธหนงสอ ใหเกด

อารมณสะเทอนใจ โดยมากมกเนนพจารณาเรองการแสดงออกโดยใชถอยคำาทมสำานวนโวหารไพเราะ

มลกษณะเดนในเชงการประพนธ สามารถถายทอดความคดความรสกของกวไดจบใจผอานและผฟง

ใหเกดความรสกคลอยตามไปกบกวดวย การพจารณาคณคาดานวรรณศลป มดงน

๓.๑ภาพพจนหมายถง การใชถอยคำาททำาใหผอานหรอผฟงเกดภาพขนในใจ ซงกวสามารถ

เขยนเพอใหเกดภาพพจนดวยวธตาง ๆ กน เชน

๑) อปมา เปนการใชถอยคำาเปรยบเทยบวาสงหนงเหมอนกบอกสงหนง มกมคำา

ใหสงเกตคอ ดง ราว เหมอน เสมอน ดจ ประหนง เพยง เชน

จนผมโกรนโลนเกลยงถงเพยงห ดเงาในนำาแลวรองไห

ฮดฮดขดแคนแนนใจ ตาแดงดงแสงไฟฟา

รามเกยรต : พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

เลาปนนเปนคนมสตปญญา ถาละไวชากจะมกำาลงมากขน อปมาเหมอนลกนกอนขนปก

ยงไมขนพรอม แมเราจะนงไวใหอยในรงฉะน ถาขนขนพรอมแลวกจะบนไปทางไกลได ซงจะ

จบตวนนเหนจะไดความขดสน อวนเสยวนนมทหารมากกจรง แตสตปญญานอย ถงจะคด

ประการใดเรากไมกลว

สามกก : เจาพระยาพระคลง (หน)

ลกคอดวงใจของแม

อำามาตยเปนบรรทด ถองแท

๒) อปลกษณเปนการเปรยบเทยบสงหนงเปนอกสงหนง มกมคำาวา คอ เปน

บางครงการใชภาพพจนอปลกษณไมปรากฏคำาเปรยบเทยบแตพอจะทราบไดวา

เปนการเปรยบเทยบแบบอปลกษณ เชน

แมแกวกณหาของแมเอย เปรยบกณหา เปน แกว

เจาดวงมณฑาทองทงคของแมเอย เปรยบกณหาชาล เปน ดวงมณฑาทอง

๓) บคลาธษฐานหรอบคคลวต หมายถง การสมมตใหสงมชวต เชน พช สตว

และสงไมมชวต เชน แสงแดด สายลม สงของ ทำากรยาหรอมความรสกนกคดอยางมนษย เชน

อฐหนปนรำาไห พระจนทรยม ทะเลไมเคยหลบใหล นำากระซบสาด

คลนลมเหจบหน ทะเลสะอน พระอาทตยหวเราะ

หรอใหสตวตาง ๆ เจรจาโตตอบกน โดยในชวตจรงสตวเหลานนพดไมได แตมาใช

คำาพดเหมอนมนษย เชน นทานอสปมกระตายกบเตาพดคยกน

๔) สทพจนหมายถง คำาเลยนเสยงธรรมชาต ฝน ฟา ลม เสยงสตวรอง เสยงใบไม

เสยดสกน เสยงระฆงดง แลวนำาถอยคำาเหลานนมาใชทำาใหเกดภาพพจนไดงายขน เชน

วงเอยวงเวง หงางเหงง!ยำาคำาระฆงขาน

ฝงววควายผายลาทวากาล คอยคอยผานทองทงมงถนตน

ชาวนาเหนอยออนตางจรกลบ ตะวนลบอบแสงทกแหงหน

ทงทงใหมดมวทวมณฑล และทงตนตเปลยวอยเดยวเอย

กลอนดอกสรอยรำาพงในปาชา : พระยาอปกตศลปสาร (นม กาญจนาชวะ)

ฝงลงใหญนอยกระจย ชะนอยอยรองหา

ฝงคางหวางพฤกษา คางโจนไลไขวปลายยาง

ฝงลงยวบยาบตน พวาหนา

ฝงชะนมกหา เปลาขาง

ฝงคางหวางพฤกษา มาส

ครอกแครกไลไขวควาง โลดเลยวโจนปลว

กาพยหอโคลงประพาสธารทองแดง : เจาฟาธรรมธเบศร

๓.๒การใชคำาถามเชงวาทศลปคอ การใชถอยคำาเปนคำาถามทไมตองการคำาตอบ แตตองการ

เนนใหคดหรอยอมรบความจรง เชน

อนของสงแมปองตองจต ถาไมคดปนปายจะไดฤๅ

ทาวแสนปม : พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

กระนหรอชอเสยงเกยรตยศ จะมหมดลวงหนาทนตาเหน

นราศภเขาทอง : พระสนทรโวหาร (ภ)

๒๑ ๓

๕๔ ๖

14 วรรณคดและวรรณกรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ 15หลกการอานวรรณคดและวรรณกรรม

ทงจากทจากคลองเปนสองขอ ยงจากกอนนกขนในคลองขวาง

โอวาจากชางมารวบประจวบทาง ทงจากบางจากไปใจระบม

๓.๓การเลนคำาหมายถง การนำาถอยคำามาเลนพลกแพลงใหเกดความหมายพเศษ เกดภาพ เกดเสยงไพเราะ เปนวธการทนยมใชในวรรณคด เพอใหเกดศลปะในการใชถอยคำา มทงเลนคำาพองรป คำาพองเสยง คำาหลากความหมาย การซำาคำา เปนตน

๑) คำาหลากความหมายคอ การใชคำาทสอความหมายไดหลายอยาง เชน

“จาก” คำาท ๑, ๒, ๕, ๖ หมายถง ออกพนไป “จาก” คำาท ๓, ๔ หมายถง ชอปาลมชนดหนง ขนเปนกออยตามปาเลน หรอรมฝงนำากรอยตน ๆ

๒) การซำาคำาคอ การใชคำาเดยวกนซำา ๆ เพอเนนความหมาย เชน

นราศพระบาท : พระสนทรโวหาร (ภ)

๓.๔ การเลนเสยง หมายถง การนำาเสยงสมผสพยญชนะ สมผสสระ และเสยงวรรณยกต มาเลนเพอใหเกดความไพเราะ และแสดงความสามารถของกว

๑) เลนเสยงสมผสพยญชนะ คอ การใชเสยงพยญชนะตนเสยงเดยวกนหลาย ๆ

พยางคในวรรคหรอบทเดยวกน เชน

แจวแจวจกจนจา จบใจ หรงหรงเรอยเรไร รำารอง แซงแซวสงเสยงใส ทราบโสต

แหนงนงนกนชนอง นมเนอนวลนางนราศสพรรณ : พระสนทรโวหาร (ภ)

แถวโนนกแกวเกดพกลแกมกบกาหลงรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร : เจาพระยาพระคลง (หน)

สมเดจอรไทเธอเทยวตะโกนกกกอง พระพกตรเธอฟมฟองนองไปดวยนำาพระเนตรเธอโศกา จงตรสวาโอโอเวลาปานฉะนเอยจะมดกดน จวนจะสนคนคอนรงไปเสยแลวหรอกระไรไมรเลย พระพายรำาเพยพดมารเรอยอยเฉอยฉว อกแมนใหออนหวสดละหอย ทงดาวเดอนกเคลอนคลอยลงลบไม สดทแมจะตดตามเจาไปในยามน ฝงลงคางบางชะนทนอนหลบ กกลงกลบเกลอกตวอยยวเยย ทงนกหกกงวเงยเหงาเงยบทกรวงรง แตแมเทยวเซซงเสาะแสวงทกแหงหองหมเวศ ทวประเทศทกราวปา สดสายนยนาทแมจะตามไปเลงแล สดโสตแลวทแมจะซบทราบฟงสำาเนยง สดสรเสยงทแมจะรำาเรยกพไรรอง สดฝเทาทแมจะเยองยองยกยางลงเหยยบดน

กสดสนสดปญญาสดหาสดคนเหนสดคด จะไดพานพบประสบรอยพระลกนอยแตสกนดไมมเลย

รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร : เจาพระยาพระคลง (หน)

๒) เลนเสยงสมผสสระคอ การใชสมผสสระหลายพยางคตดกน เชน

๓) เลนเสยงวรรณยกตคอ การใชคำาทมเสยงวรรณยกตตางกนเพอใหเกดความไพเราะ

หรอเพอเนนความ เชน

กลองทองตครมครม เดนเรยง ทาตะเตงเตงเสยง ครมครน เสยงปรเรอยเพยง การเวก แตรนแตรนแตรฝรงขน หวหวเสยงสงข

กาพยหอโคลงประพาสธารทองแดง : เจาฟาธรรมธเบศร

เจาเคยเคยงเรยงหมอนนอนแนบขางทกราตร

รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร : เจาพระยาพระคลง (หน)

คอกควายววรวเกราะเปาะเปาะ! เพยง รวาเสยงเกราะแววแผวแผวเอย

กลอนดอกสรอยรำาพงในปาชา : พระยาอปกตศลปสาร (นม กาญจนาชวะ)

๔. คณคาดานสงคม คอ ภาพสะทอนชวตความเปนอยของคนทสะทอนมาจากวรรณคด

และวรรณกรรมโดยกวนยมแทรกไวในเนอเรอง เชน ประเพณ ความเชอ คานยม ความเปนอย

การประกอบอาชพ วรรณคดและวรรณกรรมจงเปนเสมอนกระจกสะทอนสภาพสงคมในแตละยคสมย

ซงเปนหลกฐานทบอกเลาเรองราวในอดตแกคนรนหลงไดเปนอยางด

ตวอยางคณคาดานสงคมทปรากฏในเสภาเรอง ขนชาง-ขนแผน

ครนรงเชาขนพลนเปนวนด ทองประศรจดเรอกญญาใหญ

เอาขนหมากลงบรรทกขลกขลยไป หามโหรใสทายกญญา

ขนหมากเอกเลอกเอาทรปสวย นงยกหมผวยจบผวหนา

กออกเรอดวยพลนทนเวลา ครหนงถงทาศรประจน

จงจอดเรอเขาหนาสะพานใหญ ตาผลวงไปเอาไมกน

เสยเงนทองใหขนไปพลน ขนขนหมากขนบนบนได

ยายเปาเถาแกอยทบาน กนบขานเงนตราแลผาไหว

ครบจำานวนถวนทสญญาไว ใหขนเขาไปในเรอนพลน

แถมพกยกของมาเลยงด ครนกนอยอมดขมขมน

กกลบเรอมาพรอมหนากน ถงพลนจอดทาพากนไป

เสภาเรอง ขนชาง-ขนแผน ตอน พลายแกวแตงงานกบนางพม : พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

16 วรรณคดและวรรณกรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ 17หลกการอานวรรณคดและวรรณกรรม

วรรณกรรมทองถนเปนภมปญญาไทยทนาภาคภมใจ ประเทศไทยมวรรณกรรมทองถนทกภาค วรรณกรรมทองถนจำานวนมากจารกไวบนใบลาน สมดขอย สมดสา หนงสอบด ซงวรรณกรรมเหลาน จะถายทอดวฒนธรรม วถชวตชมชน มการสอสารดวยภาษาถนทใชกนในระหวางคนในทองถนนน ๆ วรรณกรรมทองถนจงนบเปนเอกลกษณสำาคญทางวฒนธรรมของทองถนดวย ทงนวรรณกรรมทองถน มหลากหลายประเภท เชน นทาน นยาย ปรศนาคำาทาย เพลงพนบาน เพลงกลอมเดก

วรรณกรรมทองถนไมเพยงแตจะทำาหนาทเปนบนทกบอกเลาสภาพสงคม วถชวตความเปนอย และวฒนธรรมของแตละทองถน หากวรรณกรรมทองถนยงมคณคาดานอน ๆ อกมากมายทควรจะ ไดเขาใจและนำาไปเปนแนวทางในการอนรกษสมบตทางวรรณศลปของชาตตอไป ซงคณคาของ วรรณกรรมทองถนทพบ มดงน

๑. ภาษาถน วรรณกรรมทองถนมการใชภาษาประจำาแตละทองถนเปนสอกลางระหวางผแตงกบผอาน วรรณกรรมทองถนหลายเรอง เชน คาวซอเรองหงสหน ซงเปนวรรณกรรมทางภาคเหนอ ทคนไทยภาคเหนอนยมกนมาก มการใชภาษาถนเหนอ เชน

เนอเรองขนชาง-ขนแผนในตอนนกลาวถงการจดขบวนขนหมากซงแหไปทางเรอ และพธสขอ

ตามประเพณไทยของชาวบานในสมยนน เมอผอานวรรณคดไดศกษากจะเกดความเขาใจสภาพสงคม

วถชวต และประเพณของคนไทย

คณคาของวรรณกรรมทองถน

บหนผคน ตบปางโคนยบ หลหลมเสยงทำาลาย

คำาวา หนหมายถง เหน ตบหมายถง กระทอม หลหลมหมายถง ลมพง

เสยง หมายถง หมดสน ไมเหลอ

เรอง ทาวขลนางอว วรรณกรรมทองถนภาคอสานกมคำาศพทและภาษาถนทนาสนใจ เชน

แตนน ทาวปนหนา หลงลำาไปมา

คำาวา ปนหมายถง กลบหรอหนกลบ หลงลำาหมายถง แลด

การสอดแทรกคำาภาษาถนนทำาใหเหนวาวรรณกรรมของแตละทองถนยอมมคำาเฉพาะถนนน ๆ

และยอมสอดคลองกบคานยมหรอวถชวตของคนในทองถน ดงนน วรรณกรรมทองถนภาคอน ๆ

กมลกษณะของคำาหรอภาษาถนปรากฏรวมอยดวยเชนกน

๒. สำานวนทองถน นอกจากวรรณกรรมทองถนจะมคำาภาษาถนแลว วรรณกรรมบางเรองยงไดสอดแทรกสำานวนประจำาทองถนดวย ทำาใหผอานสามารถเรยนรชวตผานสำานวนทองถนทมาจากวรรณกรรมได เชน ลานนามสำานวน กบกนเดอน หมายถง จนทรปราคา หรอราหอมจนทร สำานวน กบกนตาวน หมายถง สรยปราคา จากสำานวนนจะเหนวา ลานนาใชคำาวา “เดอน” แทนคำาวาพระจนทร และใชคำาวา “ตาวน” แทนคำาวาพระอาทตย ในภาษาไทยภาคกลาง นอกจากนยงมสำานวนบางสำานวน ทตองการกลาวสอนและมกจะพบในวรรณกรรมอยเสมอ เชน นำาออยพอกสะเลยม หมายถง การพด ใหรสกด แตมลกษณะทตรงกนขามกบความเปนจรง หรอสำานวนพดแบบคลองจองกน เชน ไพรยคา ขายขาย หมายถง ไพรฟาขาแผนดนสามารถทำามาคาขายไดอยางสะดวก

๓. ฉนทลกษณทองถน วรรณกรรมทองถนมความแตกตางจากวรรณกรรมประจำาชาต คอ ฉนทลกษณมรปแบบเฉพาะของแตละทองถน เชน คาวซอของภาคเหนอ ลำาหรอกลอนลำาของภาคอสาน ความแตกตางของฉนทลกษณในวรรณกรรมนทำาใหผอานสามารถเรยนรถงลกษณะคำาประพนธ ทนำามาใชในวรรณกรรมแตละทองถนได ขอสงเกต คอ ฉนทลกษณของวรรณกรรมทองถนมกจะ ไมนยมรปแบบทซบซอน รวมทงคำาศพทในวรรณกรรมกเปนคำาศพททงายตอการจำาหรออานออกเสยง

๔. การใหความบนเทง ความร และขอคด วรรณกรรมทองถนมลกษณะทคลายคลงกบวรรณกรรมประจำาชาต คอ มทงวรรณกรรมเรองยาว วรรณกรรมคำาสอน วรรณกรรมบทเพลง หนาท ของวรรณกรรมทองถนจงตอบสนองความตองการของมนษยในดานใหความบนเทง ซงมการสอดแทรกประเพณทองถนดวย เชน ในภาคอสานมประเพณการเลานทานในงานศพ เรยกวา บญงนเฮอนด หรอภาคเหนอกมประเพณนเชนกนเรยกวา เลาเจย นอกจากผมารวมงานศพจะไมเศราโศกเพราะ ไดรบความเพลดเพลนจากการฟงนทานแลวยงเรยนรประเพณการเลานทานดวย ขณะเดยวกนผอานอาจจะไดรบความรจากเกรดความรประจำาทองถนจากวรรณกรรมทอาน หรอไดฟง เชน วรรณกรรมทองถนทางอสานเรอง ทาวขลนางอว คนอสานรวมทงผอานวรรณกรรมเรองนจะทราบวาในตอนทายของเรองทาวขลและนางอวนนไดสนชวตและกลบมาเกดใหมเปนพนธไม และแมลงทคกน เมอคนอสานพบแมลงปกแขงชนดหนงสดำาทชอบบนอยคกบดอกไมปาสชมพ ในปา ทคอนขางชน คนอสานจงมกเรยกแมลงชนดนนวาแมงขล สวนดอกไมปาสชมพกเรยกวาดอกนางอว เหลานเปนเกรดความรทผอานจะไดรบจากวรรณกรรมทองถน วรรณกรรมทองถนไมไดทำาหนาทใหความบนเทงเทานน หากยงมจดมงหมายในการอบรมสงสอน ใหขอคดแกผอานอกทางหนงดวย กลาวคอ วรรณกรรมทองถนสวนใหญจะมลกษณะเปนนทาน นยายและสอนผานตวละคร ตลอดจนสอดแทรกคำาสอนในเนอเรอง เชน ภาคกลางมปลาบทอง นางสบสอง แกวหนามา โมงปา โสนนอยเรอนงาม ภาคเหนอมชางโพงนางผมหอม เจาสธน นางแตงออน หงสเหน ภาคอสานมทาวขลนางอว ทาวสทน สนไซ ทาวผาแดงนางไอ กำาพราผนอย กาละเกด และภาคใตมวนคาร วรวงศ นางสปดน (นางแกวหนามา) สบนกมาร ชาลวน ตวอยางวรรณกรรมเหลานลวนแลวแตเปนเรองทางศาสนา มคตสอนใจคอการทำาดไดด ทำาชวไดชว ความคดเรองกรรม

18 วรรณคดและวรรณกรรม ชนมธยมศกษาปท ๒ 19หลกการอานวรรณคดและวรรณกรรม

เมอมงานบญ งานมงคล งานอวมงคลในทองถน จงนมนตพระสงฆมาสวด เทศน หรอแหลวรรณกรรม เรองเหลานเพอใหชาวบานทมารวมงานไดรบบญดวย นอกจากวรรณกรรม นทาน นยายแลว ยงอาจจะ มสภาษตคำาสอนประจำาทองถนซงกถอวาเปนวรรณกรรมทองถนประเภทหนงทมจดมงหมาย เพอกลาวสอนโดยตรง ไมไดกลาวสอนโดยออมเหมอนกบวรรณกรรม นทาน นยาย รวมทงตำาราตาง ๆ ทจดบนทกเกยวกบเรองราว ตำานาน หรอความรภมปญญาของคนในทองถนดวย

๕. การมบทบาทสำาคญตอสงคม วรรณกรรมทองถนเปนสอกลางระหวางวดกบชาวบาน รวมทงสงเสรมการสบสานวรรณกรรม วดคอทชมนมของชาวบาน เมอถงเวลางานบญตามเทศกาล ตาง ๆ วดจะเปนศนยรวมชาวบานทวทงทองถน การทชาวบานมาวดไมไดหมายถงแตการมาเพอทำาบญ รบพรจากพระเทานน หากยงมารบฟงคำาสอนหรอเทศนาจากพระเพอนำาไปประพฤตปฏบต ดงนน พระสงฆจงมกนำาเรองราววรรณกรรมทองถนทมเนอหาเกยวกบศาสนามาเทศนา เพอชใหเหนถง บาปบญคณโทษทมาจากการกระทำา เชน เรองทศชาตหรอพระเจาสบชาต การนำ าเรองราว วรรณกรรมทองถนมาดดแปลงใหเปนเรองเกยวกบศาสนานนยอมทำาใหผฟงไดรบทงคตธรรมและ ไดรบอานสงสจากการฟง และเมอชาวบานฟงแลวกยอมจดจำาและนำาไปบอกเลาสลกหลาน ทำาใหวรรณกรรมทองถนเรองนน ๆ ยงคงสบสานตอไปในทองถน

๖. การเปนบอเกดศลปะ วรรณกรรมทองถนหลายเรองเปนทมาของจตรกรรม เชน เรองทศชาตหรอพระเจาสบชาต มกนยมนำามาวาดเปนภาพจตรกรรมฝาผนงเพอเผยแผพทธประวต ในภาคเหนอนนกมการนำานทานพนบานมาถายทอดเปนภาพจตรกรรม เชน สวรรณหอยสงขหรอ สงขทอง จนทคาธ (จนทรคราส) ภาคอสาน เชน สนไซ พระลกพระลาม พระเวสสนดรชาดก การนำาวรรณกรรมทองถนมาถายทอดลงเปนภาพนนทำาใหผทมาชมสามารถเขาใจวรรณกรรมทองถนไดมากขน นอกจากน คณคาสำาคญทสดของวรรณกรรมทองถน คอ การสรางจตสำานกใหคนในทองถน รจกหวงแหนและอนรกษสมบตของชาต เพราะวรรณกรรมทองถนนนคอตวแทนของสมบตวรรณศลป ในแตละทองถน คอ ภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคอสาน และภาคใต ซงบรรพชนไดสรางไวเปนมรดก ทางวฒนธรรม สมควรทเยาวชนไทยควรรกษาและสบทอดวรรณกรรมทองถนดวยการอนรกษ วรรณกรรมตาง ๆ เหลาน และควรเรยนรภาษาถนเพอจะไดเขาใจวรรณกรรมทองถนใหมากขน ซงเปนการชวยอนรกษและเผยแพรภมปญญาไทยไวใหลกหลานในอนาคต

จนตนาการ หมายถง การสรางภาพขนในใจ (มโนภาพ) โดยสงนนเคยเหนหรอเคยม

ประสบการณมากอน แลวสรางสรรคภาพนนใหกวางขวางลกซงขน การสรางสรรคนอาจจะม

เคาความจรงหรอเกนจรงกได ภาพทปรากฏขนภายในใจ เปนการใชจนตนาการชนดทถอดภาพ

ของจรงจากสงทเคยเหนมาเปนมโนภาพขน โดยอาศยความจำาและระลกได เรยกวา ความนกเหน

ตามธรรมดา (reproductive imagination) ถานกเหนภาพชนดทเกดมขนเอง โดยไมอาศยของจรง

จากสงท เคยเหนมากอนเรยกวา ความนกเหนทเกยวกบวรรณคดและศลปะ (productive

imagination) ซงจนตนาการอาจเกนจรงได โดยทเราจะไมนกถงแตความเปนจรงเทานน

เชน หนมานหาวเปนดาวเดอน ตะวน มเทวดา นาค ยกษ การเหาะ มานลมงกร ผเสอสมทร

นางเงอก ชเปลอย เพราะวรรณคดยอมมตวละครพเศษททำาใหนาพศวงตนเตน สนก นาตดตาม

การไมคาดหวงเอาขอเทจจรงทงหมด ทำาใหเราสามารถเขาถงวรรณคดไดงาย

วรรณคดมรดก http://www.kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?

book=24&chap=1&page=chap1.htm

ความรเพมเตม

เวบไซตแนะนำา