ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

รายงานฉบบประชาชน

�����������������.indd 1 7/7/16 3:30 PM

รายงานฉบบประชาชน

ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

เลขมาตรสากลประจ�าหนงสอ 978-616-11-2966-8

พมพครงท 1 มถนายน2559

จ�านวนพมพ 800เลม

ทปรกษา แพทยหญงวชรารวไพบลย

บรรณาธการ แพทยหญงโชษตาภาวสทธไพศฐ

รองศาสตราจารยดร.ลอชยศรเงนยวง

ประสานงานวชาการ อปสรจนดาพงษ/แพรวเอยมนอย

ออกแบบ/ศลปกรรม อษณาบวศร

พสจนอกษร นธมามกดามณ

ผจดพมพ สถาบนวจยระบบสาธารณสข(สวรส.)

ส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)

สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ(สสพ.)

ขอมลทางบรรณานกรมของส�านกงานหอสมดแหงชาต

จดท�าโดย

สถาบนวจยระบบสาธารณสข(สวรส.)

88/39อาคารสขภาพแหงชาตชน4กระทรวงสาธารณสขซอย6ถนนตวานนท14ต�าบลตลาดขวญ

อ�าเภอเมองจงหวดนนทบร11000

โทรศพท/โทรสาร028329200/028329201

http://www.hsri.or.th,http://www.healthyability.com,http://www.bluerollingdot.org

สถาบนวจยระบบสาธารณสข(สวรส.).รายงานฉบบประชาชนปญหาความตองการการเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ.--นนทบร:สถาบน,2559.56หนา.1.เดกพการ--การดแล.I.ชอเรอง.

615.542ISBN978-616-11-2966-8

ดาวนโหลดหนงสอเลมนและงานวจยอนๆของสวรส.และเครอขายไดทคลงขอมลและความรระบบสขภาพของสวรส.และองคกรเครอขายhttp://kb.hsri.or.th

�����������������.indd 2 7/7/16 3:30 PM

ค�ำน�ำ

หากกลาวถงการดแลระบบสขภาพทเกยวของกบคนพการ/ผสงอาย

เรากจะไดยนในเรองของการเตรยมพรอมไปสสงคมผสงอายเสยเปนสวนใหญ

และมการขบเคลอนในประเดนนกนอยางมาก แตหากมองในอกมมหนง

เดกในวนนคอผใหญในวนหนา การเจรญเตบโตตงแตวยเดกแรกเกดทจะ

กาวไปสการเปนผใหญ เราไดหลงลมหรอมองขามบางสงบางอยางไปหรอไม

โดยเฉพาะอยางยงในกลมเดกทมความบกพรอง มความตองการพเศษ

ซงสถานการณของเดกพการในประเทศทกวนนพจารณาภาพรวมแลวนบวน

ยงมปรมาณตวเลขทเพมมากขน ซงนนยงไมไดหมายรวมถงตวเลขทยง

มองไมเหนในอกหลายๆ พนท ท�าใหขอมลเชงสถตจากหลายหนวยงาน

ไมตรงกน การแกปญหาจงท�าไดยาก และปญหากมความซบซอนเกนกวา

ก�าลงคนทมอยจะยนมอเขาไปชวยเหลอได

สถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.) มองเหนถงความส�าคญของ

การรวบรวมขอมลและวเคราะหสถานการณดานอปสงค (Demand) และ

อปทาน (Supply) ทมงใหเหนปญหาและความตองการของเดกพการอยาง

จรงจง รวมถงเรองของสถานการณดานก�าลงคน ตลอดจนรปแบบการจด

บรการฟนฟสมรรถภาพเดกพการในระดบอ�าเภอดวยความหวงวาจะเปนการ

สรางองคความรทจะเปนพนฐานในการพฒนานโยบายดานการสงเสรมฟนฟ

สมรรถภาพเดกพการโดยเฉพาะอยางยงพฒนาเชงระบบใหเหนรปแบบและ

กลไกในระดบพนทชดเจนจงเปนทมาของงานวจยโครงการ“อปสงคอปทาน

3

�����������������.indd 3 7/7/16 3:30 PM

และรปแบบก�าลงคนทางเลอกเพอตอบสนองการจดบรการฟนฟสมรรถภาพ

ส�าหรบเดกพการ” และโดยความตงใจของคณะผวจย เพอใหองคความรท

เกดขนนนเขาถงกลมเปาหมายและลงสชมชนไดอยางแทจรงจงพฒนาและ

จดท�าในรปแบบรายงานฉบบประชาชนทสามารถหยบจบองคความรไปใช

ประโยชนไดจรง สวรส. หวงวาจะเปนประโยชนอยางยงส�าหรบใครกตาม

ทก�าลงมองวา เดกวนนคอผใหญในวนหนา และจะเปนก�าลงส�าคญในการ

ขบเคลอนสงคมใหนาอยตอไป

นำยแพทยพรพล สทธวเศษศกดผอ�ำนวยกำรสถำบนวจยระบบสำธำรณสข

4ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 4 7/7/16 3:30 PM

บทเกรนน�ำ

สาเหตหลกส�าคญทสงผลตอการพฒนาคณภาพชวตคนพการ เกดจากการไมไดรบขอมลขาวสารไมทราบสทธทพงมพงไดและการเขาไมถง บรการตางๆ ตามสทธทคนพการควรจะไดรบ ไมวาจะเปนโอกาสทางการไดรบการศกษา การประกอบอาชพ ฝกอบรมวชาชพ การเขาถงบรการ สาธารณสขรวมถงการไดรบสงอ�านวยความสะดวกหรอการปรบสภาพแวดลอม ใหเหมาะสมกบสภาพรางกาย เพอการด�าเนนชวตและการเขาถงสทธตางๆทงๆ ทสทธเหลานนมกฎหมายก�าหนดเปนหลกการโดยสวนใหญแลวอาท พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการพ.ศ.2550 พระราชบญญตการจดการศกษาส�าหรบคนพการพ.ศ.2551และพระราชบญญต หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.2545 เปนตน เหนไดชดวาการผลกดน ใหคนพการมคณภาพชวตทด เขาถงโอกาสการพฒนาศกยภาพและบรการตางๆ ยงตองการระบบหนนเสรมเพอเชอมตอการเขาถงสทธและบรการ อกบางประการเชนการพฒนาบคลากรในการใหบรการการเพมชองทางการให บรการในการเขาถงขาวสารขอมลทเหมาะสมกบบรบทของผรบบรการและการเชอมตอระบบบรการสาธารณะเพอการเขาถงบรการและใชประโยชนได

ส�านกสนบสนนสขภาวะประชากรกลมเฉพาะ ส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)ไดตระหนกถงเหตและปจจยของการเขาถงโอกาสการมสขภาวะในประชากรกลมเฉพาะตางๆรวมถงคนพการและกลมเสยงในชมชนวาตองเผชญปญหาดานสขภาพสขภาวะอนเนองมาจากสภาพรางกายสภาพความเปนอยและอปสรรคในการเขาถงบรการตามสทธซงสงผลใหเกดความเหลอมล�าทางสงคมและสขภาพในประชากรกลมตางๆในการนสสส.ขอขอบคณคณะสงคมศาสตรและมนษยศาสตรมหาวทยาลย

5

�����������������.indd 5 7/7/16 3:30 PM

มหดล สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร สถาบนราชานกล กรมสขภาพจตและสถาบนวจยระบบสาธารณสข(สวรส.)ตลอดจนภาคตางๆ ทมสวนรวมในการท�าใหเกดรายงานฉบบประชาชนทจะชวยสะทอนมมมองและปญหาตางๆของสถานการณก�าลงคนและการเขาถงบรการของเดกพการและกลมเสยงในชมชน

หวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมนจะเปนประโยชนและมสวนสงเสรมใหเกดการสรางความร และน�าไปสการสงเคราะหขอเสนอแนวทางในการจดการปญหาดานก�าลงคนและการพฒนาศกยภาพของผใหบรการตอไป

ดร.ประกำศต กำยะสทธผอ�ำนวยกำรส�ำนกสนบสนนสขภำวะประชำกรกลมเฉพำะ

ส�ำนกงำนกองทนสนบสนนกำรสรำงเสรมสขภำพ

6ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 6 7/7/16 3:30 PM

บทเกรนน�ำ

กระบวนการพฒนาคณภาพชวตคนพการในสงคมไทยถอไดวามความกาวหนาคอนขางมากเมอเทยบกบประเทศอนๆในภมภาคเดยวกนแตทามกลางคนพการในสงคมไทย “เดกพการ” ถอวายงขาดโอกาสอกมาก การขาดโอกาสอาจเปนเพราะสงคมยงมองไมเหนและไมเขาใจเดกเหลานน เพราะเดกยงพด หรอเรยกรองเพอตวเองไมได และผปกครองกออนลาเกนกวาจะท�าหนาทน ไมนบวามเดกพการอกจ�านวนไมนอยทฐานครอบครวของเขางอนแงนหรอแมแตแตกสลายพงทลายไปแลว

ในบรรดา“ความพการ”ประเภทตางๆสงคมยงไมเหนไมรจกไมเขาใจความพการทไมมลกษณะทประจกษดวยตา เชน ความพการทางการเรยนร ความพการทางสตปญญา หรอความพการทางจต จะเหนและรบรกตอเมอ มความรนแรงมากจนแสดงออกเปนการชวยเหลอตนเองไดจ�ากด หรอมลกษณะ“พฤตกรรม”ทแตกตางจากคนทวไปมากๆถงตอนนนเดกกเสยโอกาสทจะไดรบการกระตนพฒนาการและการเรยนรรวมทงการเยยวยาทเหมาะสมไปมากแลว

ระบบบรการพนฐานของรฐเพยงพอและพรอมแคไหนทจะรองรบการคนหาและจดการใหการดแล เพอตอบสนองความจ�าเปนของเดกและครอบครว ทเผชญความพการเหลานนงานวจยชนนแมเปนงานวจยเลกๆทผก�าหนดนโยบายอาจตงค�าถามวานเปนภาพแทนปญหาของทงประเทศไดจรงหรอ ในอกมมมองหนงกอาจตองบอกวา “แคนกมากเกนพอทสงคมไทยตองตนตระหนก ทมใช ตนตระหนก” ทจะมาท�าความเขาใจและจดการเรองนกนอยางจรงจงแลว เพราะ“เดกพการ”เหลานนคอลกหลานของเราคออนาคตของสงคมไทย

แพทยหญงวชรำ รวไพบลยผอ�ำนวยกำรกลมภำรกจสถำบนวจยระบบสำธำรณสข

7

�����������������.indd 7 7/7/16 3:30 PM

บทเกรนน�ำ

เมอพดถงค�าวา “เดกพการ” ในสงคมไทย หลายทานคงมมม (ท) มอง (เหน) หลากหลายแตกตางกนไปตามประสบการณ ในสวนตวผมเมอประมาณ 26 ปทแลว บตรชายไดรบการวนจฉยจากแพทยวา มภาวะ ออทสตก หรอเปนเดกออทสตก ซงมค�าอธบายวา เปนความบกพรอง บางดานทเกดขนกบเดกและเปนแบบLifelongDevelopmentalDisorder หากแปลเปนไทยคอมความบกพรองทางพฒนาการอยางยาวนานถาวรหรอถอเปนภาวะความพการอยางหนงนนเองนนคอค�าแรกของนยาม“เดกพการ” ทผมไดยนไดฟงมาพอมาเคลอนงานการศกษาพเศษกไดรจกกบค�าอกค�าหนงคอ“เดกพเศษ”หรอ“เดกทมความตองการจ�าเปนพเศษ”(Childrenwithspecialneeds)และมการจดแบงประเภทเดกพการทางการศกษาหรอเดกทมความตองการจ�าเปนพเศษเปน9กลมจากนนไดมโอกาสเปนกรรมาธการวสามญปรบปรงกฎหมายคนพการดานสงคมจงมการจ�าแนกความพการเปน7กลมความพการออทสตกกอยในนนดวยสรปคอระบบกฎหมายและระบบสงคมไทย เราใชวา พการ ในการเรยกขานบคคลทมขอจ�ากดดานตางๆ เชนเดกพการเดกออทสตกเดกทบกพรองทางสตปญญาเปนตนแตทงหลาย ทงปวงเพอสรางโอกาสในการเขาถงสทธและบรการตางๆทจ�าเปน

ในฐานะผปกครองคนหนงผมมองวา“บตรผมไมไดพการ เพยงแต เขามอปสรรคบางอยางมาขดขวางความเจรญเตบโตของเขาเนองจากภาวะความเจบปวยหรอภาวะอน” ผมจงปฏบตกบเขาเหมอนๆ กบนองทไมมภาวะพเศษหรอภาวะพการ เพยงแตเตมเตมสงตางๆ ทเขาตองการ โดย ยดตาม“เสนทางชวตของเขา” (LifePath)ตงแตการยอมรบในความเปน

8ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 8 7/7/16 3:30 PM

“ตวตนของเขา” การจดโปรแกรมเพอเตมพฒนาการบางดานทขาดหายไป น�าจดเดนในตวเขาทชวยกนคนหามาตอยอดการเรยนร จดการศกษาท เหมาะสมเฉพาะตว หรอภาษาการศกษาเรยกวา ท�าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลทใหเขารวมคดรวมท�าชวยเขาวางแผนการท�างานของตนเองเพอการด�าเนนชวตอสระมงานท�าและพงพาตนเองไดจนปจจบนเขาเขาสระบบ การท�างานมหนาทรบผดชอบมรายไดของตนเอง

ดงนน อยากจะบอกวา “เดกพการทกคนมศกยภาพ ท�าอะไรไดมากกวาทใครคดหากเขาไดรบโอกาสทเทาเทยมเปนธรรมและการชวยเหลอ อยางสมเหตสมผลมาเปลยนมมมองเรองเดกพการกนใหมเถดครบ เขาเปน อยางทเขาเปน เขามชวต เขามจตใจ เขามความสามารถทแฝงเรนอย เขาตองการเปนสวนหนงของครอบครวและสงคมเพราะเขาคอมนษยคนหนง ทมศกดศรเชนกนและเขากมสทธในฐานะประชาชนคนหนงเชนกน”

ชศกด จนทยำนนทประธำนมลนธออทสตกไทย

นำยกสมำคมผปกครองบคคลออทซม (ไทย)

9

�����������������.indd 9 7/7/16 3:30 PM

1United Nations. TheMillenniumDevelopment Goal Report[Internet]. 2010. [Cited 2012 Sep 10]. Availablefrom:http://www.un.org/millenniumgoals/pdf/MDG%20Report%202010%20En%20r15%20-low%20res%2020100615%20-.pdf

ทมำ

แมหลายคนทเคยใหทานอาหารปลาตามเขตอภยทานตามทาน�าหนาวดตางๆจะคนชนกบภาพปลาหลายสบหลายรอยตวทพากนแหวกวายแยงชงอาหารทคนโปรยใหแตกอาจจะมคนไมมากทเกดค�าถามวานอกจากฝงปลาทมองเหนดวยตาแลว ลกลงไปใตผวน�ายงมปลาอยอกมากนอยเพยงใดปลาเลกใหญทแหวกวายใหเหนนนเปนสดสวนเทาใดของฝงปลาทงหมดทซอนตวลกลงไปหรอวายวนอยรอบๆตรรกะนอาจเทยบเคยงกบธรรมชาตของปญหาเดกพการ ในชมชนทผคนมกตดอยกบปรากฏการณเชงเปนรปธรรมทมองเหนเฉพาะหนา มองขาม ความจรงทซอนลกหรอถกบดบงไวดวยปญหาหรอเงอนไขทางสงคมเศรษฐกจอนๆอกนานปการ

ค�าวา“ความพการ” ในสงคมไทยมกมความหมายเชงลบคนพการมกถกปฏเสธหรอ ถกตตราเดกและเยาวชนทถกวนจฉยวาพการเปรยบไปกคลายกบการถกใบสงใหหมดอนาคตในขณะทในประเทศทพฒนาแลว สงคมไดปรบวธคดและมมมองความพการ วาไมใชความเจบปวยหรอความผดปกตในตวเอง แตปญหาทเกดกบคนพการ เปนผลจากสงคมเปนผสราง ขอจ�ากดในการใชชวตของคนพการ ไมวาจะเปนการสรางสงแวดลอมทไมเหมาะสม ท�าให คนพการเขาไมถงหรอไมไดรบความสะดวก หรอการสรางระบบการศกษาทไมไดค�านงถงลกษณะเฉพาะและความแตกตางหลากหลายของผคนอนเปนการสวนทางกบหลกปรชญาทวา รฐจะตองสรางความเทาเทยมทางสงคมดวยการสรางสงอ�านวยความสะดวกตางๆ เพอให ทกคนสามารถเขาถงบรการสาธารณะและอยรวมกนในสงคมอยางไมมการเลอกปฏบต

ตามอนสญญาวาดวยสทธคนพการ (Convention Rights of Persons with Disabilities) ของสหประชาชาตไดมการเรยกรองใหประเทศสมาชกมการสงเสรมคณภาพชวตคนพการทกประเภท และสรางสงคมทมพนทส�าหรบทกคน ทกประเภท ทกขอจ�ากดให อยรวมกนไดอยางเทาเทยม1 ซงประเทศไทยกไดเขารวมลงนามเพอปฏบตตามแนวทางดงกลาว กระนนกตาม ทผานมาปญหาเดกพการกยงไดรบความส�าคญในเชงนโยบายนอย

10ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 10 7/7/16 3:30 PM

ในสงคมไทยสาเหตสวนหนงเนองจากมความเขาใจกนวาปญหาเดกพการเปนเพยงปญหาของ คนกลมเลกๆ ทส�าคญนอยกวาปญหาอนๆ รวมทงในการแกไขปญหาเดกพการทผานๆ มา ยงใชแนวคดเดมๆหรอเลยนแบบประเทศทพฒนาแลวโดยขาดความเขาใจบรบททเปนจรงของสงคมไทยโดยเฉพาะตอปญหาความจ�ากดของระบบการศกษาและสาธารณสขทตองเผชญกบปญหาการขาดแคลนก�าลงคนทงปรมาณและคณภาพและการมปญหาภาระงานทหลากหลายจนเปนสาเหตของการไหลออกสภาคเอกชนของบคลากรวชาชพ

ปญหาคนพการในสงคมไทยมหลายมต สถานการณคนพการในสงคมไทยทปรากฏ ตามรายงานของส�านกงานสถตแหงชาตแสดงใหเหนวา ประเทศไทยยงมการรายงานจ�านวน เดกพการทนอยกวาความเปนจรงและสะทอนวาเดกพการกลมบกพรองทางสตปญญามปญหาในการเขาถงบรการมากทสด2

จ�านวนคนพการในประเทศไทยมการคาดการณวาเพมสงขนทกปเฉลยปละ13,000คนซงสวนใหญคอผสงอายทพการจากโรคเรอรง โดยเปนกลมทไดรบความส�าคญในเชงนโยบายสงมการจดบรการใหอยางทวถงในขณะทกลมคนพการทางสตปญญาพฤตกรรมการเรยนร กลบมปญหาการเขาถงบรการสงสด ขอมลกระทรวงสาธารณสขในป 2554 พบวาการ เขาถงระบบบรการสขภาพและการฟนฟสมรรถภาพของเดกพการทางสตปญญามเพยง45,741ราย(หรอ42.5%ของเดกพการดานสตปญญาทมการขนทะเบยน)ขณะทกลมเดกพการทางจตใจหรอพฤตกรรมมเพยง50,864ราย(หรอ58.8%ของเดกพการดานจตใจและพฤตกรรม ทมการขนทะเบยนทงหมด)3 ขอมลดงกลาวท�าใหพออนมานไดวา ยงมเดกพการอกนบ แสนคนทยงเขาไมถงบรการและไมไดรบการชวยเหลอตามสทธ

2ส�านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศและแผนงานตดตามสถานการณความเปนธรรมดานสขภาพ. สถานการณคนพการในสงคมไทย:การวเคราะหขอมลการส�ารวจความพการและทพพลภาพของส�านกงานสถตแหงชาต ป2545และ2550.นนทบร:ส�านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศกระทรวงสาธารณสข;2556.3ประทป ธนกจเจรญ. บทสมภาษณไทยรฐออนไลน วนท 18 มนาคม 2555 ขอมลจากโปรแกรมบนทกขอมล เบกอปกรณฯและการใหบรการฟนฟฯณ30กนยายน2554[อนเทอรเนต].2555[สบคนเมอ10ส.ค.2555]. แหลงขอมล:http://www.thairath.co.th/content/edu/246326

11

�����������������.indd 11 7/7/16 3:30 PM

ในทางการแพทย การเขาไมถงบรการฟนฟสมรรถภาพในระยะตนของชวตของ เดกพการจะสงผลตอความพการระยะยาวท�าใหเดกมพฒนาการทางสมองไมเตมทเกดทกษะการเรยนร พฒนาการ หรอพฤตกรรมทไมสมวย เขาเรยนชา ผลสมฤทธทางการเรยนและ ความสามารถในการเรยนรต�า ท�าใหอาจตองออกจากโรงเรยนเรว ซงจะโยงถงความเสยงตอปญหาพฤตกรรมทางเพศยาเสพตดหรออาชญากรรมในระยะตอมายงในกลมทมความพการ รนแรง ชวยเหลอตวเองหรอไมสามารถด�ารงชวตอยางอสระได เปนภาระตอครอบครว รฐและสงคม

เดกพการในสงคมไทยทกวนนเปนใครอยทไหนมสภาพชวตครอบครวและความเปนอยอยางไรมปญหาทงสขภาพกายใจและสงคมมากนอยแคไหนตองการความชวยเหลออะไรสามารถเขาถงบรการดานตางๆทรฐจดไดมากนอยแคไหนฯลฯทงหมดนเปนค�าถามทยงไมมค�าตอบชดเจน รายงานชนนเปนขอคนพบสวนหนงจากโครงการวจยเรอง “อปสงค อปทานและรปแบบก�าลงคนทางเลอกเพอตอบสนองการจดบรการฟนฟสมรรถภาพเดกพการ”4

ทตองการศกษาสถานการณ ปญหา และความตองการของเดกพการในชมชน และบรบทชวตและครอบครว รวมทงการประเมนสถานการณดานบคลากรวชาชพทเกยวของในภาครฐ โดยมงหวงจะน�าไปสการสรางนโยบายเพอพฒนาคณภาพชวตของเดกพการ โดยเฉพาะกลมเดกพการยากไรไดอยางเปนรปธรรม

แพทยหญงโชษตำ ภำวสทธไพศฐรองศำสตรำจำรย ดร.ลอชย ศรเงนยวง

บรรณำธกำร

4 โชษตา ภาวสทธไพศษฐ และคณะ “อปสงค อปทาน และรปแบบก�าลงคนทางเลอกเพอตอบสนองการจดบรการ การฟนฟสมรรถภาพเดกพการ”(ก�าลงจดพมพ)ประกอบดวยโครงการวจยยอย3โครงการเพอพฒนาขอเสนอแนะ เชงนโยบายในการจดบรการภาครฐเพอตอบสนองตอความตองการของเดกพการและครอบครว ทงมตดานสขภาพ สงคมการศกษานไดท�าการเกบขอมลในชวงเดอนตลาคม2557-กรกฎาคม2558

12ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 12 7/7/16 3:30 PM

สำรบญ

ค�ำน�ำ 3

บทเกรนน�ำ 5

ทมำ 10

เดกพกำรในชนบทไทย 14

ควำมซบซอนของเงอนไขชวตและควำมตองกำร 16ของเดกพกำรและครอบครว

สถำนกำรณปญหำควำมพกำรและควำมเสยงพกำรของเดก 18

ชวตและตนทนครอบครวของเดกปจจยเชงบรบท 18ทก�ำหนดปญหำและควำมตองกำร

อปทำน...ก�ำลงคนทจดบรกำรฟนฟสมรรถภำพ 24ส�ำหรบเดกพกำร

ปญหำและควำมตองกำรของเดกพกำรในบรบทชวตทซบซอน 29

รปแบบเพอกำรแกปญหำ 31

ภำพด�ำเนนกำรเกบขอมลภำคสนำม 37

ควำมตองกำรของเดกและครอบครว: 39เรยนรควำมซบซอนผำนกรณศกษำ

รำยชอทมวจย 53

13

�����������������.indd 13 7/7/16 3:30 PM

เดกพกำรในชนบทไทย

การวจยนนยามและแบงกล มความพการของเดกตามพระราชบญญตสงเสรม และพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ.2550 ซงแบงความพการออกเปน 7 ประเภทคอ ความพการทางการเหน ความพการทางการไดยนหรอสอความหมาย ความพการทาง การเคลอนไหวหรอรางกาย ความพการทางจตใจหรอพฤตกรรม ความพการทางสตปญญา ความพการทางการเรยนรความพการออทสตกโดยการประเมนความสามารถของเดกในการวจยนใชการตรวจรางกายระดบพฒนาการและสตปญญาของเดกโดยทมทประกอบดวยแพทยและนกจตวทยาคลนกในโรงเรยนทอยในระดบต�าบล9ต�าบลจาก9จงหวดทวประเทศคอพะเยาลพบรอดรธานกาฬสนธบรรมยระยองนครปฐมนครศรธรรมราชและสงขลา

ผลการส�ารวจใน9จงหวด เดกอาย 2ปครงถง12ปทงหมด6,334คนพบวาม เดกทมความพการรอยละ 13 มปญหาหรอมความเสยง แตไมใชความพการรอยละ 21 และไมพบความผดปกตใดๆรอยละ66

เมอพจารณาแยกประเภทความพการของเดกทพบความพการทงหมดพบความพการทางการเรยนรสงสด (รอยละ 9) รองลงมาคอความพการทางสตปญญา (รอยละ 3) พการ ซ�าซอนหรอมความพการมากกวา 2 ประเภท (รอยละ 0.3) ออทสตก (รอยละ 0.1) พการ ทางการเคลอนไหวหรอรางกาย (รอยละ 0.1) พการทางการมองเหน (รอยละ 0.05) พการทางการไดยน(รอยละ0.03)ทงหมดไมพบความพการทางจตหรอพฤตกรรม

การประเมนความพการในการวจยน มขอจ�ากดในดานระยะเวลาในการเกบขอมล และปญหาฐานขอมลประชากร เดกทมความคลาดเคลอนหรอไมเปนปจจบน ซงท�าใหสนนษฐานวาอาจยงมเดกพการบางสวนทหาตวไมพบหรอม การอพยพยายถนไปอยในพนททมสถานพยาบาล/โรงเรยนการศกษาพเศษ/สถานการดแลของรฐ ท�าใหตวเลข ประมาณการอาจคลาดเคลอนไดบางเลกนอย

ความจ�าเปนทก�าหนดการศกษาในเดกอาย2ปครงขนไปเพอทจะท�าใหการวนจฉยความพการมความแมนย�าไดมากขน อยางไรกดความพการทางการเรยนรเปนความพการเดยวทโดยเกณฑการวนจฉยแลวจะวนจฉยไดแมนย�าเมอเดกอาย 8ปขนไปซงในกลมเดกทอายต�ากวานนบางสวนจงถกจดอยในกลมมปญหาหรอมความเสยงแทน

14ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 14 7/7/16 3:30 PM

เมอใชวธการค�านวณทางสถตเดกชวงอาย 2 ปครงถง 12 ปทวประเทศจ�านวน7,624,019 คน (อางอง : ขอมลกระทรวงมหาดไทย ป 2558) สามารถประมาณไดวา จ�านวนเดกพการรวมทกประเภทมทงสน983,381คนหรอรอยละ13ของเดกอาย2ปครงถง12ปทงหมดแยกเปนแตละประเภทความพการคอ

พการทางการเรยนร 686,592 คน หรอคดเปน9%พการทางสตปญญา 250,001 คน หรอคดเปน3%พการซ�าซอน 23,803 คน หรอคดเปน0.3%พการออทสตก 8,784 คน หรอคดเปน0.1%พการทางการเคลอนไหวหรอรางกาย 6,682 คน หรอคดเปน0.09%พการทางการมองเหน 4,436 คน หรอคดเปน 0.06%พการทางการไดยน 3,084 คน หรอคดเปน 0.04%พการทางจตใจหรอพฤตกรรมคาประมาณเปนศนย

หมายเหต : เดกพการทมการยายถนออกนอกชมชน หรอก�าลงศกษาอยในโรงเรยนการศกษาพเศษจงหวดอนๆจะไมรวมอยในการวเคราะหครงนเนองจากขอมลในพนทไมสามารถระบได

15

�����������������.indd 15 7/7/16 3:30 PM

ควำมซบซอนของเงอนไขชวตและควำมตองกำรของเดกพกำรและครอบครว

บนพนฐานของภาพเชงปรมาณขางตนมค�าถามอกมากมายทตองการค�าตอบ เชน เดกๆ ทมความพการหรอความเสยงเหลานเปนใคร อยกบใคร มชวตความเปนอยอยางไร ไดรบการดแลชวยเหลอจากครอบครวและคนอนมากนอยแคไหน เผชญกบปญหาอปสรรค อะไรโดยเฉพาะในการเขาถงบรการฯลฯเนอหารายงานนพยายามจะใหค�าตอบเหลานน

ขอมลทใชในการน�าเสนอสวนนมาจากการตดตามเยยมบานครอบครวเดกทมการ ตรวจพบความพการและความเสยงใชการพดคยสมภาษณกบเดกผดแลและคนอนๆทเกยวของ รวมทงการสงเกตชวตความเปนอยของเดกในพนท 4 จงหวด คอ พะเยา ลพบร กาฬสนธและสงขลา เปนการเกบขอมลโดยทมวจยทประกอบดวยนกสงคมศาสตรสขภาพบคลากร สาธารณสขในพนทอสม./ผน�า/และจตอาสาในชมชนมเดกทไดรบการเยยมบานทงสน566คน

พนททง4จงหวดนมเดกเขารบการตรวจจากทมแพทยทงสน2,324คนพบเดกทมความพการและความผดปกตทงสน832คน(รอยละ35.8)รอยละ67ของจ�านวนน(566คน) ไดรบการเยยมบาน จงหวดทสามารถตดตามเยยมบานเดกไดมากทสดคอ จงหวดกาฬสนธและจงหวดสงขลา(รอยละ77)นอยทสดคอจงหวดพะเยา(รอยละ55)สาเหตกเนองมาจาก เดกไมอยในพนทเพราะตดตามไปอยกบพอแมหรอญาตทอนหรอเพราะปญหาการคลาดเคลอนของฐานขอมลคอเดกไมไดอยตามจรงตามทอยทระบไวฯลฯ(ดตารางท1หนาถดไป)

ปญหาการเคลอนยายของเดกและปญหาขอมลทไมตรงกนระหวางในฐานขอมลของหนวยงานรฐกบขอมลในพนทจรงมองอกดานหนงกคอปญหาเชงระบบทมผลตอการประมาณสถานการณปญหาและความตองการของเดก และความสามารถในการเขาถงบรการจรงของเดกพการของประเทศ เดกทมปญหาความพการแตไมอยในฐานขอมลของรฐจะหมายถงความคลาดเคลอนในการใหความชวยเหลอแกเดกและครอบครว โดยเฉพาะตอการค�านวณงบประมาณรายหวและการวางแผนโครงการหรอก�าหนดนโยบายซงทงหมดตององกบขอมลทมความไมสมบรณน

16ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 16 7/7/16 3:30 PM

ตารางท 1 ครอบครวเดกทไดรบการตดตามเยยมสมภาษณ

จงหวด เดกทตรวจ (คน) เดกทพบความผดปกต (คน) เดกทเยยมบาน (% )

กาฬสนธ 546 211 163 (77%)

พะเยา 706 249 137 (55%)

สงขลา 627 208 161 (77%)

ลพบร 445 164 105 (64%)

รวม 2,324 832 566 (67%)

17

�����������������.indd 17 7/7/16 3:30 PM

สถำนกำรณปญหำควำมพกำรและควำมเสยงพกำรของเดก

ผลการเยยมบานของเดกทมความพการและมความเสยง หรอมปญหาอนๆ รวม พบวาสวนใหญ(รอยละ60)เปนกลมทมปญหาสตปญญาคาบเสนและมปญหาพฤตกรรมหรอ มความเสยงทจะพการ ซงเมอเปรยบเทยบระหวางพนทพบวา เดกกลมผดปกตแตไมพการ ของจงหวดกาฬสนธและจงหวดลพบร สวนใหญมปญหาการเรยนรชา ขณะทจงหวดพะเยา สวนใหญเปนกล มทมปญหาทกษะการเรยน/ปญหาการอาน/การเขยน/สะกดค�า และ การค�านวณ ขณะทในจงหวดสงขลาพบเดกทมปญหาดานจตเวชและอนๆ เชน สมาธสนพฤตกรรมดอตอตานสงกวาทกจงหวด

ชวตและตนทนครอบครวของเดก ปจจยเชงบรบททก�ำหนดปญหำและควำมตองกำร

สภาพครอบครวและชวตความเปนอยของเดกทมความผดปกตแตกตางหลากหลายมาก หากเนนไปทสงแวดลอมทใกลชดเดกทสดคอครอบครวขอมลจากตารางตอไปนแสดงใหเหนวา เดกเกอบครงทอยกบครอบครวทไมสมบรณ (หมายถงการอยพรอมหนาพรอมตามพอแม คอยดแลเอาใจใส)

ในภาพรวมแมเดกครงหนง (รอยละ 53) ยงอยกบพอแม แตหนงในสามพอแมแยก หยารางหรอทงไปท�าใหตองอยกบญาตซงสวนใหญคอปยาตายาย(สวนใหญเพยงคนใด คนหนง)หรอญาตพนองคนอนขณะทอกประมาณ1ใน5มพอแมแตไมไดอยดวยอาจจะเจอกนปละ1-2ครงหรอแมจะอยดวยกนแตกไมมเวลาใหเพราะการท�างานทตองออกเชากลบค�า

เมอเปรยบเทยบระหวางจงหวดพบวา จงหวดสงขลาเปนพนททเดกอยกบครอบครวในสดสวนสงทสดคอรอยละ75จงหวดกาฬสนธมสดสวนเดกทอยกบพอแมต�าทสด(รอยละ 35.6) เดกๆ ในจงหวดพะเยา จงหวดกาฬสนธ และจงหวดลพบรตองอยโดยขาดพอแม (คนใดคนหนงหรอทงสองคน)ในสดสวนทสงมากรอยละ42.5,36.5และ35ตามล�าดบ

18ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 18 7/7/16 3:30 PM

ครอบครวเปนปจจยแวดลอมทส�าคญทสดตอคณภาพชวตของเดกพการทกประเภทโดยเฉพาะอยางยงเดกพการทมความบกพรองทางสตปญญารวม ซงจะมความยากล�าบากในการสามารถด�ารงชวตอยไดดวยตนเอง อยางไรกด พอแมทมลกพการกมกเปนกลมทมฐานะยากจนหรอมประวตความพการในครอบครวซงเปนตนทนดานลบอยดวยดงนนการมลกพการ นอกจากภาระทเปนคาใชจายแลว ยงรวมถงภาระทางจตใจและรางกายของพอแมหรอ คนดแลทมากกวาครอบครวปกตหลายเทา ยงในกลมครอบครวทแตกแยกหรอไมสมบรณ การคาดหวงจะใหเดกไดรบการดแลทดตามอดมคตยงเปนสงทคาดหวงไมได

ในครอบครวทแตกแยก ขาดวน ลมเหลว หรอแยกกนอย เชน กลมทสองและสาม เดกๆมกไมไดรบการดแลทดตองเตบโตตามล�าพงปยาตายายทเลยงดมกมอายมากจ�าเปนตองรบภาระเลยงดเพราะไมมทางเลอกตองจ�ายอมหรอเพราะความเอนดสงสารท�าใหตองดแล เดกๆแบบตามมตามเกดซงสวนมากคอการดแลดานวตถใหมอาหารการกนมเงนไปโรงเรยนมทหลบทนอนฯลฯเวลาในการอบรมสงสอนเอาใจใสดานอนๆเปนไปไดยากดวยโลกและวยทแตกตางกนมากเทคโนโลยสมยใหมมผลท�าใหปยาตายายสวนใหญตามเดกไมทนเหนอยลา

สถานะครอบครว สงขลา กาฬสนธ ลพบร พะเยา รวม

อยกบพอแม 75.5 35.6 50 48.5 52.0

พอแมแยกทาง/แตงงานใหม/เสยชวต/อยกบพอหรอแม หรอคนอน 21.3 36.2 35 42.5 33.0

มพอแมแตอยทอน นานๆ มาหาครง ตา/ยาย/ป/ยา ดแล 0.4 28.2 15 9.0 14.0

รวม 155 163 100 134 552*

ตารางท 2 สถานะครอบครวของเดกทไดรบการเยยมบาน

* ขอมลไมสมบรณ 14 ราย

19

�����������������.indd 19 7/7/16 3:30 PM

เกนกวาจะพร�าสอน จ�าจจ�าไช และสถานการณจะยงซบซอนเปนทวคณ หากเดกทเลยงดมปญหาทางจตใจและพฤตกรรมเชนมนสยดอซนกาวราวโตเถยงฯลฯทงหมดยงท�าใหปยาตายายตองเลอกทจะปลอยเดกเตบโตไปตามยถากรรม

ทงหมดน มตองพดถงการเปนสงแวดลอมในการพฒนาทางดานสตปญญา การอาน การเขยน และคดเลข ซงแทบจะเปนไปไมได ขอมลจากสนามพบวา ปยาตายายสวนมากไมสามารถดแลหรอชวยสอนการบานเดกๆ ได เพราะทกษะและความรทจ�ากด ความรเดม ไมสามารถตอกบการศกษาแบบใหมไดขณะทพอแมของเดกๆกไมมเวลาใกลชดลกเนองจากตองออกจากบานเชากลบค�าฯลฯ

กระนนกตาม ครอบครวทอยกนพรอมหนากมไดหมายความโดยอตโนมตวาเดกๆ จะอยในสงแวดลอมทเกอกลขอมลจากการสมภาษณผปกครองผน�าทองถนและแพทยจาก โรงพยาบาลชมชนของจงหวดสงขลาพบวาครอบครวทมลกนอยเดกๆกลบถกเลยงดแบบตามใจ จากปยาตายาย สงผลถงปญหาพฒนาการทางอารมณและพฤตกรรมอกแบบหนง นนคอ การเอาแตใจ การไมรจกควบคมอารมณ และไมมวนย ฯลฯ ทพอแมรนใหมหลายครอบครวไมสามารถจดการได นอกจากน ยงพบวาการมเศรษฐกจทด มความพรอมทางวตถมากกวาครอบครวในภาคอนๆกลบมผลขางเคยงอกสงหนงคอการทพอแม/ผใหญตองใชเวลากบการท�ามาหากนจนไมมเวลาใหเดกๆการเลยงดเดกกลายเปนภาระขดขวางเวลาพกผอนในยามวางหรอวนหยด ความพรอมในการมเดกแตไมพรอมในการเลยงด จงเกดรปแบบการเลยงด ดวยแทบเลตสมารตโฟนโทรทศนหรอเกมสรางปญหาพฤตกรรมอกแบบหนงใหกบเดก

การศกษาครงนพบวา เดกทมาจากครอบครวมสลม มตทางวฒนธรรมดเหมอนจะมสวนส�าคญตอการมองเหนและใหความส�าคญกบความผดปกตทางดานสขภาพโดยเฉพาะทางสตปญญาของเดก ครอบครวทมลกหลายคน ฐานคดทางวฒนธรรมทมองวาชวตเปนสงทถกออกแบบใหเปนไปตามพระประสงคแหงอลเลาะหเมอประกอบกบระบบคณคาทางสงคมทไมไดใหความส�าคญมากนกกบการเรยนหนงสอตามระบบการศกษาสมยใหม และอปสรรคดานภาษาท�าใหความผดปกตดานการเรยนรในเดกๆถกมองขามหรอละเลยจากผใหญในครอบครว

20ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 20 7/7/16 3:30 PM

เมอน�าสภาพปญหาความผดปกต/พการของเดกมาพจารณารวมกบสภาพความเปนอยของครอบครวโดยแยกปญหาของเดกออกเปน3กลมคอ

หนง กลมทมปญหาความผดปกตทไมรนแรงหรอไมชดเจนมาก ครอบครวเหนเปน ความปกต เปนเรองธรรมดา โตขนกหาย แมแพทยจะวนจฉยวาผดปกต

สอง กลมทมปญหาหรอความผดปกตมความชดเจนทครอบครวเหนสอดคลองกบ การวนจฉยของแพทย

สาม กลมทมความผดปกตรนแรงชดเจนหรอซ�าซอนทครอบครวตองเผชญ

A ครอบครวตนทนสง หมายถงครอบครวทอยกนพรอมหรอคอนขางพรอม (อยกบพอแมหรอมตายายเลยงดแล) หรอคอนขางมฐานะระดบพงตวเองได

B ครอบครวตนทนปานกลาง มพอมแมครบแตไมไดอยดวย หรอไมมเวลาดแล บางครอบครวไมมพอแม แตกมญาตพนอง ปยาตายายคอยดแล

C ครอบครวตนทนต�า หมายรวมครอบครวทแตกแยก พอแมทงหยารางเสยชวต ฐานะยากจนมาก

เงอนไขตนทนครอบครวแบงเปนสามกลมคอ

21

�����������������.indd 21 7/7/16 3:30 PM

ระดบของปญหา ตนทนสง ตนทนปานกลาง ตนทนต�า

ปญหาไมรนแรง 155 (60.5) 98 (41.4) 26 (29.5)

ปญหาปานกลาง 92 (36.0) 112 (53.1) 43 (48.9)

ปญหารนแรง 9 (3.5) 12 (5.4) 19 (21.6)

รวม (566) 256 222 88

ตารางท 3 ระดบปญหาและระดบตนทนครอบครว

จะพบวามเดกถง74คน(รอยละ13)ทอยในสภาพตนทนต�าปญหาสง(สเขยว)236คน(รอยละ41.7)มปญหาปานกลางตนทนปานกลาง(สฟา)และอก256คน(รอยละ45.2)ทมตนทนสงขณะทปญหามตงแตไมรนแรงจนซบซอน(สเหลอง)

22ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 22 7/7/16 3:30 PM

ความตองการทางสขภาพของเดกและครอบครวทมความผดปกตเหลานหากมองจากมมของผปกครองหรอครอบครวของเดกจะพบวามความแตกตางหลากหลายโดยอาจสรปไดเปนสามกลมคอ

กลมทเหนปญหาของเดกอยางชดเจน แตขณะเดยวกนกมปญหาความล�าบากขดสนในดานอนๆรออยความตองการบรการของกลมน จงเปนเรองของความชวยเหลอดานการเงนทนการศกษาหรอการ สงเคราะหอนๆมากกวาบรการสขภาพเพอชวยเหลอเดกๆโดดๆ

3.

กลมครอบครวทไมเหน ไมรบร ไมเขาใจวาเปนปญหาเลยไมรวาตองการความชวยเหลอหรอบรการอะไร

1.

กล มครอบครวทมองเหนและตระหนกวาลกหลานมปญหา มความผดปกต แตกไมรวาบรการหรอความชวยเหลอนนๆ ควรจะเปนเชนไรหรออยทไหนหลายครอบครวเคยพาเดกไปรบบรการแตกไมไดชวยใหเขาใจปญหาหรอความตองการของตวเองมากขนบรการทหางไกล สนเปลองคาใชจาย การไปรบบรการจงกลายเปนสง เกนจ�าเปนหรอไมมปญญาไปได

2.

23

�����������������.indd 23 7/7/16 3:30 PM

อปทำน...ก�ำลงคนทจดบรกำรฟนฟสมรรถภำพส�ำหรบเดกพกำร

ในการพฒนาระบบบรการเพอตอบสนองตอปญหาและความตองการของเดกพการนนบคลากรวชาชพคอสวนส�าคญอยางยง แมวาตามพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ.2550 ผใหการดแลกลมเดกพการในหนวยบรการของภาครฐจะหมายถง กลมวชาชพตางๆ ทมหนาทวนจฉย จดบรการการฟนฟสมรรถภาพส�าหรบเดกพการ แตใน ความเปนจรงแลวยงมบคลากรกลมอนๆทเกยวของอกมากมาย โดยเฉพาะบคลากรทแมจะ ไมไดจบตามวชาชพ แตกอยในระบบบรการหรอระบบการศกษาปจจบน รวมถงกลมพอแม เดกพการทมการรวมกลมชวยเหลอกนเอง

เนอหาสวนนเปนการเสนอผลการส�ารวจสถานการณก�าลงคนทเปนวชาชพทม ความจ�าเปนตอการจดบรการฟนฟสมรรถภาพส�าหรบเดกพการกลมตางๆ (ไมไดรวมแพทยเฉพาะสาขาตางๆครบทกความพการ)จ�านวน7วชาชพทไดจากการส�ารวจดวยแบบสอบถามโดยองกบขอมลทะเบยนวชาชพและสถานประกอบการพยาบาลภาครฐ

การส�ารวจครงนมตอบกลบของแบบสอบถามโดยภาพรวมคดเปนรอยละ87.1ซงถออยในเกณฑทยอมรบไดในการ เปนตวแทนวชาชพซงเมอพจารณารายภาคและวชาชพพบวาบคลากรในภาคกลาง (รอยละ37.9) และวชาชพแพทย (รอยละ49.6)มการตอบกลบนอยซงอาจเปนขอจ�ากดของการเปนตวแทน สวนพยาบาลมการตอบกลบมากกวา100% ซงสวนหนงเปนเพราะวชาชพพยาบาลไมมการเกบฐานขอมล และสวนหนงไมไดมการศกษาเฉพาะทาง แตปฏบตงาน ใหบรการอยในสถานพยาบาล

24ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 24 7/7/16 3:30 PM

ขอมลการส�ารวจพบวาเมอพจารณาตามพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอซงมประชากรเดกสงสดมการขาดแคลนบคลากรวชาชพสงสดในขณะทกรงเทพมหานครมการกระจกตวของบคลากรวชาชพมากทสดโดยคดเปน1ใน4ของบคลากรทงหมดโดยเฉพาะแพทย (50%ของปรมาณแพทยวชาชพสาขาจตเวชศาสตรเดกและวยรน และกมารแพทยดานพฒนาการทงหมด)บคลากรสวนใหญเปนเพศหญง(84.4%)

25

�����������������.indd 25 7/7/16 3:30 PM

บคลากรวชาชพในการศกษานพบวา ปฏบตงานในภาครฐสงกวา (ซงสาเหตสวนหนง เกดจากอตราการตอบกลบของแบบสอบถามนกล มวชาชพในภาคเอกชน ท�างานอสระ หรอไมไดปฏบตงานในวชาชพทเรยนมานอย) นกกจกรรมบ�าบดมสดสวนท�างานเอกชนหรอ เปดสถานประกอบการเองสงกวาภาครฐในสดสวน4:1ซงแสดงถงการไหลออกของวชาชพ สภาคเอกชน นยของขอมลการกระจายตวของวชาชพทส�าคญเหลาน คอบรการส�าหรบเดก ทมาจากครอบครวทมฐานะ(เชนการกระตนพฒนาการหรอกจกรรมส�าหรบเดกปกตทมฐานะด) ในเมองทพรอมกวา ขณะทเดกพการทมฐานะยากจนหรออยในชนบทกลบเขาไมถง ท�าให ซ�าเตมความเหลอมล�าในการเขาถงบรการมากขน

26ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 26 7/7/16 3:30 PM

อยางไรกด ถงแมวชาชพทถกระบจะสามารถและจ�าเปนตอการจดบรการฟนฟสมรรถภาพส�าหรบเดกพการ แตกไมใชวชาชพทกคนทมหนาทรบผดชอบจะใหบรการ กลมเดกพการโดยตรง ในภาพรวมมเพยงรอยละ 69 ของบคลากรทงหมดเทานนทใหบรการกบเดกพการอยจรง

27

�����������������.indd 27 7/7/16 3:30 PM

ส�าหรบกลมวชาชพทมหนาทใหบรการเดกพการกยงพบวา มภาระงานอนๆ สง โดยพบวาเฉลยแลวบคลากรวชาชพหนงคนตองใหบรการเดกพการประมาณ17ชวโมงตอสปดาห ซงท�าใหสถานพยาบาลไมสามารถใหบรการไดเตมศกยภาพ

โดยสรปสถานการณดานผใหบรการส�าหรบเดกพการยงมความเปนไปไดยากทจะท�าใหเดกพการในชนบทจะเขาถงบรการของรฐไดจรง

28ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 28 7/7/16 3:30 PM

ปญหำและควำมตองกำรของเดกพกำรในบรบทชวตทซบซอน

การศกษานพบวา ความพการในเดกยงเปนปญหาทหลายฝายในสงคมมองไมเหนวา เปนปญหาส�าคญ ความหมายของค�าวา “พการ” ยงเปนอปสรรค (barrier) โดยตวค�าเอง วกฤตอนๆในสงคมท�าใหปญหาการเขาไมถงบรการของเดกพการส�าคญนอยลงระบบในการจดบรการส�าหรบเดกพการของรฐยงมชองวางของรอยตอตอระบบบรการอยมาก

ระบบการดแลฟนฟสมรรถภาพเดกพการในแตละพนทมความแตกตางกนทงในระดบ ชมชน (รพสต./รพช.) และระดบโรงพยาบาล (จงหวด/โรงพยาบาลศนย) ซงแตละระดบม ความพรอมของบคลากรและระบบการประสานงานทแตกตางกน โรงพยาบาลหลายแหงไมม บคลากรสายวชาชพเฉพาะดานการฟนฟเพราะไมมอตราเฉพาะท�าใหหลายโรงพยาบาลวชาชพ เหลานตองไปสงกดในแผนกทไมเกยวของโดยตรงกบเดกพการ(เชนนกเวชศาสตรสอความหมายมกขนตรงกบงานหคอจมก สวนนกกายภาพบ�าบด นกกจกรรมบ�าบดมกอยกบฝายเวชกรรม สงคมหรองานกายภาพ ซงเนนเฉพาะคนพการทางกายหรอผสงอาย สวนนกการศกษาพเศษไมมต�าแหนงจากก.พ. ใหกบกระทรวงสาธารณสขจงไมสามารถเปนทงพนกงานของรฐหรอขาราชการ จงตองไปขนอยกบกระทรวงศกษาธการ) นอกจากนระบบบรการแตละระดบยง ไมสามารถเชอมเปนระบบท�าใหเกดปญหาการหลดหายไปของคนไข (loss follow up) จ�านวนมากสาเหตจากบรการยงกระจดกระจายบางพนทผปกครองและเดกพการตองเดนทาง ไปหลายโรงพยาบาลเพอใหไดรบการบ�าบดครบ จงท�าใหผปกครองจ�านวนมากมกมารบการรกษาในเฉพาะระยะแรกและหยดการรกษาไป นอกจากนการท�างานเชงรกยงมปญหาเรองความเขาใจผดๆและการตตราค�าวา“พการ”ท�าใหไมคอยไดรบความรวมมอจากผปกครอง

มตทางสงคมและวฒนธรรมยงพบวา มผลชดเจนตอความรวมมอและการตระหนกถงความส�าคญของการเขารบบรการของครอบครว/ผปกครองและชมชน ธรรมชาตของ ความพการในเดกทมมองเหนไดยากกด อทธพลของการตความทางศาสนาอสลามทมอง

29

�����������������.indd 29 7/7/16 3:30 PM

ความเจบปวยเปนพระประสงคของอลเลาะหกดหรอกรณของภาคเหนอทวฒนธรรมของชมชนเนนเรองหนาตาและการไดรบการยอมรบทางสงคมกดฯลฯทงหมดสงผลใหผปกครองไมคอยยอมรบค�าวนจฉยวาบตรหลานของตนมความผดปกต

รปแบบบรการทจ�าเปนตองมองใหครอบคลมทกมต (Comprehensive service)บรการตองเนนเชงรกเนนใหเดกสามารถอยในสงคมและหองเรยนปกตไดโดยอาจใชรปแบบการดแลโรคเรอรง (Chronic caremodel) ซงมลกษณะคลายกนคอ ตองมความตอเนอง ของการรบบรการซงความพการทางการเรยนรและความพการทางสตปญญาเปนความพการ ทควรมการทบทวนสทธประโยชนทจ�าเปน

ระบบบรกำรฟนฟสมรรถภำพส�ำหรบเดกพกำร

ส�าหรบเดกพการในประเทศไทยยงเผชญกบชองวางระหวางอปสงคและอปทาน อยางมาก การสรางความรวมมอระหวางทองถนกบหนวยบรการ โรงเรยน และกลมพอแม เดกพการทเขมแขงโดยการสนบสนนทางวชาการจากสวนกลาง นาจะเปนทางออกการแกไขปญหาในระยะสนในสภาวะทปญหาการขาดแคลนบคลากรวชาชพดานนยงแกไมได

การพฒนาระบบการวนจฉยสวนกลาง (CentralDiagnosticCentre)ระบบการให การปรกษาการบ�าบดสพนททขาดแคลนบคลากร (Consultation system) การชวยเหลอและการฟนฟสมรรถภาพเชงรกเขาไปในชมชนหรอในโรงเรยน(ActiveOutreachServices) และการสรางความเขมแขงในกลมผปกครองเดกพการทมศกยภาพในการเปนก�าลงคนทางเลอกทงหมดนนาจะเปนทางออกการแกไขปญหาในระยะสนของประเทศได

30ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 30 7/7/16 3:30 PM

1. แมวาโครงการวจยนจะมเปาหมายเพอศกษาการพฒนาระบบรการ ฟนฟและดแลสขภาพเดกพการในชมชน โดยใชก�าลงคนทางเลอก ดวยสมมตฐานวา ปญหาความพการในเดกเปนสงทสงคมมองเหนชดเจนและในระดบชมชนยงมตนทนทสามารถระดมเพอน�ามาสรางรปแบบการใหบรการฟนฟดแลสขภาพเปนสงทเปนไปได แตผลจากการตดตามศกษาเดกทม ความผดปกตและครอบครว ท�าใหพบวา ปญหาความพการและความผดปกตของเดกเปนสงทซบซอนกวาทคาดมความแตกตางกนทงในแงลกษณะปญหา(เชนสตปญญาคาบเสนเรยนรชาแอลดสมาธสนและบางรายมความพการทางกายรวม) และสภาพความเปนอยและฐานะรายไดของครอบครว ซงทงหมดสงผลตอระดบความตองการบรการและความชวยเหลอท แตกตางกน โดยไมรวมถงเงอนไขเชงบรบทอนๆ เชน การมอยของโรงเรยนปกตและโรงเรยนการศกษาพเศษ สถานบรการสาธารณสข และบคลากรวชาชพในพนททมความแตกตางกนอยางมาก

รปแบบเพอกำรแกปญหำ

31

�����������������.indd 31 7/7/16 3:30 PM

ขอมลจากการวเคราะหกลมเดกทมความผดปกตทงหมด 566 คนแยกเปนกลมทมปญหาสงตนทนต�าปญหาปานกลาง/ต�าตนทนปานกลาง/ต�าและกลมทมปญหาสงตนทนสงสะทอนใหเหนวารปแบบบรการทจะตอบสนองปญหาและความตองการของเดกและครอบครวเปนเรองทตองออกแบบใหมความหลากหลายและยดหยนใหตรงกบปญหาของแตละกลมเชนกลมทมปญหาสง ตนทนต�า ตองการความชวยเหลอแบบบรณาการทงบรการทางการแพทยสวสดการการศกษาและเศรษฐกจขณะทกลมทสามารถดแลตนเองไดระดบหนงตองการระบบบรการทเปนสงแวดลอมใหการสนบสนนเพอใหเดกและครอบครวสามารถขามผานภาวะเหลานนไปได

2.

32ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 32 7/7/16 3:30 PM

3.

4.

การศกษานยนยนขอคนพบทผานมาทวา ระบบบรการและความชวยเหลอส�าหรบเดกทมความพการและผดปกตของกลไกหลกในปจจบน ยงเปนระบบทขาดรอยเชอมตอและขาดการบรณาการของระบบ ทงระบบการศกษา(การเชอมโยงขอมลและการชวยเหลอเดกจากศนยเดกเลกอนบาลถงประถมศกษาและสงขนโรงเรยนทจดบรการส�าหรบเดกทมความตองการพเศษ)ระบบของการชวยเหลอทางดานสงคมและสวสดการ(การขนทะเบยนความพการการสนบสนนดานสวสดการฯลฯ)และระบบบรการทางการแพทย (การขาดแคลนแพทยผ เชยวชาญในพนทท�าใหตองใชเวลารอควนาน การสงตอทไกลและสนเปลองคาใชจาย) ซงทงหมดท�าใหเกดปญหาการ เขาไมถงบรการ

ความตองการบรการบ�าบดและฟนฟของเดกพการยงถกปดบงไวดวยทศนคตทมองขามและปฏเสธความจรงของพอแมหรอผปกครองของเดก ความเบยงเบนทางพฤตกรรม (การเรยนชา อานไมออก คดเลขไมคลอง ความซน ไมนง ภาวะทางอารมณทไมมนคง ฯลฯ) มกถกมองวาเปนเรองธรรมดาเหมอนกบพอแมซงตอนเดกโตขนกหายทส�าคญคอหากผทบอกวา ถงความผดปกตของเดกเปนบคคลทครอบครวไมยอมรบ ไมเชอถอ หรอดวยการใชค�าวา“เดกมความพการหรอเปนเดกพเศษ”ปญหากจะยงถกปฏเสธจากพอแมหรอผปกครองมากขน ในบางกรณทแมครอบครวจะรบรวาเดกมความผดปกตหรอพการแตครอบครวกอาจจะเลอกไมสงเดกไปรบการรกษาหรอไปอยโรงเรยนการศกษาพเศษ ดวยเหตผลวารกและสงสาร ไมอยากใหเดกอยหางทงหมดนท�าใหการเขาถงบรการของเดกทมความผดปกตเหลาน นอยและยากมากขนไปอก

33

�����������������.indd 33 7/7/16 3:30 PM

5.

6.

ผลการจดเวทคนขอมลในพนทท�าใหมองเหนความเปนไปไดในการพฒนาระบบบรการเพอการบ�าบดและฟนฟสขภาพของเดกทมความพการหรอผดปกตเหลานน ลกษณะส�าคญของรปแบบบรการกคอ หนง การใชพนท/ชมชนเปนฐานและสองการใชขอมลการคดกรองทางการแพทยและการเยยมครอบครวเปนพนฐานในการท�างานรวมกนโดยเนนทกลมเปาหมายส�าคญเรงดวน

ผลการจดเวทเพอคนขอมลของพนทตางๆ พบวา รปแบบบรการส�าหรบเดกพการทอาจมความเปนไปไดในระดบชมชนคอ หนง รปแบบบรการส�าหรบเดกทมปญหามาก(กลมปญหารนแรงตนทนต�า)ทควรมการน�าเดกมาวเคราะหปญหาและความตองการเปนรายกรณแลวสรางรปแบบ การบรการแบบผสมผสานในระดบพนท ดวยการประสานบรการและแบงบทบาทระหวางหนวยงานทเกยวของ(เชนฝายพฒนาสงคมของเทศบาล/อบต. ท�าหนาทส�ารวจขนทะเบยนสทธผพการและชวยเหลอดานสงคมเศรษฐกจ กบครอบครวเดกโรงพยาบาลใหการบ�าบดรกษาหรอสงตอไปรบการรกษาตอนอกพนท โรงเรยนการศกษาพเศษและโรงเรยนปกตในพนท ฯลฯ เปนตน)สองรปแบบบรการส�าหรบเดกทมปญหาความพการทางการเรยนรดวยการสรางระบบการเรยนการสอนโดยชมชน/ผปกครองทจะชวยยกระดบดาน การอานการเขยนใหกบเดกพรอมทงเสรมสรางศกยภาพดานอนๆ ทเดกม และยกระดบการมองเหนคณคาในตนเองของเดกๆสามรปแบบการชวยเหลอ เดกทอยในกลมเสยงมปญหาทยงไมชดหรอมแนวโนมจะมปญหามากขน ทตองอาศยความรวมมอกนของทองถนและชมชน รวมถงโรงเรยนในการเปดพนทใหกบเดกๆและผปกครองไดมกจกรรมการพฒนารวมกนมากขน

34ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 34 7/7/16 3:30 PM

การศกษานยงพบประเดนทมความส�าคญเชงนโยบายประการหนงคอ ผลกระทบท เกดจากการก�าหนดใหความพการทางการเรยนรเปนความพการตามกฎหมายความผดปกตทาง การเรยนรเปนสงทมปญหาในเชงการรบรของสงคมและผปกครองมากทสด โดยมกถกปฏเสธหรอถกมองวาไมใชความพการเปนเพยงปญหาความสามารถของเดกหรอของการเรยนการสอนนอกจากนการทกระทรวงศกษาธการก�าหนดใหมคารายหวของเดกพการในการจดหลกสตรการเรยนรเฉพาะบคคลท�าใหเกดแนวโนมความพยายามทจะระบความพการในเดก (ซงมผลใหเกดความขดแยงระหวางโรงเรยนกบผปกครอง)ในทางการแพทยความพการทางการเรยนร เปนผลจากขอจ�ากดของพฒนาการทางสมองดานการเรยนรทเปนวชาการ(อานเขยนค�านวณ)ซงมองไมเหนเหมอนความพการดานอน ท�าใหเมอถกวนจฉยวาเปน “ความพการ” จงเปนเรองทยากทผปกครองจะยอมรบ โดยเหตทความพการมกถกรบรวาคอความผดปกตทางกาย หรอจตใจทเหนชดเจนและเปนภาพลบ ดงนนการก�าหนดใหการอานไมออก เขยนไมได เปนความพการจงไมเพยงขดแยงกบการรบรของสงคมและผปกครองแตยงน�าไปสการถกตตรา ทางสงคม ทส�าคญกคอ ความพการทางการเรยนจะไมไดเปนความผดปกตทมขอจ�ากด ในชวตดานอนๆ เทานน แตในเชงวชาการและเครองมอทใชวดยงมขอจ�ากดในการแยกแยะสาเหตและตองใชวชาชพเฉพาะคอนกจตวทยาคลนกเทานน

35

�����������������.indd 35 7/7/16 3:30 PM

การส�ารวจคราวนยงพบวาเดกทถกวนจฉยวาพการทางการเรยนรทไดรบสทธคนพการมกเกดจากการพจารณาสาเหตจากความยากจนและดอยโอกาสมากกวาความพการจรงๆ ยงไปกวานนเดกทมปญหาความพการทางการเรยนรจ�านวนไมนอย เปนผลสบเนองมาจากระบบการศกษาทไมสามารถออกแบบหลกสตรการเรยนรทเหมาะสมกบขอจ�ากดของเดก จงมผลใหกลมเดกทขาดโอกาสเหลานไมไดรบการชวยเหลอ ฟนฟ ทงจากครและผปกครอง ทเหมาะสมและดพอ ทงหมดแสดงใหเหนวาปญหาความผดปกตทางการเรยนรในเดกม ความจ�าเปนตองไดรบการทบทวนในเชงวชาการและกฎหมายใหชดเจนโดยเฉพาะการก�าหนดวา ความผดปกตระดบใดทควรนบเปนความพการอยางแทจรง

36ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 36 7/7/16 3:30 PM

จดลงทะเบยน รบคว รอเรยกตรวจ และจดเกบใบตรวจแพทยพรอมแจกอาหารวาง

ตรวจวนจฉยโดยจตแพทยเดกและวยรน

ภำพด�ำเนนกำรเกบขอมลภำคสนำม

37

�����������������.indd 37 7/7/16 3:30 PM

จตแพทยพจารณาสงตอใหนกจตวทยาคลนกตรวจเพมเตม

ประชมคนขอมลการวนจฉยกบพนทในจงหวดทตองด�าเนนการเยยมครอบครวเดก

38ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 38 7/7/16 3:30 PM

นองแดง อำย 9 ป จงหวดลพบร

แดงอาศยอยกบยายอาย75ปแมอาย40 ป และนาชาย (ลกคนทสาม) แดงเปนลก คนเดยวพอกบแมแยกทางกนแมท�างานทฟารมไกโดยตองออกไปท�างานตงแตต 3 โดยขนรถ รบสงของโรงงานและกลบถงบานตอน2ทมทกวน ไดเงนวนละ 300 บาท ท�าใหไมมเวลาดแลลก ยายไมไดท�างานมรายไดจากเบยผสงอายเดอนละ 700 บาท มโรคประจ�าตวคอ ปวดขา ปวดเอวปวดหลง เดนไมไดตองใชรถเขน แดงคลอดท โรงพยาบาลชมชน ตอนคลอดทกอยางปกตด จนเรมมอาการชกตอนอาย2ขวบครงหนงแดงชก ตงแต4โมงจนถง6โมงเยนไมหายและมไขสงยายจงพาไปโรงพยาบาลอกอ�าเภอหนงผใหญบาน

ควำมตองกำรของเดกและครอบครว : เรยนรควำมซบซอนผำนกรณศกษำ

ปญหาและความตองการของเดกพการครงนอาจสรปไดดวยค�าวาความหลากหลายและซบซอนทงในแงอาการของปญหาเหตและปจจยก�าหนดและการแสวงหาทางออก5กรณศกษาทจะน�าเสนอตอไปนจะชวยฉายภาพดงกลาวไดชดเจนขน

39

�����������������.indd 39 7/7/16 3:30 PM

เปนคนพาไป แดงนอนโรงพยาบาลอย 8 คน ครงนนหมอใหยามากน หลงจากนนกไมไดไปรกษาตอภายหลงกลบจากโรงพยาบาลอาการแดงกดขนแตมาชกอกทตอนอาย 8 ป จงไปหาหมอทโรงพยาบาลทโคราชและถกสงตอ ไปพบจตแพทยจงไดยามากนหากยาหมดกไปเอาใหม

แดงมกพดแตค�าหยาบโดยเฉพาะกบยาย เมอกลบมาจากโรงเรยนยายตองเตรยมขาวไวให ไมเชนนนเขาจะโกรธเพราะหวและพดค�าหยาบ“หวขาวหวขาวอ__(เรยกชอยาย)” “กบขาวมเทาไหรกจะกนใหหมดไมเหลอให มงกน” ยายคยกบแมวาจะท�ายงไงกบแดงด บางครงแดงเขาครวจะเอามด ขวางใสยาย ยายกบอกวา ถายายตายแลวแดงจะอยกบใคร เวลากนขาวกจะ เอาเทาใสชามขาว ยายเลาวาแดงเรมดามานานแลว กอนหนานนตอนอายประมาณ4-5ปเวลาแดงโกรธจะท�ารายตวเองตอกชกหวแตตอนนเลกตแลว แตจะดาแทนดาสารพดลงบอกวาตอนเดกแมเลยงแบบตามใจไมเคยตแดงจะท�าแบบนกบคนทอยดวยตลอดดวยความเคยชนแตจะไมท�ากบลงหรอคนทไมสนท

40ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 40 7/7/16 3:30 PM

ตอนนลงกลบมาอย ทบาน มอาชพท�าไรออย ท�านา ตอนนแดงอาย 9 ป ซงควรจะอยชน ป.2 แตแดงเรยนอยชนอนบาล 2 เพราะอานหนงสอ ไมออกดอไมเชอฟง

ครงกอนหมอใหยามากนครงละเมดครง พอกนยาแลวแดงจะไมกาวราว แตถายาหมดจะ เรมกลบมาอาการเดม ถาอยทบานยายจะเปนคนเตรยมยาใหแตถาไปโรงเรยนครจะเตรยมให (ยายเอายาไปฝากคร) ถายายต แดงจะส แตถาแมอยจะเหมอนกบคนไมเปนอะไร แดงกลวแม ถาแมไป แลวยายกตองรบไป ถาอารมณดจะเรยกยายวา แมใหญถาอารมณไมดเมอไหรเรยก“อ”แดงชอบโชว ของลบใหยายด แตจะไมท�ากบคนอน ยายตองต ถงจะหยดเมอถกถามวาจะท�าอยางไรหากแดงโตขน เรอยๆค�าตอบของยายคอ “ไมรจะท�ายงไง อยไปอกหนอยเดยวฉนกตาย”

เจาหนาทโรงพยาบาลชมชนวางแผนกบอบต. วาจะพาแดงไปสมครเรยนทศนยการศกษาพเศษทจงหวด แตจะตองมการคยรายละเอยดวามขอก�าหนดหรอเงอนไขอะไรบาง อยางนอยกเพอชวยปรบพฤตกรรมแมจะชาหนอยแตกเปนทางออกอกทางหนง หลายคนหวงวาแดงตองไดรบยาครบ ไมเชนนนยายจะรบมอไมไหว ตามแดงไมทน

41

�����������������.indd 41 7/7/16 3:30 PM

42ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

และไมรวาแดงจะมาท�ารายยายอกตอนไหนแตการไปศนยการศกษาพเศษ จะมปญหาเรองการไปรบ-สงเพราะแมตองหยดงานซงในชวงแรกๆแมตองไปอยดวยทงสปดาหซงอาจท�าใหแมถกออกจากงานได

เสยงสะทอนของเจาหนาทจากโรงพยาบาลบอกวาการชวยเหลอแดง เหมอนกบวาจะชวยอะไรกตดไปทกดาน ตองคอยเปนคอยไป ทงกไมได เพราะจะกลายเปนปญหาจตเวชผใหญทเปนปญหาตอสงคมการใหยาตองใหตลอด ถาโตไปยาอาจจะคมพฤตกรรมไมไดตองใชวธฉดแทน สวนของศนยการศกษาพเศษตองรอดเงอนไข ตองพาแดงไปแลวกคยกบแมถงขอตกลงซงกนและกนวาจะเดนไปทางไหนศนยศกษาฯ ไมมระดบอ�าเภอมคนทดแลระดบอ�าเภอแตไมมทพก หรอทดแลในระดบนเดกตองไปอยประจ�า แตเปนแคเรองของ การดแลไมไดมเรองฝกฝนทมนชดเจน ไปอยเพอมชวตและลดภาระของ ผปกครองเหมอนเปนทพกพงชวคราว มนกดในระดบหนง เดกบางคนไปอย อาจจะรสกวาไมเคยมพฤตกรรมแบบนแตไดรบพฤตกรรมจากเพอนมากม บางคนไปอยเปนเดอนพอแมคอยมารบถาเปนคนอาการด แตถาอาการไมด พอแมจะมารบทกสปดาหแลวแตเคส

ปจจบนแดงถกสงมาอยศนยการศกษาพเศษในจงหวดมลงผใหญบานและรถโรงพยาบาลผลดกนมารบสงในชวงเสารอาทตย สถานการณของแดง ดดขน

�����������������.indd 42 7/7/16 3:30 PM

43

นองฟลม อำย 6 ป ภำคใต

แมของฟลมมลก 2 คน นองฟลมเปนลกคนท 2 แมอาย 35 ป เรยนจบชนม.6แมปวยดวยโรครนแรง เดมท�างานทฟารมเชอดไกทโคราชปจจบนปลกผกทบานทงกนและขายบาง เนนการดแลลกเปนหลก พออาย39ปอาชพท�าสวนยาง

แมนองฟลมเชอวานองฟลมเปนเชนนเพราะตอนตงทองแมโดน ไฟชอต2ครงครงแรกจากเครองซกผาครงท2จากเครองคดเงนทท�างาน และยงถกเครองสแกนสนคาสองทหนาทอง2-3ครงตอนนนอายครรภ4-5เดอนแมคดในใจวาตองมผลตอลกในทอง

นองฟลมคลอดเกนก�าหนดคอสปดาหท41จากเดมทก�าหนดไวคลอดตอนสปดาหท 38 สาเหตเพราะตอนทเธอไปหาหมอเพอคลอดหมอคนแรก สงแมไปผาคลอดเพราะเดกหายใจไมดไปนอนรอผา1คนแตหมออกคนหนง ใหกลบบานรอใหปวดทองกอนคอยมาใหม ครงท 2 (อาทตยถดไป) หมอ คนแรกกสงแมไปผาคลอดเหมอนเดมแตหมออกคนกใหนอนรอเหมอนเดมอก เธอจงกลบบานแลวรอจนเลอดไหลออกมาเองแลวจงไปโรงพยาบาลตอนนน อายครรภ 41 สปดาหแลว ครงนตองผาคลอดเพราะเดกหวโตตดเชงกราน พอเดกคลอดพบวาหายใจออนมาก รองไมมเสยง ตองใชเครองชวยหายใจ แตไมไดเขาตอบ พอออกจากโรงพยาบาลลกกนอะไรไมไดเพราะลนเปนพงผด ใชเวลา 6 เดอนถงจะกนได พอโตขนมาลกมอาการมอแกวงเกรง อยตลอดเวลาตองเขาโรงพยาบาลอาทตยละ2-3ครง

แมตดสนใจพาไปโรงพยาบาลมหาวทยาลย หมอแนะน�าใหไปท โรงพยาบาลมหาราชเพอขอท�ากายภาพบ�าบด2เดอนตอมากดขนจากเดม

�����������������.indd 43 7/7/16 3:30 PM

44ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

ทตวเกรงจนสามารถดดพนได ตอนนกดขน เธอพยายามท�ากายภาพให โดยเรยนรมาจากโรงพยาบาลแตชวงลางยงใชการไมไดอายเกอบ8 เดอน ยงใชการเขยบๆตอนแรกทเกดมาพฒนาการปกตเหมอนเดกทวไปคอถงเวลา กเดนนงยนปกต แตลกมปญหาตรงทหวโตเลยรบน�าหนกไมไหว หวจะขม�า อยเรอยแมท�ากายภาพใหสกพกเทากเรมขยบไดวธการท�ากายภาพของแมคอ พาไปเดนในน�าในคลองใกลๆบาน โดยใหลกเดนบนเทาของแมแลวพาเดนทวนน�าท�าแบบนทกวนทงเชาเยนวนละครงชวโมงนาน2เดอนปรากฏวา ลกเดนไดขามกลามเนอขนจากนนกใหเดนบารคใชรถสเหลยมแมท�าทกอยาง แมเรมหยดงานตอนลกอาย4เดอนเธอบอกวาทฤษฎขาดนน�านไดผลจรงๆและการท�ากายภาพทโรงพยาบาลกชวยไดมาก

เมอกอนแมนองฟลมไมกลาเจอหนาใคร แตตอนนไดรวมกลมกบเพอนทศนยการศกษาพเศษไปรวมอบรมจากเดมทตองพาลกไปโรงพยาบาลอยางเดยวและนงเหงารองไหอยทบาน

คาใชจายการรกษาไมเสย ใชบตรผพการ เสยแคคารถ แตแมจะพาลกไปฝกพเศษทบานคนรจกชวโมงละ350บาทตอนนแมไมกงวลเรองการพด แตกงวลเรองการขบถายทยงไมเปนเวลา แมยงจบเวลาไมถกตองเฝาดตลอดจะสงเกตอาการถาเขาปวดเขาจะวนวายมากไมวาจะปวดอะไรตอนน เขาเรมรแลว ดเหมอนวาเขามความรสกไมเหมอนคนอน เมอกอนเขาลม หวขม�าไมเคยรอง ตอนนเรมมรองแลว เรมสอสารความตองการกบแม ตอนนนองฟลมพฒนาการดขนมากๆปจจบนแมไมไดท�างานอาศยปลกผก กนเอาเงนยงพอใชเมอกอนเงนไมพอใชเพราะพอหาเงนคนเดยวจะไปไหน

�����������������.indd 44 7/7/16 3:30 PM

45

ตองใชรถตลอดตอนนยายไปอยบนเขาแลวเธอมองวาสงทท�าใหพฒนาการ ของลกดขนคอการไมใหดทว และในกรงทใหนองฟลมอยมการผกเปลใหลก นงไกวจนสมาธดขน 3 เดอนเขารเรอง เชน แมบอกวาไปเอาเกาอมานง เขากไปหยบมา แมกเอะใจวาเขาท�าไดตงแตเมอไหร ตอนนพอของเขากท�าสวนยาง

ปจจบนเธอขอรองโรงเรยนใกลบานเพอขอสงลกไปเรยนรวมกบเดกปกตโดยหวงวาจะเลยนแบบพฤตกรรมทปกตหลงจากทเมอกอนเคยพาไปศนยศกษาพเศษตองใชเวลา1ชวโมงครงส�าหรบเดนทางโดยไปอย2ปครง เธอพาลกมาเรยนทนอยางนอยขอแคใหลกไดนงกบเพอน สวนตอนบายแมไปฝกเองทบาน โดยยงใชการฝกเหมอนเดกปกตคอ สลกไม รอยลกปด ดบตรภาพ ซงเธอไปเรยนมาจากโรงพยาบาล การเรยนทโรงเรยนทเปน เทอมแรกเธอกจะเฝาดปลอยใหครพาไปใชชวตตามปกตไปเขาแถวไปนงเรยน เขากท�าได เดยวนกลบจากโรงเรยนมานองฟลมจบสขนมาขดๆ เขยนๆ เองโดยมเธอเปนก�าลงใจ“เอาเลยลกไมเปนไรขดไปเลอะเทอะไมเปนไรไมอยในกรอบไมเปนไรสกวนมนตองอยในกรอบละสกวนเขาตองท�าได”ทกวนน เธออยกบลกและสามตามล�าพง

�����������������.indd 45 7/7/16 3:30 PM

46ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

นองมนต อำย 3 ป จงหวดกำฬสนธ

แมของนองมนตแตงงานตอนอาย15ปพอของมนตมอาชพรบจางทวไปตอนนมนตอายได3ขวบตอนทองแมฝากทองตามปกตแตหลงคลอด ได 5-6 เดอน นองมนตเปนไข ดวยความทแมนองมนตยงเดกและป กไมร จนกระทงนองมนตชกจงพาสงสถานอนามย และในทสดถกสงตอ มาทโรงพยาบาลจงหวด

“เลยงคนเดยวกไมรวาลกเปนไข แกชกแลวถงร ตอนนนอยกบป สองคนปอาย54ปตอนนนปกไมรเหมอนเดกชกกรบบอกคนขางบานพามา อนามย แกกสงไปยางตลาด พอไปยางตลาดไดประมาณวนสองวนกม การเจาะไขสนหลงแตวาเจาะดไมไดแกดนแลวมนมเลอดออกมาทนแกซมแลวกไอดวย หมอสงสยวาจะเปนไขสมองอกเสบ กเลยสงไปทโรงพยาบาลกาฬสนธไปอยหองไอซย”

นองมนตถกรกษาตวอยในไอซยของโรงพยาบาลจงหวดดวยอาการ ไขสมองอกเสบจนอาการดขน แตกพบอาการแพยากนชก มผนขนเตมตวหมอสนนษฐานวาเกดจากการสะสมของยา หลงจากนนกมอาการลมชกจนตองกนยาทกเดอน แพทยทโรงพยาบาลศรนครนทรจงสงไปทขอนแกน ตอนนหยดกนยาแลวเพราะไมชกแลวเขาออกจากโรงพยาบาลอายได6-7เดอน นองมนตท�าอะไรไมไดเลยนอนเฉยๆเหมอนเดกออนคอกยงไมแขงจน2-3เดอนตอมาคอเรมแขงพฒนาการเรมดขนตอนอาย1ป7เดอนกเรมนงยน แตกอนยนไมไดเพราะขาไมมแรง ตอนนเรมยนไดแตตองประคองไว การพด กมหม�าๆ เรยกพอแมแตยงไมชด เวลากนนมบอกใหจบขวดนมกท�าไดแกรเรองบางอยาง

�����������������.indd 46 7/7/16 3:30 PM

47

ไปโรงพยาบาลแรกๆ ใชสทธบตรทอง โรงพยาบาลแนะน�าใหเอา ใบรบรองแพทยไปท�าบตรคนพการตงแตเดอนพฤศจกายน2557เรมใชสทธได28พฤษภาคม2558(ยงไมไดรบบตรแตเรมใชสทธได)

การเดนทางไปรบบรการแตละครงของนองมนตกบแมมปญหาและภาระคาใชจายไมนอย“คาใชจายเสยไปกบคานมและคาเดนทางไปหาหมอท ขอนแกนตองไปเอายาทกเดอน เสยคาใชจายครงละ1,000 -2,000บาท ถาไปหาหมอทโรงพยาบาลยางตลาดหรอกาฬสนธยงพอไหวแตไปขอนแกนตองขนรถโดยสารไปเองหากเหมารถไปคาใชจายจะเยอะกวานกลบมาถงบาน กทมสองทม พอจะเปนคนหาเงนมาไวกอนวนทจะไปหาหมอ เขาท�างานสงวสดกอสรางใกลๆ บาน สวนคารกษาไมเสยเพราะเขามใบสงตวใหและม บตรคนพการเขาโรงพยาบาลไหนกไมเสยคาใชจาย”

แมเลยงดนองน�ามนตดวยนมผงพเศษโดยหวงวาเขาจะโตและ แขงแรงขนและเดนไดในทสด “ตอนนแมซอนมผงไฮควทพฒนาสมองและอาหารเสรมมาใหแพงแตกอยากใหกนแตเขาไมคอยกนนมจะกนขาวมากกวา หมอทยางตลาดบอกวาแกจะเดนไดตอนนขายงไมแขงแรงใหพยายามฝกยนเดนทกวนนแมไมไปไหนจะอยกบลกตลอด“หนอยากใหเขาเดนไดชวยเหลอ ตวเองไดแคนกพอแลวถงแกจะเปนคนพการกชางขอแคแกเดนได”แมคดวาวนหนงเมอไดบตรคนพการเธอจะพาลกไปสมครทศนยการศกษาพเศษ“วางๆจะพาแกไปสมครทศนยการศกษาพเศษ เขาบอกวาตองมบตรคนพการกอนพอดวาแกกไดแลวเพราะหนไปท�าเองทศาลากลางเหลอแตบตรสมารทการด ทยงไมได ไดมาแคใบรบรองเฉยๆ หมอทกาฬสนธออกใบรบรองใหไปท�า บตรคนพการบอกวาแกจะไดสทธรกษาทวประเทศไมตองเสยคาใชจาย”

�����������������.indd 47 7/7/16 3:30 PM

48ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

นองหนง อำย 8 ป จงหวดกำฬสนธ

หนงเปนลกชายคนเดยวพออาย37ปอาชพกอสรางแมอายประมาณ30 ป เปนคนจงหวดรอยเอด พอกบแมแยกทางกนตงแตหนงอายได 6 ป แมหนตามหนมอน ตอนนหนงอาศยอยกบปและยา หนงคลอดทรอยเอด หลงคลอดแมจางคนมาเลยงจนอาย 4 เดอน มคนโทรมาบอกป ปจงไปรบมาเลยงทบานจนถงตอนน ชวงอาย 4 เดอนหนงไมคอยแขงแรง รางกายออนระทวยมอาการหอบปจงพาไปหาหมอทอนามยแลวพาไปโรงพยาบาล ตอนทปไปรบหนงแมไมไดบอกวาหนงเปนเดกดาวนในตอนนนอาการกปกตอยแตพออายประมาณปกวาหมอทโรงพยาบาลอ�าเภอบอกวาหนงเปนเดกดาวน ซงปกบยากไมรวาเดกดาวนหมายถงอะไรปจงเลยงหนงเหมอนเดกธรรมดาทวไป “ผมกไมรวาเดกดาวนหมายถงอะไร รแตวาเปนคนไมพอ คนไมเตม ผมกเลยงธรรมดาเหมอนเดกทวไป ไมเคยพาไปหาหมอทรกษาเรองอาการดาวน” ปบอกวาหนงพฒนาการชาแตกเลยงงาย หนกใจตรงทเปนโรคหอบกบมอทหวแมมอมสองอน(นวมอมขางละ6นว)

ตอนนหนงจดทะเบยนคนพการแลว โดยผใหญบานเปนคนแนะน�าชวงแรกปพาไปเรยนทโรงเรยนกาฬสนธปญญานกลโดยปเปนคนไปรบไปสง ปสงเกตวาหนงมการเลยนแบบพฤตกรรมทไมปกตมาจากเพอนทอย ในโรงเรยนท�าใหอาการของหนงหนกขน ปจงพาหนงมาเรยนทโรงเรยนปกต ใกลบาน“ตอนอยกบผมไมเปนแตไปอยทปญญานกลไปเลยนแบบเพอนมาเลยพามาอยทบาน”ตอนนอาการดขนเรมอานหนงสอได(แบบจ�า)ครพาอาน เขยนใหดใหลอกกเขยนตามได แตใหเขยนเองจะเขยนไมได หนงมาเรยน ทบานตงแตป.1ตอนนเรยนได3ปแลวก�าลงจะขนป.3เขากบเพอนไดดแตเพอนผชายจะชอบรงแกกเลยไปกบเพอนผหญง

�����������������.indd 48 7/7/16 3:30 PM

49

“ไมหนกใจอะไร กเลยงเขาไปเรอยๆ แตผมกไมร วาเขาโตขนมา จะท�าอยางไรผมกไมมความคดวาจะท�าอยางไรกเลยงไปกอน”ปเลยงหนง เหมอนเดกธรรมดาทวไป ไมไดคดวาจะตองเปนแบบไหน ตอนนปท�างาน ทชลประทาน วนไหนทไปท�างานกจะฝากไวกบยายซงอยบานตดกนพอไมไดสงเสยเลยเขาไปท�างานทชลบรได4เดอนแลวไปรบเหมาเดนทอประปา ใหบกซแตถกโกงเงนคารบเหมา รายไดจงมาจากปเพยงคนเดยว ปมรายได วนละ320บาทคาใชจายหนงวนละประมาณ40บาทซงกยงพอใช

หนงไดรบเบยผพการเดอนละ 500 บาท แตมกปวยบอย อากาศเปลยนแปลงกจะปวยและมอาการหอบ แตปนดขน กอนหนานนหอบ จนไดนอนโรงพยาบาลหนงชวยเหลอตวเองไมไดเลยขาวกตองปอนลางกน กยงไมเปน แตงตวได ทาแปงทาลปสตกเองได ตอนนแมมครอบครวใหม อยจงหวดมหาสารคามโทรมาถามขาวลกและอยากกลบมาแตปไมใหกลบมา เพราะไมเคยสงเงนทองมาชวยมแตมาสรางหนไวให

�����������������.indd 49 7/7/16 3:30 PM

50ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

นองตน อำย 7 ปจงหวดกำฬสนธ

แมชอพมพใจ อาย 25 ป มนองของตนอกคนเปนผชายพงอายได 7 เดอน พออาย 30 ป ท�างานกอสราง ทกวนตอนเยนกกลบมาเจอลกครอบครวยงอยกบตายายตอนทองตนทกอยางกปกตฝากทองทโรงพยาบาลชมชน วนทเจบทองมน�าคร�าไหลออกมากไปโรงพยาบาล ไปตอนตหนง พอตสกคลอดพบวากระหมอมจะใหญหมอกบอกวาปกตไมเปนอะไรนอนพก อยโรงพยาบาลสองคนจงกลบบานกเลยงปกตพออาย2ป5เดอนวนนนชวงบายๆ ตนมอาการตวรมๆ เหมอนจะเปนไข แมคดวาตอนเยนจะพาไป หาหมอทคลนกตนเกดอาการตาคางแลวกชกนานประมาณเกอบ2ชวโมงกเลยพาไปโรงพยาบาลอ�าเภออกครง ตอนทชกอยกพยายามเอาน�าเชดตว อยตลอด พอถงโรงพยาบาลกยงชกไมหยด หมอกชวยและบอกวาใหท�าใจ จากนนเขากสงตวไปทโรงพยาบาลกาฬสนธตนตองอยในหองไอซย15วนจงฟนคนมาแตหมอใหนอนดอาการไปกอนและใหยามากนอาการชกกหายไป ตนกนยาประมาณ 3 ป ภายหลงจากทอาการชกหายไปตนกกลบมาชกอกหมอเลยสงตวไปโรงพยาบาลศนยขอนแกน หมอทนนบอกวาตนมอาการ สมองตบขางซาย พอตรวจไอควพบวาไอควอยระดบต�าสด หมอจงท�าบตร คนพการใหตอนนตนมบตรคนพการแลว

�����������������.indd 50 7/7/16 3:30 PM

51

แมไมรวาอะไรคอสาเหตทท�าใหตนเปนแบบน และไมรวาจะแกไขอยางไร มคนแนะน�าใหเธอพาตนไปเรยนทศนยการศกษาพเศษทยางตลาดแตเธออยากจะ ใหลกอยกบเพอนทนมากกวา อกอยางถาจะไปเรยนทโนนกไกล แมไมมเวลา เพราะตองท�างาน จงขอคณครพาตนมาเรยนทโรงเรยนใกลบานพอถงชวงบายทเดกอนบาลจะนอนกตองไปรบกลบมาไมใหกวนคนอนแลวใหยายกบตาคอยดแลถาแมไมอยตาจะเปนคนไปรบไปสงแทน

�����������������.indd 51 7/7/16 3:30 PM

52ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

52ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 52 7/7/16 3:30 PM

รำยชอทมวจย

รองศาสตราจารยดร.ลอชย ศรเงนยวง มหาวทยาลยมหดลอาจารยณรงคฤทธอศวเรองพภพ จฬาลงกรณมหาวทยาลยนางวนดาชนนทยทธวงศ สถาบนราชานกลแพทยหญงโชษตาภาวสทธไพศฐ สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทรนางสาววมลวรรณปญญาวอง สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทรนางสาวธวลรตนศรวลาศ สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทรนายเชษฐาสขประเสรฐ มหาวทยาลยมหดลนางสาวภคหวานพช มหาวทยาลยมหดลนางสาวปทมวรรณจนาวฒ มหาวทยาลยมหดล

โครงการวจยน เปนความรวมมอการด�าเนนงานระหวางคณะสงคมศาสตร

และมนษยศาสตร มหาวทยาลยมหดล รวมกบสถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร

และกลมงานจตวทยา สถาบนราชานกล กรมสขภาพจต

53

�����������������.indd 53 7/7/16 3:30 PM

รำยชอทมเกบขอมล (รำยชอเฉพำะแพทยและนกจตวทยำ)

นายแพทยธนวรจนบรณสขสกล สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร นายแพทยรพพงษสพรรณไชยมาตย IHPP นายแพทยทฏะวฏรพลกภควต โรงพยาบาลมหาราชนครศรธรรมราช แพทยหญงปญจารยขวญทอง โรงพยาบาลสมเดจพระบรมราชเทวณศรราชา นางสาวปราณตะวโล สถาบนราชานกล นางสาวอจจมาศรพบลยผล สถาบนราชานกล นางสาวณชกานตวรรณปถมภ สถาบนราชานกล นางสาวชนนกานตแสวงวชยพงศ สถาบนราชานกล นางสาวภษณศาชยวรตนกล สถาบนราชานกล นางสาวดาฮยาหลเบนหมาน โรงพยาบาลสมเดจพระบรมราชเทวณศรราชา นางสาวอาภาพรหาญปา โรงพยาบาลสวนปรง นางสาวณชานนทเสมาทอง โรงพยาบาลล�าสนธ นางสาวเมลดาพทธมาตร โรงพยาบาลล�าสนธ นางสาวยวนาไขวพนธ ศนยสขภาพจตท6 นางสาวพชรนทรวรรณรกษ ศนยสขภาพจตท6 นางสาวธนาวดเจตอธการ โรงพยาบาลบรรมย นางสาววสสชารตนจรยา โรงพยาบาลบรรมย นางปารชาตแสงกระจาง โรงพยาบาลชลบร นางสาวอมรรตนคงชบ โรงพยาบาลชลบร นายอธณฐชยศร ศนยสขภาพจตท4

54ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 54 7/7/16 3:30 PM

รำยชอทมเกบขอมล (รำยชอเฉพำะแพทยและนกจตวทยำ)

นางสาวรกษณาพรมทองบญ โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร นางสาววรรณนสาสขทอง สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร นางพรรนภาพรอมตตระกล โรงพยาบาลสรนทร นายวนชยวเศษชาต โรงพยาบาลสรนทร นางสาวสวภทรขาวเครอ โรงพยาบาลสรนทร นางสาวปยนชชมพกาศ โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต นายคมสนพศภา โรงพยาบาลชลบร นางสาวปทมภรณกลช โรงพยาบาลชลบร นายบณฑตคงประสทธ โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร

ขอขอบคณ แพทยหญงมธรดา สวรรณโพธ ผอ�านวยการสถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร ทมพนทจงหวดลพบร โรงพยาบาลล�าสนธ นพ.สนต ลาภเบญจกล และคณะ ทมพนท จงหวดสงขลา โรงพยาบาลสมเดจพระบรมราชนนาถ ณ อ�าเภอนาทว จงหวดสงขลา นพ.สวฒน วรยพงษสกจ และคณะ ทมพนทจงหวดพะเยา โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ต�าบลแมกา นางสภาภรณ เครอสภา โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ต�าบลแมกาหวยเคยน นางจ�าลอง เสมอเชอ เทศบาลต�าบลแมกา นายประพนธ เทยนวหารและคณะทมพนท จงหวดกาฬสนธศนยการศกษาพเศษอ�าเภอยางตลาดนายสวรรณบวพนธเทศบาลต�าบล บวบานนายสพรรณภบญเตมและคณะ

คณะผวจยขอขอบพระคณทกทานรวมถงทานทไมไดกลาวนามทไดมสวนรวมในกระบวนการวจยนหากมขอผดพลาดหรอขอมลตกหลนประการใดทางทมผวจยขออภยมาณทน

55

�����������������.indd 55 7/7/16 3:30 PM

เดกพการทกคนมศกยภาพ ท�าอะไรไดมากกวาทใครคด หากเขาไดรบ

โอกาสทเทาเทยม เปนธรรม และการชวยเหลออยางสมเหตสมผล มาเปลยนมมมอง

เรองเดกพการกนใหมเถดครบ เขาเปนอยางทเขาเปน เขามชวต เขามจตใจ เขาม

ความสามารถทแฝงเรนอย เขาตองการเปนสวนหนงของครอบครวและสงคม เพราะเขาคอ

มนษยคนหนงทมศกดศรเชนกน และเขากมสทธในฐานะประชาชนคนหนงเชนกน

56ปญหา ความตองการ การเขาถงบรการของเดกพการในชมชน

และสถานการณก�าลงคนดานการฟนฟสขภาพ

�����������������.indd 56 7/7/16 3:30 PM