Siratthaya Waldorf School

ทอรงศรรถยาอยกบลก

“ฉบบท 4”

สวสดคะ/ครบชาวศรรถยาทกๆทาน

ทอรงศรรถยาฉบบทสน เราเขาใจความพยายามและความตงใจของพอแม ทกทานในการเลยงลกของเราในแนวการศกษาวอลดอรฟ ซงหลายบานอาจพบความทาทายในการเลยงด เราจงไดนำาบทความ “อยกบลก” ซงจะชวยใหเราสามารถจดการกบลกๆ ในชวตประจำาวนไดดยงขน

บทความนไดคดลอกมาจากเอกสารสะพานสายรง ปญโญทย (ปท 16 ฉบบท 3 ธนวาคม 2556)

แลวพบกนใหมในทอรงศรรถยาฉบบถดไป ขอบคณมากคะ/ครบ

ทมงานวชาการ

อยกบลก

“ฉบบเดอนกมภาพนธ 2560”

อยกบลก โดย Helle Heckmann

พอแมทมลกเลกมกออนลานอนไมพอ เวลานอนไมพอเรากจะมพลงงานไมพอ ทำาใหเรามกออนของายๆ ในกรณทไมควร หรอไมกอารมณหงดหงดขนเคอง เราจงไมมสต ยามทขาดสตเรากจะจดการกบลกไมได แลวเรากจะเกลยดตวเอง มสงสำาคญอย 3 ขอ ทควรคำานงถงเพอชวยใหสามารถจดการกบลกๆ ในการใชชวตประจำาวนไดงายขนคอ - ยดหยน - มขอบเขต - รกษาความสมำาเสมอของแบบแผนทปฏบตไวทกวน

การยดหยน เปนผลจากการสงเกตขางในตามทเปนจรง เราสามารถฝกฝนความยดหยนไดโดยทำางานดานใน เรยนรเกยวกบตวเอง ในสวนของขอบเขต เราตองคนหาดวยตวเอง ตองตดสนใจวาขอบเขตสำาหรบลกในบานจะอยตรงไหน เวลาเขานอน เวลากน สงทใหกน ภาษาทใชในครอบครว ฯลฯ เราตองกำาหนดขอบเขตไวลวงหนาและเพยงแตไมปลอยใหเดกทำาเกนขอบเขต แทนทจะมาหามวา “ไมไดๆ ..” แลวโมโห แตเรารวานคอสงทเรากำาหนดไว ไมจำาเปนตองโกรธ ถาเราไว และเหนสถานการณบางอยางกำาลงจะเกดขน เราอาจหลบหลกจากสถานการณนนได ดวยอารมณขน ทาท และคำาพดทเหมาะสม ซงจะเปนไปไดถาเราฝกฝนความยดหยน การรจกตวเองใหดขน จะชวยใหมความเปนไปไดทจะกาวไปลวงหนาตวเอง เมอเรายดเครองมอนไวไดกจะสามารถดแลลกไดในแบบทอสระมากขน เพราะกำาหนดขอบเขตไวแลว ขอเสนอแนะขอท 3 คอ จดจงหวะแบบแผนใหเดก เพอใหมกจวตรเหมอนเดมทกวน ครอบครววอลดอรฟทงหลายคงทราบอยแลววา ชวตประจำาวนในอนบาลเปนอยางไร เดกๆ ใชเวลาแตละวนผานชวงระยะทตองรวบรวมความสนใจ เขามาและชวงระยะทผอนออกไปสลบกน ดจเดยวกบจงหวะการหายใจ ซงมทงหายใจเขาและหายใจออก ในชวงของการหายใจเขาเดกจะพงความสนใจไปทกจกรรมซงโดยพนฐานแลวเปนการโยงเขาเขากบตวเอง สำาหรบเดกเลกการหายใจเขา (วาดรป ระบายสนำา นตตง กนอาหาร....) แตละครงเปนชวงสนๆ เพราะเดกเลกๆ สามารถรวมความสนใจ ไดเพยงระยะสนๆ เทานน สวนชวงหายใจออก เดกจะโยงเขากบโลกรอบตว (เลนอสระ

วงเลน ฯลฯ) ทกจงหวะของการหายใจเขา เดกจะตองมจงหวะหายใจออก แบบแผนจงเกดขนมา จงหวะแบบแผนนเปนสงทเราสามารถนำามาใชในบานได ตองพยายามสงเกตดวาเดกหายใจเขาเมอไรหายใจออกเมอไร เวลาทลกอยในจงหวะหายใจเขา คณตองแนใจวาคณอยตรงนน ลกจะไดรสกวา “อา..ฉนรสกไดถงพอแม พอแมอย กบฉน” หลงจากนนคณคอยไปทำาสงทตองทำาทบานชวงเวลาสนๆ ซงคณสามารถบอกลกไดวา “ลกตองรอนะเพราะแมตองทำาน” แบบนกจะไมเปนไรเพราะคณรวาคณอยกบลกไปแลว ยกตวอยางเชน ลองดเหตการณขณะพอแมไปรบลกทโรงเรยนอนบาล ขณะทคณกำาลงรบลกอยนน โทรศพทมอถอดงขนคณรบหรอเปลา? คณทกทายเพอนๆ พดคยกนตดพนหรอเปลา? ถาใชแสดงวาคณไมไดอยกบลก ครงสดทายทดฉนไปเยอนเมกซโก ดฉนเหนพอแมนอยคนเหลอเกนททกทายลกจรงๆ สวนใหญพดคยกบผปกครองคนอนๆ หรอยงอยกบเรองเกยวกบโรงเรยน หรอไมกคยโทรศพทหรอมาชา หรอรบรอน แตสำาหรบลกซงอยทโรงเรยนมานาน 5 ชวโมงแลว และตองการคณจรงๆ นน คณไมไดอยกบเขา ลกจงรองลน “จะกนไอตม! จะเอานนจะเอาน!” หรอไมกวงพลาน หรอหกลม หรอมเรองเลกๆนอยๆ เพราะเขาสบสน เพราะเขายงไมไดเจอกบคณจรงๆตรงขาม ถาคณใชเวลา (อาจจะเพยง 5 วนาท) กมลงกอดเขา หอมเขา (นารกจง!) คณกจะอยกบเขาจรงๆ นยนตาของเขาจะบอกคณไดมากกวาคำาพดวาวนนนเปนอยางไร เขาไมสามารถเลาใหคณฟงเปนคำาพดไดเพราะเขาจำาไมได แตนยนตาเขาจะบอกใหคณรทกอยาง คณจบมอเขาเดนไปดวยกน (ดวยความเรวทเขาจะตามทน) นจะเปนสงทนารกอยางแทจรงเพราะคณกำาลงสรางสถานการณดๆ ขนใหม “สถานการณแมลก” ทนถาคณจะตองทกทายผคน คณกสามารถทำาไดสนๆ แตตองใหลก มสวนรวมดวย ลกจะไดรสกวาฉนอยในทของฉนกบแม/พอ นเปนสถานการณทเปนการหายใจเขาณทๆคณอย จากนนคณกไปทรถขบกลบบาน (หายใจออก) อาจจะถงเวลารบประทานอาหาร ซงเปนการหายใจเขาอกครงหนง คณกนอยางไร? คณนงทโตะอาหารกบลกหรอเปลา? หรอใหลกนงกนคนเดยว แลวคณเดนไปเดนมาคยโทรศพท? ถาคณใหเวลาตวเองนงลงกบลก คณจะไดสอนลกเรองมารยาททโตะอาหาร ดวยการแสดงตวอยางใหเหน ทกวนนเดกจำานวนมากไมไดนงกนกบพอแม และไมไดเรยนรวธจบชอนสอมอยางถกตอง อยางไรกตาม นเปนเรองสำาคญมฉะนนเมออาย 7 ขวบ เขาจะไมสามารถจบดนสอไดและการหดในวยนนเรองยากเทยบกบเมออาย 1-2 ขวบ นอกจากนนการนงทโตะมจดเรมตนมกระบวนการมจดจบนบเปนสงสำาคญ

เพราะนคอวธทเราควรใชชวตทงชวต ทกสงทกอยางมจดเรมตนมกระบวนการมจดจบคณอาจใชเวลาเพยง 15 นาท ในการนงกนใหเปนเรองเปนราว ดวาลกจบถวยและดมอยางไร (เดกเกน 1 ขวบไมตองใชถวยหดดมแลว) เคยวอาหารโดยทปากปดอย กนทกอยางทไดรบ เปนตน เพอเปนตวอยางใหลกทำาตาม แตทสำาคญยงกวานนกคอ คณไดใชเวลาชวงสนๆ นสราง “สถานการณแมลก” ขนมาอก พรอมกนนนคณยงชวยลกหารปแบบทางสงคมทแสดงวาเราเปนอยางไรเวลากนอาหารดวยกนอกดวย เมอคณกนอาหารเสรจ เตอนลกใหชวยเกบโตะ เขาจะไดเรยนรวาเมอเปนสวนหนงของสภาพแวดลอมทางสงคม กจะตองมสวนรวมในการจดเกบดวย โดยวธนคณกไดสรางสถานการณทคณอยดวยกนกบลกขนมา ทนคณกสามารถบอกใหลกไปเลนได (หายใจออก) เพราะคณอยกบเขาไปแลว คณสามารถทำาสงทตองทำาได แตตองอยในสายตาลก ทเปนเชนนเพราะเดกเลกๆ ไมสามารถเลนเองไดถาศนยกลางไมอยดวย และคณคอบคคลสำาคญทสดสำาหรบลกคณเปนศนยกลางของเขา ถาคณออกจากหองไปลกกจะตามไปดวย เวลาคณทำาธระของคณลกอาจบนวา “หนเบอ” ในกรณน คณไมตองเปดทวหรอเพลง เวลาคณยงอยกบอยางอนบอกลกวา “ตอนนหนไปเลนเองกอนนะ” ถาคณรวาคณเพงอยกบเขาไป คณกสามารถคาดหวงใหเขาหาอะไรทำาเองได สงทสำาคญอยางยงกคอ คณจะตองไมกลววาลกไมรจะทำาอะไรหรอจะเบอ สงสำาคญคอการทคณรสกวาถกแลว คณอยกบลกมาแลว คราวนลกอยเองได ทกวนนพอแมมกใชสอ หรอกจกรรมสำาหรบผใหญกบลก เพราะกลวลกจะเบอ และคดเอาเองวาลกคงไมสามารถทำาอะไรเองได นเปนสถานการณทลอแหลม ถาคณคดวาจะตองสรางความบนเทงใหลกทอายตำากวา 7 ขวบอยตลอดเวลาดวยสอตางๆ (ภาพยนตรทว วดโอเกม คอมพวเตอร ฯลฯ) เรยนพเศษ และ/หรอกจกรรมสำาหรบผใหญอนๆ เขากจะไมรจกเลนดวยตวเอง เขาจะไมมหวงทอยในภาวะไมรจะทำาอะไร แลวจากนนจงกาวไปสภาวะแหงการคนหาภาพในใจนำามาใชสรางสงตางๆ จากขางในออกมาขางนอก การปลอยใหเขาเบอเปนการชวยเขา เพราะการเบอเปดโอกาสใหเดกตองผานกระบวนการสรางสรรคภายในตวเอง การทเดกสามารถอยดวยตวเองได สามารถสรางสรรคการเลนของตวเองขนมา โดยไมมผใหญคอยกำากบ นบวามความสำาคญอยางใหญหลวง เพราะในชวง 7 ปแรกของเดกน ทกสงทกอยางลวนเกยวกบการสามารถทจะสรางสรรคได ถากจกรรมทงหมดลวนมาจากภายนอก (จออเลคโทรนก วดโอเกม การกำากบของผใหญ ฯลฯ) กจะไมมอะไรเกดขนมากนกในปรมณฑลของการสรางสรรคภายใน

ดวยเหตนเองในโรงเรยนอนบาลวอลดอรฟ ครจงไมนงเลนกบเดก แตจะทำางานทเปนงานจรงๆ ซงจะสรางแรงบนดาลใจใหเดกไปใชในการเลนของตนเองได ตามโรงเรยนอนบาลวอลดอรฟ เราจงเหนครกวาดพน ทำาอาหาร เยบผา ดแลแปลงผก เลยงสตวในฟารม ตดไม รวมทงงานใดกตามซงสถานทของโรงเรยนแตละแหงอำานวยใหทำาได ในทำานองเดยวกน ชวงหายใจออกในฐานะพอแม คณกอาจจะทำางานของตวเองไปโดยทลกซงอยขางๆ ควรจะสามารถทำางานของตน (คอการเลนของตนเอง) ไปดวยได ซงจะเปนไปได กตอเมอลกรสกวาตนไดอยกบคณแลวในชวงหายใจเขาครงกอน เวลาลกเขานอนในตอนคา กเชนกนสงทเขาอยากฟงคอเรองราวจากชวตของคณ ไมมหนงสอ วทย เพลง ภาพยนตร หรอการตนใดๆ สามารถสงผลตอลกไดเทากบตวคณ การหาเรองของตวคณเองมาเลาเปนสงทมความหมายอยางลกลำา ทงยงเปนเครองมอทคณสามารถใชเปลยนแปลงสถานการณทลกตดแจไดอกดวย ลกจะเกาะไมยอมปลอยถาไมไดรสกวาคณอยกบเขา แตถาคณกอดลกเปาหเขาเบาๆ เลานทานจากใจใหเขาฟงคณกอยกบเขาอยางแทจรงแลว จากนนคณกจะหอมแกมพาลกไปนอนไดโดยทรสกวา “ฉนออกไปไดเพราะวาฉนอยกบลกแลว” คณสามารถคาดหวงไดวาลกจะสามารถนอนเองไดซงเปนสงทดสำาหรบลก ทเดนมารกซงเปนประเทศทดฉนอย พอแมจำานวนมากอยในภาวการณทตองนอนจบมอลก อานนทานใหฟง 20 เรอง รองเพลงใหฟง 50 เพลง โดยททงหมดนใชเวลา 1 ชวโมงชวโมงครงหรอ 2 ชวโมง ทายทสดเมอยองออกไปเงยบๆ กไดยนเสยงลกรองวา “แม หวนำาแม!” จนรสกหงดหงด คณสามารถหลกเลยงภาวะนไดดวยการกำาหนดขอบเขตและวธออกไปไดอยางสบายใจ เพราะวาคณอยกบเขาในภาวการณตางๆ ระหวางวนมาแลว ไมเชนนนลกกจะเตมความรกจากคณไดไมพอ และถานอกจากนน เขายงไมไดรบโอกาสเลนตามแบบของเขาเอง ไมไดสรางจากขางในออกไปขางนอกอกดวย คณกไมสามารถคาดหมายใหเขานอนเองได อกประเดนหนงทดฉนอยากดงความสนใจของคณไปสำาหรบชวงเวลาทคณใชกบลกหลงกลบจากโรงเรยน หากคณพาลกไปเรยนนนเรยนนหรอฝากไวกบสอรปแบบตางๆ คณกมเวลาอยกบเขานอยลง เดกๆ นะตวเลกอยไมนานหรอก ขณะน คณอาจจะคดวายงอกนาน แตไมทนไรคณกจะเหนวาเวลาผานไปราวกบตดปก จากการปลอยใหลกเลนของเขาเองขณะทคณทำางานบานอยใกลๆ และการอยกบเขาอยางแทจรงในชวงหายใจเขา กนบวาคณไดสรางความไววางใจระหวางคณกบลกขนมาแลว ความไววางใจนจะเปนสงสำาคญเมอลกโตขนใกลเขาวยรนและชวงวยรน เพราะความไววางใจจะทำาใหเขามาหาคณเมอเขามปญหา ฟงคณเมอคณบอกใหทำาอะไร

ไมทำาอะไร แตเขาจะทำาเชนนนกตอเมอเขาไววางใจคณ ถาหากคณอยกบเขายามทเขาตองการ ดวยเหตนเองชวง 7 ปแรกของเดกจงสาคญนก เพราะความไววางใจทงหมดของเขา ความเชอวาโลกนด คอพนฐานของชวตเขาในอนาคต หลงจาก 7 ปแรก เพอนจะเปนศนยกลางของเขา การเลอกเพอนของเขาเกยวพนกบจรยธรรมทคณแสดงใหเขาเหนและสรางสมมาระหวาง 7 ปแรก นอกจากนน ถาเดกไดรบโอกาสใหสรางจากภายใน เขากจะรจกตวเอง จะสามารถปฏเสธได เมอเผชญสงทไมเหมาะและสามารถตอบรบตอสงทตองการ คณสามารถตดสนใจเลอกไดถาคณรจกตวเอง มนษยทสามารถตดสนใจไดนบวามความเคารพตนเองทด โรงเรยนและบานสมพนธกนอยางไรจงเปนสงสาคญ ในบรบทนตองมสะพานเชอมจากโลกหนงไปอกโลกหนงในแงหนง ครอบครวทเลอกการศกษา วอลดอรฟใหลกกประสบความลำาบากอยบางเพราะแตกตางจากวถทวๆไป แตนคอสงทคณเลอก คณไมอาจทำาทงสองอยางได เมอคณมความตระหนก คณกเกดความกงวลเรองอาหาร การเลยงดทกเรอง การสรางสะพานเชอมระหวางทบานกบการใหลกเขาโรงเรยนวอลดอรฟ มความสำาคญอยางแนนอน เดกจะไดเหนวาทกอยางเขากน ดวยเหตนการสรางความไววางใจระหวางโรงเรยนอนบาลกบครอบครวจงมความสาคญอยางเอนกอนนต ครอนบาลจะไดสามารถรองรบในสงทครอบครวเลอกได พรอมทงครอบครวกสามารถเคารพตอสงทครทำาในอนบาลไดเชนกน ไมอาจมสงหนงโดยขาดอกสงหนงได คณจงตองหาหนทางไปดวยกน ดฉนมลก 3 คนอาย 29, 26 และ 23 เวลานดฉนสามารถเกบเกยว 25 ปแหงงานหนกททมเทใหกบลกได ซงเปนเรองทวเศษมาก เพราะดฉนเหนไดวาเขากาวไปในชวตดวยเสรภาพ ขณะทดฉนกสามารถไปไหนมาไหนในโลกไดดวยเสรภาพและปญญา เพราะวาเขาไมตองการดฉนอกแลว แตเขายงรกดฉน อยากอยกบดฉน แตกอยากอยกบเพอนฝงดวย ดฉนคดวานคอสงสงสดทพอแมปรารถนาวาเมอลกเตบโตเปนผใหญแลว เขาเลอกอยกบเราในบางเวลาดวยความสมครใจของเขาเอง เราสามารถหาวธใหมในการสรางสมพนธทางสงคมกบลกได เพราะเรามสภาวะสำานกอกอยางหนงซงสามารถชวยใหพบกบลกไดดขน

(จากบนทกการบรรยายทเมกซโกตพมพในนตยสารของโรงเรยน Waldorf Cuernavaca เมอป 2011 แปลเปนภาษาองกฤษตพมพใน Kindling วารสารการศกษาและการดแลเดกปฐมวยตามแนวสไตเนอรวอลดอรฟ (องกฤษ) ฉบบฤดใบไมรวง/ฤดหนาว 2011 ซงอนญาตใหแปลเปนภาษาไทยตพมพใน “สะพานสายรง” ฉบบน)

Siratthaya Waldorf Educationwww.siratthaya.com