มาตรการกดกนทางการคาระหวางประเทศวาดวย

“ การจากดการใชสารทเปนอนตรายบางประเภทในผลตภณฑไฟฟาและ

อเลกทรอนกส ” กบทศทางการกาหนดมาตรการควบคมสนคานาเขาทเปนอนตราย

ตอสงแวดลอมเปรยบเทยบประเทศไทยกบตางประเทศ

The Effects of Non - Tariff Barriers of International Trade concerning on the

Restriction of the use of certain hazardous substances in electrical and

electronic equipment and the Direction on control measure of imported

commodities hazardous to the environment compare to

Thailand and Foreign countries

สารนพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

นตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยกรงเทพ

พ.ศ.2550

มาตรการกดกนทางการคาระหวางประเทศวาดวย

“ การจากดการใชสารทเปนอนตรายบางประเภทในผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส ”

กบทศทางการกาหนดมาตรการควบคมสนคานาเขาทเปนอนตรายตอสงแวดลอม

เปรยบเทยบประเทศไทยกบตางประเทศ

The Effects of Non - Tariff Barriers of International Trade concerning on the Restriction

of the use of certain hazardous substances in electrical and electronic equipment

and the Direction on control measure of imported commodities hazardous to the

environment compare to Thailand and Foreign countries

โดย

นายนตนนท คงทน

สารนพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

นตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยกรงเทพ

พ.ศ.2550

บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยกรงเทพ

สารนพนธ

โดย

นายนตนนท คงทน

เรอง

มาตรการกดกนทางการคาระหวางประเทศวาดวย

“ การจากดการใชสารทเปนอนตรายบางประเภทในผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส ”

กบทศทางการกาหนดมาตรการควบคมสนคานาเขาทเปนอนตรายตอสงแวดลอม

เปรยบเทยบประเทศไทยกบตางประเทศ

ไดรบการตรวจสอบและอนมตใหเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

นตศาสตรมหาบณฑต

อาจารยทปรกษา -------------------------------------------------------------

( รองศาสตราจารยอดมศกด สนธพงษ )

อาจารยทปรกษารวม -------------------------------------------------------------

( รองศาสตราจารยนเรศร เกษะประกร )

กรรมการผทรงคณวฒ -------------------------------------------------------------

(อาจารยทนวฒน พกกะมาน )

ก

ชองานวจยภาษาไทย : มาตรการกดกนทางการคาระหวางประเทศวาดวย

การจากดการใชสารทเปนอนตรายบางประเภทในผลตภณฑไฟฟา

และอเลกทรอนกส กบทศทางการกาหนดมาตรการควบคมสนคา

นาเขาทเปนอนตรายตอสงแวดลอม เปรยบเทยบประเทศไทยกบ

ตางประเทศ

ชองานวจยภาษาองกฤษ : The Effects of Non -Tariff Barriers of International Trade

concerning on the Restriction of the use of certain

hazardous substances in electrical and electronic

equipment and the Direction on control measure of imported

commodities hazardous to the environment compare to

Thailand and Foreign countries

ชอผวจยภาษาไทย : นายนตนนท คงทน

ชอผวจยภาษาองกฤษ : Mr.Nitinan Khongtone

ชอคณะ : คณะนตศาสตร

สาขา : กฎหมายธรกจระหวางประเทศและธรกรรมทางอเลกทรอนกส

ชอสถาบน : มหาวทยาลยกรงเทพ

รายชอทปรกษา : รองศาสตราจารยอดมศกด สนธพงษ

รองศาสตราจารยนเรศร เกษะประกร

ปการศกษา : 2550

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงค ทจะศกษามาตรการกดกนทางการคาระหวางประเทศวาดวย

การจากดการใชสารทเปนอนตรายในผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส ของ กลมสหภาพยโรป

และประเทศสาธารณรฐประชาชนจนทมผลตอประเทศไทย โดยสหภาพยโรป ไดออกระเบยบ

วาดวยการจากดการใชสารอนตรายบางประเภทในผลตภณฑไฟฟา และอเลกทรอนกส หรอ

RoHS ซงกฎระเบยบดงกลาว เปนกลยทธดานการคาการแขงขนของ สหภาพยโรป ท

กาหนดใหผผลตตองจากดการใชสารทเปนอนตราย

ข

ในขณะเดยวกน ประเทศสาธารณรฐประชาชนจนไดออกประกาศ ระเบยบ China RoHs

“The Administration on the Control of Pollution Caused by Electronic Information

Products” ซงเปนขอกาหนดทหามและจากดการใชสารอนตราย ในการผลต และนาเขาสนคา

เครองใชไฟฟาและผลตภณฑอเลกทรอนกสทวางจาหนายในจน เพอควบคมและปองกน

ผลกระทบดานสขอนามยของประชาชนและสงแวดลอม

ทงน ระเ บยบดงกลาวไดสงผลกระทบตอผประกอบการของไทยทสงออกผลตภณฑ

ไฟฟาและอเลกทรอนกสไปยงประชาคมยโรป และประเทศสาธารณรฐประชาชนจน ทตองม

คาใชจาย เพมขน ในการหาวตถดบเพอใช ทดแทน สาร อนตราย ในทางตรงกนขาม หาก

พจารณามาตรการทางกฎหมายของไทย ในอนทจะตอบโตมาตรการกดกนทางก ารคาดงกลาว

ไดแก พระราชบญญตการสงออกไปนอกและการนาเขามาในราชอาณาจกรซงสนคา พ .ศ. 2522

พระราชบญญตวตถอนตราย พ .ศ. 2535 พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

พ.ศ. 2511 เปนตน จะเหนไดวาไมมมาตรการ ทชดเจนเพยงพอทจะหามผลตภณฑไฟฟาและ

อเลกทรอนกสทมสารอนตรายจากตางประเทศเขาสประเทศไทยได

งานวจยน พบวา

(1) สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (สมอ .) ซงมหนาท กาหนดมาตรฐาน

อปกรณไฟฟาและอเลกทรอนกสทปราศจากวตถอนตร าย จะตองเพมความเขมงวดในการ

ตรวจสอบมาตรฐานสนคาเครองใชไฟฟาทนาเขาจากตางประเทศ ซงอยภายใตพระราชบญญต

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ.2511

(2) รฐควรจดตงหองปฏบตการทดสอบ ทมมาตรฐานและนาเชอถอเพอตรวจสอบสาร

อนตราย

(3) รฐควรมบทบาทในการประชาสมพนธระเบยบ RoHS ของสหภาพยโรปและจน ให

ผประกอบการและผบรโภคไดทราบ

ค

Abstract

The objective of this research was to study the non - Tariff Barriers of

International Trade concerning on the Restriction of the use of certain hazardous

substances in electrical and electronic equipment of European Union and China affected

toward Thailand. The European Union enacted the Directive on the Restriction of the

use of certain hazardous substances in electrical and electronic equipment or RoHS

which the Directive was the strategic measure concerning the competition of The

European Union, prescribed the foreign producers to restrict the use certain hazardous

substances in electrical and electronic equipment.

The People’s Republic of China promulgated Ministry of Information Industry

Order # 39 on "Management Measures for Controlling Pollution caused by Electronic

Information Products" or China RoHS which was the measure undertaken to reduce or

eliminate toxic and hazardous substances in electronic information products . These

Methods applied control and reduction of pollution and other public hazards to the

environment caused during the production, sale, and import of electronic information

products in the People’s Republic of China.

These measures affected toward the producers in Thailand to import the

electrical and electronic products into European Union and China because of the costs

of substitution. In other words, Considering the legal measures of Thailand were

counteractive to such non -Tariff Barriers such as The Import and Export the

Commodities into the Kingdom of Thailand B.E.2522, The Custom Act B.E.2530 ,The

Hazardous Substances B.E.2535 ,The Industrial Products Standards Act B.E. 2511 ,etc.

It found that these legal measures did not cope with the Restriction on the electrical and

electronic equipment with certain hazardous substances into Thailand.

The objecttive researcher founded that :

(1) Thai Industrial Standards Institute [TISI] should prescribe the standard of the

electrical and electronic products without certain hazardous substances Thai Industrial

Standards Institute should inspect the standardization of the imported foreign electrical

and electronic equipment according to The Industrial Products Standards Act B.E. 2511

strictly.

ง

(2) Establishing the standard and credible governmental labs to inspect certain

hazardous substances.

(3) The Government should provide information on European Union and China

RoHS to the entrepreneurs and consumers.

จ

กตตกรรมประกาศ

สารนพนธฉบบนสาเรจไดดวยด เนองจากไดรบความกรณาจากทาน

อาจารยอดมศกด สนธพงษ ทไดสละเวลาใหคาแนะนาชวยเหลอ ตรวจทานแกไขขอบกพรอง

ตางๆ และใหกาลงใจดวยดเสมอมา ผวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสง

ขอกราบขอบพระคณคณาจารยคณะนตศาสตร มหาวทยาล ยกรงเทพทกทาน ท

ไดประสทธประสาทวชาความร นอกจากนขอขอบคณ แหลงขอมล และเอกสารอางองตามท ได

กลาวไวในบรรณานกรม ทชวยใหงานวจยประสบความสาเรจ

ประโยชนทไดรบจากสารนพนธฉบบน ผวจยขอมอบใหทกทานทมสวนสาคญตอ

ความสาเรจของงานวจยครงน

นายนตนนท คงทน

6 กรกฎาคม 2550

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ก

บทคดยอภาษาองกฤษ ค

กตตกรรมประกาศ จ

สารบญตาราง ฉ

บทท 1 บทนา 1 1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา 1

1.2 วตถประสงคของการศกษา 6

1.3 สมมตฐานของการศกษา 6

1.4 ขอบเขตของการศกษา 6

1.5 วธการศกษา 7

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 7

บทท 2 มาตรการในการควบคมสนคานาเขาทเปนอนตรายตอสงแวดลอม 8

ของไทย 2.1 มาตรการดานสนคานาเขาและสงออก 8

2.1.1 พระราชบญญตการสงออกไปนอกและนาเขามาในราชอาณาจกร 8

ซงสนคา พ.ศ.2522

2.1.2 พระราชกาหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 10

2.2 มาตรการดานการควบคมสารอนตราย 12

2.2.1 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 12

2.2.2 ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง บญชรายชอวตถอนตราย 19

พ.ศ.2538 ตามความในมาตรา 18 แหงพระราชบญญตวตถ

อนตราย พ.ศ. 2535

2.3 มาตรการควบคมมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม 22

2.3.1 พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ.2511 22

หนา

บทท 3 มาตรการกดกนทางการคาวาดวยการจากดการใชสารทเปนอนตราย 26

บางประเภทในผลตภณฑไฟฟา และอเลกทรอนกสของกลมสหภาพ

ยโรป และประเทศจน 3.1 มาตรการกดกนทางการคาวาดวยการจากดการใชสารทเปนอนตรายบาง 26

ประเภทในผลตภณฑไฟฟา และอเลกทรอนกสของกลมสหภาพยโรป

3.1.1 วตถประสงคในการใชมาตรการ 27

3.1.2 ขอบงคบและขอบเขตการบงคบใช 30

3.1.3 วธการบงคบ 35

3.2 มาตรการกดกนทางการคาวาดวยการจากดการใชสารทเปนอนตรายบาง 46

ประเภทในผลตภณฑไฟฟา และอเลกทรอนกสของประเทศจน

3.2.1 วตถประสงคในการใชมาตรการ 46

3.2.2 ขอบงคบและขอบเขตการบงคบใช 46

3.2.3 วธการบงคบ 53

บทท 4 วเคราะหมาตรการในการควบคมสนคานาเขาทเปนอนตรายตอ 57

สงแวดลอมของไทย

4.1 วเคราะหมาตรการในการควบคมสนคานาเขาทเปนอนตราย 57

ตอสงแวดลอมของไทย

4.2 วเคราะหมาตรการทางกฎหมายในการควบคมอปกรณไฟฟา และ 58

คอมพวเตอร มวตถอนตรายเชนเดยวกบกฎหมาย RoHs ของกลม

สหภาพยโรปและประเทศจน

4.3 วเคราะหมาตรการการกดกนทางการคาเพอคมครองสงแวดลอม 61

4.3.1 กลมความตกลงทเกยวกบระเบยบขบวนการดานการนาเขา - 61

สงออกสนคา

4.3.2 กลมความตกลงทเกยวกบมาตรฐานสนคา 62

4.3.3 กลมความตกลงทเกยวของกบมาตรการชวคราวเพอคมครอง 62

อตสาหกรรมภายใน

หนา

4.4 ผลกระทบจากการประกาศใช EU RoHs 65

4.5 ผลกระทบจากการประกาศใช China RoHs 66

4.6 วเคราะหกรณการเคลอนยายของเสยอนตรายอยางผดกฎหมายตาม 70

อนสญญาบาเซล (Basel Convention) ทมผลกระทบตอสงแวดลอม

ของไทย

บทท 5 บทสรปและขอเสนอแนะ

5.1 บทสรป 72

5.2 ขอเสนอแนะ 80

บรรณานกรม 83-84 ประวตผเขยน 85

บทท 1

บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ในระบบการคาระหวางประเทศภายใตกรอบของ องคการการคาโลก (World Trade

Organization : WTO) มงใหประเทศสมาชก ดาเนนนโยบายการคาเสร ลดอปสรรคทางคาทม

อย เนนการปฏบตอยางเทาเทยมกนระหวางประเทศคคา สนบสนนการแขงขนทเปนธรรม

อยางไรกตาม การลดอปสรรคทางการคาระหวางประเทศใหหมดไป เปนเรองททาได

ยาก เนองจากแตละประเทศมพนฐานทางเศรษฐกจ สงคม นโยบายทางการเมอง มาตรฐาน

ความเปนอยของพลเมอง และอานาจในการเจรจาตอรองทแตกตางกน ทาใหประเทศ ตางๆยง

ตองมการใชมาตรการกดกนทางการคาเพอเปนเครองมอในการปกปองการเสยผลประโยชนจาก

การปลอยใหมการนาเขา-สงออกอยางเสรตอไป

มาตรการกดกนทางการคาระหวางประเทศ ในปจจบนสามารถแบงไดเปน 2 กลมหลก

ไดแก

(1) มาตรการทางภาษ (Tariff Barriers หรอ TB) : เปนมาตรการทใชกาแพงภาษเปน

เครองมอในการกดกนทางการคา โดยภาษทใชมอยดวยกนหลายแบบ เชน ภาษเกบตามสภาพ

(Specific Tax) ภาษทจดเกบตามราคา (Advalorem Tax) ภาษทจดเกบแบบผสม

(Combination Tax) เปนตน

(2) มาตรการทมใชภาษ (Non-Tariff Barriers หรอ NTBs) : เปนการกาหนด

กฎเกณฑ ระเบยบ มาตรการตางๆทมใชมาตรการทางภาษเพอกดกนการนาเขาสนคาจาก

ตางประเทศ มาตรการทสาคญ เชน มาตรการดานสขอนามย (Sanitary and Phytosanitary

Measures)

กลมสนคาประเภทเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส เปนอกกลมผลตภณฑ

ทเรมมการนามาตรการกดกนทางการคามาใชเพอผลในดานการคมครองสงแวดลอม ในหลาย

ประเทศไดตระหนกถงผลกระทบจากการบรโภค อปโภคผลตภณฑดงกลาว และพยายาม คด

ระบบการจดการมาเพอควบคมใหการบรโภคผลตภณฑ เครองใชไฟฟาและอปกรณ

อเลก ทรอนกสใหมประสทธภาพและเกดผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด โดยการออก

มาตรการทางกฎหมายเพอนามาจดระเบยบการบรโภคตงแตตนทางของวฏจกรของสนคา

(Product Life Cycle) การผลตและการวางจาหนายในตลาด ตลอดจนถงปลายทาง ในขนตอน

ของการกาจด การคดแยก และนากลบมาใชใหม โดยประเทศทไดมการนามาตรการทเกยวของ

กบการควบคมสารอนตรายมาใชอยางเปนรปธรรม ไดแก กลมประเทศสหภาพยโรป ภายใต

กฎระเบยบวาดวยการหามใชสารทเปนอนตราย บางประเภทในเครองใชไฟฟา Directive

2

2002/95/EC of 27 January 20031 และเรมมผลบงคบใชอยางเปนทางการ เมอ วนท 1

กรกฎาคม พ.ศ.2549 ทผานมา ซงภายหลงจากทกลมสหภาพยโรปไดประกาศใชแลว ในหลาย

ประเทศไดยกเอามาตรการดงกลาว มาเปนแบบอยางเพอใชเป นแนวทางในการกาหนด

มาตรการของตน เชน ประเทศจน ไดประกาศทจะนามาตรการหามใชสารทเปนอนตราย

บางประเภทในเครองใชไฟฟามาใช และมผลบงคบใชตงแตวนท 1 มนาคม พ.ศ.25502

1.1.1 สารอนตรายทอยในผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

เนองจากชนสวนตางๆ ทนามาใชผลตเปนสวนประกอบในอปกรณเครองใชไฟฟา

และอเลกทรอนกส จะมสารโลหะหนกเปนสวนประกอบซงเปนสารทมผลกระทบตอสงแวดลอม

โดยกลมของสารโลหะทในหลายประเทศไดกาหนดมาตรการขนมาเพอควบคม ทสาคญม 6

ชนด ไดแก

(1) ตะกว (4) โครเมยมเฮกซะวาเลนซ

(2) ปรอท (5) สารโพลโบรมเนท-ไบฟนล (PBB)

(3) แคดเมยม (6) สารโพลโบรมเนท-ไดฟนล-อเทอร(PBDE)

สารแตละชนดมคณสมบตทแตกตางกนออกไป และเปนสวนประกอบในอปกรณตางๆ

พอทจะสรปได3 ดงน

ตะกว (Lead)

คณสมบต : เปนโลหะทมความหนาแนนสง นม ออนตว และลน สามารถนาไฟฟา ม

การขยายตวเมอไดรบความรอนสง มความแขงแรงทางกล จดหลอมเหลวตา โดยตะกวทนตอ

การกดกรอนไดด สามารถผสมเขากบโลหะไดหลายชนด หลองาย

เปนสวนประกอบใน :ตะกวบดกร แผนวงจร หลอดจอภาพ แบตเตอร สายไฟ สวนผสม

ในพลาสตก เปนตน

พษของตะกว : เมอสะสมในรางกายจะกอใหเกดอาการบกพรองทางระบบประสาท การ

สบพนธ พฒนาการทางสมองและรางกายชาลง โลหตจาง

ปรอท (Mercury)

คณสมบต : เปนโลหะทเปนของเหลวทอณหภมหอง ขยายตวตามอ ณหภมท

เปลยนแปลงอยางสมาเสมอ ไหลตวไดด และมความนาไฟฟาสง

1 http://europa.eu/scadplus/leg/en/lvb/l21210.htm 2 http://www.mii.gov.cn/art/2006/03/02/art_521_7344.html 3 ศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาต, ความรเบองตนเกยวกบสารปนเปอนในผลตภณฑ (พมพครงท 1 ,ปทมธาน : โรงพมพ

ศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาต สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย,

2547), หนา 43-81

3

เปนสวนประกอบใน : เครองวดอณหภม เครองวดความดน สวทซ หลอดไฟฟลออเรส

เซนต หลอดไอปรอท (Mercury Vapor Lamp) เปนตน

พษของปรอท : ทาลายประสาทสวนกลาง ทาลายสมองและไต ทาใหความจาเสอ ม

กระเพาะอาหารและลาไสผดปกต และทาใหเกดโรคมนามาตะ โดยดดซมเขารางกายไดทงทาง

ทางเดนหายใจ ทางเดนอาหารและทางผวหนง

แคดเมยม (Cadmium)

คณสมบต : มจดหลอมเหลวตา นาไฟฟาไดด สารประกอบแคดเมยมสวนใหญมสสน

สวยงามมความคงทนสงไมสลายตวเมอถกคว ามรอน แคดเมยมมกใชในงานเคลอบเพอปองกน

การกดกรอน เปนสารประกอบสาคญในทองแดง ใชในการเชอมและบดกร เปนเมดสและสาร

เพมเสถยรภาพในพลาสตก

เปนสวนประกอบใน : สวทซและรเลย เมดสในพลาสตก แคดเมยมในทองแดงซงเปน

สวนประกอบในสายสง เชน สายสงเคเบล เปนตน

พษของแคดเมยม : กอใหเกดการระคายเคอง หายใจลาบาก หากรบประทานจะทาให

ทองรวง คลนไส ทาลายระบบไต ทาใหประสาทรบกลนผดปกต

โครเมยมเฮกซะวาเลนซ (Chromium6+)

คณสมบต : ใชผสมเพอเพมความแขงแรงทางกล เมออยในอากาศโครเมยมจะถก

เคลอบดวยชนฟลมบางๆ คอนขางแขงทจะปองกนโลหะจากการกดกรอน ดงนน การใชงาน

สวนใหญจะเพอปองกนพนผวโลหะจากการกดกรอนเปนหลก และเปนสารเตมแตงในทองแดง

และอลมเนยมเพอชวยควบคมโครงสรางทางจลภาค

เปนสวนประกอบใน : เหลกกลาไรสนม อลลอยโล หะ แมพมพ และเปนสวนผสมใน

พลาสตก ส และหมกพมพ เปนตน

พษของโครเมยม6+ : เปนสารพษทซมผานผนงเซลลไดงาย การสดดมจะทาลายระบบ

การหายใจสวนบนบรเวณลาคอ หากซมผานผวหนงจะเกดอาการพพอง จะทะลเขาสรางกายทา

ใหกระดกพรน และสะสมทไตและปอด หากรบประทานจะทาลายระบบยอยอาหาร การ

ไหลเวยนเลอดผดปกต เกดอาการไตวายเฉยบพลน หากไดรบตดตอเปนเวลานานจะทาให

เกดมะเรง และสงผลตอ DNA ทาใหเกดการกลายพนธในทายาทรนลกรนหลาน

สารโพลโบรมเนท-ไบฟนล (PBB) และสารโพลโบรมเนท-ไดฟนล-อเทอร (PBDE)

คณสมบต : ทนตออณหภมสง จงถกใชเปนสารชะลอการตดไฟของพลาสตกโดยเฉพาะ

อยางยงในพลาสตกทเปนชนสวนเครองใชไฟฟา

เปนสวนประกอบใน : แผนวงจรพมพ พลาสตกสาหรบงานโครงนอกและชนสวนขนาด

เลกในอปกรณเครองใชไฟฟา ฉนวนสายไฟฟา ขวตอและรเลย เปนตน

พษของ PBB และPBDE : หากเกดการเผาไหมเกดไอระเหย หากสดดมจะทาใหเกด

มะเรงไดและสารในกลมนมผลสารทาลายชนโอโซนในชนบรรยากาศ

4

สารทง 6 ชนดทกลาวมาเปนเพยงตวอยางของสารอนตรายทถกใหความสาคญในลาดบ

ตน ซงสารบางตวสามารถหาสารอนมา ทดแทนไดแลว ทงน ตองขนอยกบคณสมบตในการใช

งานแตละประเภท การรณรงคใหเลกใชสารดงกลาวในผลตภณฑจงถกนามาพจารณา

เนองจากในการจดการกบซากขยะ เทคโนโลยเหลาน หากมการจดการอยางไมเหมาะสมและ

เกดการรวไหลสสงแวดลอม จะเปนอนตรายตอส ขภาพของประชากรและระบบนเวศทงในระยะ

สนและระยะยาว

1.1.2 สถานการณการนาเขา-สงออกผลตภณฑเครองใชไฟฟาในประเทศไทย

อตสาหกรร มเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลก ทรอนกสของประเทศไทย เปน

อตสาหกรรมททารายไดใหกบประเทศจากการสงออกเปนจานวนมาก และมมลคา การนาเขา

และสงออกของสนคากลมนในสดสวนทสง โดยจากตารางท 1.1 ตงแตป 2546-2548 มลคาการ

สงออกสนคาใน กลมน ซงประกอบไปดวย กลมเครองคอมพวเตอร กลมแผงวงจรไฟฟา กลม

เครองรบวทยโทรทศน กลมเครองใชไฟฟา และกลมเครองปรบอากาศ มสดสวนอยทประมาณ

22%ของมลคาการสงออกรวมทกประเภทสนคา ทงน ในป 2549 ระยะเวลาชวงเดอนมกราคม

ถง ตลาคม มมลคาการสงออก 960,998 ลานบาท คดเปน 23.4% ของมลคาการสงออกรวม

ทกประเภทสนคา

ตาราง ท 1.1 แสดงมลคาสนคาสงออกของไทยทอยใ นกลมเครองใชไฟฟาและอปกรณ

อเลกทรอนกส (หนวย : ลานบาท)

รายการ 2546 % 2547 % 2548 % 2549 %

ม.ค.-ต.ค.

- เครองคอมพวเตอร อปกรณและสวนประกอบ(ลาดบ1) 339,939.8 10.2 368,875.9 9.5 474,419.2 10.7 464,891.3 11.3

- แผงวงจรไฟฟา(ลาดบ3) 191,540.3 5.8 196,444.3 5.1 238,454.6 5.4 222,400.7 5.4

- เครองรบวทยโทรทศนและสวนประกอบ(ลาดบ8) 103,764.7 3.1 129,542.5 3.3 125,534.4 2.8 113,566.0 2.8

- เครองใชไฟฟาและสวนประกอบอน (ๆลาดบ14) 44,722.8 1.3 77,753.4 2.0 92,046.1 2.1 84,304.4 2.1

- เครองปรบอากาศและสวนประกอบ(ลาดบ17) 59,779.0 1.8 79,947.8 2.1 87,334.1 2.0 75,835.7 1.8

รวมสนคาในกลมเครองใชไฟฟาและอปกรณ

อเลกทรอนกส 739,746.6 22.2 852,563.9 22.0 1,017,788.4 22.9 960,998.1 23.4

มลคารวมของสนคาสงออกทงหมด 3,325,630.1 100.0 3,874,823.8 100.0 4,439,310.6 100.0 4,106,859.8 100.0

ทมา : ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร กระทรวงพาณชย

: http://www.moc.go.th/ ขอมล ณ วนท 9 มกราคม 2550

5

ในดานของการนาเขา มลคาของสนคานาเขาในกลมขอ งเครองใชไฟฟาและอปกรณ

อเลกท รอนกส ตามตารางท 1.2 ซงประกอบดวย กลมแผงวงจรไฟฟา กลมคอมพวเตอร

เครองใชไฟฟา ตงแตป 2546-2548 มสดสวนอยทประมาณ 14%ของมลคาการสงออกรวมทก

ประเภทสนคา โดยในชวง 11เดอนขอ งป 2549 (มกราคม- พฤศจกายน ) มมลคาการนาเขา

646,119 ลานบาท คดเปนสดสวน 14.3%

ตารางท 1. 2 แสดงมลคาสนคานาเขาของไทยทอยในกล มเครองใชไฟฟาและอปกรณ

อเลกทรอนกส (หนวย : ลานบาท)

จากตวเลขมลคาการนาเขาและสงออกของสนคากลมนทอยในสดสวนคอนขางสงเมอ

เทยบกบกลมอนๆ ด งนน ประเทศไทยจงควรตองมระบบการควบคม และจดการในเรองการ

จากดการใชสารตองหามในการผลตและควบคมมาตรฐานของสนคาในการนาเขาและสงออกทม

ประสทธภาพและเปนมาตรฐานสากล เพอประโยชนตอผบรโภคและผผลตภายในประเทศ

(1) ผบรโภค :ไดบรโภคสนคาทมมาตรฐานและไมสงผลเสยตอสงแวดลอมและ

สขอนามย

(2) ผผลต : ผลตสนคาทมคณภาพไดมาตรฐานเดยวกนและเปนทยอมรบของ

ประเทศผส งสนคา

แตในปจจบน ถงแมวาหนวยงานในภาครฐและเอกชนของไทยไดพยายามรณรงคและ

ตนตวในการผลกดนใหเกดการออกมาตรการในการจดระเบยบสนคาในกลมนกนมากขน แต

มาตรการทมอยและทนาออกมาใชใหมยงไ มมความชดเจนและครอบคลมท งวฏ จกรของ

ผลตภณฑและสารอนตรายทยากตอการกาจดและมผลตอสงแวดลอมในผลตภณฑ

เครองใชไฟฟาและอปกรณอ เลกทรอนกส อกทงการออกมาตรการมความลาชาไมทนตอ

สถานการณและเปนไปในลกษณะการเจรญรอยตามประเทศทพฒนาแลว

รายการ 2546 % 2547 % 2548 % 2549 %

ม.ค.-พ.ย.

- แผงวงจรไฟฟา (ลาดบ5) 245,412.4 7.8 293,389.5 7.7 321,246.5 6.8 310,425.1 6.9

- เครองคอมพวเตอร อปกรณและสวนประกอบ(ลาดบ6) 176,700.5 5.6 191,516.3 5.0 268,649.6 5.7 264,491.9 5.9

- เครองใชไฟฟาในบาน(ลาดบ15) 42,548.2 1.4 52,877.0 1.4 63,279.7 1.3 71,202.8 1.6

รวมสนคาในกลมเครองใชไฟฟาและอปกรณ

อเลกทรอนกส 464,661.1 14.8 537,782.8 14.1 653,175.8 13.7 646,119.8 14.3

มลคารวมของสนคานาเขาทงหมด 3,138,776.0 100.0 3,801,171.0 100.0 4,754,637.3 100.0 4,502,894.5 100.0

ทมา : ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร กระทรวงพาณชย

: http://www.moc.go.th/ ขอมล ณ วนท 9 มกราคม 2550

6

1.2 วตถประสงคของการศกษา

1.2.1 เพอศกษาและเขาใจถงมาตรการกดกนทางการคาระหวางประเทศเพอ

วตถประสงคในการคมครองสขอนามยของประชากรและสงแวดลอมวาดวยการจากดการใชสาร

ทเปนอนตรายบางประเภทในผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส (Restriction of Certain

Hazardous Substances : RoHS)

1.2.2 เพอใหทราบถงมาตรการควบคมสนคานาเขาเพอคมครองสงแวดลอมของ

ประเทศไทยจากสารทเปนอนตรายทมผลบงคบใชอยในปจจบน

1.2.3 เพอเปนแนวทางในการรางกฎหมายหรอกาหนดมาตรการเพอใชควบคมสนคา

นาเขาทมสารอนตรายใหเปนมาตรฐานสากล ตามแนวทางของ RoHS

1.3 สมมตฐานของการศกษา

ประเทศไทยยงขาดมาตรการทางกฎหมายทจะใชเปนเครองมอในการปกปองและ

คมครอง สงแวดลอมของประเทศและคณภาพชวตของประชากร จากสารอนตรายทเปน

สวนประกอบในผลตภณฑเครองใชไฟฟาผลตใหมทนาเขาจากตางประเทศ

1.4 ขอบเขตของการศกษา

1.4.1 ศกษามาตรการกดกนทางการคาระหวางประเทศวาดวยการจากดการใชสารท

เปนอนตรายบางประเภทในผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส : RoHS ของกลมประเทศคคาท

สาคญ ไดแก กลมประเทศสหภาพยโรป EU และประเทศจน โดยจะศกษาเฉพาะแนวคดหลก

ของมาตรการดงกลาว

1.4.2 ศกษามาตรการเกยวของกบการควบคมสนคานาเขาเพอคมครองสงแวดลอมทม

ผลตอคณภาพชวตประชากรของประเทศไทยทมผลบงคบใชอยในปจจบน ภายใต

พระราชบญญตการสงออกไปนอกและการนาเขามาในราชอาณาจกรซงสนคา พ.ศ.2522 ,

พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535 และ พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

พ.ศ. 2511

7

1.5 วธการศกษา

ศกษา คนควา แ ละรวบรวมขอมลจากเอกสาร และสอสารสนเทศตางๆ ทเกยวของกบ

มาตรการ และตวกฎหมายทมผลบงคบใช รวมถงขอมลและเอกสารเผยแพรจากหนวยงานของ

รฐทเกยวของกบการกากบดแล และหนวยงานเอกชนทมสวนในการใหขอมลตอภาคประชาชน

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.6.1 เขาใจถงมาตรการกดกนทางการคาทไมใชภาษ ในสวนของการกาหนด

คณลกษณะของสนคาเพอคมครองสงแวดลอมวาดวยเรอง “ การจากดการใชสารทเปนอนตราย

บางประเภทในผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส ” ของกลมประเทศสหภาพยโรป และ

ประเทศจน

1.6.2 ใหผท เกยวของในการกาหนดนโยบายใชเปนแนวทางในการปรบปรงมาตรการ

ทางกฎหมายในการควบคมสนคานาเขาเพอคมครองสภาพแวดลอมของประเทศและคณภาพ

ชวตของประชาชนในประเทศตอไป

8

บทท 2

มาตรการในการควบคมสนคานาเขาทเปนอนตรายตอสงแวดลอมของไทย

2.1 มาตรการดานสนคานาเขาและสงออก

2.1.1 พระราชบญญตการสงออกไปนอกและการนาเขามาในราชอาณาจกรซง

สนคา พ.ศ.2522

2.1.1.1 สาระสาคญของมาตรการทางกฎหมาย

เปนกฎหมายทบญญตขนแทน พระราชบญญตคว บคมการสงออกไปนอกและการ

นาเขามาในราชอาณาจกรซงส นคาบางอยาง พ.ศ. 2482 ทไดประกาศใชมานาน ใหอานาจรฐ

ในการเรยกเกบคาธรรมเนยมพเศษสาหรบสนคาบางประเภททจะสงออกไปนอก หรอนาเขามา

ในราชอาณาจกร กบใหมอานาจในการดาเนนการจดระเบยบการคากบตางประเทศ ใหเปนไป

อยางมระเบยบเรยบรอยเปนผลดตอเศ รษฐกจและความมนคงของประเทศและกอใหเกดความ

เชอถอแกนานาประเทศยงขน

ในกรณทจาเปนหรอสมควรเพอความมนคงทางเศรษฐกจ สาธารณประโยชน

การสาธารณสขความมนคงของประเทศ ความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประเทศ

หรอเพอประโยชนอนใ ดของรฐ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชย โดยอนมตของ

คณะรฐมนตรมอานาจประกาศในราชกจจานเบกษาในเรองหนงเรองใดดงตอไปน4

(1) กาหนดสนคาใดใหเปนสนคาทตองหามในการสงออกหรอในการนาเขา เชน

ทรายธรรมชาตทกชนดทงทบดแลวและยงไมไดบด ทมซ ลกาออกไซดเกนกวารอยละ 75 โดย

นาหนกเปนสนคาทตองหามในการสงออกไปนอกราชอาณาจกร ทงนไมรวมถงทรายทเปน

สวนประกอบหรอผสมอยในวตถสาเรจรปหรอกงสาเรจรปและกาหนดใหแรทมทรายเปน

สวนประกอบเปนสนคาทตองขออนญาตในการสงออกไปนอกราชอาณาจกร5

(2) กาหนดสนคาใดใหเปนสนคาทตองขออนญาตในการสงออกหรอในการนาเขา เชน

ยาเภสชเคมภณฑ เกลอของเภสชเคมภณฑ และเภสชเคมภณฑกงสาเรจรป สารเคลนบวเตอ

รอล สารอลบวเตอรอล หรอ ซลบวตามอล เปนตน6

(3) กาหนดประเภท ชนด คณภาพ มาตรฐาน จานวน ปรมาตร ขนาด นา หนก

ราคา ซงใชในทางการคา ตรา เครองหมายการคาถนกาเนด สาหรบสนคาทสงออกหรอ

นาเขา ตลอดจนกาหนดประเทศทสงไป หรอประเทศทสงมาซงสนคาดงกลาว

4 พระราชบญญตการสงออกไปนอก และการนาเขามาในราชอาณาจกรซงสนคา พ.ศ. 2522 มาตรา 5 5 ประกาศกระทรวงฯ (ฉบบท 87) ลงวนท 24 กนยายน 2541 6 ปจจบนมสนคาจานวน 36 รายการทจะตองขออนญาตนาเขา

9

(4) กาหนดประเภทและชนดของสนคาทจะตองเสยคาธรรมเนยมพเศษในการสงออก

หรอในการนาเขา เชน ปลาปน ชนดโปรตนตงแต 60% ขนไป ขาวโพดเลยงสตว กากถวเหลอง

(5) กาหนดใหสนคาใดทสงออกสนคาทจะตองเสยคาธรรมเนยมพเศษในการสงออก

สนคา หนงสอรบรองคณภาพสนคา หรอหนงสอรบรองอนใด ตามความตกลงหรอประเพณ

ทางการคาระหวางประเทศ

(6) กาหนดมาตรการอนใดเพอประโยชนในการจดระเบยบในการสงออกหรอการนาเขา

ตามพระราชบญญตน

รฐมนตรวาการกระทรวงพาณชย โดยอนมตของคณะรฐมนตร มอานาจกาหนดอตรา

คาธรรมเนยมพเศษ รวมทงแกไขเพมเตม หรอยกเลกอตราคาธรรมเนยมพเศษในการสงออก

หรอในการนาเขา7

เมอไดมประกาศกาหนดสนคาใดใหเปนสนคาทตองขออนญาตในการสงออกหรอในการ

นาเขาตามมาตรา 2 แลว หามมใหผใดสงออกหรอนาเขาซงสนคานน เวนแตจะไดรบอนญาต

จากรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชย หรอผซงรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยมอบหมาย

2.1.1.2 องคกรทเกยวของกบการบงคบใชกฎหมาย

(1) คณะกรรมการคณะหนงเรยกวา คณะกรรมการ การคาตางประเทศ เรยกโดยยอวา

กคต. ประกอบดวย ปลดกระทรวง พาณชยเปนประธานกรรมการ อธบดกรมการคาภายใน

อธบดกรมพาณชยสมพนธ อธบดกรมบญชกลาง อธบดกรมศลกากร อธบดกรมเศรษฐกจ

อธบดกรมวชาการเกษตร อธบดกรมสงเสรมอตสาหกรรม เลขาธการ คณะกรรมการสงเสรมการ

ลงทนเลขาธการคณะกรรมการอาหารและยาและผวาการธนาคารแหงประเทศไทยเปน กรรมการ

ทงน กคต. มอานาจหนาททสาคญดงน

(1.1) วางขอบงคบหรอระเบยบเก ยวกบการบรหารงานของ กคต . โดยอนมตของ

รฐมนตรวาการกระทรวงพาณชย

(1.2) ศกษาวเคราะหและวจย เกยวกบการคาระหวางประเทศ รวมทงเสนอโครงการ

แผนงาน หรอมาตรการเกยวกบการแกไขปรบปรง ภาวะการคาระหวางประเทศตอรฐมนตร

(1.3) ใหคาแนะนาหรอคาปรกษาแกรฐมนตรในการปฏบตการ ตามพระราชบญญตน

(2) กรมการคาระหวางประเทศ สงกดกระทรวงพาณชย เปนผรบผดในการดาเนนการ

ตามกฎหมาย กลาวคอ

(2.1) เขาไปในสถานททาการ สถานทผลต หรอสถานทเกบสนคา หรอยานพาหนะของ

ผประกอบการสงออกหรอนาเขาหรอของบคคลใดในเวลา ระหวางพระอาทตยขนถงพระอาทตย

ตกหรอในเวลาทาการของสถานทนน เพอตรวจคนสนคา หรอตรวจสอบเมอมเหตอนควรสงสย

วามการกระทาความผดตามพระราชบญญตน

7 พระราชบญญตการสงออกไปนอก และการนาเขามาในราชอาณาจกรซงสนคา พ.ศ. 2522 มาตรา 6

10

(2.2) เรยกเอกสารหรอหลกฐานทเกยวของจากผประกอบการสงออก หรอนาเขาหรอ

จากบคคลซงเกยวของ

(2.3) ยดหรออายดเอกสารหรอสงของทเกยวของกบการกระทาความผด เพอประโยชน

ในการดาเนนคดในกรณมเหตอนควรสงสยวามการกระทาความผด ตามพระราชบญญตน

(2.4) สงใหบคคลใด ๆ มาใหถอยคาหรอใหสงบญช เอกสาร หรอ หลกฐานอนในกรณม

เหตอนควรเชอวาถอยคา สมดบญช เอกสารหรอหลกฐาน ดงกลาวมประโยชนแกการคนพบการ

กระทาความผดตามพระราชบญญตน

2.1.1.3 สภาพบงคบตามกฎหมาย

ผใดสงออกหรอนาเขาซงสนคาทตองหามในการสงออกหรอ ในการนาเขา หรอสนคาท

ตอง ขออนญาตในการสงออ กหรอในการนาเขา ตองระวางโทษจาคกไมเกนสบปหรอ ปรบเปน

เงนหาเทาของสนคาทสงออกหรอนาเขา หรอทงจาทงปรบกบใหรบ สนคารวมทงสงทใชบรรจ

และพาหนะใด ๆ ทใชในการบรรทกสนคาซง เกยวเนองกบความผดรวมทงพาหนะทใชลากจง

พาหนะบรรทกสนคานนเสย8

2.1.2 พระราชกาหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ.2530

เปนกฎหมายทออกใชบงคบแทนพระราชกาหนดพกดอตราศลกากร พ .ศ. 2503 ทได

ใชบงคบมาเปนเวลานาน และระบบพกดศลกากรซงเรยกวา CCCN ลาสมย ขาดรายละเอยด

และความชดแจง ซงเปนผลเสยแกการคา การอตสาหกรรมและการลงทนของประเทศ จงตอง

ปรบปรงพระราชกาหนดดงกลาวเสยใหมเพอใหเหมาะสมกบสถานการณป จจบน โดยนา

หลกการและโครงสร างการจาแนกประเภทพกดสนคา ซงเรยกวาระบบฮารโมไนซมาใชแทน

โดยมสาระสาคญดงน

2.1.2.1 สาระสาคญของมาตรการทางกฎหมาย

(1) อตราอากรตามพระราชกาหนด (Statutory Rate) คอ อตราอากรทกาหนดไว

ตามพระราชกาหนดฯ สาหรบทกประเภทยอยในระดบ 6 – 7 หลก โดยมทง (1) อตราตามราคา

(Ad-Valorem Rate) (2) อตราตามสภาพ (Specific Rate) หรอ (3) มทงอตราตามราคาและตาม

สภาพ (Mixed Rate) โดยกรณทมท งอตราตามราคาและตามสภาพ จะเสยอากรในอตราทเปน

เงนสงกวา 9

(2) อตราอากรปกต (General Rate) คอ อตราอากรทเรยกเกบจากการนาเขาปกต

ทวไป (ทกประเทศสามารถเสยอตรานได ไมวาจะเปนสมาชกองคการการคาโลก (WTO)

หรอไมกตาม) ซงหากไมมประกาศกระทรวงการคลง เปนอนแลว จะเรยกเกบจากอตราตามพระ

8 พระราชบญญตการสงออกไปนอก และการนาเขามาในราชอาณาจกรซงสนคา พ.ศ. 2522 มาตรา 20. 9 พระราชกาหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 มาตรา 4 และ 5

11

ราชกาหนดฯ อยางไรกตาม โดยเหตผลเพอประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศหรอเพอ

ความผาสกของประชาชนหรอ เพอความมนคงของประเทศ รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง

โดยความเหนชอบของคณะรฐมนตร มอานา จประกาศลด ยกเวนอตราอากร หรอเรยกเกบ

อากรพเศษ (Special Duty) เพมขนไมเกนรอยละหาสบของอตราอากรทกาหนดไวในพกดอตรา

ศลกากรได10

การเกบอากรปกตดงกลาวขางตน อาจมอตราอากรมากกวา 1 อตราสาหรบสนคา

1 ประเภทยอย โดยกระทรวงการคลงจะกาห นดรายการเฉพาะ (Split Line) แยกออกมาจาก

รายการตามพระราชกาหนดฯ

อนง ในกรณสนคาเกษตร 23 รายการ ทมโควตาภาษ (Tariff Quota) ภายใต WTO

กระทรวงพาณชย กรมสรรพสามต ไมอนญาตใหนาเขาจากประเทศสมาชก WTO ภายใตอตรา

ปกตน

(3) อตราอากรผกพนสาหรบสมาชกองคการการคาโลก (WTO Bound Rate) คอ อตรา

ทไทยผกพนกบองคการการคาโลก ซงอาจจะสงกวาหรอตากวาอตราอากรปกตกได โดยหากตา

กวา ผนาเขาสามารถสาแดงวาเปนของทมถนกาเนดจากประเทศสมาชก WTO และเสยอากรใน

อตราทผกพนนได โดยการประกาศกาหนดอตร าอากรผกพนน อาศยอานาจตามพระราช

กาหนดฯ เชนกน โดยเหตผลเพอปฏบตตามขอผกพนตามสญญาหรอความตกลงระหวาง

ประเทศทเปนประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศ รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงโดย

ความเหนชอบของคณะรฐมนตร มอานาจประกาศยกเวน ลด เพม เรยกเกบ อากร จากอตรา

จากทกาหนดไวในพกดศลกากร สาหรบของทมถนกาเนดจากประเทศทรวมลงนามหรอลกษณะ

ตามทระบไวในสญญาหรอความตกลงได (มาตรา 14)

(4) อตราอากรเกบจรงสาหรบสมาชกองคการการคาโลก (WTO Applied Rate) โดย

ปกตแลว คอ อตราอากรผกพนสาหรบสมาชก WTO อยางไรกตาม มเฉพาะสนคาเกษตรทม

โควตาภาษบางรายการ เชน นมผง กากถวเหลอง เปนตน ทไทยเรยกเกบอตราอากรตากวาท

ผกพนไว

(5) อตราอากรสาหรบสทธพเศษ (Preferential Rate) คอ อตราทไทยกาหนดสาหรบการ

นาเขาภายใตความตกลงตาง ๆ เชน เขตการคาเส รอาเซยน (AFTA) เขตการคาเสรไทย-อนเดย

การใหสทธประโยชนทางภาษในรปแบบตาง ๆ กบประเทศเพอนบาน เปนตน ซงอาจจะสงกวา

หรอตากวาอตราอากรปกตกได โดยหากอตรานสงกวาอตราปกต ผนาเขากไมตองสาแดงการใช

สทธแลวเสยอากรในอตราปกตไดทนท กา รประกาศกาหนดอตราอากรสาหรบสทธพเศษนโดย

ปกตจะเปนอานาจตามมาตรา 14 ของพระราชกาหนดฯ ซงจะเปนไปภายใตขอผกพน สญญา

ความตกลงระหวางประเทศ และในบางกรณทไมมขอผกพน สญญา ความตกลงใด ๆ กจะ

สามารถใชอานาจตามมาตรา 12 ไดเชนกน

10 พระราชกาหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 มาตรา 12

12

2.1.2.2 องคกรทบงคบใชกฎหมาย

กรมศลกากรสงกดกระทรวงการคลง

2.2 มาตรการดานการควบคมสารอนตราย

2.2.1 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535

2.2.1.1 สาระสาคญของกฎหมาย

เปนกฎหมายท ตราขนเนองจากความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ทาใหมการนาเขา

วตถอนตรายมาใชในกจการประเภทตาง ๆ เปนจานวนมาก และวตถอนตรายบางชนดอาจ

กอใหเกดอนตรายอยางรายแรงแกบคคล สตว พช ทรพย และสงแวดลอมได แมวาจะม

กฎหมายของหนวยงานตาง ๆ ออกใชควบคมอยบางกตาม แตกไมครอบคลมเพยงพอ จงได

กาหนดหลกเกณฑและวธการ ในการควบคมวตถอนตรายใหเหมาะสมยงขนพรอมกบจดระบบ

บรหารใหมการประสานงานกนระหวางหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของได ซงมสาระสาคญ ดงน

(1) ความหมายของคาวา “วตถอนตราย”

วตถอนตราย หมายถง วตถระเบดได วตถไวไฟ วตถออกซไดซ และวตถเปอรออกไซด

วตถมพษ วตถททาใหเกดโรค วตถกมมนตรงส วตถทกอใหเกดการเปลยนแปลงทาง

พนธกรรม วตถกดกรอน วตถทกอใหเกดการระคายเคอง และวตถอยางอน ไมวาจะเปน

เคมภณฑหรอสงอนใดทอาจ ทาใหเกดอนตราย แกบคคล สตว พช ทรพย หรอสงแวดลอม11

(2) การควบคมวตถอนตราย

(2.1) กาหนดทองทหามการครอบครอง การจาหนาย หรอการใชวตถอนตราย ใน

กรณ มเหตจาเปนเพอจะปองกนอนตรายทจะเกดแกบคคล สตว พช ทรพย หรอสงแวดลอม

โดยตราเปนพระราชกฤษฎกา12

(2.2) ศนยขอมลวตถอนตราย ใหมการจดตงศนยขอมลวตถอนตรายขนในกระทรวง

อตสาหกรรมเปนศนยกลางประสานงานในเรองขอมลของวตถอนตรายกบสวนราชการตาง ๆ

รวมทงจากภาคเอกชน

(2.3) รฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรม โดยความเหนของคณะกรรมการมอานาจ

ประกาศ ระบชอหรอคณสมบตของวตถอนตราย ชนดของวตถอนตราย กาหนดเวลาการใช

บงคบและหนวยงานผรบผดชอบในการควบคมวตถอนตราย (มาตรา 18 วรรค 2) ประกาศ

กาหนดรายชอของวตถอนตรายทกระบวนการผลตและลกษณะทอาจกอใหเกดอนตราย13

11 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 มาตรา 4. 12 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 มาตรา 16 13 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 มาตรา 36 วรรค 1

13

(3) ประเภทของวตถอนตราย แบงออกเปน 4 ชนด ตามความจาเปนแกการควบคม

ดงน 14

(3.1) วตถอนตรายชนดท 1 ไดแก วตถอนตรายทการผลต การนาเขา การสงออกหรอ

การมไวในครอบครองตองปฏบตตามหลกเกณฑและวธการทกาหนด โดยปฏบตตามประกาศของ

รฐมนตรผรบผดชอบทออกตามขอ 3.4 (1) (2) และ (3)

(3.2) วตถอนตรายชนดท 2 ไดแก วตถอนตรายทการผลต การนาเขา การสงออก

หรอการมไวในครอบครองตองแจงใหพนกงานเจาหนาททราบกอน และตองปฏบตตาม

หลกเกณฑและวธการทกาหนดดวย โดยปฏบตตาม ประกาศของรฐมนตรผรบผดชอบทออก

ตามขอ 3.4 (1) (2) และ (3)

(3.3) วตถอนตรายชนดท 3 ไดแก วตถอนตรายทการผลต การนาเขา การสงออก

หรอการมไวในครอบครองตองไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท และตองปฏบตตามประกาศ

ของรฐมนตรผรบผดชอบทออกตามขอ 3.4 (1) (2) และ (3)

(3.4) วตถอนตรายชนดท 4 ไดแก วตถอนตรายทหามมใหมการผลต การนาเขา การ

สงออก หรอการมไวในครอบครอง

(4) ใบอนญาต และการพกใชหรอเพกถอนใบอนญาต

ใบอนญาต ใหใชไดตามระยะเวลาทกาหนดไวในใบอนญาต แต ไมเกนสามป นบแตวน

ออกใบอนญาต และถามกฎหมายหรอพฤตการณเปลยนแปลงไป หรอมเหตสาคญเพอคมครอง

ความปลอดภย ใหพนกงานเจาหนาทผมอานาจออกใบอนญาตมอานาจส งแกไขเพมเตม

เงอนไข การอนญาตไดตามความจาเปน ในกรณทจะขอตอใบอนญาตจะตองยนคาขอ

เสยกอนใบอนญาตสนอาย เมอไดยนคาขอแลวใหถอวามฐานะเสมอนผไดรบอนญาตและให

ประกอบกจการ ตอไปไดจนกวาพนกงานเจาหนาทจะสงไมตออายใบอนญาตน น ถาพนกงาน

เจาหนาทไมออกใบอนญาตหรอ ไมตออายใบอนญาต ผขออนญาตหรอผขอตออายใบอนญาต

มสทธอทธรณตอรฐมนตรผรบผดชอบภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอจากพนกงาน

เจาหนาทแจงการไมอนญาตหรอไมตออายใบอนญาต คาวนจฉยของรฐ มนตรผรบผดชอบให

เปนทสด หากพนกงานเจาหนาทไมตออายใบอนญาต หรอรฐมนตรผรบผดชอบไดมคาวนจฉย

ใหยกอทธรณการตออายใบอนญาต ผขอตออายใบอนญาตจะขายวตถอนตรายทมอยในความ

ครอบครองไดภายในกาหนดสามเดอนนบแตวนทราบคาสงไมตออายใ บอนญาตหรอทราบคาสง

ของรฐมนตรผรบผดชอบใหยกอทธรณ หากพนกาหนดดงกลาว พนกงานเจาหนาทม

อานาจสงใหบคคลดงกลาวสงมอบวตถอนตรายแกพนกงานเจาหนาท เพอทาลายหรอจดการ

14 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 มาตรา 18

14

ตามควรแกกรณ ในกรณทอาจจาหนายไดใหดาเนนการขายทอดตลาดหรอขา ยใหแก

หนวยงานของรฐภายในสามเดอน15

กรณการพกใชหรอเพกถอนใบอนญาต ถาปรากฏวาผไดรบอนญาตฝาฝนหรอไมปฏบต

ตามพระราชบญญตน พนกงานเจาหนาทมอานาจพจารณาสงพกใชใบอนญาตมกาหนดเวลา

ตามทเหนสมควรแตตองไมเกนหนงป และถาเปนกรณสาคญจะสงเพกถอนใบอนญาตกได ผถก

สง เพกถอนใบอนญาตจะขออนญาตใหมอกไมไดจนกวาจะพนกาหนดหาปนบแตวนทถกสง

เพกถอนใบอนญาต ผถกสงเพกถอนใบอนญาตมสทธอทธรณตอรฐมนตรผรบผดชอบภายใน

กาหนดสามสบวนนบแตวนทราบคาสง คาวนจฉยของรฐมนตรผรบผดชอบใหเปนทสด และผถก

สงเพกถอนใบอนญาต จะขายวตถอนตรายทอยในความครอบครองไดภายในกาหนดสามเดอน

นบแตวนทราบคาสงเพกถอนใบอนญาตหรอทราบคาสงของรฐมนตรผรบผดชอบใหยกอทธรณ

หากพนกาหนดเวลาดงกลาวพนกงานเจาหนาทมอานาจสงให บคคลดงกลาวสงมอบวตถ

อนตรายแกพนกงานเจาหนาท เพอทาลายหรอจดการตามควรแกกรณ ในกรณทอาจ

จาหนายไดใหดาเนนการขายทอดตลาดหรอขายใหแกหนวยงานของรฐภายในสามเดอน16

(5) การขนทะเบยนและเพกถอนทะเบยนวตถอนตราย

การขนทะเบยน การผลตหรอ การนาเขาวตถอนตรายชนดท 2 หรอชนดท 3 ท

รฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรมไมไดประกาศกาหนดรายชอใหเปนวตถอนตรายท

กระบวนการผลตและลกษณะทอาจกอใหเกดอนตราย จะตองนามาขอขนทะเบยนตอพนกงาน

เจาหนาทกอนจงจะผลตหรอ นาเขา หรอจงจะออกใบอน ญาตใหผลตหรอนาเขาได เวนแต

รฐมนตรผรบผดชอบจะประกาศ ยกเวนใหไมตองขนทะเบยนอก ถาการขนทะเบยนวตถ

อนตรายจาเปนตองผลตหรอนาเขาตวอยางวตถอนตรายทจะขอขนทะเบยนหรอตองนาเขาวตถ

อนตรายอยางอน เพอใชในการผลตวตถอนตรายท จะขอขนทะเบยน และวตถอนตรายนนม

กฎหมายบงคบใหการผลตหรอการนาเขาตองไดรบอนญาตหรอตองขนทะเบยนกอน ผขอขน

ทะเบยนอาจขออนญาตเพอผลตหรอนาเขาวตถอนตรายนนได โดยใหไดรบยกเวนไมตองปฏบต

ตามขนตอนและวธการทกาหนดไวในกฎหมายวาดวย การนน หามรบขนทะเบยนเมอวตถ

อนตรายทขอ ขนทะเบยนไมเปนทเชอถอไดวามคณประโยชนตามทขอขนทะเบยนไว หรอหาก

นามาใชอาจเกดอนตรายแกบคคล สตว พช ทรพยหรอ สงแวดลอม โดยไมมวธปกตตามควรทจะ

ปองกนได เปนวตถอนตรายทขอขนทะเบ ยนใชชอในทานอง โออวด ไมสภาพ หรออาจทาให

เขาใจผดจากความเปนจรง และเปนวตถอนตรายปลอม หรอเปนวตถอนตรายทพนกงาน

เจาหนาทส งเพกถอนทะเบยนแลว และพนกงานเจาหนาทโดยคาแนะนาของคณะกรรมการม

อานาจสงแกไขรายการทะเบยนวตถอนตรายไดตามความจาเปน17

15

พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 มาตรา 25-29 16 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 มาตรา 32-35 17 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 มาตรา 36-39.

15

สวนการเพกถอนทะเบยน พนกงานเจาหนาทมอานาจเพกถอนวตถอนตรายได ถาปรากฏ

วาวตถอนตรายทไดขนทะเบยนไวแลวไมมประโยชนตามทข นทะเบยนไว หรอหากนามาใชอาจ

เกดอนตรายแกบคคล สตว พช ทรพยหรอสงแวดลอม เมอเพกถอนแลว สทธในการผลต นาเขา

สงออกหรอมไวในครอบครองเปนอนระงบ เจาของวตถอนตรายทถกเพกถอนทะเบยนตอง

จดการทาลายหรอดาเนนการกบวตถอนตรายตามทพนกงานเจาหนาทมคาสงภายในระยะเวลา

ทพนกงานเจาหนาทกาหนดและหากพนกาหนดดงกลาว พนกงานเจาหนาทมอานา จสงให

บคคลดงกลาวสงมอบวตถอนตรายนน แกพนกงานเจาหนาท เพอทาลายหรอจดการตามควรแก

กรณ ในกรณทอาจจาหนายไดใหดาเนนการขายทอดตลาดหรอขายใหแกหนวยงานของรฐ

ภายในสามเดอน18

(6) คาธรรมเนยม

ผผลต ผนาเขา ผสงออก ผเกบรกษาเพอการคา หรอผขาย วตถอนตรายชนดท 2

และ 3 ตองยนคาขอชาระคาธรรมเนยมรายป ถาไมมการชาระคาธรรมเนยมภายในระยะเวลา

ทกาหนด ใหเสยเงนเพมอกรอยละหา และถาคางชาระโดยไมมเหตอนควรและเปนกรณทม

ใบอนญาตในการดาเนนการ พนกงานเจาหนาทส งพกใชหรอเพกถอนใบอนญาตได19

(7) วตถอนตรายปลอม ผดมาตรฐาน เสอมคณภาพ ทตองขนทะเบยนแตมไดขน

ทะเบยนไว ทถกสงเพกถอนทะเบยน

หามมใหผใดผลต นาเขา สงออก หรอมไวในครอบครองซงวตถอนตรายชนดท 1-3 ซง

เปนวตถอนตราย ปลอม ผดมาตรฐาน เสอมคณภาพ ตองขนทะเบยนแตมไดขนทะเบยนไว

หรอถก สงเพกถอนทะเบยน ซงการมไวในครอบครองนนไมรวมถงการครอบครองขณะจะมการ

ทาลายหรอสงมอบแกพนกงานเจาหนาท หรอการครอบครองเพอการอยางอนตามหนาทท

กาหนดในกฎหมาย ผซงมวตถอนตรายดงกลาวอยในความครอบครองตองทาลาย ตองแจง

ตอพนกงานเจาหนาทหรอตองสงมอบแก พนกงานเจาหนาท

วตถอนตรายปลอม ไดแก สงททาเทยมวตถอนตรายแททงหมดหรอบางสวน วตถ

อนตรายทแสดงชอวาเปนวตถอนตรายอน หรอแสดงกาหนดเวลาทวตถอนตรายหมดอายการใช

เกนความเปนจรง วตถอนตรายทแสดงชอหรอเครองหมายของผผลตหรอทต งของสถานทผลต

ซงมใชความจรง วตถอนตรายทแสดงวาเปนวตถอนตรายทข นทะเบยนไวซงมใชความจรง

วตถอนตรายทผลตขนโดยมสาระสาคญนอยหรอมากกวาเกณฑคาคลาดเคลอน

วตถอนตรายทผดมาตรฐาน ไดแก วตถอนตรายทผลตขนโดยมสาระสาคญนอย หรอ

มากกวาเกณฑคาคลาดเคลอนแตไมถงระดบทกาหนด วตถอนตรายทผลตขนโดยมความ

บรสทธ สงเจอปน หรอลกษณะอนทมความสาคญตอคณสมบต ของวตถอนตรายผดไปจาก

เกณฑทกาหนดหรอทข นทะเบยนไว

18 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 มาตรา 40-41. 19 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 มาตรา 42.

16

วตถอนตรายทเสอมคณภาพ ไดแก วตถอนตรายทหมดอายการใชตามทแสดง ไวใน

ฉลากและเปนวตถอนตรายทแปรสภาพจนมลกษณะเชนเดยวกบวตถอนตรายปลอมหรอวตถ

อนตรายผดมาตรฐาน20

2.2.1.2 องคกรทบงคบใชกฎหมาย

(1) คณะกรรมการวตถอนตราย และอานาจหนาท

คณะกรรมการวตถอนตราย ประกอบดวย ปลดกระทรวงอตสาหกรรมเปนประธาน

กรรมการ มอธบดกรมการคาภายใน อธบดกรมการแพทย อธบดกรมโยธาธการและผงเมอง

ผบญชาการตารวจแหงชาต อธบดกรมวชาการเกษตร อธบดกรมสงเสรมการเกษตร เลขาธการ

คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต เลขาธการคณะกรรมการอาหารและยา เลขาธการสานกงาน

ปรมาณเพอสนต เลขาธการสานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม และผแทน

กระทรวงกลาโหม และผทรงคณวฒซงคณะรฐมนตรแตงตงไมเกนเจดคน เปนกรรมการ อธบด

กรมโรงงานอตสาหกรรม เปนกรรมการและเลขานการ และผแทนกรมโยธาธการและผงเมอง

ผแทนกรมโรงงานอตสาหกรรม ผแทนกรมวชาการเกษตร ผแทนสานกงานปรมาณเพอสนต

และผแทนสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา เปนผชวยเลขานการ มอา นาจและหนาทให

ความเหนแกรฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรม และรฐมนตรผรบผดชอบ ในการออก

ประกาศเกยวกบวตถอนตราย การควบคมวตถอนตรายและการปองกนความเสยหายอนเกด

จากวตถอนตราย ใหคาแนะนาหรอคาปรกษาแกพนกงานเจาหนาท ในการรบขนทะเบยนหรอ

เพกถอนทะเบยนวตถอนตราย และเรองใด ๆ เกยวกบวตถอนตรายแกรฐมนตรผรบผดชอบ

รฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรม หนวยงานผรบผดชอบและพนกงานเจาหนาทพจารณา

เรองรองเรยนจากผทไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายจากวตถอนตราย แจงหรอโฆษณา

ขาวสารเกยวกบวตถอนตรายใหประชาชนทราบ รวมทงสอดสอง ดแล ใหคาแนะนา และเรงรด

พนกงานเจาหนาท สวนราชการ หรอหนวยงานของรฐทมอานาจหนาทเกยวกบวตถอนตราย

ตางๆ ใหปฏบตตามอานาจและหนาททกฎหมายกาหนด

(2) เจาหนาทสงกดกระทรวงอตสาหกรร ม กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวง

สาธารณสขเปนเจาหนาทผมอานาจ

อานาจของพนกงานเจาหนาท (มาตรา 52 - 55) มดงตอไปน21

(2.1) สงใหผผลต ผนาเขา ผสงออก หรอผมไวในครอบครองซงวตถอนตราย

ทไดฝาฝน หรอไมปฏบตตามพระราชบญญตน ระงบการกระทาทฝาฝน หรอแกไข หรอปรบปรง

หรอปฏบต ใหถกตอง และถามเหตอนสมควรจะอนญาตใหผนนสงออกวตถอนตรายนนคน

ใหแกผผลตหรอผจดสงวตถอนตรายนนมาให หรอการอนตามความเหมาะสมกได ถาผนนไม

สามารถปฏบตใหถกตองได กให มอานาจสงใหบคคลดงกลาวสงมอบวตถอนตรายนนตอพนกงาน

20 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 มาตรา 45-49. 21 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 มาตรา 52-55.

17

เจาหนาท เพอทาลาย หรอจดการตามควรแกกรณ และถามคาใชจายใหเจาของวตถอนตรายม

หนาทจาย หรอชดใชเงนจานวนนนแกทางราชการ

(2..2) จบกมผกระทาความผดหรอมเหตอนควรสงสยวากระทาความผดตามพระราชบญญต

นเพอสงพนกงานสอบสวนดาเนนการตอไปตามกฎหมาย

(2.3) เขาไปในสถานประกอบการ สถานทผลต สถานทเกบรกษาเกยวกบวตถ อนตราย

หรอสถานททสงสยวาเปนสถานทเชนวานน หรอเขาไปในพาหนะทบรรทกหรอสงสยวาบรรทกวตถ

อนตรายเพอตรวจสอบ

(2.4) นาวตถอนตรายหรอวตถทสงสยวาเปนวตถอนตรายในปรมาณพอสมควรไป

ตรวจสอบ

(2.5) ตรวจคน กก ยด หรออายดวตถอนตราย และสงทเกยวของในกรณทมเหตสงสย

วามการกระทาผด

(2.) มหนงสอเรยกใหบคคลมาใหถอยคาสงเอกสารหรอวตถใด ๆ เพอประกอบ การ

พจารณา

2.2.1.3 สภาพบงคบในทางแพงและอาญา

(1) หนาทและความรบผดทางแพง ถามความเสยหายอนเกดจากวตถอนตรายตาม

พระราชบญญต น นอกจากความรบผดทางแพงทมอยตามบทบญญตของบทกฎหมายอนแลว

ไดกาหนดผทตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทน ดงน22

(1.1) ผผลต ในเรองตองระมดระวงในการจดหาวตถทใชในการผลตการกาหนดวธการ

และขนตอนของการผลต การจดใหมภาชนะบรรจทม นคงแขงแรงและปลอดภยตอการใช การ

เคลอนยาย การขนสง การตดฉลาก ความเหมาะสมของการเกบรกษา การตรวจสอบความ

เหมาะสมของผทรบมอบวตถอนตราย และตองรบผดชอบเพอความเสยหายอนเกดจากวตถ

อนตรายทอยในครอบครอง เวนแตจะพสจนไดวาความเสยหายนนเกดจากเหตสดวสยหรอเกด

เพราะความผดของผเสยหายนนเอง

(1.2) ผนาเขาในเรองตองระมดระวงในการเลอกผผ ลตการตรวจสอบคณภาพของวตถ

อนตราย การตรวจสอบความถกตองของภาชนะบรรจและฉลาก การเลอกวธการขนสงและผ

ขนสง ความเหมาะสมของการเกบรกษา รวมถงการตรวจสอบความเหมาะสมของผทรบมอบ

วตถอนตราย และตองรบผดชอบเพอความเสยหายอนเกดจากวตถอนตรายทอยในคร อบครอง

เวนแตจะพสจนไดวาความเสยหายนนเกดจากเหตสดวสยหรอเกดเพราะความผดของผเสยหาย

นนเอง

(1.3) ผขนสง ในเรองตองระมดระวงในการตรวจสอบความถกตองของสงทใช ในการ

ขนสงหรอยานพาหนะและอปกรณ ความถกตองของภาชนะบรรจและฉลาก ความเห มาะสม

ของวธการขนสง ความถกตองของการจดวางบนยานพาหนะ รวมถงความไววางใจไดของ

22 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 มาตรา 59-69.

18

ลกจางหรอผจดทาการงานใหแกผขนสงหรอรวมกบผขนสง และตองรบผดชอบเพอความ

เสยหายอนเกดจาก วตถอนตรายทอยในครอบครอง เวนแตจะพสจนไดวาความเสยหายนน

เกดจากเหตสดวสยหรอเกดเพราะความผดของผเสยหายนนเอง

(1.4) ผมไวครอบครองซงวตถอนตราย ในเรองตองระมดระวงในการตรวจสอบความ

เชอถอไดของผผลต ผนาเขา หรอผทจดหาวสดอนตรายนนใหแกตน ความถกตองของภาชนะ

บรรจและฉลาก ความเหมาะสมของการเกบรกษา และความไววางใจของผรบมอบวตถ

อนตรายไปจากผมไวครอบครองซงวตถอนตราย และตองรบผดชอบเพอความเสยหายอนเกด

จากวตถอนตรายทอยในครอบครอง เวนแตจะพสจนไดวาความเสยหายนนเกดจากเหตสดวสย

หรอเกดเพราะความผดของผเสยหายนนเอง

(1.5) ผขาย หรอผสงมอบวตถอนตรายใหแกบคคลใด ตองรบผดชอบเพอความ

เสยหายของบคคลดงกลาวอนเกดจากวตถอนตรายนน เวนแตจะพสจนไดวาความเสยหายนน

เกดจากเหตสดวสย หรอเกดเพราะความผดของผตองเสยหายนนเอง

(1.6) นายจาง ตวการ ผวาจาง หรอเจาของกจการเกยวกบวตถอนตรายตองรวมรบผดใน

ผลแหงละเมดทผผลต ผนาเขา ผขนสง ผมไวในครอบครอง ผสงมอบ หรอผขายวตถอนตราย

กระทาไปในการทางานใหแกตน แตชอบทจะชดใชจากบคคลดงกลาว เวนแตตนจะมสวนผดใ น

การสงใหทาการเลอกตวบคคล การควบคม หรอการอนอนมผลโดยตรงใหเกดการละเมดขน

(1.7) ผผลต ผนาเขา ผขายสง ผขายปลก คนกลาง และผมสวนในการจาหนายวตถ

อนตรายทกชวงตอจากผผลตจนถงผทรบผดชอบขณะเกดการละเมด ตองรวมรบผด ในผลแหง

การละเมดดวย

(1.8) ในกรณทรฐตองเสยคาใชจาย เมอวตถอนตรายกอใหเกดความเสยหาย หรอเปน

ความเสยหายตอทรพยไมมเจาของ หรอทรพยากรธรรมชาต หรอเปนความเสยหายตอทรพยสน

ของแผนดน พนกงานอยการฟองเรยกคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายได

ทงน สทธเรยกรองคาเสยหายอนเกดจากวตถอนตรายตามพระราชบญญตนมอายความ

สามป นบแตผตองเสยหายรถงการเสยหายและผพงตองใชคาสนไหมทดแทน และผทตองรบ

ผดตามขอ 1.1-1.7 ทไดชาระคาสนไหมทดแทนใหผเสยหายแลว มสทธไลเบยไดจนถงผผลต

(2) สภาพบงคบในทางอาญา

ผทฝาฝนพระราชบญญตวตถอนตราย พ .ศ.2535หรอกระทาความผดตามมาตราตาง ๆ

ทงผผลต ผนาเขา ผขายสง ขายปลก คนกลาง และผมสวนในการจาหนายวตถอนตรายทกชวง

ตอ ผมไวในครอบครองซงวตถอนตราย ตองระวางโทษปรบหรอโทษจาคก หรอทงจาทงปรบ

ในกรณทมโทษจาคกไมเกนหนงปหรอมโทษปรบสถานเดยว คณะกรรมการ

คณะอนกรรมการ หรอพนกงานเจาหนาททคณะกรรมการมอบหมายมอานาจเปรยบเทยบปรบ

ได ในกรณทศาลพพากษาลงโทษแลวมพฤตการณใหเหนวาอาจกระทาความผด เชนนนอก

19

ศาลอาจพพากษาหามการประกอบการเกยวกบวตถอนตรายมกาหนดเวลาไมเกนหาปนบแตวน

พนโทษไปแลว23

2.2.2 ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง บญชรายชอวตถอนตราย พ .ศ. 2538

ตามความในมาตรา 18 แหงพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535

2.2.2.1 สาระสาคญของกฎหมาย

เปนประกาศซงออกโดยอานาจตามความในขอ 17 หมวด 3 แหงกฎกระทรวง (พ.ศ.

2537 ) ออกตามความในพระราชบญญตวตถอนตราย พ .ศ. 2535 ทระบเครองใชไฟฟาและ

อปกรณอเลกทรอนกสทใชแลว เปนวตถอนตรายชนดท 3 ผผลต ผนาเขา ผสงออกหร อ ผมไว

ในครอบครองตองไดรบใบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทกอนจงจะประกอบการได เพอ

ประโยชนในการควบคมวตถอนตรายและปองกนอนตรายทอาจเกดขนแกบคคล สตว พช

ทรพย หรอสงแวดลอม

ทงนผมความประสงคทจะขอรบใบอนญาตนาเครองใชไฟฟาและอ ปกรณอเลกทรอนกส

ทใชแลวเขามาในราชอาณาจกร ดงตอไปน

(1) ตเยน

(2) เครองรบโทรทศน

(3) เครองรบวทยกระจายเสยง

(4) เครองวดทศน (Video)

(5) เครองดวด (DVD)

(6) เครองวซด (VCD)

(7) เครองเลนเทปบนทกเสยง

(8) เครองปรบอากาศ

(9) เครองซกผา

(10) เครองอบผา

(11) เครองซกแหง

(12) หมอหงขาวไฟฟา

(13) กาตมนาไฟฟา

(14) เตาอบไมโครเวฟ

(15) เตาอบไฟฟา

(16) เครองโทรศพท

(17) เครองโทรสาร

23 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 มาตรา 70-89.

20

(18) เครองรบสงโทรเลข

(19) เครองคานวณ

(20) เครองพมพดดไฟฟา

(21) เครองถายเอกสาร

(22) เครองโทรศพทเคลอนท

(23) เครองคอมพวเตอรและอปกรณตอพวง เชน จอ (Monitor) เครองพมพ (Printer)

และ เครองสแกนเนอร (Scanner) เปนตน

(24) พดลมไฟฟา

(25) เครองทานาเยน

(26) เครองเปาผม

(27) เตารดไฟฟา

(28) เครองสญญาณกนขโมย

(29) เครองอดชนดทใชในเครองทาความเยน

โดยการนาเขาดงกลาวตองมลกษณะดงตอไปน

(1) เพอการจาหนายหรอใชซา ตองครบองคประกอบดงตอไปน

(1.1) ตองเปนเครองทคงรปตามสภาพการผลตเดม และมอายก ารใชงานไม

เกน 3 ป นบจากวนทผลต ยกเวนเครองถายเอกสารใหมอายการใชงานไดไมเกน 5 ป นบจาก

วนทผลต

(1.2) ตองเปนผลตภณฑทมมาตรฐานเทยบไดไมตากวามาตรฐานผลตภณฑ

อตสาหกรรม (มอก). เฉพาะกรณสนคาทมการกาหนดใหตองเปนไปตามมาตรฐาน

(1.3) ตองมหลกฐานรบรองคณภาพภายในระยะเวลาไมเกน 6 เดอน กอนการ

นาเขาจากบรษทผผลต หรอหนวยงานรบรองทกรมโรงงานอตสาหกรรมเหนชอบ

(2) เพอการซอมแซมหรอปรบปรงตามกรณดงตอไปน

(2.1) กรณนาเครองออกไปซอมแซม หรอปรบปรงนอกราชอาณาจกร แล วนา

เครองดงกลาวกลบเขามาในราชอาณาจกร ตองมสาเนาใบสทธนากลบหรอสาเนาใบขนสนคา

ขาออกจากกรมศลกากรมาแสดงประกอบการอนญาต

(2.2) กรณนาเครองเขามาซอมแซม หรอปรบปรงเปนการชวคราวใน

ราชอาณาจกร ใหยนหนงสอรบรองตอกรมโรงงานอตสาหกรรมวาจะสงกล บออกไป และจะตอง

นาชนสวนทชารดกลบออกไปดวย โดยผสงออกจะตองแสดงหลกฐานการสงออกตอกรมโรงงาน

อตสาหกรรมภายใน 30 วน นบแตวนสงออก สาหรบเครองทผลตในประเทศไทย ไมตองนา

ชนสวนทชารดกลบออกไปกได แตทงน จะตองแสดงแผนการจดการชนสวนทชา รดตอกรม

โรงงานอตสาหกรรม

(3) เพอการดดแปลง หรอปรบปรงใหใชงานไดตามวตถประสงคเดมของสนคา ตองครบ

องคประกอบดงตอไปน

21

(3.1) ตองมความคมคาทางเศรษฐกจ

(3.2) นาเขาไดในปรมาณทสอดคลองกบขดความสามารถของโรงงาน

(4) เพอการคดแยกหรอการแปรสภาพ ตองครบองคประกอบดงตอไปน

(4.1) ตองมความคมคาทางเศรษฐกจ

(4.2) นาเขาไดในปรมาณทสอดคลองกบขดความสามารถของโรงงาน

(4.3) นาเขาไดจากประเทศทเปนภาคอนสญญาบาเซลเทานน

ทงน การนาเขาในขอ 4 ตามประกาศน หมายถง การนาเขาเพ อกจการทมลกษณะ

ดงตอไปน

(5) เพอการจาหนาย หรอใชซา ตองครบองคประกอบดงตอไปน

(5.1) ตองเปนชนสวนอปกรณหรอสวนประกอบของเครองใชไฟฟา

อเลกทรอนกสทใชแลว ทคงรปตามสภาพการผลตเดม

(5.2) ตองเปนผลตภณฑทมมาตรฐานเทยบไดไมตากวามาตรฐานผลตภณฑ

อตสาหกรรม (มอก.) เฉพาะกรณสนคาทมการกาหนดใหตองเปนไปตามมาตรฐาน

(5.3) เพอใชเปนอะไหลเทานน

(6) เพอการซอมแซมหรอปรบปรงตามกรณดงตอไปน

(6 .1) กรณนาชนสวนอปกรณหรอสวนประกอบของเครองใชไฟฟา

อเลกทรอนกสทใชแลวออกไปซอมแซม หรอปรบปรงนอกราชอาณาจกร แลวนากลบเขามาใน

ราชอาณาจกร ตองมสาเนาใบสทธนากลบหรอสาเนาใบขนสนคาขาออกจากกรมศลกากรมา

แสดงประกอบการอนญาต

(6 .2) กรณนาชนสวนอปกรณหรอสวนประกอบของเครองใชไฟฟา

อเลกทรอนกสทใชแลวเขามาซอ มแซมหรอปรบปรงเปนการชวคราวในราชอาณาจกร ใหยน

หนงสอรบรองตอกรมโรงงานอตสาหกรรมวาจะสงกลบออกไป โดยผสงออกจะตองแสดง

หลกฐานการสงออกตอกรมโรงงานอตสาหกรรมภายใน 30 วน นบแตวนสงออก

(6 .3) กรณนาชนสวนอปกรณหรอสวนประกอบของเครองใชไฟฟา

อเลกทรอนกสทใชแลว เขามาซอมแซมหรอปรบปรงเพอจาหนายหรอใชซาในราชอาณาจกร

ตองมปรมาณทสอดคลองกบขดความสามารถของโรงงานหรอสถานประกอบการ

(7) เพอการคดแยกหรอการแปรสภาพ ตองครบองคประกอบดงตอไปน

(7.1) ตองมความคมคาทางเศรษฐกจ

(7.2) นาเขาไดในปรมาณทสอดคลองกบขดความสามารถของโรงงาน

(7.3) นาเขาไดจากประเทศทเปนภาคอนสญญาบาเซลเทานน

ทงน ในการอนญาตการนาเขาตามประกาศน ใหผนาเขาทมคณสมบตดงตอไปน

(1) เพอการจาหนาย หรอใชซา ผนาเขาตองมคณสมบตเป นผประกอบกจการนาเขา

ชนสวนอปกรณหรอสวนประกอบของเครองใชไฟฟาอเลกทรอนกสทใชแลว

(2) เพอการซอมแซมหรอปรบปรง ผนาเขาตองมคณสมบต ดงน

22

(2.1)เปนผประกอบกจการนาเขาชนสวนอปกรณหรอสวนประกอบของ

เครองใชไฟฟาอเลกทรอนกส ทใชแลว

(2.2) มโรงงานหรอสถานประกอบการทไดรบอนญาตประกอบกจการทม

ประสทธภาพและขดความสามารถสอดคลองเหมาะสมทจะซอมแซมหรอปรบปรงชนสวน

อปกรณหรอสวนประกอบของเครองใชไฟฟาอเลกทรอนกสทใชแลวทนาเขาได

(3) เพอการคดแยกหรอการแปรสภาพ ผนาเขาตองมคณสมบตดงตอไปน

(3.1) เปนผประกอบกจการนาเขาชนสวนอปกรณหรอสวนประกอบของ

เครองใชไฟฟาอเลกทรอนกสทใชแลว เพอการคดแยก หรอการแปรสภาพ

(3.2) มโรงงานทไดรบอนญาตประกอบกจการโรงงานทมประสทธภาพและขด

ความสามารถสอดคลองเหมาะสมทจะคดแยกหรอแปรสภาพชนสวนอปกรณหรอสวนประกอบ

ของเครองใชไฟฟาอเลกทรอนกสทใชแลวทนาเขาได

(3.3) ตองไดรบการยนยอมจากประเทศตนทางในการรบของเสยทเกดจาก

กระบวนการผลตกลบคน หรอมโรงงานทไดรบใบอนญาตประกอบกจการโรงงานใน การกาจด

ของเสยทเกดขน โดยไดรบความเหนชอบจากกรมโรงงานอตสาหกรรมเปนกรณไป

2.3 มาตรการควบคมมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

2.3.1 พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ.2511

2.3.1.1 สาระสาคญของมาตรการทางกฎหมาย

เปนกฎหมายดานสงคม ทกาหนดขนเพ อปองกน และรกษาสทธของผซอ เกยวพนทง

ผผลตและผนาเขาสนคา เนองจากประเทศไทยกาลงเรงรดพฒนากจการอตสาหกรรม ม

ผลตภณฑอตสาหกรรมหลายชนดทผลตขนไดภายในประเทศ แตยงไมไดมการกาหนด

มาตรฐานสาหรบผลตภณฑอตสาหกรรมใหเปนทแนนอนและเหมา ะสม ทาใหมการแขงขนกน

ลดราคา โดยทาคณภาพใหตาลง เปนเหตใหประชาชนขาดความนยมเชอถอ นอกจากนยงอาจ

เกดอนตรายแกประชาชน และกอใหเกดความไมมนคงในการประกอบกจการอตสาหกรรมซง

เปนผลเสยหายแกเศรษฐกจของประเทศ จงเปนการสมควรออกกฎหมายกาหนดมาตรฐานเพ อ

ประโยชนในการสงเสรมอตสาหกรรม เพอความปลอดภย หรอเพอปองกนความเสยหายอนอาจ

เกดแกประชาชน หรอแกกจการอตสาหกรรมหรอเศรษฐกจของประเทศกฎหมายนจะชวยสราง

ความมนใจแกผซอทมตอสนคา โดยกาหนดคาธรรมเนยมใบอนญาต เปนอตราคงทฉบบละ

500-1,000 บาท

สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ไดออกใบอนญาตใหแสดงเครองหมายกบ

ผลตภณฑทมคณภาพตามมาตรฐานประเภทตาง ๆ รวม 5 เครองหมาย ซงแตละเครองหมายม

ความหมายแตกตางกน คอ

(1) เครองหมายมาตรฐานทวไปสาหรบแสดงกบผลตภณฑอตสาหกรรมทเปนมาตรฐา น

ไมบงคบ

23

เปนเครองหมายทแสดงบนผลตภณฑทผานการตรวจสอบและรบรองวามคณภาพ ม

ประสทธภาพ และปลอดภย ตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ผผลตสามารถย นขอ

ใบอนญาตแสดงเครองหมายมาตรฐานไดดวยความสมครใจ

(2) เครองหมายมาตรฐานบงคบสาหรบแสดงกบผลตภณฑอตสาหกรรมทเปนมาตรฐาน

บงคบ

เปนเครองหมายทแสดงบนผลตภณฑทมกฎหมายกาหนดใหผลตภณฑตองเปนไปตาม

มาตรฐาน เพอคมครองความปลอดภยใหแกผบรโภคและปองกนความเสยหายทจะเกดขนแก

เศรษฐกจของประเทศโดยกฎหมายบงคบใหผ ผลต ผนาเขา และผจาหนายจะตองผลต นาเขา

และจาหนายเฉพาะผลตภณฑทเปนไปตามมาตรฐานเทานน และจะตองมเครองหมายมาตรฐาน

บงคบบนผลตภณฑทกหนวย

(3) เครองหมายเฉพาะดานความปลอดภยสาหรบแสดงกบผลตภณฑอตสาหกรรมท

เปนมาตรฐานบงคบและมาตรฐานไมบงคบ

เปนเครองหมายทแสดงบนผลตภณฑทมความปลอดภยในการใชงาน ตามมาตรฐาน

เฉพาะดานความปลอดภยทสานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมไดกาหนดไว เพอ

คมครองความปลอดภยของผบรโภค เครองหมายนเปนทงมาตรฐานบงคบและมาตรฐานไ ม

บงคบ กรณทเปนมาตรฐานบงคบ กฎหมายบงคบใหผผลต ผนาเขา และผจาหนายจะตองผลต

นาเขา และจาหนายเฉพาะผลตภณฑทเปนไปตามมาตรฐานเทานน และจะตองมเครองหมาย

มาตรฐานบงคบบนผลตภณฑทกหนวย กรณทเป นมาตรฐานทวไปผผลตสามารถยนขอ

ใบอนญาตแสดงเครองหมายมาตรฐานไดดวยความสมครใจ

24

(4)เครองหมายมาตรฐานเฉพาะดานสงแวดลอมสาหรบแสดงกบผลตภณฑอตสาหกรรม

ทเปนมาตรฐานบงคบและมาตรฐานไมบงคบ

เปนเครองหมายทแสดงบนผลตภณฑทมคณสมบตในการชวยการรกษาสภาพแวดลอม

ตามมาตรฐานเฉพาะดานสงแวดลอมของสานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ซงเปน

การรบรองวาผลตภณฑนนมคณสมบตในการรกษาสงแวดลอม เครองหมายนเปนทงมาตรฐาน

บงคบและมาตรฐานไมบงคบ กรณทเปนมาตรฐานบงคบ กฎหมายบงคบใหผผลต ผนาเขา และ

ผจาหนายจะตองผลต นาเขา และจาหนายเฉพาะผลตภณฑทเปนไปตามมาตรฐานเทานน และ

จะตองมเครองหมายมาตรฐานบงคบบนผลตภณฑทกหนวย กรณทเปนมาตรฐานทวไป ผผลต

สามารถยนขอใบแสดงเครองหมายมาตรฐานไดดวยความสมครใจ

(5) เครองหมายมาตรฐานเฉพาะดานความเขากนไดทางแมเหลกไฟฟา

สาหรบแสดงกบผลตภณฑอตสาหกรรมทเปนมาตรฐานบงค บและมาตรฐานไมบงคบ

เปนเครองหมายทแสดงบนผลตภณฑทมคณสมบตของความเขากนไดทางแมเหลกไฟฟา ซง

สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมไดกาหนดไวและใหการรบรองคณภาพผลตภณฑ

เฉพาะดานความเขากนไดทางแมเหลกไฟฟาดงกลาว เครองหมายนเปนทงมาตรฐานบงคบและ

มาตรฐานไมบงคบ กรณทเปนมาตรฐานบงคบ กฎหมายบงคบใหผผลต ผนาเขา และผจาหนาย

จะตองผลต นาเขา และจาหนายเฉพาะผลตภณฑทเปนไปตามมาตรฐานเทานน และจะตองม

เครองหมายมาตรฐานบงคบบนผลตภณฑทกหนวย กรณทเปนมาตรฐานทวไป ผผลตสามารถ

ยนขอใบอนญาตแสดงเครองหมายมาตรฐานไดดวยความสมครใจ

2.3.1.2 องคกรบงคบใชกฎหมาย

(1) กาหนดใหมคณะกรรมการมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ประกอบดวย

ปลดกระทรวงอตสาหกรรมเปนประธานกรรมการ อธบดกรมโรงงานอตสาหกรรม อธบดกรม

สงเสรมอตสาหกรรม ผแทนกระทรวงเกษตรและสหกรณ ผแทนกระทรวงมหาดไทย ผแทน

กระทรวงพาณชย ผแทนกระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลย และการพลงงาน ผแทน

25

กระทรวงสาธารณสข ผแทนกรมศลกากร ผแทนสถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหง

ประเทศไทย ผแทนสานกงานคณะกรรมการสงเสร มการลงทน ผแทนสานกงานคณะกรรมการ

พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตกบผทรงคณวฒซง คณะรฐมนตรแตงตงอกไมเกนหกคน

เปนกรรมการ ทาหนาทพจารณาเสนอรฐมนตรในการกาหนด แกไข ยกเลกมาตรฐาน

อนญาตใหใชเครองหมายมาตรฐานกาหนดผลตภณฑตองเปนไปตามมาตร ฐาน และ

มาตรฐานระหวางประเทศและการนาสนคาทตองเปนไปตามมาตรฐานเขามาจาหนายในประเทศ

(2) สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม และใหม

อานาจหนาทดงตอไปน

(2.1) ตรวจสอบการขอใชเครองหมายมาตรฐานตามมาตรา 16 การขออนญาตทาและ

นาเขาซงผลตภณฑอตสาหกรรมตามมาตรา 20 มาตรา 20 ทว มาตรา 21 และมาตรา 21 ทว

เพอเสนอคณะกรรมการ

(2.2) ตรวจสอบและควบคมการทาผลตภณฑอตสาหกรรม และผลตภณฑอตสาหกรรม

ตามทมพระราชกฤษฎกากาหนดใหตองเปนไปตามมาตรฐาน รวมทงผลตภณฑอตสาหกรรมท

ไดรบอนญาตใหทาตามมาตรา 20 ทว

(2.3) ตรวจสอบและควบคมผลตภณฑอตสาหกรรมทขอนาเขามาเพอจาหนายใน

ราชอาณาจกรตามทมพระราชกฤษฎกากาหนดใหตองเปนไปตามมาตรฐาน รวมทง

ผลตภณฑอตสาหกรรมทไดรบอนญาตใหนาเขามาในราชอาณาจกรตามมาตรา 21 ทว

(2.4) ควบคมการใชเครองหมายมาตรฐาน

(2.5) ปฏบตการอน ๆ ตามทคณะกรรมการมอบหมาย

2.3.1.3 สภาพบงคบในทางกฎหมาย

กาหนดบทลงโทษการไมปฏบตใหเปนไปตามกฎหมายมโทษทงปรบและโทษจาคก

โดยโทษจาคกสงสดถง 2 ป แตกาหนดใหเลขาธการหรอผทเลขาธการมอบหมายมอานาจ

เปรยบเทยบปรบได

26

บทท 3

มาตรการกดกนทางการคาวาดวยการจากดการใชสารทเปนอนตราย

บางประเภทในผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส ของกลมสหภาพยโรป

และประเทศจน

3.1 มาตรการกดกนทางการคาวาดวยการจากดการใชสารทเปนอนตรายบางประเภท ใน

ผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส ของกลมสหภาพยโรป

โดยทสหภาพยโรปเปนคคาทมขนาดใหญและเปดกวางทสดในโลกอกทงยงเปนตลาด

เดยว (Single Market) ทใหญทสดดวย หลงจากทมการขยายจานวนสมาชกเมอเดอน

พฤษภาคม 2547 ทาใหในปจจบนสหภาพยโรปมสมาชกทงสน 25 ประเทศ และมจา นวน

ผบรโภคถง 450 ลานคน24

ดงนน การทสหภาพยโรปมการขยายตวใหญขนยอมสงผลถง

โอกาสในการสงออกของผสงออกชาวไทยทเพมความสะดวกมากยงขน เนองจากการทมการ

ใชกฎระเบยบทางการคา อตราภาษศลกากร และขนตอนการบรหารงานแบบเดยวกนทง

ภมภาค โดยปจจบนสหภาพยโรปมมลคาการคาภาคสนคาคดเปนรอยละ 18 และภาคบรการคด

เปนรอยละ 24 ของการคาโลก สหภาพยโรปเปนคคาทสาคญเปนอนดบสามของประเทศไทย

รองจากสหรฐอเมรกาและอาเซยน โดยมสวนแบงทางการคาประมาณรอยละ 15 ของยอดการคา

รวมของไทย ในป 2546 มมลคาการสงออกรวม 11 พนลานยโร หรอ 515 พนลานบาท ในชวง

ระยะเวลา 10 ป ทผานมาสนคาสงออกของไทยไปยงสหภาพยโรปเปลยนจากสนคามลคาเพม

ตาเปนสนคาทมมลคาเพมปานกลาง เชนเครองใชไฟฟาและแผงวงจรไฟฟา ชนสวนรถยนต

และผลตภณฑอาหารแป รรป เปนตน ในป 2545 รอยละ 52 ของสนคาไทยทสงออกไปยง

สหภาพยโรปไดรบการยกเวนภาษตามหลกของประเทศทไดรบการอนเคราะหยง ( Most

Favored Nation ) และจากการไดสทธพเศษภายใตสทธประโยชนทางภาษศลกากรของ

สหภาพยโรป (รอยละ 18) สวนอกรอยละ 20 ของสนคาไทยยงไดรบประโยชนตามขอตกลง

ภายใตกรอบการคาโลก ทาใหเสยภาษนาเขาสหภาพยโรปในอตราทตากวาปกต แตอยางไรก

ตาม แมวาประเทศไทยจะมการเปลยนแปลงประเภทสนคาทสงออกจากเดมทเปนสนคาทม

มลคาตาเปนสนคาทมมลคาเพมระดบปานกลาง เช น เครองใชอเลกทรอนกสและแผงวงจร

เปนตน กตาม แตในอนาคตผสงออกไทยจะตองเผชญกบกฎระเบยบทเขมงวดมากขนสาหรบ

สนคาทจะนาเขาไปขายในสหภาพยโรป เนองจากการปองกนสงแวดลอมถอวาเปนนโยบายท

สาคญเพอการพฒนาทย งยนของสหภาพยโรป ซงมาตรการตางๆ ทสหภาพยโรปไดออกมา

เพอปองกนสงแวดลอมอนเกดจากผลตภณฑตงแตมาตรการ WEEE , RoHS และ IPP

24 ขอมลจาก Eurostats

27

จนกระทงมาตรการผลตภณฑทใชพลงงาน (EuP) ซงจะเหนไดวามาตรการทผานมาม

ววฒนาการจากมาตรการทมงไปทตวสนคาเปนหลก ดงจะเหนได ในกฎหมายทขยายความรบ

ผดของผผลต (Extended Producer Responsibilities (EPR)) เชน End of Life Vehicles,

Directive for vehicles, Packaging directive for packaging, WEEE, RoHS directive เปนตน

ทงน ในบทท 3 จะศกษาเฉพาะคาสงวาดวยการจากดการใชสาร ทเปนอนตรายบาง

ประเภทในผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส (Directive 2002/95/EC of the European

Parliament and of the Council of 27 January 2003 on the Restriction of the Use of

Certain Hazardous Substances in Electrical and Electronic Equipment (RoHS)) ดงจะได

พจารณาโดยลาดบ

3.1.1 วตถประสงคในการใชมาตรการ

RoHS หรอ Restriction of the use of certain hazardous substances in electrical

and electronic equipment เปนระเบยบของสหภาพยโรป (Directive 2002/95/EC) ทประกาศ

อยางเปนทางการเมอวนท 27 มกราคม พ.ศ. 2546 และมผลบงคบใชตงแต วนท 1 กรกฎาคม

พ.ศ.2549 เปนตนไป ระเบยบนมวตถประสงคเพอจากดการใชสารทเปนพษตอมนษยและ

สงแวดลอมในสนคาเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส เพอทาใหสามารถจดการซาก

เครองใชไฟฟา (WEEE หรอทรจกกนในนาม “ขยะเทคโนโลย”) ไดอยางปลอดภยยงขน ตนทน

การกาจดซากตาลง และรไซเคลซากไดงายขน และกอใหเกดธรกจรไซเคลขยะ เทคโนโลย ใน

ทสด นอกจากน การบงคบระเบยบทเขมงวดเทาเทยมกนทวสหภาพยโรป จะชวยลดอปสรรค

ทางการคา ทาใหสามารถกระจายสนคาไดอยางเสร

ในการดาเนนการเพอปองกนปญหาสงแวดลอม สหภาพยโรปยดหลก การกระตนการ

พฒนาสนคาตลอดวฏจกรชวต ตามแนวทาง มาตรการสนคาครบวงจร (Integrated Product

Policy: IPP) ซงมงเนนการพฒนาองคประกอบหลก 3 ดานคอ ประการแรก ดานราคา โดย

ราคาสนคาตองสะทอนภาระ และสมรรถนะทางสงแวดลอม (รวมคาจดการในราคาสนคา ซงจะม

ผลทาให “สนคาสกปรก ” มราคาสงขนจนไมสามารถแขงขนกบ “สนคาสะอาด ” ไดและหายไป

จากตลาดในทสด ) ประการทสอง ดานการเพมบทบาทของผบรโภค เพอใหความรแกผบรโภค

สามารถเลอกซอสนคาไดอยางถกตอง และประการสดทายดานการพฒนาสนคาเพอสงเสรมการ

ใชการออกแบบเชงนเวศเศรษฐกจ

สหภาพยโรปมนโยบายบงคบใหผผลตผเปนเจาของตราสนคา (ผผลตกลมแบรนด

เนม) เปนผตองรบผดชอบ การปฏบตตามระเบยบ EU-RoHS และ (อาจจะ ) ใชหลก “Due

Diligence” ในการบงคบใชกฎหมาย โดยสหภาพยโรปจะถอวา ผผลตรบรองวาสนคาทตนนาไป

วางในตลาดสหภาพยโรป เปนไปตามความตองการของระเบยบ EU-RoHS โดยสหภาพยโรป

จะทาการสารวจสนคาในตลาดเปนประจา และมกลไกเพอใหผบรโภค NGO (องคการพฒนา

เอกชน) รวมถงคแขงในตลาด มบทบาทในการชวยตรวจตราสนคา เมอเกดขอสงสย ผผลตตอง

28

นาเอกสารหลกฐานและขอมล ทจาเปนมายนยนใหไดวา ไดทาทกวถทาง ทเปนไปไดในทาง

ปฏบต เพอปองกนการละเมดระเบยบ EU-RoHS แลว หากไมมหลกฐานเพยงพอหรอหาก

สหภาพยโรปเหนวาผผล ตหละหลวม หรอไมไดดาเนนการเพอปองกนสนคาจากการปนเปอน

สารพษทหามใชอยางจรงจง สหภาพยโรปอาจสงระงบการนาสนคาเขาตลาดจนกวาจะมการ

แกไขจนเปนทนาพอใจ ใหผผลตดงสนคาออกจากตลาด เรยกคนสนคากลบจากผบรโภค หรอ

ในกรณมความเสยหายรายแรง สหภาพยโรปอาจใหผผลตตองรบผดชอบความเสยหายตอ

สงแวดลอมและสขภาพประชาชนยอนหลงได นอกจากน นโยบายสหภาพยโรป ยงจะมผลทาให

บทลงโทษมผลเหมอนกนในทกประเทศในสหภาพยโรป ไมวาประเทศใดจะเปนผตรวจพบ

ความผดนน

ทงน ประเทศในสหภาพยโรปไดมความคบ หนาในการออกกฎหมายใหสอดคลองกบ

EU-RoHS ดงน

ประเทศสมาชก EU และประเทศทอยในภมภาคยโรป การดาเนนการ/สถานะลาสด

1. ออสเตรย

ออกกฎหมาย Elektroaltgerateverordnung แลวตงแตวนท

29 เมษายน 2548 โดยผประกอบการทนาเขาสนคาประเภท

ไฟฟาและอเลกทรอนกสตองปลอดจากสารตองหามตามท

กฎหมายกาหนด

2. เบลเยยม ไดตรากฎหมาย the use of hazardous substances in

electrical and electronic equipment.เมอวนท 12ตลาคม2547

3. บลกาเรย

(อยระหวางการเตรยมการเขาเปนสมาชก EU)

คาดวาจะออกกฎหมายรองรบภายในสนป 2548 ในรปแบบ

ของ Waste Management Act โดยตองบรรลเปาหมายการ

จดเกบเศษเหลอทง และการคน สภาพของเศษเหลอทง ตาม

อตราทกาหนดภายในวนท 31 ธนวาคม 2551

4. โครเอเชย แมประเทศโครเอเชยมระบบการจดเกบแลว แตกเปนแคระบบ

พนฐานและไมสามารถรองรบขอกาหนดในคาสงฯ ไดเตมท

ทงน กระทรวงการพทกษสงแวดลอมกาลงอยระหวางการ

ดาเนนการรางมาตรการทละเอยดเพอนามาบงคบใชภายใน

สนป 2548 น แตกยงไมมกาหนดวนทแนนอนสาหรบการ

ปฏบตระดบผประกอบการ

5. ไซปรส ไดตรากฎหมาย Administrative Act No 668 of 2004,

published in Official Gazette No 3888, Annex III (I), on

30/07/2004

6. สาธารณรฐเชค ออกประกาศเปนกฎหมาย Act No. 7/2005 Coll., amending

Act 185/2001 Coll.

7. เดนมารค

ไดตรากฎหมาย the Limitation of Import and Sales of

Electrical and Electronic Productsเมอวนท 30 ตลาคม 2547

8. กลมบอลตค ไดแก เอสโทเนย ลทเวย ลทวเนย

เนองจากเปนกลมประเทศทไดรบการผอนผนระยะเวลาบรรล

เปาหมายอตราการจดเกบเศษเหลอทงและการคน สภาพของ

เศษเหลอทง จนถงวนท 1 ธนวาคม 2551 จงยงอยระหวาง

การยกรางกฎหมาย

29

9. ฟนแลนด สามารถบงคบใชระเบยบทนวนท 1 สงหาคม 2548 โดยมการ

จดตงระบบการเรยกเกบรวมแลว และผทมความตองการ

ลงทะเบยนเพอเขาระบบจะตองมถนฐานอยในฟนแลนด

เทานน

10. ฝรงเศส ไดตรากฎหมาย Decree 2005/829 of 20/07/2005

11. เยอรมน ออกประกาศบงคบใชกฎหมาย Act Governing the Sale,

Return and Environmentally Sound Disposal of Electrical

and Electronic Equipment (Electrical and Electronic

Equipment Act, or ElektroG), วนท 23 มนาคม 2548

12. กรซ ออกบงคบใชกฎหมาย Presidential Decree No 117/2004

13.ฮงการ ไดเรมปฏบตใชเฉพาะระบบการจดทะเบยน โดยเปนประเทศท

ไดรบการผอนผนระยะเวลาบรรลเปาหมายอตราการจดเกบ

เศษเหลอทง และการคนสภาพของเศษเหลอทง จนถงวนท 1

ธนวาคม 2551

14. ไอรแลนด มการจดตงหนวยงาน WEEE Ireland ซงเปนองคกรไมหวง

ผลกาไร และมสมาชกจากภาคอตสาหกรรมผผลตผลตภณฑ

EEE ซงไดเรมการจดทะเบยนและกาลงอยระหวางการ

จดระบบเรยกเกบรวม

15. อตาล ไดตรากฏหมาย Decree No. 151 of 25/07/2005

16. ลกเซมเบอรก หนวยงาน Equitrel ไดรบมอบหมายหนาทการจดทะเบยน

โดยระบบ WEEE จดอยภายใตแผนระดบชาตสาหรบการ

พฒนาทย งยน

17. มอลตา ไมมการเผยแพรขอมล

18. เนเธอรแลนด เรมบงคบใชกฎหมายเมอวนท 1 กรกฎาคม 2547 โดย

กาหนดใหเฉพาะผผลตและผนาเขาเทานนทสามารถจด

ทะเบยนหรอองคกรนอกประเทศเนเธอรแลนดสามารถจด

ทะเบยนแทนผผลต/ผนาเขาไดตอเมอไดรบคาอนญาตเปน

การลวงหนาจากผประกอบการดงกลาว และมการจดตงระบบ

เรยกเกบรวมดวยแลว

19. นอรเวย กอนหนาการยกรางคาสงฯ WEEE ทางการนอรเวยไดออก

กฎหมายทครอบคลมประเดนการกาจดเศษเหลอทง EEE

แลวตงแตเมอวนท 16 มนาคม 2541 ซงมการนามาใชกบ

รายการสนคาอเลกทรอนกสและเครองจกรทกชนด ซงสหภาพ

ฯ ไดนาระเบยบฉบบนมาใชเปนพนฐานยกรางคาสงฯ WEEE

ดวย

20. โปแลนด ไดตรากฎหมายมผลใชบงคบเมอ 1 July 2006

21. โปรตเกส ไดตรา Decree 230/2004

22. โรมาเนย ปจจบนยงไมมระเบยบเฉพาะสาหรบ WEEE แตอยางใด

อยางไรกตาม เพอใหเปนไปตามเงอนไขการเจรจาเขาเปน

สมาชกสหภาพฯ โรมาเนยตองออกกฎหมายรองรบคาสงฯ ให

ทนสนป 2548 น

23. สโลวาเนย ไดบงคบใชกฎหมายเพอรองรบคาสงฯ ตงแตวนท 1 มถนายน

2548 ทงน ตงแตวนท 1 กนยายน 2548 เปนตนไป

ผประกอบการทไมไดจดทะเบยนจะไมสามารถจาหนายสนคา

EEE ในตลาดสโลวาเกยไดในขณะเดยวกนผประกอบการราย

30

ใหญไดรวมกลมอยางสมครใจเพอการจดตงระบบเรยกเกบ

รวมแลว

24. สโลวเนย ไดตรากฎหมายจากดการนาเขาสนคาไฟฟาทมสารอนตราย

เมอวนท 10 สงหาคม 2549

25. สเปน ตรากฎหมาย Royal Decree 208/2005, of 25/02/2005, on

electric and electronic equipment and the management

of waste

26. สวเดน ไดตรากฎหมาย On 06/7/2004

27.สวตเซอรแลนด มการจดตงระบบรไซเคลสนคา EEE ตงแตป 2001 แลว และ

สามารถปฏบตตามคาสงฯ WEEE ไดทกมาตราตงแตวนท 1

มกราคม 2548 อยางไรกตาม ผจาหนายและ/หรอผนาเขา

สนคาสามารถเรยกเกบคาธรรมเนยมการรไซเคลจากผบรโภค

ทตองรวมอยในราคาสนคา และตองรบคนสนคาทหมดอายใช

งานทถกเกบคาธรรมเนยมไวแลว

28. สหราชอาณาจกร ไดตรากฎหมายThe Restriction of the Use of Certain

Hazardous Substances in Electrical and Electronic

Equipment Regulations 2005

ทมา : EU Alert 2006.

3.1.2 ขอบงคบและขอบเขตการบงคบใช

3.1.2.1 เครองใชไฟฟาทถกควบคมตามระเบยบ RoHS

เครองใชไฟฟาทจะถกควบคมตามระเบยบ RoHS ไดแก เครองใชไฟฟา ทถกออกแบบ

สาหรบใชกบแรงดนไฟฟากระแสสลบไมเกน 1000 โวลท และแรงดนไฟฟากระแสตรงไมเกน

1500 โวลท โดยในระยะแรก ระเบยบ RoHS จะมผลบงคบใชกบหลอดไฟ โคมไฟในบาน และ

สนคาอก 8 กลม ไดแก

(1) เครองใชไฟฟา ขนาดใหญทใชในครวเรอน (Large household appliances)

ตวอยางเชน ตเยน เครองซกผา เตาอบไมโครเวฟ เครองปรบอากาศ พดลมไฟฟา เปนตน

(2) เครองใชไฟฟาขนาดเลกทใชในครวเรอน (Small household appliances)

ตวอยางเชน เครองดดฝน เครองปงขนมปง หมอตมกาแฟ นาฬกา เครองป นนาผลไม เปนตน

(3) อปกรณไอทและโทรคมนาคม (IT and Telecommunication equipment)

ตวอยางเชน เครองคอมพวเตอร เครองพมพ โทรศพท โทรสาร PDA เปนตน

(4) สนคาอปโภค (Consumer Equipment) ตวอยางเชน โทรทศน วทย กลองถาย

วดทศน เครองขยายเสยง เครองดนตร เปนตน

(5) อปกรณใหแสงสวาง (Lighting Equipment)

(6) เครองมอไฟฟาและอเลกทรอนกส (Electrical and Electronic Tools) ตวอยางเชน

สวาน เลอย เครองเชอม เครองตดหญา เปนตน

(7) ของเลน และเครองเลนเพอความบนเทงและเครองกฬา (Toys, Leisure and

Sports Equipment)

31

(8) เครองขายของอตโนมต (Automatic Dispensers)

ทงนไมรวมอะไหลทใชสาหรบซอมเครองใชไฟฟาทนาเขาตลาดกอน วนท 1 กรกฎาคม

พ.ศ. 2549

ระเบยบ RoHS ไมครอบคลมวสด ชนสวนฟมเฟอย เชน ตลบหมกพมพ แผนซด (แต

รวมหลอดไฟ ) และไมครอบคลมแบตเตอรและบรรจภณฑ ซงมระเบยบเฉพาะทางควบคมอย

แลว (ระเบยบบรรจภณฑและ ระเบยบแบตเตอร) สาหรบเครองใชไฟฟาประเภทอนทไมไดกลาว

ในทน คณะกรรมาธการสหภาพยโร ปจะทาการศกษาและเสนอ ขอเสนอเพม เตมตาม

ความกาวหนาทางวทยาศาสตรตอไปในอนาคต

3.1.2.2 สารตองหามตามระเบยบ RoHS

โดยตงแตวนท 1 กรกฎาคม พ.ศ.2549 เปนตนไป เครองใชไฟฟาทจะนาเขา ตลาด

สหภาพยโรป ตองปราศจากตะกว (Pb) ปรอท (Hg) แคดเมยม (Cd) โครเมยมเฮกซะวาเลนซ

(Cr-VI) โพลโบรมเนท-ไบฟนล (PBB) และ โพลโบรมเนท- ไดฟนล-อเทอร (PBDE) ไมวาจะอย

ในรปใด ยกเวนการใชงานเฉพาะบางอยางทระบใหเปนขอยกเวน

สาหรบกรณ PBDE ซงเปนชอรวมของกลมโพลเมอรทมหม โบรมเนท- ไดฟนล-อเทอร

ตงแต 2 ชด ขนไปนน คณะกรรมาธการไดเสนอใหยกเวน decaBDE25

การ “ปราศจากสารตองหาม ” ตามระเบยบ RoHS ยอมใหมการปนเปอน Pb, Hg, Cr-

VI, PBB และ PBDE ไดไมเกน 0.1% (หรอ 1000 ppm) โดยนาหนกในวสดเนอเดยวกน

(Homogeneous Material) และสาหรบ Cd อนญาตใหมการปนเปอนไดไมเกน 0.01%

(100ppm) โดยนาหนก ในวสดเนอเดยวกน26

โดยคาวา

“วสดเนอเดยวกน (Homogeneous material)” หมายถง27

วสดทไมสามารถแยกใหเปนวสดชนดยอยไดอกโดยวธกล

(“a Material that cannot be mechanically disjointed into different materials”)

“เนอเดยวกน (Homogeneous)” หมายถง

มสวนผสมทสมาเสมอและเหมอนกนทวทงชน (“of uniform composition throughout”)

“ถกแยกดวยวธกล (Mechanically Disjointed) หมายถง

วสดสามารถถกแยกออกโดยการกระทาทางกล เชน การถอดสกร การตด การบด การ

เจยระไนย และการขด เปนตน

25 มตคณะกรรมาธการฯ ท COM 2005/717/EC วนท 13 ตลาคม 2548 26

มตคณะกรรมาธการ ท COM 2005/618/EC วนท 18 สงหาคม 2548 27

Frequently asked questions on Directive 2002/95/EC on the Restriction of the Use of certain Hazardous

Substances in Electrical and Electronic Equipment (RoHS) and Directive 2002/96/EC on Waste of Electrical

and Electronic Equipment (WEEE), European Commission, Directarate-General, May 2005

32

แผนพลาสตกทไมมการเคลอบผวและไมมวสดอนตดอย ถอไดวาเปน “วสดเนอ

เดยวกน” สายไฟฟาซงประกอบดวยฉนวนและเสนลวดตวนา ไมถอวาเปน “วสดเนอเดยวกน”

สวนแผงวงจรรวม (IC) เปนชนสวนทม “วสดเนอเดยวกน” หลายชนดบรรจอย

ตารางท 3.1 : การใชงานทไดรบการยกเวน ตามระบในเอกสารแนบ ระเบยบ RoHS

(Directive 2002/95/EC, COM 2005/717/EC, COM 2005/747/EC)

ปรอท

- ปรอทใน Compact Fluorescent Lamps ในปรมาณไมเกน 5 มลลกรมตอหลอด

- ปรอทในหลอดฟลออเรสเซนตแบบตรงสาหรบใชงานทวไป โดย

o หลอดทใช Halophosphate ใหมปรอทไดไมเกน 10 มลลกรมตอหลอด

o หลอดทใช Triphosphate ทมชวงชวตปกต ใหมปรอทได ไมเกน 5 มลลกรมตอหลอด

และ

o หลอดทใช Triphosphate ทมชวงชวตยาว ใหมปรอทได ไมเกน 8 มลลกรมตอหลอด

- ปรอทในหลอดฟลออเรสเซนต แบบตรงสาหรบใชงานพเศษ

- ปรอทในหลอดไฟอนๆ ทไมไดกลาวในทน

ตะกว

- ตะกวทผสมในแกวของหลอดภาพ ชนสวนอเลกทรอนกส และ หลอดฟลออเรสเซนต

- ตะกวทใชในโลหะอลลอย (Alloying Element) ใน

o เหลกทมตะกวไมเกน 0.35% โดยนาหนก

o อลมเนยมทมตะกวไมเกน 0.4% โดยนาหนก

o ทองแดงทมตะกวไมเกน 4% โดยนาหนก

- ตะกวในสารบดกรชนดจดหลอมเหลวสง (เชน ตะกวอลลอยทมสวนผสมของตะกวมากกวา

หรอเทากบ 85% โดยนาหนก)

- ตะกวบดกรในเครองคอมพวเตอรแมขาย หนวยเกบขอมล ชดเกบขอมล และระบบเครอขาย

คอมพวเตอรทใชสาหรบสวทซชง ใหสญญาณสงผานขอมล รวมถงการบรหารเครอขายในการ

สอสาร

- ตะกวในชนสวนอเลกทรอนกสททาจากวสดเซรามกส

- ตะกวใน Bearing shells และ บชททาจาก บรอนซตะกว

- ตะกวทใชในระบบ Compliant pin connector

- ตะกวทใชเปนสารเคลอบสาหรบเพมความนาความรอนของ โมดล C-ring

- ตะกวในสารบดกรทมสวนผสมมากกวา 2 สาร สาหรบเชอมตอทางไฟฟาระหวาง pin and

package ในไมโครโปรเซสเซอร ทมสวนผสมตะกวมากกวา 80% แตไมถง 85% โดยนาหนก

- ตะกวในสารบดกรเพอใหการตอเชอมทางไฟฟาระหวาง Semiconductor die และแผนฐานใน

แผงวงจรรวม (IC) ประเภท Flip chip

33

- ตะกวในแกวทใชงานในเชงแสง (Optical and filter glass)

แคดเมยม

- แคดเมยมและสารประกอบแคดเมยมทใชสาหรบหนาสมผสทางไฟฟา และแคดเมยมในงาน

ชบเคลอบผว ยกเวนการใชงานทถกหามใชภายใตระเบยบสารอนตราย (ระเบยบ 91/338/EEC

แกไขระเบยบ 76/769/EEC)

- แคดเมยมในแกวทใชงานเชงแสง (Optical and Filter Glass)

โครเมยมเฮกซะวาเลนซ

- โครเมยมเฮกซะวาเลนซ ในงานปองกนการกดกรอนเหลกคารบอนในระบบหลอเยนในเครอง

ทาความเยนประเภทดดซบ (Absorption Refrigerators)

โพลโบรมเนท-ไดฟนล-อเทอร (PBDE)

- DecaBDE ในโพลเมอร

ตารางท 3.2 : การใชงานมการเสนอใหยกเวน ท EU เพงปดรบความเหนจากผมสวนได

สวนเสย และอยในขนการพจารณาของ TAC

1. ตะกวในสารเคลอบเพอตานหนวดดบก (tin-whisker) สาหรบการใชงานทมชองละเอยด

(fine pitch applications)

2. ตะกวทอยในแกว แกวครสตล (glass, crystal glass, lead crystal, or full lead crystal in

general)

3. โครเมยม (รวมโครเมยม+6) และแคดเมยมสาหรบเปนสารเพมส ทมสวนผสมไมเกน 2% ใน

แกว แกวครสตล ครสตลตะกว หรอตะกวครสตลเตมตวทใชตกแตง และ/หรอชนสวนใชงานใน

เครองใชไฟฟา และอเลกทรอนกส

4. สารบดกรทมตะกว และ/หรอ แคดเมยม สาหรบการใชงานเฉพาะดาน

5. เฮกซะวาเลนซโครเมยม ในการเคลอบเพอลดปฏกรยา (Passivation coating)

6. ตะกวในแกวตะกวออกไซด สาหรบจอแสดงผลแบบพลาสมา

7. ตะกวในคอนเนกเตอร แผงวงจรพมพแบบออน/ยดหยน (flexible printed circuits), สาร

เคเบลแบบแบนและยดหยน

8. ตะกวออกไซดในแกวตะกว สารเชอมตอหวอานแมเหลก และหวอานแมเหลก

9. แคดเมยมทใชเปนสารเจอใน Avalanche Photodiode (APDs) สาหรบระบบสอสารใยแกว

นาแสง

10. ตะกวใน Optical Isolators

11. ตะกวในแผง Sheath heater ในเตาอบไมโครเวฟ

12. เมดสแคดเมยม ยกเวนการใชงานตามระเบยบ 91/338/EEC แกไขระเบยบ 76/769/EEC

เรองการจากดการวางตลาดและใชสารบางชนด

34

13. High Intensity Discharge (HID) lamp สาหรบ Professional UV applications ทใชตะกว

เฮไลดเปนสารกระจายแสง

14. หลอด Discharge สาหรบวตถประสงคพเศษทใชตะกวเปนสารกระตนในผงเรองแสง (ม

ตะกว ไมเกน 1% โดยนาหนก)

15. หลอด Discharge ทมตะกวในรปอมลกม

16. หลอด Flat panel lamp ปลอดสารปรอท

17. หลอด Black Light Blue (BLB) วตถประสงคพเศษ ทมตะกวในขอบแกว

18. อลลอยจดหลอมเหลวตาทมตะกว

19. เหลกกลวาไนซทมตะกวไมเกน 0.35% โดยนาหนก และอลมเนยมทมปนเปอนโดยไม

เจตนาไมเกน 0.4% โดยนาหนกในเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส

20. เซลลรบแสงทาจากแคดเมยมซลไฟต

ในการทดสอบเพอวเคราะหสารปนเปอนในชนสวน วสดทใชในเครองใชไฟฟา ใน

ปรมาณนอยมากๆ ตามท EU กาหนดเปนเรองคอนขางยาก มประเดนในรายละเอยด ททาให

ทดสอบไดไมตรงกนและอาจนาไปสขอโตแยงทางการคาได เพอปองกนปญหาเหลาน

International Electrotechnical Commission (IEC) รวมกบผประกอบการในอตสาหกรรมไฟฟา

และผทเกยวของในการทดสอบตามระเบยบ RoHS จงไดตงคณะกรรมการขน (IEC/TC 111)

เพอพจารณาประเดนดานเทคนค กาหนดมาตรฐานทเปนสากล เพอใชสาหรบการวเคราะห

ทดสอบสารปนเปอนในชนสวน วสดทใชในเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสโดยเฉพาะ

ปจจบน IEC ออกรางมาตรฐาน IEC 62321/1CD28

เพอเวยนขอความคดเหนจากประเทศ

สมาชก และคาดวาจะสามารถประกาศใชมาตรฐานนอยางเปนทางการไดภายในตนป 2549

มาตรฐาน IEC 62321/1CD แบงวสดออกเปน 3 กลมไดแก โพลเมอร โลหะ และ

อเลกทรอนกส ซงการทดสอบวสดแตละกลมจะมข นตอนทแตกตางกน แตกสามารถแบง

ประเภทการทดสอบไดเปน 2 ประเภทคอ การทดสอบเบ องตน (Screening Tests) และการ

วเคราะหทดสอบเพอยนยนปรมาณ (Verification Tests) แตไมวาจะทดสอบประเภทใด วสดท

ทดสอบตองเปน วสดเนอเดยวกน

28

IEC 62321-1CD “Procedures for the Determination of Levels of Six Substances (Lead, Mercuty,

Hexavalent Chromium, Polybrominated Biphenyis, Polybrominated Diphenyl Ether) in Electrotechnical

Products”, Date of Circulation: 2005-06-24

35

3.1.3 วธการบงคบ

3.1.3.1 การตรวจสอบ

เนองจากมสนคาจานวนมากทอยในขอบเขตของระเบยบ RoHS ดงนน ขนแรก

เจาหนาทในประเทศสมาชกตองตดสนใจเลอกกลมสนคาและสนคา EEE (Electrical and

Electronic Equipment) ทจะสบสวนตอไป การตดสนใจนจะทาหลงการตรวจตลาดและอาจ

เกยวของกบเกณฑขอใดขอหนงหรอมากกวา ตอไปน

- 7ขอมลจาก “สายลบ” ในตลาด (Market Intelligence)

- เลอกแบบสม

- สนคาทเปนทรกนดวามวสดทนาเปนหวง

- สนคาทมปรมาณมาก

- สนคาทมอายสน

- สนคาบรโภคทไมนาจะมการนาไปรไซเคล

- เอกสารรองเรยนจากองคกรภายนอก

- เอกสารรองเรยนจากประเทศสมาชกอน

หากมเหตใหตองสงสย (ไมวาจะดวยเหตผลใดกตาม ) ในขนน เจาหนาทอาจตดสนใจยน

คาขอใหชแจงอยางเปนทางการตอผผลต รายละเอยดของขนตอนทสองของกระบวนการบงคบ

ใชกฎหมายนไดอธบายไวในสวนท 2

แมเครอขายผบงคบใช RoHS จะตองการใหมการดาเนนการตามลาดบ เจาหนาทอาจ

เลอกปฏบตข นตอนใดกไดทเหมาะสมตามสถานการณและตามอานาจทมตามกฎหมาย ซง

รวมถงการสงใหถอนสนคาออกจากตลาดหากจาเปน

เจาหนาทอาจใชวธการบงช ตวอยางเชน โดยการทดสอบโดยไมทาลาย (เชน ใช

เครอง XRF) ในทกขนตอนของการตรวจสอบและโดยเฉพาะอยางยง กอนการตรวจสอบเอกสาร

แตไมควรใชผลจากการทดสอบนเปนหลกฐานในการพสจนการละเมดกฎหมาย และเจาหนาท

ในบางประเทศอาจทาการตรวจสอบตอโดยการเกบตวอยางเพอทดสอบ โดยไมมการตรว จสอบ

เอกสาร หลกฐานกอนกได นอกจากนในกรณทมเหตใหน าสงสยมาก เจาหนาทอาจทาการ

เกบตวอยางเพอสงทดสอบ กอนตรวจสอบเอกสารหลกฐานได

3.1.3.2 เอกสารแสดงการเปนไปตามขอกาหนด RoHS

รปท 1 และ 2 แสดงวธการตรวจตลาดทวไปทออกแบบเพอชวยประเทศสมาชกในการ

บงคบใชระเบยบ RoHS ในขณะทแนวทางการปฏบตตาม RoHS โดยรวมตงอยบนพนฐานของ

หลกการทให เชอไวกอน วาสนคาไดตามขอกาหนด (Presumption of Conformance) แตโดย

หลกการพนฐานของกระบวนการบงคบใชกฎหมายเจาหนาทจะตองไดรบ การสาแดงตนเอง

(Self – Deciaration) จากผผลต

36

รปท 1 แสดงใหเหนถงวธการสอบสวนการปฏบตตาม RoHS ทละขน เรมตนจากการ

สาแดงตนเอง ตามดวยการตรวจประเมนทละเอยดขน ในกรณทผผลตไมสามารถแสดง

หลกฐานทจะทาใหเชอไดวาตนเองปฏบตตามระเบยบ RoHS ไดอยางเพยงพอ ในกรณทมเหต

ใหตองสงสย อาจจาเปนตองมการเกบตวอยางและทาการทดสอบสนคา

กระบวนการบงคบใชกฎหมายน เสนอใหใชสองเสนทางในการ สาแดงตนเอง โดย

คานงถงขอเทจจรงทวา ในบางองคกร (โดยเฉพาะผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม )

กระบวนการตรวจสอบอาจทาไดโดยการตรวจสอบเอกสารการปฏบตตามขอกาหนดในวสดเนอ

เดยวกนทกชน ในสนคา ตอ ชนสวน (เสนทาง B ในรปท 1) ในขณะทข นตอนแรกสาหรบการ

ประเมนความสามารถในการบรหารการปฏบตตาม RoHS สาหรบบรษทหรอองคกรทมระบบ

ประกนคณภาพ อาจเปนเอกสารหลกฐานทเปนระบบมากขน (บนพนฐานของกระบวนการ

ประกนคณภาพ) กระบวนการนแสดงในเสนทาง A

รปท 2 แสดงวธการดาเนนการตามกฎหมาย ทละขน ในกรณทจาเปนตองดาเนนการ

37

38

39

ตารางท 3.3 รายการเอกสารภาพรวมทวไป

ขอมลผตดตอ

จดตดตอภายในองคการทดแลเรองการรองขอเกยวกบ RoHS

ขอมลบรษท

ขอมลนรวมถงขนาดขององคกร ผลตภณฑทผลต และประเมนระดบการขาย

แนวทางทใชในการปฏบตตามขอกาหนด

เอกสารในรายการน ควรเปนภาพรวมทวไปของระบบการปฏบตตามขอกาหนดทบรษทไดวาง

ไวและทเหมาะสม สาหรบชวยในการปฏบตตามระเบยบ RoHS

ภาพรวมระบบคณภาพขอมล (ในกรณทผผลตพงขอมลจากผขายอยางมากในการแสดงการ

ปฏบตตามขอกาหนด)

เอกสารรายการน การประเมนความเสยง เกณฑการยอมรบ ขนตอนการจดซอและเอกสาร

อนๆ ทเกยวของ และอาจผสมผสานทง เอกสารรบรองระดบกระบวนการ (Process-Based)

และเอกสารรบรองระดบสนคาตอชนสวน (Product Based) ได

ตารางท 3.4 รายการเอกสารหลกฐานทวไป

เสนทาง A เสนทาง B

เอกสารเทคนค ระดบกระบวนการหรอระดบ

บรษท (Process-Based Technical

Documentation)

ขอมลทวไปเกยวกบ ระบบภายในของผผลต

ททาใหเชอไดวามการปฏบตตามขอกาหนด

ของ RoHS)

เอกสารเทคนค ระดบสนคา ชนสวน

(Process-Based Technical Documentation)

(ขอมลทวไปเกยวกบ องคประกอบทางกายภาพ

ของสนคา ชนสวน ททาใหเชอไดวาสนคานนๆ

เปนไปตามขอกาหนดของ RoHS)

ระบบประกนการเปนไปตามขอกาหนด

(Compliance Assurance System(CAS))

1) วตถประสงคของระบบ ขอกาหนดและ

Specification ทสาคญ เอกสารนตอง

ครอบคลมถงการปฏบตตามขอกาหนดของ

RoHS ทงภายในบรษทเองและภายในหวงโซ

อปทาน

7) ใบรบรองหรอใบประกน จากผผลตหรอ

Supplier ทสาแดงการใชสารตองหามไมเกน

ระดบทอนญาต

2) เอกสารขนตอนการดาเนนการ เพอนา

ขอกาหนดในระบบไปปฏบต และ

กระบวนการดาเนนการนถกรวมเขาเปนสวน

หนงของระบบคณภาพและระบบบรหาร

จดการขององคกร

8) ใบสาแดงวสด (Materials Declaration) อยาง

สมบรณ จากผผลตหรอ Supplier สาหรบ

ชนสวนทกชน (รวมถงการปรบปรงสาหรบ

ชนสวนทมการปรบปรง – Revised parts ) และ

การประเมนวาสนคาอยในกลมไหนของ RoHS

40

และการใชขอยกเวน การสาแดงวสด ใหจากด

เฉพาะ สารทอยใน RoHS เทานน ไมใชการ

สาแดงสวนผสมของวสดทงหมด

3) ระบบเอกสารเทคนค (เอกสารกระดาษ และ

หรอเอกสารอเลกทรอนกส) เพอสนบสนน

กระบวนการและมาตรการเพอประกนการ

ปฏบตตามขอกาหนดของระบบ พรอมการ

ฝกอบรมเครองมอ และโครงสรางพนฐานท

จาเปน

9) รายงานผลการวเคราะหทดสอบ ระดบวสด

เนอเดยวกนในชนสวน (ซงอาจทดสอบภายใน

เองโดยผผลตหรอ Supplier หรอเปนผลจากการ

ทดสอบภายนอกกได) ผลทดสอบทระบใน

รายการตองระบถงวสดเนอเดยวกบในชนสวน

หลกฐานแสดงการควบคมการนา CAS ไป

ปฏบต

10) ผทเลอกเฉพาะเสนทาง B (SMEs) ตอง

แสดงหลกฐานททาใหเชอไดวา มการปฏบตตาม

ขนตอนปฏบตเพอแสดงใหเหนวาไดมการ

ประเมนเอกสารสาแดงวสด เพอตรวจสอบความ

เชอถอไดของเอกสารนน นอกจากนเจาหนาทยง

ตองการเหนขนตอนการปฏบตตามขอกาหนด

(Documented compliance procedure)

- นนคอทงเอกสารขนตอน การนาปฏบตและ

หลกฐานการปฏบตตามขนตอน)

4) ผลการตรวจประเมนภายใน (Internal

Audits) และการตรวจสอบประเมน

Supplier(Supplier Audits) เพอตรวจพสจน

ระบบการประกนการปฏบตตามขอกาหนด

(Compliance Assurance System) และ/หรอ

กระบวนการ เชนความสามารถของ Supplier

เพอประกนการเปนไปตามขอกาหนด

5) หลกฐานทแสดงใหเหนวา ไดมการปฏบต

ตามระบบทวางไว รวมถงผลการตรวจ

ประเมนการเปนไปตามขอกาหนดของสนคา

ทมรายการ เชน การตรวจประเมนสนคา

(รวมถง การประเมนวาสนคาอยในกลมไหน

ของ RoHS และการใชขอยกเวน) เอกสาร

สาแดงวสด (Materials Declaration)

กระบวนการควบคมการจดซอ การควบคม

คลงสนคา และการควบคมการผลต และการ

วเคราะหปรมาณสารตองหาม เมอเหมาะสม

6) ภาพรวมของระบบขอมลใด ๆ ทใชในการ

บรหารจดการขอมล RoHS Compliance

41

3.1.3.3 ประเดนการสมตวอยางและการทดสอบ

การทดสอบเปรยบเทยบกบวสดอางอง เพอเปนหลกประกนคณภาพของผลการทดสอบ

และเพอจากดความแตกตางระหวางวธการวเคราะหทดสอบ วสดอางอง คอ วสดทรคาความ

เขมขนของสารตาง ๆ อยางแมนยา แมวาขนตอนมาตรฐานจะเปนส งทมประโยชน วสด

มาตรฐานมกเปนเครองมอทดทสดในการพสจนวาไดมการใชมาตรฐานอยางถกตองหรอไม และ

ควรนาเขามาเปนสวนหนงของการกาหนดกลยทธในการบงคบใชกฎหมาย หนวยงาน Institute

of Reference Materials and Measurements of the European Commission

(www.irmm.jrc.be) และผผลตวสดมาตรฐานอน กาลงพฒนาวสดมาตรฐานเฉพาะสาหรบใชเพอ

วตถประสงคน

3.1.3.3.1 การสมตวอยาง

สนคาอเลกทรอนกสทวไปอาจประกอบไปดวยชนสวนนบเปนรอย ๆ เชน IC ชนสวน

เดยว (ตวตานทาน ตวเกบประจ ไดโอด เปนตน) สายไฟ สายเคเบล แผนวงจรพมพ ขอตอ ตว

จบยด เซนเซอร และตวถง ชนสวนทกชนมวสดและสวนผสมทแตกตางกน ตวอยางเชน

แผงวงจรรวม (IC) อาจประกอบไปดวย ชนวงจรซลกอน ชนวสดยดวงจร อพอกซ Mould

Compound สายตวนาไฟฟา และสารเคลอบตวนาไฟฟา เปนตน วสดเหลานมกไมไดเปนเนอ

เดยวกน และแตละชนยงประกอบดวยวสดท แตกตางกนมากมายหลายชนด การ ยกตวอยางท

สามารถเปนตวแทนไดเพอนาไปทดสอบ จากสงประดษฐเหลานน เปนสงททาไดคอนขางยาก29

3.1.3.3.2 การทดสอบเบองตน Screening

ขนแรก ผผลตและเจาหนาทอาจเลอกใชเครองมอตรวจ Screen เบองตน เชน Energy

Dispersive X-Ray Fluorescence (ED-XRF) เครองมอนไดรบการสนบสนนอยางกวางขวางใน

ฐานะเทคนคทงายและถก แตเทคนคนอาจใหผล เพยงบงชวา มโอกาสสงทสนคา ชนสวนนน ๆ

อาจจะมหรอไมมปญหา RoHS Compliance อยางไรกด เทคนคนอาจไม สามารถใหผลเพยงพอ

ทตดสนได หากมสารหนงหรอมากกวา ทไดรบการยกเวนและไมไดรบการยกเวนอยในชน

เดยวกน เทคนคนยงไมสามารถแ ยกชนด Brominate Flame Retardants หรอแยกสถานะ

วาเลนซของโครเมยมไดวาเปน Cr+3 หรอ Cr+6 ได

ผใชเทคนคนควรทาความเขาใจและคานงถงขอจากดของเทคนค XRF โดยทวไปแลว

เครอง XRF ตงโตะแบบทใชในหองปฏบตการจะมความแมนยากวาและทดสอบบนพนทไดเล ก

มากกวาเครองแบบมอถอ และไมวาจะเปนเครองแบบใด กควรจะมขนตอน ตามมาตรฐานท

ตงอยบนพนฐานของกระบวนการทดสอบทเหมาะสม (และใชวสดมาตรฐานเพอแสดงความ

ถกตองของการใชงาน เมอเปนไปได ) ททาโดยพนกงานทไดรบการฝกอบรมเอกสารนจะไมให

29

RoHS Guidance Document ,2006.

42

คาแนะนามากกวานเนองจากทงมาตรฐานและเครองมอมความกาวหนาเรวมาก การวเคราะห

ED-XRF ควรกระทาอยางถกตองเพราะเทคนคนอาจใหผลทผดพลาดไดหากไมเขาใจขอจากด

ของเทคนคน ทงผผลต และเจาหนาทอาจตองทาการทดสอบตามมาตรฐานอตสาหกรรม

นอกจากนยงควร ใชการทดสอบเบองตนดงทไดกลาวมาขางตนเพอทดสอบ “ผาน” “ตก” หรอ

“เหยยบเสน” เทานน และหากผลทไดแสดงวา “ผาน” หรอ “ตก” อยางชดเจนกไมควรใหผผลต

ทาการวเคราะหทดสอบเพมเตม แตในกรณทเจาหนาทพจารณาแลวเหนวาจะตองมการ

ดาเนนการตามกฎ หมาย กอาจจาเปนตองทาการทดสอบทดวยเทคนคอนทแมนยามากกวาน

นอกจากน อาจมความจาเปนตองทดสอบเพมเตมหากผลทไดอยในขน “เหยยบเสน”

เนองจากสนคาอเลกทรอนกสทวไปประกอบไปดวย วสดเนอเดยวกน เปนรอยเปนพน

ชนด ในทางปฏบตจงไมสามาร ถทาการทดสอบอยางถถวนได เนองจากขอจากดดาน ตนทน

เวลา และขอจากดในการเตรยมตวอยาง เพอตอบประเดนปญหาน จงแนะนาใหปฏบตตาม

กลยทธในการสมตวอยาง 3 ขอตอไปน

(1)มงเนนตวอยางทรกนทวไปวาเปน วสดและการใชงานท “นาเปนหวงมาก” (Hight

Concern) เพราะโดยทวไปแลวจะไมคมเวลาและทรพยากรในการวเคราะหวสดเพอหาสารทไม

นาจะมอยในวสดนน

(2)มงเนนตวอยางทสามารถแยกจากผลตภณฑโดยใชเครองมอทวไปทสามารถหาไดใน

หองปฏบตการ วเคราะหทดสอบ หรอโดยเทคนคอยาง เชน การผา เปนตน

(3)หากสามารถแสดงไดวาไมสามารถแยกชนสวนนน ๆ ดวยวธทางกลตอไปไดอก

เนองจากขนาดทเลกมากหรอขอจากดอน และเปนไปไมไดทจะทาการวเคราะหวสดเนอเดยวกน

แตละชนดแยกจากกนได ใหถอวาชนสวนนน ๆ เปนวสดเนอเดยวกนหนง ชน ในกรณเชนน ให

พจารณาเทคนคการบดเพอผสมวสดเนอเดยวกนตงแต 2 ชนดขนไปรวมกน (Homogenize) ให

เปนเนอเดยวกน

การวเคราะหทดสอบเพมเตมควรทาเฉพาะในกรณทการทดสอบเบองตนใหคาความ

เขมขนระดบ “เหยยบเสน” หรอเมอตรวจพบโบรมนในพลาสตกท นาเปนหวงมาก หรอเมอตรวจ

พบโครเมยมบนงานเคลอบผวโลหะ และยงอาจจาเปนตองทดสอบเพมเตมในกรณทผลทดสอบ

เบองตนใหคา “ตก ” แตมขอสงสยวาผลนเกดจากการมสารตองหามทไดรบการยกเวน

นอกจากน ในกรณทจาเปนตองมการฟองรองดาเนนคด เจาหนาทอ าจตองทาการทดสอบดวย

เทคนคทมความถกตองมากขน เพอใหไดหลกฐานในการฟองรองดาเนนคด แมวาผลการ

ทดสอบเบองตนจะให “ตก” แลวกตาม

การทดสอบมงเนนตวอยางทรกนทวไปวาเปน วสดและการใชงานท “นาเปนหวงมาก ”

(High Concern)

การใชงานสารตองห ามสวนใหญในอดต เปนทรจก ทาใหสามารถตงเปาหมายสม

ตวอยางจาก วสดหรอการใชงาน “ทนาเปนหวงมาก ” ได กลยทธแรกในการสมตวอยางจง

มงเนนการเกบตวอยางจากงานงานทรวาเคยมการใชสารตองหามในอดต

43

ตวอยางวสดหรองาน “ทนาเปนหวงมาก” ในปจจบนไดแก

PVC (แคดเมยมและตะกว, ใชเปนสารเพมเสถยรภาพ (Stabillzer) และสารใหส)

โพลสไตรน (PS) และ Acrylonitrile/Butadiene/Styrene (ABS) (PBDE ; ใชเปน

สารหนวงการตดไฟ)

พลาสตกส แดง สม เหลอง (แคดเมยม ตะกว และ Cr(VI) ในรป Lead Chromate;

ใชใหส)

โลหะชบสาหรบ ตวถง อปกรณจบยด คลป และสกร (Cr(VI) ; ใชเคลอบผวโครเมท)

แผนวงจรพมพทมชนสวนหนาแนน และชนสวน (ตะกว : ใชเปนสารบดกรและสาร

เคลอบขา)

แผน Name plate และปมตกแตง (ปรอท ; ใชเปนสารเตมแตงสและ Curing agent)

สวทซและรเลย (ปรอท ; ใชเปนสวนหนงของสวทซและรเลย)

ตะกวบดกร ทใชภายในชนสวน

แคดเมยม ทใชในวงจรฟลมหนา (Thick Film Ciruites)

ในกรณทผลการวเคราะหเบองตนไมใหผลทชดเจน การไดผลเปนทางลบในบางกรณ

อาจไมสามารถยนยน RoHS Compliance ได และหากเกดขอสงสยทอาจจาเปนตองมการ

ทดสอบเพมเตมในคาจากดความของคาวา “วสดเนอเดยวกน ” ทเปนทยอมรบในปจจบน ได

แนะนาแนวคดของคาวา “การแยกโดยวธกล ” (Mechanically Disjointing) อยางไรกด วธนมได

เปนวธการสมตวอยางวธเดยว ทพจารณา

วธทสอง ตวอยางทถกทดสอบตองเปนตวอยางทถกแยกจากผลตภณฑ โดยใช

เครองมอทวไป โดยคาวา “เครองมอทวไป ” หมายถงเครองมอทพบไดทวไปและใชใน

หองปฏบตการทดสอบ พงระลกวาอาจมเทคนคการวเคราะหทกาวหนามากมายทอาจใชทดสอบ

RoHS บนชนงาน (in-situ RoHS analysis) ได แตยงไมมมาตรฐานอางองสาหรบเทคนค

เหลานน ในปจจบน คาจากดความของ “วสดเนอเดยวกน ” เปนแนวทางหนงสาหรบการแปล

ความหมายของระเบยบ RoHS มใชแนวทางสาหรบวธการทดสอบ คาจากดความของคาวา

“วสดเนอเดยวกน” มไดหมายความวาชนงานตวอยางสาหรบการทดสอบ ตอง ถกแยกโดยวธกล

สามารถใชวธการวเคราะหอนทเหมาะสมได ในบางกรณอาจเปนไปไดทจะแยกสารเคลอบผว

บางชนดออกเพอทาการทดสอบ โดยใชวธทางเคมได (เชน การแยกโครเมยมเฮกซะวาเลนซ

จากผวเคลอบดวยนา และการเ ลอกละลายดบกอลลอยจากสารเคลอบบนชนสวนดวย BS

6534:2003)

3.1.3.3.3 คาแนะนาของคณะกรรมาธการเรอง วสดเนอเดยวกน

คาแนะนาของคณะกรรมาธการในเรองเกยวกบ “วสดเนอเดยวกน” มดงน

“วสดเนอเดยวกน” หมายถง วสดทไมสามารถแยกออกเปนวสดอนไดดวยวธทางกล

44

คาวา “เนอเดยวกน” หมายถง “ทมสวนผสมสมาเสมอทวทงชน ” ตวอยางเชน “วสดเนอ

เดยวกน” ไดแก พลาสตกแตละชนด เซรามกส แกว โลหะ อลลอย กระดาษ แผนบอรด เรซน

และผวเคลอบ

คาวา “แยกโดยวธกล ” หมายความวา โดยหลกการแลว ว สดสามารถแยกออกจากกน

ไดโดยการกระทาทางกล เชน ถอดสกร ตด บด เจยรนย หรอขด

การแยกทางกลโดยวธการขดไดถกใชเปนวธตวอยางเพอแสดงใหเหนถงความหมาย

ของคาวาความเขมขนสงสดทตองการ ซงอาจจะไมสามารถใชเทคนคเหลานในการแยกวสดให

ออกมาไดสะอาด เพอทาการวเคราะหทดสอบได ในกรณนจาเปนตองมข นตอนมาตรฐานสาหรบ

การแยกวสดจากเครองใชไฟฟา และอเลกทรอนกสเพอการวเคราะห คณะกรรมการเทคนค TC-

111 ของ IEC กาลงรางเอกสารไมเปนทางการเกยวกบการแยกชนสวนตวอยาง ซงไดนาเอา

ขอกาหนดเกยวกบการแยกโดยวธกล เขาเปนสวนหนงของการพจารณา

สาหรบการขด ควรพจารณาขนาดของชนสวนประกอบดวย กรณทเปนชนสวนขนาด

ใหญ (เชน ผวเคลอบตวถงเครอง ) กเปนไปไดทจะแยกผวเคลอบโดยการขด แตในกรณท

ชนงานมขนาดเลกทประกอบดวยผวเคลอบหลายชน และ หรอ มวสดเนอเดยวกนหลายชนด

มกเปนไปไมไดทจะแยกวสดเนอเดยวกนออกจากกน เพอทดสอบโดยการขด แมวาจะมวธการ

ทดสอบเบองตนบนชนงาน (In – Sity Screening) ทเหมาะสาหรบการขด ควรพจารณาขนาด

ของชนสวนประกอบดวย กรณทเปนชนสวนขนาดใหญ (เชนผวเคลอบตวถงเครอง ) กเปนไป

ไดทจะแยกผวเคลอบโดยการขด แตในกรณทช นงานมขนาดเลกทประกอบดวยผวเคลอบหลาย

ชน และ หรอ มวสดเนอเดยวกนหลายชนด มกเปนไปไมไดทจะแยกวสดเนอเดยวกนออกจาก

กน เพอทดสอบโดยการขด แมวาจะมวธการ ทดสอบเบองตนบนชนงาน ทเหมาะสาหรบงาน

เคลอบโลหะบางชนด กรณทไมสามารถทดสอบวสดเนอเดยวกนเดยว ๆ ใหพจารณากลยทธท

สาม

3.1.3.3.4 ตวอยางของคณะกรรมาธการเกยวกบการใชแนวทางน

ฝาพลาสตก ถอวาเปน “วสดเนอเดยวกน ” หากประกอบดวยพลาสตกช นดทไมมการ

เคลอบดวย หรอมวสดชนดอนแปะตดบนหรอในวสดชนดน ในกรณน คาขดจากดของระเบยบ

จะใชกบเนอพลาสตกสายไฟฟา ทประกอบดวย เสนโลหะลอมรอบดวยวสดฉนวนทเปนอโลหะ

เปนตวอยางหนงของวสดท “ไมเปนวสดเนอเดยวกน ”เพราะสามารถแย กวสดตางชนดกนออก

จากกนไดดวยวธทางกล ในกรณน คาขดจากดของระเบยบ จะใชกบวสดแตละชนดแยกจากกน

ชนสวนเซมคอนดกเตอร ประกอบดวยวสดเนอเดยวกนหลายชนด ซงรวมถงพลาสตก

หลอทหมชนสวนผวชบดบกทเคลอบบนกรอบตวนาไฟฟา อลลอยกรอบตวนา และเสนทาง

ในชนสวนหลายชนด การมความรเกยวกบตาแหนงทมโอกาสพบสารตองหามได จะ

ชวยใหขนตอนการวเคราะหงายขน ตวอยางเชน ในกรณชนสวนเซมคอนดกเตอร ตาแหนง

เดยวทจะพบสารตองหามนาจะเปนตะกวในงานชบขา IC ซงสามารถวเคราะหไดโดยใช ED-

45

XRF จงมกไมจาเปนตองวเคราะหวสดอน (Note : อยางไรกด อาจมการใชตะกว แคดเมยม

หรอ Cr (VI) ในสทใชทาเครองหมายชนสวนได แตกคอนขางไมปกต)

ในกรณชนสวน Passive ขนาดเลก เชน ชพคาปาซเตอร ควรพจารณาใชกลยทธทสาม

เนองจากมกจ ะเปนไปไมไดทจะแยกวสดเนอเดยวกนออกจากกนเพอทดสอบไดอยางสะอาด

โดยใชเทคนคมาตรฐานทมใชอยในปจจบน และคอนขางเปนไปไมไดทจะวเคราะหวสดเนอ

เดยวกนแตละชนด การตด Section ชนงานหรอเทคนคอน ๆ อาจสามารถทาใหวเคราะหผวชบ

หรอชนอน ๆ ได

ในการสมตวอยางทกลาวขางตน จะทาใหมนใจวา สนคาสาเรจรป (เชน โทรทศน

โทรศพทมอถอ เครองซกผา ) หรอชนสวนเปนชน ๆ (เชน แผนวงจรพมพทมชนสวนหนาแนน

หรอสายไฟทงเสน) จะไมถกนามาคดเปน วสดเนอเดยวกน 1 ชนด

ในการทดสอบปรมาณสารตองหาม การแยกชนสวนโดยละเอยดมกไมชวยทาใหผล

สดทายดขน ตวอยางเชน ตะกว ถกใชงานอเลกทรอนกส มากทสดในงานบดกรชนสวนลงบน

แผนวงจรพมพ แมปรมาณตะกวทใชจะมนอย แตสวนผสมตะกว (หากตงใจใส ) กมากพอทจะ

ตรวจพบได โดยงายโดยใช Screening Tests ในขณะทอาจมการปนเปอนตะกวในทอนใน

ผลตภณฑเกน 0.1% (ผลทดสอบ ED-XRF อาจใชผล “เหยยบเสน”) ดงนน จงมกไมจาเปนตอง

แยกแผนวงจรพมพโดยการทาลาย เพอทดสอบหาตะกวในสารบดกร อยางไรกด อาจ

จาเปนตองทาการแยกโดยละเอ ยด หากจาเปนตองเปรยบเทยบระดบสารอนตรายในวสดเทยบ

กบคาขดจากดทเกยวของโดยใชวธผสมรวมเปนเนอเดยวกน สาหรบชนสวน ทประกอบดวย

วสดเนอเดยวกนมากกวาหนงชนด และไมสามารถแยกออกจากกนไดดวยวธทางก ล และไม

สามารถวเคราะหวสดเนอเดยวกนแตละชนดแยกจากกนได

ในกรณทแสดงใหเหนไดวาเปนไปไมไดภายในกายภาพทจะแยกชนสวนโดยวธทางกล

เนองจากขอจากดทางขนาด และ หรอ ขาดเทคนคทจาเปนในการแยก หรอไมมวธการสม

ตวอยาง วเคราะหทเปนไปได และ เปนไปไมไดทการวเคราะหวสด เนอเดยวกน และแตละชนด

แยกจากกน อาจจาเปนตองแปลงชนสวนเหลานใหเปนหนงวสดเนอเดยวกน เพอทาการ

ทดสอบ สาหรบชนสวนทซง

(1) ใหผลการทดสอบเบองตน ระดบ “เหยยบเสน ” ทตดสนไมได หรอ ไมสามารถ

ทดสอบไดโดยเทคนคเหลานน และ

(2) ประกอบดวยวสดเนอเดยวกนหลายชนด และ

(3) ไมสามารถแยะตอไดดวยวธการทางกล หรอไมสามารถใชเทคนคการเลอก

วเคราะหดวยวธทางเคมได

ในกรณเหลาน (กรณทผานเกณฑครบทงส ามขอ) เจาหนาทอาจทาการวเคราะหโดย

การผสมใหเปนวสดเนอเดยวกน (Homogenize) ไดจานวน และ หรอ ขนาดสงสดของชนสวน

สาหรบการผสมใหเปนเนอเดยวกน จะถกจากดโดยปรมาณตาสดของตวอยางททดสอบดวย

เทคนคทดทสด (Best Available Technique-Bat)

46

3.2 มาตรการกดกนทางการคาวาดวยการจากดการใชสารทเปนอนตรายบางประเภท

ในผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส ของประเทศจน

3.2.1 วตถประสงคในการใชมาตรการ

China RoHS มวตถประสงค กลาวคอ การปองกนมลพษและอนตรายจากขยะ เทค

โนโลย โดยการจากดการใชสารพษและสารอนตราย ทงน สารทหามใชมลกษณะเหมอนกนกบ

EU RoHS เกอบทงหมด แตเมอพจา รณาในรายละเอยด จะพบวาระเบยบทงสองนมความ

แตกตางกนโดยเฉพาะในดานกลไกทนามาใชเพอใหบรรลวตถประสงค กลาวคอ EU RoHS

เนนการใช Market Pull โดยใหผผลตทเจาของตราสนคา เปนผรบผดชอบในการดงให Supply

Chain ปรบตว ในขณะทมาตรการใน China RoHS จะหนกไปในทาง Government Push ท

บงคบใหผมสวนเกยวของตลอดหวงโซการผลตตองปฏบตตามมาตรการทกาหนด ทงน ความ

เหมอนและความตางเหลานจะสงผลกระทบตอการดาเนนอตสาหกรรมทวโลก ซงผประกอบการ

ของไทยจะตองปรบแผนกลยทธใหทนตอการเปลยน แปลงบรบทของโลก โดยระเบยบนใช

กระบวนการผลต การจาหนายและการนาเขาผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส ในประเทศ

สาธารณรฐประชาชนจน30

3.2.2 ขอบงคบและขอบเขตการบงคบใช

China RoHS เปนชอทเรยกกนทวไปของ คาสงกระทรวงอตสาหกรรมสารสนเทศ ท 39

เรอง มาตรการ ควบคมมลพษทเกดจากผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส (Administrative

Measures on the Control of Pollution Caused by Electronic Information Products) ของจน

ทจะมผลบงคบกบผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส (Electronic Information Products: EIP)

ซงตามความหมายของคาสงน หมายถง “ผลตภณฑประเภทอเลกทรอนกสใน เรดาร อปกรณ

สอสาร วทยโทรทศน เครองคอมพวเตอร เครองใชในบาน ชนสวนและสวนประกอบ

อเลกทรอนกส การประยกตใชงานอเลกทรอนกส วสดอเลกทรอนกส สนคาซอฟทแวร และ

อปกรณประกอบ” 31

ทงน China RoHS แบงกลมผลตภณฑ ตามความเขมของการควบคมเปน 2 ประเภท

กลาวคอ China-RoHS แบบท 1 สาหรบสนคา Electronic Information Product (EIP) ทวไป

30

Administrative Measures for Controlling Pollution caused by Electronic Information Products

Section 2. 31

Administrative Measures for Controlling Pollution caused by Electronic Information Products

Section 3.

47

และ China-RoHS แบบท 2 สาหรบ สนคาทมรายชอในแคดตาล อกรายการสนคาควบคม

สนคา EIP ทกชนดจะตองทาตาม China-RoHS แบบท 1 กลาวคอ ตองทาปาย ตดเครองหมาย

บนตวผลตภณฑ และตองทาบรรจภณฑทไดตามทมาตรฐานระบ ซงมาตรการแบบทวไปนจะ

เรมมผลบงคบใชตงแต วนท 1 มนาคม พ.ศ.2550 China-RoHS แบบทวไป ไมมขอจากด ดาน

การจากดปรมาณสารตองหาม และไมบงคบ ใหตองมการตรวจสอบ ขอใบรบรองการปลอดสาร

ตองหาม กอนการนาเขา โดยจนจะทาการควบคม โดยวธการสารวจ ตรวจตราสนคาในตลาด

แตหากสนคานนๆ เปน สนคาทมรายชออยในแคดตาล อกสนคาควบคม กจะตองเปนไปตาม

ขอกาหนดเพมเตม สาหรบสนคาแตละชนด ซงหนงในขอกาหนดเพมเตม ไดแก ขอกาหนดเรอง

สารตองหาม 6 ชนด ทตองมไมเกนปรมาณสงสดทจนยอมใหได (ตามทกาหนดในมาตรฐาน

SJ/T 11363-2006) และตองผานการตรวจสอบ และไดรบใบรบรอง จากหนวยงานทรบผดชอบ

กอนถงจะอนญาตใหนาเขาวางตลาดได (Pre-Market Testing and Certification)

ทงน มาตรฐาน SJ/T 11363-2006ไดใหคาจากดความของคาตางๆ ทจะใชใน China

RoHS (เชน EIP, Hazardous Substances, Producers, Importers, Homogeneous

Materials, Components, Test Units, และ Adding HS Intentionally เปนตน) และกาหนด

ขดจากดปรมาณสารตองหามในผลตภณฑ Electronic Information Products (EIP) โดยไดแบง

EIP ออกเปน 3 กลมคอ EIP-A, -B, -C แตละกลมจะมขอกาหนดแตกตางกนตามตารางท 1

ดงน

ตารางท 3.5 แสดงขดจากดปรมาณสารตองหามในผลตภณฑ Electronic Information

Products (EIP)

ชนด คาจากดความ ขดจากดปรมาณสารตองหาม (กรณ

ขอจากดเชงปรมาณ, หนวยเปน %

ตอนาหนก)

EIP-A วสดเนอเดยวกนแตละชนดใน

ผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส

สดสวนปรมาณ ตะกว ปรอท

โครเมยมเฮกซะวาเลนซ PBB และ

PBDE (ไมรวม Deca-BDE) ในวสด

เนอเดยวกน ตองไมเกน 0.1%

สดสวนปรมาณ แคดเมยม ตองไม

เกน 0.01%

EIP-B วสดชบโลหะในชนสวนแตละชน ใน

ผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส

สาหรบผลตภณฑประเภทน ไม

อนญาตใหใชหรอใส ตะกว ปรอท

แคดเมยม โครเมยมเฮกซะวาเลนซ

โดยเจตนา

48

EIP-C ชนสวนหรอวสดขนาดเลก ทไมสามารถ

แยกยอยตอได โดยหลกทวไปให

หมายถง ชนสวนทมขนาดเลกวาหรอ

เทากบ 4 mm3

สดสวนปรมาณ ตะกว ปรอท

โครเมยมเฮกซะวาเลนซ PBB และ

PBDE (ไมรวม Deca-BDE) ใน

ชนสวนขอน ตองไมเกน 0.1%

สดสวนปรมาณ แคดเมยม ตองไม

เกน 0.01%

กรณคาบเกยวทสามารถจดชนสวน วสดไดหลายกลม ใหจดกลมเรยงตามลาดบ EIP-

A/EIP-B/EIP-C กลาวคอ หากชนสวน วสดสามารถเขากลม EIP-A ไดกไมควรจดชนสวน

วสดนเขาใน EIP-B หรอ EIP-C จะเหนไดวา แมขดจากดดานปรมาณสารตองหามของ China-

RoHS จะเหมอนกบ EU-RoHS แตมาตรฐาน SJ/T 11363-2006 กาหนดขอกาหนดในทาง

ปฏบต ททาใหชนสวน China-RoHS compliance แตกตางจาก EU-RoHS Compliance

โดยเฉพาะอยางยง ขอกาหนดสาหรบงานชบผวโลหะ หรอ EIP-B และสาหรบชนสวนขนาดเลก

ทยากตอการแยกเอาวสดเนอเดยวกนมาทดสอบ กลาวคอ

กรณงานชบผวโลหะ ซงกาลงเปนปญหามากในปจจบน เพราะ EU กาหนดคาเปน %

หรอ ppm โดยนาหนกวสดเนอเดยวกน ซงผวชบเปนคนละวสดเนอเดยวกนกบวสดฐานทนามา

ชบผว ถาจะทดสอบหาปรมาณสารตองหาม เปน ppm ในผวงานชบได ตองรท งสวนผสมและ

นาหนกทงหมดในเนอผวชบนน ซงทาไดยากมากถงเปนไปไมไดเลยในทางปฏบต มาตรฐาน

SJ/T 11363-2006 ของจนแกปญหาน โดยใหไปดท "เจตนาใส" กลาวคอ ดทกระบวนการชบ ด

นายาทใช ไมดผลทได ซงคดวานาจะลดตนทนคาทดสอบ และลดปญหาขอโตแยงในการ

ตความ และ หรอ ในการตงสมมตฐานทนาไปส ผลการคานวณคาความเขมขนของสารตองหาม

ในเนอผวชบ ทแตกตางกนดงทเปนอยในปจจบน

ปจจบนมงานชบบางประเภททมการผสม ตะกว แคดเม ยม หรอ Cr(VI) ในปรมาณตาๆ

(ผลทไดตากวาคาท EU กาหนด) หรอชบแบบบางมากๆ จนตรวจจบไมได ชนงานเหลานแมจะ

ผานตามเกณฑขอกาหนดของ EU-RoHS แตจะไมผาน China-RoHS เพราะ "จงใจใส " สาร

ตองหามโดยมงหวงสมรรถนะ คณสมบตบางอยาง

กรณชนสวนขนาดเล ก ตวเลขสดสวนปรมาณสารตองหามจะแตกตางไปจากเดม แต

หากชนสวนนนๆ ปลอดสารตองหามจนถงระดบวสดเนอเดยวกน กไมมอะไรตองเปนหวง

เพราะตวเลขโดยรวมของปรมาณความเขมขนของสารตองหาม ของชนสวนทงชน จะไมมทาง

สงเกนกวาระดบสงสดทมอย เม อเอามาคดรวมกน นาหนกของวสด (ตวหาร) จะเพมขนทาให

คาเฉลยทงตวลดลง แตอาจมปญหาในกรณชนสวนทใชขอยกเวน โดยเฉพาะตะกวจด

หลอมเหลวสง และ Solder Ball ซงยงไมมความชดเจนในเรองน แตหากดใน มาตรฐานการ

ทดสอบของจน จะพบวาจนจะสามารถใช SEM/EDX หรอ Micro-EDX ทดสอบได

49

มาตรฐาน SJ/T 11364-2006 น กาหนดให EIP ภายใต Order 39 ทกชนทนาไป

วางตลาดในจนตองตดเครองหมาย "Pollution Control Logo" ทตวสนคายกเวนกรณท EIP นน

มขนาดเลกจนไมสามารถตดเครองหมายไดโดยตรง ใหระบในสมดคมอ และกรณท EIP นนเปน

ชนสวนท "ขายสง " ใหโรงงานผลตเพอนาไปประกอบเปน EIP อน กไมจาเปนตองตด

เครองหมาย แตตองใหขอมลทจาเปนทงหมดเกยวกบขอกาหนดดานการทาเครองหมาย แก

ผซอ ซงผซอในกรณนมหนาทตองทาเครองหมายบน EIP ทตนผลต ซงเครองหมายในกรณน

จะตองมขอบเขตคลอบคลมถงชนสวนทอยใน EIP ของตนดวย

กรณ EIP ทมสารพษหรอสารอนตรายอยในตว ทใช Logo 2 มาตรฐาน SJ/T 11364-2006 ยง

กาหนดใหระบชอและสวนผสมของสารพษหรอสารอนตรายในคมอผลตภณฑ โดยใหใชรปแบบ

การแสดงสวนผสม

ทงน เครองหมาย "Pollution Control Logo" ทจนบงคบใหตดบน EIP ทกชนดทนาเขา

ตลาดจนหลงวนท 1 มนาคม 2550 มลกษณะดงแสดงในรปท 1

Logo 1

Logo 2-Number

Logo 2

Logo 1: โดยทวไปจะเปน สเขยว ใชเพอแสดงวาสนคา EIP นนๆ ไมมสวนผสมของ

สารพษหรอสารอนตรายใดๆ เลย ตวอกษร "e" ทปรากฎอยตรงกลาง Logo นแสดงถง

electrical, electronic และ environment ซงบงถง "Green and environmental electronic

information products" ขอบกลมดานนอกทเปนรปลกศรโคง แสดงวา EIP นนสามารถรไซเคล

ได และไมควรนามาทงอยางสะเปะสะปะ (= หมายรวมถง Cross-out bin ตามระเบยบ WEEE

ของ EU)

50

Logo 2: โดยทวไปจะเปน สสม มความหมายเพอเปนการเตอนใหระวง โดยเฉพาะ

อยางยง Logo นจะสอความหมายวา สนคานนๆ มสารพษหรอสารอนตรายในตว ตวเลขตรง

กลาง logo ทแสดงในรปขางตน จะบงช "ชวงเวลาปลอดภย " นบเปนจานวนป ในการใช EIP น

โดยตวเลข 10 ทแสดงในรปขางตน เปนเพยงตวอยางหนงเทานน กรณสนคา ทมชวงเวลา

ปลอดภย มากหรอนอยกวาน กใหเปลยนตวเลขนตามนน โดยชวงระยะเวลาปลอดภยให นบ

จากวนทผลต และเชนเดยวกนกบ Logo1 ขอบกลมดานนอก ทเปนรปลกศรโคง แสดงวา EIP

นนสามารถรไซเคลได และไมควรนามาทงอยางสะเปะสะปะ (=หมายรวมถง Cross-out bin

ตามระเบยบ WEEE ของ EU) Logo 2 ทง Logo จะใหความหมายวา สนคา EIP นมสารพษ

หรอสารอนตรายอยในตว และสามารถใชไดอยางปลอดภยภายในชวงเวลาทระบ และควรนา

EIP นไปรไซเคลทนททส นสด "ชวงระยะเวลาปลอดภย"

3.2.2.1 มาตรการในการควบคมการกอมลพษ

China RoHS ไดกาหนดมาตรการในการควบคมการกอมลพษฯ ดงน

(1) มาตรการทางเทคนค: ใชเทคโนโลยในระหวางการออกแบบและกระบวนการผลต

เชน การวจยและการเปลยนการออกแบบ การปรบปรงเทคโนโลยการผลต การทดแทนวสดทใช

และวธการผลตทเปนนวตกรรมใหม เปนตน

(2)มาตรการดานการบงชอนตรายและสารพษ : บงชช อและประมาณสารพษและ

สารอนตราย และการระบชวงเวลาใชงานทปลอดภยตอสงแวดลอม (Terms for Environmental

Use ซงตอไปนจะเรยกวา "ชวงปลอดภย") เปนตน ในระหวางการออกแบบ การผลต การนาเขา

และการขาย

(3) มาตรการควบคมชองทางการจดซอ : ควบคมการขายสนคาทมสารพษและสาร

อนตรายในตว และสนคาทไมไดตามมาตรฐานของรฐหรอมาตรฐานอตสาหกรรม ในเรองการ

ควบคม สารหรอวสดทมพษและมอนตรายในผลตภณฑสารสนเทศ โดยหามนาเขาสนคาทไมได

ตามมาตรฐาน China RoHS

(4) มาตรการควบคมมลพษอนๆ ทระบในคาสงน

ทงน กระทรวงอตสาหกรรมสารสนเทศ (MII) มหนาทไปจดทาแคดตาลอกการควบคม

การกอมลพษจากผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส ซงแคดตาลอกน จะประกอบดวย กลม

ผลตภณฑ EIP ทตองถกควบคม รายการสารพษและสารอนตราย ทตองถกจากดการใช

กาหนดเวลาการเรมการจากดการใชสารตองหาม เปนตน

51

อยางไรกตาม เมอวนท 16 มนาคม 2006 รฐบาลจนไดประกาศรายการสนคาทอยใน

ขาย "ผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส (EIP)" ทจะตองถกควบคมโดยระเบยบ China RoHS

โดยจนไดแบง EIP ออกเปน 11 กลม ซงครอบคลมสนคาเกอบทกชนดทเกยวของกบ

อเลกทรอนกส ตงแตวสด วตถดบ เครองจกรทใชในการผลต ชนสวน แผงวงจร ไปจนถงสนคา

สาเรจรป ดงน

1. กลม A: ผลตภณฑเครองเรดาร (Radar Equipment Products)

2. กลม B: ผลตภณฑเครองสอสาร (Communication Equipment Products)

3. กลม C: ผลตภณฑอตสาหกรรมถายทอดโทรทศน (Broadcast Television Industry

Products)

4. กลม D: ผลตภณฑอตสาหกรรมคอมพวเตอร (Computer Industry Products)

5. กลม E: ผลตภณฑอเลกทรอนกสครวเรอน (Household Electronic Products)

6. กลม F: ผลตภณฑเครองมอวดอเลกทรอนกส (Electronic Measuring Instrument

Products)

7. กลม G: ผลตภณฑเครองมอ/เครองจกรสาหรบอตสาหกรรมอเลกทรอนกส (Electronic

Industry Profession Equipment Products)

8. กลม H: ผลตภณฑชนสวนอเลกทรอนกส (Electronic Component Products)

9. กลม I: อตสาหกรรมอปกรณอเลกทรอนกส (Electronic Device Industry)

10. กลม J: ผลตภณฑการประยกตใชงานอเลกทรอนกส (Electronic Application

Products)

11. กลม K: ผลตภณฑวสดสาหรบกจการอเลกทรอนกส (Electronic Professional Use

Material Products)

จะเหนวาสนคาประเภทเครองใชไฟฟากาลง เชน เครองปรบอากาศ ตเยน เครองซกผา

ป มนา ไมมรายชออยใน List น แตกไมอาจมนใจไดวาสนคาเหลานจะไมถกควบคมเสยทเดยว

วสดชนสวน อปกรณทเปนอเลกทรอนกส ซงเปนชนสวนในเครองใชไฟฟากาลง ทมรายอยใน

List นอกจากน ยงมชนสวนทอาจกอใหเกดความสบสนเชน รายการ H1-IV-1-11) Mercury

relay ซงเปนอปกรณทขดตอบทบญญตในดานสารตองหาม

3.2.2.2 สารตองหามตาม China RoHS สารพษ (Toxic) และสารอนตราย

(Hazardous) ตามความหมายของ China RoHS หมายถงสารตอไปน ทมอยใน EIP

(1) ตะกว (Pb)

(2) ปรอท (Hg)

52

(3) แคดเมยม (Cd)

(4) โครเมยมเฮกซะวาเลนซ (Cr(VI))

(5) โพลโบรมเนทเตด ไบฟนล (PBB)

(6) โพลโบรมเนตเตด ไดฟนล อเทอร (PBDE) และ

(7) สารพษและสารอนตรายอนทกาหนดโดยรฐบาล (ซงจะกาหนดในแคดตาลอกการ

ควบคมการกอมลพษฯ)

3.2.2.3 ขอบงคบสาคญใน China RoHS

(1) การออกแบบ : ผออกแบบตองเลอกใชวสดทไมมพษ ไมมอนตราย หรอมพษ

อนตรายนอย ยอยสลายได และรไซเคลได ตามมาตรฐาน China RoHS

(2) การผลต : ผผลตตองปฏบตตามมาตรฐานของจน หรอมาตรฐานอตสาหกรรม ใน

เรองการควบคม สารหรอวสดทมพษและมอนตรายในผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส และ

ใชวสด เทคโนโลย และกระบวนการทกอใหเก ดการใชทรพยากรทรไซเคลได และเปนมตรตอ

สงแวดลอมสง

(3) การประเมนชวงการใชงานทปลอดภยตอสงแวดลอม (Term of environmental

use) : ผผลต หรอ ผนาเขาตองประเมน ชวงการใชงานทปลอดภยตอสงแวดลอมสนคาของตน

และตองทาเครองหมาย ชวงปลอดภย นบนตวสนคาทผลตหรอนาเขา

(4) การทาเครองหมาย : ผผลต หรอ ผนาเขา ตองระบชนดและปรมาณสารพษและสาร

อนตรายทมอยในผลตภณฑ โดยการบง ชอและระดบของสารพษและสารอนตราย ชนสวนทม

สารเหลาน และความสามารถในการรไซเคล (Recyclability) ผลตภณฑ

(5) บรรจภณฑ: ผผลต หรอ ผนาเขา ตองใชวสดทไมมพษ ไมเปนอนตราย ยอยสลาย

ได และรไซเคลได ตามมาตรฐาน China RoHS และตองแสดงชอวสดทใชทาบรรจภณฑนนๆ

บนตวบรรจภณฑ

(6) ผขาย : ตองควบคมชองทางการจดซออยางเขมงวด และตองไมขายสนคาทไมได

ตาม มาตรฐาน China RoHS

(7) สนคานาเขา : ตองไดตาม มาตรฐาน China RoHS

53

ผลตภณฑทมรายชอในแคดตาลอกการควบคมมลพษฯ ตองไดตามทงมาตรฐาน China

RoHS และขอกาหนดเพมเตมทระบอยในแคดตาลอกการควบคม สวนผลตภณฑสารสนเทศ

อเลกทรอนกสอนทไมมชอในแคดตาลอกตองมคณสมบตไดตามมาตรฐาน China RoHS

3.2.3 วธการบงคบ

3.2.3.1 การทดสอบ

มาตรฐานการทดสอบ (SJ/T 11365-2006) ยงเปนมาตรฐานทยงไมสมบรณ แตกพอจะ

สามารถใชเปนแนวทางได มาตรฐานฉบบนมเนอหาวธทดสอบใกลเคยงก บ IEC 62321 แต

แตกตางตรงท มาตรฐานนจะมความละเอยดมากกวา มการใหคาแนะนาอยางเฉพาะเจาะจงใน

ประเดน ทอาจทาใหการทดสอบผดพลาด รวมถง วธการยนยนความถกตองของผลทดสอบทได

โดยมาตรฐานน บงคบใหตองทาการทดสอบ 2 ครง และใหรายงานผลเปนคาเฉลยของก าร

ทดสอบ 2 ครง และใหทาการตรวจสอบคณภาพของผลทดสอบโดยดทคาความเบยงเบนของ

ผลทดสอบ หากการทดสอบ 2 ครงใหผลแตกตางกนเกนเกณฑทกาหนด จะไมสามารถยอมรบ

คาผลทดสอบนนได

ในขณะท IEC 62321 ใหคาแนะนาในการเลอก "Analyte Line" ในการวเคราะหหา

ปรมาณสารตองหาม แตละชนดแตกตางกน ดงทแสดงในตารางท 3 จะเหนวา SJ/T 11365 ม

ขอกาหนดทละเอยดยงขน โดยมการระบเสนแรกทควรเลอกและเสนทสองทนาจะใช หากเสน

แรกมปญหา นอกจากน SJ/T 11365 ยงแนะใหใชเสนแตกตางกนในกรณชนงานเปน

สารอนทรย (เชน พลาสตก กระดาษ ผา เปนตน) และเปนโลหะ

ตารางท 3.6 Analyte Line ทควรใช ตามทระบใน SJ/T 11365

Element First

analyte

line

Second

analyte

line

Organic

sample

analyte line

Metallic

analyte line

Lead L? L? L? L?

Cadmium K? - K? K?

Mercury L? - L? L?

Chromium K? - K? K?

Bromine K? K? K? K?

54

นอกจากน SJ/T 11365 ยงใหความสาคญกบการเตรยมตวอยางมาก โดยม

ขอกาหนดเฉพาะ สาหรบการเตรยมตวอยางแตละชนด เพอปองกนปญหา ทงนขอแตกตางท

ชดเจนทสด เหนจะไดแกขอกาหนดดานการตร วจสอบความถกตองของการวด โดย SJ/T

11365 บงคบใหตองมการทา Calibration Curve หรอ Standard Curve โดยทาจาก การ

ทดสอบวสดมาตรฐาน ทรคาความเขมขนของธาตทง 6 ธาต หลายๆ ชน ซงกหมายความวา

Lab ทประเมนคา ปรมาณสารตองหามทง 5 ชนดโดยใชวดเทยบกบคาทเรยกวา Fundamental

Parameter (FP) ซงเปนคาทผผลตเครองมอปอนไวให และใชการคานวณเปรยบเทยบกบคาน

ในการรายงานคาปรมาณสารตองหาม จะไมสามารถทดสอบ China-RoHS ได (มาตรฐานนไม

ยอมรบผลการประเมนเทยบกบ FP) นอกจากการทา Calibration Curve แลว SJ/T 11365 ยง

บงคบใหตองตรวจสอบความถกตองของเครองโดยการทดสอบวสดมาตรฐาน ชนตอชน

(Before each analysis of a sample) และการทดสอบชนงานตวอยางแตละชน จะตองตงเครอง

และกาหนดคา Parameter ตางๆ (เชน เวลาทใชในการวด คาพลงงาน ของ X-Ray) ให

เหมอนกบ คาทต งในระหวางการวดชนสวนมาตรฐานเพอทา Calibration Curve ทกประการ

การวดปรมาณสารตองหามในวสด ตาม SJ/T 11365 จะตองทาการวดอยางนอย 2 ครง

โดยใหรายงานผลเปนคาเฉลยของการวดทงหมด แตหากพจารณาความแตกตางระหวางคา ทง

สองคาแลว ไมไดตามเงอนไขตอไปน จะถอวาผลการทดสอบใชไมได

(1) การวด Repeatability: หากคาความแตกตางระหวางการวด 2 ครงบนตวอยางชน

เดยวกน โดยเจาหนาทคนเดยวกน โดยใชวธทระบในมาตรฐาน โดยใชเครอง เครองเดยวกน ม

คาเกนคา R=0.029(S+0.6), S=คาเฉลย

( 2 ) การวด Reproducibility: หากคาความแตกตางระหวางการวด 2 ครงบนตวอยาง

ชนเดยวกน โดยเจาหนาทคนละคนกน โดยใชวธทระบในมาตรฐาน ใน Lab แตกตางกน

(ทดสอบคนละท) มคาเกนคา R=0.063(S+0.6), S= คาเฉลย

สวนการทดสอบอ นๆ จะมลกษณะคลายกน กลาวคอเทคนคทใชในการวเคราะหคลาย

IEC 62321 แตแตกตางในรายละเอยด โดยเฉพาะอยางยงในประเดนททาใหทดสอบผดพลาด

และการตรวจสอบความใชไดของผลทดสอบ อยางไรกด มาตรฐาน SJ/T 11365 ยงมเนอหาใน

สวนของการทดสอบ Cr(VI) ไมสมบรณ

55

3.2.3.2 บทลงโทษ

หนวยงานทเกยวของ (ดานศลกากร อตสาหกรรมและการคา การตรวจสอบคณภาพ

และการควบคมมลพษ เปนตน) มหนาทตองลงโทษผกระทาความผดดงตอไปน32

(1) ผทฝาฝนระเบยบนในลกษณะหนงลกษณะใดดงตอไปน ตองถกลงโทษโดย

ศลกากร, SAIC, AQSIQ, SEPA เปนตน ตามขอบเขตหนาทรบผดชอบของแตละหนวยงาน

(1.1) ผผลตผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส ทฝาฝนมาตรา 10 ของ

ระเบยบน โดยใชวสด เทคโนโลย และกระบวนการผลตทไมเปนไปตามมาตรฐานอตสาหกรรม

หรอมาตรฐานของประเทศ ดานการควบคมมลพษทเกดจากผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส

(1.2 ) ผผลตหรอผนาเขาผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส ทฝาฝนสวนแรก

ของมาตรา 14 ของระเบยบน โดยการผลตหรอใชบรรจภณฑสาหรบผลตภณฑสารสนเทศ

อเลกทรอนกส ทไมเปนไปตามมาตรฐานอตสาหกรรมหรอมาตรฐานของประเทศ ดานการ

ควบคมมลพษทเกดจากผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส

(1.3) ผจาหนายผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส ทฝาฝนมาตรา 15 ของ

ระเบยบน โดยการจาหนายผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส ทไมเปนไปตามมาตรฐาน

อตสาหกรรมหรอมาตรฐานของประเทศ ดานการควบคมสารหรอธาตทเปนพษหรอเปนอนตราย

ในผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส

(1.4 ) ผนาเขาผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส ทฝาฝนมาตรา 16 ของ

ระเบยบน โดยนาเขาผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส ทไมเปนไปตามมาตรฐาน

อตสาหกรรมหรอมาตรฐานของประเทศ ดานการควบคมสารหรอธาตทเปนพษหรอเปนอนตราย

ในผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส

(1.5 ) หลงวนทมผลบงคบใช ผผลต ผจาหนาย หรอผนาเขา ทฝาฝนมาตรา 21

ของระเบยบน โดยการผลต จาหนาย หรอนาเขาผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส ทมสาร

หรอธาตทเปนพษและเปน ภยในตวในปรมาณสงกวาระดบทกาหนดในมาตรฐานอตสาหกรรม

หรอมาตรฐานของประเทศ

32

Administrative Measures for Controlling Pollution caused by Electronic Information Products

Section 22 and 23.

56

(1.6 ) ผนาเขาผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส ทฝาฝนระเบยบดานการ

นาเขาสนคาสารสนเทศอเลกทรอนกส

8(2) 8 ผฝาฝนระเบยบนในลกษณะหนงลกษณะใดดงตอไปน ตองถกลงโทษโดย SAIC,

AQSIQ, SEPA เปนตน ตามขอบเขต

(2.1) ผผลตหรอผนาเขาผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส ทฝาฝนมาตรา 11

ของระเบยบน โดยไมแสดงระยะเวลาปลอดภยของผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกสอยาง

ชดเจน

(2.2) ผผลตหรอผนาเขาผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกส ทฝาฝนมาตรา

13 ของระเบยบน โดยไมแสดงชอ ปรมาณ และตาแหนงของชนสวนทมสารหรอธาตทเปนพษ

และสารเปนอนตราย และอตราการรไซเคลไดของผลตภณฑ

(2.3) ผผลตหรอผนาเขาผลตภณฑ สารสนเทศอเลกทรอนกส ทฝาฝนสวนท 2

ของมาตรา 14 ของระเบยบ น โดยไมแสดงสวนผสมของวสดทใชในบรรจภณฑสาหรบ

ผลตภณฑสารสนเทศอเลกทรอนกสของตน อยางชดเจน

(3) มาตรการเสรม กาหนดใหองคกรหรอบคลทวไป สามารถรายงาน แจงเบาะแส

ผออกแบบ ผผลต หรอ ผนาเขา ทกอใหเกดมลพษจากผลตภณฑสารสนเทศอเลกทร อนกส ตอ

กระทรวงอตสาหกรรมสารสนเทศ หรอองคกรบรหารทเปนผรบผดชอบสารสนเทศอตสาหกรรม

ในมณฑล เขตปกครองตนเอง และเทศบาล33

33

Administrative Measures for Controlling Pollution caused by Electronic Information Products

Section 25.

57

บทท 4

วเคราะหมาตรการในการควบคมสนคานาเขาทเปนอนตราย

ตอสงแวดลอมของไทย

4.1 วเคราะหมาตรการในการควบคมสนคานาเขาทเปนอนตรายตอสงแวดลอมของไทย

จากการศกษามาตรการในการควบคมสนคานาเขาทเปนอนตรายของไทยซงประกอบ

ไปดวยมาตรการดานสนคานาเขาและสงออก มาตรการดานการควบคมสารอนตราย และ

มาตรการควบคมมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม จะเหนไดวาประเทศไทยยงขาดมาตรการ

จากดการใชสารทเปนอนตรายบางประเภทในผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส (RoHS)

ดงเชน ประชาคมยโรปและสาธารณรฐประชาชนจน ซงจะกอใหเกดผลตอสงแวดลอมของไทย

รวมทงบรรดาผประกอบการของไทยในทกระดบการผลต ดงจะไดวเคราะหโดยลาดบ ดงน

4.1.1 ผลกระทบตอผประกอบการของไทย

ในการทผประกอบการของไทยจะตองดาเนนการใหสนคาประเภทเครองใชไฟฟาและ

อเลกทรอนกสมปรมาณสารตองหามตามกฎหมาย RoHS ดงกลาว ยอมสงผลตอตนทนในการ

ผลตรวมทงกระบวนการผลตสนคา กลาวคอ

4.1.1.1 คอมพวเตอร

จากระเบยบ RoHS ทหามไมใหใชสารตะกวซงมอยท วไปสาหรบบดกรเชอมสายวงจร

อเลกทรอนกสสงผลใหผผลตบางรายตองเปลยนตวแทนจาหนายบางสวนจากเดมทมตวแทน

จาหนายในไทยรอยละ 40 และตางประเทศรอยละ 60 เปลยนเปนไทยรอยละ 25 และ

ตางประเทศรอยละ 75 เพอใหไดว ตถดบทตรงตามความตองการของลกคา คอ เปลยนจาก

ตะกวเปนดบก พรอมทงตองมการปรบเปลยนราคาใหเหมาะสมกบตนทนทเพมขนประมาณรอย

ละ 20 นอกจากน ผผลตยงจะตองมตนทนเพมขนในการสรรหาเทคโนโลยเพอควบคมไมใหม

สารตองหามปนเปอนตงแตการตรวจสอบวตถดบไปจนถงการผลต

4.1.1.2 แผงวงจรรวม

จากระเบยบ RoHS ทาใหตองมการปรบเปลยนกระบวนการผลตและเทคโนโลยซงจะ

ทาใหตนทนในการผลตสงขน และตองเปลยนผแทนจาหนายวตถดบเพอใหไดสารทดแทนตาม

ความตองการของลกคา ผประกอบการบางรายตองสง ชนสวนไปชบตะกวทอนแทนไมทาใน

โรงงานจงไมมผลกระทบโดยตรงแตมผลกระทบตอบรษท Supplier ทชบตะกวใหและทสาคญ

คอ เทคโนโลยผลต IC ในปจจบนแมแตในสหรฐอเมรกายงไมสามารถหาสารทดแทนสารตะกวท

ใหผลตภณฑซงมคณภาพทดเทยมกบผลตภณฑทใชสารตะกว

58

4.2 วเคราะหมาตรการทางกฎหมายในการควบคมอปกรณไฟฟาและคอมพวเตอรทม

วตถอนตรายเชนเดยวกบกฎหมาย RoHS ของกลมสหภาพยโรปและประเทศจน

4.2.1 พระราชบญญตการสงออกไปนอกและการนาเขามาในราชอาณาจกรซง

สนคา พ.ศ. 2522

หากพจารณามาตรการในทางกฎหมายในพระราชบญญตการสงออกไปนอก และการ

นาเขามาในราชอาณาจกรซงสนคา พ.ศ. 2522 มาตรา 5 ซงบญญตวา "ในกรณทจาเปน

หรอสมควรเพอความมนคงทางเศรษฐกจ สาธารณประโยชน การสาธารณสข ความมนคง

ของประเทศ ความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอเพอประโยชน อนใดของ

รฐ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชย โดยอนมตของ คณะรฐมนตรมอานาจประกาศในราช

กจจานเบกษาในเรองหนงเรองใดดงตอไปน

(1) กาหนดสนคาใดใหเปนสนคาทตองหามในการสงออกหรอในการนาเขา

(2) กาหนดสนคาใดใหเปนสนคาทตองขออนญาตในการสงออกหรอในการนาเขา

(3) กาหนดประเภท ชนด คณภาพ มาตรฐาน จานวน ปรมาตร ขนาด นาหนก ราคา ชอ

ทใชในทางการคา ตรา เครองหมายการคา ถนกาเนด สาหรบสนคาทสงออกหรอนาเขา

ตลอดจนกาหนดประเทศทสงไปหรอประเทศทสงมาซงสนคาดงกลาว

(4) กาหนดประเภทและชนดของสนคาทจะตองเสยคาธรรมเนยมพเศษในการสงออก

หรอในการนาเขา

(5) กาหนดใหสนคาใดทสงออกหรอนาเขาเปนสนคา ทตองมหนงสอรบรองถนกาเนด

สนคา หนงสอรบรองคณภาพสนคา หรอหนงสอรบรอง อนใดตามความตกลงหรอประเพณทาง

การคาระหวางประเทศ

(6) กาหนดมาตรการอนใดเพอประโยชนในการจดระเบยบ ในการสงออกหรอการนาเขา

ตามพระราชบญญตน

การแกไขเพมเตม หรอยกเลกประกาศตามมาตราน ใหนาความ ในวรรคหนงมาใชบงคบ

โดยอนโลม" จะเหนไดวารฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยสามารถกาหนดใหสนคาประเภท

อปกรณไฟฟาหรออปกรณคอมพวเตอรทมสารอนตราย ไดแก ตะกว แคดเมยม เปนตน เปน

สนคาตองหามนาเขามาในราชอาณาจกรได อนเปนการตอบโตกฎหมายทมลกษณะกดกนทาง

การคาไดแตปรากฎวารฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยมไดใชอานาจดงกลาวแตอยางใด

4.2.2 พระราชกาหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530

การใชกฎหมายภาษศลกากรเปนมาตรการในการตอบโตการกดกนทางการคากรณ

กฎหมายหรอระเบยบ RoHS นนเปนมาตรการทไมเหมาะสมในการนามาใชกบสนคาประเภท

อปกรณไฟฟาและคอมพวเตอรเนองจากประเทศไทยไดมขอตกลงกบตางประเทศในลกษณะพห

ภาคและทวภาคในการลดภาษในสนคาดงกลาวไมวาจะเปน WTO หรอ FTA

59

4.2.3 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535

เปนกฎหมายทมงกาหนดมาตรการตอวตถอนตราย ไดแก วตถระเบดได วตถไวไฟ วตถ

ออกซไดซ วตถเปอรออกไซด วตถมพษ วตถททาใหเกดโรค วตถกมมนตรงส วตถท

กอใหเกดการเปลยนแปลงทางพนธกรรม วตถกดกรอน วตถทกอใหเกดการระคายเคอง และ

วตถอยางอน ไมวาจะเปนเคมภณฑหรอสงอนใดทอาจ ทาใหเกดอนตรายแก บคคล สตว พช

ทรพย หรอสงแวดลอมโดยการกาหนดมาตรการดงตอไปน

(1)วตถอนตรายชนดท 1 ไดแก วตถอนตรายทการผลต การนาเขา การสงออกหรอการม

ไวในครอบครองตองปฏบตตามหลกเกณฑและวธการทกาหนด โดยปฏบตตามประกาศของ

รฐมนตร

(2) วตถอนตรายชนดท 2 ไดแก วตถอนตรายทการผลต การนาเขา การสงออก

หรอการมไวในครอบครองตองแจงใหพนกงานเจาหนาททราบกอน และตองปฏบตตาม

หลกเกณฑและวธการทกาหนดดวย โดยปฏบตตาม ประกาศของรฐมนตรผรบผดชอบ

(3) วตถอนตรายชนดท 3 ไดแก วตถอนตรายทการผลต การนาเขา การสงออก

หรอการมไวในครอบครองตองไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท และตองปฏบตตามประกาศ

ของรฐมนตรผรบผดชอบ

(4) วตถอนตรายชนดท 4 ไดแก วตถอนตรายทหามมใหมการผลต การนาเขา

การสงออกหรอการมไวในครอบครอง

ทงน หากพจารณาชนดของสารอนตรายทประชาคมยโรปและจนควบคม ไดแก ตะกว

(Pb)ปรอท (Hg) แคดเมยม (Cd) โครเมยมเฮกซะวาเลนซ (Cr(VI)) โพลโบรมเนทเตด ไบฟนล

(PBB) โพลโบรมเนตเตด ไดฟนล อเทอร (PBDE) เปนตน จะเหนไดวาเปนวตถอนตรายทอย

ภายใตกฎหมาย แตวตถอนตรายดงกลาวเปนสวนประกอบสาคญทใชในอตสาหกรรม

การเกษตร และการแพทย ดงนน จงไมอาจขนทะเบยนเปนวตถอนตรายประเภทท 4 ได

หากพจารณาประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรองบญชรายชอวตถอนตราย พ .ศ. 2538

ตามความในมาตรา 18 แหงพระราชบญญตวตถอนตราย พ .ศ. 2535 จะเหนวาการเปนการ

ควบคมเครองไฟฟาทใชแลวเขามาในประเทศ อนเปนการเพมขยะ เทคโนโลยในภาวะทประเทศ

ไทยยงไมมความพรอมในการจดการขยะ เทคโนโลย เหลานน และเปนการคมครองสงแวดลอม

อกประการหนง

60

4.2.4 พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511

เปนกฎหมายคมครองผบร โภคในการกาหนดมาตรฐานอปกรณและเครองใชเครองมอ

ตางๆ ทมมาตรฐานเทาเทยมกบนานาอารยประเทศ จะเหนวาสานกงานมาตรฐาน

อตสาหกรรมไดกาหนดมาตรฐานอปกรณและเครองใชเครองมอตางๆ เปนจานวนมาก

แตอยางไรกตาม หากพจารณาอปกรณไฟฟาทมการควบคม การนาเขาโดยกฎหมาย

หรอระเบยบ RoHS ทงของกลมสหภาพยโรปและจน จะเหนไดวาในมาตรฐานสนคา

เครองใชไฟฟายงไมมการควบคมสารอนตราย ไดแก ตะกว (Pb) ปรอท (Hg) แคดเมยม (Cd)

โครเมยมเฮกซะวาเลนซ (Cr(VI)) โพลโบรมเนทเตด ไบฟนล (PBB) โพลโบรมเนตเตด ไดฟนล

อเทอร (PBDE) นนปรากฎวายงไมมมาตรฐานเครองใชไฟฟาใดกาหนดควบคมสารอนตรายไว

แตอยางใด เชน

ก. กรณเครองปรบอากาศ สาหรบเครองปรบอากาศทจาหนายในประเทศไทย

จาเปนตองผานมาตรการเพมคณภาพผลตภณฑของสานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

(สมอ.) กระทรวงอตสาหกรรม ดวยการปรบปรงมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมของสนคา

หมวดเครองปรบอากาศ โดยมงกาหนดใหเครองปรบอากาศทจาหนายในประเทศทงทผลตเอง

ในประเทศและทนาเขาตองมมาตรฐานดานการประหยดพลงงานและรกษาสงแวดลอมตามท

สมอ. กาหนด ดงน

• มอก.385-2524 เครองปรบอากาศชนดตดผนงหอง

• มอก.1155-2536 เครองปรบอากาศสาหรบหอง แบบแยกสวน ระบายความ

รอนดวยอากาศ

• มอก.1529-2541 ความปลอดภยของเครองใชไฟฟา สาหรบใชในทอยอาศย

และงานทมลกษณะคลายกน ขอกาหนดเฉพาะสาหรบเครองป มความรอน

ไฟฟา เครองปรบอากาศ และเครองลดความชน

• มอก.2134-2545 เครองปรบอากาศสาหรบหอง เฉพาะดานสงแวดลอม :

ประสทธภาพพลงงาน

ซงจะเหนไดวาไมมการควบคมวตถอนตรายไวแตอยางใด

กรณเครองซกผา ซงเปนการกาหนดมาตรฐานเพอความปลอดภย มอก .1465-254 ใน

เคร องซกผาแบบใบพด แบบใบกวน แบบถงนอน และแบบถงเดยวกมไดมการกาหนด

มาตรฐานเกยวกบวตถอนตรายไวแตอยางใด

ทงน ผวจยเหนวาหากกาหนดมาตรฐานของอปกรณไฟฟาและคอมพวเตอรให

ครอบคลมถงการหามใชวตถอนตรายดงทกฎหมายและระเบยบ RoHS กาหนดไวกยอ ม

สามารถกระทาไดดงจะไดพจารณาตอไปในบทท 5

61

4.3 วเคราะหมาตรการการกดกนทางการคาเพอคมครองสงแวดลอม

ในการเจรจาภายใตความตกลงทวไปวาดวยภาษศลกากรและการคา (GATT) ในรอบ

แรกๆ เนนการเจรจาเพอลดภาษศลกากรระหวางกน จนกระทงในการเจรจารอบท 6 หรอท

เรยกวา Kennedy Round ไดเรมเจรจาเรองมาตรการทไมใชภาษศลกากร โดยเรมทความตกลง

เรองการตอบโตการทมตลาด และตอมาในการเจรจา Tokyo Roundไดมการจดทาความตกลง

เกยวกบการใชมาตรการทไมใชภาษ 6 ฉบบ เรยกวา Tokyo Round Codes ประกอบดวย

1) ความตกลงวาดวยอปสรรคทางเทคนคตอการคา 2) ความตกลงวาดวยการจดซอจดจางโดย

รฐ 3) ความตกลงวาดวยการอดหนน 4) ความตกลงวาดวยการประเมนราคาเพอศลกากร

5) ความตกลงวาดวยการออกใบอนญาตนาเขา และ 6) ความตกลงวาดวยการตอบโตการทม

ตลาด อยางไรกตาม โดยทมาตรการทไมใชภาษเปนเรองทซบซอน และยงไมเปนทยอมรบของ

ประเทศสมาชกทงหมด ความตกลงนจงมผลผกพนเฉพาะประเทศทรวมลงนามเทานน อยางไร

กตามการเรมมความตกลงในรปแบบดงกลาวนกเพอใหการปฏบตตามพนธกรณความตกลง

แกตตในสวนของมาตรการทไมใชภาษศลกากรมความชดเจนมากยงขน

ตอมาในการเจรจาการคารอบอรกวยไดมการตกลงยกฐานะความตกลงแกตตเปน

องคการการคาโลก โดยประเทศสมาชกตองยอมรบผลการเจรจาทงหมดโดยไมมการยกเวน ซง

มความตกลงทกากบดแลการใชมาตรการทไมใชภาษของประเทศสมาช กมทงสน 9 ความตกลง

ทงนเพอลดอปสรรคทางการคาจากการใชมาตรการทไมใชภาษใหนอยลง โดยความตกลงของ

องคการการคาโลกทเกยวของกบการใชมาตรการทไมใชภาษ สามารถจาแนกออกเปน 3 กลม

ดงน

4.3.1 กลมความตกลงทเกยวกบระเบยบขบวนการดานการนาเข าสงออก -

สนคา

4.3.1.1 ความตกลงวาดวยการประเมนราคาเพอศลกากร (Customs Valuation

Agreement) กาหนดใหหนวยงานศลกากรของประเทศสมาชกตองปรบเปลยนระบบการประเมน

ราคาใหสอดคลองกบความตกลง ซงความตกลงนอาศยหลกการของราคาทไดชาระจรง หรอ

ราคาทตองชาระ (price actually paid or payable) โดยมความตงใจทจะใหมระบบการประเมน

ราคาศลกากรทยตธรรม เปนรปแบบเดยวกน ซงจะทาใหระบบการประเมนราคาของแตละ

ประเทศมความโปรงใส ผนาเขาสามารถคาดการณตนทนดานภาษได และจะสงผลใหการคา

ระหวางประเทศขยายตวมากขน

4.3.1.2 ความตกลงวาดวยการตรวจสอบกอนสงออก (Preshipment Inspection

Agreement) กาหนดหลกเกณฑใหตวแทนทไดรบมอบหมายจากรฐบาลในการทาหนาท

ตรวจสอบสนคากอนสงออก โดยเฉพาะในดานราคา ปรมาณ และคณภาพของสนคา โดยใหใช

มาตรการดงกลาวโดยไมเลอกปฏบต และมความโปรงใส

62

4.3.1.3 ความตกลงวาดวยกฎเกยวกบแหลงกาเนดสนคา (Rule of Origin

Agreement) กาหนดใหมการประสานกฎระเบยบเกยวกบแหลงกาเนดสนคาใหเปนบรรทดฐาน

เดยวกน เพอไมใหเกดอปสรรคตอการคาโดยไมจาเปน และเพอไมใหใชกฎแหลงกาเ นดสนคา

เปนเครองมอในการกดกนทางการคา

4.3.1.4 ความตกลงวาดวยการออกใบอนญาตนาเขา (Import Licensing

Agreement) กาหนดวธดาเนนการในการออกใบอนญาตนาเขาใหประเทศตางๆ ปฏบตตามโดย

กาหนดระยะเวลาแนนอนทหนวยงานของรฐจะตองออกใบอนญาต เพอไมใหเก ดกรณถวงเวลา

การนาเขา โดยกาหนดใหการออกใบอนญาตแบบอตโนมตจะตองพจารณาใหเหนชอบตอการ

ยนขอทถกตองโดยทนท หรอไมเกน 10 วนทาการ สาหรบการออกใบอนญาตแบบไมอตโนมต

จะตองดาเนนการโดยไมบดเบอนทางการคา และออกใบอนญาตภายใน 30 วนทาการเมอได

รบคารอง

4.3.2 กลมความตกลงเกยวของกบมาตรฐานสนคา

4.3.2.1 ความตกลงวาดวยการใชมาตรการสขอนามยพชและสตว (Agreement

on the Application of Sanitary and Phytosanitary Measures : SPS) กาหนดใหมการใช

มาตรการดานสขอนามยพชและสตวเพอความจาเปนในกา รปกปองสขภาพและชวตมนษย สตว

และพช โดยอยบนพนฐานของหลกการทางวทยาศาสตร และไมเลอกปฏบต มาตรการทใชตอง

สอดคลองกบมาตรฐานระหวางประเทศ เพอปองกนไมใหประเทศสมาชกกาหนดมาตรฐาน

ตามใจชอบ ซงอาจเปนอปสรรคทางการคา

4.3.2.2 ความตกลงวาดวยอ ปสรรคทางเทคนคตอการคา (Agreement on

Thechnical Barriers to Trade : TBT) มการปรบปรงกฎระเบยบเดมทเปนผลจากการเจรจา

รอบโตเกยวใหมความรดกม เปนธรรม และโปรงใสยงขน โดยเฉพาะกฎขอบงคบดานเทคนค

และมาตรฐาน รวมทงการทดสอบและระเบยบการรบรอง และใหค รอบคลมถงขบวนการผลต

และวธการผลตดวย ทงนการออกกฎระเบยบดงกลาวจะตององกบระบบมาตรฐานระหวาง

ประเทศ ยกเวนบางกรณ อาท เรองเกยวกบความมนคงของประเทศ การคมครองสงแวดลอม

การปองกนการหลอกลวง เปนตน

4.3.3 กลมความตกลงทเกยวของกบมาตรการชวคราวเพอคมครองอตสาหกรรม

ภายใน

4.3.3.1 ความตกลงวาดวยมาตรการปกปอง (Safeguard Agreement) ความ

ตกลงนเปดโอกาสใหประเทศสมาชกสามารถใชมาตรการปกปองได โดยการเพมภาษขาเขา

63

การกาหนดโควตา หรอการกาหนดปรมาณนาเขาสนคาเพอปกปองอตสาหกรรมภายในประ เทศ

จากการนาเขาสนคาประเภทเดยวกนหรอคลายคลงกน ในปรมาณทเพมขนมากอยางผดปกต

จนทาใหเกดหรออาจเกดความเสยหายอยางรายแรงตออตสาหกรรมในประเทศ

4.3.3.2 ความตกลงวาดวยการตอบโตการทมตลาด (Anti-Dumping

Agreement) ความตกลงนไดกาหนดหลกเกณฑ และวธการไตสวนการทมตลาดในรายละเอยด

เพอใหประเทศตางๆ ปฏบตใหสอดคลองกน เปนการลดโอกาสทอาจมประเทศผนาเขาใช

มาตรการตอบโตนกอกวนการคาอยางไมเปนธรรม

4.3.3.3 ความตกลงวาดวยการอดหนนและมาตรการตอบโต (Agreement on

Subsidies and Countervailing Measures) ความตกลงนไดกาหนดประเภทของการอดหนน

อยางชดเจนวาการอดหนนประเภทใดเปนการอดหนนตองหาม ประเภทใดเปนการอดหนนททา

ได และประเภทใดเปนการอดหนนทเมอทาแลวอาจถกใชมาตรการตอบโต นอกจากน ยงได

กาหนดแนวปฏบตในการไตสวนสนคาทเขาขายในการไดรบการอดหนนเพอใหแตละประเทศถอ

ปฏบตดวย

จะเหนไดวามาตรการทไมใชภาษนนมกฎกตกาการคาระหวางประเทศกากบดแล

เพอใหประเทศตางๆ ถอปฏบต มาตรการเหลานจงสามารถใชไดอยางชอบธรรม โดยไมถอ

วาเปนการกดกนทางการคา ห ากใชตามความตกลง และใชอยางไมเลอกปฏบตระหวางสนคา

นาเขาจากประเทศตางๆ และกบสนคาทผลตในประเทศ อยางไรกด ในกรณการกาหนด

มาตรฐานทางเทคนคสาหรบสนคานาเขาไมวาจะเปน Technical Standard Requirement หรอ

Quarantine Regulations แมวาประเทศทใช มาตรฐานดงกลาวจะไมไดเลอกปฏบต แตกอาจ

กอใหเกดปญหาการกดกนทางการคาได หากขอกาหนดนนสงเกนกวาระดบมาตรฐานทยอมรบ

ได ซงในทางปฏบตแลวเปนการยากทจะกาหนดระดบมาตรฐานทยอมรบได (Legitimately

Required) อยางไรกตามการสรางกฎกตกาการคาระห วางประเทศนนบวาเปนความพยายามใน

ระดบหนงในการกากบดแลการใชมาตรการทางการคาของประเทศตางๆ โดยกาหนดวาประเทศ

สมาชกจะไมใชมาตรการทอาจสรางอปสรรคตอสนคานาเขาจากประเทศอนอยางไมจาเปน

แกตตมความเกยวของกบเรองการคาโดยบญญตวธการลงโทษไว คอ การตอบโตทาง

การคา (retaliation) ซงกระทาโดยการถอนสทธประโยชนทางการคา (trade concession) ทแต

ละประเทศไดผกพนไวในการเจรจารอบ ตาง ๆ ซงการกาหนดเชนนสรางความขดแยง ระหวาง

นกการคาและนกสงแวดลอม เพราะนกการคาอาจลงเลใจทจะใหมการใช การลงโทษทางการคา

ตอการกระทาอนทมใชการละเมดกฎเกณฑการคาแตเปาหมาย (goal) ของแกตตมใชเพยงเปด

เสรการคาเทานน แตยงกาหนดกฎเกณฑเรองธรกรรมทางธรกจระหวางประเทศ (International

Business Transactions) และสงเสรมเรองอน ๆ ทเกยวของก บการคาดวย เชน นโยบาย

64

ตางประเทศนโยบายทางทหารแหงชาต นโยบายเศรษฐกจแหงชาตในการคมครองสขภาพ

รกษาทรพยากรธรรมชาต และพยายามลด เลกมาตรการทเปนอปสรรคตอการคา เชน ภาษ

โควตา โควตาภาษ ขณะเดยวกนเปาหมายเหลานกอาจลดความสาคญลงบางเพอใหแต ละ

ประเทศภาคสามารถดาเนนการตาม เปาหมายแหงชาต (national objectives) ไดตามความ

เหมาะสม แตเรองสงแวดลอม (ในระยะแรก ) ภายใตแกตตไมมความชดเจนมากนก ประเทศ

ตาง ๆ จงมกใหความสนใจกบเรองอปสรรคทางการคามใชภาษหรอ NTB (Non-tariff Barries)

คอนขางมาก เนองจากเหนวามการกดกนทางการคาดวยวธ NTB นมากขน หลงจากทการ

เจรจาการคาทผานมาของแกตตทาใหอตราภาษศลกากรของโลกโดยรวมลดลง ความพยายาม

อยางหนงคอการราง "ขอตกลงเกยวกบมาตรฐาน " (Standard Code) ภายใตความตกลงวาดวย

อปสรรคทางเทคนคตอการคา (Agreement on Technical Barrier to Trade) ในระหวางการ

เจรจารอบโตเกยวในป 1979 โดยขอตกลง (มาตรา 2) สรางหลกประกนวากฎเกณฑของรฐ

เกยวกบมาตรฐานทอยบนพนฐานของความสมครใจ (Voluntary) อาทเชน ขอกาหนดเกย วกบ

บรรจภณฑ (Packing) การตดฉลาก (Labeling) การกาหนดเครองหมาย (Marking) วธการขอ

ใบรบรองตามทกาหนด (Methods of Certifying Compliance) จะตองไมสรางหรอใชไปในทางท

เปนอปสรรคโดยไมจาเปนตอการคา

ในการประชมรฐมนตรการคาของประเทศภาคแกตต34

ทเมอง มาราเกซ ประเทศ

มอรอคโค ป 1994 ซงถอวาเปนการสนสดการเจรจารอบอรกวย ประเทศทเขารวมลงนามจดตง

องคการคาโลกประกาศรวมกนวา " จะตองไมมหรอไมมความจาเปนในการใชนโยบายใด ๆ ท

ขดตอระบบการคาพหภาคทมงสการเปดตลาด การไมเลอกปฏบต หรอขดตอความคมครอง

สงแวดลอม หรอการสงเสรมการพฒนาแบบยงยน " และในการคมครองสงแวดลอม หรอการ

สงเสรมการพฒนาแบบยงยน " และในการประชมครงแรกของทประชมระดบรฐมนตรองคการ

การคาโลก ทประชมมมตใหมการจดตง "คณะกรรมการการคาและสงแวดลอม " หรอ CTE

(Committee on Trade and Environment) ซงเรมทางานในเดอน มกราคม 1995 โดย WTO

จะตองสรางหลกประกนวา ระบบการคา ระหวางประเทศจะใหความสาคญอยางเพยงพอตอเรอง

สงแวดลอมและกฎเกณฑตาง ๆ ดานสงแวดลอมจะไมเปนอปสรรคตอการคา ประเดนทสาคญ

คอจะทาอยางไรท จะใหเปาหมายทางการคาและเปาหมายในการรกษาสงแวดลอมมความ

34 ตามมาตรา 20 ประเดนสมาชก WTO อาจใชมาตรการใด ๆทขดกบหลกการของ WTO เพอคมครองมนษย

สตวและพชได โดยการใชมาตรการนนตองไ มเลอกปฏบตหรอไมเปนการตามอาเภอใจและไมเปนการกดกน

อยางเคลอบแฝงตอการคา แตประเดนทสาคญคอ ความยาก (Difficulty) ในการสรางสมดลระหวางการแขงขน

ทางการคากบการรกษาสงแวดลอม และสรางหลกประกนวากฎเกณฑการคาระหวางประเทศมแนวทางทชดเจน

ในการดาเนนการเกยวกบผลกระทบภายนอก (Exter-Nalities) ทอาจนาไปสความลมเหลวของกลไกตลาด

(Market Failure) ดวยโดยสาเหตทสรางความยงยากในการสรางสมดล

65

กลมกลนกน และกลมทเนนเรองการคากบกลมทเนนเรองสงแวดลอมจะสามารถอยรวมกนใน

สงคมไดอยางสงบ

CTE มอานาจหนาท ดงน

(1) ศกษาความสมพนธระหวางมาตรการทางการคาและมาตรการสงแวด ลอมเพอ

สงเสรมการพฒนาทย งยน (sustainable development)

(2) ใหขอเสนอแนะวา มความจาเปนตองแกไขบทบญญตของแกตตหรอ WTO หรอไม

อยางไร เพอใหนโยบายการคาและสงแวดลอมสงเสรมซงกนและกน

(3) ศกษาความสมพนธระหวาง MEAs กบบทบญญตของแกตตหรอ WTO

4.4 ผลกระทบจากการประกาศใช EU RoHS

ตารางท 4.1 สรปผลกระทบจากการประกาศใช EU RoHS

ผลกระทบ

EU RoHS

ภาระของ ผบงคบใช

ผผลตเครองใชไฟฟา ทเปนเจาของตราสนคา เปน

ผรบผดชอบทงหมด

ภาระสวนใหญ ถกถายโอนใหผผลต เจาของตราสนคา

เปนผรบผดชอบ

ผผลตถายโอนภาระลงหวงโซการผลต

การไมมมาตรฐานการปฏบต กอใหเกดภาระซาซอน ตอ

ผประกอบการ ในหวงโซการผลต จงจาเปนตองม การบรหารหวง

โซ การผลตอยางจรงจง

ภาระของผบงคบใชนอยกวา และควบคมไดงายกวา

เนองจากบงคบเฉพาะเจาของตราสนคา

การแขงขนในตลาด ชวยเพมประสทธภาพ ในการตรวจ

ตราตลาด โดยอตโนมต

มคแขง ผบรโภค และ ผประกอบกจการรไซเคล จดการซาก

ชวยใหขอมลชเบาะแส และคแขงจะไดประโยชน จากการช

เบาะแสมาก

การนาสนคาเขา

ตลาด

“Due Diligence”: เชอในความรบผดชอบของผผลต

นาสนคาเขาตลาดไดเรวกวา

66

ผลกระทบ

EU RoHS

ความไมแนนอนสงกวา ผผลตอาจทาผดโดยไมได

เจตนา โอกาสเกดคดฟองรองทเกดจาก ผผลตและผ

บงคบใชกฎหมาย ตความหมายไมตรงกน มมาก

ภาระจากความเสยง และความเสยหาย ทอาจเกดขน

ในระยะยาว กรณตรวจพบการ ไมเปนไปตาม

ขอกาหนด (ทอาจไมไดตงใจ) สงกวา

มลคาความเสยหายจากการถก Ban หรอถกสงใหเรยก

คนสนคา หลงจากวางตลาดไปแลวสงกวามาก

มความเสยหายทางออม จากการเสยภาพพจนและ ความเชอมน

ของลกคา

โอกาสเกด การ

พฒนา เทคโนโลย

รกษสงแวดลอม

Market Pull: เอกชนเปนผนา โดยมกลไกตลาดเปนแรงผลกดน

เกดแรงจงใจใหกบผประกอบการ ทตนตว (Pro-Active

Company)

กอใหเกดการแขงขนการพฒนา นวตกรรม เพอการ

อนรกษสงแวดลอม อยางยงยน

โอกาสทางธรกจ เปนตวกระตนการปรบตว ผประกอบการตอง

วางแผน การปรบตวอยางรอบคอบ โดยตองพจารณาปจจยรอบ

ขาง ประกอบการวางแผนธรกจ

4.5 ผลกระทบจากการประกาศใช China RoHS

China RoHS มกลไกทเหมาะกบสภาพเศรษฐกจและสงคมของแตละประเทศ ระบบ

ของจน อาจมความยงยากในการนาสนคาเขาตลาด แตจะมความ เสยงตา ตนทนตา ปฏบตตาม

ไดงาย ความรบผดชอบของแตละฝายชดเจน ผผลตไมตองรบผดชอบมาก แตไมมทางเลอกไม

วาจะเปนผผลตระดบใดในหวงโซการผลต ระบบของจนจะยกระดบมาตรฐานการผลตเพอ

สงแวดลอมของผประกอบการสวนใหญ สวนในระบบของ EU ผผลตสามารถนาสนคาเขาตลาด

67

ไดเรวกวา แตจะมความเสยงสง ผผลตตอง Pro-active ในการดาเนนการ ระบบนทาใหเกดการ

รวมกลม-เครอขายผผลตสนคารกษสงแวดลอม ซงสาหรบผผลตในหวงโซแลว ระบบของ EU

ใหผลตอบแทนสงแตจะปฏบตตามไดยากและมตนทนในระยะแรกส ง เพราะตองปฏบตตาม

ความตองการของ OEM ซงมความหลากหลายสง แตสถานการณจะดขนเรอยๆ เมอม

มาตรฐานสากลเปนเกณฑตดสน

ทงนประเทศไทยและประเทศอนๆ ทเปนประเทศคคากบทงจนและ EU คงไมสามารถ

เลอกปฏบต ตามระเบยบใดระเบยบหนงได และกฎระเบยบดานสงแวดลอมในผลตภณฑจะไม

หยดเพยงเทาน แตจะมกฎระเบยบ ขอบงคบเกดขนอกมากมายในชวงทศวรรษน สาหรบไทย

ซงเปนประเทศเลก ทไมมอานาจในการกาหนดทศทางกลไกของตลาดสากลมากนก การปรบตว

โดยการปฏบตตามมาตรฐานทเปนทยอมรบในระดบสากล เปนท างออกหนง ทจะทาใหสามารถ

ซอ-ขายสนคาไดสะดวกขน แตผประกอบการอาจไมไดรบประโยชน จากการลงทนปรบตว เพอ

หนมาผลตสนคาทเปนมตรตอสงแวดลอมอยางเตมท หากไมมการปลกจตสานก ดาน

สงแวดลอมใหกบบคลากรในทกระดบ และปรบแนวคดในการผลต โดย ผนวกสมรรถนะ ทาง

สงแวดลอมตลอดวฏจกรชวตของผลตภณฑ ใหเปน “คณภาพ” ของสนคาอยางหนง ททกคนใน

บรษทตองชวยกนปรบปรง

การมผประกอบการจานวนมากทยงมขดความสามารถดอยกวาผประกอบการใน

ประเทศพฒนาแลว ทาใหจนตองเลอกใชนโยบายในลกษณะ Government Push เพอเรง

ยกระดบผประกอบการ ภายในประเทศใหอยในระดบมาตรฐาน โดยใช มาตรฐานอตสาหกรรม

และมาตรฐานการปองกน และควบคมมลพษของประเทศ เปนเครองมอในการบงคบให

ผประกอบการในทกระดบของหวงโซการผลตปรบตว นโยบายลกษณะนทาใหแตละฝาย

สามารถวางแผนการปรบตวในสวนของตนได โดยไมตองรอความชดเจน จากผซอทเปนบรษท

ยกษใหญ การมภาครฐเปนตวกลางในการตรวจสอบ และรบรองสนคาปลอดสารพษ จะชวยลด

ภาระซาซอนดงทกาลงเปนปญหาใหญสาหรบผประกอบการได กลไกนจะชวยรนเวลาการ

ดาเนนการ และทาใหไดขอม ลทเปนรปแบบมาตรฐานเดยวกน อยางไรกด เนองจากสนคาทก

รายการ จะตองผานการตรวจประเมน และไดรบใบรบรองจากรฐบาลจนกอนจงจะสามารถ

นาเขาตลาดได ภาระสวนใหญจงจะตกอยกบรฐบาล กลไกนจะชวยอานวยความสะดวกกบทก

ฝายได กตอเมอรฐบาลจนมกลไกการตรวจ ประเมนสนคาทเขมงวด ไดมาตรฐานสากล ม

ประสทธภาพ และทนตอการเตบโตของการคาและความกาวหนาของอตสาหกรรม นอกจากน

การตรวจตราของรฐบาล ยงตองเขมงวดอยางเสมอตนเสมอปลาย (อยางนอย จนกวาสนคาทม

สารปนเปอนจะหมดจากตลาด) เพราะหากมสนคาหลกเลยงกฎหมายผานเขาในระบบได จะเปน

การทารายผทาถกกฎหมาย ทาลายตอความเชอมนในระบบรบรอง ซงจะบอนทาลายระบบทง

ระบบ

68

ระบบของจนจะทาใหผประกอบการสวนใหญสามารถปรบตวโดยไมตองแบกรบภาระท

สงมากนก และทกฝายรบภาระหนาทไดตามสดสวนกน นอกจากน แนวทางขอ งจน จะชวยให

ผประกอบการสามารถปรบตวรบ ระเบยบ EuP ไดงายขน เรวขน และตนทน (กบทกฝาย) ถก

ลง ในขณะท ภาระในการปรบตวตาม EU-RoHS สวนใหญจะตกอยทผประกอบการ โดย SME

จะตองแบกรบภาระทหนกกวาเมอเทยบกบบรษทใหญ และเนองจาก SME มพนฐานทาง

เทคโนโลย และทรพยากรนอยกวา โอกาสท SME จะเปนจดกาเนดของการปนเปอนจงสง

โอกาสทเจาของแบรนดเนม จะลดความเสยงโดยการตด SME ออกจากหวงโซการผลตของ

ผผลตรายใหญจงมสง แตหากไมม EU-RoHS มากรยทางใหกอน รฐบาลจนกคงจะตองแบก

รบภาระ ในการวางมาตรฐานและพฒนาระบบตรวจประเมนทสงมาก จนเปนอปสรรคตอการคา

และการพฒนา

อยางไรกด เนองจากผผลตสวนใหญของจนยงไมพรอมตอการผลตสนคาปลอดสาร

ตองหาม กลไกการตรวจประเมนของภาครฐ รวมถงการพฒนามาตรฐานสากล สาหรบการ

ตรวจสอบเพอรบรองสนคาปลอดสารพษ ยงไมสมบรณเทาทควร ในระยะแรก (ตงแต 1 มนาคม

พ.ศ. 2550) จนจงจะบงคบใชเฉพาะมาตรการทวไป

ตารางท 4.2 สรปผลกระทบจากการประกาศใช China RoHS

ผลกระทบ

China RoHS

ภาระของ ผบงคบใช

- ระยะแรก จะมภาระเพยงการตรวจสอบ การตดปาย และการให

ขอมล

- ในระยะยาว (กรณสนคาควบคม) ภาระในการบงคบใชกฎหมาย

ใหไดอยางมประสทธภาพ จะสงมาก

- ปรมาณงานมาก

- จานวนผประกอบการ สนคา ทรฐตองควบคม และใหการรบรอง

มมาก

- หากรฐพฒนาไมทน ตอการเตบโตของตลาด และความกาวหนา

ของเทคโนโลย จะเปนอปสรรคการคา

69

ผลกระทบ

China RoHS

- รฐตองเขมงวด ในการตรวจตรา ตลอดเวลา

- ตดปายและใหขอมลสารอนตราย

การนาสนคา เขา

ตลาด

กรณสนคาควบคม

- ระบบตรวจสอบและใบรบรอง ใบอนญาต

- อาจเกดความลาชา ในการนาสนคาเขาตลาด

- อาจเกดความไมเทาเทยม ระหวางสนคาในประเทศ และสนคา

นาเขา ซงอาจเปนการกดกนทางการคา อยางหนง

- ความเสยง ความเสยหายนอยกวา

- ผประกอบการสามารถปรบปรง แกไขสนคา

โอกาสเกด การ

พฒนา เทคโนโลย

รกษสงแวดลอม

Government Push: รฐตองเปนผกาหนด และกากบดแลการ

ปฏบต ผานทางมาตรฐานการปองกน และควบคมมลพษ ของ

ประเทศ

- ทกฝายถกบงคบใหปฏบต อยางเทาเทยมกน (Passive)

- ผประกอบการทวไปถกบงคบ ใหตองปรบตวเขาสระบบเดยวกน

จงปรบตวไดงายกวา และตนทนตากวา

- หากพฒนามาตรฐานไมทนกบ ความกาวหนาทางเทคโนโลย

อาจเปนการปดกน การพฒนานวตกรรม

70

4.6 วเคราะหกรณการเคลอนยายของเสยอนตรายอยางผดกฎหมายตามอนสญญา

บาเซล (Basel Convention) ประเดนทมผลกระทบตอสงแวดลอมของไทย

การพฒนาดานอตสาหกรรมนามาซงความเจรญทางเทคโนโลย แต ขณะเดยวกนก

กอใหเกดปญหาดานสงแวดลอมตามมามากมาย ทงในรปมลภาวะทางนา ทางอากาศ กาก

ของเสยอนตรายจากอตสาหกรรม และขยะเทคโนโลย ประกอบกบการเปลยนระบบการผลต

ซงกอใหเกดตนทนทสงขน เปนผลให ประเทศพฒนาแลว หนไปลงทนดานอตสาหกรรมใ น

ประเทศกาลงพฒนา หรอประเทศดอยพฒนา ซงมฐานการผลตทถกกวา ทงในดานตนทน

คาแรงงาน และมาตรฐานดานสงแวดลอมท มความเขมงวดนอย กวา ซงประเทศไทยกประสบ

กบปญหานเชนกน

4.6.1 ประเทศไทยกบการเขารวมเปนภาคสมาชกอนสญญาบาเซล

ในชวง 10 กวาปทผานมา ปญหาการลกลอบนาของเสยอนตรายจากประเทศ

อตสาหกรรมไปทงในประเทศดอยพฒนาทอยในทวปแอฟรกา อเมรกากลาง และเอเชยไดทว

ความรนแรงมากขนตามลาดบ โครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต (The United Nation

Environment Programme : UNEP) ไดจดประชมนานาชาตขนเมอเดอนมนาคม พ.ศ.

2532 ณ นครบาเซล ประเทศสวตเซอรแลนด เพอจดทารางอนสญญาบาเซล ( Basel

Convention) วาดวยการควบคมการเคลอนยายและการกาจดของเสยอนตรายขามแดน โดยม

วตถประสงคเพอควบคมการนาเขา สงออ ก และนาผานของเสยอนตรายใหเกดความปลอดภย

ไมกอใหเกดผลกระทบตอสขภาพอนามย และเพอชวยเหลอประเทศกาลงพฒนาในการ

ถายทอดเทคโนโลย การจดการของเสยอนตรายโดยคานงถงสงแวดลอม ซงไดเปดใหประเทศ

ตางๆ ไดลงนามเขารวมเปนภาค ตงแตวนท 22 มนาคม พ.ศ. 2533 และมผลบงคบใชเมอ

วนท 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 ปจจบนมประเทศสมาชก 166 ประเทศ ประเทศไทยได

จดสงผแทนเขารวมประชมเพอจดทารางอนสญญา และกาหนดขอตกลงตางๆ มาโดยลาดบ

และไดใหสตยาบนเปนภาคสมาชก อนสญญาบาเซลเมอวนท 24 พฤศจกายน พ.ศ. 2540 และ

มผลใชบงคบตอประเทศไทยตงแตวนท 22 กมภาพนธ พ.ศ.2541 เปนตนมา สาระสาคญ

อนสญญาจะควบคมการขนสง เคลอนยาย กากสารเคมประเภทตางๆ 59 ชนด ไดแก

1) ของเสยประเภทโลหะ 18 ชนด เชน สารหน ตะกว ปรอท แคดเมยม ฯ ลฯ 2) ของเสย

ประเภทอนนทรยสาร 6 ชนด เชน สารเรงปฏกรยาฟลออรน ฯลฯ 3) ของเสยประเภทอนทรย

สาร 19 ชนด เชน นามนดบ นามนเตา ฯลฯ 4) ของเสยประเภทอนนทรยสาร และหรอ

อนทรยสาร 16 ชนด เชน ของเสยจากโรงพยาบาล วตถระเบด เปนตน การควบคม จะเรม

ตงแตกอนการนาเขา สงออก และนาผานของเสยอนตรายไปยงประเทศอนตองแจงรายละเอยด

และขออนญาต ตามขนตอนจากหนวยงานทมอานาจ ของประเทศทเกยวของ (ของประเทศไทย

คอ กรมโรงงานอตสาหกรรม ) การขนสงตองบรรจหบหอ ตดปายขนสงดวยวธการทกาหนด

ตามมาตรฐานสากล ตลอดจนตองมการประกนภย และรบผดชอบในกรณทเกดความเสยหาย

71

ขน โดยตองนากลบภายใน 30 วน และตองชดใชคาเสยหาย หากเกดอบตเหตมการรวไหล

หรอปนเปอน อนสญญาจะไมอนญาตใหมการสงออกหรอนาเขาของเสยอนตรายจากประเทศท

มไดเปนภาค ยกเวนจะทาความตกลงทวภาค ภายใตอนสญญาบาเซล ประเทศไทยม

พนธกรณ ทจะตองปฏบตตามมาตรการควบคมการเคลอนยายขามแดนของของเสยอนตรายใน

ขอตกลง ระบบการแจงขอมลลวงหนา คอ กอนนาเขา สงออก และนาผานของเสยอนตราย

ไปยงประเทศภาคสมาชกอน จะตองแจงรายละเอยดและขออนญาต ตามขนตอนจากหนวยงาน

ทมอานาจของประเทศทเกยวของกอนการขนสง และการขนสงตองจดใหมเอกสารการ

เคลอนยาย การบรรจหบหอ การตดฉลาก ตองมการประกนภย ประกนทณฑบน และ

รบผดชอบในกรณทเกดความเสยหายโดยตองนา กลบภายใน 30 วน และตองชดใชคาเสยหาย

หากเกดอบตเหต มการรวไหลและปนเปอน รวมทงไมอนญาตใหมการสงออก หรอเคลอนยาย

ของเสยอนตราย หรอของเสยอนไปทง หรอกาจดในพนทใตเสนละตจด 60 องศาใต จาก

พนธกรณดงกลาวเหนไดวาอนสญญาบาเซล จะชวยในการปองกนปญหาการลกลอบการนาเขา

กากของเสยอนตรายมาทงในประเทศไทยได เนองจากมการกาหนดมาตรการบงคบใหประเทศ

ภาค ผสงออกรบผดชอบในการนากลบภายใน 30 วน และชดเชยคาเสยหายทเกดขน และ

จากขอมลของกรมโรงงาน ทผานมาไมปรากฏวา ประเท ศไทยเคยอนญาตใหมการนาเขาของ

เสยอนตรายแตอยางใด จะมกแตสงออกไปบางเลกนอย ปญหาทประเทศไทยประสบอยบอยๆ

คอ กรณการลกลอบนาของเสยอนตรายเขามาในประเทศ ซงประเทศไทยควรนาระบบ

Manifest System เตมรปแบบมาใช

(Manifest System เปนระบบการควบคมวงจรชวตของกากของเสยอนตราย ตงแตจดกาเนด

ของเสยอนตราย การขนสง การเกบรกษา จนกระทงการกาจดขนสดทาย โดยในแตละขนตอน

จะตองมเอกสารกากบอยางชดเจนทระบถง ชนด ประเภท ปรมาณของเสยตลอดจน

ผรบผดชอบในการดาเนนการ) จงจะสรางความมนใจไดวา เมออนญาตใหนาของเสยอนตราย

เขามาแลว จะสามารถตดตามตรวจสอบไดวามการจดการไดอยางถกตอง

72

บทท 5

บทสรปและขอเสนอแนะ

5.1 บทสรป

ระเบยบของสหภาพยโรป วาดวย “ การหามใชสารอนตรายบางชนดในผลตภณฑไฟฟา

และอเลกทรอนกส ” หรอ RoHS (The Restriction of The Use of Certain Hazardous

Substance in Electrical and Electronic Equipment) ซงมผลบงคบใชวนท 1 กรกฎาคม พ.ศ.

2549 สงผลกระทบตอประเทศไทยซงเปนฐานผลตสนคาตนนาประเภทเครองใชไฟฟาและ

อเลกทรอนกสทสงออกไปยงตลาด สหภาพยโรป มความจาเปนทจะตองเตรยมความพรอมเพอ

รบมอกบสถานการณทเปลยนแปลงและขอกดกนทางกา รคาทไมใชภาษน สหภาพยโรป ได

กาหนดใหประเทศสมาชกทง 25 ประเทศตองออกกฎหมายรองรบกรอบระเบยบดงกลาว ซงผ

สงออกสนคาจาพวกเค รองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสไปยงตลาดยโรป จะตองปฏบตตามขอ

กฎหมายอยางหลกเลยงไมได โดยเฉพาะผประกอบการไทยทสงออกสนคาไปยงตลาด สหภาพ

ยโรป

ทงน กฎระเบยบดงกลาว สบเนองจาก สหภาพยโรปเปนตลาดนาเขาสนคาดาน

อเลกทรอนกส ทสาคญแหงหนง ของโลก โดยมผบรโภคสนคาอเลกทรอนกสในสดสวนทสง

กอปรกบการพฒนาเทคโนโลย ของผลตภณฑทไมหยดนง สงผลใหผบรโภคตนตว ในการ

เลอกใชสนคา ทาใหปรมาณการใชผลตภณฑ มมากขน ขณะเดยวกน ทาใหเกดขยะจาก

ผลตภณฑไฟฟา และอเลกทรอนกสเพมขนอยางรวดเรวเชนกน แมวา หลายประเทศในสหภาพ

ยโรป จะมกฎหมายควบคมการทง และการทาลายซากเหลาน แตกฎหมายในแตละประเทศกม

ความเขมงวดไมเทากน และไมสอดคลองกน ทาให เกดปญหาในการปฏบต

สหภาพยโรปจงไดออกระเบยบ WEEE (Waste from Electrical and Electronic

Equipment) และ RoHS ขน เพอใหประเทศสมาชกดาเนนการ ในทศทางเดยวกน และม

ประสทธภาพมากขน ขยะจากผลตภณฑไฟฟา และอเลกทรอนกส มสารพษปะปนอยมาก ไมวา

จะเปน ปรอท แคดเมยม โครเมยม หรอตะกว โดยกวา 90% ของขยะเหลาน จะถกนาไปเผา

หรอฝง โดยไมผานการกาจดพษ ทาใหเสยงตอการปนเปอนสสงแวดลอม

ปจจบน นอกจากไทยจะไดรบผลกระทบอยางรนแรงจากการแขงขนกบประเทศ

อตสาหกรรมใหมอยางจน อนเดย และเวยดนาม แลว ไทยยงอาจไดรบผลกระทบ จากการท

สหภาพยโรปประกาศหามใชสารอนตราย 6 ชนดคอ ปรอท (Hg) ตะกว (Pb) แคดเมยม (Cd)

โครเมยม เฮกซะวาเลนต (Cr(Vl)) โพลโบรมเนต- ไบฟนล (PBB) และโพลโบรมเนต- ไดฟนล-

อเทอร (PBDE) ในผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส

สหภาพยโรป หรอ EU ไดออกระเบยบ วาดวยการกาจดซากผลตภณฑไฟฟา และ

อเลกทรอนกส หรอ WEEE และระเบยบ วา ดวยการจากดการใชสารตองหามบางชนดใน

73

ผลตภณฑไฟฟา และอเลกทรอนกส หรอ RoHS ซงรางกฎระเบยบทงสองน เปนกลยทธดาน

การคาการแขงขนของ สหภาพยโรป ทกาหนดใหผผลตตองรบผดชอบจดการ ซากอปกรณ

ไฟฟา และอเลกทรอนกส (Electrical and Electronic Equipment ; EEE) ตงแตจดเกบ คน

สภาพ (Recovery), นามาใชซา (Re-Use) และนามาใชใหม (Recycle) ไปจนถงการกาจดเศษ

เหลอทง โดยเรมบงคบตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ.2549

ในขณะเดยวกน ประเทศสาธารณรฐประชาชนจนไดออกประกาศ ระเบยบ China RoHs

“The Administration on the Control of Pollution Caused by Electronic Information

Products” โดยนาระเบยบ RoHs ของสหภาพยโรป มาเปนแนวทางในการจดทา ซงเปน

ขอกาหนดทหามและจากดการใชสารอนตราย สารตองหาม จานวน 6 รายการไดแก สารตะกว

สารปรอท สารแคดเมยม สารโครเมยม – 6 (Cr-VI) สารโพลโบรมเนท- ไบฟนล

(PolyBrominated-Biphynyles-PBB) และสารโพลโบรมเนท- ไดฟนล-อเทอร (Polybrominated-

DiphynylEthers-PBDE) ในการผลต และนาเขาสนคาเครองใชไฟฟาและผลตภณฑ

อเลกทรอนกสทวางจาหน ายในจน วตถประสงคเพอควบคมและปองกนผลกระทบดาน

สขอนามยของประชาชนและสงแวดลอม โดยมผลบงคบใชตงแต 1 มนาคม พ.ศ. 2550

กลมผประกอบการไทยทนาจะมปญหากบขอบงคบนมากทสด จะเปนกลมของ SME ท

สงออกไปยงยโรป โดยตรง คดเปนสดสวนราว 5% ขณะท SME ทเปน ซพพลายเออรใหกบ

ผประกอบการรายใหญจะไมไดรบผลกระทบมากนก เนองจากไดรบการถายทอดเทคโนโลยการ

ผลตจากบรษทตนสงกด เพอรบมอกบมาตรการดงกลาวแลว ผลตภณฑไฟฟาและ

อเลกทรอนกส จดไดวา เปนอปกรณทมากไปดวยสารพษ ไมว าจะเปน ตะกว ปรอท แคดเมยม

โครเมยม เปนตน ซงเมอผลตภณฑเหลาน หมดอายลง หากไมมการกาจดอยางถกวธ กจะเกด

การ แพรกระจายของสารพษตอสงแวดลอม และสงผลถง มนษยในทสด

ตารางท 5.1 เปรยบเทยบ EU RoHS และ China RoHS

ประเดน EU RoHS China RoHS

ขอบเขตของผลตภณฑท

อยในขาย

(ความหมายของ

“ผลตภณฑ”)

เครองใชไฟฟา และ

อเลกทรอนกส ทก

ชนด ทใช/ผลต ไฟฟา

กระแสสลบตากวา

1000 โวลท หรอ ใช

ผลตไฟฟากระแสตรง

ตากวา 1500 โวลท

แบงผลตภณฑ

ออกเปน 10 กลม ซง

รวมของเลน

เครองมอชาง

ผลตภณฑขอมล

อเลกทรอนกส ซง

คลอบคลมตงแตตว

เครองใช ชนสวน

อปกรณ ลงไปถงวสด

และเครองจกรทใช

ผลต EIP

รวมเครองมอวด

อเลกทรอนกส

ไมรวมผลตภณฑท

นามาผลต เพอการ

74

เครองมอวด และ

เครองมอแพทย แต

ยงไมบงคบกบ

เครองมอวดและ

เครองมอแพทย

ในขณะน

ไมรวมเครองจกร

เครองใชอตสาหกรรม

(ขนาดใหญทตดอย

กบท)

ไมรวมบรรจภณฑ และ วสด

สนเปลอง

สงออก

ยงไมระบการแยก

ผลตภณฑทใชในภาค

ธรกจ และ

อตสาหกรรม

รวมบรรจภณฑ และวสด

สนเปลอง

ขอบเขตการควบคม เครองใชไฟฟาทนาไปวาง ใน

ตลาด EU (put into market)

การผลต การนาเขา

และการขาย EIP

บรรจภณฑของผลตภณฑ

นนๆ

ผรบผดชอบ ผผลตทเปนเจาของ

ตราผลตภณฑ

ผนาเขา กรณทไมมผผลต

หรอตวแทนในประเทศ

ผผลต ผนาเขา และผขาย

ตามลกษณะของกจกรรม

ขอบงคบ หามใชสารทตองหาม

6 ชนดในผลตภณฑ

ทกชนด ทอยภายใต

ขอบเขต ของระเบยบ

EU-RoHS

อาจมการพจารณาการสง

หามใชสารพษชนดอน และ

การใชสารอน ทปลอดภยกวา

ทดแทน เมอหลกฐาน ทาง

วทยาศาสตรเพยงพอ

แบงการควบคมเปน 2 ระดบ

EIP ทวไปและ EIP ควบคม

ตงแต 1 ม.ค.50 เปนตนไป

EIP ทกชนดจะตอง:

ไดตามมาตรฐาน

อตสาหกรรม หรอ

มาตรฐานของจน

ดานการควบคมสาร

หรอธาตทเปนพษ

หรอเปนอนตราย ใน

ผลตภณฑ และใช

75

วสดทไมเปนพษเปน

ภย หรอมพษมภย

นอย และยอยสลาย

และรไซเคลไดงาย

ตดโลโกการควบคม

มลพษ และระยะเวลา

ปลอดภย ตามทแสดง

ในรปท 1

ตองแสดงรายชอและ

ปรมาณ สารพษและ

สารอนตราย ใน

ผลตภณฑในสมด

คมอ ผลตภณฑ

ใชบรรจภณฑทผลต

จากวสดท ไมเปนพษ

ไมเปนอนตราย ยอย

สลายและรไซเคลได

งาย และใหแสดง

ขอมล สวนผสมของ

วสดทใชผลต บรรจ

ภณฑ บนตวบรรจ

ภณฑ ตามมาตรฐาน

GB 18455-2001

ผขายตองมชองทาง

การจดหาสนคาท

รดกม และหามขาย

สนคาท ไมเปนไป

ตามขอบงคบ

หามใชสารอนตราย 6

ชนด เฉพาะ กบ

76

สนคา EIP ควบคม

อาจมมาตรการเฉพาะเพมเตม

สาหรบ EIP ควบคมแตละ

ประเภท ขนกบความเปนพษ

และความกาวหนาทาง

เทคโนโลย

รายการสารทหามใช ผลตภณฑไฟฟาและ

อเลกทรอนกส ทอย

ภายใตขอบเขตของ

EU-RoHS ทกชนด

ตองปลอดสาร

อนตราย 6 ชนด

ไดแก ตะกว ปรอท

แคดเมยม โครเมยม

เฮกซะวาเลนซ PBB

และ PBDE

หามไมใหม ตะกว

ปรอท

โครเมยมเฮกซะวา

เลนซ PBB และ

PBDE ในวสดเนอ

เดยวกน เกน 0.1%

(1000ppm) โดย

นาหนก

หามไมใหม แคดเมยม ในวสด

เนอเดยวกน เกน 0.01%

(100ppm) โดยนาหนก

จากดการใชสาร

อนตรายเฉพาะกบ

EIP ควบคมโดย

หามใชสารอนตราย 6

ชนดไดแก ตะกว

ปรอท แคดเมยม

โครเมยมเฮกซะวา

เลนซ PBB PBDE

อาจเพมสารพษและ

สารอนตรายอน ท

รฐบาลกาหนด

คาปรมาณสารตองหามสงสด

ทยอมรบได เหมอนกบ EU-

RoHS แตแบงการพจารณา

“วสดเนอเดยวกน” ในทาง

ปฏบตเปน 3 ระดบ

ขอยกเวน มการกาหนดขอยกเวน

ในกรณทยงไมสามารถ

ทดแทนสารทถกหามได

ยงไมมการระบ

รายละเอยด ในระเบยบท

ประกาศ หรอมาตรฐาน

อางองทประกาศ (อาจ

กาหนดเปนมาตรการ

เฉพาะ ในแคดตาลอก

77

สนคาควบคม)

วธการบงคบใช ยงไมชดเจน แตคาด

วาจะใช Self-

declaration ควบคกบ

“Due Diligence”

การนาสนคาออก

วางตลาด ถอเปนการ

รบรองวา สนคา

เปนไปตาม

ขอกาหนด เจาหนาท

ผรบผดชอบ จะ

สารวจสนคาในตลาด

หากมขอสงสย ผผลต

ตองแสดงเอกสารและ

ขอมล เพอยนยนวา

ไดทาทกวถทางท

เปนไปได เพอ

ปองกนการปนเปอน

แลว

ยงไมมความชดเจน ใน

วธการแสดง การเปนไป

ตามขอกาหนด

การใหขอมล

บงคบให EIP ทกชนดตองตด

Label และใหขอมลสาร

อนตราย ในผลตภณฑ ใน

สมดคมอ

“Market Entry Permission

Management”

เฉพาะสาหรบสนคา

ควบคม เทานน

สนคาควบคมทจะ

นามาจาหนาย ในจน

ตองไดรบใบรบรอง

(Certification) จาก

หนวยตรวจสอบ และ

รบรองของรฐ

(Certification and

accreditation

authorities) กอน

ผลตภณฑทนาเขา

ประเทศ ตองถกประเมน

และตรวจสอบ โดยหนวย

ตรวจสอบและกกกน และ

ศลกากรจะอนญาต ให

นาเขากตอเมอ

ผลตภณฑไดรบใบรบรอง

จากหนวยตรวจสอบและ

กกกนการนาเขา การ

ทดสอบตองทาตาม

มาตรฐานของจน (SJ/T

11363-2006, SJ/T

11365-2006, GB/Z

78

20288-2006)

วนเรมบงคบใช 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2549 มาตรการทวไป (การ

ใหขอมล):

1 มนาคม พ.ศ.2550

มาตรการเฉพาะสาหรบ EIP

ควบคม : ตามทกาหนดใน

แคดตาลอก

ทมา : www.thairohs.org

สาหรบมาตรการทางกฎหมายไทยในการควบคมสนคานาเขาทเปนอนตรายตอ

สงแวดลอม ซงประกอบไปดวย

5.1.1 มาตรการดานสนคานาเขาและสงออก

(1) พระราชบญญตการสงออกไปนอกและการนาเขามาในราชอาณาจกรซงสนคา พ .ศ.

2522

เปนกฎหมายควบคมการนาเขาและสงออกสนคา ซงกาหนดมาตรการดงตอไปน

(1.1) กาหนดสนคาใดใหเปนสนคาทตองหามในการสงออกหรอในการนาเขา

(1.2) กาหนดสนคาใดใหเปนสนคาทตองขออนญาตในการสงออกหรอในการนาเขา

(1.3) กาหนดประเภท ชนด คณภาพ มาตรฐาน จานวน ปรมาตร ขนาด นาหนก

ราคา ซงใชในทางการคา ตรา เครองหมายการคาถนกาเนด สาหรบสนคาทสงออกหรอนาเขา

ตลอดจนกาหนดประเทศทสงไปหรอประเทศทสงมาซงสนคาดงกลาว

(1.4) กาหนดประเภทและชนดของสนคาทจะตองเสยคาธรรมเนยมพเศษในการ

สงออกหรอในการนาเขา เชน ปลาปน ชนดโปรตนตงแต 60% ขนไป ขาวโพดเลยงสตว

กากถวเหลอง

(1.5) กาหนดใหสนคาใดทสงออกสนคาทจะตองเสยคาธรรมเนยมพเศษในการสงออก

สนคา หนงสอรบรองคณภาพสนคา หรอหนงสอรบรองอนใด ตามความตกลงหรอประเพณ

ทางการคาระหวางประเทศ

(1.6) กาหนดมาตรการอ นใดเพอประโยชนในการจดระเบยบในการสงออกหรอการ

นาเขาตามพระราชบญญตน

โดยม คณะกรรมการ การคาตางประเทศและกรมการคาระหวางประเทศสงกด

กระทรวงพาณชยเปนผบงคบใชกฎหมาย

79

ทงน จากการศกษาพระราชบญญตการสงออกไปนอกและการนาเขามาใน

ราชอาณาจกรซ งสนคา พ .ศ. 2522 พบวารฐ มไดใชมาตรการในการกาหนดเครองใชไฟฟา

และคอมพวเตอรทมปนเปอนวตถอนตรายทมมาตรฐานอยางเดยวกบกฎหมาย RoHS ของ

ประชาคมยโรปและจนแตอยางใด

(2) พระราชกาหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ.2530

เปนมาตรการทางกฎหมายในการกดกนเค รองใชไฟฟาและคอมพวเตอรทมการ

ปนเปอนวตถอนตรายได แตจากการศกษารฐไดใชมาตรการทางภาษศลกากรในการกดกน

เครองใชไฟฟาและอปกรณคอมพวเตอรทใชแลวบางประเภทเทานน การจะเรยกเกบภาษแก

เครองใชไฟฟาและคอมพวเตอรยอมเปนการขดกบขอตกลงในกา รลดภาษอปกรณไฟฟาและ

คอมพวเตอรทงในระดบพหภาคและทวภาค เชน WTO FTA เปนตน

5.1.2 มาตรการดานการควบคมสารอนตราย

(1) พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535

เปนกฎหมายทมวตถประสงคในการควบคมการผลต การครอบครอง การนาเขาและ

การสงออกวตถอนตรายซ งถกนามาใชในวงการตางๆ เชน อตสาหกรรม การเกษตร

การแพทย เปนตน ซงวตถอนตรายเหลานเปนอนตรายตอมนษย สตวและสงแวดลอม จงตองม

การควบคมการผลตการครอบครอง การนาเขาและการสงออกวตถอนตรายซงขนบญชไว

จากการศกษาพบวาพระราชบญญตว ตถอนตราย พ .ศ.2535 มไดถกนามาใชในการ

ควบคมเครองใชไฟฟาและคอมพวเตอรทมปนเปอนวตถอนตรายทมมาตรฐานอยางเดยวกบ

กฎหมาย RoHs ของประชาคมยโรปและจนแตอยางใด

(2) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรองบญชรายชอวตถอนตราย พ .ศ.2538 ตาม

ความในมาตรา 18 แหงพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535

เปนประกาศการควบคมการนาเขาเครองใชไฟฟาทใชแลวโดยถอเปนวตถอนตราย

ประเภทท 3 ซงปองกนมใหอปกรณไฟฟากลายเปนขยะอเลกทรอนกสในประเทศมากเกนไป

5.1.3 มาตรการควบคมมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ .ศ.2511 เปนกฎหมาย

กาหนดมาตรฐานอปกรณและสนคาทางดานอตสาหกรรมเพอคมครองผบรโภค ทงน จาก

การศกษายงไมปรากฏวามมาตรฐานอปกรณไฟฟาใดทควบคมวตถอนตรายดงทกฎหมาย

RoHS ของประชาคมยโรปและจนหามไวแตอยางใด

80

5.2 ขอเสนอแนะ

ผวจยมขอเสนอแนะเกยวกบมาตรการกดกนทางการคาระหวางประเทศวาดวย “การ

จากดการใชสารทเปนอนตรายบางประเภทในผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส ” กบทศ

ทางการกาหนดมาตรการควบคมสนคานาเขาทเปนอนตรายตอสงแวดลอมของไทย ดงน

5.2.1 ดานเทคโนโลยการผลต

(1) ควรมการจดตงเครอขายของหนวยงานทมเครองมอทดสอบและกาหนดมาตรฐานใน

การทดสอบและกาหนดมาตรฐานในการทดสอบรวมกน เพอแกปญหาการขาดหนวยงานและ

มาตรฐานในการตรวจสอบรบรองวาไมมสารตองหามทง 6 ชนด ในผลตภณฑ เพอสนองตอบ

ตอระเบยบ RoHS หรออาจจดตงหองปฏบตการทดสอบกลางโดยมรฐสนบสนนเพอใหได

หองปฏบตการทดสอบ (Lab) ทมมาตรฐานและนาเชอถอ สามารถออกใบรบรองผลตภณฑ

ใหแกบรษทได และควรมคา Parameter กลางทมประสทธภาพสามารถทดสอบในการหาสา ร

ตองหามทง 6 ชนด ในผลตภณฑ เพอเปนการลดตนทนในการทดสอบ

(2) ควรสรางบคลากรทมความสามารถเพอเปนกาลงสาคญในหองปฏบตการ เพอเพม

ประสทธภาพการทางาน ใน หองปฏบตการทดสอบทงของภาครฐและภาคธรกจใหมวธการ

ทดสอบทไดมาตรฐานและไดระดบสาก ล รวมทงสงเสรมใหมหองปฏบตการทดสอบ

ภายในประเทศใหมากขน โดยสรางสงกอสรางสาธารณปโภคและสงอานวยความสะดวกตาง ๆ

ทจาเปน

(3) ควรใหศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาตเปนหนวยงานกลางในการรวบรวม

ขอมลเพอทาการเผยแพรใหกบผประกอบการ รวมทงจ ดการฝกอบรม ทาหองปฏบตการ

ทดสอบผลตภณฑ เชญผเชยวชาญดานตาง ๆ ทเกยวของมาใหขอมลทเปนประโยชนแก

ผประกอบการไทย

5.2.2 ดานการรบรขอมลขาวสาร

(1) รฐควรมบทบาทในดานประชาสมพนธใหผประกอบการรายใหญและรายยอยใน

อตสาหกรรมไดเกดความรและเตรยมความพรอมตอระเบยบ RoHS ของสหภาพยโรปและจน

(2) ประเทศไทยควรกาหนดหนวยงานกลางเพอรวบรวมและเผยแพรขอมลใน

อตสาหกรรมไฟฟาและอเลกทรอนกส โดยเปนความรวมมอระหวางหนวยงานทงจากภาครฐและ

ภาคเอกชนและจดตงเปนหนวยงานศนยกลางในการดาเนนง าน เพอใหเกดความเปนเอกภาพ

ในการทางานและทาหนาทจดเกบรวบรวมฐานขอมล LCA เผยแพรความรและเทคโนโลยใหม ๆ

แก Supplier รายยอย SMEs ของไทย กาหนดวธการทดสอบผลตภณฑทเปนมาตรฐาน

เดยวกนแลวสรางระบบในการเทยบมาตรฐานตาง ๆ ทาเปนตารางเปรยบเทยบ

81

(3) ควรตดตอประสานกบสหภาพยโรปและจนหาผเชยวชาญเกยวกบระเบยบ WEEE

และ RoHS เพอทาความเขาใจในรายละเอยดของระเบยบ เชน ระบบการเรยกคนซาก

ผลตภณฑ เปนตน

5.2.3 มาตรการทางกฎหมายและการบงคบใชกฎหมาย

ในการพจารณามาตรการกฎหมายทเกยวของกบการค วบคมวตถอนตรายทมใน

เครองใชไฟฟาและอปกรณคอมพวเตอรดงกลาวเปนกรณทภาครฐไมสามารถทาไดโดย

หนวยงานเดยวแตจะตองรวมมอจากหลายหนวยงานในลกษณะของการบรณการอยางเปน

ระบบ

โดย ผวจยเหนวาพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ .ศ.2511 เปน

กฎหมายถอไดวาเปนเครองมอสาคญในการใชควบคมอปกรณไฟฟาและคอมพวเตอรทมสาร

อนตราย ไดแก ตะกว (Pb)ปรอท (Hg) แคดเมยม (Cd) โครเมยมเฮกซะวาเลนซ (Cr(VI)) โพล

โบรมเนทเตด ไบฟนล (PBB) โพลโบรมเนตเตด ไดฟนล อเทอร (PBDE) เปนตน เชนเดยวกบ

กฎหมายหรอระเบยบ RoHs ของประชาคมยโรปและจนไดเปนอยางด โดยไมตองแกไข

กฎหมาย แตอยางใด กลาวคอ สานกงานมาตรฐานอตสาหกรรม (สมอ .) เพยงแตกาหนด

มาตรฐานอตสาหกรรมสาหรบเครองใชไฟฟาและอปกรณซงประสงคจะควบคมขนใหม และ

กาหนดสภาพบงคบทางกฎหมายใหมคว ามเขมงวดขน กลาวคอ การเพมโทษจาคกและโทษ

ปรบใหสงขน โดยดาเนนการดงตอไปน

(1) ใหสานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (สมอ .)กาหนดมาตรฐานอปกรณ

ไฟฟาและคอมพวเตอรทปราศจากวตถอนตรายประเภทตะกว (Pb)ปรอท (Hg) แคดเมยม (Cd)

โครเมยมเฮกซะวาเลนซ (Cr(VI)) โพลโบรมเนทเตด ไบฟนล (PBB) โพลโบรมเนตเตด ไดฟนล

อเทอร (PBDE) ทงน สมอ .จะตองเพมความเขมงวดในการตรวจสอบมาตรฐานสนคา

เครองใชไฟฟาทนาเขาจากตางประเทศ ซงอยภายใตมาตรฐานบงคบ

(2) กาหนดใหผนาเขาอปกรณไฟฟาและคอมพวเตอรท ควบ คมจะตองยนขอรบ

ใบอนญาตและจะ นาเขาไดตอเมอไดรบใบอนญาตแลวเทานน ทงน ตองแสดงเครองหมาย

มาตรฐานกบผลตภณฑอยางถกตอง โดยดาเนนการอยางเขมงวดใน 3 ขนตอน คอ

(2.1) การพจารณาอนญาตนาเขาจด เกบตวอยาง ผลตภณฑทกแบบขนาด เพอ

ทาการทดสอบตามมาตรฐาน ประกอบกบพจารณาเอกสารดานการควบคมคณภาพของ

โรงงานผผลตในตางประเทศวาไดรบมาตรฐานสนคาปลอดจากวตถอนตรายตามทกฎหมาย

RoHS ระบหามไวหรอไม โดยมาตรฐานดงกลาวตองตรวจสอบโดยหองปฏบตการของรฐหรอ

เอกชนทไดรบความเชอถอระหวางประเทศ

(2.2) การตดตามผลหลงการอนญาตนาเขาแลว สมอ . จะเกบตวอยางตรวจสอบ

ทกครงทมการนาเขา โดยขอความรวมมอกรมศลกากรตรวจปลอยเฉพาะรายทไดรบใบอนญาต

และแสดงเครองหมายมาตรฐานทผลตภณฑแลวเทานน

82

(2.3) การตรวจสอบควบคมสถานทจาหนาย เจาหนาท สมอ . และสานกงาน

อตสาหกรรมจงหวดทวประเทศจะตรวจสถานทจาหนายเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเปน

ระยะ ๆ เพอควบคมการจาหนายผลตภณฑทไมไดรบใบอนญาต ไมแสดงเครองหมายมาตรฐาน

หรอฝาฝนพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

(3) ใหกรมการคาตางประเทศดาเนนมาตรการตอบโตการทมตลาดสนคานาเขา

เครองใชราคาขายตากวาปกตหรอเขาขายการทมตลาด โดยตดตามความเคลอนไหวของการ

นาเขาอยางใกลชด พรอมทงเชญผประกอบการทอาจไดรบผลกระทบหรอความเสยหา ยจากการ

นาเขาสนคาไฟฟาและอเลกทรอนกสมาหารอ และเปดฝกอบรมเรองการขอไตสวนใหแก

ผประกอบการ

(4) สมอ .จะตองพจารณาพฒนาหองปฏบตการและบคลากรเพอเพมความสามารถใน

การตรวจหาสารอนตรายตองหามอยางมประสทธภาพ

--------------------------------------------------

83

9บรรณานกรม

9เอกสารอางองภาษาไทย

9กอบกล รายะนาคร.(2549). พฒนาการของหลกกฎหมายสงแวดลอมและสทธชมชน

9 มหาวทยาลยเชยงใหม

9พรรณ เชงสทธา และวฒนพงษ.(2544). กาจดขยะเหลอทง....อกหนงมาตรการบดเบอน

9 การคาของสหภาพยโรป 9 วารสารสงเสรมการลงทน ปท 12 ฉบบท 1

ศรกล จงธนสารสมบต (2544) ผลกระทบจากมาตรการเศษเหลอทงผลตภณฑไฟฟาและ

อเลกทรอนกส. วารสารบรรษทปรทศน ปท 21

สญชย บรณเจรญ. วรรณกรรมปรทศน: (2543). อตสาหกรรมเครองใชไฟฟาและ

อเลกทรอนกส. โครงการประเมนผลการดาเนนงานของภาคอตสาหกรรม สานกงาน

เศรษฐกจอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม.

อาณต ประภาสวสด.(2544). ผผลตตองเตรยมตวอยางไรเพอรบมาตรการการกาจดขยะ

เหลอทงของสหภาพยโรป. บรรษทปรทศน ปท 21 ฉบบท 2 บรรษทเงนทน

อตสาหกรรมแหงประเทศไทย. หนา 17

9บทความจากวารสารและเอกสารทางวชาการ

9คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร. (2549) โครงการศกษามาตรการกดกนทาง

9 การคารปแบบใหมของสหรฐอเมรกาและสหภาพยโรป. มนาคม .

ระเบยบ WEEE และ RoHS ของสหภาพยโรป ในผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส.(2546)

วารสาร Engineering Today ฉบบปท 1 ฉบบท 02.

ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย .(2545) โอกาสของอตสาหกรรม

อเลกทรอนกสไทยในตลาดโลก. ศนยประสานการปรบโครงสรางอตสาหกรรม

สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม.

ศนยบรการวชาการเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร รายงานฉบบสมบรณ (2541)

การศกษาโครงสรางปจจยการผลตเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของ

อตสาหกรรมเครองใชไฟฟา

ศนยประสานการปรบโครงสรางอตสาหกรรม สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม . (2544) แผน

ปรบโครงสรางอตสาหกรรม 2541-2545 : แผนกลยทธและแผนปฏบตการเพอปรบ

โครงสรางอตสาหกรรม สาขาอตสาหกรรมเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส

(ฉบบทบทวนใหม).

84

9ศนยวจยกสกรไทย, บจก.(2549) 6ไทย VS มาตรการ NTBs : อปสรรคการคาเสร6 วารสาร

Positioning ฉบบเดอนมถนายน.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.(2549) เอกสารประกอบรายงาน

เรองการขบเคลอนเพอนวตกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอมในอตสาหกรรม

อเลกทรอนกสและอตสาหกรรมยานยนต .

เอกสารประกอบการสมมนา การประชมความคดเหน แนวทางการจดการเศษเหลอทงของบ

ของผลตภณฑไฟฟา และอเลกทรอนกสไทย กรมการคาตางประเทศและสถาบน

ไฟฟา และอเลกทรอนกส.วนท 26 สงหาคม 2546 โรงแรมบางกอกพาเลซ, กรงเทพฯ

อตสาหกรรมอเลกทรอนกสและเครองใชไฟฟา.(2542) วารสารสงเสรมการลงทน ปท 10

ฉบบท 12. หนา 44-50.

9เอกสารอางองภาษาตางประเทศ

John F. Mason.(2006). England Finally Transposes RoHS, But Still No WEEE

Electronics News. March.

Directive 2002/95/ EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL OF

27 January 2003 on the restriction of the use of certain hazardous in electrical

and Electronic equipment

ขอมลจาก Internet

www.europa.eu /scadplus/leg/en/lvb/121210.htm

www.greenpeace .org/seasia /th/press/reports.

www.mii.gov.en/art/2006/03/02/art/-521-5 7344 htm 1

www.moc.go.th.

www.irmm.jrc.be

www.thai RoHS.org

85

ประวตผเขยน

ชอ – สกล : นายนตนนท คงทน

วน เดอน ป : 30 มนาคม 2508

วฒการศกษา : ปรญญานตศาสตรบณฑต

ป 2531 มหาวทยาลยรามคาแหง

ประสบการณการทางาน : เจาหนาทพฒนาหน ชน 7

ป 2533 - ปจจบน

บรษท บรหารสนทรพย กรงเทพพาณชย จากด

สานกงานใหญ