มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-1

หนวย ท 1

เกษตรกรรม กบ สงคม ไทย

รอง ศาสตราจารย ดร.สมจต โยธะ คง

ชอ รองศาสตราจารยดร.สมจตโยธะคง

วฒ วท.ม.(เกษตรศาสตร)มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

Cert.LandscapeArchitectureandOrnamentalHorticulture

MississippiStateUniversity,U.S.A.

Ed.D.(AgriculturalEducationStudies)

CharlesStuartUniversity,Australia

ตำแหนง ขาราชการบำนาญ

รองศาสตราจารยประจำสาขาวชาเกษตรศาสตรและสหกรณ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

หนวย ท เขยน หนวยท1

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-2 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

หนวย ท 1

เกษตรกรรม กบ สงคม ไทย

เคาโครง เนอหาตอนท1.1บรบทของเกษตรกรรม

1.1.1ความหมายและความสำคญของเกษตรกรรม

1.1.2รปแบบของเกษตรกรรม

1.1.3อาชพทเกยวของกบเกษตรกรรม

ตอนท1.2 ลกษณะของสงคมไทย

1.2.1โครงสรางของสงคมไทย

1.2.2 สงคมชนบทของไทย

1.2.3สงคมเมองของไทย

1.2.4ความสมพนธของสงคมชนบทกบสงคมเมอง

ตอนท1.3 ความสมพนธของเกษตรกรรมกบบรบทสงคมไทย

1.3.1ความสมพนธของเกษตรกรรมกบการดำรงชวต

1.3.2ความสมพนธของเกษตรกรรมกบสงคมไทย

1.3.3ความสมพนธของเกษตรกรรมกบเศรษฐกจไทย

แนวคด1. เกษตรกรรมเปนกจกรรมทดำเนนการเกยวกบการผลต การขายการอตสาหกรรมและ

การบรการทางดานพชสตวประมงและปาไมความสำคญของเกษตรกรรมโดยภาพรวม

จะเนนการสรางความปลอดภยกบประชาชนทเกยวของ การสรางความมนคงทางอาหาร

รปแบบของเกษตรกรรมมววฒนาการควบคกบสงคมมนษยการเปลยนแปลงของสงคม

และความเจรญทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย รปแบบการผลตหลก ๆประกอบดวย

แบบผลตพอยงชพ แบบผลตเชงการคา และแบบผลตเชงอตสาหกรรม สวนรปแบบ

ลกษณะพเศษจะมจดมงหมายเฉพาะในการผลต อาชพเกษตรกรรมมหลากหลายอาชพ

ทเกยวของ กลาวคอมตงแตอาชพผลตวตถดบ อตสาหกรรมเกษตรและอาชพเกษตร-

บรการ

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-3

2. โครงสรางของสงคมไทยทเปนโครงสรางหลกคอโครงสรางของสงคมชนบทกบโครงสราง

ของสงคมเมององคประกอบภายในโครงสรางทสำคญไดแกกลมทางสงคมและสถาบน

ทางสงคม สงคมชนบทของไทยเปนกลมคนทอาศยอยเขตนอกเมองหลวงหรอเมอง

ใหญ ๆ ประชาชนสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม สวนสงคมเมองของไทยเปน

บรเวณทมประชากรอาศยอยรวมกนเปนจำนวนมาก เปนศนยกลางของความเจรญตางๆ

การคมนาคมสะดวกประชาชนประกอบอาชพหลากหลาย มการตงถนฐานทอยอาศย

แบงออกเปนยานๆมการปรบตวเปลยนแปลงคอนขางรวดเรว เนองจากไดรบอทธพล

จากปจจยภายนอกจากกระแสยคโลกาภวตนวฒนธรรมจากตางชาตความสมพนธของ

สงคมชนบทและสงคมเมองของไทยมความเกยวของกนอยางใกลชดมความเปนญาต

พนองรวมชาตเดยวกนมทมาหรอเกดมาจากแหลงเดยวกนและตางกมการพงพาอาศย

ซงและกน

3. เกษตรกรรมสมพนธกบการดำรงชวตของคนในสงคมไทยมาโดยตลอด เพราะเกษตร-

กรรม เปนแหลงของอาหารบำรงกายและอาหารใจ และทไมเปนอาหารแตมความจำเปน

โดยเฉพาะทอยอาศย เครองนงหม ยารกษาโรค และพลงงานการดำรงชวตของคนใน

สงคมไทยจะมความเกยวของกบเกษตรกรรมนบตงแตในอดต ปจจบน และอนาคต

จนมคำกลาวตดปากวา สงคมไทยเปนสงคมเกษตรกรรม และเปนสงคมของรากฐาน

การเกดประเพณและวฒนธรรมของสงคมไทยนอกจากนเกษตรกรรมมความสมพนธ

กบเศรษฐกจไทยมายาวนานเชนกน เพราะเปนรากฐานของเศรษฐกจ เปนแหลงสราง

อาชพแรงงานและสรางรายไดใหกบคนในสงคมและประเทศเกษตรกรรมนอกจากสราง

รายไดแลวยงเปนภาคทสรางผลตภณฑมวลรวมในประเทศผลตภณฑมวลรวมประชาชาต

และความสขมวลรวมภายในประเทศใหกบคนในสงคมไทยและประเทศอกดวย

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท1จบแลวนกศกษาสามารถ

1.วเคราะหบรบทของเกษตรกรรมได

2.วเคราะหลกษณะของสงคมไทยได

3.วเคราะหความสมพนธของเกษตรกรรมกบบรบทสงคมไทยได

4.ประยกตเกษตรกรรมกบสงคมไทยตอการสงเสรมและพฒนาการเกษตรได

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-4 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

ตอน ท 1.1

บรบท ของ เกษตรกรรม

โปรดอานแผนการสอนประจำตอนท1.1แลวจงศกษาเนอหาสาระพรอมปฏบตกจกรรมในแตละตอน

หว เรองเรองท1.1.1ความหมายและความสำคญของเกษตรกรรม

เรองท1.1.2รปแบบของเกษตรกรรม

เรองท1.1.3อาชพทเกยวของกบเกษตรกรรม

แนวคด1. เกษตรกรรมเปนกจกรรมทดำเนนการเกยวกบการผลตการขายการอตสาหกรรมและ

การบรการทางดานพชสตวประมงและปาไมจะเกยวของสมพนธกนกบการจดหาการ

ใหบรการ และการใหความชวยเหลอ การดำเนนการยงครอบคลมหลากหลายกจกรรม

ความสำคญของเกษตรกรรมโดยภาพรวมจะเนนการสรางความปลอดภยกบประชาชนท

เกยวของการสรางความมนคงทางอาหารการเปนรากฐานการทำใหเกดวฒนธรรมทดงาม

การเปนแหลงสรางรายได การเปนตลาดสำคญรองรบผลตภณฑอตสาหกรรมการเปน

แหลงสรางงานใหกบคนไทยและการเปนภาคเศรษฐกจทแขงขนกบตางประเทศ

2. รปแบบของเกษตรกรรมมววฒนาการควบคกบสงคมมนษยการเปลยนแปลงของสงคม

ความเจรญทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยขอจำกดของพนทประกอบการและทรพยากร

การตระหนกถงสงแวดลอมและความปลอดภย การบรหารจดการตลอดจนการศกษา

คดคนเพอสนองความตองการทงรปแบบเกษตรกรรมหลก แบงเปน เกษตรกรรมแบบ

ผลตพอยงชพแบบผลตเชงการคาและแบบผลตเชงอตสาหกรรมสวนรปแบบเกษตรกรรม

ลกษณะพเศษเนนการผลตตามความมงหมายเฉพาะ

3. การทำเกษตรกรรมมทงการทำเกษตรกรรมเตมเวลาและไมเตมเวลา ทำในฟารมและ

นอกฟารม เกษตรกรรมเปนธรกจประเภทหนง มลำดบขนการผลตทางเศรษฐศาสตรท

ชดเจนอาชพทเกยวกบเกษตรกรรมแบงเปนอาชพทเกยวของกบการผลตวตถดบอาชพ

ทเกยวของกบอตสาหกรรมการเกษตรและอาชพทเกยวของกบการบรการ

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-5

วตถประสงคเมอศกษาตอนท1.1จบแลวนกศกษาสามารถ

1. อธบายความหมายและความสำคญของเกษตรกรรมได

2. วเคราะหรปแบบของเกษตรกรรมได

3. วเคราะหอาชพทเกยวของเกษตรกรรมได

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-6 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

เรอง ท 1.1.1 ความ หมาย และ ความ สำคญ ของ เกษตรกรรม

ในเรองนจะนำเสนอ2ประเดนสำคญทเกยวของกบเกษตรกรรมคอความหมายของเกษตรกรรม

และความสำคญของเกษตรกรรมเพอใหผศกษาไดเขาใจอยางถองแท

ความ หมาย ของ เกษตรกรรมคำวา“เกษตรกรรม-Agriculture”เปนคำทบคคลทวไปรบรรบทราบกนมานานวาเกษตรกรรมคอ

การปลกพชและเลยงสตวแตในความเปนจรงคำวาเกษตรกรรมมความหมายกวางขวาง

เกษตรกรรมแปลมาจากคำวาagriculture (Agri/Ager) มาจากภาษากรกหมายถงทงหรอดนและ

cultureหมายถงการปลกหรอปฏบตเมอมารวมกนจงมความหมายถงการปฏบตเกยวกบทดนเพอใหเกด

การผลตหรอการใชพนทเพอใหเกดผลผลตขนมานนเองและเมอนำไปใชในทางวชาการจะขยายความออก

ไปอกวาเกษตรกรรมคอการปฏบตกบทดนเพอใหเกดผลผลตทงการปลกพชเลยงสตวการทำประมงและ

การเกษตรผสมผสานโดยอาศยความรความชำนาญประสบการณทรพยากรธรรมชาตและเงนทนเพอให

พชและสตวเจรญเตบโตใหผลผลตตางๆหรออกนยหนง เกษตรกรรมคอกจกรรมชนดหนง ของมนษย

โดยมจดประสงค2ประการไดแก

1. เพอการผลต

2. เพอควบคมวธการใชพชและสตวไปในทางทเกดประสทธภาพสงสด

ดงนนการผลตทางเกษตรกรรมจะแบงการผลตเปน 2 ประเภทหลก ๆคอพชและสตว ซงการ

ผลตตองมการใชศลปะและวทยาศาสตรในการปฏบตกบทดนเพอใหเกดการผลต เกษตรกรรมจดเปน

วทยาศาสตรประยกต(appliedscience)ซงเปนวทยาศาสตรทกลาวถงการนำเอาความรทางวทยาศาสตร

ไปใชในกจการตางๆในชวตประจำวนในอตสาหกรรมหรอนำไปใชเพอเปนประโยชนตอมนษยทเรยกกน

ทวไปวาเทคโนโลยการเกษตรพรอมกบมการปฏบตทางเกษตรกรรม(culturalpractice)คอวธการทำการ

เกษตรทดทนสมยและเหมาะสม(https://sites.google.com/site/aggiepy/-1คนคนวนท28มถนายน

2555)

ราชบณฑตยสถานพจนานกรมพ.ศ.2525(2538:112)ใหความหมายของเกษตรกรรมวาการใช

ทดนเพาะปลกพชตางๆรวมทงการเลยงสตวการประมงและการปาไม

พจนานกรมองกฤษ–ไทยใหคำแปลagriculture(noun)วาเกษตรกรรมและมการใหความหมาย

หลายนยดงน

1. เกษตรกรรมหมายถงการประกอบธรกจการทำฟารมขนาดใหญในรปบรษท

2. เกษตรกรรมหมายถงการปฏบตหรอการดำเนนงานเกยวกบการเพาะปลกและเลยงสตว

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-7

3. เกษตรกรรมหมายถงประเภทของผคนหรอกลมคนทตอสมนหมายหรอมสวนรวมในการทำให

เกดอาหารหรอผลตอาหาร

4. เกษตรกรรมในอกความหมายหนงทบญญตหรอกำหนดขนในปค.ศ.1862วาหมายถงงานท

หนวยงานกลางภาครฐจะตองทำหนาทเปนผบรหารจดการแผนงานตาง ๆ เพอใหการสนบสนนชวยเหลอ

บรการเกษตรกรภายใตเงอนไขทกำหนดซงการสนบสนนชวยเหลอบรการเกษตรกรดงกลาวจะรวมถงการ

วจยและการอนรกษดนและตองใชความเพยรความอดทนความเสยสละโดยไมยอทอเพอใหการทำฟารม

ของเกษตรกรมเสถยรภาพและมความมนคงทางเศรษฐกจ

นอกจากนเมอแปลagricultural(adj)วาทเกยวกบเกษตรกรรมเกยวกบการเกษตรเกยวกบการ

ทำเทอกสวนไรนาและทเกยวกบกสกรรมยงมความหมายถง

1. การมความสมพนธหรอทเคยใชในการสนบสนนสงเสรมเผยแพรเกยวกบเกษตรกรรมหรอการ

ทำฟารมเชนการสงเสรมเผยแพรวธทำการเกษตรหรอทำฟารมสมยใหม

2. ความสมพนธกบสาระหรอสถานการณของชมชนทมผนยมการทำเกษตรกรรม เชน สงคม

เกษตรกรรม

วกพเดย สารานกรมเสร ใหนยาม เกษตรกรรม (องกฤษ: agriculture) หมายถง กระบวนการ

ผลตอาหารเสนใยเชอเพลงและผลตภณฑอนๆโดยวธการเพาะปลกพชมชอเรยกเฉพาะวา“กสกรรม”

และวธการเลยงสตวทงสตวบกสตวนำอยางเปนระบบผทประกอบอาชพเกษตรกรรมเรยกวา เกษตรกร

เกษตรกรรมแบงไดเปน4ประเภทไดแก

1. กสกรรม หมายถงการเพาะปลกพชเชนการทำนาการทำสวนการทำไรเปนตน

2. ปศสตว หมายถง การประกอบอาชพเลยงสตวบนบก เชน เลยงโค เลยงสกรหรอเลยงสตว

จำพวกสตวปกเปนตน

3. การ ประมง หมายถงการประกอบอาชพการเกษตรทางนำเชนการเลยงสตวนำการจบสตวนำเปนตน

4. ดาน ปา ไม หมายถงการประกอบอาชพเกยวกบปาเชนการปลกปาไมเศรษฐกจการนำผลผลต

จากปามาแปรรปใหเกดประโยชนเปนตน

FranklinMerriam-Webster’sCollegiateDictionary(1994)ใหนยามวาเกษตรกรรมหมายถง

วทยาศาสตรศลปะหรอการปฏบตเกยวกบการนำทดนมาเพาะปลกพชการเลยงสตวการจำหนายผลผลต

และการตลาดและรวมกจกรรมทงหมดวาการทำฟารม(farming)

Herren andDonahue (1991) อธบายวา เกษตรกรรมหมายถง การเปนอตสาหกรรมประเภท

หนง ถาการทำธรกจดงกลาวมการทำสญญาหรอขอตกลงเกยวกบการผลต จะเปนขอตกลงในการผลต

เกยวกบทางดานพชดานสตวดานประมงดานปาไมและการเกษตรดานอนๆ เพอนำผลผลตทไดมาเปน

อาหาร เครองนงหม ทอยอาศย ยารกษาโรค และทเกยวของกบการดำรงชวต นอกจากนยงรวมถงการ

จดหาสนคาและบรการเกยวกบการเกษตรการแปรรปผลตภณททางการเกษตรและการกระจายผลผลต

FinleyandPrice(1994:5)อธบายวาคำวาเกษตรกรรมในยคหลงๆมความหมายกวางขวางขน

มไดหมายถงเฉพาะการใชทดนเพอการปลกพช การเลยงสตว การประมง และการปาไมเทานน แตจะม

ความหมายรวมถงการทำธรกจและอตสาหกรรมทเกยวของ รวมถงกระบวนการเกยวกบการตลาดและการ

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-8 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

กระจายสนคาเกษตรในรปแบบตางๆและยงเนนวา เกษตรกรรมคอธรกจรปแบบหนง (agricultureisabusiness)และเปนธรกจทผประกอบการตองมความรและทกษะในการดำเนนกจการในทกระยะทเกยวของ

ตงแตการผลตการดำเนนการแปรรปผลตภณทการกระจายสนคาและการตลาดเปนอยางดยงจงจะทำให

การประกอบกจการประสบผลสำเรจ

HatfieldandKarlen(1994:1)ใหนยามเกษตรกรรมในมตกวางๆ เกยวกบความยงยน(sustain-

ability)วาเกษตรกรรมเปนเสมอนศลปะและการปฏบตหรอวทยาศาสตรทเกยวกบการผลตพชการผลต

สตวในหนวยของการทำฟารม(organizedfarmunit)และการทำดงกลาวตองอยบนพนฐานของอารยธรรม

หรอความเจรญทางวฒนธรรมเพราะเกษตรกรรมเปนสงทสงคมมนษยสงสมกนมาเปนเวลานานไดรบการ

ถายทอดและสบตอกนมาจนกลายเปนสงคมชมชนทมวฒนธรรมจากรนสรนการทำเกษตรกรรมในมตนจะ

ตระหนกถงการไมเปนพษไมเปนอนตรายกบสงแวดลอม(environmentallybenign)ในถนทอยและตอง

สมพนธกบแหลงทรพยากรประชากรและสงแวดลอมของโลกโดยรวมดวย

Burton (2010: 6) กำหนดนยามคำวาเกษตรกรรม ในมมมองฐานะเปนกจกรรมทเกยวของกบ

การผลตทางดานพชดานสตว และทเกยวของสมพนธกบการจดหาการใหบรการการใหความชวยเหลอ

เครองจกรกลผลตผลการแปรรปผลตภณทและการตลาดBurtonยงเนนวาเกษตรกรรมสมยใหมสามารถ

ดำเนนการครอบคลมหลากหลายกจกรรมและอยในหลายรปแบบทเกยวของกบเกษตรกรรมและทสามารถ

ดำเนนการได ทไมเกยวของกบงานการทำฟารม งานการทำปศสตว เชน กจกรรมการขายเครองจกรกล

การเกษตรการจดหาปจจยการผลตการรวบรวมสนคาเกษตรการวจยทเกยวกบพชและสตว การแปรรป

ผลตภณทเกษตรการใหการศกษาทเกยวของกบการเกษตรการดแลรกษาเกยวกบสขภาพพชและสตวและ

การประกอบธรกจเกษตรอนๆทสนบสนนเกษตรกรรม

จากความหมายของเกษตรกรรมมกจกรรมทเกยวของหลากหลายดงภาพท1.1

กจกรรมทางพช

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-9

กจกรรมทางสตว

กจกรรมทางการคนควาวจยศกษาสงเสรม

กจกรรมการขาย-การแปรรปผลตภณท

กจกรรมเครองมอเครองจกรกลเกษตรกจกรรมไรนาสวนผสม

ภาพ ท 1.1 ความ หมาย ของ เกษตรกรรม ม กจกรรม ท เกยวของ หลาก หลายทมา:เกษตรกรรมรปภาพhttp://www.google.co.th/search?qคนคนวนท28มถนายน2555

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-10 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

สรปเกษตรกรรม หมายถงกจกรรมทดำเนนการเกยวกบการผลตการขายการอตสาหกรรมและ

การบรการทางดานพชสตวประมงและปาไมซงกจกรรมดงกลาวจะเกยวของสมพนธกนกบการจดหาการให

บรการและการใหความชวยเหลอเครองจกรกลผลตผลการแปรรปผลตภณฑและการตลาดการดำเนนการ

ยงครอบคลมหลากหลายกจกรรมอยในหลายรปแบบทเกยวของกบเกษตรกรรมและยงสามารถดำเนนการ

ไดในกจกรรมทไมเกยวของกบงานการทำฟารมงานการทำปศสตว ในมมมองของgloballydimensions

การทำเกษตรกรรมยงตองตระหนกถงการไมเปนพษไมเปนอนตรายกบสงแวดลอมในถนททำเกษตรกรรม

และตองสมพนธกบการไมเปนอนตรายตอแหลงทรพยากรประชากรและสงแวดลอมของโลกโดยรวมดวย

ความ สำคญ ของ เกษตรกรรม เกษตรกรรมเปนกจกรรมทดำเนนการกวางขวางครอบคลมการกสกรรม(ทางพช)ปศสตวประมง

(ประมงนำจดนำกรอยนำเคม)ทางปาไมและกจกรรมอนๆ ทเกยวของและสนบสนนการผลตการอตสาหกรรม

การพาณชยกรรมและการบรการความสำคญของเกษตรกรรมหรอภาคเกษตรกรรมโดยภาพรวมมดงน

1. การ สราง ความ มนคง ทาง สงคม กบ ประชาชน ท เกยวของ (social safety net) ภาคเกษตรกรรม

ในอดตและปจจบนทำหนาทเปนภาคสวสดการสงคมทมนคงตลอดมาตวอยาง ในชวงเกดภาวะวกฤตขน

กบประเทศ ในปพ.ศ. 2540ผออกจากภาคเกษตรไปทำงานในโรงงานลงเรอทำการประมงทำงานในภาค

บรการตามโรงแรมรานคาหรองานอนๆ ในเมองกยงไมไดตดขาดจากภาคเกษตรกรรมทงหมดยงมพอ

แม พ ปา นา อาหรอเครอญาตบางสวนยงทำงานอยในภาคเกษตรกรรมทำไร ทำนาทำสวน เลยงสตว

และทำเกษตรกรรมอนๆกนตอไป เมอเกดภาวะเศรษฐกจตกตำ โรงงานตองปด โรงแรมตองลดพนกงาน

รานคาตองปด ถาเหตการณนเกดขนในตางประเทศหรอเมองนอกผถกปลดออกจากงานในภาคการผลต

อนๆคงตองไดรบผลกระทบมากและคงตองพงสวสดการของรฐในการประทงชวตสำหรบในประเทศไทย

นนแรงงานนอกภาคเกษตรกไมไดตดขาดจากภาคเกษตรเมอถกปลดออกจากงานกกลบบานในชนบทมบาน

อย มอาหารกนและการดำรงชวตไมไดขาดแคลนลำบากมากนก เหตทเปนเชนนเพราะวาภาคเกษตรกรรม

มหลากหลายกจกรรมทใหทำ และทสำคญคอภาคเกษตรกรรมมลกษณะเปนเกษตรครวเรอน ไมใชเกษตร

แบบพาณชยกรรมหรอเปนแบบอตสาหกรรมทมบรษทเปนเจาของทดนแปลงใหญ ดงเชน ในแบบยโรป

อเมรกา ออสเตรเลย คนในภาคเกษตรของไทยสวนใหญจงยงเปนเกษตรกร ไมใชกรรมกรในภาคเกษตร

ดงนนเมอพนองลกหลานไปทำงานในโรงงานหรอในเมอง ตกงานกกลบบานมงานทำมบานอย มขาวกน

ไมอดตายไมตองมหรออาศยสวสดการของรฐหรอสวสดการจากสหภาพแรงงานกไดการสรางความปลอดภย

กบประชาชนของภาคเกษตรกรรมสำหรบประเทศไทยในลกษณะนอาจมแหงเดยวในโลกและทสำคญทสด

คอเปนพนฐานการสรางความมนคงทางสงคมและการเมอง

2. การ สราง ความ มนคง ทาง อาหาร (food security) เปนความสามารถผลตอาหารภาคเกษตรกรรม

ของไทยสามารถผลตอาหารไดเกนพอบรโภคภายในประเทศ และทเหลอยงเปนสนคาสงออกไปขายตาง

ประเทศเกษตรกรรมจงเปนภาคทสามารถผลตอาหารไดเกนความตองการเทากบเปนการสรางความมนคง

ทางอาหาร ซงเรองนถอวาเปนเรองใหญ เพราะความมนคงทางอาหารคอความมนคงทางสงคมและความ

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-11

มนคงทางการเมองประเทศกำลงพฒนาสวนใหญยงไมมความสามารถทจะทำเชนนไดประเทศทผลตอาหาร

ไมเพยงพอตอการบรโภคกจะเกดการจลาจลฆาฟนกน เกดวกฤตการณอาหาร เกดความไมมเสถยรภาพ

ทางการเมองดงนนวกฤตการณทางอาหารจงเปนวกฤตการณของประเทศทขาดความมนคงทางอาหารสวน

ประชากรของไทยซงมอาหารรบประทานเพยงพอแกความตองการของรางกายเพยงแตการบรโภคอาหารยง

ตองไดรบการพฒนาเพราะสวนใหญยงบรโภคอาหารไมถกหลกโภชนาการ

3. การ เปน รากฐาน การ ทำให เกด วฒนธรรม ท ด งาม ภาคเกษตรกรรมของไทยมโครงสรางททำให

เกดประเพณและวฒนธรรมทดงามเออเฟอเผอแผเพราะการมบรโภคเกนความตองการสามารถชวยเหลอ

เอออาทรกนไดในยามมความจำเปนไมเหมอนสงคมฝรงหรอเอเชยและแอฟรกาบางประเทศทเคยเปนเมอง

ขนของฝรงทเขามาจบจองทดนและทำเกษตรกรรมเปนแบบเกษตรพาณชยกรรมเตมรปแบบไมใชเปนการ

ทำเกษตรกรรมแบบครวเรอนหรอแบบเกษตรกรรมรายยอยมทดนแปลงเลกแปลงนอย แตมความเปน

เจาของทดนเปนสวนมากดงชาวชนบทแบบไทยๆความเปนครอบครวเพอนบานยงมความฝงแนนอยใน

สงคมซงลกษณะดงกลาวนบวาเปนรากฐานการทำใหเกดประเพณและวฒนธรรมทดงามขนมาในสงคม

4. การ เปน แหลง สราง ราย ได ภาคเกษตรกรรมเปนแหลงหาเงนตราตางประเทศสนคาเกษตรสง

ออกของไทยทงในรปวตถดบการแปรปเปนผลตภณฑอาหารสงของเครองใชเรมตงแตสมยมการสงวตถดบ

เชนขาวยางพาราปาไมและดบกมาตงแตกลางรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวแลว

ขาวยางพาราปาไมและดบกยงเปนสนคาเกษตรสงออกทสำคญเรอยมาจนถงสมยเรมพฒนาอตสาหกรรม

เพอทดแทนการนำเขาในระหวางปพ.ศ.2500-2510การพฒนาสนคาอตสาหกรรมจงสงออกกนจรงจงหลง

ปพ.ศ.2510โดยเรมจากอตสาหกรรมเสอผาและสงทอซงตองอาศยวตถดบจากภาคเกษตรกรรมเปนสวน

ใหญแลวจงกระจายไปสอตสาหกรรมอนๆ ทเปนอตสาหกรรมเกษตร(agro-industry)เชนสบปะรดกระปอง

ผลไมกระปองอนๆไดแกไกกงปลาทนากระปองผลตภณทอาหารสำเรจรปในรปอาหารกระปองหรอใน

รปอนๆรวมถงผลตภณททเปนสงของเครองใชทผลตจากไมยางพาราและจากไมของตนมะพราวเปนตน

การสงออกสนคาเกษตรกรรมมการขยายตวตอเนอง ความสำคญของภาคเกษตรกรรมในการเปนแหลง

หาเงนตราตางประเทศขยายตวไมนอยกวาภาคอตสาหกรรมและคาดวาจะตองมความสำคญตอไปในอนาคต

ภาคเกษตรกรรมจงเปนภาคทมอทธพลตอเศรษฐกจของประเทศ

5. การ เปน ตลาด สำคญ รองรบ ผลตภณฑ อตสาหกรรมแมวาการสงออกของสนคาอตสาหกรรมจะ

ขยายตวและกระจายตวมากขน แตพนฐานยงตองอาศยตลาดในประเทศเปนฐาน เพราะไดเปรยบคาขนสง

คาการตลาดในตางประเทศทตองแขงขนกบอตสาหกรรมเจาของประเทศนน ๆ และตองแขงขนกบคแขง

อนๆ เมอใดกตามถาสภาพอากาศดราคาสนคาสงออกดทำใหราคาสนคาภายในประเทศดความตองการสนคา

อตสาหกรรมทผลตในประเทศจะสงขนเมอเกษตรกรหรอผคนในภาคเกษตรกรรมของไทยมรายไดมากขน

กจะมอำนาจซอสนคาทผลตในประเทศมากขน ซงตางจากคนในเมองเมอรายไดดขน สวนมากจะนยม

ซอสนคาทผลตจากตางประเทศมากขน หรอไมกเดนทางไปใชจายซอขาวซอของ ดงนนผคนทอยใน

ภาคเกษตรกรรมและอาศยอยในชนบทจงเปนทงผผลตสนคาและผบรโภคสนคาทเปนผลตภณฑอตสาหกรรม

ทผลตภายในประเทศมากทสด

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-12 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

6. การ เปน แหลง สราง งาน ให กบ คน ไทย ภาคเกษตรกรรมถอวาเปนแหลงสรางงานในประเทศมาเปน

เวลาชานานแลวเมอกอนสงครามโลกครงท2ภาคเกษตรกรรมโอบอมแรงงานในประเทศมากกวารอยละ80

(ผประกอบอาชพเกษตรกรรมและแรงงานทเกยวของ)อกรอยละ20แรงงานจะอยในภาคอตสาหกรรมและ

ภาคบรการเชนตามโรงงานอตสาหกรรมการคาสงคาปลกและการขนสงเพยงเลกนอยตอมาสดสวนของ

แรงงานในภาคเกษตรกรรมลดลงเปนประมาณรอยละ60ในชวงแผนพฒนาฯฉบบท5และลดลงมาเรอยๆ

จนขณะนแรงงานภาคเกษตรกรรมจรง(การทำเกษตรกรรมเตมเวลา)จะมอยประมาณรอยละ35และจะม

การลดลงเรอยๆแตจะมแรงงานทอยในภาคอนเชนภาคบรการและภาคอตสาหกรรมสวนหนงมาทำการ

เกษตรกรรมแบบไมเตมเวลามากขนในลกษณะการทำอาชพเสรมงานอดเรกและเพอการพกผอนยอมแสดง

ใหเหนวาภาคเกษตรกรรมยงเปนแหลงสรางงานใหกบคนไทยเพราะคนไทยสวนใหญยงมความเกยวของ

กบเกษตรกรรมเปนสวนหนงของวถชวตอย

7. การ เปน ภาค เศรษฐกจ ท แขงขน กบ ตาง ประเทศ ภาคเกษตรกรรมของไทยเปนภาคเศรษฐกจ

ทสามารถแขงขนกบประเทศใด ๆ ในโลกได แทบจะไมมประเทศกำลงพฒนาประเทศใดสามารถพฒนา

ตวเองเปนผสงออกสนคาเกษตรกรรมรายใหญของโลกไดผสงออกสนคาเกษตรกรรมรายใหญลวนเปนของ

ประเทศพฒนาทรฐบาลของประเทศเหลานนใชภาษอากรของประชาชนนอกภาคเกษตรกรรม ชดเชยการ

สงออกทงสน แตสำหรบประเทศไทยสนคาเกษตรกรรมทผลตโดยเกษตรกรไทย เปนสนคาสงออกอนดบ

ทหนงและทสองหรอไมเกนทหาของโลกหลายสนคาทเปนหนงของโลกไดแกขาวยางพารามนสำปะหลง

สบปะรดกระปองกงไกปลาทนาสนคาทไมไดทหนงแตตดอนดบไมเกนทหาของโลกเชนนำตาลดอกไม

มะขามเปรยวทเรยนมงคดผกและผลไมอนๆ สนคาเกษตรกรรมของไทยจงเปนภาคเศรษฐกจทแขงขนกบ

ตางประเทศได

8. การ เปน ฐาน ความ เชอม โยง ของ การ ผลต อน ถงแมวาผลผลตของภาคเกษตรกรรมโดยตรงจะมไม

มากเมอเทยบกบภาคเศรษฐกจอนๆ ซงจะมประมาณรอยละ12-15ของผลตภณฑมวลรวมประชาชาตหรอ

ประมาณรอยละ12-15ของรายไดประชาชาตหรอเพยงรอยละ12-15ของการผลตมลคาเพมประชาชาตแต

ผลผลตทางออมทเกดจากภาคเกษตรกรรมจะมมากกวานนมากเชนอตสาหกรรมทตอเนองกบการเกษตร

อตสาหกรรมหองเยนอตสาหกรรมอาหารสำเรจรปอตสาหกรรมเยอและกระดาษอตสาหกรรมเฟอรนเจอร

อตสาหกรรมฟอกหนง อตสาหกรรมนำมนพช และอน ๆ การขนสงกเปนการขนสงสนคาเกษตรกรรมเสย

เปนสวนใหญถานบจำนวนตนทขนสงกจะเหนวามากกวาสนคาอตสาหกรรมอยางอนการคาสงคาปลกการ

สงออกสวนใหญเปนการคาสนคาเกษตรกรรมเปนสดสวนทมากภาคเกษตรกรรมของไทยจงมสวนไปสราง

มลคาเพมใหกบภาคอตสาหกรรมและภาคบรการอยางมากมาย

9. การ เปน ความ สำคญ ทง ตอ ชวต และ ธรกรรม ทก ภาค สวน ของ มนษย เกษตรกรรมทงในอดต

ปจจบนและอนาคตยงคงเปนแหลงปจจยสทจำเปนสำหรบการดำรงชพของมนษยซงเดมคออาหาร(food)

และเครองนงหม(fiber)รวมถงทอยอาศยทอาศยไมและยารกษาโรคทเรยกวาสมนไพรและเมอมการเลยง

สตวเปนอตสาหกรรมทำใหการเกษตรกรรมเปนสวนสำคญอกขนตอนคอเปนฐานของอาหารสตว(feed)ทง

ไกสกรกงปลาและนมรวมถงโคกระบอแพะแกะทใชหญาเปนอาหารหลกกมาจากทงหญาเลยงสตว

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-13

ทเปนภาคเกษตรกรรมเชนกนในยคตอจากนไปพลงงานจากฟอสซลไมวาในรปนำมนกาซถานหนกำลง

จะหมดไปทำใหตองหนกลบมาพงพลงงานชวภาพจงเปนการทำใหภาคเกษตรกรรมมความสำคญอกดาน

เพมขนคอพลงงาน(fuel)ดงนนจะเหนวาเกษตรกรรมเปนสวนสำคญตอการดำรงชพของมนษยเพมขนใน

ทกดานไมเพยงปจจยสเทานนรวมถงการทำธรกรรมดานอนๆ และกลายเปนรากฐานสำคญทเกยวของกบ

มนษยถง8f(เอฟ)ดวยกนไดแกอาหารมนษย(food)เครองนงหม(fiber)อาหารสตว(feed)ปยเคมและ

ปยชวภาพ(fertilizer)พลงงาน(fuel)การใชประโยชน(function)การเฉลมฉลองงานรนเรงและนทรรศการ

ประเภทงานแสดง(fairandfestival)และสงอำนวยความสะดวก(facility)

10. การ เปนก ระ บอก เสยง ประชาสมพนธ ประเทศประเทศไทยเปนประเทศทมความอดมสมบรณ

มสภาพดนฟาอากาศทเหมาะสมในการทำเกษตรกรรม1ใน7สวนของโลกถอวาเปนประเทศหนงทสำคญใน

การผลตอาหารปอนประชากรโลกจงไดรบเกยรตและยกยองใหเปนครวของโลก(thekitchenoftheworld)

เปนแหลงผลตพชอาหารทดทสดของโลกหลายชนดเชนขาวหอมมะลทเรยนมงคดและอนๆอาหารไทย

ไดรบการยอมรบของคนทวโลกและเปนสดยอดอาหารอรอยทสดของโลกคอแกงมสมน และอาหารไทยท

ชาวตางชาตชนชอบเปนอนดบหนงคอตมยำกงรองลงไปคอผดไทยมรานอาหารไทยในตางประเทศทวโลก

ไมตำกวา11,800รานเปนอนดบตนๆของรานอาหารตางประเทศในตางแดน

11. การ เปน แหลง สนบสนน การ ทอง เทยว เกษตรกรรมเปนรากฐานของการทองเทยวเชงเกษตร

(agro-tourism)และแหลงทองเทยวทวไปแหลงทองเทยวเปนแหลงสรางงานสรางรายไดเพราะเปนกจกรรม

ทเกยวของกบผคนหลายภาคสวน โดยเฉพาะเจาของแหลงทองเทยว ผจดบรการนำเทยว และผมาทอง-

เทยวแหลงทองเทยวเชงเกษตรจะเกยวของกบกจกรรมทางเกษตรกรรมซงเปนกจกรรมหนงในAmazing

ThailandคอการเกษตรไทยหรอAmazingAgriculturalHeritageซงแบงเปนกจกรรมยอยๆไดแก

1) การ ทำ นา (rice cultivation) การทำนาป การทำนาปรง การทำนาหวานนำตมการทำนา

ขนบนไดพพธภณฑขาวความรเรองขาวสายพนธตางๆประเพณพธกรรมเกยวกบขาววฒนธรรมการกน

ขาวไทยเปนตน

2) การ ทำ สวน ไม ตด ดอก (cutting flowers) การทำสวนดอกไมเพอตดดอกขายทกชนดเชน

สวนกหลาบฟารมกลวยไมสวนไมดอกไมประดบนานาชนดไมกระถางทกประเภทรวมถงไรทานตะวน

3) การ ทำ สวน ผล ไม (horticulture) การทำสวนผลไมทกประเภทรวมทงการทำวนเกษตรการ

ทำเกษตรแผนใหมการทำสวนผสมรวมถงการทำสวนยางพาราสวนไผสวนปาลมนำมน

4) การ ทำ สวน ครว สวน ผก (vegetables) การปลกพชผกสวนครวทกประเภทรวมถงการทำ

สวนผกถวขาวโพดหวานและพรกไทยเปนตน

5) การ ทำ สวน สมนไพร (herbs) การปลกพชสมนไพรนานาชนด เพอใชเปนอาหารเสรมพช

ผกสวนครวขางบานเพอใชเปนเครองดมเพอใชเปนเครองสำอางและเพอใชในการแพทยแผนไทย

6) การ ทำ ฟารม ปศสตว (animal farming)การเลยงและขยายพนธสตวเศรษฐกจนานาชนด

อาท การเลยงไหมการทำฟารมผง การทำฟารมปลา การเลยงหอยแมลงภ หอยแครง หอยนางรมหอย

ตะโกรมฟารมจระเขบางแหงเพาะขยายพนธสตวปาหายากเชนฟารมนกยงฟารมไกฟาฟารมกวางรวม

ถงสวนงของสภากาชาดไทย

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-14 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

7) งาน เทศกาล ผลตภณฑ ตาง ๆ (festival) การจดงานเพอสงเสรมการขายผลตผลทางการ

เกษตรเมอถงฤดทพชผลเหลานนออกชกอาทมหกรรมไมดอกไมประดบงานเทศกาลลนจ เทศกาลลำไย

เทศกาลกนปลาเปนตน

สรป เกษตรกรรมเปนกจกรรมทดำเนนการกวางขวางครอบคลมการกสกรรม(ทางพช)ปศสตว

ประมง (ประมงนำจดนำกรอยนำเคม) ทางปาไม และกจกรรมอน ๆทเกยวของและสนบสนนการผลต

การอตสาหกรรมการพาณชยกรรมและการบรการความสำคญของเกษตรกรรมหรอภาคเกษตรกรรมโดย

ภาพรวมซงประกอบไปดวยการสรางความปลอดภยกบประชาชนทเกยวของการสรางความมนคงทางอาหาร

การเปนรากฐานการทำใหเกดวฒนธรรมทดงาม การเปนแหลงสรางรายได การเปนตลาดสำคญรองรบ

ผลตภณฑอตสาหกรรมการเปนแหลงสรางงานใหกบคนไทยการเปนภาคเศรษฐกจทแขงขนกบตางประเทศ

การเปนฐานความเชอมโยงของการผลตอนการเปนความสำคญทงตอชวตและธรกรรมทกภาคสวนของมนษย

การเปนกระบอกเสยงในการประชาสมพนธประเทศและการเปนแหลงสนบสนนการทองเทยว

เรอง ท 1.1.2 รป แบบ ของ เกษตรกรรม

การทำเกษตรกรรมอยางเปนระบบปรากฏขนเปนครงแรกในภมภาคเอเชยตะวนตกเฉยงใต ใน

ดนแดนแถบ FertileCrescent โดยเฉพาะในบรเวณทเปนประเทศซเรยและตอนใตของอรกในปจจบน

เมอชวงประมาณ9,500ปกอนครสตกาลคนในสมยนนเรมมการคดเลอกพชอาหารทมลกษณะตามความ

ตองการ เพอนำไปเพาะปลก ประมาณ 7,000 ปกอนครสตกาล ระบบเกษตรกรรมขนาดเลกแพรเขาไปส

อยปตในชวงเวลาเดยวกนเรมมการเพาะปลกขาวสาลและขาวบารเลยในอนทวปอนเดยซงปรากฏหลกฐาน

ในการขดคนแหลงโบราณคดMehrgarh ในภมภาค Balochistan จนถงเมอ 6,000 ปกอนครสตกาล

ในอยปตเรมมการทำเกษตรกรรมขนาดกลางบนรมฝงแมนำไนลและในชวงเวลานในภมภาคตะวนออกไกลม

การพฒนาทางเกษตรกรรมในรปแบบเฉพาะตนโดยจะเนนเพาะปลกขาวเจาเปนพชผลหลกมากกวาขาวสาล

(ประวตศาสตรของเกษตรกรรมhttp://th.wikipedia.org/wikiคนคนวนท29มถนายน2555)

รปแบบของเกษตรกรรมมววฒนาการควบคกบสงคมมนษยและการเปลยนแปลงของสงคมความ

เจรญทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยขอจำกดของพนทประกอบการและทรพยากรการตระหนกถงสงแวดลอม

และความปลอดภยการบรหารจดการตลอดจนการศกษาคดคนเพอสนองความตองการรปแบบเกษตรกรรม

มนกวชาการ ผร ผเชยวชาญนำเสนอไวหลากหลายมมมอง แตในเรองน นำเสนอรปแบบเกษตรกรรม

ใน2ลกษณะคอรปแบบเกษตรกรรมหลกและรปแบบเกษตรกรรมลกษณะพเศษ

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-15

รป แบบ เกษตรกรรม หลกเปนรปแบบดงเดม ทมการดำเนนการมายาวนานตงแตสมยกรงสโขทย จนกระทงปจจบน จน

กลายเปนระบบและเปนทยอมรบโดยทวไป เพอตอบสนองวตถประสงคทแตกตางกน เกษตรกรรมหลกม

3รปแบบทสำคญไดแกเกษตรกรรมแบบผลตพอยงชพแบบผลตเชงการคาและเกษตรกรรมแบบผลตเชง

อตสาหกรรมซงเกษตรกรรมแตละแบบมลกษณะเฉพาะดงน

1. เกษตรกรรม แบบ ผลต พอ ยงชพ (subsistence agriculture)เกษตรกรรมแบบนเกดขนกอนแบบ

อนๆ คอเกดขนพรอมกบการรจกทำเกษตรกรรมของมนษยชาตเปนวธการหาอาหารเลยงชพแบบใหมแทน

วธการเดมทเกบหาอาหารกนตามธรรมชาต เกษตรกรรมแบบผลตพอยงชพเปนการทำเกษตรกรรมทมได

มงหวงผลตเพอการจำหนาย แตมงผลตเพอเปนแหลงอาหารและใชในครอบครว อาจมการแลกเปลยน

ผลผลตกนบาง การผลตโดยใชพนธทมอยในทองถนและใชปจจยทหาไดในทองถนเปนหลก เกษตรกรรม

แบบนมวตถประสงคหลกเพอนำผลผลตไปเปนอาหารเลยงชพ

2. เกษตรกรรม แบบ ผลต เชง การ คา (commercial agriculture)เปนการทำเกษตรกรรมทการผลต

ไมตองการใชผลผลตเพอการบรโภคของผผลตเองโดยตรงแตเปนการผลตเพอนำผลผลตทไดไปขายใหแก

ผอนทตองการซอไปใชประโยชนตามทตองการเกษตรกรรมแบบนมวตถประสงคหลกเพอการขายผลผลต

เปนการคา ผลตเพอสนองความตองการของตลาดโดยตรง ใชเงนตราเปนสอกลาง และมรายไดเปนกำไร

คมทนคาใชจายในการผลตเกษตรกรรมรปแบบการผลตเชงการคานเกดขนเนองจากการขยายตวทางสงคม

และเศรษฐกจระบบทนนยมและวชาการสมยใหมทเนนการผลตแบบพชเชงเดยวเมอชมชนหรอสงคมมการ

ตดตอกนมากขน ความจำเปนดานการตลาดทางการคากมมากขน เพอแลกเปลยนเงนตราเขาสชมชนหรอ

แตละประเทศ เกษตรกรรมแบบผลตเชงการการคามงเนนผลตอาหารหลก (staple food) ไมกชนด เพอ

สนองการคาทงในทองถนและของโลกโดยเชอกนวาเปนผปอนอาหารใหแกโลก

3. เกษตรกรรม แบบ ผลต เชง อตสาหกรรม (industrial agriculture)เปนการทำเกษตรกรรมทการ

ผลตเพอนำผลผลตเปนวตถดบปอนโรงงานอตสาหกรรมเปนหลก เชน การปลกสบปะรดเพอปอนโรงงาน

อตสาหกรรมสบปะรดกระปองปลกฝายเพอปอนโรงงานทอผาปลกยางพาราเพอสงยางดบแกโรงงานทำยาง

รถยนตการเลยงไกเนอเพอเปนวตถดบปอนโรงงานอตสาหกรรมแปรรปอาหารลกษณะเดนของเกษตรกรรม

แบบผลตเชงอตสาหกรรมคอระบบการผลตทใชวธการผลตแบบอตสาหกรรมมการวางแผนการผลต

มการควบคมและการจดการผลตทมคณภาพเพอใหมผลผลตปอนโรงงานอยางพอเพยงมการใชเครองจกรกล

เครองทนแรง มระบบการจดการการผลตทจางคนมาทำงานเสมอนไรนา โรงเรอนเลยงสตวเปนโรงงาน

อตสาหกรรมประเภทหนง เกษตรกรหรอผประกอบการในรปแบบการผลตนตองเปนผมความรและทกษะ

ทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนอยางด รวมถงการใชปจจยการผลตอยางมคณภาพเพอใหเกดผลลพธ

อยางคมคา เกษตรกรรมแบบผลตเชงอตสาหกรรมยงมการพฒนารปแบบการผลตตลอดเวลา และหลง

สดคอเปนเกษตรกรรมแบบครบวงจรกลาวคอผลตวตถดบทางเกษตรแลวแปรสภาพเปนสนคาอตสาหกรรม

สำเรจรปสงขายในตลาดทงภายในประเทศและภายนอกประเทศเชนโรงงานผลไมกระปองอาหารนมผาไหม

นำตาลทรายแกสโซฮอลการผลตไวนอาหารสำเรจรปและอนๆซงบรษทอาจมแปลงผลตไรนาโรงเรอน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-16 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

หรออาคารเลยง-เพาะปลกทเปนของตนเอง เพอผลตวตถดบปอนโรงงานไดโดยตรงหรอทำสญญาเชงหน

สวนกบเกษตรกรอสระรายยอยทเรยกวาลกไรผลตวตถดบสงเปนประจำเชนลกไรผผลตออยสงโรงงาน

นำตาล ลกไรแตละรายจะไดรบโควตาการผลตเทากนหรอแตกตางกนขนอยกบพนธสญญา เกษตรกรรม

ลกษณะนเรยกวาเกษตรกรรมแบบภายใตพนธสญญา(contractfarming)

รป แบบ เกษตรกรรม ลกษณะ พเศษ เปนรปแบบเกษตรกรรมทเกดขนในระยะหลงๆ เพอตอบสนองจดมงหมายของการผลตในลกษณะ

เฉพาะเชนวนเกษตรเกษตรผสมผสานแบบประณตเกษตรธรรมชาตเกษตรกรรมแบบยงยนเกษตรอนทรย

เกษตรปลอดสารพษเกษตรทฤษฎใหมเกษตรกรรมรงสรรคเกษตรกรรมในอาคารและรปแบบอนๆ

1. วน เกษตร (agro-forestry) รปแบบนมจดเนนคอการทำการเกษตรตองคำนงถงระบบนเวศของ

ปาเปนสำคญ ใหเกดความเกอกลกนโดยไมทำลายความเปนปาหรอสรางพนทใหใกลเคยงกบความเปนปา

มความหลากหลายทางชวภาพดงเชนระบบนเวศของปามรปแบบตามองคประกอบกจกรรมหลกเชนระบบ

ปาไม-ปลกพชเกษตรปาไม-การทำปศสตวเกษตร-ปาไม-ปศสตวและปาไม-ประมง

2. เกษตรกรรม ผสม ผสาน แบบ ประณต (intensive integrated agriculture) รปแบบนมจดเนน

เกยวกบการใชพนททางการเกษตรทมอยเดมมาเพมกจกรรมใหมากกวาเดมตงแต2ชนดขนไปอาจเปนการ

ปลกพชหรอเลยงสตว เปนการลดความเสยงทเกดจากราคาผลผลตตกตำหากปลกพชเพยงอยางเดยว ซง

กจกรรมในพนทจะตองผสมผสานเกอกลกนเชนทำนาทำไรทำสวนและเลยงสตวในพนทเดยวกนตวอยาง

เกษตรผสมผสานแบบประณตในพนท1ไรเกษตรกรรมรปแบบนกำลงไดรบความนยมสงของผคนในสงคม

เมองตามบานพกอาศยบานจดสรรตางๆทมพนทจำกด

3. เกษตรกรรม แบบ ธรรมชาต (natural agriculture or natural farming) เปนรปแบบเกษตรกรรม

ทเนนการผลตโดยใชทรพยากรธรรมชาตใหเกดประโยชนสงสดโดยไมเกดผลเสยตอสงแวดลอมเกษตรกร

สามารถใชชวตอยรวมกบธรรมชาตไดอยางกลมกลน แหลงทมาของแนวคดเกษตรกรรมธรรมชาตมาจาก

2แนวคดจนเกดเปนแนวทางในการนำไปปฏบตไดแก

3.1 แนวทาง ของ ญปน เรมจากมาซาโนบ ฟกโอกะนกโรคพชวทยาชาวญปนทผนตวเอง

เปนเกษตรกรซงเขยนหนงสอ“ปฏวตยคสมยดวยฟางเสนเดยว” โดยใชหลกการ4ประการไดแกไมไถ

พรวนดนไมใชปยเคมไมกำจดวชพชและไมใชสารเคมกำจดโรคและแมลงตอมาองคการศาสนา“เซไคคว

เซเคยว” เสนอเกษตรธรรมชาตควเซ (แปลวา ชวยเหลอโลก) โดยมปรชญาวา “เกษตรธรรมชาต คอการ

ทำใหดนมชวต”มหลกดำเนนงาน3ประการไดแกการคลมดนไมไถพรวนดนและไมใชสารเคมทางการ

เกษตรมการคนพบจลนทรยทมประสทธภาพหรออเอม(EffectiveMicroorganism:EM)ประกอบดวย

จลนทรย5วงศ(family)10สกล(genus)80ชนด(species)

3.2 แนวทาง ของ เกาหล ตางจากแบบควเซโดยใชจลนทรยพนบานทมอยในพนทปาในหมบาน

หรอชมชนมาเพมความหลากหลายของธรรมชาตในพนทเกษตรกรรมนำวสดเหลอใชทางการเกษตรดนแดง

ในปารำขาวรวมถงมลสตวมาหมกรวมกบจลนทรยทองถนแลวนำไปใชปรบปรงความอดมสมบรณของดน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-17

เนองจากเนนการเลอกใชวสดทสลายตวไดรวดเรวใชแรงงานนอยทำใหใชระยะเวลาทไมแตกตางกบระบบ

การเกษตรแบบการคาแตใหผลตอบแทนทางเศรษฐกจในระยะยาวสงกวา ในประเทศไทยโดยกรมวชาการ

เกษตรเชญผเชยวชาญระบบนมาบรรยายในป พ.ศ. 2540 เปนการเรมตนของการใชจลนทรยพนบานใน

ประเทศไทยผลตภณฑพนฐานของจลนทรยตามแนวทางของเกาหลแยกออกได5ชนดไดแก1)จลนทรย

พนบาน หรอ ไอเอมโอ (IndigenousMicro-Organisms: IMOs) 2) นำหมกพชหรอนำสกดชวภาพ

(Fermented Plant Juice: FPJ) 3) เซรมของแบคทเรยกรดแลคตก (LacticAcid bacteria Serum:

LAS) เตรยมจากการดงจลนทรยในอากาศมาอยในนำซาวขาวแลวนำไปเพาะเลยงในนำนม 4) กรดอะมโน

จากปลา (FishAminoAcid:FAA)นำเศษปลามาผสมกบนำตาลทรายแดงหรอกากนำตาลอตราสวน1

ตอ1หมกทงไวนาน30วนหรอมากกวา5)เหลาหมกจากขาวกลอง(brownricevinegar)ใชเหลาทผลต

จากขาวกลองหรอเหลาขาวทมขายทวไปผสมนำใหเจอจาง 1 ตอ 500 ใชฉดพนบนใบพชจะทำใหพชแขง

แรงทนทานโรคแมลงทำลาย

4. เกษตรกรรม แบบ ยงยน (sustainable agriculture) เปนรปแบบเกษตรกรรมทเนนการจดการ

ทรพยากรเพอการผลตทางเกษตรกรรม อนประสบความสำเรจเพอสนองตอบความตองการของมนษยท

เปลยนแปลง(ไมคงท)โดยขณะเดยวกนสามารถดำรงหรอบำรงสภาพแวดลอมและอนรกษทรพยากรธรรมชาต

ไวคณะกรรมการทปรกษาดานเทคนคของกลม (ConsultativeGrouponInternationalAgricultural

Research:CGIAR)ใหความหมายวาเกษตรยงยนคอระบบการบรหารทรพยากรเพอทำการผลตทางการ

เกษตรทตอบสนองตอความจำเปนและความตองการของมนษยและในขณะเดยวกนกธำรงรกษาและฟนฟ

คณภาพของสงแวดลอมตลอดจนชวยอนรกษทรพยากรธรรมชาตทางการเกษตรอยางยงยน จงเกยวของ

กบการเสรมสรางขดความสามารถของระบบการผลตความสามารถของผผลตในการผลตสนคาเกษตรกรรม

ภายใตการจดการทรพยากรอยางเหมาะสม ใหเกดประโยชนสงสด เพอการกนด อยด มเสถยรภาพและ

สามารถพงตนเองไดทงทางดานเศรษฐกจและสงคมโดยไมทำลายสงแวดลอมและชมชนรวมถงประเพณ

วฒนธรรมและคณธรรมของสมาชกในชมชนเกษตรกรรมแบบยงยนใชเปนหลกชนำการผลตทางเกษตรกรรม

ในอนาคต

รปแบบของการทำเกษตรกรรมแบบยงยนมหลายระบบ แตกตางกนออกไป อาท เกษตรผสม

ผสาน(IntegratedFarming)เกษตรธรรมชาต(NaturalFarming)เกษตรกรรมชวพลวต(Biodynamic

Agriculture) เกษตรกรรมเชงนเวศ (EcologicalAgriculture) เกษตรกรรมชวภาพ (BiologicalAgri-

culture)วนเกษตร(Agroforestry)และรวมถงเกษตรอนทรย(OrganicAgriculture)

5. เกษตรกรรม อนทรย หรอ เกษตร อนทรย (organic agriculture or organic farming) เกษตรกรรม

รปแบบมจดเนนการเกอหนนและเพมพนสขภาพของระบบเกษตรนเวศรวมถงความหลากหลายทางชวภาพ

วงจรชวภาพและกจกรรมชวภาพของดนการทำการเกษตรอนทรย (organic farming)คอ “การเกษตร

ระบบหนงทสวนใหญอาศยทรพยากรทมอยในทองถน กบการขนอยของการรกษาสมดลทางนเวศและ

การพฒนาการกระบวนการทางชวภาพเพอใหไดผลผลตทเหมาะสมทสด”

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-18 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

FAO/WHO (CodexAlimentariusCommission 1999) ใหคำจำกดความของเกษตรอนทรย

(organicagriculture)วาหมายถง“ระบบจดการการผลตแบบองครวมทเกอหนนและเพมพนสขภาพของ

ระบบเกษตรนเวศ รวมถงความหลากหลายทางชวภาพ วงจรชวภาพและกจกรรมชวภาพของดน โดยเนน

การใชการปฏบตดานการจดการใหใชปจจยนำเขานอกฟารมทมอยในทองถนทปรบตวเขากบสภาพพนทได

แลวซงจะบรรลผลไดโดยการใชวธการทางวฒนธรรมชวภาพและวธกลเทาทจะเปนไปไดโดยตอตานการ

ใชวสดสงเคราะหทสนองตอหนาทเฉพาะใดๆในระบบ”

ศภชยหลอโลหการ(2552:1)อธบายวาสหพนธเกษตรอนทรยนานาชาต(InternationalFederation

OrganicAgricultureMovement: IFOAM) กำหนดหลกการเกษตรอนทรยจะตองประกอบไปดวย

หลกการ4ขอไดแกสขภาพ(health)นเวศวทยา(ecology)ความมนคง(firmness)และการดแลเอาใจ

ใส(care)และใหคำนยามเกษตรอนทรยไวดงน“เกษตรอนทรยเปนระบบการผลตทใหความสำคญกบความ

ยงยนของสขภาพดนระบบนเวศและผคนโดยพงพาอาศยกระบวนการทางระบบนเวศความหลากหลายทาง

ชวภาพและวงจรทางธรรมชาตทมลกษณะเฉพาะในแตละพนทแทนทจะใชปจจยการผลตทมผลกระทบทาง

ลบทงนเกษตรอนทรยเปนระบบผสมผสานภมปญญาทองถนนวตกรรมและองคความรทางวทยาศาสตร

ในการอนรกษสงแวดลอม และสงเสรมความสมพนธทเปนธรรมตลอดจนคณภาพชวตทดของสงมชวต

ตางๆทเกยวของ”

ดงนน จะเหนวา เกษตรกรรมอนทรยเปนรปแบบการทำเกษตรกรรมแบบองครวม ไมแยกสวน

เกษตรกรรมอนทรยถอวาความอดมสมบรณของดนเปนปจจยสำคญของความสำเรจในการผลตพชและสตว

ปาชนดตางๆ ทำหนาทใหมความหลากหลายทางนเวศในระบบอนทรยใหความสำคญกบการทำเกษตรกรรม

แบบสรางสรรคและไมไดปฏเสธการผลตเพอการคาและการผลตเพอการอตสาหกรรมจงสามารถดำเนนการ

ในรปธรกจเกษตรอนทรย (organic farmingbusiness) ได คณะกรรมาธการเกษตร (Committee on

Agriculture:COAG)องคการเอฟเอโอยอมรบในรายงานเมอเดอนมกราคมค.ศ.1999วา“การทำการ

เกษตรอนทรยรปแบบตางๆ เปนปจจยเบองตนทสำคญของวธการในระบบการผลตอาหารอยางยงยน”และ

ตระหนกถง“สภาพแวดลอมและศกยภาพดานสขภาพทไดรบจากเกษตรอนทรยและเทคโนโลยการผลตใหม

ของเกษตรอนทรยทมตอระบบการเกษตรอนๆและตอเปาหมายโดยรวมของความยงยน”

6. เกษตรกรรม แบบ ปลอดภย จาก สาร พษ หรอ เกษตรกรรม แบบ ไร สาร พษ เปนรปแบบเกษตรกรรม

ทเนนการลดการใชสารเคมทเปนอนตรายตอผผลตผบรโภค และสงแวดลอม เนองจากในป พ.ศ. 2545

กระทรวงเกษตรและสหกรณตรวจสารพษในผกคะนาและผกบงจำนวน202ตวอยางพบสารพษตกคางของ

สารกำจดศตรพชในระดบทมพษสงมากถงรอยละ 48ทำใหผบรโภคตระหนกถงสขภาพอนามยของตนเอง

มากยงขนจงมการกำหนดผลตภณฑอาหารปลอดภยทระดบตางๆเชน

1)ผลตภณฑปลอดภยจากสารพษเปนผลผลตเกษตรกรรมทไมเกบเกยวกอนทสารเคมเปน

พษจะถกชะลางหรอเสอมสลายไปหรอรอใหมพษตกคางนอยทสดไมเกนปรมาณทกำหนด

2)ผลตภณฑปลอดสารพษเปนผลผลตเกษตรกรรมทไมใชสารพษหรอสารเคมเลย

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-19

3)ผลตภณฑอนามย เปนผลผลตเกษตรกรรมทผานการตรวจสอบของกรมวชาการเกษตร

โดยเกษตรกรควบคมการใชสารเคมทเปนพษอยางระมดระวง มความปลอดภยในการนำไปบรโภคมสาร

พษตกคางในปรมาณไมเกนทกำหนด (http://www.thaigreenagro.com/index.aspxคนคนวนท 30

มถนายน2555)

เกษตรกรรม แบบ ปลอด สาร พษ อยภายใตกระบวนการพฒนาภาคเกษตรใหยงยนแบงออกเปน 4

ระดบดงน

ระดบท1หมายถงเกษตรอนทรยซงสามารถพฒนากระบวนการผลตแบบครบวงจรไดสำเรจโดย

การเลกใชสารเคมสงเคราะหทกประเภท

ระดบท2หมายถงเกษตรไรสารพษซงสามารถเลกใชสารเคมกำจดโรคพชและศตรพชไดสวนปย

เคมอาจมการใชอยบางเลกนอยตามความจำเปนของพชเพอจดการธาตอาหารใหสมดล

ระดบท 3 หมายถง เกษตรปลอดภยจากสารพษ โดยยงมการใชปยเคมอยบางผสมผสานกบปย

อนทรย เพอจดการธาตอาหารใหสมดล และยงใชสารเคมกำจดโรคพชและศตรพชอยบางเชนกน แตใน

ปรมาณไมมากและใชในชวงระยะเวลาทปลอดภยตอผบรโภค

ระดบท 4หมายถง เกษตรเคมรอยละ 100 โดยยงใชปยเคมและยาเคมกำจดโรคพชและศตรพช

ในปรมาณมากเกนความจำเปนจนเปนอนตรายตอพชมนษยสตวและสงแวดลอม

(จลณย ถนอมพลพฒนาการมสวนรวมแบบองครวม (พหภาค) สจธรรมสภาคการเกษตรยงยน

อยางแทจรงhttp://www.asoke.info/04Agriculture/OFNT/Svita/svita2544/appendix/oat/oat05.

htmlคนคนวนท30มถนายน2555)

7. เกษตร ทฤษฎ ใหม (sufficiency agriculture) เนนการทำเกษตรกรรมแบบพออยพอกน เปน

แนวคดในการทำการเกษตรกรรมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เหมาะ

กบพนทขนาดเลก10–20ไรมขนตอนสำคญ3ขนดงน

ทฤษฎ ใหม ขน ท 1 เปนการทำเกษตรกรรมแบบพออยพอกน เปนเรองของการจดการพนท

การเกษตรออกเปน4สวนตามสตร30:30:30:10ตวอยางพนท15ไรแบงเปน

1)แหลงนำรอยละ30หรอ3ไรขดลก4เมตรเพอกกเกบนำในหนาฝนปองกนนำ

ไหลหลากทวมไรนา และเพอใชนำในหนาแลงหรอฝนทงชวง โดยคำนวณวาพนทเพาะปลก 1 ไร ตองมนำ

1,000ลกบาศกเมตรดงนนพนท10ไรตองใชนำอยางนอย10,000ลกบาศกเมตร

2)ทำนารอยละ30หรอ5ไรเพอปลกไวกนเองหรอเหลอขายเปนรายไดคนไทยกน

ขาวเฉลยคนละ200กโลกรมขาวเปลอกสมาชกครอบครวละ3–4คนปลกขาว5ไรผลผลตไรละ30ถง

เพยงพอตอการบรโภค

3)ปลกไมผลยนตนพชไรพชผกพชสมนไพรและไมดอกไมประดบรอยละ30หรอ

5ไรเพอเปนแหลงอาหารปลกไมใชสอยและเพมรายได

4)ทอยอาศยเลยงสตวและกจกรรมอนๆรอยละ10หรอ2ไร

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-20 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

ทฤษฎ ใหม ขน ท 2เปนการทำเกษตรกรรมแบบรวมพลงเพอชวยเหลอซงกนและกนเปนการ

รวมกลมใหเกดพลงในการดำรงชพการผลตการตลาดทำใหเพมอำนาจในการตอรองราคาในการจำหนาย

ผลผลตเมอกลมเขมแขงกสามารถสรางสวสดการความเปนอยของสมาชกและชมชน

ทฤษฎ ใหม ขน ท 3 เปนการทำเกษตรกรรมแบบรวมคาขาย สรางเครอขายเศรษฐกจชมชน

เปนการรวมกบคนภายนอกคาขายประสานประโยชนรวมกน

(รปแบบการเกษตรhttp://www.google.co.th/search?hl=th&source=hp&qคนคนวนท29

มถนายน2555)

8. เกษตรกรรม แบบ สรางสรรค (creative agriculture) เปนรปแบบเกษตรกรรมทเนนความคด

สรางสรรคคดคนสงใหมและเปนเกษตรกรรมเกยวของกบกลมเศรษฐกจสรางสรรค(creativeeconomy)

คำวาcreativeคอความคดสรางสรรคซงหมายถงความสามารถทจะประดษฐหรอคดคนสงใหมๆการแก

ปญหาในมมทใครๆกคาดไมถงสวนมากมกจะเปนงานทเกดจากการประดษฐรงสรรคหรอสราง(create)

ขนมาจากคน เกษตรกรรมแบบสรางสรรคเปนการทำเกษตรรปแบบใหมทเนนการสรางสรรคผลงาน ใช

ความงามความสวยงามความประณตผสมผสานการใชประโยชนสำหรบการพกผอนและการนนทนาการ

เกษตรกรรมแบบสรางสรรคมการผสมผสานการผลตผลผลตผลตผลเนองานกบการออกแบบอยางลงตว

กจกรรมการเกษตรมหลากหลาย เชน การเลยงสตวสวยงามการเลยงปลาสวยงามการจดปลาต การจด

ภมทศนการจดแหลงนนทนาการเพอการทองเทยวการปลกเลยงไมดอกไมประดบการจดการสถานเพาะชำ

การจดแหลงทองเทยวเชงเกษตร ธรกจไมแคระ (Bonsai business) รวมถงการออกแบบพนทฟารมโดย

อาศยหลกการภมทศน (farm landscape layout anddesign) Permacultre และอน ๆ เกษตรกรรม

รปแบบนเนนการผลตการขายและการสรางสรรคสงสวยงามทงเปนอาหารกายอาหารใจและอาหารอารมณ

กอนดำเนนการเกษตรกรรมแบบสรางสรรคตองมการวางแผนสำรวจออกแบบจดสรางและการจดการดแล

รกษาตอเนองอยในรปลกษณะถาวรยงยนมสงอำนวยความสะดวกครบครนเพอสรางความสะดวกสบาย

แกผบรโภค เกษตรกรหรอผประกอบการตองเปนกลมคนทมความร ความชำนาญ เพราะตองใชความรท

เกยวของหลากหลายศาสตรทงวทยาศาสตรเกษตรศาสตรศลปะชลประทานวศวกรรมศาสตรจตวทยา

พฤตกรรมและการบรหารจดการRichardอธบายวางานทกอยางทเกยวของกบเกษตรกรรมแบบสรางสรรค

ตองทำอยางรงสรรค (Richard http://www.creativeclass.com/_v3/creative_class/2009/03/03/

creative-agriculture/)

ขอยกตวอยางเกษตรกรรมแบบสรางสรรคทเหนคอนขางชดเจนอกรปแบบหนงคอPermaculture

จดเดนคอมการนำแนวคดเกยวกบการออกแบบ(designconcepts)มาใชกอนเรมตนการเพาะปลกBill

Mollison(1988:ix-9)อธบายวาPermaculture(permanentagriculture)คอแนวคดและวถเกษตรกรรม

ทสอดคลองกบธรรมชาตและเปนมตรกบสงแวดลอมโดยใหความสำคญกบระบบการวางแผนและออกแบบ

การเพาะปลกอยางมจตสำนกมสตและมจตวญญาณ(consciousdesign)เพอรกษาสภาพ(maintenance)

ระบบนเวศทอดมสมบรณใหคงอยสำหรบการเพาะปลกการเลยงสตว และโครงสรางอน ๆ และทำใหเกด

ความหลากหลาย (diversity) เสถยรภาพ (stability) และความสามารถในการกลบสสภาพเดมของระบบ

นเวศธรรมชาต (resilience of natural ecosystems) permaculture จงเปนความผสมผสานกลมกลน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-21

ผนแผนดนทงดงาม(ภมทศน-landscape)และผคนทอยอาศยภายใตเงอนไขในการใชประโยชนเปนแหลง

อาหารพลงงานการเปนทกำบงหลบภย(shelter)นอกจากนpermacultureยงรวมถงการจดการผลผลต

และชมชนทมงใหเกดการใชแรงงานทรพยากรและพลงงานอยางเหมาะสมเพอความยงยนและเกอกลกน

ของสงมชวตกบธรรมชาตหลกเลยงการทำลายความสมดลหรอกอใหเกดสภาพแวดลอมเปนพษคำนเปน

คำยอมาจากคำ2คำรวมกนคอคำวาpermanent(ยงยนถาวร)กบคำวาculture(วฒนธรรม)และรวมกน

เปนpermaculture(ความยงยน+วฒนธรรม)ซงเปนวธการทเกดขนใหมอยางสรางสรรคของการเกษตร

แบบยงยน(permanentagriculture)

Permaculturedesignจงเปนระบบหนงทเกดขนจากการรวบรวมความคดรวบยอด(conceptual)

สวนประกอบของเนอหาสาระขอเทจจรง(material)และองคประกอบของยทธศาสตรตางๆในรปแบบใด

รปแบบหนงทจะทำใหเกดประโยชนสงสดแกมนษยชาตการออกแบบPermacultureจงเนนใหความสำคญ

กบภมทศน(landscape)การใชประโยชน(function)และสวนประกอบพนฐานของสงมชวตทมอทธพลตอ

สภาวะแวดลอมทอาศยอยหรอถนท(speciesassemblies)รวมถงแนวคดการทำเกษตรอนทรยวนเกษตร

การเกษตรผสมผสานการพฒนาแบบยงยนและนเวศวทยาประยกต(appliedecology)โดยตระหนกถง

กรอบแนวคดพนฐานของPermacultureคอตองใชความเพยรความอดทนความเสยสละเพอใหไดมาซง

การเรยนรเกยวกบความสมพนธระหวางองคประกอบตางๆ ในสภาพแวดลอมธรรมชาตของระบบนเวศวทยา

และการเรยนรถงการใชประโยชนจากผนแผนดนอยางยงยนแกนสาระสำคญของPermacultureมดงน

1) การ ดแล ปกปอง ผน แผนดน (care of the earth)เปนการเตรยมการเพอใหระบบการดำรง

ชวตของสงมชวตใหดำรงอยไดตลอดไปและมการเพมจำนวนขน

2) การ ดแล ปกปอง ประชากร ท อย บน โลก (care of people) เปนการเตรยมการเพอใหมวล

มนษยชาตไดรบสทธหรอโอกาสในการใชทรพยากรทจำเปนตอการดำรงอยการมชวตอย

3) กำหนด ขอบเขต สถาน ท ตง ของ ประชากร และ จำกด ปรมาณ การ บรโภค (setting limits to

population and consumption) การกำหนดขอบเขตใหเปนไปตามความตองการของผมสทธปกครองโดยมการ

กำหนดกฎระเบยบเพอหยดยงการใชทรพยากรทสนเปลองลงเพอใหทรพยากรนนคงอยเพยงพอตอการใช

ในอนาคต(http://en.wikipedia.org/wiki/Permacultureคนคนวนท30มถนายน2555)เกษตรกรรม

แบบสรางสรรคดงภาพท1.2

CreativeAgriculture-plantingCreativeUrbanAgricultureonNYC rooftopsCreativeagriculture-landscaping

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-22 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

CreativeFarming

Creativeagriculture

Permaculture

ภาพ ท 1.2 เกษตรกรรม แบบ รงสรรค ใน ลกษณะ ตาง ๆทมา: Creativeagriculturehttp://www.google.com/search?q=creative+agriculture&hl=th&gbv=2&eiและhttp://www.

google.com/images?q=permacultureคนคนวนท30มถนายน2555

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-23

9. เกษตรกรรม ใน อาคาร (building agriculture) หรอ การ ทำ ฟารม ใน เมอง (urban farming) รปแบบ

เกษตรกรรมนเนนการทำเกษตรกรรมหรอทำฟารมในอาคาร ซงเกษตรกรรมรปแบบนมววฒนาการมานาน

แลว โดยเฉพาะการทำเกษตรกรรมแบบผสมผสานในอาคาร (Building-integratedAgriculture: BIA)

การทำเกษตรกรรมในอาคารเคยมมาแลวในอดตคอการทำสวนลอยทบาบโลน (HangingGardens of

Babylon)ซงทำมาประมาณ600ปกอนครสตกาลและทEliZabar’srooftopgreenhouseเปนการใชท

วางบนดาดฟาอาคารสงในเมองนวยอรกสรางเปนเรอนกระจกเพอปลกมะเขอเทศ ซงดำเนนการโดย

EliZabarเจาของTasteRestaurant&WineBarเปนการทำเกษตรกรรมบนอาคารสงทมชอเสยงและ

เปนตนแบบสำคญสำหรบการศกษาเรยนรตอมาอาคารสงระฟาในเมองนวยอรกมการประยกตนำสวนสงสด

หรอยอดอาคารมาทำการผลตสนคาเกษตรปลกไมดอกไมประดบ เลยงผง ในประเทศไทย เชนการสราง

อาคารสงเปนแบบคอนโดมเนยมสำหรบเลยงนกนางแอนทเรยกตดปากวาคอนโดนกนางแอนพบมากแถบ

จงหวดเพชรบรและหลายจงหวดในแถบภาคใต เกษตรกรรมในอาคารสามารถทำไดในเกอบทกสวนของ

อาคารมใชเฉพาะสวนดาดฟาเชนตามผนงกำแพงนยมทำเกษตรกรรมหรอสวนแนวตง(verticalfarming)

ภายในอาคารทสามารถควบคมสภาพแวดลอมไดพบมากในการผลตไมดอกไมประดบไมใบไมตดดอกใน

greenhousesการเพาะเหดการเลยงไหมการเพาะเลยงปลาสวยงามการเลยงไกและการเลยงโคนมในระบบ

อาคารปด(evaporatingfarming)ทสามารถควบคมและปองกนโรคระบาดสตวทสงผลตอมนษยไดทำให

ผลผลตมคณภาพและปลอดภยตอผบรโภคการผลตผกทไมใชดน(hydroponics)หรอบางทเรยกวาการปลก

พชผกในทองฟาหรอเวหา(skyvetgetables)ผลดทเกดขนจากการทำเกษตรกรรมในอาคารหรอBIAนอกจาก

การไดรบผลผลตทมคณภาพแลวยงเปนการชวยระบายความรอนลดการใชพลงงานการใชเครองปรบอากาศ

เกดการผสมผสานสภาพแวดลอมทดระหวางอาคารกบการเกษตรสามารถใชพนทของอาคารใหเกดประโยชน

ในทกสวน นำแนวคดการออกแบบและจดภมทศนเขามาใช ทำใหเกดศลปะการจดวาง (installations)

ในอาคารเกดขนอยางเหมาะสมและชวยลดปญหาภาวะโลกรอน(globalwarming)

Eli Zabar’s Famous RooftopGreenhouseGardens และตวอยางเกษตรกรรมในอาคาร

ดงภาพท1.3

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-24 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

EliZabar’sFamousRooftopGreenhouseGardens(growntomatoes)

การเพาะปลกพชในอาคาร

ภาพ ท 1.3 Eli Zabar’s Famous Rooftop Greenhouse Gardens และ ตวอยาง เกษตรกรรม ใน อาคารทมา:http://www.flickr.com/photos/และWikipedia,thefreeencyclopediaและhttp://en.wikipedia.org/wiki/Building-

integrated_agricultureคนคนวนท30มถนายน2555

10. รป แบบ เกษตร อน ๆ เชนเกษตรกรรมชวภาพ(biologicalagriculture)เกษตรกรรมทางเลอก

(alternativeagriculture)เกษตรกรรมทใชปจจยการผลตตำ(lowinputagriculture)และเกษตรกรรม

นเวศเกษตร(agro-ecologicalagriculture)เปนตนแตจะไมกลาวถงในรายละเอยด

สรปรปแบบของเกษตรกรรมมววฒนาการควบคกบสงคมมนษยและการเปลยนแปลงของสงคม

ความเจรญทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ขอจำกดของพนทประกอบการและทรพยากรการตระหนกถง

สงแวดลอมและความปลอดภย การบรหารจดการ ตลอดจนการศกษาคดคนเพอสนองความตองการ ซง

รปแบบแบงเปน 2 ลกษณะ ไดแก รปแบบเกษตรกรรมหลก ซงประกอบไปดวยเกษตรกรรมแบบผลต

พอยงชพ แบบผลตเชงการคา และเกษตรกรรมแบบผลตเชงอตสาหกรรมอนเปนการผลตเพอนำผลผลต

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-25

เปนวตถดบปอนโรงงานอตสาหกรรมเปนหลก และรปแบบเกษตรกรรมลกษณะพเศษซงประกอบไปดวย

วนเกษตรเกษตรผสมผสานแบบประณตเกษตรธรรมชาต เกษตรกรรมแบบยงยนเกษตรอนทรย เกษตร

ปลอดสารพษเกษตรทฤษฎใหมเกษตรกรรมแบบรงสรรคและเกษตรกรรมในอาคารเกษตรกรรมสรางสรรค

มลกษณะเดนคอกจกรรมทกอยางทเกยวของกบกบเกษตรกรรมแบบสรางสรรคตองทำอยางรงสรรค

เรอง ท 1.1.3 อาชพ ท เกยวของ กบ เกษตรกรรม

ในเรองนจะนำเสนออาชพทเกยวของกบเกษตรกรรม โดยการวเคราะหและสงเคราะหจากการให

คำนยามของคำวาเกษตรกรรม (agriculture) ใน 3ประเดน ไดแก อาชพเกษตรกรรมทเกยวของกบการ

ผลตวตถดบการอตสาหกรรมเกษตรและอาชพเกษตรกรรมทเกยวของกบการใหบรการอาชพเกษตรกรรม

ทนำเสนอครอบคลมผประกอบการ ทงทเปนเกษตรกรและไมใชเกษตรกร (ผประกอบอาชพอน) เพราะ

การทำเกษตรกรรมมทงการทำเกษตรกรรมเตมเวลาและไมเตมเวลาทำในฟารมและนอกฟารมในลกษณะ

ตางๆและในมมมองวา เกษตรกรรมเปนธรกจประเภทหนง (agriculture is abusiness)และนำลำดบ

ขนการผลต(productionlevel)ทางเศรษฐศาสตรมาเปนองคประกอบ

อาชพ เกษตรกรรม ท เกยวของ กบ การ ผลต วตถดบเปนอาชพเกษตรกรรมทผประกอบการดำเนนการผลตในลำดบการผลตขนปฐมภม หรอการผลต

ขนตน(primaryproduction)คอเปนการผลตทใชประโยชนจากธรรมชาตโดยตรงเปนสวนใหญวธการผลต

งายไมยงยากซบซอนใชเครองมอหรออปกรณในการผลตเพยงเลกนอยผลผลตทไดสวนใหญไมสามารถ

สนองความตองการไดทนทตองนำไปแปรสภาพกอนแตตองนำวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใชในการผลต

ถาเปนmodernagricultureทเนนการผลตสนคาเกษตรวตถดบเพอขายหรอสงโรงงานอตสาหกรรมและ

เปนผลผลตทเกดจากกระบวนการผลตทางการเกษตรเทานนไมใชเปนผลผลตทไดจากทรพยากรธรรมชาต

และแบงกลมอาชพตามลกษณะของสาขาการผลตและกจกรรมไดดงน

1. กลม การ ผลต พช

1.1 การ ผลต พช ไร มหลากหลายอาชพทเกยวของทงทเปนพชไรฤดเดยวและหลายฤด เชน

การทำนาการปลกออยการปลกมนสำปะหลงการปลกขาวโพดเลยงสตวการปลกฝายการปลกยาสบการ

ปลกสบปะรดการปลกยางพาราการปลกปาลมนำมนการปลกกาแฟการปลกชา การปลกถวเหลอง การ

ปลกถวลสงการปลกพชอาหารสตวเปนตนผประกอบอาชพนเรยกวาชาวนาชาวไร

1.2 การ ผลต พช สวนมหลากหลายอาชพทเกยวของกบพชสวนผประกอบอาชพนสวนใหญ

เรยกรวมๆวาชาวสวนและแบงยอยของอาชพนไดดงน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-26 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

1.2.1 การ ผลต ไม ผลมทงการผลตไมผลเขตรอนกงเขตรอนและเขตหนาวไมผลยนตน

ไมพมและเถาเลอย เชนอาชพการทำสวนทเรยนสวนสมเขยวหวานสวนสมโอสวนเงาะสวนลำไยสวน

มะไฟสวนมะปรางสวนมะยงชดสวนลนจสวนมงคดสวนมะพราวสวนลองกองสวนมะขามหวานสวน

มะขามเทศสวนสละสวนระกำสวนฝรงสวนละมดสวนพทราสวนนอยหนาสวนนอยโหนงสวนทบทม

สวนแอปเปลสวนองนสวนกลวยสวนมะละกอสวนแกวมงกรและสวนสตอเบอรเปนตน

1.2.2 การ ผลต ผก มการผลตทงใชสวนเหนอดนและสวนใตดน บรโภคผกฤดเดยว

และผกหลายฤดการปลกกลางแจงและการปลกภายในโรงเรอนการปลกบนบกและในนำการปลกเปนพช

เดยวหรอผสม เชนการผลตผกตระกลกะหลำคะนาผกกาดขาวผกแขยงผกอออมผกอฮลผกชผกช

ลอมผกชฝรงตะไครยหราพรกมะเขอมะระผกบงฟกแฟงบวบถวพชตระกลแตง (แตงกวาแตง

รานแตงโมแตงไทยแตงแคนตาลป)กยชายเตยหอมชะพลยานางสะระแหนชะอมกระเจยบขาวโพด

หวานขาวโพดออนชะอมสตอผกหวานบานผกหวานปาขเหลกชะมวง เผอกมนเทศมนฝรงมนแกว

ผกกาดหวกระเทยมหอมแดงหอมหวใหญกระชายขมนขงขามนสำปะหลงหวานหนอไมฝรงหนอไม

ผกกระเฉดและบวสายเปนตน

1.2.3 การ ผลต ไม ดอกไม ประดบ ไมดอกไมประดบแบงไดหลากหลายขนอยกบลกษณะ

การแบง เชนการแบงตามลกษณะการเจรญเตบโตและการใชประโยชนแบงเปนไมยนตนไมพมไมคลม

ดนไมเถาไมหวไมนำแบงตามลกษณะเนอไมแบงเปนไมเนอแขงไมเนอออนและไมอวบนำแบงตามการ

ปลกเลยงแบงเปนไมกลางแจงรมรำไรและในรมการผลตเชงเดยวและผสมถาแบงตามกลมการผลตจะ

แบงดงน

1)การผลตไมดอกมทงการผลตไมดอกประดบตนและการผลตไมตดดอก

(1)ไมดอกประดบตนผลตในแปลง ในกระถางปลกเลยงในพนทกลาง

แจงและในโรงเรอนเชนการผลตกลอกซเนยกาเซเนยแคนดทพทปากนกกระเรยนซลเวยดอกกระดาษ

ดลเบรดเดซดาวกระจายดาวเรองเดอนฉายทานตะวนเทยนบานเทยนฝรงบานชนบานชนหนบวตอง

บโกเนยผกากรองผกเสยนฝรง ผเสอพลอยไพลนพทเนย แพงพวยหนาแมว แพรเซยงไฮ เวอรบนา

แววมยราสรอยไกหงอนไกหญาหนวดแมวอลสซมแอสเตอรฮอลลฮอคไฮแดรนเยยกลวยไมและบว

ตางๆเปนตน

(2)ไมตดดอกและไมเดดดอกวตถประสงคการผลตคอการนำดอกออก

จากตนไปจำหนายและใชประโยชน เชน การผลตดอกจำป จำปา กลวยไม ขงแดงดาหลา ปกษาสวรรค

ฮลโคเนย (กามกงกามกง)ปทมมาหนาววดอกกหลาบมะลดาวเรอง เยอรบราบานไมรโรยยปโซฟลา

รกเรลนมงกรไวทเลซสแตตสและบวหลวงเปนตน

2)การผลตไมประดบมการผลตทงในแปลงผลตกลางแจงและผลตในโรงเรอน

นยมผลตในรปการเปนไมกระถาง และไมลางรากเพอการสงออก เชน การผลตปาลม ไทร ไกร โกสน

เลบครฑหมากผหมากเมยกวนอมอโกลนมาฟโลเดรนดอนมอนสเตอราหนาววใบเฟนสบปะรดสและ

พชคลมดนตางๆเปนตน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-27

3)การผลตไมใหญทำการผลตเปนอาชพทำเปนฟารมตนไมใหญ (tree farming)

มการออกแบบพนทและวางแผนการผลตอยางเปนระบบมการจดการอยางด เพอสะดวกตอการขดลอม

การลำเลยงขนสงทตองใชเครองจกรกลและรถบรรทกขนาดใหญโดยปลกกลาตนไมใหญและไมพมลงใน

แปลงปลกทเรยกวาสถานเพาะชำกลางแจงเมอดแลบำรงรกษาเตบโตสมบรณจงขดยายจำหนายการขดยายทำ

2ลกษณะคอการขดแบบลางราก(bareroot)เพอสงออกและลกคาไปปลกเลยงตอและการขดแบบหมตม

(baring and burlapping: B&B) การขดแบบ B&Bตองนำมาพกเลยงใหฟนตวกอนจำหนายใหแก

กลมลกคาทเปนนกจดสวนพรรณไมทนยมปลกในtreefarmเชนเสลาอนทนนพระยาสตตบรรณปาลม

ปปลนทมและโมกเปนตน

4)ผลตหญาสนามเปนการทำนาหญาเพอแซะหญาสนามเปนแผนจำหนายใหแก

ผบรโภคไปปลกสรางสนามหญาตามบานพกอาศย โรงแรมสนามกฬาสนามกอลฟสวนสาธารณะแหลง

พกผอนหยอนใจและอนๆหญาสนามทผลตไดแกหญานวลนอยหญามาเลเซยหญาญปนและหญาสนาม

อนๆเปนตนผประกอบอาชพนเรยกวาเกษตรกรชาวไรหญา

1.3 การ ผลต พช สมนไพร เครอง เทศ และ เครอง ดม เพอจำหนายใหแกโรงงานผลตยาแผน

โบราณและแผนปจจบนสปา(spaคอการทำกจกรรมเพอสขภาพและเพอเสรมสวยและความงามการนวด

เพอผอนคลายและเพอสขภาพ)โรงงานอตสาหกรรมผลตอาหารและเครองดมรานอาหารมทงการปลกเปน

พชเดยวและแบบผสมเชนการผลตกระวานกระชายขมนชนขมนออยขาขงตะไครกานพลจนทรเทศ

พรกไทยพลดปลเปราะหอมอบเชยยานางหญาฝรนงาและวานหางจระเขเปนตน

1.4 การ ผลต เหด ซงเปนเชอจลนทรยชนดหนง มหลายอาชพทเกยวของ ทงอาชพการทำ

เชอและการเพาะเหด นยมทำภายในโรงเรอนทควบคมสภาพแวดลอมและความสะอาดได เชน การเพาะ

เหดนางรมเหดนางฟา เหดหอมเหดเปาฮอ เหดฟางเหดหหน เหดหลนจอ เหดเขมทองและเหดขอนขาว

เปนตน

1.5 การ ผลต พรรณ ไม นำ เปนอาชพการผลตไมนำสำหรบการใชประดบตกแตง การจด

สวนการจดตปลาและเปนอาหารเชนการเลยงสาหรายบวตางๆกกและพรรณไมทใชประดบและจดต

ปลา (aquaticplants)ตวอยางพนธไมนำในตปลา เชน เหงอกปลาหมอดอกสขาว เหงอกปลาหมอดอกส

มวงหางนกยงใบยาวหางนกยงแดงผกเบยทะเลอเมซอนผกเปดไทยวานนำแหนแดงสนตวาและจอก

หหนเปนตน

1.6 การ ทำ สวน ปาเปนการผลตปาปลกเพอนำไมปาทมาปลกไปใชประโยชนการทำสวนปาม

การทำทงในพนทบนบกและทะเลเพอผลตตนไมใหญทโตเรวไปจำหนายเปนวตถดบในงานกอสรางการสราง

ทอยอาศยการเผาถาน เปนพลงงาน โรงงานอตสากรรมผลตเฟอรนเจอร สงของเครองใชภายในครวเรอน

โรงงานแปรรปไม โรงงานกระดาษ โรงงานสกดนำมนหอมระเหย เชน การทำสวนปายคาลปตส สนทะเล

สนประดพทธสะเดาชางยางนาเลยนสกกระถนเทพากระถนยกษกระถนณรงคจนหอมกฤษณาเทพทาโร

โกงกางตะบนขาวตะบนดำแสมขาวแสมทะเลฝาดดอกขาวฝาดดอกแดงหงอนไกทะเลและหลมพอทะเล

เปนตนผประกอบอาชพนเรยกวาเกษตรกรผปลกปา

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-28 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

2. กลม การ ผลต สตว

2.1 การ ผลต สตว บกเปนการผลตในลกษณะของฟารมทงการเลยงสตวชนดเดยวและเลยง

ผสมแตสวนใหญนยมเลยงสตวชนดเดยวผประกอบอาชพนเรยกรวมๆวาเกษตรกรผเลยงสตวแบงได

ดงน

2.1.1 การ ผลต สตว เคยว เออง และ สตว ใหญ เชน การทำฟารมโคนม โคเนอ ววชน

กระบองานกระบอนมแพะแกะกวางมาและฟารมเสอเปนตน

2.1.2 การ ผลต สกรเชนการทำฟารมสกรพนธสกรขนและหมปาเปนตน

2.1.3 การ ผลต สตว ปกเชนการทำฟารมผลตไกเนอไกไขเปดเนอเปดไขนกกระทา

ไกชนนกกระจอกเทศหานและไกงวงเปนตน

2.1.4 การ ผลต สตว เลยง สวยงาม เชน การทำฟารมสนข ไกสวยงาม และนกสวยงาม

เปนตน

2.2 การ ผลต สตว นำ และ สตว ครง บก ครง นำ

2.2.1 การ ผลต สตว นำจะนำเสนอครอบคลมการเพาะเลยงปลาการเลยงกงการเลยง

หอยและการเลยงปผประกอบอาชพนเรยกวาเกษตรกรผเลยงปลาเลยงกงเลยงหอยดำเนนการเปนอาชพ

แบงไดดงน

1)การผลตปลาแบงตามลกษณะการผลตเปนอาชพดงน

(1)การเพาะเลยงปลานำจด มทงเพาะพนธและการเลยงในบอหรอใน

กระชงเพอจำหนาย เชน การเลยงปลาดกปลาชอนปลาสวายปลาแรดปลานลปลาทบทมปลาจนปลา

ยสกปลาจาระเมดนำจดปลาสลดปลาหมอเทศปลามาปลาบกและปลานำจดอนๆ

(2)การเพาะเลยงปลานำเคมและนำกรอย โดยมากนยมเลยงในกระชง

เชนการเลยงปลาเกาและปลากะพงขาวเปนตน

2)การผลตกง ฟารมเลยงกงททำเปนอาชพมทงการเลยงกงนำจด เชน การ

เลยงกงกามกรามการเลยงกงนำกรอยและนำเคมเชนการเลยงกงขาวแวนนาไมกงแชบวยและกงกลาดำ

เปนตน

3)การผลตหอยฟารมเลยงหอยมทงการเลยงเปนอาหารและนำไปเปนเครอง

ประดบสวนมากเลยงในนำเคมเชนฟารมเลยงหอยแครงหอยแมลงพหอยนางรมและหอยมกเปนตน

4)การผลตปทะเล เปนฟารมเลยงป เชนการเลยงปมาปทะเลปนมปเสฉวน

ปแสมและปดำเปนตน

5)การผลตสตวนำสวยงามเปนการผลตเพอนำไปเลยงเปนสตวสวยงามจำหนาย

ในประเทศและสงออกมทงสตวนำสวยงามนำจดและนำเคม การผลตปลาสวยงามนำจด เชน การเลยง

ปลากด ปลาเงน ปลาทอง ปลาหมอส ปลาปอมปาดวร ปลาคารพ ปลาแฟนซคารพ ปลานำผง ปลาสอด

ปลาหางนกยง ปลาฉลามหางแดง ปลาเสอตอ การเลยงปลาสวยงามนำเคม เชน ปลากาตน ปลาผเสอ

ปลาสนสมทรบงปลากระรงจวปลาหชางปลานกขนทองปลาสรอยนกเขานอกจากนยงมการเพาะเลยงกง

สวยและหอยสวยงามเปนตน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-29

2.2.2 การ ผลต สตว ครง บก ครง นำผลตเปนการคาเชนการเลยงกบเขยดเตาตะพาบนำ

และจระเขเปนตน

2.3 การ ผลต แมลง และ สตว ขนาด เลกแมลงและสตวขนาดเลกทผลตเปนธรกจเชนการเลยง

ไหมการเลยงผง การเลยงจงหรด การเลยงครง การเลยงอารทเมยหรอไรนำสนำตาลหรอไรนำเคมมชอ

สามญภาษาองกฤษวา“Artemia”เปนสตวจำพวกครสเตเซยน(Crustacean)เชนเดยวกบกงกงและป

เพอเปนอาหารปลาสวยงามและการเลยงไสเดอนเปนตน

อาชพ เกษตรกรรม ท เกยวของ กบ อตสาหกรรม เกษตรเปนอาชพเกษตรกรรมทผประกอบการดำเนนการเกยวกบอตสาหกรรมและการแปรรปผลตภนฑ

เกษตรทเปนอาหารไมเปนอาหารและปจจยสนบสนนมทงเปนอตสาหกรรมในครอบครวอตสาหกรรมทเกด

จากผลผลตในชมชนอตสาหกรรมขนาดกลางและอตสาหกรรมขนาดใหญทซบซอนทงดำเนนการอยในรป

ครบวงจรและไมครบวงจรและเปนลำดบการผลตขนทตยภมหรอการผลตขนทสอง(secondaryproduc-

tion)คอการนำผลผลตขนปฐมมาดดแปลงเปนผลผลตใหมกรรมวธการผลตมความยงยากซบซอนตองใช

เครองมอและอปกรณเพอประกอบการผลตมากขนสวนใหญเปนการผลตในดานอตสาหกรรมและเปนการ

สรางอรรถประโยชนจากการแปรรป(formutility)อาชพเกษตรกรรมในภาคการผลตนแบงไดดงน

1. กลม อตสาหกรรม การ ผลต อาหาร

1.1 การ ผลต อาหาร มนษย (human foods)foodแปลวาอาหารโภชนาการสงบรโภคอาหาร

การกน ของกนหมายถง สงทมนษยรบประทานเขาไปแลวทำใหเกดประโยชนตอรางกายในดานตาง ๆ ไม

ทำใหเกดโทษเกดผลดตอสขภาพอนามยเปนกระบวนการแปรรปโดยการใชวตถดบเกยวกบอาหารใหออก

มาเปนผลตภนทอาหารทงอยในรปคงรปเปลยนรปแบบผสม(blending)และอาหารสำเรจรปขนมอาหาร

พรอมดมและอาหารกระปองทมคณภาพไดมาตรฐานและไดรบเครองหมายรบรองจากคณะกรรมการอาหาร

และยา(อย.)และสำนกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต(มกอช.)ถาดำเนนการในรปครบวงจร

จะมผมอาชพเกยวของกบเกษตรกรรมทำงานแทรกซอนอย จะประกอบไปดวยกลมผบรหารหรอผจดการ

(ผบรหารระดบสง-topmanagerผบรหารระดบกลาง-middlemanagersและผบรหารระดบตน-first

linemanagers)ฝายตางๆ(ฝายวางแผนฝายวจยคนควาทดลองฝายฟารมเพอผลตวตถดบฝายจดซอ

จดหาวตถดบฝายคดแยกและควบคมคณภาพวตถดบฝายลำเลยงขนสงวตถดบฝายแปรรปอาหารและ

ผลตภณทอาหารในโรงงานฝายควบคมกระบวนการแปรรปฝายควบคมคณภาพอาหารฝายออกแบบผลต

ภณทฝายบรรจหบหอฝายลำเลยงขนสงสนคาสตลาดฝายขายฝานรานคาและฝายหาตลาด)ผปฏบตงาน

และคนงานถาเปนอตสาหกรรมในครอบครวคนในครอบครวคอผดำเนนการหลกและถาเปนอตสาหกรรม

ในชมชนสมาชกและคนในชมชนรวมกนดำเนนการ ในกรณอตสาหกรรมขนาดใหญทซบซอนในการผลต

อาหารผมหนาทหลกเกยวของดานเกษตรกรรมคอตองเปนผรอบรทางดานเกษตรอาหารวทยาศาสตรการ

อาหารภมปญญาเกยวกบอาหารการแปรรปและผลตภณฑอาหารอตสาหกรรมเกษตร วศวกรรมเกษตร

และธรกจเกษตรเปนตน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-30 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

1.2 การ ผลต อาหาร สตว (animal feeds)feedแปลวาปอนกนใหอาหารขนอาหารปอนอาหาร

อาหารสตวหรออาหารสำหรบสตวเลยง(foodfordomesticlivestock)เปนกระบวนการแปรรปโดยการใช

วตถดบเกยวกบอาหารสตวเชนขาวโพดถวเหลองถวลสงรำขาวปลาปนมนสำปะหลงและอนๆใหออกมา

เปนผลตภณฑอาหารสตวในรปอาหารผงอาหารเมดเพอนำไปเปนอาหารเลยงสตวทกประเภทอาหารสำหรบ

สตวแตละประเภท แตละชนดและแตละวย จะมสตรการผสมเฉพาะ อาหารสตวนอกจากอาหารหลกยงม

อาหารเสรมอาหารเรงสวนใหญจะดำเนนการผลตโดยโรงงานผลตอาหารสตวขนาดใหญทซบซอนและมการ

ควบคมคณภาพและมาตรฐานการผลตผมอาชพเกยวของกบเกษตรกรรมทำงานแทรกซอนอยจะประกอบ

ไปดวยกลมผบรหารหรอผจดการฝายตาง ๆ ผปฏบตงานและคนงาน เหมอนกบการผลตอาหารมนษย

ผมหนาทหลกเกยวของดานเกษตรกรรมในโรงงานอตสาหกรรมการผลตอาหารสตวตองเปนผรอบรทาง

ดานการเกษตรอาหารสตวสตวบาลสตวแพทยอตสาหกรรมเกษตรวศวกรรมเกษตรการบรหารจดการ

และธรกจเกษตรเปนตน

2. กลม อตสาหกรรม การ ผลต ท ไมใช อาหาร ขอนำเสนอ2กลมยอยดงน

2.1 กลม อตสาหกรรม การ ผลต ท สนบสนน ปจจย การ ผลต เกษตรกรรมมหลายกลมทเกยวของ

และสมพนธกบอาชพเกษตรเชน

2.1.1 การ ผลต อปกรณ เครอง มอ เครองจกร และ เครอง ทน แรง ทาง เกษตรเพอชวยทน

แรงสะดวกสบายและทำใหเกดประสทธภาพการผลตเตมศกยภาพเชนโรงงานการผลตอปกรณเครองมอ

เครองจกรทงขนาดเลกขนาดใหญทใชในฟารมและงานเกษตรกรรมอนๆ(ไรนาสวนการจดสวนการเลยง

สตว การเตรยมดนการปลกพชการดแลรกษาพชและสตว งานซอมบำรง งานกอสรางในฟารมการใหนำ

การใสปย การฉดยาปราบศตรพช การเกบเกยวผลผลต การระบายนำ และงานระบบอน ๆ) ผมอาชพ

เกยวของจะครอบคลมตามลกษณะงาน และตองเปนผรอบรทางดานเกษตร วศวกรรมเกษตร เกษตร-

กลวธานและวศวกรรมชลประทานเปนตน

2.1.2 การ ผลต วสด ท ใช ใน งาน ฟารม เชน อตสาหกรรมการผลตวสดปลกพช ไดแก

การผลตดนปลกดนผสมใยมะพราวเปลอกมะพราวสบไมคำยนกระถางปลกกระถางประดบกระเชาปลก

ลวดแขวนและลวดยดเปนตนอตสาหกรรมการผลตวสดควบคมสภาพแวดลอมทมผลกระทบตอการเจรญ

เตบโตของพช ไดแก การผลตวสดกรองแสงและพลางแสงหลอดไฟฟาควบคมแสง วสดคลมดนปองกน

วชพชและคลมความชนในดนเปนตนอตสาหกรรมการผลตวสดทใชในโรงเรอนเลยงสตวไดแกพลาสตก

รองพน แผนยางพารารองพนคอกสตว และวสดทำความสะอาดคอกสตว เปนตน อตสาหกรรมการผลต

วสดทใชในการประมงไดแกเครองจบสตวนำอวนแหเบดเปนตนผมอาชพเกยวของจะครอบคลมตาม

ลกษณะงาน และตองเปนผรอบรทางดานปฐพวทยา (ดน) เกษตรพชกรรมสตวบาลประมง วศวกรรม

เกษตรหตถกรรมเครองปนดนเผาและภมทศน

2.1.3 การ ผลต ปย ฮอรโมน พช ยา ปองกน กำจด ศตร พช และ สตว เชนอตสาหกรรม

การผลตปยเคมปยอนทรยและปยชวภาพอตสาหกรรมการผลตฮอรโมนและสารเรงการเจรญเตบโตการ

งอกรากของพชและการไหลของนำยาง อตสาหกรรมการผลตยาปองกนกำจดศตรพช (ยาปองกนกำจด

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-31

โรคแมลงวชพชและศตรพชอนๆ)อตสาหกรรมการผลตยาปองกนรกษาศตรสตว(โรคและแมลง)ผมอาชพ

เกยวของจะครอบคลมตามลกษณะงานและตองเปนผรอบรทางดานปฐพวทยาเกษตรสตวบาลสตวแพทย

เคมเกษตรโรคพชวทยากฏวทยาวชพชและการบรหารศตรพชเปนตน

2.1.4 การ ผลต วสด ท ใช ใน งาน เกษตร รงสรรค เชนงานภมทศนงานจดดอกไมการจด

นทรรศการและอนๆทสมพนธกบอาชพเกษตรกรรมมทงอตสาหกรรมการผลตวสดจากธรรมชาตคงรป

เดมไดแกรากไมขอนไมซากไมเครอไมหนประดบชนดตางๆกรวดและหนกลมหนรปทรงประตมากรรม

ธรรมชาต อตสาหกรรมการผลตวสดจากธรรมชาตเปลยนรป ไดแก หนแผนรปแบบตาง ๆ กระเบอง

ดนเผาปพนกระเบองดนเผามงหลงคาหนกาบหนสนศลาแรงหนเกรดหนระเบดแวนไมไมหมอนรถไฟ

ประตมากรรมจากเครองปนดนเผาประตมากรรมแกะสลกจากไมและหนและอตสาหกรรมการผลตจากวสด

สงเคราะหไดแกแผนกระเบองปนเซรามกไมเทยมไมพลาสตกหนเทยมพลาสตกกนขอบพลาสตกปฟน

กระเบองมงหลงคาทอระบบการใหนำและทอระบายนำเปนตนผมอาชพเกยวของจะครอบคลมตามลกษณะ

งาน และตองเปนผรอบรทางดาน ภมทศน การออกแบบการจดดอกไม การจดนทรรศการ การเกษตร

วสดภณทงานปนและประตมากรรมเปนตน

2.2 กลม อตสาหกรรม การ ผลต สงของ เครอง ใช ใน ครว เรอน มทงรปการผลตแบบหตถกรรม

และอตสาหกรรม การผลตอตสาหกรรมทพบ ไดแก อตสาหกรรมการผลตและแปรรปจากไมยางพารา

ไมสนไมยคาลปตสและไมจากปาปลกตางๆโดยผลตเปนเฟอรนเจอรของใชในหองครวหองนำหองรบแขก

หองนอน ในสวนของเลนตาง ๆ และวสดเครองเรอน เชน แปรรปเปนไมฝา ไมปพน แมบนไดลกบนได

ราวบนได และบว เปนตนผมอาชพเกยวของจะครอบคลมตามลกษณะงาน และตองเปนผรอบรทางดาน

การคดเลอกวตถดบ การอบไม การแปรรปผลตภณฑไม การออกแบบงานเฟอรนเจอรและเครองใชใน

ครวเรอนการออกแบบของเลนงานชางงานสและขดเงาการควบคมคณภาพและมาตรฐานการบรรจหบหอ

การเกบรกษาการลำเลยงขนสงการขายการตลาดและการจดแสดงผลตภณฑ

อาชพ เกษตรกรรม ท เกยวของ กบ การ ให บรการเปนอาชพเกษตรกรรมทผประกอบการดำเนนการเกยวกบภาคบรการการใหบรการสนบสนนชวย

เหลอใหคำแนะนำและอนๆ ทนอกเหนอจากลำดบขนการผลตขนตนและลำดบขนการผลตขนทสองเปนการ

ผลตขนทสามหรอขนตตยภม(tertiaryproduction)คอการผลตในลกษณะการใหบรการโดยมวตถประสงค

เพอชวยเหลอสนบสนนงานการผลตการแปรรปรวมถงกจกรรมเกษตรกรรมตางๆ ตลอดจนการชวยเหลอ

ขบเคลอนใหผลผลตทางการเกษตรเคลอนยายจากการผลตขนทหนงไปขนทสองและไปสผบรโภคไดสะดวก

รวดเรวมคณภาพและมประสทธภาพดขนเปนการสรางอรรถประโยชนทางดานสถานท(placeutility)และ

การสรางอรรถประโยชนทางดานบรการ(serviceutility)อาชพเกษตรกรรมและทเกยวของมดงน

1. การ ขาย ความ คด การ ออกแบบ จด สราง จดหา และ บรการเปนกลมคนททำเกษตรกรรมรงสรรค

เพอสรางสรรคผลงานทางเกษตรกรรมแปลกใหมเชนกลมอาชพการจดดอกไมจดพวงหรดออกแบบจดสวน

(ออกแบบทปรกษาการจดภมทศนภายนอกและภายในอาคารการจดสวนในงานนทรรศการงานประชมงาน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-32 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

ออกรานแสดงสนคา(event)และประเพณพธตางๆ )การรวบรวมพรรณไมเพองานจดสวนขายปลกขายสง

การลำเลยงขนสงการจดและการปลกพชสวนประดบและไมผลเปนตนกลมคนทประกอบอาชพนตองรอบร

ดานเทคโนโลยภมทศนภมสถาปตยกรรมพชสวนประดบศลปะการจดดอกไมพฤกษศาสตรเกษตรศาสตร

วศวกรรมสาขาตางๆ (ชลประทานโยธาไฟฟาสขาภบาล)การใชเครองมอเครองทนแรงจตวทยาธรกจการ

บญชและการตลาด

2. การ บรการ จดหา และ บรการ ขายเปนกลมนายหนา(broker)ทำหนาทรวบรวมการจดหาวตถดบ

การขายวตถดบขายผลตผลขายผลตภณทการจดหาและขายปจจยสนบสนนการผลตและหยงคอคนจดหา

ขาวสารจากโรงสใหพอคาขายสงและสงออกขาวผมอาชพเกยวของจะครอบคลมตามลกษณะงานและตอง

เปนผรอบรทางดานการเปนพอคาคนกลางการสอสารจตวทยาขอตกลงสญญาและกฎหมาย

3. การ จด จำหนาย สนคา เกษตร และ ผลตภณฑ เกษตร เปนกลมคนทเปนพอคาเปดรานจำหนาย

สนคาเกษตรทงรานคาขายปลกขายสงศนยรวมการจำหนายสนคาเกยวกบการทำสวนหรอการเกษตร(garden

center)รานจำหนายพนธไมและพนธสตวตางๆรวมถงการเปดบรการรานอาหารรานกาแฟและรานขาย

เครองดมเปนตนผมอาชพเกยวของจะครอบคลมตามลกษณะงานและตองเปนผรอบรทางดานธรกจและ

ลกษณะของธรกจการจดการรานคาตวสนคาการบรการการขายและหลงขายการกำหนดราคาการเงนและ

การบญชจตวทยาการขายการออกแบบจดรานเพอดงดดความสนใจและความเปนเอกลกษณ

4. การ เปน แหลง บรการ การ ทอง เทยว เชง เกษตร มหลายอาชพทเกยวของอยหลายกลมทสมพนธ

กน เชน เจาของแหลงทองเทยวผนำเทยวหรอมคคเทศก ผมาทองเทยว และกลมผอำนวยความสะดวก

เกยวกบอาหาร ทพกและพาหนะนำเทยว ผมอาชพเกยวของจะครอบคลมตามลกษณะงาน และตองเปน

ผรอบรทางดานการทองเทยวเชงเกษตรความรการทองเทยวเชงเกษตรในถนทการประสานงานจตวทยาการ

เปนมคคเทศกทดการเรยนรพฤตกรรมของผมาทองเทยวการจดบรการเชงรกและการจดการดานตลาด

5. การ บรการ ความ ร เพอ พฒนา อาชพ เกษตรกรรม มหลายอาชพทเกยวของกบการเกษตรทงใน

รปการคดคาบรการและไมคดคาบรการเชนการสอนการสงเสรมเผยแพรการวจยการใหคำปรกษาคลนก

รกษาสตวโรงพยาบาลสตวแหลงหรอศนยฝกอบรมการจดทำรายการวทยโทรทศนผสอขาวเกษตรการจด

ทำวารสารเอกสารตำราและสอทกประเภทเปนตนผมอาชพเกยวของจะครอบคลมตามลกษณะงานและ

ตองเปนผรอบรทางดานการสอนการถายทอดการสงเสรมการสอสารการใหคำปรกษาและจรยธรรมของ

ทปรกษาการวจยการทำโครงการการวางแผนการจดทำสอและการเผยแพรผานชองทางตางๆ

สรป อาชพเกษตรกรรมมหลากหลายอาชพ ซงเปนอาชพทเกยวของกบการผลตวตถดบ การ

อตสาหกรรมเกษตรและอาชพเกษตรกรรมบรการอาชพนมทงการทำเกษตรกรรมเตมเวลาและไมเตมเวลา

ทำในฟารมและนอกฟารมและตองเขาใจวาเกษตรกรรมเปนธรกจประเภทหนง(agricultureisabusiness)

มลำดบขนการผลต(productionlevel)ทางเศรษฐศาสตรทชดเจนอาชพเกษตรกรรมแบงเปน3กลมไดแก

อาชพเกษตรกรรมทเกยวของกบการผลตวตถดบ แบงยอยเปนอาชพการผลตทางดานพชและการผลตทาง

ดานสตว อาชพเกษตรกรรมทเกยวของกบอตสาหกรรมเกษตร แบงอตสาหกรรมทเปนอาหารและไมใช

อาหาร และอาชพเกษตรกรรมทเกยวของกบการบรการ แบงเปนการขายความคด การออกแบบจดสราง

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-33

เกษตรสรางสรรคการบรการจดหาและรวบรวมการขายการทองเทยวเชงเกษตรและการบรการความรเพอ

พฒนาอาชพเกษตรกรรมทง3กลมถาเปรยบเทยบผลตอบแทนตอการลงทนกลมท1อาชพเกษตรกรรม

ทเกยวของกบการผลตวตถดบ เปนกลมทลงทนสง กำไรตำ กลมท 2 อาชพเกษตรกรรมทเกยวของกบ

อตสาหกรรมเกษตรเปนกลมทลงทนสงกำไรสงและกลมท3อาชพเกษตรกรรมทเกยวของกบการบรการ

เปนกลมทลงทนตำกำไรสง

หลง จาก ศกษา เนอหา สาระ ตอน ท 1.1 แลว โปรด ปฏบต กจกรรม 1.1

ใน แนว การ ศกษา หนวย ท 1 ตอน ท 1.1

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-34 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

ตอน ท 1.2

ลกษณะ ของ สงคม ไทย

โปรดอานแผนการสอนประจำตอนท1.2แลวจงศกษาเนอหาสาระพรอมปฏบตกจกรรมในแตละตอน

หว เรองเรองท1.2.1โครงสรางของสงคมไทย

เรองท1.2.2สงคมชนบทของไทย

เรองท1.2.3สงคมเมองของไทย

เรองท1.2.4ความสมพนธของสงคมชนบทกบสงคมเมอง

แนวคด1. โครงสรางของสงคมไทยในภาพรวมจะแบงเปนโครงสรางหลกคอ โครงสรางของสงคม

ชนบทและโครงสรางของสงคมเมองและแบงตามลกษณะโครงสรางในระดบมหภาคและ

ระดบจลภาคสวนองคประกอบภายในโครงสรางจะแบงเปน2กลมสำคญคอกลมทาง

สงคมไดแกกลมครอบครวและชมชนและสถาบนทางสงคมไดแกสถาบนครอบครว

สถาบนศาสนาสถาบนการศกษาสถาบน เศรษฐกจสถาบนพระมหากษตรยและสถาบน

การเมองการปกครอง

2. สงคมชนบทของไทยเปนกลมคนทอาศยอยเขตนอกเมองหลวงหรอเมองใหญๆ ประชาชน

สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม สภาพความเปนอยคลายคลงกน เปนสงคมทม

ลกษณะเฉพาะท มการตงถนฐานหลายรปแบบมการปรบตวกลายเปนสงคมชนบทของ

ไทยยคใหม เสนแบงระหวางชนบทและเมองเรมเลอนรางลง ปจจยทกอใหเกดความ

เปลยนแปลงเกดจากจำนวนประชากรทอาศยอยในเมองมมากกวาในชนบทพนทชนบท

และเมองมสภาพเชอมโยงถงกนการเปลยนแปลงทำใหสงคมชนบทมความซบซอนขนนำ

ไปสการเกดปญหาตางๆขนในสงคมชนบท

3. สงคมเมองของไทยคอบรเวณทมประชากรอาศยอยรวมกนเปนจำนวนมากเปนศนยกลาง

ของความเจรญตางๆ การคมนาคมสะดวกประชาชนประกอบอาชพหลากหลายมการตง

ถนฐานทอยอาศยแบงออกเปนยานๆ มการปรบตวเปลยนแปลงคอนขางรวดเรวเนองจาก

ไดรบอทธพลจากปจจยภายนอกจากกระแสยคโลกาภวตนวฒนธรรมจากตางชาตเปน

สงคมทมปญหาหลายหลายทเกดจากการขยายตวของเมอง ประชากรเพมจากชนบท

แรงงานตางดาว การรบอารยธรรมจากตางชาตโดยไมมการสกด ปญหาอาหารการกน

นำกนนำใชปญหาจราจรและความแออด

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-35

4. ความสมพนธเปนการแสดงออกถงความเกยวของกนความเปนญาตกนความสมพนธของ

สงคมชนบทและสงคมเมองของไทยมความเกยวของกนอยางใกลชดมความเปนญาตพ

นองรวมชาตเดยวกนเพยงแตมเสนแบงตามโครงสรางทางสงคมเทานนทตางกนวาสงคม

ชนบทเปนสงคมมการรวมตวกนเปนหมบาน ตำบลกระจดกระจายไปทวประเทศ และ

อาศยอยในชนบทสวนสงคมเมองเปนสงคมทมประชาชนอาศยอยหนาแนน กระจกตว

มการปกครองแบบเทศบาลมการปกครองโดยเฉพาะทง2สงคมมความสมพนธเกยวของ

ซงกนและกนเนองจากมความเปนมาของเกดมาจากแหลงเดยวกนและตางกมการพงพา

อาศยซงและกน

วตถประสงคเมอศกษาตอนท1.2จบแลวนกศกษาสามารถ

1. วเคราะหโครงสรางของสงคมไทยได

2. วเคราะหสงคมชนบทของไทยได

3. วเคราะหสงคมเมองของไทยได

4. วเคราะหความสมพนธของสงคมชนบทกบสงคมเมองได

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-36 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

เรอง ท 1.2.1 โครงสราง ของ สงคม ไทย

โครงสรางของสงคมไทย(Thaisocialstructure)คอสวนตางๆทประกอบกนเปนระบบความ

สมพนธของสงคมไทยทสำคญ ไดแก กลมสงคมตาง ๆทดำรงชวตอยรวมกนในสงคมไทยและสถาบน

สงคมไทย

การมองโครงสรางของสงคมไทยสามารถมองไดหลายมตเชนโครงสรางหลกโครงสรางสงคมไทย

ในแตละระดบและองคประกอบภายในโครงสรางในภาพรวม

โครงสราง หลก ของ สงคม ไทยมมมองในมตน โครงสรางทสำคญของสงคมไทยแบงออกไดเปน 2 สวน ไดแก โครงสรางสงคม

ชนบทและโครงสรางสงคมเมองแตประชากรสวนใหญของประเทศอาศยอยในชนบทซงเปนสงคมทมแบบ

ประเพณเปนตวนำและเปนสงคมเกษตรกรรมดงนนถาหากจะรจกสงคมและวฒนธรรมไทยอยางแทจรงจะ

ตองพจารณาจากโครงสรางสงคมชนบทเปนหลก และจะตองพจารณาถงอทธพลของสงคมและวฒนธรรม

เมองทมอทธพลตอสงคมและวฒนธรรมชนบทประกอบไปพรอมๆกน

1. โครงสราง สงคม ชนบท สงคมชนบทเปนสงคมกลมปฐมภม จดเปนโครงสรางสำคญทสดของ

สงคมไทยเพราะเทากบเปนโครงสรางของสงคมไทยทงหมดลกษณะเดนทสำคญของสงคมชนบทไดแกการ

รวมกลมแบบอรปนย(informal)ของกลมปฐมภม(primarygroup)มการตดตอกนแบบตวถงตวสภาพ

แวดลอมของทองถนและวฒนธรรมทมอยเดมซงคลายคลงกนทำใหสถานภาพและบทบาทของคนในสงคม

ชนบทไมแตกตางกนมากนก ในสงคมชนบทมการรวมตวกนอยางเหนยวแนน สมาชกของสงคมทำหนาท

สอดคลองตอเนองกนอยางราบรนโดยมระบบความสมพนธแบบเครอญาตมการนบถออาวโสมความเหนอก

เหนใจกนและมคานยมในเรองคณความดทางศาสนาเปนตวควบคมความประพฤตทางสงคมของคนชนบท

สถานภาพจะมลกษณะจำเพาะของตวบคคลเองเชนอายความสามารถและคณความดผไดรบการยกยอง

ใหเปนผนำในสงคมชนบทมกไดแกพระผใหญบานกำนนและผอาวโสทชาวบานเคารพนบถอ

2. โครงสราง สงคม เมอง สงคมเมองเปนกลมทตยภม (secondary group)มขอแตกตางทเดน

ชดระหวางสงคมชนบทกบสงคมเมองไดแกจำนวนกลมและองคการทมมากในสงคมเมองหลกเกณฑการ

พจารณาสถานภาพทางสงคมของบคคลในเมองขนกบฐานะทางเศรษฐกจอำนาจและความเกยวของทางการ

เมอง และระดบการศกษาซงผดจากเกณฑของสงคมชนบทนอกจากนนแลวโครงสรางชนชนทางสงคม

ในเมองจะชดเจนคอ ประกอบดวยกลมคนทเปนผสบเชอสายมาจากตระกลเกาและขนนาง ผบรหารใน

สาขาอาชพตางๆนกธรกจขาราชการชางฝมอและกลมผใชแรงงานซงสวนใหญจะเปนผอพยพจากสงคม

ชนบทมาอาศยอยตามชมชนแออดทงหลายของสงคมเมอง

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-37

คานยมของคนเมองจะเนนหนกเรองอำนาจและความมงคงมากกวาชาวชนบทมความตองการยก

ระดบตวเองจากชนสงคมเดมไปสชนทสงกวา โดยอาศยปจจยหลายประการ เชนฐานะการเงนการศกษา

อำนาจทางการเมองและสทธ(โครงสรางของสงคมไทยhttp://www.meemodo.com/THThaistucture.

htmlคนคนวนท3กรกฎาคม2555)

โครงสราง ของ สงคม ไทย ใน ระดบ มหภาค และ จลภาคเปนมตมมมองโครงสรางของสงคมไทยในภาพกวางและแคบดงน

1. โครงสราง ของ สงคม ไทย ใน ระดบ มหภาค เปนการกลาวภาพรวมของสงคมไทยตงแตยคโบราณ

จนถงยคปจจบนตามการแบงชวงการปกครองโดยจะเนนโครงสรางทางชนชนการแบงชนชนทยงมปรากฏ

อยจะแบงไดดงน

1.1 โครงสราง สงคม ไทย กอน สมย กอน สโขทย ถง สมย ธนบร รายละเอยดคอ

1.1.1 โครงสราง สงคม ไทย กอน ระบบ ศกดนา เชน โครงสรางทางสงคมในอาณาจกร

ละโวประกอบดวยกษตรยพระราชวงศขนนางพระชนชนกลาง(ไดแกชางพอคาและทาส)โครงสราง

สงคมไทยในอาณาจกรลานนา ประกอบดวย กษตรย พระสงฆ พระราชวงศ ขนนาง ไพร และทาส และ

โครงสรางสงคมไทยในอาณาจกรสโขทย ประกอบดวย กษตรย พระราชวงศ ขนนางพระสงฆ ไพร และ

ทาส

1.1.2 โครงสราง สงคม ไทย ใน ระบบ ศกดนา ประกอบไปดวย2ชนชนใหญคอชนชน

ปกครองหรอมลนายประกอบดวยเจานายและขนนางชนชนถกปกครองประกอบดวยคนในระบบคอไพร

และทาสและคนนอกระบบคอพระสงฆและชาวจน

1.2 โครงสราง สงคม ไทย ใน สมย รตนโกสนทร ตอน ตน จนถง สมย รชกาล ท 7แบงเปน

1.2.1 โครงสราง สงคม ไทย ใน สมย รตนโกสนทร ตอน ตนประกอบไปดวยเจานาย(พระ

ราชวงศททรงสถาปนาขนใหม) ขนนางซงเปนผมอำนาจทางการเมองมาก ไพร และทาส โดยมชาวจนเปน

คนนอกระบบทสามารถเลอนฐานะสชนชนขนนางได

1.2.2 โครงสราง สงคม ไทย ใน สมย การ ปฏรป การ ปกครอง ใน สมย รชกาล ท 5 ถง รชกาล

ท 7 โครงสรางทางสงคมในสมยนทเดนชดคอเกดการเปลยนโครงสรางอำนาจทางการเมองโดยเปลยนจาก

พระมหากษตรย พระบรมวงศานวงศ และขนนางชนผใหญหรอผปกครองชนเกา มาสชนชนปกครองใหม

หรอบรรดาขาราชการใหม และขาราชการรนใหมจะมบทบาทการเมองตอมาจนกระทงปจจบน นอกจากน

ทำใหเกดระบบราชการแบบใหมทคดเลอกจากความรความสามารถแทนชาตวฒมการปฏรประบบการบรหาร

บานเมองทงในสวนกลางและสวนภมภาค

1.3 โครงสราง สงคม ไทย ภาย หลง การ เปลยน แป งการ ปกครอง พ.ศ 2475 โครงสรางสงคม

ของการแบงชนชนมไดกำหนดตายตวฐานะของคนมไดดจากชาตกำเนดเหมอนกอนผมฐานะทางสงคมใน

ปจจบนคอผมอำนาจในการปกครองและมอำนาจดานเศรษฐกจอยในมอและชนชนปกครองคอคณะรฐบาลท

ไดรบความไววางใจจากราษฎรเลอกผแทนเขามาในสภาและการจดตงรฐบาลรฐบาลไมมอำนาจลนพนเหมอน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-38 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

ขนนางในสมยโบราณถาพจารณาโครงสรางสงคมไทยในสมยนโดยยดเศรษฐกจเปนกรอบการจดโครงสราง

จะประกอบไปดวยนายทน (นายทนชาวตะวนตกนายทนชาวตะวนออกนายทนศกดนาไทย) ปญญาชน

(ผมความรความคดกาวหนาสามารถวพากษวจารณความเหน)ขาราชการชาวนาและกรรมกร

2. โครงสราง ของ สงคม ไทย ใน ระดบ จลภาคมองในระดบกลมสงคมในชมชนเมองและกลมสงคม

ในชมชนชนบทแบงไดดงน

2.1 โครงสราง สงคม ไทย ใน อดต

2.1.1 โครงสราง กลม สงคม ใน ชมชน เมอง ใน อดต ประกอบไปดวยพระมหากษตรย

และเชอพระวงศขนนางคณะสงฆขาราชการในระดบตำไพรทาสกลมคนกลมพเศษกลมเหลานมขนาด

เลกมความสมพนธกนใกลชดและเหนยวแนนมนคง

2.1.2 โครงสราง กลม สงคม ใน ชมชน ชนบท ใน อดต ประกอบไปดวย กลมเครอญาต

กลมเพอนบานกลมอาชพกลมพระหรอนกบวชโดยมลกษณะเดนคอขนาดเลกใกลชดและมความเออเฟอ

เกอหนนกน

2.2 โครงสราง สงคม ไทย ใน ปจจบน โครงสรางสงคมมลกษณะซบซอนเกดหนวยสงคมเฉพาะ

(social unit) มากขน หลากหลายขน เชน หนวยครอบครว ภาษาและการสอสารศลปะและนนทนาการ

อนามยและสาธารณสขการคมนาคมขนสงและวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนตนสงคมแตละหนวยยง

มการแบงงานเฉพาะ(specialization)มากยงขนทำใหภาพโครงสรางของสงคมไทยมสายโยงใยเกดขนมาก

ลกษณะโครงสรางสงคมแบงไดดงน

2.2.1 โครงสราง กลม สงคม ใน ชมชน เมอง ใน ปจจบน ประกอบไปดวยประเภทตาง ๆ

ไดแก ครอบครวและเครอญาต การศกษาการเมองและการบรหาร เศรษฐกจ และศาสนา และมลกษณะ

เดนในแตละกลมเกยวกบการมความชำนาญเฉพาะดานมบทบาทหนาทเฉพาะและสมาชกของกลมมความ

สมพนธเฉพาะเมอมการปฏบตหนาท

2.2.2 โครงสราง กลม สงคม ใน ชมชน ชนบท ใน ปจจบน ประกอบไปดวยประเภทตางๆ

ไดแกกลมสงคมครอบครวสหจร(กลมเกษตรกรกลมยวเกษตรกรกลมปลกหมอนเลยงไหมเปนตน)

2.3 โครงสราง สงคม ไทย ใน อนาคตลกษณะโครงสรางกลมสงคมไทยในอนาคตจะมลกษณะ

เดนดงน เปนกลมเฉพาะดาน เปนกลมทตยภม เปนกลมแบบทางการ เปนกลมทขนาดใหญและโครงสราง

ซบซอน เปนกลมทสมาชกยดเหนยวหรอสมพนธกนเฉพาะเมอมการปฏบตหนาท เปนกลมทยอมรบการ

เปลยนแปลง และเปนกลมทใชเทคโนโลยสารสนเทศและคอมพวเตอรเปนตวนำในการคนหาขอมลและ

การสอสาร

องค ประกอบ ภายใน โครงสราง ของ สงคม ไทยองคประกอบโครงสรางทางสงคมไทยมองคประกอบทสำคญ 2 สวน ไดแก กลมสงคมและกลม

สถาบนสงคม (social institutions) สถาบนสงคมไทยทสำคญแยกเปนสถาบนหลก ๆ ไดแก สถาบน

ครอบครว สถาบนศาสนา สถาบนการศกษา สถาบนเศรษฐกจ สถาบนพระมหากษตรย สถาบนการเมอง

การปกครองซงมรายละเอยดดงน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-39

1. กลม สงคม (social groups) เปนกลมตางๆทอยรวมกนในสงคมไทยประกอบไปดวย

1.1 กลม ครอบครว ไทย มลกษณะเปนครอบครวขยายประกอบดวยสมาชกซงเปนประชากร

ไทยในภาพรวมจำนวนครวเรอนในสงคมไทยจำนวนสมาชกโดยเฉลยในครวเรอนและมแนวโนมวาจำนวน

สมาชกเฉลยในแตละครวเรอนจะลดลงทงนเนองจากนโยบายควบคมขนาดประชากรของรฐบาล โดยการ

วางแผนครอบครว

1.2 ชมชน หมายถง กลมครอบครวซงตงถนฐานอยในทองถนเดยวกน มวฒนธรรม และ

กจกรรมบางประการรวมกนเพอสนองความตองการของสมาชกและเพอแกปญหาในการดำเนนชวตประจำ

วนรวมกนชมชนในสงคมไทยม2ประเภทไดแกชมชนชนบทและชมชนเมองซงมลกษณะเปรยบเทยบได

ดงน

ตาราง ท 1.1 เปรยบ เทยบ ลกษณะ ชมชน ชนบท และ ชมชน เมอง ใน อดต

ชมชนชนบท ชมชนเมอง

ประชากรมจำนวนมากแตอยกระจดกระจาย

สถาบนการศกษาหลกมไมมากนก

รายไดยงนอยมอาชพเกษตรกรรมเปนหลก

เปนการปกครองสวนภมภาค

สถาบนศาสนาสำคญมากของชมชนบทไทยมศรทธา

ในศาสนาเครงครด

มความสมพนธเปนแบบสวนตวและกนเอง

มการเปลยนแปลงชาและมปญหาสงคมนอย

ประชากรมเปนจำนวนมากและอยกนอยางหนาแนน

เปนทตงของศนยการศกษาทสำคญ

มอาชพหลากหลายเศรษฐกจดมรายไดรายจายสง

เปนศนยกลางการเมองการปกครองของประเทศ

เปนศนยรวมของศาสนาและความเชอแตระดบความ

ศรทธาในศาสนาไมเครงครด

มความสมพนธแบบทางการยดถอประโยชน

มการเปลยนแปลงรวดเรวและมปญหาสงคมมาก

ตอมาชมชนชนบทมการเปลยนแปลง สาเหตททำใหเกดการเปลยนแปลงของสงคมชนบท

ไทยมาจาก 2 สาเหต คอสาเหตภายใน เชน การเกด การตาย การยายถนฐาน และสาเหตภายนอก เชน

การคมนาคมการผสมผสานทางวฒนธรรมลกษณะการเปลยนแปลงเมอเปรยบเทยบปรากฏดงน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-40 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

ตาราง ท 1.2 เปรยบ เทยบ ลกษณะ ชมชน ชนบท แบบ ดงเดม และ ท ม การ เปลยนแปลง

ชมชนแบบดงเดม ชมชนชนบททมการเปลยนแปลง

ตงอยอยางโดดเดยว

มความเปนอนหนงอนเดยวกน

มการใชแรงงานเพอการเกษตร

เศรษฐกจเพอการบรโภค

มความโดดเดยวลดลงมความสมพนธกบชาวเมอง

มากขน

มความเปนอนหนงอนเดยวกนทำการเกษตรเพอ

การคาและอตสาหกรรม

มการใชเครองทนแรงเพอการเกษตร

เศรษฐกจเปนแบบการคามากขน

1.3 กลม ชาตพนธ ชาตพนธตาง ๆ ในสงคมไทยนอกจากสงคมไทยจะประกอบไปดวยชน

เชอชาตไทย ซงเปนสมาชกสวนใหญของสงคมแลว ยงประกอบไปดวยชนชาตพนธอน ๆ ซงดำรงชวตอย

รวมในสงคมไทยดวยกน เชน ชาวไทยเชอชาตสายจน ชาวไทยเชอชาตสายอนเดยและเชอชาตตาง ๆ ท

กระจดกระจายอยทวไปนอกจากนยงประกอบไปดวยชนกลมนอยชาตพนธเฉพาะ เชนชาวไทยพวนไทย

ลอไทยดำลาวสงสวยกระเหรยงอกอและชาวไทยทนบถอศาสนาอสลามและครสตเปนตนกลมสงคมท

กลาวมานแมวาจะมวฒนธรรมยอยในการดำเนนชวตในกลมของตนแตกยดถอวฒนธรรมไทยเปนวฒนธรรม

หลกและรวมสรางความเจรญแกสงคมไทยมาโดยตลอด

2. กลม สถาบน สงคม (social institutions)กลมสถาบนสำคญของสงคมไทยประกอบไปดวย

2.1 สถาบน ครอบครว ครอบครวของชาวไทย สวนใหญจะเปนครอบครวเดยว ประกอบ

ดวยสาม ภรรยา บตรและอาจมคนรบใชอาศยอยดวย แตกยงมจำนวนไมนอยทเปนครอบครวใหญ คอ

ครอบครวทมสาม-ภรรยาอยหลายคอาศยอยในบานเดยวกนการแตงงานของคนไทยจะเปนแบบสามเดยว

ภรรยาเดยวหามแตงงานระหวางผสบสายโลหตการสบสกลถอผชายเปนหลกบดาหรอฝายชายเปนหวหนา

ครอบครวครอบครวเปนทงหนวยผลตและหนวยบรโภค

2.2 สถาบน ทาง ศาสนา คนไทยสวนใหญนบถอพระพทธศาสนา รองลงไปนบถอศาสนา

อสลามศาสนาครสต ศาสนาฮนด และศาสนาอน ๆ รวมทำบญกนทวด รวมกลมเพอฟงเทศน ประกอบ

พธกรรมทางศาสนา เคารพสกการะพระภกษ พระซงเปนตวแทนของวด มบทบาทเปนผนำทางจตใจของ

ประชาชนพระจงเปนหลกแหงความยดเหนยวพระมสวนรวมอยางสำคญในการพฒนา วด สเหรา โบสถ

ของแตละศาสนาเปนสถาบนสำคญของสงคมเปนศนยรวมของคนในสงคม

2.3 สถาบน การ ศกษา เปนสถาบนพฒนาคนเพอใหคนในสงคมเกดความร ทศนคต ทกษะ

คณธรรมและจรยธรรม และอน ๆ สถาบนการศกษาจงเปนสถาบนทชวยกำหนดแบบแผนในการคดและ

การกระทำเกยวกบเรองการอบรมใหการศกษาแกสมาชกใหมของสงคมรวมทงการถายทอดวฒนธรรมจาก

คนรนหนงไปยงอกรนหนงดวยสถาบนการศกษาจงเปนสถาบนทมบทบาทสำคญตอสงคมเพราะเปนสถาบน

เพอพฒนาใหเกดความคดและเกดปญญาในอนทจะนำความรนนไปใชแกไขปญหาและพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมใหเจรญกาวหนา

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-41

2.4 สถาบน ทาง เศรษฐกจ เปนสถาบนทเปนตนแบบของการคดการกระทำเกยวกบเรองการ

ผลตสนคาและอาหารตางๆรวมทงการแจกจายสนคาและการใหบรการตางๆใหแกสมาชกในสงคมสถาบน

เศรษฐกจเปนกฎเกณฑขอบงคบทผมหนาทเกยวของในฐานะเปนผผลตสนคาและบรการจะตองปฏบตตาม

สถาบนเศรษฐกจจงเปนกลมของบรรทดฐานทนำมาเปนแนวทางในการผลต การจำหนายจายแจกและการ

บรโภค เพอกอใหเกดการกนดอยด โดยมกลมสงคมตาง ๆ รบผดชอบโดยปฏบตตามบรรทดฐานทสงคม

วางไว สถาบนเศรษฐกจเปนสถาบนททำหนาทชวยสนองความตองการของบคคลในสงคมไทยทงในสงทใช

บรโภคและอปโภค

สถาบนเศรษฐกจมเปาหมายอยทการกนดอยดของประชาชนดงนนกจกรรมทางเศรษฐกจ

จงเกยวของกบกรรมวธทจะกอใหเกดความมงมการกนดอยดกรรมวธดำเนนการมกขนอยกบปรชญาทาง

เศรษฐกจของผมบทบาทอำนาจหนาททางเศรษฐกจของสงคมนนๆเพอจะกำหนดวากจกรรมทางเศรษฐกจ

ควรจะดำเนนไปในรปแบบใด สถาบนทางเศรษฐกจจงมความสำคญตอชวตมนษยในสงคมไทยอยางมาก

เพราะสถาบนทางเศรษฐกจเปนสถาบนทกลาวถงวธการอยรอดของมนษยในดานตางๆตงแตดานการผลต

การแลกเปลยน และการบรโภคสถาบนนจงเปนเครองมอสำคญในการลดปรมาณการตอสทางเศรษฐกจ

โดยเฉพาะในภาวะททรพยากรและการผลตของมนษยอยในวงจำกดสถาบนทางเศรษฐกจจงไมใชหนวยงาน

อสระ เพราะเปนสถาบนทมทงอทธพล และรบอทธพลจากสถาบนอนและหนวยอน จงเปนสถาบนทคนใน

สงคมไทยใหความสำคญ เพราะเปนสถาบนเกยวกบการเพมหรอลดความมนคงทางเศรษฐกจโดยเฉพาะ

มวลรวมรายไดของประเทศทงผลตภณฑมวลรวมในประเทศหรอผลตภณฑในประเทศเบองตน (grossdomesticproduct:GDP)ซงเปนมลคาตลาดของสนคาและบรการขนสดทายทผลตในประเทศในชวงเวลาหนง ๆ โดยไมคำนงวาผลผลตนนจะผลตขนมาดวยทรพยากรของชาตใดผลตภณฑมวลรวมในประเทศ

สามารถใชเปนตวบงชถงมาตรฐานการครองชพของประชากรในประเทศนน ๆ และผลตภณฑประชาชาต(grossnationalproduct:GNP)คอมลคาของสนคาและบรการขนสดทายทงหมดทผลตขนในระยะเวลาหนงโดยใชทรพยากรทคนในสงคมนนประเทศนนๆเปนเจาของปจจยไมวาจะโดยการผลตภายในประเทศ

หรอโดยการไปผลตในตางประเทศกตาม

อกนยหนง คอ ผลตผลหรอรายไดทพลเมองของประเทศนนกอใหเกดขนภายในประเทศ

บวกดวยผลผลตหรอรายไดทพลเมองของประเทศนนกอใหเกดขนในตางประเทศหรอรายไดสทธจากตาง

ประเทศ(netfactorincomefromabroad)นนเอง

2.5 สถาบน พระ มหา กษตรย จากประวตศาสตรอนยาวนานของประเทศไทยมการจารกให

เปนทประจกษวาประเทศไทยมพระมหากษตรยปกครองประเทศมาตงแตสมยเรมแรกมลกษณะเปนแบบ

พอปกครองลกการเรยกพระมหากษตรยจงมคำขนตนวา“พอขน”ตลอดระยะเวลาทประเทศไทยสามารถ

รวบรวมแควนตางๆเขามาอยรวมกนเปนประเทศไดนนประเทศไทยมพระมหากษตรยปกครองสบตอกน

เรอยมา ในปจจบนสถาบนพระมหากษตรยเปนศนยรวมนำใจของคนไทยทงชาต และเปนเสมอนหลกชย

ของประเทศ

2.6 สถาบน การเมอง การ ปกครอง เปนสถาบนทางสงคมหนงทเปนแบบแผนทเกยวของกบ

การสนองความตองการของสมาชกในการดำรงชวตตามกฎระเบยบของสงคมควบคมใหกลมคนอยในสงคม

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-42 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

อยางสงบสขกลมสงคมในสถาบนการเมองการปกครองประกอบดวยกลมสงคมตางๆทสำคญคอกลม

สงคมทมการจดระเบยบอยางชดแจงทเรยกวาองคการเชนพรรคการเมองกระทรวงทบวงกรมเปนตน

แตละองคการประกอบดวยตำแหนงหรอสถานภาพทางสงคม เพอกระทำบทบาทและหนาทตามสถานภาพ

นนสถาบนการเมองการปกครองมหนาทดำเนนการเกยวกบการสรางระเบยบกฎเกณฑใหแกสงคมวนจฉย

ขอขดแยงระหวางสมาชกในสงคมมองคการทางตลาการคอยใหความยตธรรมแกสมาชกทมความขดแยงตอ

กนหนาทในการบรหารองคการของรฐบาลกลางและรฐบาลทองถนและการปองกนและรกษาความปลอดภย

ทงภายในสงคมและจากภายนอกสงคม

นอกจากนยงมสถาบน สงคม ท เปน นามธรรม คอสถาบนสงคมไมใชตวบคคลหรอกลมคน ไมใช

สงของ แตเปนแบบแผนพฤตกรรมซงกำหนดขนเพอเปนแบบแผนในการปฏบตรวมกนของสมาชกทกคน

เพอใหเชอมโยงบรรทดฐานตางๆ ทางสงคมซงไดแกวถชาวบานจารตและกฎหมายโดยเปนสวนของ

วฒนธรรมในสงคมแตจะไมขอกลาวถงในรายละเอยด

สรปโครงสรางของสงคมไทยในภาพรวมจะแบงเปนโครงสรางหลกคอโครงสรางของสงคมชนบท

กบโครงสรางของสงคมเมอง และแบงตามลกษณะโครงสรางในระดบมหภาคและระดบจลภาค สวน

องคประกอบภายในโครงสรางจะแบงเปน2กลมสำคญคอกลมทางสงคมไดแกกลมครอบครวและชมชน

และสถาบนทางสงคมไดแกสถาบนครอบครวสถาบนศาสนาสถาบนการศกษาสถาบนเศรษฐกจสถาบน

พระมหากษตรยและสถาบนการเมองการปกครอง

เรอง ท 1.2.2 สงคม ชนบท ของ ไทย

สงคมชนบทของไทย (Thai rural community) หมายถง เขตนอกเมองหลวงหรอเมองใหญ ๆ

ประชาชนสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมสภาพความเปนอยคลายคลงกน ชาวชนบททอยในทองถน

เดยวกนมความผกพนฉนพนองสงคมชนบทมลกษณะเปนครอบครวขนาดใหญ(ครอบครวขยาย)สมาชก

ในครอบครวมกชวยกนทำงานเพอผลตอาหารชาวชนบทสวนใหญทำงานเปนฤดกาลมความผกพนกบศาสนา

ยดมนในขนบธรรมเนยมประเพณศาสนาอยางครงครด วดเปนศนยกลางรวมจตใจของชาวชนบท รวมทง

ใชประกอบกจกรรมพธกรรมตาง ๆ และใชดานการศกษา ในเรองนจะนำเสนอใหทราบถงลกษณะสำคญ

การตงถนฐานการเปลยนแปลงของสงคมชนบทและปญหาทพบรายละเอยดดงน

ลกษณะ สำคญ ของ สงคม ชนบท ของ ไทย สงคมชนบทไทยเปนสงคมทมลกษณะเฉพาะทนาศกษาเรยนรในหลายๆเรองเพราะเปนสงคมใหญ

ของสงคมไทยมผคนอาศยอยมากแตเปนสงคมทผคนอยรวมกนอยางใกลชดทกคนรจกกนดมการตดตอ

และไปมาหาสกนเปนประจำ มความสมพนธระหวางบคคลในครอบครวและระหวางเพอนบานเปนอยางด

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-43

มการตดตอและสมพนธกนแบบสวนตวเปนกนเองมการตดตอและคบคาสมาคมกบเพอนบานเปนลกษณะ

การตดตอสมพนธกนอยางใกลชดและยาวนาน เพราะมการรกษาสมพนธภาพดและมความเกรงใจกน

ประชาชนทอาศยอยมลกษณะคลายกน(homogeneous)ทงฐานะทางเศรษฐกจการศกษาคานยมความ

เชอ ทศนคต สวนมากนบถอศาสนาเดยวกนการเปลยนอาชพมนอยสวนมากประกอบอาชพเกษตรกรรม

การเลอนฐานะทางสงคม(socialmobility)มนอยครอบครวเปนหนวยเศรษฐกจสำคญในสงคม(unitof

economicproduction)เปนสงคมทมขนาดครอบครวใหญสมาชกในครอบครวมมากมอตราการเกดคอน

ขางสงเปนคนคอนขางหวโบราณ(conservative)มความเชอโชคลางของขลงและความเชอตามประเพณ

(traditional attitude)สงคอนขางขาดการวางแผนชวตและครอบครวทถกตองมการใชจายฟมเฟอยใน

สงทไมจำเปน (conspicuousconsumption) เชนแตงงานการบวชงานศพทำบญหรองานฉลองรนเรง

อนๆมการชวยเหลอเออเฟอเกอกลกนดและสวนใหญไมคดไมตองการสงตอบแทนเปนกลมคนทมการ

ยอมรบและรบปากงายแตทำตามหรอปฏบตตามยากสวนขบเคลอนและการควบคมสงคม(socialcontrol)

สวนใหญขนอยกบกลมคนในสงคมเมอง

การ ตง ถนฐาน ของ ชาว ชมชน สงคม ชนบท ชมชนในชนบทมทงขนาดชมชนขนาดเลกชมชนขนาดกลางและชมชนขนาดใหญลกษณะการตง

บานเรอนของชมชนทผคนในชมชนตงเองแบบดงเดม(จะไมนำเสนอรปแบบการตงถนฐานของชมชนชนบท

ทกำกบและดำเนนการโดยรฐ)มอย4ลกษณะไดแก

1. การ ตง ถนฐาน แบบ รวม กลม (cluster village) ลกษณะเดนคอเปนหมบานทอยรวมกนเปนกลม

เดยวเปนกระจกเดยวตงบานเรอนอยตดกนเปนกลมเดยวสวนมากหมบานเหลานมกจะตงอยบนเนนบน

ดอนชายขอบหนองบงการตงถนฐานลกษณะนจะพบมากในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

2. การ ตง ถนฐาน แบบ กระจาย กน อย รอบ ๆ แกน กลาง (scattered village) ลกษณะเดนคอม

ยานชมชนทชดเจน เชนมตลาด วด โรงเรยนและชมชนสวนหนงอยตรงกลาง แลวมครอบครวอนๆตง

กระจดกระจายอยรอบๆ แตสภาพทางภมศาสตรของชมชนลกษณะนอาจจะยาวไปตามถนนแมนำลำคลอง

สวนครอบครวทอยรอบนอกมกจะตงบานเรอนอยในไรนาสวนหรอในฟารมของตวเองการตงถนฐานลกษณะ

นจะพบมากในแถบภาคตะวนออก

3. การ ตง ถนฐาน แบบ กระจาย อย ตาม ฟารม ไร นา (isolated farmstead) ลกษณะเดนคอจะม

ลกษณะเปนบานเดยวหรอกลมบานสองสามหลงตงกระจายหางไกลจากเพอนบานมกพบในบรเวณทมความ

อดมสมบรณ เกษตรกรเปนเจาของทดนผนใหญ การตงถนฐานลกษณะนจะพบมากตามฟารม ไรนา สวน

บอเลยงปลาทวไปและในภาคใตและภาคตะวนออก

4. การ ตง ถนฐาน แบบ ตง เรยง ราย เปน แนว ยาว (line village) ลกษณะเดนคอ การตงชมชนเปน

แนวยาวตามถนนแมนำลำคลองโดยอาศยรมชายถนนชายฝงแมนำชายฝงคลองเปนทตงบานเรอนซง

พบเหนทวไปในการตงบานเรอนแถบภาคกลางเพราะมแมนำลำคลองมากสวนการตงหมบานทเรยงยาวไป

ตามถนนนนมกเปนหมบานทเกดขนมาใหมจะพบเหนทวไปตามถนนทตดขนใหมซงมอยทวประเทศโดย

เฉพาะอยางยงในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคเหนอ

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-44 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

ตวอยางลกษณะการตงบานเรอนในชมชนชนบทไทยดงภาพท1.4

สภาพแวดลอมการตงบานเรอน การตงบานเรอนในไรนา การตงในสวนไมดอกไมประดบ การตงเปนแนวยาวตามถนน

ภาพ ท 1.4 ลกษณะ การ ตง บาน เรอน ใน สงคม ชนบท ไทยทมา:สารานกรมไทยสำหรบเยาวชน http://kanchanapisek.or.th/kp6/ (คนคนวนท 4 กรกฎาคม 2555) และ สมจต โยธะคง

ถายในพนทจรงแปลงผลตไมดอกไมประดบบานดงบงถายเมอวนท25กรกฎาคม2555

การ เปลยนแปลง ของ สงคม ชนบทสงคมชนบทของไทยยคใหม ความเปลยนแปลงทเกดขนในหวงเวลากวาทศวรรษทผานมาพบวา

เสนแบงระหวางชนบทและเมองเรมเลอนรางลงปจจยทกอใหเกดความเปลยนแปลงคอจำนวนประชากรท

อาศยอยในเมองมมากกวาในชนบทพนทชนบทและเมองมสภาพเชอมโยงถงกนยากทจะแบงแยกอกตอไป

บางพนทมลกษณะผสมทงความเปนเมองและชนบทอยดวยกนไมสามารถบงบอกความเปนชนบทและเมอง

ไดอยางชดเจนมรานคาoutletfactory(outletหมายถงแหลงระบายสนคาสารพดรปแบบไมวาอะไรกขาย

ได และสวนใหญจะเนนสนคาลดราคาจากโรงงานเพราะเปนสนคาทมตำหนหรอไมไดมาตรฐานดกวาเสย

ไปเปลา ๆ จงนำไปลดแลกแจกแถมได) มปมนำมนสะอาดสะอานแบบบรการเบดเสรจณจดเดยวมราน

อาหารทมรสนยมทองถนทดดมรานกาแฟสดและรานเครองดมทเชญชวนมรานคาจำหนายผลตภณฑชมชน

หรอรานOTOP รานจำหนายผลงานหตถกรรม งานฝมอ เครองปนดนเผา มรานคาจำหนายสนคาและ

ผลตภณฑการเกษตรตามสองฝงถนนตามหนาไรหนาฟารมจะพบเหนเรอกสวนไรนาฟารมปรบตวเปน

แหลงทองเทยวเชงเกษตรมรสอรทตางๆเกดขนการสรางบานเรอนมการนำแบบสถาปตยกรรมคลายบาน

เรอนในชมชนเมองมการจดภมทศน มการสรางรวกนได ในชมชนมพนทสเขยว (green space) สำหรบ

การพกผอนหยอนใจและนนทนาการมสนามกฬาชมชนมสถาบนการศกษาระดบสงไปตงในชมชน รวม

ทงสถาบนการศกษานานาชาต ทดำเนนการโดยชาวตางประเทศ รวมถงหนวยงานราชการและหนวยงาน

การปกครองสวนทองถน

ในสงคมชนบทยคใหม ชมชนชนบทนบวนจะมความสำคญมากยงขน ในแงเปนฐานการผลตและ

สรางรายไดใหกบประเทศ ในฐานะการใชพนทในชนบทเปนทตงของโรงงานอตสาหกรรมภาคการผลต

เกษตรกรรมและแหลงแรงงานนอกระบบขณะเดยวกนชนบทกำลงประสบปญหาทซบซอนมากขนและยง

แบกรบตนทนทางสงคมหลายๆประการจากกระแสพฒนาประเทศในยคโลกาภวตนในอดตฐานทมนของ

เกษตรกรคอพนทในชนบทครงหนงเคยเปนภาคการผลตทใหญและสำคญทสดของประเทศและพบวาคน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-45

รนหนมสาวชาวนา ชาวไร (เกษตรกร) เลอนไหลมาเปนแรงงานในภาคการผลตในระบบอตสาหกรรม ใน

ยคโลกาภวตนและในอนาคตกระแสนอาจเปลยนกลบชาวนาชาวไรคงไมไดหลงไหลสเมองอยางเดยวอก

ตอไปเมอสงคมชนบทกลายมาเปนสงคมการผลตทมลกษณะกงเกษตรกงอตสาหกรรมคอทำนาทำไรใน

ลกษณะธรกจเปนการผลตเชงการคาเชงอตสาหกรรมและการผลตแบบครบวงจรมากขนกจะกลายมาเปน

เกษตรกรรบจางอยบนทดนของตนเองปลกพชเพอปอนใหกบโรงงานอตสาหกรรมในรปแบบการเปนลกไร

หรอการทำเกษตรภายใตสนธสญญาหรอดำเนนการดวยตนเองหรอไมกกลายเปนแรงงานนอกระบบรบงาน

มาทำทบานรจกคดคาตอบแทนแรงงานใหกบตนเองพรอมกบมการวางแผนการผลตการทำงานอยางเปน

ระบบและชาวนาชาวไรจะทำหนาทเปนผประกอบการมการปรบตวหาทางออกมการตอรองเชงอำนาจและจะ

ไมเปนผถกกระทำเพยงฝายเดยวอกตอไปและคนหนงคนทำงานมากกวาหนงอยางทำขามสายงานทำงาน

หลายอยางมากขนตวอยางจะพบเหนในชาวนายคใหมททำนาเปนนาหวานเปนสวนใหญชวงหลงหวานขาว

แลวมาขบแทกซหรอทำงานอนๆ ในเมองใหญแลวมการวางแผนกลบไปดแลนาเปนชวงๆ ทสำคญไมไดอย

ดแลเปนประจำทำลกษณะนจนกระทงการเกบเกยวและขายขาวเสรจอยางไรกตามสภาพสงคมชนบทใน

สมยนมความหลากหลายซบซอนขนซงแตกตางจากสภาพสงคมชนบทในอดตการเปลยนแปลงดงกลาวนำ

ไปสคำกลาวทวาสงคมชนบทของไทยจะกลายเปนชายขอบของการผลตสมยใหมของสงคมไทยในอนาคต

ปญหา ของ สงคม ชนบท ของ ไทยชาวชนบทไทยเปนทรวมของคนจำนวนหนงทมความสมพนธแบบสวนตวรจกกนดมคานยมแบบ

ของความประพฤตและความเชอแมวาจะคลายๆกนกตามกยงมปญหาของชาวชนบทเกดขนปญหาทพบ

สวนใหญไดแก

1. การ ม ชวต ขน อย กบ ธรรมชาต พงพา ธรรมชาต ชาวชนบทใชชวตสวนใหญพงพาธรรมชาต ใน

การผลตการดำรงชวตแตยงขาดจตวญญาณจตสำนกถงการบรณะหวงแหนการปกปองคมครองธรรมชาต

การรจกใชธรรมชาตอยางถกตองระมดระวง ผลทเกดขนจากการละเลยเพกเฉยตอธรรมชาต ซงถอวาเปน

สมบตสวนรวมยอมสงผลกระทบตอระบบการผลตการดำรงชวตทงระยะสนและระยะยาวและภยพบตท

เกดขน

2. มาตรฐาน การ ครอง ชพ ตำ แต ม รสนยม สง ขน ชาวชนบทมมาตรฐานความเปนอยตำกวาในเมอง

แตในปจจบนมรสนยมการใชจายไมแตกตางจากคนในสงคมเมองเพราะมสงฟงเฟอฟมเฟอยลอตาลอใจ

และลอซอ ทำใหเกดปญหารายไดไมพอกบรายจาย จงเปนสงคมทมหนสน รจกการใชเงนอนาคตไมแพ

กลมคนในสงคมเมองนอกจากนยงขาดการวางแผนการใชจายเงนเขาทำนองทวาหาเงนเปนใชเงนไมเปน

หรอทำตวเปนคนยงไมรวยอยอยางคนรวยหรอผมรายไดตำแตมรสนยมสง

3. การ ใช ชวต สบาย สบาย ชาวชนบทสวนใหญชอบใชชวตแบบไมกระตอรอลน สบายสบาย ไมม

การแขงขน ไมกลาเสยง เหมอนคนในเมองใหญสวนใหญ ทำใหเกดความไดเปรยบเสยเปรยบทางสงคม

ขาดโอกาสในการแขงขนการใชศกยภาพทมในตนใหเกดประโยชนสงสดการใชเวลาอยางคมคาความเฉอยชา

มผลกระทบตอการคดการทำงานและการสรางฐานะใหดขน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-46 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

4. การ เกด ความ ซบ ซอน ของ สงคม เกดจากการปรบตวของชาวชนบทใหเปนแบบการดำรงชวต

ของคนในสงคมเมองเกดความเหนแกตวความเออเฟอเอออารยความมนำใจตอกนเรมลดนอยลงระบบ

ลงแขก ขอแรงหายไปกลายเปนตำนานเลาขาน แนวคด งานคอเงน เงนคองานบนดาลสข (คอการทำงาน

ลงแรงตองไดคาตอบแทนเปนเงน)เขามาแทนทการเกดอาชญากรรมการลกขโมยชกชมการคายาเสพตด

มมากขนและความเปนอยมความปลอดภยนอยลง

5. การ เกด เศรษฐ ใหม เกดจากการทชาวชนบทมฐานะดขน รายไดดขน จากการผลตภาคเกษตร

ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการสนคาเกษตรหลายตวทผลตในชนบทมราคาสงเปนทตองการของตลาด

มศกยภาพในการแปรรปเปนไดทงอาหารและพลงงานเชนยางพาราปาลมนำมนออยขาวโพดถวเหลอง

ขาวมการเลยงสตวในระบบฟารมและเลยงแบบครบวงจรมรปแบบการคาแปลกๆใหมๆเกดขนในชมชน

เชนแปรสภาพหนธรรมชาตเปนวตถดบสำหรบงานกอสรางงานประดบตกแตงทำใหชมชนมรายไดดขนเกด

เศรษฐใหมใจกลามการใชจายฟมเฟอยคนอนมฉนตองมซอทกอยางทตองการแตไมมความจำเปนเกด

สงคมแบบอยากไดอยากมอยากอวดทำใหขาดความระมดระวงในการใชจายเพราะถอวาหาเงนงายใชคลอง

6. การ ขาด วธ คด ระบบ การ คดยงมการคดแบบดงเดมทนำไปสการทำแบบดงเดมคอการคดอยาง

ไมเปนระบบทำอยางไมเปนระบบยงมแนวคดแบบลกจำขาดความคดเชงสรางสรรคเปนของตวเองเรยน

รดวยตวเองทำใหผลงานการผลตใหมๆมขอจำกดการผลตทางเกษตรกรรมยงเปนการผลตวตถดบหรอ

การผลตระดบปฐมภมเปนสวนใหญยงมแนวคดการพงพาสงอนนำไปสการขาดความกระตอรอลนเฉอยชา

การทำงานขาดประสทธภาพทำงานตามอำเภอใจและไมจรงจงกบชวต จากการขาดวธคด ระบบการคด

จงเปนสาเหตหนงททำใหสงคมชนบทของไทย เปนสงคมทรอรบผลพวงจากการพฒนาหรอการพฒนาจะ

เกดขนตองไดรบการแนะนำกระตนหรอสรางแรงจงใจ

7. การ เกด ระบบ อปถมภ ระบบเจาขนมลนายยงฝงอยในจตใจของคนชนบทบางกลมการฝากฝง

เพอใหไดมาซงงานและอามสสนจางยงมอยระบบอปภมภเปนรากฐานของระบบพรรคระบบพวกเปนระบบ

ททำใหเกดความเหลอมลำและสนคลอนสงคมไทย

สรป สงคมชนบทของไทยคอกลมคนทอาศยอยเขตนอกเมองหลวงหรอเมองใหญ ๆประชาชน

สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมสภาพความเปนอยคลายคลงกน เปนสงคมทมลกษณะเฉพาะสงคม

ชนบทของไทยยคใหมมความเปลยนแปลงเกดขนในหวงเวลากวาทศวรรษทผานมาพบวาเสนแบงระหวาง

ชนบทและเมองเรมเลอนลางลง ปจจยทกอใหเกดความเปลยนแปลง คอจำนวนประชากรทอาศยอยใน

เมองมมากกวาในชนบทพนทชนบทและเมองมสภาพเชอมโยงถงกนการเปลยนแปลงทำใหสงคมชนบทม

ความซบซอนขนนำไปสการเกดปญหาตางๆขนในสงคม

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-47

เรอง ท 1.2.3 สงคม เมอง ของ ไทย

สงคมเมองของไทย(Thaiurbancommunity)หมายถงบรเวณทมประชากรอาศยอยรวมกนเปน

จำนวนมากเปนศนยกลางของความเจรญตางๆการคมนาคมสะดวกประชาชนประกอบอาชพหลากหลาย

ความสมพนธของคนในสงคมเมองเปนไปอยางมระเบยบแบบแผนการทำงานในสงคมจะมการแบงหนาท

กนอยางชดเจน โดยมากมกจะตดตอกนดวยตำแหนงหนาทการงานความจรงใจทมตอกนนอยมากมการ

ปกครองแบบเทศบาลบางแหงมการปกครองในรปแบบเฉพาะ เชน กรงเทพมหานคร เมองพทยา ในเรอง

นจะนำเสนอใหทราบถงลกษณะสำคญของสงคมเมองการตงถนฐานการเปลยนแปลงของสงคมเมองและ

ปญหาทพบในสงคมเมองรายละเอยดดงน

ลกษณะ สำคญ ของ สงคม เมอง ของ ไทยสงคมเมองของไทยมลกษณะเดนคอเปนสงคมทมครอบครวขนาดเลกเปนครอบครวเดยวสมาชก

ในครอบครวมกจะประกอบอาชพหลากหลายและแตกตางกนวดเปนเพยงแหลงประกอบพธกรรมทางศาสนา

ไมไดเปนศนยรวมจตใจพฤตกรรมของคนในสงคมเมองจะยดกฎระเบยบและกฎหมายเปนหลกเศรษฐกจ

ในสงคมเมองจะมความยงยากซบซอนมากการตดตอและคบคาสมาคมกบบคคลทวไปเปนแบบsecondary

group การพบปะตดตอกนขนอยกบผลประโยชนมากกวาความใกลชด ปดตวไมเปนทรจกของบคคล

ภายนอก(anonymity)เปนทรวมของคนหลายพวกหลายอาชพ(heterogeneous)การเลอนฐานะและการ

เปลยนอาชพมมากมการแบงงานและทำงานตามความถนดเฉพาะอยาง (specialization)มสนคาบรการ

สถาบนทางสงคมและเครองอำนวยความสะดวกตางๆ สงพกผอนหยอนใจสวนสาธารณะเปนการสรรคสราง

จากความคดของคนขาดแหลงพกผอนทเปนธรรมชาตมสงอำนวยความสะดวกมากมแหลงรกษาพยาบาล

หลากหลายและหลายระดบในกรณสงคมเมองใหญจะมแหลงทตงของการศกษาหลายระดบตงแตระดบกอน

อนบาลถงสถาบนการศกษาระดบสงเปนของรฐและเอกชนทงไทยและตางประเทศมสถาบนกวดวชาสอน

ภาษาตางประเทศทงทมมาตรฐานภายใตการควบคมและไมมการควบคมผคนมการศกษาหลายระดบและ

เปนแหลงรวมของผรนกวชาการนกเศรษฐกจจงเปนศนยรวมการศกษาและเศรษฐกจมแหลงสถานบนเทง

เรงรมยทงสนกสนานและยวยมทอยคบแคบแออดและมระดบรายไดแตกตางกน

การ ตง ถนฐาน ของ ชาว ชมชน สงคม เมอง ลกษณะการตงถนฐานของชาวชมชนสงคมเมองจะมกรอบการจดตง เพราะมการออกแบบการวาง

ผงเมองทคอนขางชดเจนและเปนไปตามลกษณะทางภมศาสตร รปลกษณแผนดนและสภาพสงแวดลอม

การตงถนฐานจงกำหนดขนเปนยานๆหรอเปนเขตๆคำวายานหมายถงระยะทางตามกวางหรอยาวสวน

คำวา เขต หมายถง แดนทกำหนดขดคนไว เชน เขตชมชน เขตเมอง เขตเทศบาล (เขตเทศบาลนคร

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-48 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

เขตเทศบาลเมองเขตเทศบาลอำเภอเขตเทศบาลตำบล)เขตปาเขตบานการตงถนฐานของชาวชมชนเมอง

จะเปนทอยของคนกจกรรมทสมพนธกบชวตผคนมการกำหนดเปนยานๆรปแบบการตงถนฐานในชมชน

เมองมหลายลกษณะเปนกลมกระจายแนวยาวและแบบผสมดงน

1. ยาน เขต พระ ราชฐาน ในกรณกรงเทพมหานครเปนทตงของพระราชวงพระตำหนกอาคารทใช

ในงานพระราชพธและอาจมวดทสำคญตงอยในยานเขตพระราชฐานดวยกไดรปแบบการตงเปนแบบกลม

และมความเชอมโยงกน

2. ยาน ราชการ หรอ ศนย ราชการ จะเปนทรวมการตงของสถานทราชการตางๆ ในเมองและอำเภอ

ตวอยางยานราชการของจงหวดจะเปนทตงหนวยงานราชการหลกเชนศาลากลางจงหวดศาลจงหวดสถาน

ตำรวจทวาการอำเภอเมองหนวยงานอนๆอาทททำการศกษาธการจงหวด เกษตรจงหวดอตสาหกรรม

จงหวดพาณชยจงหวดหนวยงานดบเพลงอาคารรานอาหารและสนามกฬาเปนตนและอาจมการตงบาน

พกขาราชหรอไมกได สวนอาคารรานคา หรอบานพกอาศยอยขางเคยงกนกได จะพบมากในจงหวดจดตง

ใหม หรอจงหวดทมปญหาความแออด และขยายพนทราชการใหม มหลายจงหวดของประเทศทมการยาย

ยานราชการใหมอาทจงหวดนนทบรสพรรณบรมหาสารคามเชยงใหมยานราชการทตงใหมหรอยายทตง

ใหมจะมอาณาเขตเฉพาะอยแยกหางจากตวเมองแตอยในเขตเมองจะมการออกแบบวางผง(layout)ทตง

อาคารหนวยงานประกอบรวมถงภมทศนเปนอยางดคดถงสงอำนวยความสะดวกความเชอมโยงและสภาพ

แวดลอมทเกอกลการทำงานและผมาตดตอใชบรการการขยายตวในอนาคตและเอกลกษณอกตวอยางหนง

คอยานราชการของกรงเทพมหานครเปนทตงของกระทรวงตางๆสวนใหญจะตงอยในยานถนนราชดำเนน

ยานรมคลองหลอดตอมามการขยายยานราชการใหมเกดเปนยานศนยราชการใหมเชนศนยราชการบนถนน

แจงวฒนะจงหวดนนทบร

3. ยาน การ คา และ ยาน สถาน บรการ การตงถนฐานจะประกอบไปดวยตลาด รานคา ศนยการคา

อาคารพาณชย โรงแรม รานอาหาร สถานบนเทง แตกมการตงทอยอาศยปะปนบาง เชน คอนโดมเนยม

(condominium) ซงสถาปตยกรรมศาสตรบญญตศพทคำนวา อาคารชด คอทอยอาศยเปนอาคารชดท

ผอยอาศยอยรวมกนการรวมกนควบคมหรอปกครองถอกรรมสทธรวมกนในอาคารขนาดใหญทแบงซอย

เปนสวนตางๆใหคนตางครอบครวพกอย โดยแยกอยเปนหองๆนอกจากนนยงมอพาตเมนทหรอแฟลต

(apartmentorflat)ซงสถาปตยกรรมศาสตรบญญตศพทคำนวาหองอยอาศยจะมลกษณะเหมอนกนคอ

ตามปกตประกอบดวยหองนอนหองรบแขกหองครวและหองนำพรอมอยในชนเดยวกนและรวมอยในตก

หลงใหญสำหรบอยอาศยหรอใหเชาทงcondominiumและapartmentorflatจะพบมากในเมองใหญ

4. ยาน ท อย อาศย แบบดงเดมมกจะตงถนฐานอยรอบๆยานการคาตลาดและยานราชการแต

ตอมามการกำหนดเขตทอยอาศยชดเจนเกดเปนหมบานจดสรรการตงเปนแบบกลมเปนสวนใหญ

5. ยาน พนท นนทนาการ ทพก ผอน หยอน ใจ และ การ กฬา เปนทตงของสวนสาธารณะสวนสตว

ลานอเนกประสงค สนามเดกเลน สนามกฬากลางแจง สนามกฬาในรม ลานกฬา ลานออกกำลงกาย

ลานดนตร แหลงศกษาเรยนร ลานจอดรถ เปนตน การตงแบบเปนกลมและกระจดกระจายสวนใหญตง

ใกลชดกบยานชมชนการสญจรไปมาสะดวก

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-49

6. ยาน อตสาหกรรมเปนทตงของโรงงานอตสาหกรรมในสมยกอนการตงโรงงานจะแทรกซอนกบ

ยานทอยอาศยและตามรมฝงแมนำเชนตามชายฝงแมนำเจาพระยาในเขตกรงเทพมหานครปทมธานและ

นนทบรแตมปญหาดานสงแวดลอมในระยะหลงๆรฐมนโยบายการกำหนดเขตการผลตยานอตสาหกรรม

ใหโยกยายไปตงในเขตชานเมองการตงยานอตสาหกรรมเนนแบบเปนกลมตวอยางยานนคมอตสาหกรรมท

ตงอยในเขตจงหวดปทมธานสมทรปราการและจงหวดพระนครศรอยธยาซงแนวคดนกำลงขยายไปเรอยๆ

7. ยาน เกษตรกรรม เมอง ยงมหลงเหลอใหปรากฏอยในชมชนเมองและชมชนเมองรอบนอก

ผคนทอาศยเปนคนในชมชนเมองแตใชวถชวตแบบคนในชมชนชนบทดำรงชวตเปนชาวสวนชาวนาชาวไร

และอนๆ อาชพเกษตรกรรมทพบสวนใหญจะทำสวนผลไมสวนไมดอกไมประดบสวนกลวยไมเรอนเพาะชำ

สวนผกไรหญาหรอนาหญานานาบวการเลยงแพะโดยตงบานเรอนอยในพนททำเกษตรกรรมของตนเอง

สวนใหญเปนแบบการตงถนฐานกระจดกระจายพบเหนมากในกรงเทพมหานครเขตหนองแขมบางมดบาง

บอนหนองจอกลาดกระบงและเขตมนบรจงหวดนนทบรพบตามพนททวไปในอำเภอบางใหญบางกรวย

บางบวทองปากเกรด และอำเภอไทรนอย จงหวดปทมธานพบมากในอำเภอคลองหลวงหนองเสอ ธญบร

ลาดหลมแกวลำลกกาและอำเภอสามโคกจงหวดสมทรปราการพบมากทอำเภอบางบอจงหวดสมทรสงคราม

พบมากในอำเภอบางคนฑและอำเภออมพวา

การ เปลยนแปลง ของ สงคม เมองสงคมเมองยคใหมของไทยเปนยคของผคนบรโภคขาวสารเทคโนโลยรบกระแสการเปลยนแปลง

จากสงคมโลกอยางรวดเรวจงเปนสงคมทไดเปรยบในการบรโภคขาวสารการบรโภคสอการเปลยนแปลงของ

สงคมเมองของไทยสามารถมองการเปลยนแปลงไดจากหลายปจจยอนเปนปจจยขบเคลอนสำคญไดแก

1. ปจจย ท เกด จาก สงคม โลก

1.1 กระ แส โลกา ภ วต น (globalization) ซงเปนผลทเกดขนจากการพฒนาการตดตอสอสาร

และเทคโนโลยสารสนเทศทำใหประชากรของโลกสามารถรบรขาวสารทงทเปนความร เทคโนโลยสารคด

และอนๆ ไดอยางรวดเรวกวางขวางทำใหเกดความรสกวาโลกแคบลงผคนในโลกสามารถตดตอสอสาร

กนไดอยางรวดเรว ผลกระทบจากกระแสโลกาภวตน ทำใหผคนในสงคมเมองเกดการตนตวกลายเปน

ผบรโภคขาวสารทสำคญเรยนรเพอรบรและกาวใหทนกบกระแสการเปลยนแปลงและเพอปรบตวใหสามารถ

ดำรงอยในสงคมยคนผลทเกดขนจากการบรโภคขาวสารตามกระแสโลกาภวตนทำใหเกดการเปลยนแปลง

ในสงคมเมองได2ดานไดแกทำใหคนในสงคมเมองเกดการพฒนาโดยเกบเกยวความรทไดมาประยกต

กบการดำเนนชวต การพฒนาธรกจ และอน ๆ ถาเปนการบรโภคขาวสารทางบวก และถาเปนการบรโภค

ขาวสารทางลบจะทำใหคนในสงคมไทยเกดความเครยด เกดการแขงขน เพอจะใหเปนสงคมทกาวทนโลก

และจะกลายเปนสงคมทขาดความสนตสข เพราะ เปน สงคม ท ให ความ สำคญ กบ เศรษฐกจ มาก เกน ไป จน ขาด

ความ สมดล

1.2 การ หลง ไหล ของ วฒนธรรม ตาง ชาต โดยเฉพาะเปนวฒนธรรมจากชาตตะวนตกญปน

เกาหลวฒนธรรมทหลงไหลเขามาไดแกวฒนธรรมภาษาการแตงกายการเตนรำการรองเพลงการแสดง

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-50 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

ทาทางทรงผมรองเทาและอนๆคนในสงคมเมองเปนกลมแรกทรบรและรบผลกระทบโดยเฉพาะเยาวชน

ในสงคมเมองเปนกลมคนแรกทรบรบรเลยนแบบปฏบตและเดนตามวฒนธรรมทหลงไหลเขามาอยางหลง

ไหลคลงไคลทำใหดถกละเลยลมวฒนธรรมทเปนกระแสหลกทดงามของตนการเปลยนแปลงจงเกดจาก

คนในสงคมเมองทำใหเกดวฒนธรรมใหม ๆ ขนโดยไมผานการสกด และกลายเปนสาเหตของปญหาหนง

ทเกดขนในสงคมเมอง แตในดานดกทำใหคนในสงคมเมอง ไดเรยนร รบร เลอกรบ เลอกเสพวฒนธรรม

ตางชาต มการดดแปลงเลอกใชทารอง ทาเตน ดนตร การแตงกายเปนสากล ซงเหนวาเปนประโยชนและ

สามารถปรบใชกบการดำรงชวตและการประกอบอาชพไดอยางเหมาะสมซงสอดคลองกบแนวคดการศกษา

ในศตวรรษท21ระบวาการสอนตองสอนใหนอยลงใหผคนในสงคมไดเรยนรรบรดวยตวเองมากขนเพอ

ใหคนมสทธเลอกรบปรบใชทเหมาะสมกบความปรารถนาของตวเอง

1.3 กระแส วตถนยม และ การ บรโภค นยมทำใหคนในสงคมเมองเปนบคคลยดวตถนยมเปน

สงคมทนยมความสะดวกสบายอาหารจานดวน(fast food) เปนสงจำเปนไดรบความนยมและตอบรบสง

มขายกนทวไป และรานอาหารตางประเทศจะเปดจำหนายแฝงตวตามศนยการคาตาง ๆทตงอยในสงคม

เมองผลดทเกดขนจากการบรโภคนยมคอมกลมคนในสงคมเมองบางกลมเกบเกยวประโยชนทไดรบมา

ทำเปนอาชพและแพรหลายในเวลาตอมา ตวอยาง เครองดมกาแฟ เดมยงไมแพรหลายในเมองไทย อาจ

มนยมบางในสงคมเมองภาคใต แตการดมกาแฟยงเปนแบบกาแฟโบราณทเรยกตดปากวา กาแฟโบราณ

ชงถง แกวทรงสง ตอมามรานขายกาแฟสตาบรคส (Stabrugs coffee shop) ซงเปนกาแฟยอดนยม

ในประเทศสหรฐอเมรกา มาเปดกจการขายกาแฟในบานเรา มการใชเครองมอทนสมย ในการบดกาแฟ

การชงแฟคนบรหารจดการและคนบรการเปนวยรนสาวสวยจดรานกาแฟใหมบรรยากาศผอนคลายอาน

หนงสอ ทำงานขณะนงดมได จนกลายเปนทชนชอบของคนในสงคมเมอง และกลายเปนตนแบบแนวคด

ในการพฒนารานกาแฟอน ๆตามมา เชน รานกาแฟบานไร กาแฟดอยตง กาแฟอเมซอนกาแฟดอยวาว

หรอในรปแบรนดอนๆและแพรหลายจากสงคมเมองสสงคมชนบทเพราะใชพนทในการประกอบการนอย

อกตวอยางคอรานอาหารสเตก(steak)เปนอาหารตางชาตชนดหนงทคนไทยรจกกนดสเตกเขามามบทบาท

เปนอาหารสำคญของคนในสงคมเมอง และมรานอาหารสเตกเปดขายทวไปนอกจากนยงมการพฒนาเปน

สเตกรปแบบอนๆเชนสเตกอสานเปนตน

1.4 การ หลง ไหล ดาน การ ศกษา ชวงมการเปดเสรทางการคากบตางประเทศพบวามสถาบน

การศกษาหลายระดบ เขามาตงสถาบนการศกษาในสงคมเมอง ผคนในสงคมเมองทฐานะด มอำนาจทาง

เศรษฐกจนยมสงลกหลานเขาเรยนสถาบนเหลานทงๆทตองเสยคาใชจายสงการหลงไหลดานการศกษา

จากตางชาตยอมมผลตอการเปลยนแปลงในทางทด ซงเปนการสรางทรพยากรคนในสงคมเมองรนตอไป

เพราะระบบการศกษาของตางประเทศเปนการสอนคนใหกลาคดกลาแสดงออกดวยเหตผลมการทำงานเปน

กลม ใหผเรยนเปนศนยการเรยนรโดยแทจรง ซงอาจแตกตางจากระบบการศกษาไทย เปนการสรางคนให

เปนคนชอบเดนตามคนอนนยมการเรยนแบบลกจำขาดความเชอมนในตวเองไมกลาคดกลาแสดงออก

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-51

2. ปจจย จาก สงคม ชนบท

2.1 การ เปลยนแปลง ดาน ประชากร ใน สงคม เมอง เมอประชากรในชนบทยายถนมาทำงาน

ในเมองทงทดงเดมคนในสงคมเมองมจำนวนไมมากนก โดยเฉพาะกรงเทพมหานคร จะปรากฏชดเจนใน

เทศกาลสำคญเชนชวงเทศกาลสงกรานตปใหมตรษจนมการปดงานระยะยาวทำใหหลายคนกลบไปเยยม

บานหรอไปพกผอนผลลพธคอจำนวนประชากรในกรงเทพมหานครลดลงถนนหนทางสญจรไปมาสะดวก

แสดงใหเหนวาการเพมขนของประชากรในสงคมเมองหรอกรงเทพมหานครเกดการยายถนเขามาของคนใน

ชมชนชนบทสวนหนงการเปลยนแปลงดานประชากรในสงคมเมองทำใหประชากรในสงคมเมองเพมปรมาณ

แตการเปลยนแปลงดงกลาวมไดทำใหเกดผลเสยดานความแออดการแกงแยงความสบสนวนวายและยาก

ตอการควบคมขนในสงคมเมองเพยงดานเดยวแตกมผลดตอสงคมเมองเชนกนคอประชากรทเพมขนเปน

กำลงสำคญในการรวมสรางเมองพฒนาเมอง ในฐานะผประกอบการกลมใหมหรอเปนผใชแรงงานทงใน

ภาคการกอสรางภาคอตสาหกรรมภาคพาณชยกรรมภาคบรการและอนๆในขณะเดยวกนถามมมองใน

ดานเศรษฐกจกลมคนดงกลาวถอวาเปนผบรโภคทสำคญ

2.2 เกด ความ หลาก หลาย ใน วถ การ ดำเนน ชวต ใน สงคม เมองเพราะผคนทเขามาอยมาทำงาน

ในสงคมเมองมาจากหลายถนหลายวฒนธรรมตางนำพาวฒนธรรมของตนเขามาพบมากในวฒนธรรมการ

กนอาหารและการแสดงตวอยางเพอใหเหนภาพทชดเจนดงน

2.2.1 วฒนธรรม การ กน หรอ วฒนธรรม การ บรโภค ในวฒนธรรมการกนมอาหารใต

อาหารเหนอ อาหารอสานหารบประทานไดทวไป และอาหารอสานเปนอาหารยอดนยมสำหรบกลมคนใน

สงคมเมองคนหลายระดบบรโภคกน และไดรบการประยกตและพฒนาใหรปแบบแปลกใหมตามรสนยม

ของผบรโภคตวอยาง สมตำอสาน อาหารยอดนยมดงเดมเปนสมตำปลารา สมตำป ดดแปลงพฒนาเปน

สมตำหลากหลายชนด โดยใชวตถดบแตกตางกน อาท สมตำไทยสมตำไขเคม สมตำปมา สมตำปทะเล

สมตำปลากรอบสมตำหอยดองสมตำปลาดกฟสมตำถวสมตำแตงสมตำมะมวงสมตำยอดมะพาวสมตำ

ผลไมรวม สมตำแครอทสมตำมว สมตำสว นอกจากสมตำแลวยงม ไกยางอสานทเปนอาหารยอดนยม

อกประเภทหนงทมาจากอสาน เปดปงยางขายตามรานตามรถเขนทวไป โดยใชชอตามแหลงภมลำเนา เชน

ไกยางหวยทบทนไกยางเขาสวนกวางไกยางวเชยรบรไกยางจกราชไกยางลำปลายมาศและอนๆเปนตน

จนกลายเปนอาหารตดปากของคนบรโภคในสงคมเมองและแพรหลายไปยงตางประเทศและยงมอาหารขน

ชอของอสานอกอยางหนงทเปดเปนรานใหญโตเปนรานอาหารมระดบมเครอขายเปดขายบรการแกผบรโภค

ทวไปในสงคมเมองคอเนอโคขนโพนยางคำอนเปนเนอโคคณภาพสงจากหมบานโพนยางคำตำบลโนนหอม

อำเภอเมองจงหวดสกลนครโดยมการจดตงเปนสหกรณโพนยางคำขนตงแตปพ.ศ.2523และไดรบความ

นยมอยางมากทงชาวไทยและชาวตางประเทศแมจะมราคาสงกวาเนอโคปกตกตามโคขนโพนยางคำมาจาก

โคเนอลกผสมไทย-ฝรงเศสจากการผสมเทยมโดยใชนำเชอจากพอ-แมพนธโคเนอ3สายพนธไดแกพนธ

ชาโรเลส (Charolais) ถนกำเนดจากประเทศฝรงเศส เปนสายพนธหลกพนธซมเมนทอล (Simmental)

ถนกำเนดจากประเทศสวสเซอรแลนดและพนธลมซน (Limusin)ถนกำเนดจากประเทศฝรงเศสมาผสม

กบแมโคพนธพนเมองของไทยเมอลกโคสายเลอดผสมมอายประมาณ2ปกจะเขาสวธการ“ขนโค” โดย

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-52 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

จดการถายพยาธ ฉดวคซน และตอน กอนทจะนำเขาคอกสหกรณใชเทคนคการใหโคฟงเพลงเพอใหกน

อาหารไดมาก โดยเชอวาเนอโคทไดจะนม เลยงดวยอาหารธรรมชาตเปนหลก แบงเปนอาหารหยาบจำพวก

หญาหรอฟางเสรมดวยอาหารสตรพเศษทมธญพชในการผลตซงเชอกนวาเนอโคจะมกลนหอมและรสหวาน

ยงขนคอกของโคมการดแลความสะอาดเปนอยางดทำความสะอาดพน เกบมลมการอาบนำแปรงขดขน

เพอใหโคกนอาหารไดมากขนซงวธการดงกลาวชวยยนระยะเวลาการขนโคจากเดมประมาณ1ป ลงเหลอ

8-9เดอนเมอขนโคเสรจแลวกนำมาชำแหละในโรงฆาสตวทไดมาตรฐานแลวนำไปเกบบมนาน7วนกอน

จะมการใหคะแนนไขมนแทรกแลวตดแบงชนสวนและกำหนดเรยกชอตามแบบมาตรฐานของฝรงเศส 17

สวน(วกพเดยสารานกรมเสรhttp://th.wikipedia.org/wikiคนคนวนท10กรกฎาคม2555)เนอโคขน

โพนยางคำไดรบการยกยองจากสงคมผบรโภควาเปนเนอโคขนทมรสชาตอรอยเปนอนดบสองของโลกนบ

เปนผลผลตทมาจากแหลงผลตในภาคอสาน

2.2.2 วฒนธรรม ดนตร นอกจากวฒนธรรมอาหารชาวชนบทยงพกพาวฒนธรรมดนตร

การละเลนตดตวมาดวยตวอยางดนตรลกทงและเครองเลนประกอบนำมาใชรองขบกลอมคนในชมชนเมอง

โดยเฉพาะดนตรลกทงในอดตนกรองลกทงลวนแตเปนผลผลตจากคนชนบทแถบจงหวดสพรรณบรแตใน

ปจจบนทศทางดนตรลกทงทมาขบกลอมใหชาวชมชนเมองสนกสนานผอนคลายกลายเปนดนตรลกทงนก

รองลกทงทมาจากชาวชนบทในอสานครอบคลมสวนแบงตลาดดนตรลกทงมากทสดในสงคมเมองเพราะม

ทวงทำนองการรองการเตนตนเตนรอนแรงเราใจและออยสรอยผสมผสานกบดนตรพนถนเชนโปงลาง

ซอพณขยแคนเนอรองทำนองไดรบการประยกตผสมผสานกบภาษาถนหมอลำและภาษากลางดนตร

และนกรองลกทงอสาน จงนำไปใชแสดงในเวทเลกเวทใหญ สถานเรงรมย รวมถงใชในการขบกลอมปลก

ระดมมวลชนทมขนเนองๆ ในสงคมเมองนอกจากดนตร นกรองลกทงอสานแลว ยงมดนตรและนกรอง

ลกทงจากชาวชนบทภาคใตเปนสวนแบงการตลาดรองลงมา

ปญหา ของ สงคม เมอง ของ ไทยปญหาทเกดขนในตวของสงคมเมองมการสงสมมายาวนาน และสามารถสงผลกระทบตอผคนท

อาศยในชมชนและบางปญหาอาจสงผลกระทบในวงกวางตอสงคมไทยอนๆในภาพรวมไดแก

1. การ ขยาย ตว ของ เมอง อยาง ไร ทศทาง เปนปญหาดงเดมทเกดจากการตงเมองในอดตขาดการ

วางแผนวางผงเมองและการเตรยมการขยายตวของเมองในอนาคตในหลายๆ เมองพบวามถนนคบแคบ

มซอกซอยมากมายมระบบการระบายนำไมดไมมการวางแผนการปองกนนำทวมสำหรบเมองทตงชายฝง

แมนำเกดการรกลำใชพนทชายฝงรมนำมาแสวงประโยชนบานเรอนอาคารปลกสรางอยางไมเปนระเบยบไม

คำนงถงสภาพแวดลอมความสวยงามทำใหยากตอการควบคมในการปรบปรงเมองในอนาคตตวอยางการ

ขยายถนนจะเกดผลกระทบในวงกวางตอผคนยานทอยอาศยเดมเกดปญหาในการเวรคนและเสยคาใชจายสง

นอกจากนยงพบวามการเบยดบงใชพนทถนนบางสวนและไหลถนนเปนทจอดรถขายของดดแปลงตอเตม

สวนของอาคารลำเขาไปในพนทถนนรวมทงการตดปายโฆษณาใชพนทชายคลองรมฝงแมนำลำหวยและ

สรางบานพกอาศยอยางไรระเบยบจนกลายเปนชมชนสลมเมองใหญหลายเมองตงอยรมฝงแมนำสายหลก

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-53

เชนแมนำปงวงยมนานเจาพระยาบางปะกงชมลและแมนำตาปมหนวยงานราชการผคนทมอทธพล

ในสงคมเมองบางสวนแสวงประโยชนจากรมฝงนำถมทรกลำเพอสรางสำนกงานอาคารพาณชยสรางราน

อาหารยนลงในลำนำ สรางบานพกอาศยเปนเรอนแพ เบยดบงทำใหลำนำแคบลงทงสงสกปรกลงในลำนำ

เมอถงฤดนำหลากเกดปญหาอทกภย จงกลายเปนปญหานำทวมซำซากนอกจากนยงใชพนทขนเขาทเมอง

ตงองแอบอยมาแสวงประโยชนสรางบานพก รสอรท โรงแรมทงทขนเขาเหลานน มเปอรเซนตความลาด

ชนสง เปนแหลงตนนำ เหตการณลกษณะน ปรากฏใหเหนอยางหลากหลายแทรกซอนทวไปในชมชนเมอง

ปญหาทเกดจากการขยายตวอยางไรทศทางของเมองการขาดการวางแผนทดไมคดถงอนาคตกอใหเกดภาพ

อจจาดเกดขนในชมชนเมองเกอบทกเมองในประเทศไทยจนกลายเปนปญหาเรอรงทยากตอการแกไข

ปญหารกลำลำคลองอางนำถนนทปราศจากการควบคมในสงคมเมองดงภาพท1.5

ภาพ ท 1.5 ปญหา การ รก ลำ ลำคลอง อาง นำ ถนน สาธารณะ ท ปราศจาก การ ควบคม ใน สงคม เมอง ทมา: สมจตโยธะคงถายเมอวนท13กรกฎาคม2555

2. การ ม คน แตก ตาง กน เมองเปนทรวมของคนซงมาจากภมภาคตาง ๆ รวมทงแรงงานของคน

ตางดาวจงพบวาแบบแผนของการดำรงชวตการใชชวตแตกตางกนในดานวฒนธรรมการบรโภคการแตงกาย

อปนสยใจคอความแตกตางทเกดขนทำใหเกดปญหาตามมาอยางมากมายในสงคมเมอง เชน เกดการแบง

ชนชนกลายๆเกดการหวาดระแวงถงความปลอดภยเกดการแยงทกนและทอยเกดความสกปรกเกดการ

เอารดเอาเปรยบไมรกษาและเคารพกฎกตกา

3. การ เกด ปญหา สขภาพ เนองการเพมขนของประชากรเมอง ยานพาหนะและการอยอาศยอยาง

แออด จะสงผลตอปญหาดานสขภาพ โดยเฉพาะคนทอยใจกลางเมองจะไดรบมลพษตาง ๆ เชนควนจาก

ทอไอเสยรถยนตจากโรงงานทำใหอากาศเสยเกดฝนละอองมากเกดนำเสยทระบายจากโรงงานและชมชน

อาคารสงตางๆ กทำใหเกดปญหาดานการสะทอนแสงและความรอนเพราะเปนสาเหตของภาวะเรอนกระจก

(greenhouseeffect)ยานพาหนะทำใหเกดเสยงดงปญหาตางๆจงทำใหเกดมลพษขนไมวาจะเปนมลพษ

ทางเสยงแสงความรอนทางนำทางอากาศทางความรสกและมลพษทางทศนยภาพปญหามลพษทเกดขน

เหลานลวนสงผลกระทบตอสขภาพกายและสขภาพจต (สขภาพอนามย) ของผคนทอยอาศยในชมชนเมอง

ทงสนบางครงมคำกลาวทวาคนในสงคมเมองเปนคนทมสขภาพจตเสอม

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-54 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

4. การ เกด ปญหา นำ กน นำ ใช ปญหานำประปาคณภาพของนำประปา เปนปญหาใหญมากสำหรบ

ผคนทอยอาศยในสงคมเมองบางครงเกดปญหาขดของนำประปาไมไหลไหลนอยและมกเกดขนใหพบเหน

บอยๆ ซงจะสงผลกระทบรนแรงเพราะนำเปนปจจยสำคญทรางกายของมนษยตองการไมแพอากาศหายใจ

และอาหารเพราะนำนอกจากใชดมยงใชในกจกรรมการดำรงชวตอนๆเชนใชทำความสะอาดรางกายลาง

ทำความสะอาดสงสกปรกโสโครกหงขาวซกผารดนำตนไมใชเปนองคประกอบของธรกจตางๆเชนโรง

พยาบาลโรงงานรานรบลางรถแมกระทงการพรอมใชสำหรบรถดบเพลงการขาดนำหรอนำไมพอใชสงผล

ทำใหคนหงดหงดและสขภาพจตเสยไดงาย

5. การ เกด ปญหา การ จราจร การทประชากรในเมองเพมมากขนการขยายตวของเมองออกไปมาก

เทาไรระบบการขนสงมวลชนเพออำนวยความสะดวกสบายใหกบผคนกจะเพมจำนวนขนผคนกจะพยายาม

ซอรถยนตใชเองมากขนปญหาทตามมาในสงคมเมองคอความยาวความกวางของถนนไมเพยงพอทรองรบ

การเพมขนของยานพาหนะ จงเกดปญหาดานการจราจรตดขด นอกจากนคนในสงคมเมองยงเบยดบงใช

ผนผวจราจรเปนทจอดรถขายของตงปายโฆษณายงทำใหเกดปญหาจราจรเพมขน

6. การ เกด ปญหา เศรษฐกจในสงคมเมองสวนใหญมสงเยายวนใจเชนมสถานเรงรมยหลากหลาย

รปแบบเกดขนอาท ไนทคลบอาบอบนวดบารบารเบยรดสโกเทครานคาราโอเกะสถานบรการทางเพศ

โรงภาพยนตร แหลงการพนนและแหลงอบายมขอน ๆ โอกาสทจะใชจายเงนอยางฟมเฟอยจงมมากทำให

เกดปญหาเศรษฐกจหาเงนไมพอใชและทำใหเกดปญหาอาชญากรรมขนในสงคมเมองในรปแบบตางๆ เชน

การฉกชงวงราวการจการปลนการทำรายรางกายการฆาการคาขายยาเสพตดและการขายตวจงเกดขน

เกลอนเมองรวมกระทงในเรอนจำหรอคกกไมมขอยกเวนซงพบเหนเปนขาวทกวนในสงคมเมองของไทย

7. ปญหา การเมอง การ ปกครอง เมองเปนศนยกลางการบรหาร การเมองการปกครองจะม

ประสทธภาพถาหากไดคนดมความสามารถเทยงธรรมมองผลประโยชนสวนรวมมากกวาผลประโยชนตน

และบรวารลดละเลกการแบงพรรคแบงพวกและแบงสมาบรหารบานเมองรวมกนคดรวมกนทำรวมกน

แกปญญา ปญหาบานเมอง ปญหาสงคมเมองของไทยกจะลดความสบสนวนวายลง ไมอยากใหเกด

คำกลาวทวาการเมองการปกครองเปนสถาบนทเปนอปสรรคและเปนปญหาตอการพฒนาเมองและพฒนา

ประเทศ

8. การ แก ปญหา ไม เปน ระบบ จะพบเหนไดวาปญหาตาง ๆทเกดขนในสงคมเมองของไทย เกด

จากการแกปญหาอยางไมเปนระบบตางคนตางคดตางคนตางทำ ขาดการประสานการทำงานรวมกนเปน

ทมเชนการคมนาคมขนสงถนนนำประปาไฟฟางานภมทศนเมองตางคนตางทำเกดกระบวนการขดรอ

ถอนถมกลบตดอยางยงยนและเปนลกษณะงานประจำทเสยคาใชจายสงสงคมเมองจงกลายเปนสงคม

อมพาตสงผลตอปญหาจราจรการสญจรของผคนความสกปรกรกรงรงเปนสงคมทแกปญหาไมเปนระบบ

ขาดการประสานงานแตนยมชมชอบการประสานประโยชนการขดรอถอนถมกลบและตดจงเปนวฏจกร

ทเกดขนในสงคมเมองของไทยทกเมองและทำใหเกดมลพษทางทศนยภาพ

9. การ ละเลย เรอง สาธารณะ สงคมเมองเปนสงคมตางคนตางอยเหนแกตวละเลยเรองกจสาธารณะ

การขาดความรบผดชอบรวมกนชอบปดสวะใหพนตวปญหานเกดขนอาจเปนเพราะผคนทอาศยอยในสงคม

เมองไมมเวลาเศรษฐกจรดตวหรออาจเปนเพราะระบบการการศกษาไมไดบมเพาะปลกฝงเรองกจสาธารณะ

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-55

ลงในจตสำนก ใหเปนคนเหนความสำคญของเรองสาธารณประโยชน ไมใชเหนวาเรองสาธารณประโยชน

จะตองเปนหนาทของเทศบาลหรอหนวยงานภาครฐเปนผรบผดชอบแตเพยงผเดยว

10. การ เกด อาชญากรรม ขาม ชาต บางครงอาจเรยกวาเกดอาชญากรรมอยางไรพรมแดน ซงเกด

จากคนตางชาตแรงงานตางชาตทเขามาทองเทยวพกพงทำงานเปนปญหาของสงคมเมองรปแบบใหมซง

คนในสงคมเมองและสงคมคาดคดไมถงซงปญหาอาจมาจากหลายสาเหตความหละหลวมในระเบยบปฏบต

กฎหมายทลาหลงและการปฏบตของผรบผดชอบปญหาทเกดจากอาชญากรรมขามชาตมตงแตการคายา

เสพตดการตงกระบวนการลอลวงการขมขการกรรโชกทรพยการใชสอลอลวงการจการปลนการลกขโมย

ทรพยสนการประทษรายรางกายการขมขนการฆาการวางระเบดการปลอมธนบตรการปลอมบตรประจำ

ตวประชาชนปลอมเอกสารการเดนทางและอนๆ

สรป สงคมเมองของไทยคอบรเวณทมประชากรอาศยอยรวมกนเปนจำนวนมาก เปนศนยกลาง

ของความเจรญตาง ๆ การคมนาคมสะดวกประชาชนประกอบอาชพหลากหลายความสมพนธของคนใน

สงคมเมองเปนไปอยางมระเบยบแบบแผนมการตงถนฐานทอยอาศยแบงออกเปนยาน ๆ เชน ยานเขต

พระราชฐานเขตสถานทราชการยานการคายานทอยอาศยเปนสงคมทมการปรบตวเปลยนแปลงคอนขาง

รวดเรวเพราะไดรบอทธพลจากปจจยภายนอกจากกระแสยคโลกาภวตนวฒนธรรมจากตางชาตทงดานการ

ศกษาการแตงกายการแสดงเปนสงคมทมปญหาหลากหลายไมวาจะเปนการขยายตวของเมองประชากรเพม

การรบอารยธรรมจากตางชาตโดยไมมการสกดปญหาอาหารการกนนำกนนำใชปญหาจราจรความแออด

และปญหาอาชญากรรมขามชาต

เรอง ท 1.2.4 ความ สมพนธ ของ สงคม ชนบท กบ สงคม เมอง

ความสมพนธ (relationship) หมายถง ความเกยวของกน ความเปนญาตกน ความสมพนธ

ของสงคมชนบทและสงคมเมองของไทยคอความเกยวของกนอยางใกลชด มความเปนญาตพนองรวม

ชาตเดยวกน มความพงพาซงกนและกน เพยงแตมเสนแบงตามโครงสรางทางสงคมเทานนทตางกน

กลาวคอ สงคมชนบทคอ สงคมทประชากรมการรวมตวกนอยเปนชมชนเลก ๆ เปนการรวมตวกนเปน

หมบานตำบลกระจดกระจายไปทวประเทศและประชาชนสวนใหญของสงคมไทยอาศยอยในชนบทสวน

สงคมเมองคอสงคมทมประชาชนอาศยอยหนาแนนมการปกครองแบบเทศบาลบางแหงมการปกครองโดย

เฉพาะเชนกรงเทพมหานครเมองพทยาสงคมเมองมความเจรญทางดานวตถเปนศนยกลางความเจรญทาง

ดานเศรษฐกจ การศกษา และสาธารณสข ในเรองนจะนำเสนอใหเหนภาพความสมพนธของสงคมชนบท

กบสงคมเมองใน2ประเดนใหญไดแกความสมพนธในฐานะรากฐานการเกดมาจากทเดยวกนและความ

สมพนธในฐานะการพงพาอาศยซงกนและกนดงน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-56 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

รากฐาน การ เกด มา จาก ท เดยวกนคนในสงคมไทยในอดตปนชาตพนธบรสทธมรากฐานความเปนมาจากแหลงเดยวกนแลวจงอพยพ

ลงมาทางตอนใตสรางเปนอาณาจกรลานนา อาณาจกรสโขทย และอาณาจกรอยธยาตามลำดบดนแดนท

อพยพลงมาอย เดมยงเปนดนแดนสยามหรอแควนสวรรณภม ซงมผคนจากหลากหลายเชอชาตมาอาศย

อยรวมกนเปนเวลานานแลว คนทอพยพมาและคนหลายเชอชาตทอาศยอยในพนท ใชชวตผสมกลมกลน

กนมาหลายชวอายคน จนเรยกวาชาวไทยหรอคนไทย แลวกระจายการตงรกรากถนฐานไปอยตามแหลง

ตาง ๆ ของประเทศ เรมแรกการตงถนฐานมาจากการตงเปนชมชนเลก ๆ แลวมการพฒนาชมชนเรอยมา

กลายเปนหมบานรวมกนหลายหมบานเปนตำบล(หมบานตำบลคอสงคมชนบท)เมอตำบลมความเจรญ

ขนมประชากรมากขนกกลายเปนอำเภออำเภอเจรญขนทงดานสงคมและเศรษฐกจกพฒนาขนเปนจงหวด

(อำเภอ จงหวด คอสงคมเมอง) แตการตงฐานทเปนรปแบบชมชนแบบดงเดมกยงคงอยและกระจายอย

ทวไปในเขตชนบทแทบจะกลาวไดวาคนไทยเชอชาตสญชาตไทยทเกดและอาศยในแผนดนไทยมรกราก

พนฐานการเกดมาจากทเดยวกนตางกมจตสำนกความจงรกภกดตอแผนดนเกดไมแตกตางกนยามเกดภาวะ

สงครามตางหนหนาปกปองรกษาผนแผนดนยามเกดภยพบตตางกชวยเหลอเกอกลกนทงผคนทอาศยใน

ชมชนชนบทและชมชนเมองจากเพลงชาตไทยทมเนอรองวา

ประเทศไทยรวมเลอดเนอชาตเชอไทย

เปนประชารฐไผทของไทยทกสวน

อยดำรงคงไวไดทงมวล

ดวยไทยลวนหมายรกสามคค

ไทยนรกสงบแตถงรบไมขลาด

เอกราชจะไมใหใครขมข

สละเลอดทกหยาดเปนชาตพล

เถลงประเทศชาตไทยทวมชยชโยทมา: เพลงชาตไทยhttp://account.payap.ac.th/song/songthai.htmlคนคนวนท9กรกฎาคม2555

ประเทศไทย รวม เลอด เนอ ชาต เชอ ไทย ซงเปนเนอรองทอนแรก ยอมบงบอกวาคนไทยในสงคม

ไทยมเลอดเนอมเชอชาตเปนคนไทยหรออธบายเพยงสนๆวาชาตตรงกบภาษาองกฤษวาnationและ

เชอชาต ตรงกบภาษาองกฤษวาraceโดยทวไปการพดถง“คน ไทย” นนหมายถงคนไทยทอยในประเทศไทย

มวฒนธรรมมความสมพนธในเชงสงคมยอมหมายถงคนไทยทงมวลทมรากฐานทมา การเกดมาจากท

เดยวกน เปน ประชา รฐ ไผท ของ ไทย ทก สวนทอนนสำคญมากทสด“เปน ประชา รฐ” คอเปนรฐของประชาชน

และตามดวย“ไผท ของ ไทย ทก สวน”คอแผนดนทกสวนเปนของคนไทยนนกหมายความวาประเทศนเปน

รฐของประชาชนซงแผนดนทกตารางนวกเปนของประชาชนคนไทยไมวาจะอยทไหนสวนใดของประเทศก

คอคนไทยดวยกนจงยงมสายสมพนธทดตอกนมการสบสานประเพณวฒนธรรมหลกคลายคลงกนเพยง

แตอยตางสงคมกลาวคอคนในสงคมหนงมการตงถนฐานอยในชนบทกเรยกวาสงคมชนบทของไทย และ

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-57

ถาคนทตงถนฐานอยในเมองกเรยกวาสงคมเมองของไทย ในภาพรวมกคอคนในสงคมไทยทอาศยอยใน

ประเทศไทย เพยงแตถกกำหนดกฎเกณทและวางกรอบในทางการปกครอง ใหมองเหนความแตกตาง เชน

จำนวนประชากรความหนาแนนสภาพแวดลอมวถการดำรงชวตวามความแตกตางกนแตในความเปนจรง

คนทงสองสงคมตางมความสมพนธทดตอกนอยางแนบแนนและแนนแฟนตลอดมา

การ พงพา อาศย กนการพงพาอาศยหมายถงการพงพากนแบบสงมชวตกบสงมชวตไดประโยชนรวมกนทงคการพงพา

อาศยทงฝายทพงพาอาศยกนจะตองไดรบผลประโยชนดวยกน จงจะเรยกวา “การพงพาอาศยซงกนและ

กน” การพงพาอาศยกนมอยในสงคม (interdependence in society) ในสงคมแตละบคคลตองพงพา

อาศยกนในฐานะเปนสมาชกของสงคมมนษยจดเปนสตวสงคมจำพวกสตวเลยงลกดวยนมโดยมลกษณะ

พเศษเหนอกวาสตวอน ๆ เพราะมลกษณะดงน อยรวมกนเปนกลมมการพงพาอาศยซงกนและกนมการ

จดระเบยบทางสงคมและมความสมพนธกนทางสงคมความสมพนธแบบการพงพาอาศยกนระหวางสงคม

ชนบทและสงคมเมองของไทยม2ลกษณะดงน

1. สงคม เมอง พงพา สงคม ชนบทในเรองตอไปน

1.1 เปน แหลง ผลต อาหาร ให กบ สงคม เมอง แหลงผลตอาหารทปอนสงคมเมอง สวนใหญ

มฐานการผลตในพนทชนบทแทบทงสน ตวอยางเชนขาว ทเปนอาหารหลกของคนไทยมแหลงผลตใหญ

อยในแถบชนบทของทราบลมภาคกลางภาคเหนอตอนลาง ภาคอสาน แถบทงสมฤทธ และทงกลารองไห

(ขาวหอมมะลอนทรยทมชอเสยงกองโลกปลกมากทแถบชนบทจงหวดสรนทร) และแถบทราบลมตะวน

ออกบางสวน ผล ไม ทเรยนเงาะระกำสละมแหลงผลตใหญในแถบชนบทของจงหวดจนทบรตราดระยอง

และสราษฎรธาน ลองกองปลกมากแถบชนบทของตนหยงมส จงหวดปตตาน และแถบชนบทของจงหวด

ตราดประยงมะยงชดมแหลงผลตใหญในแถบชนบทของจงหวดนครนายกกระทอนมแหลงผลตใหญ

ในแถบชนบทของจงหวดปราจนบร ลำไยมแหลงผลตใหญในแถบชนบทของจงหวดลำพนและเชยงใหม

สมเขยวหวานมแหลงผลตใหญในแถบชนบทของจงหวดเชยงใหม เชยงรายและปทมธาน สมโอมแหลง

ผลตใหญในแถบชนบทของจงหวดชยนาท นครปฐมพจตร และชยภม ลนจ มแหลงผลตใหญในแถบ

ชนบทของจงหวดเชยงรายและสมทรสงคราม(บางคนฑและอมพวา)องนมแหลงผลตใหญในแถบชนบท

ของจงหวดนครราชสมา (ปากชอง) และราชบรผก มแหลงผลตใหญในแถบชนบทของจงหวดเพชรบรณ

และราชบร หนอไมไผตงมแหลงผลตใหญในแถบชนบทของจงหวดปราจนบรนำนมมแหลงผลตใหญใน

แถบชนบทของจงหวดสระบร นครราชสมา และราชบร เนอ โค มแหลงผลตใหญในแถบชนบทของจงหวด

ในภาคอสานเชนจงหวดนครราชสมามหาสารคามและสกลนครเนอ สกรมแหลงผลตใหญในแถบชนบท

ของจงหวดนครปฐมเปนตน

1.2 เปน แหลง วตถดบ ปอน โรงงาน อตสาหกรรม ท ตง อย ใน สงคม เมองวตถดบทสงปอนโรงงาน

อตสาหกรรมทตงอยในสงคมเมองหรอชานเมองรอบนอก สวนใหญมแหลงผลตในแถบชนบทตวอยาง

นำยางพาราปอนโรงงานการผลตยางรถยนตรองเทายางถงมอยางยางวงทนอนยางพารารวมถงโรงงาน

ผลตถงยางอนามย เนอไมยางพารา เปนวตถดบปอนโรงงานผลตเฟอรนเจอร เครองเรอนสงของเครองใช

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-58 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

วสดกอสรางกมแหลงผลตใหญในแถบชนบทของภาคใตและภาคอสานนำนมปอนโรงงานแปรรปผลตภณฑ

นมมแหลงผลตใหญในแถบชนบทของจงหวดสระบร นคราชสมา และราชบร ขาวบารเลย ปอนโรงงาน

การผลตเครองดมเบยรมแหลงผลตใหญในแถบชนบทจงหวดเชยงรายออยมแหลงผลตมากในแถบชนบท

ของจงหวดกาญจนบรสพรรณบรนครสวรรคชยภมและอดรธานนำมาเปนวตถดบในการผลตนำตาลทราย

ทผานกระบวนการผลตจากโรงงานทตงในชนบทนำตาลทรายทไดจะนำไปใชเปนวตถดบสำคญของโรงงาน

แปรรปอาหารอาหารกระปอง เครองดมขนมและอนๆมนสำปะหลงมแหลงผลตมากในแถบชนบทของ

จงหวดนครราชสมาชลบรและชยภมนำมาเปนวตถดบในการผลตแปงมนโดยผานกระบวนผลตจากโรงงาน

แปงมนทตงในชนบทแปงมนทไดจะนำไปเปนวตถดบสำคญในโรงงานการผลตอาหาร ขนมผงชรส กาว

ส และยาสฟนพลอย เปนวตถดบสำคญสงปอนโรงงานอญมณ เดมมแหลงผลตในแถบชนบทของจงหวด

จนทบรเปนตน

1.3 เปน แหลง ขาย แรงงาน ให แก สงคม เมองเนองจากสงคมเมองมการพฒนาตลอดเวลาอยาง

ไมหยดยง แรงงานเปนปจจยหนงในการสนบสนนการผลตลำพงแรงงานทมอยในภาคเมองไมเพยงพอตอ

การขยายตวและการพฒนาเมองจงจำเปนตองใชแรงงานจากภาคชนบทเขามาทำงานและบางฤดกาลในชนบท

วางเวนตอฤดการผลตคนในชนบทตางออกหางานทำในสงคมเมองโดยมาขายแรงงานในภาคการผลตและ

ภาคบรการตางๆเมอถงฤดเกบเกยวกกลบชนบทเมอวางงานจากฤดการผลตกกลบมาขายแรงงานใหแก

สงคมเมองอกจนกลายเปนวฏจกรทงนเพราะสงคมเมองเปนตลาดแรงงานทสำคญสำหรบคนในชนบท

1.4 เปน เกราะ ปองกน ภยในยามประเทศเกดวกฤตกบประเทศเพอนบานกรณเกดการพพาท

ปญหาการเมองปญหาตามรอยตะเขบชายแดนปราการดานแรกคอชาวชนบททตงถนฐานตดกบชายแดนท

จะรบผลกระทบความเสยงภยความเปนความตายหรอการเผชญปญหาซงปญหาเหลานจะไมสงผลกระทบ

หรอเกดขนกบสงคมเมองในทนททนใดทำใหคนในสงคมเมองมโอกาสตงหลกและเปดโอกาสใหหนวยงาน

หลกทตงอยในสงคมเมอง แสวงหาแนวทางแกไขและผอนปรน สงคมชนบทจงเปรยบเสมอนเปนเกราะ

ปองกนภยใหกบสงคมเมอง

1.5 เปน แหลง ทอง เทยว และ พก ผอน หยอน ใจ ให แก คนใน สงคม เมอง แหลงทองเทยวทาง

ธรรมชาตและวฒนธรรมทสวยงามดมดำ ชวนหลงใหลลวนตงอยในพนทชนบท ไมวาจะเปนปาไม ภเขา

ลำธารนำตกกวานบง อางนำธรรมชาต (lagoon)หาดทรายทะเล และแหลงทองเทยวทมนษยสรางขน

อาท เขอน อางเกบนำ แหลงทองเทยวเชงเกษตร (ไร นาฟารม) และวฒนธรรมลวนตงอยในเขตชนบท

ทงสนพนทเหลานเปนแหลงทองเทยวและแหลงพกผอนหยอนใจทสำคญของคนในสงคมเมองรวมทงเปน

แหลงทคนในสงคมเมองไปลงทนเกยวกบการทองเทยวเพอดงลกคาทเปนคนในสงคมเมองดวยกนรวมถง

นกทองเทยวตางชาตมาเทยวจงพบวามการลงทนสรางโรงแรมรสอรทขนอยางมากมายในพนทชนบท

2. สงคม ชนบท พงพา สงคม เมองในเรองตอไปน

2.1 เปน ท สราง ราย ได สงคมเมองเปนตลาดแรงงานและแหลงสรางรายไดสำคญทสดใหกบ

คนในสงคมชนบททำใหเกดกระแสเงนหมนเวยนแกทงสองสงคมทำใหเกดดลยภาพคณภาพและมาตรฐาน

การดำรงชวตใกลเคยงกน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-59

2.2 เปน ตลาด ใหญ ใน การ ขาย ผลผลต และ ผลต ภณฑจาก สงคม ชนบท สงคมเมองเปนสงคม

ทมอำนาจซอ อำนาจคดและรงสรรคในสงใหม เนองจากเปนแหลงรวมของวทยาการ สามารถนำผลผลต

มาแปรรปเปนผลตภณฑ และสามารถนำผลตภณฑเดมมาตอยอดเปนผลตภณฑใหมในรปแบบใหมได

อกหลากหลายทง ๆ ทเปนผลผลตและผลตภณฑตวเดมทมแหลงทมาจากสงคมชนบทนำมาเพมความ

ประณตสสนลวดลายและเปนวธการเพมมลคาใหมคามากขนกวาเดมอกหลายเทาสงคมเมองเปนแหลง

รวมตลาดทหลากหลายเชนตลาดขายสงตลาดขายปลกตลาดขายปลกและขายสงรวมกนนอกจากนยงม

ศนยการคาขนาดเลกขนาดกลางและขนาดใหญทสามารถรองรบผลผลตและผลตภณฑจากสงคมชนบท

ไดสงคมเมองจงเปนสงคมของคนทมอำนาจซอและยงเปนแหลงรวมการสงออกผลผลตและผลตภณฑไป

ขายยงตางประเทศ

2.3 เปน ท ผลต รวบรวม ผลตผล และ กระจาย ผลตภณฑ ทาง อตสาหกรรม ขาย ให แก สงคม

ชนบท สงคมเมองเปนแหลงใหญในการผลต รวบรวมผลตผล และผลตภณฑทเปนสนคาอตสาหกรรม

ตางๆทผานกระบวนการแปรรปแลวซงเปนของพรอมใชตวอยางของใชในชวตประจำวนเชนแปรงสฟน

ยาสฟนสบผงซกฟอกเปนตนแลวนำไปขายใหกบผคนในสงคมชนบทใช

2.4 เปน แหลง แรงงาน และ การ ประกอบ อาชพ ใหม สงคมเมองเปนสงคมทใหโอกาสแกคน

และสนบสนนใหคนมความคดรเรมสรางสรรคในการสรางนวตกรรมและคนหาผลงานใหมๆจงทำใหเกด

การประกอบอาชพใหมขนมาอยางหลากหลายโดยไมจำกดวาคนคนนนจะมาจากสงคมใดมพนฐานอยางไร

ตวอยาง คนจากสงคมชนบทมาประกอบอาชพขายอาหารดวยรถเขน รถพวงจกรยานยนต รถปกอพขาย

อาหารเคลอนท(mobilecarmarket)ขบเรขายของตามหมบานในสงคมเมองตอมามการพฒนาตวเองจน

กลายเปนอาชพหลกสรางรายไดและมฐานะมนคงบางคนเกดความคดดานการจดการตอยอดและพฒนา

เปนเฟรนไชส (franchise) ขายอาหาร หรอเปดรานอาหารขน จนกระทงพฒนาเปนภตตาคารทมชอเสยง

และยงมอกหลายตวอยางในการประกอบอาชพใหมทเกดจากคนในสงคมชนบทมาอาศยสงคมเมองเปนจด

เรมในการสรางอาชพใหม

2.5 เปน แหลง ความ ร และ วทยาการ ตาง ๆ แก สงคม ชนบทสงคมเมองเปนแหลงรวมหรอเปน

ศนยกลางของการศกษาระดบสง การศกษาระดบมหาวทยาลยเดมเปนมหาวทยาลยเกาแก ลวนตงอยใน

กรงเทพมหานครตอมามการกระจายไปตามเมองใหญในภมภาคเชนจงหวดเชยงใหมขอนแกนสงขลาและ

จงหวดอนตอมาสงคมเมองจงเปนแหลงรวมความรและวทยาการตางๆแลวกระจายความรและวทยาการ

ไปยงสงคมชนบทในหลากหลายรปแบบ เพอใหคนชนบทมความร นำความรไปพฒนาอาชพ และชวยลด

ชองวางความเหลอมลำทางการศกษาระหวางสงคมชนบทกบสงคมเมองใหแคบลง

สรป ความสมพนธเปนการแสดงออกถงความเกยวของกนความเปนญาตกนความสมพนธของ

สงคมชนบทและสงคมเมองของไทยมความเกยวของกนอยางใกลชดมความเปนญาตพนองรวมชาตเดยวกน

มความพงพาซงกนและกนเพยงแตมเสนแบงตามโครงสรางทางสงคมเทานนทตางกนสงคมชนบทเปนสงคม

ทคนมการรวมตวกนอยเปนชมชนเลกๆ เปนการรวมตวกนเปนหมบานตำบลกระจดกระจายไปทวประเทศ

และอาศยอยในชนบทสวนสงคมเมองคอสงคมทมประชาชนอาศยอยหนาแนนมการปกครองแบบเทศบาล

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-60 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

บางแหงมการปกครองโดยเฉพาะและอยกนอยางหนาแนนกระจกตวทง2สงคมมความสมพนธเกยวของ

ซงกนและกน เนองจากมความเปนมาของเกดมาจากแหลงเดยวกนและตางกมการพงพาอาศยซงและกน

ไมจะเปนเรองอาหารรายไดแรงงานการแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน

หลง จาก ศกษา เนอหา สาระ ตอน ท 1.2 แลว โปรด ปฏบต กจกรรม 1.2

ใน แนว การ ศกษา หนวย ท 1 ตอน ท 1.2

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-61

ตอน ท 1.3

ความ สมพนธ ของ เกษตรกรรม กบ บรบท สงคม ไทย

โปรดอานแผนการสอนประจำตอนท1.3แลวจงศกษาเนอหาสาระพรอมปฏบตกจกรรมในแตละตอน

หว เรองเรองท1.3.1ความสมพนธของเกษตรกรรมกบการดำรงชวต

เรองท1.3.2ความสมพนธของเกษตรกรรมกบสงคมไทย

เรองท1.3.3ความสมพนธของเกษตรกรรมกบเศรษฐกจไทย

แนวคด1. การดำรงชวตของมนษยเพอใหมชวตอยรอดไดอยางมความสขและปลอดภยเกษตรกรรม

มสวนสำคญเปนอยางยง เกษตรกรรมสมพนธกบการดำรงชวตอย 2 ฐานะ ไดแก

เกษตรกรรมเปนอาหารคออาหารบำรงกายและอาหารใจและเกษตรกรรมไมเปนอาหาร

ประกอบดวยทอยอาศย เครองนงหมยารกษาโรคพลงงานและอนๆซงมสวนสำคญ

สนบสนนการดำรงชวตของมนษยใหมความเปนอยอยางผาสก

2. การดำรงชวตของคนในสงคมไทยจะมความเกยวของกบเกษตรกรรม นบแตในอดต

ปจจบน และอนาคตจนมคำกลาวตดปากวา สงคมไทยเปนสงคมเกษตรกรรมซงเปน

สงคมทผสมผสานคตความเชอหลากหลายมการนบถอสงศกดสทธ นบถอธรรมชาต

ความเชอทางศาสนาประเพณเปนกจกรรมทมการปฏบตสบเนองกนมา เปนเอกลกษณ

และมความสำคญตอสงคม วฒนธรรมโดยทวไปเปนรปแบบของกจกรรมมนษยและ

โครงสรางเชงสญลกษณททำใหกจกรรมนนเดนชดและมความสำคญวถการดำเนนชวต

ซงเปนพฤตกรรมและสงทคนในหมในสงคมผลตสรางขนดวยการเรยนรจากกนและกน

และรวมใชอยในหมพวกของตนวฒนธรรมจะประกอบไปดวยวฒนธรรมทางวตถและ

วฒนธรรมทางจตใจเกษตรกรรมเปนรากฐานสำคญททำใหเกดทงประเพณและวฒนธรรม

ขนในสงคมไทย

3. เกษตรกรรมมความสมพนธกบเศรษฐกจไทยมายาวนานเพราะเปนรากฐานของเศรษฐกจ

เปนแหลงสรางอาชพแรงงานและสรางรายไดใหกบคนในสงคมและประเทศชาตถงแมวา

ในระยะหลงผประกอบอาชพในภาคเกษตรกรรมจะมปรมาณลดลงแตปรมาณผลผลต

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-62 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

จากภาคเกษตรกรรมกไมไดลดลง แตกลบจะเพมขนทงปรมาณและคณภาพ เพราะม

การนำความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาชวยในการผลต ใชเครองมอและปจจย

การผลตททนสมย มการปรบเปลยนรปแบบการผลตเกษตรกรรมนอกจากการสราง

รายไดแลวยงเปนภาคทสรางผลตภณฑมวลรวมในประเทศผลตภณฑมวลรวมประชาชาต

และความสขมวลรวมภายในประเทศใหกบคนในสงคมไทยและประเทศอกดวย

วตถประสงคเมอศกษาตอนท1.3จบแลวนกศกษาสามารถ

1. วเคราะหความสมพนธของเกษตรกรรมกบการดำรงชวตได

2. วเคราะหความสมพนธของเกษตรกรรมกบสงคมไทยได

3. วเคราะหความสมพนธของเกษตรกรรมกบเศรษฐกจไทยได

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-63

เรอง ท 1.3.1 ความ สมพนธ ของ เกษตรกรรม กบ การ ดำรง ชวต

การดำรงชวตของมนษย เพอใหมชวตอยรอดไดอยางมความสขและปลอดภย เกษตรกรรมม

สวนสำคญและสมพนธเปนอยางยง เกษตรกรรมสมพนธกบการดำรงชวตอย2ฐานะคอเกษตรกรรมเปน

อาหารและไมเปนอาหาร(ทอยอาศยเครองนงหมยารกษาโรคพลงงานและอนๆ )ซงมสวนสำคญสนบสนน

การดำรงชวตของมนษยใหมความเปนอยอยางผาสก

เกษตรกรรม ท เปน อาหารในประวตศาสตรทยาวนานภาคเกษตรกรรมทำหนาทผลตอาหารเลยงพลโลกและคนในสงคมไทย

และตองดำเนนในกจกรรมนตลอดไปตราบเทาทยงมมนษยดำรงชวตอยในโลกน คนจะดำรงชวตอยไมได

ถาปราศจากอาหารกายนอกจากนน มนษยยงตองการอาหารเพอบำรงจตใจอกดวยดงนนอาหารทคนใน

สงคมบรโภคมอย2ประเภทคออาหารกายและอาหารใจ

1. อาหาร กาย เปนอาหารทมนษยบรโภคเพอบำรงรางกายนำไปสรางพลงงานใหเตบโตแขงแรง

ถามนษยขาดอาหารกายกจะเสยชวตในทสด ดงนนอาหารกายจงจำเปนมากในชวตประจำวน อาหารกาย

สามารถจำแนกจากสารอาหารทรางกายไดรบโดยไมรวมนำดม(เพราะเปนสารอาหารทไมใหพลงงานนำชวย

ใหรางกายชมชน และหลอเลยงระบบตาง ๆ ของรางกาย) แบงออกเปนประเภทหลก 5หม มรายละเอยด

ดงน

1.1 โปรตน (protein) เปนสารอาหารทประกอบตวกนจากกรดอะมโน(aminoacid)ซงเปน

พนฐานของรางกายมนษย โปรตนจะชวยซอมแซมรางกายทเสยหายสกหรอหรอเสอมไปใหกลบมาใชงาน

ไดดงเดมและเขาไปเสรมรางกายสวนอนๆใหแขงแรงแหลงอาหารโปรตนทไดรบจากเกษตรกรรมมาจาก

2แหลงคอจากสตวและจากพชทเกษตรกรเลยงและเพาะปลกแหลงอาหารโปรตนจากสตวมาจากเนอสตว

นมไขเนอปลาและผลตภณฑอาหารจากสตวแหลงอาหารโปรตนจากพชพบมากในเมลดของพชตระกลถว

ทเปนอาหารเชนถวเหลองถวเขยวถวดำถวแดงและผลตภณฑจากถวอาทเตาหนำนมถวเหลองและ

ถวงอก

1.2 คารโบไฮเดรต (carbohydrate) เปนสารอาหารประเภทใหพลงงานประกอบตวกนจาก

นำตาล (sugar) คารโบไฮเดรตจะชวยสะสมพลงงานใหกบรางกายเพอใชยามขาดหรอตองการในปรมาณ

มากคารโบไฮเดรตไดรบจากเกษตรกรรมมากทสดจากขาวและธญพชอนๆและพบมากในอาหารประเภท

แปงและนำตาลเชนขาวแปงขนมปงนำตาลพชผกกนหวเชนมนแกวมนเทศมนฝรงผกกาดหวและ

ผลไมบางประเภททมนำตาลสงเชนกลวยทเรยนเงาะมะมวงสกลองกองเปนตน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-64 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

1.3 ไข มน (fat) เปนสารอาหารทใหพลงงานประกอบตวจากกรดไขมน (fattyacid)ไขมน

เปนสารอาหารทใหพลงงานสงสดในสารอาหารทงหมดคอ9กโลแคลอรตอกรมและชวยเปนพลงงานสะสม

เชนเดยวกบคารโบไฮเดรตแตใหมากกวาแบงเปนไขมนอมตวและไขมนไมอมตวไขมนจากเกษตรกรรมพบ

มากในอาหารประเภทไขมนสตวทมในสตวทกชนดแตจะมมากหรอนอยแตกตางกนไปสกรจะเปนแหลงใหญ

ของไขมนจากสตวเลยงและไขมนทไดจากพช เชนจากเมลดปาลมนำมนถวเหลองถวลสงและเมลดพช

บางชนดเปนตน

1.4 เกลอ แร (dietary mineral) มบทบาทและหนาทสำคญในรางกายหลายอยาง โดยเฉพาะ

อยางยงทำหนาทเปนโครงสรางของรางกาย เปนองคประกอบของเซลลเนอเยอและเสนประสาท เปนองค

ประกอบของเอนไซมฮอรโมนและวตามนนอกจากนเกลอแรยงทำหนาทควบคมการทำงานของกลามเนอ

ในทกอวยวะจากความสำคญและหนาทดงกลาวนนจะเหนวาเกลอแรเปนสารอาหารทมความสำคญยงตอ

รางกาย ซงรางกายตองไดรบเพยงพอ รางกายจงจะแขงแรงและเจรญเตบโตไดอยางเตมท อาหารทวไปท

เปนแหลงของเกลอแรทงชนดหลกและชนดปรมาณนอยแตกตางกนออกไปแลวแตชนดของอาหารตวอยาง

เกลอแรทมความสำคญตอรางกายประกอบดวยแคลเซยมฟอสฟอรสไอโอดนเหลกแมกนเซยมสงกะส

ทองแดงและโพแทสเซยมเกษตรกรรมเปนแหลงใหสารอาหารประเภทเกลอแรทสำคญเชนแคลเซยมจาก

สตวทใหเนอและนม เพราะสตวเหลานตองกนอาหารทประกอบไปดวยกระดก กง ปลา เปนสวนประกอบ

เหลกจากเครองในสตวถวเมลดผกใบเขยวบางชนดไอโอดนจากอาหารทะเลและเกลออนามยแมกนเซยม

จากถวขาวแดงขาวโพดผกใบเขยวสงกะสจากตบขาวสาลขาวโพดถวหอยนางรมและเกลอแรอนๆ

ทไมไดกลาวถงในรายละเอยดเชนซลเนยมและโครเมยมตางกพบมากในผลผลตจากเกษตรกรรมเชนกน

1.5 วตามน เปนสารอาหารทไมใหพลงงาน แตใชในการสรางเสรมความแขงแรงและ

คลองแคลวของระบบตาง ๆ ในรางกาย โดยแบงออกเปนหลายประเภท เชน วตามนเอ บ 1 บ 6 บ 12

ซเคดอเปนตนโดยวตามนแตละประเภทจะชวยอวยวะหรอระบบตางๆ ในรางกายแตกตางกนไปเกษตรกรรม

เปนแหลงอาหารทใหวตามน เชน มะละกอสกผกใบเหลอง ผกใบเขยวนำมนตบปลาฟกทอง กลวยสก

ตวอยาง แหลงทใหวตามนเอทสำคญเพราะรางกายของมนษยตองการวตามนเอในแตละวนอยทวนละ

4,000-5,000 IU (เนองจากลกษณะทางเคมของวตามนมสารออกฤทธในปรมาณตางกน “WorldHealth

Organization” จงกำหนดหนวยวดมาตรฐาน หรอ “International Unit: IU” เพอเปนหนวยอางอง

เปรยบเทยบประสทธภาพสารออกฤทธแตละตว เมอวตามนแตกตวในรางกายดงนน 1 IU วตามนแตละ

ประเภทจะมปรมาณสารออกฤทธในปรมาณทไมเทากน)ไดแกผกตำลงยอดชะอมใน100กรมใหปรมาณ

สารอาหารทไดรบมากกวา10,000IUรองลงไปไดแกคะนาแครอทและยอดกระถนเปนตน

อาหารกายจากเกษตรกรรมดงภาพท1.6

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-65

ภาพ ท 1.6 อาหาร กาย จาก เกษตรกรรมทมา: “ปจจยส”วกพเดยสารานกรมเสรhttp://th.wikipedia.org/wikiคนคนวนท11กรกฎาคม2555

2. อาหาร ใจ เปนอาหารทมนษยนำมาเพอบำรงจตใจใหเบกบานมความสขคลายทกขอาหารใจ

ไดมาจาก2แหลงทางเกษตรกรรมไดแก

2.1 พช สวยงามคอกลมพชทใหความสวยงามในทกสวนของลำตนตงแตรากเหงาลำตน

ผวเปลอกกงกานแขนงใบและดอกทเรยกวาไมดอกไมประดบและหญาสนาม

2.2 สตว เลยง และ สตว สวยงาม คอกลมสตวทนำมาเลยงตามบานพกอาศย เชน สนข แมว

ไกสวยงามนกสวยงามนกทใหเสยงขนดงดดใจและสตวนำสวยงามเชนปลาหอยและกงสวยงามเปนตน

คนในสงคมไทยทมความคดรงสรรคนำอาหารใจทง 2 กลมมาเปนองคประกอบในการจดประดบ

ตกแตงภายในทพกอาศย และภายนอกทพกอาศยตามผนแผนดน ชายฝงนำ ชายหาดและในผนแผนนำ

เพอสรางความสขทางใจใหแกตนเองและผคนในสงคมไทย

เกษตรกรรม ท ไม เปน อาหาร เกษตรกรรมมความสมพนธกบสงคมไทยในฐานะทเปนแหลงใหปจจยอนทไมเปนอาหาร แต

เกยวกบการดำรงชวตของคนในสงคมใหเกดความสขความสบายอาท ทอยอาศย เครองนงหม ยารกษา

โรคพลงงานและแหลงพกผอนหยอนใจ

1. ท อย อาศย มนษยจำเปนอยางยงทจะตองมทอยอาศย เพอปกปองรางกายจากฝนลมหรอ

สตวรายตางๆทจะมาทำอนตรายตอมนษยดงนนมนษยจงตองอาศยในพนททเหมาะสมตอการดำรงชวต

มนษยในยคแรกๆ นยมอาศยอยในถำหรอตามโคกผาตางๆ เพอกนลมและฝนรวมไปถงสายฟาผาฟาแลบ

ฟารองเนองจากมนษยในอดตยงไมเขาใจหลกเหตผลทางวทยาศาสตรหรอเกษตรกรรมจงไมรจกการสราง

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-66 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

บาน(มนษยยคหลงจากนนนยมสรางบานเพอใชเปนทอยอาศยทสะอาดและสะดวกสบายกวาถำและมกสราง

รมแมนำเพอสะดวกในการเพาะปลก)หรอการปลกพชเพยงแคลาสตวและเกบพชผกสะสมอาหารเพอเอา

ชวตรอดเทานนแตในชวงยคหลงๆ มนษยเรมเขาใจในหลกวทยาศาสตรกลวลมฟาอากาศนอยลงและเรม

เขาใจเรองระบบนเวศเกษตรกรรมจงเรมหนมาปลกบานเปนทอยถาวรวสดทใชในการกอสรางลวนแตมาจาก

วตถดบและวสดแปรรปของเกษตรกรรมไมวาจะเปนงานไม(เสาพนโครงสรางโครงหลงคา)กระเบองชาน

ออยและกระเบองมงหลงคา(มาจากแผนไมแผนยางพารา)วสดทใชตกแตงภายในสวนใหญมาจากผลตผล

เกษตรกรรมรวมถงวสดสำหรบตกแตงภายนอกทพกอาศยดวยเชนกน

2. เครอง นง หม เสอผามนษยนงหมไวเพอปองกนอากาศหนาวเยนหรอแสงแดด ปองกนการ

กระแทกกระทบวตถอน และเพราะเหตตาง ๆมนษยจงเรมสวมใสเสอผา ในอดตมนษยยคโบราณไมรจก

ใสเสอผาปดกาย เพราะมขนและผวหนงทหนา แตเมออากาศโลกอนขน มนษยกเรมปรบตว ทำใหมนษย

ตองเรมรจกปกปดรางกายในชวงแรกๆมนษยใชใบไมเปลอกไมมารอยเปนเครองนงหมแลวเรมรจกการ

ใชหนงสตวซงไดจากธรรมชาตและตอมาเกษตรกรรมเจรญขนมนษยเรมรจกใชผลผลตทางเกษตรกรรม

มาทอผาดวยใยพชเชนในอดตนำใยจากตนแฟลกซมาทอเปนผาลนนนำใยของตวหนอนไหมมาทอผาไหม

ตอมานำใยทไดจากฝายทเกษตรกรปลกมากมาทอเปนผนผาเรยกวาผาฝายใยฝายจงใชทำเสอผาเปนทนยม

ของคนในทกสงคมจนถงปจจบนมการพฒนาเครองนงหม ใหแปลกแตกตางกนไป เสอผาทผคนในสงคม

สวมใสไมไดใชเพอปองกนสภาพอากาศ และอนตรายอยางอนเทานน แตยงสวมใสเพอบงบอกวฒนธรรม

ประเพณความเจรญของผผลตและผสวมใสอกดวย

3. ยา รกษา โรค และ อาหาร เสรม มนษยเปนสงมชวตทมโรคภยไขเจบเชนเดยวสตวหรอสงมชวต

อนๆ ดงนนมนษยจงจำเปนตองใชยามารกษารางกายเมอเปนโรคเพอบรรเทาอาการเมอเจบปวยหรอเพอให

หายขาดจากโรคทตนเจบปวยอยหรอยานำมากนในการเสรมสรางและซอมแซมสงทรางกายเสยหายผพงไป

ใหนำกลบมาใชไดเหมอนเดมดงปกตในสมยนไมมเฉพาะยารกษาโรคเทานนแตยงมอาหารเสรมเพอเสรม

วยเสรมความงามใหคนในสงคมมอายยงยนไมแกเกนวยยารกษาโรคและอาหารเสรมความงามสวนใหญ

นำผลผลตจากเกษตรกรรมมาใชเปนองคประกอบในการผลตคอสมนไพรทไดจากพชและสตว

4. พลงงาน พลงงานคอความสามารถในการทำงานซงมอยในตวของสงทอาจใหพลงงานได โดย

การทำใหวตถหรอธาตเกดการเคลอนทหรอเปลยนรปแบบไปได การทวตถเคลอนทจากทหนงไปยงอกท

หนงไดกเพราะมแรงหรอพลงงานเขาไปกระทำพลงงานหรอความสามารถในการทำงานไดนนอกจากคนใน

สงคมจะใชพลงงานไดในหลายรปแบบเชนอยในรปของสารอาหารสำหรบการดำรงชวตโดยตรงและยงตอง

ใชพลงงานในรปแบบลกษณะอนๆ ทเกยวกบการดำรงชวตและความสะดวกสบายในชวตประจำวนในความ

เปนจรงมนษยทอยอาศยกนเปนสงคมรจกนำพลงงานมาใชในการดำรงชวตตงแตสมยโบราณเรมจากการ

ใชไฟฟาทเกดจากการเสยดสของไมหรอหนพอใหเกดความอบอน แสงสวาง และการหงตมอาหารมนษย

เรมรจกทำกงหนวดนำ ทำกงหนลมเพอยกของหนกและบดเมลดธญพชพลงงานเปนปจจยสำคญในการ

สงเสรมสวสดภาพและความผาสกของประชาชนแตละประเทศทวโลกพลงงานมสวนเกยวของโดยตรงกบ

ความมนคงของประเทศปรมาณการใชพลงงานมความสมพนธกบฐานะทางเศรษฐกจของแตละประเทศใน

ปจจบนพลงงานทไดจากทรพยากรธรรมชาตเรมขาดแคลนลดลงและมราคาสงขนผลผลตเกษตรกรรมท

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-67

สามารถนำมาเปลยนเปนพลงงานทดแทนพลงงานธรรมชาตกำลงไดรบการตอบรบและสงเสรมจากผคนใน

ทกสงคมของไทยทสงคมเรยกกนวาพชพลงงาน(พชพลงงานหมายถงพชทใหเนอไมหรอสวนใดสวนหนง

มาใชเปนเชอเพลงซงเปนการใชพลงงานจากพชทเปนพลงงานสะอาดและมการหมนเวยนเกดขนใหมตลอด

เวลาหรอทเรยกวาพลงงานชวมวลเพอมาทดแทนพลงงานทใชแลวหมดไป)สงคมไทยเปนสงคมหนงทขานรบ

และพยายามหาทางออกใหกบโจทยทจะเกดจากพลงงานธรรมชาต การมองหาวตถดบทจะนำมาผลตเปน

แหลงพลงงานทดแทนจงมความจำเปนพชเกษตรกรรมทสงคมไทยปลกหรอผลตนอกจากใชเปนอาหารแลว

ยงมอำนาจนำมาผลตมาแปรรปเปนพลงงานทดแทนไดเชนออยมนสำปะหลงขาวโพดละหงสบดำเปนตน

สามารถนำมาแปลงเปนพลงงานชวมวล (biomass energy) ทพรอมแปรเปลยนเปนพลงงานในรปแบบ

ตาง ๆ เพอนำไปใชพฒนาสงคมพฒนาประเทศและการสงออกได นอกจากการผลตพลงงานชวมวลจาก

พชทระบแลวยงนำพชปาปลกบางชนดเชนกระถนยกษกระถนณรงคโกงกางแสมไปเผาเปนถานเพอให

พลงงานความรอนและใชมลสตวทเลยงในฟารมมาทำแกสชวภาพ(biogas)เปนตน

สรป การดำรงชวตของมนษย เพอใหมชวตอยรอดไดอยางมความสขและปลอดภย เกษตรกรรม

มสวนสำคญและสมพนธเปนอยางยง เกษตรกรรมสมพนธกบการดำรงชวตอย 2 ฐานะ ไดแก ฐานะ

เกษตรกรรมเปนอาหารคออาหารบำรงกาย จำพวกอาหาร 5 หม (โปรตนคารโบไฮเดรต ไขมน เกลอแร

และวตามน) และอาหารใจ และฐานะเกษตรกรรมทไมเปนอาหาร (ทอยอาศย เครองนงหม ยารกษาโรค

พลงงาน และอน ๆ) ซงมสวนสำคญทจะสนบสนนการดำรงชวตของมนษย ใหมความเปนอยอยางผาสก

เรอง ท 1.3.2 ความ สมพนธ ของ เกษตรกรรม กบ สงคม ไทย

การดำรงชวตของคนในสงคมไทยจะมความเกยวของกบเกษตรกรรมนบแตในอดตปจจบนและ

อนาคตจนมคำกลาวตดปากวาสงคมไทยเปนสงคมเกษตรกรรม(agrariansociety)ซงเปนสงคมทผสม

ผสานคตความเชอหลากหลายเชนการนบถอสงศกดสทธนบถอธรรมชาตความเชอทางศาสนาเกษตรกรรม

ไทยในอดตมการทำนาเปนอาชพหลกใชแรงงานคนในครอบครวและแรงงานสตวเปนหลกพงพานำฝนและ

นำในแมนำลำคลองในการเพาะปลกและใชในชวตประจำวนสงคมเกษตรกรรมมลกษณะเดนคอเปนสงคม

ทมนำใจ เออเฟอเผอแผชวยเหลอกน มการนบญาตกนอยางสนทสนมมการยกยองธรรมชาตและสงทม

บญคณ เชน การทำขวญพระแมโพสพการลอยกระทงเพอขอบคณและขอขมาพระแมคงคา การนบถอ

พระแมธรณการทำขวญโค-กระบอมการขอความรวมมอกนเชนการขอแรงเพอนบานมาชวยกนทำงานเมอ

แรงงานภายในครอบครวไมเพยงพอเชนการลงแขกการขอแรงการเอาแรงไมวาจะเปนการทำนาเกยวขาว

ปลกสรางบาน โดยเปนการแลกเปลยนหมนเวยนแรงงานในชมชน เกษตรกรรมจงเปนรากฐานสำคญใน

การทำใหเกดประเพณวฒนธรรมและมการสบสานตอกนมาจนกระทงทกวนน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-68 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

การ เกด ประเพณประเพณ (tradition) เปนกจกรรมทมการปฏบตสบเนองกนมาเปนเอกลกษณและมความสำคญ

ตอสงคมเชนการแตงกายภาษาวฒนธรรมศาสนาศลปกรรมกฎหมายคณธรรมความเชอเปนตนอน

เปนบอเกดของวฒนธรรมในสงคมเปนประเพณประจำชาตและถายทอดกนมาโดยลำดบหากประเพณนน

ดกรกษาไวเปนวฒนธรรมประจำชาต หากไมดกแกไขเปลยนแปลงไปตามกาลเทศะและกาลเวลาประเพณ

ลวนไดรบอทธพลมาจากสงแวดลอมภายนอกทเขาสสงคมรบเอาแบบปฏบตทหลากหลายเขามาผสมผสานใน

การดำเนนชวตประเพณจงเรยกไดวาเปนวถแหงการดำเนนชวตของสงคมเกษตรกรรมและศาสนามอทธพล

ตอการเกดของประเพณไทยมากทสดดงนนประเพณจงเปนความประพฤตทชนหมหนงอยในทแหงหนงถอ

เปนแบบแผนกนมาอยางเดยวกน และสบตอกนมานานขอยกตวอยางประเพณทเกดจากเกษตรกรรมและ

สมพนธกบสงคมไทยดงน

ประเพณ วน พช มงคล เปนงานประเพณทางราชการ มประวตความเปนมายาวนานพระราชพธ

จรดพระนงคลแรกนาขวญหรอเรยกสนๆวาพธแรกนาเปนพระราชพธทมมาแตโบราณตงแตครงสโขทย

เปนราชธาน ซงในสมยนนพระมหากษตรยไมไดลงมอไถนาเอง เปนแตเพยงเสดจไปเปนองคประธานใน

พระราชพธเทานน ครนถงสมยกรงศรอยธยาพระมหากษตรยไมไดเสดจไปเปนองคประธาน แตจะมอบ

อาญาสทธใหโดยทรงทำเหมอนอยางออกอำนาจจากกษตรยและจะทรงจำศลเงยบ3วนซงวธนใชตลอดมา

ถงปลายสมยกรงศรอยธยาตอมาสมยรตนโกสนทรในรชกาลท1โปรดใหขาราชการชนผใหญเปนผประกอบ

พระราชพธแรกนาขวญแทนพระองคและมไดถอวาเปนพธหนาพระทนงเวนแตเมอมพระราชประสงคจะทอด

พระเนตรสถานทประกอบพธในตอนแรกๆจงไมตายตวแลวแตจะทรงกำหนดใหครนในสมยรชกาลท4

ทรงโปรดเกลาฯใหจดพธสงฆเพมขนในพระราชพธตางๆ ทกพธดงนน“พระราชพธพชมงคล”จงเรมมขน

แตบดนนมาโดยจดรวมกบพระราชพธจรดพระนงคลแรกนาขวญและมชอเรยกรวมกนวา“พระราชพธพช

มงคลจรดพระนงคลแรกนาขวญ” สวนพธกรรมนอกเหนอจากการทำใหเปนตวอยาง ตามททรงจำแนกไว

3ประการ2ประการแรกทวา “อาศยคำอธษฐานเอาความสตยเปนทตงบางทำการซงไมมโทษนบวาเปน

การสวสดมงคลตามมาในพระพทธศาสนาบาง” นน ทรงหมายถง “พธพชมงคล” อนเปนพธสงฆทกระทำ

ณวดพระศรรตนศาสดารามสวนอกอยางหนงทวา “บชาเซนสรวงตามทมาทางไสยศาสตรบาง” นน ทรง

หมายถงพธจรดพระนงคลแรกนาขวญอนเปนพธพราหมณซงมการทำนาเปนหลกนนเปนสงสำคญแกชวต

ความเปนอยและการเศรษฐกจของประเทศสวนวนประกอบพธนนตองเปนวนทดทสดของแตละปประกอบ

ดวยขนแรมฤกษยามใหไดวนอนเปนอดมฤกษตามตำราโหราศาสตรแตตองอยในระหวางเดอน6เพราะเดอน

นเรมจะเขาฤดฝนเปนระยะเวลาทเหมาะสมสำหรบเกษตรกรชาวไรชาวนาจะไดเตรยมทำนาเมอโหรหลวง

คำนวณไดวนอดมมงคลพระฤกษทจะประกอบพระราชพธจรดพระนงคลแรกนาขวญแลวสำนกพระราชวง

จะลงไวในปฏทนหลวงทพระราชทานในวนขนปใหมทกปและกำหนดไววาวนใดเปนวนพชมงคลวนใดเปน

วนจรดพระนงคลแรกนาขวญพระราชพธจรดพระนงคลแรกนาขวญแตเดมมาทำททงนาพญาไทเมอมการ

ฟนฟพระราชพธจรดพระนงคลแรกนาขวญขนใหมจงจดใหมขนททองสนามหลวงทงนวนแรกนาขวญเปน

วนสำคญของชาตคณะรฐมนตรมมตใหหยดราชการ1วนและมประกาศใหชกธงชาตตามระเบยบทางราชการ

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-69

สรปความมงหมายอนเปนมลเหตใหเกดพระราชพธพชมงคลจรดพระนงคลแรกนาขวญนไดวาพธ

แรกนามงหมายทจะใหเปนตวอยางแกราษฎร เพอชกนำใหมความมนใจในการทำนา อนเปนอาชพหลกท

สำคญของคนไทยทมมาแตชานานสบมาจนปจจบนกยงคงเปนอยอยางนน เพราะการเกษตรซงมการทำนา

เปนหลกนนเปนสงสำคญแกชวตความเปนอยและการเศรษฐกจของประเทศทกสมย

ประเพณ ลงแขก เกยว ขาวเปนกจกรรมหนงของเกษตรกรรมทมความสมพนธกบวถชวตของคนใน

สงคมไทยมายาวนานถงแมปจจบนประเพณมการถอปฏบตนอยลงแตในอนาคตอาจกลบมามความสำคญ

อกกเปนได ลงแขกหมายถง บอกแขกหลายคนชวยกนทำงาน โดยไมตองใชการวาจาง ประเพณลงแขก

เกยวขาวหมายถงการทเจาของนาจะบอกเพอนบานใหรวาจะเกยวขาวเมอใดและเมอถงวนทกำหนดเจาของ

นาจะปกธงททนาของตนเพอใหเพอนบานหรอแขกทรจะไดมาชวยเกยวไดถกตองทงนเจาของนาจะตองจด

เตรยมอาหารคาวหวานสราบหรนำดมไวรองรบดวยและในขณะเกยวขาวจะมการละเลนรองเพลงระหวาง

หนมสาวและคนทมารวมงานเปนทสนกสนานและเพลดเพลน เพอคลายความเหนดเหนอยและสรางความ

สมพนธอนดตอกนภายในชมชนจนกลายเปนการละเลนและเพลงพนบานทถอเปนมรดกทางวฒนธรรมใน

ทองถนและประเทศตอมาเชน“ซอ”และ“จอย”ของภาคเหนอ“เพลงเรอ”“เพลงฉอย”“เพลงเหยย”

ของภาคกลาง“ลำ”ของภาคอสานและ“เพลงบอก”ของภาคใตประเพณลงแขกเกยวขาวนเปนประเพณท

แสดงใหเหนถงความมนำใจของคนไทยทมการชวยเหลอซงกนและกนอกทงยงสามารถชวยสรางความสมคร

สมานสามคคกนในหมบานไดอกดวยนอกจากนทำใหเกดวฒนธรรมและการขบรองเพลงอนเปนเอกลกษณ

อยางหนงของผทประกอบอาชพเกษตรกรรม

ประเพณ 4 จอบเปนประเพณของสถาบนการศกษาเกษตรในระดบอดมศกษาเปนกจกรรมหนงท

เกยวของกบเกษตรกรรมซงสถาบนการศกษาระดบสงในสงคมไทยรวมกนจดขนเรยกชอวางานประเพณ4

จอบหมายถงสมพนธภาพทางการเกษตร4ภมภาคคอภาคเหนอภาคกลางภาคอสานและภาคใตโดยม

วตถประสงคเพอสรางความสมพนธอนดระหวางนสตนกศกษาจากสถาบนตางๆในการแลกเปลยนความ

รและทกษะทางวชาการสาขาเกษตรศาสตร ทจะนำไปสความรวมมอและการพฒนาการเกษตรกรรมของ

ประเทศไทยในอนาคตงานประเพณ4จอบเรมขนในปพ.ศ.2526มสถาบนการศกษาทางดานการเกษตร

4สถาบนคอคณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมคณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกนคณะ

ทรพยากรธรรมชาตมหาวทยาลยสงขลานครนทรและคณะเกษตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตรมการประชม

รวมกนเพอสรางความสมพนธอนดเชอมความสามคครวมทงการแลกเปลยนความรทางดานวทยาศาสตร

และเทคโนโลยทางการเกษตรรวมไปถงการถายทอดศลปวฒนธรรมทองถนทแตละสถาบนตงอยใหแกเพอน

ตางสถาบนโดยคำนงถงสงแวดลอมศลปวฒนธรรมประเพณและการเกษตรทยงยนอนเปนองคประกอบ

สำคญในการบรณาการซงครงท1เรมขนโดยคณะเกษตรศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหมไดรบเกยรตใหเปน

เจาภาพงานประเพณ4จอบซงมการกำหนดใหมการจดงานขนทกปโดยแตละสถาบนเปนเจาภาพหมนเวยน

กนเรอยมาในการจดงานไดรบพระราชทานถวยรางวลชนะเลศทกษะเกษตรจากสมเดจพระเจาลกเธอเจาฟา

จฬาภรณวลยลกษณอครราชกมารนบเปนพระมหากรณาธคณเปนลนพนยงความปลมปตยนดแกพวกเรา

ชาวเกษตร โดยมการจดแขงขนทกษะเกษตรกฬาสากลกฬาพนบาน และการแสดงสบสานวฒนธรรมทง

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-70 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

4ภมภาคของประเทศไทยงานประเพณ4จอบดำเนนงานตดตอกนมาตลอดเชนการจดงานครงท25ใน

ปพ.ศ.2550ณมหาวทยาลยเชยงใหมเปนตน(จากวกพเดยสารานกรมเสรงานประเพณ4จอบแหงชาต

http://th.wikipedia.org/wikiคนคนวนท12กรกฎาคม2555)

นอกจากตวอยางทยกมายงมงานประเพณเกษตรกรรมอนๆ ทสมพนธกบสงคมไทยและประเพณ

อาจจดขนเฉพาะทเฉพาะถนเชนงานประเพณทำบญสขวญขาวของจงหวดสรนทรงานประเพณขนเขาเผา

ขาวหลามของจงหวดฉะเชงเทราเปนตน

ประเพณวนพชมงคลและการลงแขกดำนาดงภาพท1.7

การลงแขกดำนา ประเพณวนพชมงคล

ภาพ ท 1.7 ประเพณ วน พช มงคล และ การ ลงแขก ดำนาทมา: ประเพณไทยhttp://goiigoii.exteen.com/20090419/entry-3คนคนวนท12กรกฎาคม2555

การ เกด วฒนธรรมวฒนธรรม(culture)โดยทวไปหมายถงรปแบบของกจกรรมมนษยและโครงสรางเชงสญลกษณ

ททำใหกจกรรมนนเดนชดและมความสำคญ วถการดำเนนชวตซงเปนพฤตกรรมและสงทคนในหมใน

สงคมผลตสรางขนดวยการเรยนรจากกนและกนและรวมใชอยในหมพวกของตนวฒนธรรมแบงออกเปน

2ประเภทไดแกวฒนธรรมทางวตถคอเครองมอเครองใชทมนษยใชในชวตประจำวนเพอความสขทางกาย

ตลอดจนเครองปองกนตวใหรอดพนจากอนตรายทงปวงวฒนธรรมทางจตใจ เปนเรองเกยวกบเครองยด

เหนยวจตใจของมนษยเพอใหเกดปญญาและมจตใจทงดงามอนไดแกศาสนาศลธรรมจรยธรรมคตธรรม

ตลอดจนศลปะวรรณคดและระเบยบแบบแผนของขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรมไทยมาจากแหลง

ทมาทตางกนและเกดการหลอหลอมกนขนจนเปนวฒนธรรมทมความเปนเอกลกษณประจำชาตลกษณะ

ทสำคญของวฒนธรรมไทยคอเปนวฒนธรรมแบบเกษตรกรรมคนไทยมความเกยวของกบนำผคนสวน

ใหญจะประกอบอาชพเกษตรกรรมทำการเพาะปลกเลยงสตวดงนนวฒนธรรมและวถชวตสวนใหญจง

จะเกยวกบนำและการเกษตรยกตวอยาง

ขาว สรางวฒนธรรมไทยใหกบคนในสงคมไทยคนไทยมการพฒนาการบรโภคขาวมาโดยตลอด

และมการบรโภคขาวอยางมระเบยบวธและมลกษณะเฉพาะ เชน กระบวนการแปรรปขาวเพอการบรโภค

โดยทำใหขาวสกดวยวธตาง ๆ ไมวาจะเปนการหง การตม การนง การหลาม เปนเหตใหมความตองการ

ภาชนะทแตกตางกนสวนอาหารทคนไทยบรโภคควบคกบขาวนนเรยกวา“กบขาว”ทำใหเกดวฒนธรรมใน

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-71

การจดแตงสำรบทงขาวและกบขาวอกดวยขาวนำมาใชในวฒนธรรมดานภาษาโดยเปนสำนวนเปรยบเทยบ

คำพงเพยหรอสภาษตตางๆ เชนขาวแดงแกงรอนขาวใหมปลามนชายขาวเปลอกหญงขาวสารโบราณวาทำ

นาบนหลงคนขาวยากหมากแพงขาวนอกนาไกเหนขาวเปลอกเปนตนขาวยงนำไปประกอบการละเลนเชน

รรขาวสารและอยในเนอเพลงทใชรองเชนฝนเดอนหกทงรวงทองขาวมความสำคญในการกำหนดศกดนา

เชน ในสมยสโขทยมการกำหนดทนาและไพรใหเสนาบดขนนางตามความสามารถในการบกเบกทดนทำกน

มการจดตงกรมนาขนเพอรบผดชอบดานการเกษตรโดยตรงตอมากลายเปนกระทรวงเกษตรและพาณชยการ

ในสมยรชกาลท5และเปนกระทรวงเกษตรและสหกรณในปจจบนขาวจงเกยวของสมพนธกบวถชวตคนไทย

และสงคมไทยตลอดไปตราบใดทคนในสงคมไทยยงบรโภคขาวเปนอาหารหลกคนในสงคมไทยเชอวาขาว

เปนสงทมบญคณมจตวญญาณมพระแมโพสพประจำอยขาวจงเปนตวอยางเกษตรกรรมหนงทมอทธพล

ตอการเกดวฒนธรรมทสมพนธกบสงคมไทยในทกระดบ

นอกจากนเกษตรกรรมยงทำใหเกดวฒนธรรมทางวตถ ทเปนเครองมอ เครองใช ทอยอาศย ท

สมพนธกบการดำรงชวตของคนในสงคมไทยเชนเครองมอการเกษตรทใชในการผลตการดกและจบสตวนำ

และบานเรอนเปนตน

เครองมอการเกษตรดงภาพท1.8

ขาหมา พดว

ครกกระเดอง

กระดง

ภาพ ท 1.8 เครอง มอ การเกษตร ทมา: เครองมอเครองใชในการทำนาhttp://www.openbase.in.th/node/10274คนคนวนท12กรกฎาคม2555

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-72 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

สรปการดำรงชวตของคนในสงคมไทยจะมความเกยวของกบเกษตรกรรมนบแตในอดตปจจบน

และอนาคตจนมคำกลาวตดปากวาสงคมไทยเปนสงคมเกษตรกรรมซงเปนสงคมทผสมผสานคตความเชอ

หลากหลายเชนการนบถอสงศกดสทธนบถอธรรมชาตความเชอทางศาสนาจนเกดเปนประเพณประเพณ

จงเปนกจกรรมทมการปฏบตสบเนองกนมา เปนเอกลกษณ และมความสำคญตอสงคมเกษตรกรรม เปน

รากฐานใหเกดประเพณทสำคญในสงคมไทย เชน ประเพณพธแรกนาขวญประเพณการลงแขก และงาน

ประเพณ4จอบวฒนธรรมโดยทวไปหมายถงรปแบบของกจกรรมมนษยและโครงสรางเชงสญลกษณททำให

กจกรรมนนเดนชดและมความสำคญวถการดำเนนชวตซงเปนพฤตกรรมและสงทคนในหมในสงคมผลต

สรางขนดวยการเรยนรจากกนและกนและรวมใชอยในหมพวกของตนวฒนธรรมแบงออกเปน2ประเภท

ไดแก วฒนธรรมทางวตถและวฒนธรรมทางจตใจ ขาวเปนตวแทนเกษตรกรรมททำใหเกดวฒนธรรมขน

ในสงคมไทยมากทสด

เรอง ท 1.3.3 ความ สมพนธ ของ เกษตรกรรม กบ เศรษฐกจ ไทย

ในเรองนขอนำเสนอ2ประเดนสำคญทเกยวของกบความสมพนธของเกษตรกรรมกบเศรษฐกจไทย

ไดแก พระราชดำรสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงตรสเกษตรกบเศรษฐกจ และเกษตรกรรมกบ

เศรษฐกจชาตรายละเอยดดงน

พระ ราช ดำรส ของ พระบาท สมเดจ พระเจาอยหว ทรง ตรส เกษตร กบ เศรษฐกจเกษตรกรรมเปนรากฐานเศรษฐกจไทย ในชวงทผานมาคนในสงคมไทยสวนใหญทำอาชพ

เกษตรกรรมคอเปนเกษตรกรและเศรษฐกจไทยกขนอยกบการเกษตรกรรมมาเปนเวลาอนยาวนานเกษตรกร

ควรไดรบการดแลเอาใจใสใหมากยงขน เพราะเปนกลมบคคลทมความสำคญในการพฒนาประเทศดง

พระราชดำรสทวา

“…เศรษฐกจของเราขนอยกบการเกษตรมาตงแตไหนแตไรแลวรายไดของประเทศทไดมาใชสราง

ความเจรญตางๆเปนรายไดจากการเกษตรสวนใหญจงอาจกลาวไดวาความเจรญของประเทศตองอาศย

ความเจรญของการเกษตรเปนสำคญและงานทกๆฝายจะดำเนนกาวหนาไปไดกเพราะการเกษตรของเรา

เจรญ…”

จากพระราชดำรสดงกลาวและพระราชกรณยกจในเรองทเกยวของกนพระองคทรงแสดงใหเหนวา

เมองไทยจะนาอยหากพฒนาประเทศโดยใชการเกษตรเปนพนฐานของการพฒนาเศรษฐกจเพราะเมองไทย

มความอดมสมบรณมทรพยในดนมสนในนำไมและปาอดมสมบรณคนไทยอยกนอยางสงบสนต

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-73

เนองจากความอดมสมบรณของผนแผนดน คนในสงคมไทยจะไมมปญหาหากกนในสงทตนเอง

ผลตไดและผลตในสงทตนเองกนไดจะไมเกดการกนเกน(overconsumption)แตหากกนสงทตนเองทำ

ไมไดเทากบเปนการลงทนเกน(overinvestment)เพราะลงทนผลตในสงทตนเองกนไมไดเมอกลไกของ

ตลาด(marketmechanism)ไมทำงานจงเกดปญหาหนสนและหนเสย(non-productiveloan)เพราะมว

ไปทำตามคนอนตามกระแสโลกาภวตนดงพระราชดำรสเมอ4ธนวาคม2540ความวา“…อยางขาว

ทปลก เคยสนบสนนใหปลกขาวใหพอเพยงกบตวเอง แตละครอบครวเกบเอาไวในยงเลก ๆ แลวถามพอ

กขายแตคนอนกลบบอกวาไมสมควรโดยเฉพาะในทางภาคอสานเขาบอกวาตองปลกขาวหอมมะลเพอจะขาย

อนนถกตองขาวหอมมะลขายไดดแตเมอขายแลวจะบรโภคเองตองซอตองซอจากใครทกคนกปลกขาว

หอมมะลในภาคอสานสวนมากเขาชอบบรโภคขาวเหนยวซงใครจะเปนคนปลกขาวเหนยวเพราะประเทศ

โฆษณาวาคนทปลกขาวเหนยวเปนคนโง อนนเปนสงสำคญ เคยไดสนบสนนบอกวาใหเขาปลกขาวบรโภค

เขาจะชอบขาวเหนยวกปลกขาวเหนยวเขาจะชอบปลกอะไรกตามใหเขาปลกขาวอยางนนและเกบไวเพอท

จะบรโภคตลอดปถา ม ท ท จะ ทำ นาปรง หรอ ม ท มาก พอ สำหรบ ปลก ขาว ก ปลก ขาว หอม มะล เพอ ท จะ ขาย...”

ทยกมาเปนพระราชดำรสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลปจจบนเพอชใหเหนวาเกษตรกรรมมสวน

สำคญตอเศรษฐกจไทยแมจะเปนการทำเกษตรแบบทฤษฎใหมแตเกษตรทฤษฎใหมกมหลายระดบมไดปด

กนวาเพอบรโภคภายในครอบครวเทานน เหลอกนกขายได แสดงใหเหนวาการทำเกษตรกรรมไมวาจะเปน

รปแบบใดกยงความมสมพนธและเปนพนฐานสำคญของเศรษฐกจไทย (ดดแปลงจากการเกษตรรากฐาน

เศรษฐกจไทยhttp://www2.swu.ac.th/royal/book4/b4c1t3.htmlคนคนวนท12กรกฎาคม2555)

เกษตรกรรม กบ เศรษฐกจ ชาตเกษตรกรรมมความสมพนธกบเศรษฐกจไทยมายาวนาน เพราะเปนรากฐานของเศรษฐกจ เปน

แหลงสรางอาชพ แรงงานและสรางรายไดใหกบคนในสงคมและประเทศถงแมวาในระยะหลง ผประกอบ

อาชพในภาคเกษตรกรรมจะมปรมาณลดลงเหลอประมาณรอยละ 30 จากเดมรอยละ 80 ของประชากรทง

ประเทศ แตปรมาณผลผลตจากภาคเกษตรกรรมกไมไดลดลง แตกลบจะเพมขนทงปรมาณและคณภาพ

เพราะมการนำความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาชวยในการผลต ใชเครองมอและปจจยการผลตท

ทนสมยมการปรบเปลยนรปแบบการผลตจากการผลตเพอขายเปนวตถดบมาเปนการผลตเพอการคาเพอ

การอตสาหกรรมมากขน และมบางสวนกใหความสำคญกบการผลตแบบเศรษฐกจพอเพยง คอถาเหลอ

จากการบรโภคกขายไดเกษตรกรรมนอกจากการสรางรายไดแลวยงเปนภาคทสรางผลตภณฑมวลรวมใน

ประเทศ”(GrossDomesticProduct:GDP)ผลตภณฑมวลรวมประชาชาต(GrossNationalProduct:

GNP)และความสขมวลรวมภายในประเทศหรอความสขของประชากรภายในประเทศ(GrossDomestic

Happiness:GDH)ใหกบคนในสงคมไทยและประเทศอกดวย

สนคาเกษตรกรรมของไทยนอกจากการผลตเพอขายกน ใช และบรการคนในสงคมแลว ยงเปน

สนคาเกษตรกรรมสงออกทสำคญ เพอทำเงนตราใหกบประเทศขอมลการสงออกในป พ.ศ. 2551สนคา

เกษตรหลกทสำคญของไทยในการสงออกมอย6ชนดไดแกขาวยางพารามนสำปะหลงนำตาลกงและ

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-74 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

ไกไทยถอวาเปนประเทศทมศกยภาพการผลตและสงออกสนคาเกษตรกรรมประเภทอาหารสงโดยเปนผสง

ออกสนคาเกษตรกรรมอาหารอนดบท 13 ของโลกสนคาเกษตรกรรมสงออกสำคญทนำรายไดเขาประเทศ

สงสด10อนดบแรก ไดแกยางพาราและผลตภณฑคดเปนมลคา 330,768ลานบาทขาวและผลตภณฑ

126,968ลานบาทปลาและผลตภณฑ85,240ลานบาทกงและผลตภณฑ82,004ลานบาทไมและผลตภณฑ

58,729 ลานบาทมนสำปะหลงและผลตภณฑ 48,672 ลานบาทนำตาลและผลตภณฑ 48,609 ลานบาท

ผลไมและผลตภณฑ48,433ลานบาทกระดาษและผลตภณฑ47,235ลานบาทและเนอไกหรอเลอดของไก

ปรงแตงทำไวมใหเสยมลคาสงออก32,122ลานบาทสหรฐอเมรกาเปนผนำเขาสนคาเกษตรกรรมรายใหญ

ทผานมาไทยมการสงออกสนคาเกษตรกรรมและผลตภณฑไปยงสหรฐอเมรกามากเปนอนดบหนง คดเปน

มลคา 159,402ลานบาทอนาคตคาดวาแนวโนมการสงออกจะเพมสงขนอก โดยเฉพาะผลไมทมศกยภาพ

สงออกชนดใหมไดแกมงคดลำไยลนจมะมวงทเรยนและสมนไพรนอกจากนไทยยงมประเทศญปนจน

มาเลเซยอนโดนเซยฮองกงเกาหลองกฤษเวยดนามและเนเธอรแลนดเปนตลาดสงออกสำคญและไทย

ยงไดเปรยบดลการคาไทยมการสงออกสนคาเกษตรกรรมไปญปนมลคากวา144,661ลานบาทนำเขาจาก

ญปนมลคา 35,868ลานบาทสำหรบสนคาเกษตรกรรมทไทยมศกยภาพสงออกเพมเตมในอนาคตในการ

สงออกไปญปนไดแกสมนไพรกวาวเครอขาวขาวโพดฝกออนและพรกหวาน

สวนการคาระหวางไทย-จนมแนวโนมสดใสโดยไทยมการสงออกสนคาเกษตรกรรมไปจนมลคา

กวา127,896ลานบาทนำเขาจากจน56,019ลานบาทสนคาไทยทมศกยภาพไดแกปลาหมกแชแขงปลา

แชแขงมนสำปะหลงลำไยทเรยนสมโอมงคดกลวยสบปะรดขาวหอมมะลนำตาลยางและผลตภณฑ

และสนคาเกษตรกรรมใหมทคาดวาจะสงออกไดเพมขนอาทกลวยไมลองกองเงาะมะพราวออนมะขาม

และนำมนปาลม

ภายหลงประเทศไทยเปดเสรทางการคาหรอเอฟทเอ (FTA) กบออสเตรเลย และเอฟทเอไทย-

นวซแลนด สงผลใหการสงออกสนคาเกษตรกรรมของไทยขยายตวมากขน ซงปทผานมาไทยไดเปรยบ

ดลการคาออสเตรเลยมลคากวา8,176ลานบาทสำหรบสนคาเกษตรกรรมทไทยคาดวาจะมศกยภาพสงออก

เพมขนไดแกเนอไกมงคดลำไยลนจทเรยนสบปะรดมะมวงปลาสวยงามและสมนไพรการคาระหวาง

ไทย-นวซแลนดภายใตกรอบเอฟทเอ ในป 2550 ไทยมมลคาการสงออกสนคาเกษตรกรรมไปนวซแลนด

ประมาณ3,619ลานบาท(หนงสอพมพเดลนวสวนท3มถนายน2551http://www.dailynews.co.th/

web/html/popup_news/Default.aspx?Newsid=165812&NewsType=1&Template=1 คนคน

วนท13กมภาพนธ2555)

อยางไรกตาม เนองจากชาวตางชาตยอมรบในคณภาพและมาตรฐานการผลตสนคาเกษตรกรรม

และอาหารของไทยประกอบกบสถานการณการผลตอาหารของโลกมแนวโนมลดลงเขาสวกฤตขาดแคลน

ซงนบเปนโอกาสของสนคาเกษตรกรรมของไทยทจะขยายสตลาดโลกเพมขนซงเกษตรกรและผประกอบการ

ตองเรงปรบปรงและพฒนาระบบการผลตใหไดมาตรฐาน เนนผลตสนคาทมคณภาพปลอดภย เพอสราง

ความเชอมนใหผบรโภคและผนำเขา ซงเชอวาจะเปนจดแขงทชวยผลกดนการสงออกไดเพมขนตามลำดบ

แสดงใหเหนวาสนคาเกษตรกรรมของไทยทสงออกมทงอยในรปสนคาทเปนวตถดบและผลตภณท จงถอ

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-75

ไดวาสนคาเกษตรกรรมของไทยไตระดบ‘ทอปเทน’ในตลาดโลกนอกจากอยในรปสนคาเกษตรกรรมแลว

ยงมการประกอบการเกยวกบรานอาหารไทยซงอาจถอไดวาเปนการนำสนคาเกษตรกรรมกลมแปรรป เปน

อตสาหกรรมรานอาหารทใชผลผลตจากการเกษตรกรรมเปนหลกซงกระจายอยทวโลกและเปนทนยมบรโภค

ของลกคาทกระดบซเอนเอนโกเวบไซตชอดงทใหขอมลแนะนำการเดนทางไปยงสถานทสำคญตางๆทว

โลกประกาศผลสำรวจหวขอ50สดยอดอาหารทอรอยทสดในโลก(World’s50mostdeliciousfoods)

สรางความฮอฮาใหกบคนไทยทงประเทศเพราะแกงมสมนเปนอาหารทมรสชาตอรอยสอดคลองกบคำกลอน

ทวาดงน

มสมน แกงแกวตา

หอมยหรา รสรอนแรง

ชายใด ไดกลนแกง

แรงอยากให ไฝฝนหา

แกงมสมนของไทยไดรบการโหวตจากคนทวโลกใหเปนอาหารอรอยทสดของมนษยชาต และเปน

อนดบแปดของโลกคอตมยำกงแตอาหารไทยทชาวตางชาตชนชอบในภาพรวมเปนอนดบหนงถงรอยละ

99คอตมยำกงรอยละ85คอแกงเขยวหวานและรอยละ70คอผดไทยอาหารไทยจงเปนอาหารยอดนยม

ตด1ใน5ของโลกรวมกบอาหารฝรงเศสอตาเลยนญปนจน(ซเอนเอนโก-www.cnngo.comคนคน

วนท15กมภาพนธ2555)ปจจบนรานอาหารไทยในตางประเทศมไมตำกวา11,800รานประเทศทมมาก

ทสด5อนดบแรกไดแกสหรฐอเมรกา5,786รานออสเตรเลย1,352รานองกฤษ1,194รานเยอรมน

620รานและประเทศญปน596รานมลกคาเขามารบประทานเฉลยวนละ3ลานคนยอมแสดงใหเหนวา

เกษตรกรรมมบทบาททสำคญยงตอเศรษฐกจไทย(ขอมลจากสำนกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาด

ยอม(สสว.)และสมจตโยธะคงสนคาเกษตรไทยและการปรบตวของเกษตรกรไทย:ทางรอดภายใตกระแส

การเปลยนแปลงสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเสนอในการสมมนานกศกษาระดบปรญญาเอกสงเสรมและ

พฒนาการเกษตรวนท24กมภาพนธ2555ณหองตรศรอาคารอเนกนทศนมสธ.)

ตวอยางสนคาเกษตรกรรมไทยทมความสำคญตอเศรษฐกจไทยดงภาพท1.9

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-76 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

แกงมสมน ตมยำกง แกงเขยวหวาน ผดไทย

ภาพ ท 1.9 ตวอยาง สนคา เกษตรกรรม ไทย ท ม ความ สำคญ ตอ เศรษฐกจ ไทย

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-77

ในอนาคตเกษตรกรรมกบเศรษฐกจของไทยยงคงมความสำคญอยางตอเนอง โดยเฉพาะรปแบบ

การผลตสนคาเกษตรและผลตภณฑจะมการพฒนาใหกาวหนายงขนมการคดคนนวตกรรมใหมๆในการ

แปรรปผลตภณฑเพอการแขงขนในตลาดโลกการผลตสนคาเกษตรอนทรยและผลตภณฑทงทเปนอาหาร

และไมเปนอาหารจะเขามามบทบาททดแทนการผลตสนคาเกษตรแบบปกตเพราะตลาดสนคาเกษตรไทยตอง

แขงขนในตลาดบนหมายถงตลาดผมอำนาจซอโดยเฉพาะตลาดในกลมประเทศสหภาพยโรปสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลยนวซแลนดญปนและกลมประเทศเศรษฐกจใหมหรอBRICS(ประกอบดวยประเทศบราซล

รสเซยอนเดยจนและแอฟรกาใต)ปจจยสำคญเปนเพราะการผลตสนคาเกษตรไทยไดรบอทธพลจากการ

บรโภคของสงคมโลกรวมถงการปรบเปลยนการบรโภคของคนในสงคมไทยดวยเชนกน

สรปเกษตรกรรมมความสมพนธกบเศรษฐกจไทยมายาวนานเพราะเปนรากฐานของเศรษฐกจเปน

แหลงสรางอาชพแรงงานและสรางรายไดใหกบคนในสงคมและประเทศชาตถงแมวาในระยะหลงผประกอบ

อาชพในภาคเกษตรกรรมจะมปรมาณลดลงเหลอประมาณรอยละ 30 จากเดมรอยละ 80 ของประชากรทง

ประเทศ แตปรมาณผลผลตจากภาคเกษตรกรรมกไมไดลดลง แตกลบจะเพมขนทงปรมาณและคณภาพ

เพราะมการนำความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาชวยในการผลต ใชเครองมอและปจจยการผลตท

ทนสมยมการปรบเปลยนรปแบบการผลตจากการผลตเพอขายเปนวตถดบมาเปนการผลตเพอการคาเพอ

การอตสาหกรรมมากขน เกษตรกรรมนอกจากการสรางรายไดแลว ยงเปนภาคทสรางผลตภณฑมวลรวม

ในประเทศผลตภณฑมวลรวมประชาชาตและความสขมวลรวมภายในประเทศหรอความสขของประชากร

ภายในประเทศใหกบคนในสงคมไทยและประเทศอกดวย

หลง จาก ศกษา เนอหา สาระตอน ท 1.3 แลว โปรด ปฏบต กจกรรม 1.3

ใน แนว การ ศกษา หนวย ท 1 ตอน ท 1.3

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-78 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

บรรณานกรม

เกษตรกรรมรปภาพ.คนคนวนท28มถนายน2555จากhttp://www.google.co.th/search?q

เกษตรอตสาหกรรมกบชวตชาวนาในเกษตรพนธสญญา.คนคนวนท13กรกฎาคม2555จากhttp://www.local-

talk2004.com/V2005/detail.php?file=1&code=a1_07092008_06

กาญจนมณจรงพรสวสดคนคนวนท10กรกฎาคม2555จากwww.milonic.com/templates/site/home.gif

โครงสรางของสงคมไทยคนคนวนท 3 กรกฎาคม2555 จากhttp://www.meemodo.com/THThaistucture.

html

คนคนวนท11กรกฎาคม2555จากhttp://www.mwit.ac.th/~keng/lesson05/14.doc

จลณยถนอมพล.(มปป.).พฒนาการมสวนรวมแบบองครวม(พหภาค)สจธรรมสภาคการเกษตรยงยนอยางแทจรง.

ซเอนเอนโกคนคนวนท15กมภาพนธ2555จากwww.cnngo.com

ณรงคเสงประชา.(2532).มนษยสงคม.กรงเทพมหานคร:สำนกพมพโอเดยนสโตร.

นภามานะการ และคณะ. (2545). วถธรรมวถไทย (สงคมศกษา). กรงเทพมหานคร:บรษท สำนกพมพเอมพนธ

จำกด.

ปญหาสงคมไทย.คนคนวนท28มถนายน2555จากhttp://dnfe5.nfe.go.th/ilp/soc1/so31-1-4.htm

ปจจยส.วกพเดยสารานกรมเสร.คนคนวนท11กรกฎาคม2555จากhttp://th.wikipedia.org/wiki

ทำนองสงคาลวณช.(2525).วเคราะหสภาพสงคมไทย.ในเอกสารการสอนชดวชาความรทวไปเกยวกบการสงเสรม

การเกษตร.หนวยท1นนทบร:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ธนดากตตอดสรราชบณฑตยสถาน-คลงความร.คนคนวนท6กรกฎาคม2555จากhttp://www.royin.go.th/

th/knowledge/detail.php?ID=2318

พระยาอนมานราชธน.(2514).วฒนธรรมและประเพณตางๆของไทย.พระนครคลงวทยา.

พทยา สายห. (2543). เกษตรกรรมกบสงคมไทย. ในประมวลสาระชดวชาสงคมไทยกบการสงเสรมการเกษตร.

หนวยท1นนทบร:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

. (2543). สงคมเมองกบชนบทไทย. ในประมวลสาระชดวชาสงคมไทยกบการสงเสรมการเกษตร.หนวยท 3

นนทบร:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

. (2543).ววฒนาการสงคมไทย.ใน เอกสารการสอนชดวชาสงคมไทย.หนวยท 1นนทบร:มหาวทยาลย

สโขทยธรรมาธราช.

พชตลขตกจสมบรณเพลงชาตไทย.คนคนวนท9กรกฎาคม2555จากhttp://prachatai.com/journal/2012/02

/39086

ไพศาลภไพบลย,องคณาตตรตน,และปนดดามสมบตงาม.หนาทพลเมองวฒนธรรมและการดำเนนชวตในสงคม

ม.1.กรงเทพมหานคร:อกษรเจรญทศน.คนคนวนท8กรกฎาคม2555จากhttp://www.trueplookpanya.

com/true/knowledge_detail.php?mul_content_id=2171

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-79

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช บณฑตศกษา สาขาวชาศลปศาสตร. (2551). ประมวลสาระชดวชาสมมนาไทย

คดศกษา.หนวยท1-15นนทบร:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

. สาขาวชาศลปศาสตร. (2543). เอกสารการสอนชดวชาสงคมไทยหนวยท 13-15นนทบร:มหาวทยาลย

สโขทยธรรมาธราช.

มลลกามสอด.(2543).โครงสรางสงคมไทยระดบมหภาค.ในเอกสารการสอนชดวชาสงคมไทย.หนวยท3นนทบร:

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

รปแบบการเกษตร.คนคนวนท29มถนายน2555จากhttp://www.google.co.thsearch?hl=th&source=hp&q

ราชบณฑตยสถาน.(2538).พจนานกรมพ.ศ2525.กรงเทพมหานคร:บรษทอกษรเจรญทศนจำกด.

วรวทยเจรญเลศ.การยกเลกสหภาพแรงงานภาพสะทอนรฐขาดความเปนกลาง.คนคนวนท7กรกฎาคม2555จาก

http://www.prachatai.com/05web/th/home/page2.php?mod=mod_ptcms&ContentID=13210

&SystemModuleKey=HilightNews&SystemLanguage=Thai

วรพงษรามางกร.คอลมนคนเดนตรอกประชาชาตธรกจ.วนท12พฤษภาคม2551ปท31ฉบบท4000(3200).

เวชพลออนละมยเอกสารประกอบการสอนวถธรรมวถไทย.(2000-1301).

วกพเดยสารานกรมเสร.คนคนวนท26มถนายน2555จากhttp://th.wikipedia.org/wiki/

วฒนธรรมกบการดำรงชวตของคนไทย.คนคนวนท11กรกฎาคม2555จากhttp://www.thaigoodview.com/

library/contest2553/type1/social03/01/contents/factor3.html

ศภชยหลอโลหการและคณะ.(2552).ยทธศาสตรนวตกรรมเกษตรอนทรยไทย.กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

สำนกงานนวตกรรมแหงชาต

. (2550). ธรกจเกษตรอนทรย. กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย สำนกงานนวตกรรมแหงชาต และ

สถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย.

หนงสอพมพเดลนวสวนท3มถนายน2551คนคนวนท13กมภาพนธ2555จากhttp://www.dailynews.co.th/

web/html/popup_news/Default.aspx?Newsid=165812&NewsType=1&Template=1

สญญาสญญาววฒน (2543). โครงสรางสงคมไทยระดบจลภาค. ใน เอกสารการสอนชดวชาสงคมไทย.หนวยท 4

นนทบร:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สญญาสญญาววฒน.และคณะ. (2536).สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรมของการพฒนาชนบท

ในเอกสารการสอนชดวชาการพฒนาชนบทหนวยท4นนทบร:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สมจตโยธะคง.(2555).สนคาเกษตรไทยและการปรบตวของเกษตรกรไทย:ทางรอดภายใตกระแสการเปลยนแปลงส

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน.เสนอในการสมมนานกศกษาระดบปรญญาเอกสงเสรมและพฒนาการเกษตร.

วนท24กมภาพนธ2555ณหองตรศรอาคารเอนกนทศนมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สมจตโยธะคงและคณะ.(2544).เกษตรกรกบสงคมไทยในประมวลสาระชดวชาสงคมไทยกบการสงเสรมการเกษตร.

หนวยท1นนทบร:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.หนวยท2นนทบรมหาวทยาลยสโขทย-ธรรมาธราช

2543

. (2549). การสงเสรมการผลตทางการเกษตร. ในประมวลสาระชดวชาสมมนาการสงเสรมการเกษตร.

หนวยท9นนทบร:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

. (2553).การจดการความรในงานสงเสรมการเกษตรของภาคธรกจ ใน เอกสารการสอนชดวชาการจดการ

ความรเพองานสงเสรมการเกษตร.หนวยท7นนทบร:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

1-80 สงคมไทยกบการบรหารการสงเสรมและพฒนาการเกษตร

.(2553).การจดการการผลตไมดอกไมประดบเพองานภมทศน.ในเอกสารการสอนชดวชาการจดการการ

จดการการผลตไมดอกไมประดบเชงธรกจ.หนวยท7นนทบร:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

. (2553). แนวคดเกยวกบพชสวนประดบในการจดภมทศน และธรกจพชสวนประดบ. ธรกจภมทศนและ

ความสมพนธของธรกจ. ใน เอกสารการสอนชดวชาพชสวนประดบในการจดภมทศน.หนวยท 1และ15

นนทบรมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สถาบนการแพทยแผนไทยกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข. (2541).ผกพนบานภาคอสาน.กรงเทพมหานคร:

โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก.

.(2540).ผกพนบาน.กรงเทพมหานคร:โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก

สงคมของเมองไทย.คนคนวนท14กรกฎาคม2555จากhttp://dnfe5.nfe.go.th/ilp/soc1/so31-1-4.htm

สงคมเมองและสงคมชนบทของไทย. คนคนวนท 14 กรกฎาคม 2555 จาก http://dnfe5.nfe.go.th/ilp/soc1/

so31-1-4.htm

สงคมไทยในยคโลกาภวตน. คนคนวนท 8 กรกฎาคม 2555 จาก http://www.baanjomyut.com/library_2/

development_of_society/12.html

สารานกรมไทยสำหรบเยาวชน.คนคนวนท4กรกฎาคม2555จากhttp://kanchanapisek.or.th/kp6/

สขมนวลสกลและปรชา สวรรณทต. (2533).ส.402 สงคมศกษาม4.กรงเทพมหานคร:สำนกพมพไทยวฒนาพานช

จำกด.

สพตราสภาพ.(2531).ปญหาสงคม.กรงเทพมหานคร:บรษทโรงพมพไทยวฒนาพานชจำกด.

เสฐยรโกเศศ.ประเพณเบดเตลด.กรงเทพมหานคร:สำนกพมพสมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย.

หนงสอพมพเดลนวสวนท3มถนายน2551คนคนวนท30มถนายน2555จากhttp://www.dailynews.co.th/

web/html/popup_news/Defaultaspx?Newsid=165812&NewsType=1&Template=1

Agriculture/Agricultural.พจนานกรมองกฤษ–ไทยDictionaryEnglish–Thai.คนคนวนท26มถนายน2555

จากhttp://etdict.com/index.php?text=agriculture

Morillson,Bill.(1992).Permaculture.Tyalgum,NSW:TagariPublications.

Burton,DeVere,L. (2010).AgriscienceFundamentalsandApplications.Cliftonpark.NY:Delmar.

dek-d.com/board/view.php?id=1494618-Cached-Similar

DeshmukhSureshN.(2010).OrganicFarming.Jodhpur:BharatPrintingPress.

e-journal.dip.go.th/LinkClick.aspx?fileticket=6Sy8wOPJgOY%3D&tabid... -Cached - Similarคนคน

วนท23มถนายน2555

Finley,E.andPrice,R.R.(1994).InternationalAgriculture.Albany:DelmarPublishers.Inc.

FranklinMerriam. (1994).Webster’sCollegiateDictionary. FBurlington.NJ: RanklinElectronic

Publishers.

Hatfield,J.L.andKarlen.D.L.(1994).SustainableAgricultureSystems.BocaRaton:LewisPublishers.

Herren,R.V.andDonahue,R.L.TheAgricultureDictionary.Albany:DelmarPublishers.Inc.

http://www.meemodo.com/THThaistucture.htmlคนคนวนท3กรกฎาคม2555

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ ม

สธ

มสธ มสธ

เกษตรกรรมกบสงคมไทย 1-81

http://www.asoke.info/04Agriculture/OFNT/Svita/svita2544/appendix/oat/oat05.htmlคนคนวนท 30

มถนายน2555

TheDepartment ofTechnical andEconomicCooperation. (1997).Concepts andTheories ofHis

MajestytheKingonDevelopment.Bangkok:Printedby21CenturyCO.,LTD.

WullopSantipracha.การพฒนาคน. Share.psu.ac.th/มหาวทยาลยสงขลานครนทร คนคนวนท 28มถนายน

2555