Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
เสวนา
เขยนประวตศาสตรดวยมอเรา : การศกษาและออกแบบการเรยนรประวตศาสตรแบบสามญ
ธวช มณผอง
คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน
ทะลขอจากด
• อาจเปนงานงอก แตเหนวาสาคญ
• สบคน ศกษาจากเอกสารงานวจยทมอย
• กลมผ เกษยณงานแลว แตมไฟอย
• มนโยบายอยเดมแลว ปรบปรง พฒนา (กรมวทยฯ)
• Voice วกฤตทามกลางการเปลยนผานเสยเลย
ประวตศาสตร - History
• ประวตศาสตร เปนภาษาบาล “ความรวาดวยเรองราวความเปนไป”
• History รากภาษากรก ἱστορία "การสอบถาม, การคนควา,ความรทไดมาโดยการไตสวน“
“ประวตศาสตรเปนทงเนอหาและวธการ”
ประวตศาสตรทองถน VS ประวตศาสตรชาต
• ประวตศาสตรชาต
• ประวตศาสตรทองถน มคณคาของมนเอง เกยวของกบบคคล
ครอบครว ชมชน หรอหนวยความสมพนธแบบตางๆ
• ความเขาใจ “ประวตศาสตร”
- หลกฐานประวตศาสตร พงศาวดาร ตานาน บนทก ฯลฯ
- ประเภทประวตศาสตร ชาต ประวตบคคล ประวตศาสตรทองถน
ประวตศาสตรทองถน
• เปนเรองเลาแบบหนง ทมาจากการสบคน ไตสวน
• การวางโครงเรอง (Plot) “จนตนาการ”
- คณคาและความหมาย
- บคคล ตวละครสาคญ
- จดไคลแมกซ
• บรบท (context) เวลา และ การเปลยนแปลง “จดเปลยน”
• การวเคราะห และ สงเคราะห
คาถามพนฐาน 6 คาถาม
• ใคร (Who) หญงชาย ชาตพนธ ฐานะ ชนชน ตาแหนงแหงท
• อะไร (What) เรองราว เหตการณ พธกรรม วตถ
• ทไหน (Where)
• เมอไหร (When) ฤดกาล /ปพ.ศ. - ค.ศ./เหตการณ
• อยางไร (How)
• ทาไม (Why) หลากหลายเหตผล (ไมไดมเหตผลเดยว สาเหตเดยว เรองเลาหลายสานวน)
1. ขอมลอางอง (หนนเสรม)
• หนงสอเอกสาร เชน หนงสองานศพ หนงสอของทองถน ภาพถาย บนทกชวต
• หนงสออางอง เชน บนทกจดหมายเหต งานวจย บนทกเหตการณ
• วตถหลกฐาน เชน โลห จาน ถงยา ของบรจาค พระเครอง เสอยด สมด กระเปา ฯลฯ “วตถอนแบกเรองราวเอาไว”
2. บคคลผรเหน (ประวตศาสตรรวมสมย)
• “คน” หนงสอทมชวตประวตศาสตร หรอเปนเครองบนทก
• “ประสบการณ” ทงโดยตรง อยในสถานการณ หรอไดยนไดฟงมา
• “ใคร” ผ ทเคยปฏบตงาน อดตผบรหาร อดตผ มสวนรวมสอบสวน
เหตการณสาคญ ผถกชวยเหลอ ผถกกลาวหา ผ เขยนหนงสอ
ผ ทาวจย แกนนาหรอสมาชกในขบวนการเรยกรองตอส ฯลฯ
วธการฟงคน
• ฟงนานๆ (กมสภาพการสนทนาดวยคาถาม 6 คาถาม)
• เสนชวตทเกยวของ (เกด บวชเรยน แตงงาน สรางบาน ลกคนแรก-คนทสอง-สดทาย พอแมเสยชวต เหตการณทสาคญ ประเดนทสนใจ)
• จดทเลาซาๆ เนนยา แสดงถงความสาคญ
• ม “ใคร” ท “รเรองน” และพอจะเลาไดอกบาง
• นาความรระดบบคคล มาเรยงตอกนบนเสน time line
บคคล เหตการณ เรองราว และ “จดเปลยน”
ประวตบคคล ประวตชมชน
ชวตของ “หนวย”ทเหนอกวาทองถน
ชวตคนเลกคนนอย
ชวตของชมชนทองถน
กการวเคราะหเชงประวตศาสตร
การเกบขอมลและการบนทก • กลน...........คาถาม
• เท...............นาทงครงแกว แลวฟง
• กระตก.......“ตอมเอะ!” ดวย 6 คาถามพนฐาน
• สลด...........ใหหลดจากขอสรปปลายปด ตองเชอวา ทกอยางในโลก
ไมไดมแคหนงเดยว – เรองราวทฟงมหลากหลายได ตางคนตาง
มมมอง ไมหยดนง (plot อาจเปลยนเมอมขอมลใหม)
• บรบท..........ของการสนทนา วตถทางประวตศาสตร ขาวของ บคคล
แวดลอม .
• บนทก........ บนทกสนาม
เชญชวนสนทนา
ซกถาม
และ อภปราย
สารอง (ประกอบคาอธบาย)
อะไร? ทาไม? ตองประวตศาสตร
ไทย VS เทศ
• “ผมวาเรากาลงเขาใจผดแลวครบ ประวตศาสตรมนตองเปนเรองราวใหญ เหตการณสาคญ บคคลสาคญระดบชาต เชน พระนเรศวร หรอ พอขนรามคาแหง”
• “เรองราวไมกสบปมนจะเปนประวตศาสตรไดหรอ ประวตศาสตรทนตองยาวนานเปนรอยๆ ป อดตจรงๆ”
• “ประวตชมชนทองถนสวนใหญ พฒนาชมชนหรอทาง หนวยงานปกครองทองกตเขยนบนทกไวหมดแลว”
• อาร. จ. คอลลงวด (R. G. Collingwood) อธบายวา
ประวตศาสตร คอ วธการวจยหรอการไต
สวน โดยมจดมงหมายจะศกษาเกยวกบ
พฤตการณของมนษยชาตทเกดขนในอดต
• อ. เอช. คาร (E. H. Carr) อธบายวา
ประวตศาสตรนนกคอ กระบวนการอน
ตอเนองของการปฏสมพนธระหวางนก
ประวตศาสตรกบขอมลของเขา
ประวตศาสตร คอ บทสนทนาอนไมมท
สนสดระหวางปจจบนกบอดต
ทาราวตากผาเพอ
เกาะเรองราวตางๆ
ชวตของ “หนวย”ทเหนอกวาทองถน
ชวตคนเลกคนนอย
ชวตของชมชนทองถน
กการวเคราะหเชงประวตศาสตร
ขยายขอบวง
เครองมอประวตศาสตร
• อดตในฐานะขมพลง .......โบราณคด(archeology) มตประวตศาสตรของเหตการณ เรองราว เชงพฒนาการ แตความสมพนธของประวตศาสตร
เรองราว เหตการณ (genealogy) นามาสความเขาใจทรอบดาน
• อดตในตวรอยสานก พฒนาระบบความสมพนธเดมหรอกอรป
ความสมพนธใหม เพราะความรใหมทไดจะมสวนในการเปลยนโลกทศนและ
มมมองทมตอตนเองและผ อนใหตางไปจากเดมได
• อดตดนได “ประวตศาสตร” ไมมสานวนสดทาย ไมตายตว มองใหมได
สเครองมออยางงายในการทา mini-research
1. แนวคาถาม ...... ตวเครองมอ สรางขนมาเอง
2. แผนท(Map) กบ แผนทอง(Mapping) .......
ตวเครองมอ
3. ราวตากผาสามชน (Timeline III) ...... ตวเครองมอ
4. ทกษะวฒนธรรม (Cultural Skills).......
แนวความคด ทศนคต
• แผนท Map เหนพนทกายภาพ ตาแหนงแหงท ขอบเขต
• แผนทอง / แผนทเดนดน Mapping เหนความสมพนธ เวลา การเปลยนแปลง
ประวตศาสตร และ วฒนธรรม
ประวตศาสตร
• การประกอบสรางเรองราว
วาดวยเรองหนงๆ อยางมม
ตดของ เวลา เงอนไขและ
ปจจยแวดลอม จดเปลยน
• ประวตศาสตรทองถน
• ปลายเปด ถกเถยงกนได ไมม
ทสนสด
วฒนธรรม
• ระบบคณคารวม คลงประสบการณรวม เปนแบบแผนพฤตกรรมทางสงคม ระบบ สญลกษณ ความหมายทเปนแผนทนารองบอกทศทาง
• องคประกอบ ๑.บรรทดฐานและคานยม ๒ ภาษาและสญลกษณ
ทกษะวฒนธรรม
• ทกสงมความแตกตางหลากหลาย มคณคา ความหมาย และ ระบบ
สญลกษณของตนเอง มความจาเปนตองออนไหวตอความแตกตาง
หลากหลายเหลานน
• ม “แวน” หลายแบบในการมองและทาความเขาใจ คน เหตการณ
เรองราว เชน เหตผล ความเชอ รสนยม ฯลฯ
• ทกสงมการเปลยนแปลงอยางตอเนองและตลอดเวลา (พลวต / Dynamic)