ทศทางยานยนตยคใหมในประเทศไทย: ประเดนดานนโยบายทส าคญ

ดร. วชสณ วบลผลประเสรฐสนทร ตนมนทองภวนทร เตวยนนท

สมมนาสาธารณะ “ขบเคลอนสยานยนตยคใหม: ประเทศไทยจะไปทางไหน”สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (ทดอารไอ)

วนจนทรท 3 ตลาคม 2559

สรปและขอเสนอแนะ

2

• แนวโนมความตองการยานยนตยคใหมแหงอนาคต จะเนนไปทเทคโนโลยทประหยดพลงงานและเปนมตรตอสงแวดลอม

• อตสาหกรรมยานยนตไทยจงตองปรบตวเพอคงความสามารถในการแขงขน โดยการ น าเอาเปาหมายดานพลงงานและสงแวดลอมมาเปนเปาหมายของนโยบายอตสาหกรรม

• แนวทางการสงเสรมหลก ไดแก• มงเนนใหประเทศไทยเปนศนยกลางการผลตชนสวนส าคญของยานยนตยคใหม

(โดยเฉพาะมอเตอร และแบตเตอร) ผานทางการขยายตลาดในประเทศ ใหลดภาษศลกากรในการน าเขาวตถดบในการผลตชนสวนส าคญ รวมถงสงเสรมการพฒนาซอฟตแวรระบบสมองกลฝงตว และการวจยพฒนาวสดสมยใหม (new material) ในการผลตชนสวน

• มงเนนขยายตลาดยานยนตยคใหมในประเทศ ผานทางกลไกภาษ การเตรยมโครงสรางพนฐาน และการทดลองเพอสรางความเชอมน

3

คายรถยนตยกษใหญหลายรายประสบปญหาในการปฏบตตามมาตรฐานเรองสงแวดลอม

ทมา CNN, Reuters, Bloomberg

VOLKSWAGEN ยอมรบวาโกงการทดสอบการปลอยมลภาวะในรถยนตดเซลบางรน ตงแตป 2009

MITSUBISHI รายงานประสทธภาพการใชพลงงานของรถยนตทสงกวาความเปนจรงเปนเวลายาวนานกวา 10 ป

4

MEGA TREND I: ยานยนตยคใหมแหงอนาคต จะตองประหยดพลงงานมากขนและปลอยมลภาวะลดลง

ทมา: International Council on Clean Transportation

• มาตรการ CAFE (Corporate Average Fuel Efficiency: CAFE) เปนเกณฑควบคมการน าเขารถยนตจากคาเฉลยประสทธภาพการใชพลงงานของยานยนตจากบรษทรถยนตแตละราย

• ในอนาคต มาตรการ CAFE จะมความเขมงวดขน และถกใชอยางแพรหลายมากขน โดยเฉพาะในตลาดสงออกรถยนตของไทย

• ยานยนตยคใหมแหงอนาคตตองลดการปลอยไอเสย โดยใชเครองยนตแบบใหมและวสดทเบาลง

อตราการประหยดเชอเพลงภายใต CAFEhistorical performanceenacted targetsproposed targets or targets under study

ไมลตอแกลลอน (g

asoli

ne e

quiva

lent)

กโลเมตรตอลตร (g

asoli

ne e

quiva

lent)

*ญปน 2020: 45.9

เมกซโก 2016: 35.1บราซล 2017: 40.9

*ซาอฯ 2020: 40.0

จน 2020: 47.7อนเดย 2022: 20.8

เกาหลใต 2020: 56.7*สหภาพยโรป 2021: 56.9

สหรฐ 2025: 56.2แคนาดา 2025: 56.2

5

MEGA TREND II: ซอฟตแวรและเซนเซอรเปนอกหนงมลคาเพมใหมในรถยนตแหงอนาคตในทกเทคโนโลยการขบเคลอน

• นอกเหนอจากประสทธภาพในการใชพลงงานและรกษาสงแวดลอม ยานยนตยคถดไปจะพฒนาไปสยานยนตทเชอมตอและสามารถสนบสนนการขบไดมากขนเรอยๆ

• นยตออตสาหกรรมกคอ ซอฟตแวร เซนเซอร และอเลกทรอนกส จะเปนมลคาเพมใหมในการผลตรถยนตในอนาคต

• นวตกรรมดานยานยนตและชนสวนในป 2555 กวารอยละ 90 เกยวของกบ IT, ซอฟแวร และอเลกทรอนกส โดยเฉพาะอยางยงดาน active safety และ infotainment [Mckinsey&Company. 2013]

ทมา: “Detroit hits the road to Silicon Valley,” Financial Times (6 February 2015).

6

• มาเลเซยพยายามเปนฐานการผลตยานยนตยคใหมดวยการดงดดการลงทนเพอผลตยานยนตทมประสทธภาพในการใชพลงงานสงภายใตโครงการ Energy Efficient Vehicle (EEV) ตงแตป 2557

• EEV status: หากลงทนผลตในมาเลเซยจะไดรบการยกเวนภาษศลกากร รวมไปถงภาษสรรพสามตรถยนต

ความเคลอนไหวของประเทศผผลตในภมภาคการผลตรถยนตในปจจบน การผลตยานยนตยคใหม• อนโดนเซยก าลงไลกวดไทยในฐานะฐานการ

ผลตใหญทสดในภมภาค

ปรมาณการผลตรถยนตนงในอาเซยน

ทมา: ASEAN Automotive Federation

REGIONAL TREND:พน

คน

ลกษณะของยานยนตยคใหม:• ขบเคลอนดวยไฟฟาหรอเครองยนตสนดาปภายใน (Energy-efficient ICE)• มประสทธภาพการใชพลงงานสง• ปลอยมลพษนอย• เชอมตอสอสารกนได (เชน ระบบ ride-sharing)• มระบบสนบสนนการขบ (เชน ระบบขบเคลอนอตโนมต)

นยามของยานยนตยคใหมแหงอนาคต

เครองยนตสนดาปภายในทมประสทธภาพ

รถยนตไฮบรด รถยนตปลกอนไฮบรด รถยนตไฟฟาทใชแบตเตอร

รถยนตไฟฟาเซลลเชอเพลง

ซอฟตแวร และเซนเซอร เพอการเชอมตอสอสาร และระบบสนบสนนการขบ

7

ยานยนตยคใหม (Next generation automotive)

เทคโนโลย

Mega Trend I

Mega Trend II

(HEV) (BEV)(PHEV)Energy-efficient ICE (FCV)

8

แนวโนมการครองตลาดของเทคโนโลยขบเคลอนแตละประเภท

ตลาดอาจยงไมเกดในเรว ๆ น • เทคโนโลยยงไมพรอม โดยเฉพาะ

battery range ท าให BEVs ไมสามารถตอบสนองรปแบบการเดนทางในปจจบนไดทงหมด

• ราคาน ามนทจะต าไปอกระยะหนง • การเรงสรางตลาดตองควบคไปกบ

การสรางโครงสรางพนฐานรองรบดวย เชน สถานอดประจไฟ

ตลาดก าลงขยาย

เครองยนตสนดาปภายในทมประสทธภาพ

รถยนตไฮบรด รถยนตปลกอนไฮบรด รถยนตไฟฟาทใชแบตเตอร

รถยนตไฟฟาเซลลเชอเพลง

(HEV) (BEV)(PHEV)Energy-efficient ICE (FCV)

ยอดจ าหนายรถยนต (ล

านคนตอป)

สดสวนของรถยนตทจ าหนาย

2015 2020 2025 2030 2035 2040

พยากรณจ านวนรถทจ าหนายไดในอนาคต

ทมา: Bloomberg New Energy Finance

ICE+HEV

BEV

PHEV

EV

9

=

ไทยควรปรบตวใหสอดคลองกบบรบทโลกดวยน าเปาหมายดานพลงงาน-สงแวดลอมมาเปนเปาหมายของนโยบายอตสาหกรรม

ฐานการผลตและสงออกรถยนตในปจจบน

เปาหมายของนโยบายอตสาหกรรม

ตองการเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอมใชพลงงานอยางมประสทธภาพ

แนวโนมของโลก เปนฐานการผลตยานยนตและชนสวนยคใหมแหงอนาคตทสะอาด-เปนมตรตอสงแวดลอม

สนบสนนการใชยานยนตยคใหมทเปนมตรตอสงแวดลอม

มลพษตอสงแวดลอมต า สง

ปญหาในปจจบน: เปาหมายอตสาหกรรมก าลงจะตามเปาหมายดานสงแวดลอมไมทน

10

บาท

จายภาษมาก

จายภาษนอย

ภาษสรรพสามตเฉลยส าหรบรถยนตแตละประเภท (บาท/คน)

• ตวอยาง: อตราภาษสรรพสามตถกปรบใหสอดคลองกบระดบการปลอย CO2 ในระดบหนง แตกยงตองใหสทธพเศษแกโปรดกแชมเปยน (อโคคาร และกระบะ 1 ตน) อย

• นโยบายภาษสรรพสามตยงไมสอดคลองตอการปรบเปาหมายไปยงยานยนตยคใหมทสะอาดและเปนมตรตอสงแวดลอม

ทมา: การค านวณของคณะผวจยจากฐานขอมลส านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม (eco sticker)

0

500,000

1,000,000

1,500,000

2,000,000

2,500,000

90 110 130 150 170 190 210 230

อตราการปลอย CO2 (กรม/กม.)

eco car Hybrid/EV passenger car passenger car E85 passenger car NGV pickup

11

รฐบาลตองการสงเสรมยานยนตยคใหมโดยเนนยานยนตทขบเคลอนดวยพลงงานไฟฟา

มปลกอนไฮบรด (PHEVs) และ รถยนตไฟฟาทใช

แบตเตอร (BEVs) รวมกน 1.2 ลานคนในป 2036

ศนยกลางการผลตยานยนตไฟฟาในอาเซยน

สรางอปสงคในตลาด

วจยและพฒนา

น ารองใชรถโดยสารพลงงานไฟฟายกเวนภาษน าเขารถยนตไฟฟาทใชแบตเตอร (BEVs)

สถานอดประจไฟฟา 690 สถานในป ค.ศ. 2036

สงเสรมการวจยและพฒนาแบตเตอร มอเตอร โครงสราง และมาตรฐานทเกยวของกบรถยนตไฟฟา

ขสมก.ก.คลง

สนบสนนการผลตในประเทศ

ตองประกอบรถยนตไฟฟาทใชแบตเตอร (BEVs) รนเดยวกบทน าเขามาแบบยกเวนภาษ รวมทงผลตชนสวนส าคญ เชน แบตเตอรและมอเตอร ในประเทศภายใน 5 ป

BOIกท.อตฯ

สวทช.

จดเตรยมโครงสรางพนฐาน

สนบสนนการจดตงสถานอดประจ (Charging Station )งบประมาณ 76 ลานบาท; Quick Charge: 1 ลานบาทตอสถาน / Normal Charge: 1 แสนบาทตอสถาน

ก.พลงงาน

หนวยงานนโยบาย เปาหมาย

ขอสงเกตและขอเสนอ

12

นโยบายอตสาหกรรมควรวางเปาหมายใหประเทศเปนฐานการผลตชนสวนส าคญของยานยนตยคใหม

13

1. ยกเวนภาษศลกากรส าหรบชนสวนของแบตเตอรและมอเตอร ซงเปนหวใจส าคญของยานยนตยคใหมทกประเภททขบเคลอนดวยมอเตอร (HEV, PHEV, BEV, FCV)

นอกจากจะใชในอตสาหกรรมยานยนตแลว แบตเตอรยงสามารถรองรบ ตลาดโซลารรฟ และระบบการจดการพลงงานซงจะเตบโตอยางกาวกระโดดในอนาคตไดอกดวย

ทมา: Shukla, A. (2009). “A Market Study on Hybrid Vehicles and the Concept of V2G.”

1

HEVs PHEVs BEVs FCVs

6,83812,021

16,102 16,1759,101 7,256

9,256

21,277

37,379

53,554

62,65569,911

2010 2011 2012 2013 2014 20150

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

80,000

จ านวนจดทะเบ

ยน (ค

น)

จดทะเบยนใหม จดทะเบยนสะสม

นโยบายอตสาหกรรมควรวางเปาหมายใหประเทศเปนฐานการผลตชนสวนส าคญของยานยนตยคใหม

14

บทเรยนจากอดต: การยกเวนภาษศลกากรส าหรบสวนประกอบส าหรบรถไฮบรดทผลตในประเทศระหวางป 2011-2013• ชวยใหราคารถไฮบรดลดลงราว ๆ 20,000 บาทตอคน• ตลาดไฮบรดในประเทศขยายตวอยางรวดเรว

จ านวนรถไฮบรดจดทะเบยน

ทมา: กรมขนสงทางบก

นโยบายอตสาหกรรมควรวางเปาหมายใหประเทศเปนฐานการผลตชนสวนส าคญของยานยนตยคใหม

15

ราคารถยนตทแขงขนไดขยายตลาดใประเทศและดงดดการลงทนตงฐานการผลตแบตเตอรและมอเตอรยกเวนภาษศลกากร

ชนสวนของแบตเตอรและมอเตอร

ปรบอตราภาษสรรพสามตรถยนตทเหมาะสม

แนวโนมตลาดยานยนต HEVs และ PHEVs จะขยายตวกอน และมโอกาสดงดดการลงทนตงฐานการผลตแบตเตอรและมอเตอรในระยะแรก

ระยะสน-ระยะกลาง ระยะยาว

• เทคโนโลยไดรบการยอมรบ• ตลาดเกดแลว• ไมตองการโครงสรางพนฐานใหม

• เทคโนโลยแบตเตอรตองมการพฒนาเพมเตม

• ตลาดยงไมเกด• ตองการโครงสรางพนฐานใหม

HEVs, PHEVs BEVs, FCVs

16

• สนบสนนการผลตซอฟตแวรส าหรบยานยนตยคใหม • ซอฟตแวร ระบบสารสนเทศ และเซนเซอร จะมบทบาทมากขนในอตสาหกรรมยานยนต• ผประกอบการไทยมโอกาสสรางมลคาเพมสวนนได เพราะปจจบน มผพฒนาซอฟตแวรระบบ

สมองกลฝงตวส าหรบรถยนตหลายราย และเปนฐานทใหญทสดในอาเซยน

นโยบายอตสาหกรรมควรวางเปาหมายใหประเทศเปนฐานการผลตชนสวนส าคญของยานยนตยคใหม

2

หนสวนทางเทคโนโลย ปทรเรมContinental – Google 2013BMW - Baidu 2014Volvo - Microsoft 2015Bosch - Tomtom 2015Bosch – Google 2015Volkvagen - GM - Mobileye 2016BMW - Intel - Mobileye 2016Toyota - Microsoft 2016Ford - Pivotal 2016Delphi - Mobileye 2016Renault-Nissan - Sylpheo 2016Volvo – Autoliv 2016Delphi - Quanergy 2016Hyundai - Google on discussion

หนสวนทางเทคโนโลย ปทรเรมBMW - Scoop Technologie 2016Toyota - Uber 2016Volkswagen - Gett 2016GM - Lyft 2016Volvo – Uber 2016

ผผลตรถยนตและชนสวน กบผพฒนาซอฟตแวรและเซนเซอร ผผลตรถยนตกบผใหบรการ ride sharing

17

• ยกระดบขดความสามารถของคลสเตอรชนสวนอน ๆ ทมอย• ยานยนตยคใหมตองการชนสวนทมน าหนกนอยแตแขงแรงทนทาน เชน ชนสวนตวถง • ตองยกระดบขดความสามารถของคลสเตอรชนสวน โดยเฉพาะการวจยและพฒนาดาน

วสดใหม (new material)

นโยบายอตสาหกรรมควรวางเปาหมายใหประเทศเปนฐานการผลตชนสวนส าคญของยานยนตยคใหม

3

แนวโนมการเปลยนแปลงของวสดในการผลตชนสวนรถยนตในอนาคต

18

การสรางอปสงคยานยนตยคใหมในประเทศควรเนนการทดลองใชและการก าหนดราคาทเหมาะสม

SAE Combined (IEC Type 1-2)

• BMW i3• Chevrolet Spart EV• Volkswagen eGolf

CHAdeMO

• Nissan Leaf• Kia Soul EV• Mitsubishi i-MiEV• Peugeots

Tesla Supercharger

• Tesla ทกรน

ชนดของหวจาย

ตวอยางยานยนตไฟฟาทใชหวจายแตละแบบ

ทดลองใชเทคโนโลยทยงไมมตลาด โดยเฉพาะ BEVs• การน ารองใชรถโดยสารพลงงานไฟฟา• จดเตรยมโครงสรางพนฐานโดยเฉพาะสถานอดประจ

การสรางสถานอดประจ• ในระยะสน ควรจ ากดการลงทนสถานอดประจ เพยงเพอทดลอง กอนพจารณาลงทนมากขน

ในอนาคต ตามพฒนาการของตลาด โดยรฐรวมทนกบเอกชนขอสงเกต เกยวกบนโยบายสนบสนนสถานอดประจ

• แผนการลงทนปจจบนนาจะเรวเกนไป เพราะตลาด BEVs จะยงไมขยายตวในระยะสน• การรวมทนกบเอกชน มขอดคอ กระจายความเสยงและลดภาระการอดหนน• รปแบบหวจายไฟฟาส าหรบสถานอดประจแบบเรว (quick charge) ถกก าหนดใหเปนไป

ตามมาตรฐาน ICE ในขณะทคายรถแตละคายยงใชหวจายตางกน

1

19

ก าหนดราคาทเหมาะสม ส าหรบเทคโนโลยทพรอมแลว แตยงไมมตลาด• อาจใชมาตรการภาษหรอสทธประโยชนอน ๆ • ตองม “ความเปนกลางทางเทคโนโลย” โดยสะทอนการปลอยมลพษตามจรง

การสรางอปสงคยานยนตยคใหมในประเทศควรเนนการทดลองใชและการก าหนดราคาทเหมาะสม

2

อตราภาษสรรพสามตทสะทอนการปลอยมลพษ-เปนกลางทางเทคโนโลย

ราคายานยนตยคใหม แขงขนไดมากขน

เพมอปสงคและขยายตลาดในประเทศ

ดงดดการลงทนเพอใหไทยเปนฐานการผลตชนสวนส าคญของ

ยานยนตยคใหม

เปาหมายของนโยบายอตสาหกรรม

อตราการปลอยกาซ CO2 (กรม/กม., รวม CO2 จากการผลตไฟฟา)

0

50

100

150

200

250

BEV Eco car PHEV NGV Hybrid E85 TraditionalICE

ทมา: การค านวณของคณะผวจยจากฐานขอมลส านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม (eco sticker)

สรปและขอเสนอแนะ

20

• แนวโนมความตองการยานยนตยคใหมแหงอนาคต จะเนนไปทเทคโนโลยทประหยดพลงงานและเปนมตรตอสงแวดลอม

• อตสาหกรรมยานยนตไทยตองปรบตวเพอคงความสามารถในการแขงขน โดยการ น าเอาเปาหมายดานพลงงานและสงแวดลอมมาเปนเปาหมายของนโยบายอตสาหกรรม

• แนวทางการสงเสรมหลก ไดแก• มงเนนใหประเทศไทยเปนศนยกลางการผลตชนสวนส าคญของยานยนตยคใหม

(โดยเฉพาะมอเตอร และแบตเตอร) ผานทางการขยายตลาดในประเทศ ลดภาษศลกากรในการน าเขาวตถดบในการผลตชนสวนส าคญ รวมถงการพฒนาซอฟตแวรระบบสมองกลฝงตว และวสดใหม (new material)

• มงเนนขยายตลาดยานยนตยคใหมในประเทศ ผานทางกลไกภาษ การเตรยมโครงสรางพนฐาน และการทดลองเพอสรางความเชอมน