1

ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร 19 กนยายน 2549

พ.ท.ธรศกด กฤษณะเศรณ ปญหาพเศษนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารทวไป วทยาลยการบรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา

มถนายน 2551 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยบรพา

2

ประกาศคณปการ

การศกษาเรอง “ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร 19 กนยายน 2549” สาเรจลงไดดวยความกรณาจากหลายทานทไดอนเคราะหชวยเหลออยางดยงจากคณาจารยทกทานของวทยาลยการบรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา โดยเฉพาะอยางยง อาจารยกฤษฎา นนทเพชร อาจารยทปรกษาในการทา ปญหาพเศษครงน สงผลใหการศกษาสาเรจลลวงดวยด ผศกษารสกซาบซงในความกรณาของทานและขอกราบขอบพระคณอยางสงมา ณ ทน

นอกจากน ยงไดรบความกรณาอยางยง จาก พลตรชศกด เมฆสวรรณ ผบญชาการโรงเรยนเสนาธการทหารบก ทไดอนญาตใหผศกษาเขาทาการเกบรวบรวมขอมลจากนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 และขอขอบคณ พนโทสราวธ เบญจจนดา และ พนตรพธรฐ พรรคพาณช ทไดดาเนนการในการแจกแบบสอบถามและเกบรวบรวมขอมลในสวนทเกยวของทาใหไดขอมลทมความครบถวนสมบรณ และไดผลการศกษา ทเปนประโยชนตอโรงเรยนเสนาธการทหารบก และกองทพบก ในอนทจะพฒนากระบวนการปลกฝงอดมการณทางการเมองในระบอบประชาธปไตยอนเปนระบอบการปกครองทเปนทยอมรบสงสดของประชาคมโลกใหแกกาลงพลในกองทพบก ผศกษาขอขอบพระคณจากใจจรง

พ.ท.ธรศกด กฤษณะเศรณ

ง

ชอปญหาพเศษ ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร 19 กนยายน 2549 ชอผเขยนปญหาพเศษ พ.ท.ธรศกด กฤษณะเศรณ สาขาวชา รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต (การบรหารทวไป) ปการศกษา 2550

บทคดยอ การวจยเรอง “ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก

หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร 19 กนยายน 2549” มวตถประสงคเพอการศกษาทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจา ชดท 86 ตอการรฐประหาร 19 กนยายน 2549 จาแนกตามภมหลงทางสงคมการเมอง และบคลกภาพแบบอานาจนยม โดยประชากรททาการศกษาในครงนเปนนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ปการศกษา 2551 ระยะเวลาการศกษา 1 ตลาคม 2550 ถง 30 กนยายน 2551 เหลาทหารบก จานวน 210 นาย โดยเกบขอมลจากประชากร นาขอมล ทไดมาวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงบรรยาย ไดแก คารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน สรปผล และเขยนรายงานการวจย

จากการวจยพบวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 สวนใหญมทศนคตทางการเมองทเปนกลางตอการรฐประหาร เมอพจารณาภมหลงทางสงคมและการเมอง เชน ชนยศ หวงอาย เหลา กาเนด จานวนปทรบราชการ หนวยงาน พนทปฏบตงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก ระดบการศกษา สถานภาพ ความสนใจขาวสารการเมอง และความสมพนธของบคคลในครอบครวตอสถาบนทหารทแตกตางกน พบวา มทศนคตทางการเมองตอการรฐประหารไมแตกตางกน นอกจากนยงพบวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 สวนใหญมบคลกภาพแบบอานาจนยมสง ซงมแนวโนมในการยอมรบการรฐประหารสงกวากลม ทมบคลกภาพแบบอานาจนยมปานกลาง โดยประเดนเงอนไขในการยอมรบการทารฐประหาร ทสาคญและมคาเฉลยสงสดไดแก ประเดนการทารฐประหารเพอปกปองสถาบนพระมหากษตรย ซงแสดงใหเหนถงกระบวนการปลกฝงความจงรกภกดตอสถาบนพระมหากษตรย ซงมอยในความรสกนกคดของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก ซงจะเปนกาลงสาคญของกองทพบกในอนาคตขางหนา

จ

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ง สารบญ จ สารบญตาราง ช สารบญภาพ ซ

บทท

1 บทนา 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา 1 ปญหาการวจย 4 วตถประสงคของการวจย 4 สมมตฐานการวจย 4 ขอบเขตการวจย 4 นยามศพทเฉพาะ 5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 7

2 แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ 8 แนวคดและทฤษฎเกยวกบทศนคต 8 แนวความคดเกยวกบทศนคตทางการเมอง 16 แนวคดเกยวกบบคลกภาพแบบอานาจนยม 19 การปฏวตรฐประหาร 25 ทฤษฎความสมพนธระหวางทหารกบพลเรอน 35 บทบาทของทหารในทางการเมอง 36 แนวคดเกยวกบการแทรกแซงทางการเมองของทหาร 39 แนวความคดเกยวกบการแทรกแซงทางการเมองของทหารไทย 40

ฉ

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

งานวจยทเกยวของ 46 กรอบแนวคดในการวจย 49

3 วธดาเนนการวจย 50 ประชากรทใชในการวจย 50 เครองมอทใชในการวจย 50 การสรางและการตรวจสอบคณภาพของเครองมอ 51 การเกบรวบรวมขอมล 52 การวเคราะหขอมล 52 สถตทใชในการวเคราะหขอมล 52

4 ผลการวจย 54 ตอนท 1 ผลการวเคราะหภมหลงทางสงคมและการเมองของกลมประชากร 54 ตอนท 2 ผลการวเคราะหระดบบคลกภาพแบบอานาจนยมของกลมประชากร 58 ตอนท 3 ผลการวเคราะหทศนคตทางการเมองของกลมประชากร

ตอการรฐประหาร 62 ตอนท 4 ผลการวเคราะหคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และแปลความหมายของ

ทศนคตทางการเมองตอการรฐประหารของกลมประชากร จาแนกตามประเดนศกษา 68

5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 83 สรปผลการวจย 83 อภปรายผล 85 ขอเสนอแนะ 89

ช

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

บรรณานกรม 91

ภาคผนวก 95

ประวตยอของผเขยนปญหาพเศษ 103

ซ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 ความสมพนธระหวางผนาประเทศและผนาคณะปฏวตรฐประหารตามหวงเวลา ในการเกดปฏวตรฐประหารในประเทศไทย 31

2 จานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามภมหลงทางสงคม และการเมอง 55 3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบบคลกภาพแบบอานาจนยมของนายทหาร นกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 58 4 จานวนและรอยละของบคลกภาพแบบอานาจนยมของนายทหารนกเรยนโรงเรยน เสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 61 5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยน โรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร 62 6 จานวนและรอยละของทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยน เสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร 67 7 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามชนยศ 68 8 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามอาย 69 9 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามเหลา 70 10 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามกาเนด 72

ฌ

สารบญตาราง (ตอ)

ตารางท หนา

11 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามจานวนปทรบราชการ 74 12 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามหนวยงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษา

ในโรงเรยนเสนาธการทหารบก 75 13 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามพนทปฏบตงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบ

การศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก 77 14 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามระดบการศกษา 78 15 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามสถานภาพ 79 16 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามความสนใจตดตามขาวสารการเมอง 80 17 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามความสมพนธของบคคลในครอบครวตอสถาบนทหาร 81

ญ

สารบญตาราง (ตอ)

ตารางท หนา

18 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามระดบบคลกภาพแบบอานาจนยม 82

ฎ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1 สเกลการวดทศนคตของเชอรสโตน (The Thurstone scale) 14 2 สเกลการวดทศนคตของไลเครท (The Likert scale) 15 3 วฏจกรการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยของไทย 33 4 กรอบแนวคดในการวจย 49

บทท 1

บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา

“ขาพเจามความเตมใจทจะสละอานาจ อนเปนของขาพเจาอยแตเดมใหแกราษฎรทวไป แตขาพเจาไมยนยอมยกอานาจทงหลายของขาพเจาใหแกผใด คณะใด โดยเฉพาะเพอใชอานาจนนโดยสทธขาด โดยไมฟงเสยงอนแทจรงของประชาราษฎร” (ประชาธปก. ปร., 2475 อางถงใน ยอดชาย ชตกาโม, 2550) พระราชกระแสรบสงของพระบาทสมเดจปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7 เปนเสมอนจดสนสดของอานาจรฐสมบรณาญาสทธราชยเมอวนท 24 มถนายน 2475 และเปนจดเรมตนของการปกครองในระบอบประชาธปไตย มรฐธรรมนญ ฉบบท 1 เรยกวา “พระราชบญญตธรรมนญปกครองแผนดนสยามชวคราว พ.ศ. 2475” แตเนองดวยการขาดเสถยรภาพทางการเมองของไทย ทาใหการเมองไทยยงคงลมลกคลกคลาน การพฒนาของระบอบประชาธปไตยจนถงปจจบนกวา 75 ป ยงไมประสบความกาวหนาเทาทควร ทงนเนองมาจากยงมการแทรกแซงทางการเมองของสถาบนทหารดวยการกอรฐประหาร ซงนบวาเปนอปสรรคสาคญตอความกาวหนาของการพฒนาการปกครองในระบอบประชาธปไตยทาใหประเทศตองเวนวางจากการดาเนนการตามกระบวนของระบอบประชาธปไตย

นบแตการเปลยนแปลงการปกครองในป พ.ศ. 2475 จนถงปจจบนไดมการพยายามใชกาลงทหารเขาเปลยนแปลงอานาจรฐหรอทเรยกวาการทารฐประหาร ทงทเปนการปฏวตและเปนกบฏถง 24 ครง โดยเปนการกระทาปฏวตทประสบความสาเรจถง 12 ครง และเปนกบฏ 12 ครง ตลอดเวลาทผานมา (ลขต ธรเวคน, 2548) ทหารมพฤตกรรมและบทบาททงทเปนทศรทธายอมรบและสนบสนนตอการปกครองระบอบประชาธปไตย เชน การบกเบกการปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาสการปกครองระบอบประชาธปไตยไดสาเรจ และในบทบาททขดตอเจตนารมณของการปกครองในระบอบประชาธปไตยเพอยดอานาจการปกครองของรฐบาลทไดมาจากการเลอกตงตามวถทางแหงประชาธปไตย โดยมกมขออางและสรางความชอบธรรมในการ โคนลมรฐบาลและฉกทาลายรฐธรรมนญ การยดอานาจของแตละครง ไมวาในตางประเทศหรอประเทศไทยจะมเหมอนกนอยอยางหนง กคออางวาเกดการทจรตคอรปชนในรฐบาลทผานมา อยางมากมาย (ประชย เปยมสมบรณ, 2550)

2

หลงจากการวางเวนจากการรฐประหาร เมอ 23 กมภาพนธ 2534 ของสภารกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (รสช.) ภายใตการนาของ พล.อ.สนทร คงสมพงษ ซงเปนชนวนนาไปสเหตการณ “พฤษภาทมฬ 2535” มาถง 15 ป 6 เดอน 24 วน จนมาถงวนท 19 กนยายน 2549 คณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข (คปค.) นาโดย พลเอกสนธ บณยรตกลน ไดกระทารฐประหารยดอานาจจากรฐบาล พนตารวจโททกษณ ชนวตร โดยไดชแจงถงเหตผลในการปฏวตตามแถลงการณฉบบท 1 ของคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข โดยชแจงเหตผล 3 ประการดงน (คนณ บญสวรรณ, 2550)

1. การบรหารราชการแผนดนโดยรฐบาลรกษาการของ พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร ไดกอใหเกดความขดแยง แบงฝาย สลายความรกความสามคคของคนในชาต

2. องคกรอสระถกครอบงาทางการเมอง ไมสามารถสนองตอบเจตนารมณตามทไดบญญตไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

3. หมนพระบรมเดชานภาพแหงองคพระมหากษตรยผเปนทเคารพเทดทนของประชาชนชาวไทย

ถงแมวาโลกยคโลกาภวตนจะเปนยคแหงความรงเรองของระบอบประชาธปไตย หลงการลมสลายของลทธเผดจการคอมมวนสตในสหภาพโซเวยตชวงปลายทศวรรษ 1980 - 1990 แลวกตามซงไมมใครคาดคดวา 15 ป แหงวงวนจะยงกลบสการเมองของไทยอกครงหนงอยางหลกเลยงมไดและสงผลกระทบตอภาพลกษณของประเทศไทยตอประชาคมโลกทาใหการศกษาบทบาททางการเมองของทหารไทย จาเปนตองกลบมาใหความสนใจอกครง อะไรคอสาเหตนาไปสการตดสนใจทารฐประหารของผนาทหารเหลานน นอกเหนอจากสงกลาวอางจากการทจรตคอรปชนของรฐบาลในขณะนนหรอการหมนพระบรมเดชานภาพแหง องคพระมหากษตรยเจา อนเปนทรกและศรทธาของปวงชนชาวไทย ทง ๆ ทหากกระทาไมสาเรจแลวตนจะตองไดรบโทษอยางรนแรง ซงเปนเหตนาเชอถอไดวา ผนากอการรฐประหารจะตองมอดมการณทางการเมอง ในการยอมรบการรฐประหารและในแทบจะทกครงของการกระทารฐประหาร นายทหารทรวมเปนแกนนาของการทารฐประหารคอนายทหารทคมกาลงในระดบผบงคบกองพน การกาวเขาสตาแหนง คมกาลงรบของนายทหารในกองทพระดบผบงคบกองพนทกตาแหนง ตองผานการพจารณาจากคณะกรรมการของกองทพบก ซงปจจยสาคญประการหนงในการพจารณากคอ การสาเรจหลกสตรเสนาธการจากโรงเรยนเสนาธการทหารของแตละเหลาทพ อนเปนสถาบนหลกของเหลาทพในการพฒนากาลงพลนายทหารใหมความร ความสามารถ ความพรอมในการทจะปฏบตหนาทฝายเสนาธการและผบงคบหนวยทหาร ซงผเขารบการศกษาไดแกนายทหารชนยศตงแต รอยเอก พนตร พนโทของกองทพ ทจะกาวขนมาเปนฝายเสนาธการและผบงคบหนวยทหารระดบผบงคบกองพนใน

3

อนาคต ดงนน การศกษาทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการตอการรฐประหาร จงเปนประเดนนาสนใจศกษาวา กลมนายทหารดงกลาวนนมแนวความคดและทศนคตอยางไรตอการทารฐประหาร และเนองจากการทารฐประหารหลายครงทผานมาในประเทศไทย ทหารบกมกจะเปนกลมกาลงหลกในการนากองทพตาง ๆ เขาสการทารฐประหาร ในการศกษา ครงนซงมงเนนการศกษาเฉพาะกรณของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 (หวงเวลาศกษา ตงแต 1 ตลาคม 2550 - 30 กนยายน 2551) นายทหารกลมน อยในสภาพแวดลอมทางการศกษาและไมมสายการบงคบบญชาของผมอานาจในกองทพเขาแทรกแซงใหเกดความหวาดระแวง ทาใหมอสระทางความคดและกลาแสดงความคดเหน ทศนคต ทแทจรงของตนไดชดเจน นบตงแตการเกดเหตการณรฐประหารเมอกมภาพนธ 2534 เปนตนมา งานวจยทเกยวของกบการศกษาทศนคตทางการเมองของทหารทมตอการรฐประหารมไมมากนก เชน ผลงานของ พ.ท.ประทป ธรรมรกษ (2535, หนา 5) สรปไดวาอดมการณประชาธปไตยของทหารในขณะนนยงไมเขมแขงเทาทควร เนองจากยงมเงอนไขบางอยางตอระบอบประชาธปไตย โดยเฉพาะเงอนไขทนาไปสการโคนลมรฐบาลดวยกาลง

ในการศกษาครงนมงประเดนความสนใจตอการรฐประหารเมอ 19 กนยายน 2549 การปฏวตในครงนตางกวาการปฏวตในทกครงทผานมา เพราะในครงนมประชาชนมารวมแสดงความยนดกบทหารอยางมากมาย มการแสดงออกโดยนาอาหาร นาดม ดอกไม และไปยนขอถายรปกบทหารกบรถถง ถงแมจะถกมองวาคนทไปแสดงความชนชมเปนพวกทมจตใจรกเผดจการกตาม ทงนวฒนธรรมอยางหนงของคนไทย กคอ เรายอมตามผมอานาจแตไมถงกบหมอบราบคาบ แมวา ผทมอานาจขณะนนไดอานาจมาอยางไรกตาม คนไทยไมอยากเปนศตรกบผมอานาจ (ประชย เปยมสมบรณ, 2550, หนา 21) ดงนน จากภาพเหตการณขางตนทปรากฏตามสอตาง ๆ นนเองเปนทนาสนใจวานายทหารในกองทพทเตบโตมาในหวงระยะเวลาน มโอกาสไดสมผสกบปรากฏการณทางการเมองดงกลาวนจะมแนวโนมของทศนคตทางการเมองตอการรฐประหารแตกตางไปจากอดตอยางไร งานวจยนจะอธบายใหทราบถงทศนคตของนายทหารระดบกลางของกองทพซงกาลงศกษาอยในโรงเรยนเสนาธการทหารบกสถาบนหลกของกองทพบกในการผลตฝายเสนาธการและผบงคบหนวยใหแกกองทพนนจะมทศนคตทางการเมองยอมรบหรอไมยอมรบการทารฐประหารอยางไรภายหลงการรฐประหาร เมอ 19 กนยายน 2549 ทผานมา

4

ปญหาการวจย

1. นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 มทศนคตทางการเมอง ยอมรบ หรอไมยอมรบการรฐประหารอยางไร

2. ภมหลงทางสงคมและการเมองของนายทหารนกเรยน โรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 มอทธพลตอการยอมรบหรอไมยอมรบในการกระทารฐประหารหรอไม

3. บคลกภาพแบบอานาจนยมของนายทหารนกเรยน โรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 มอทธพลตอการยอมรบหรอไมรอบรบการทารฐประหารหรอไม

วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหารโดยเฉพาะประเดนการกอรฐประหารโดยคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข เมอ 19 กนยายน 2549

2. เพอศกษาทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหารจาแนกตาม ภมหลงทางสงคมและการเมองโดยเฉพาะประเดนการกอรฐประหารโดยคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข เมอ 19 กนยายน 2549

3. เพอศกษาทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหารตามระดบบคลกภาพแบบอานาจนยมโดยเฉพาะประเดนการกอรฐประหารโดยคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข เมอ 19 กนยายน 2549

ขอบเขตการวจย

ขอบเขตดานเนอหา : การวจยครงนมงศกษาเกยวกบทศนคตของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก ชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามภมหลงทางการเมองและสงคม บคลกภาพแบบอานาจนยม โดยศกษาประวตศาสตรของการกระทาปฏวตรฐประหาร ในประเทศไทย แนวคดทฤษฎทเกยวของกบบทบาททางการเมองของทหาร ภมหลงทางการเมองและสงคม บคลกภาพแบบอานาจนยมและเงอนไขทอาจสนบสนนใหทหารกอการรฐประหาร

5

ขอบเขตดานพนท : การวจยครงนมประชากรในการวจย คอ นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรประจาชดท 86 เหลาทหารบก จานวน 210 นาย ปการศกษา 2551 (ตลาคม 2550 - กนยายน 2551)

ขอบเขตดานระยะเวลา : ในการวจยครงนทาการวจย และเกบขอมลในชวงเดอน มถนายน 2550 ถงมถนายน 2551

นยามศพทเฉพาะ

1. รฐประหาร (coup d’ etat) หมายถง การใชกาลงทหารเขายดอานาจการปกครองประเทศไทยของรฐบาล พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร โดยคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข เมอ 19 กนยายน 2549

2. ทศนคตทางการเมองตอการรฐประหาร (political attitude toward coup d’etat) ทศนคตทางการเมองตอการรฐประหาร หมายถง ความเชอทมตอการรฐประหารโดยคณะ

ปฏรปการปกครองในระบอบประชาธไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข เมอ 19 กนยายน 2549 วาเปนปรากฏการณทดหรอไม เหมาะสมหรอไม ซงจะแสดงทศนคตออกมาในทศทางทยอมรบหรอไมยอมรบเงอนไข หรอเหตอางทคณะผทารฐประหารใชเปนเงอนไขในการกอรฐประหาร

3. ภมหลงทางสงคมและการเมอง หมายถง ขอมลพนฐานทางสงคมของตวผตอบแบบสอบถามทอาจสมพนธตอทศนคตทางการเมองของผตอบแบบสอบถาม ไดแก

3.1 ชนยศ หมายถง ยศทหารทไดรบแตงตงตามขอบงคบกระทรวงกลาโหม วาดวยการแตงตงยศทหาร พ.ศ. 2507

3.2 เหลา หมายถง เหลาทหารในกองทพบกไทย มทงหมด 17 เหลาอน เชน เหลาทหารราบ เหลาทหารมา เหลาทหารปนใหญ เหลาทหารชาง เหลาทหารสอสาร เปนตน

3.3 กาเนด หมายถง ใหถอกาเนดจากการบรรจเขารบราชการของนายทหารสญญาบตร ตามคาสงบรรจครงแรก ตามคาสงกองทพบกท 823/ 2530 เรอง กาหนดแนวทางรบราชการของนายทหารสญญาบตร ไดแบงกาเนดของนายทหารสญญาบตรตามพนฐานความรและแหลงกาเนดออกไดเปน 4 ประเภท ดงน ประเภทท 1 ไดแก นกเรยนนายรอยภายในประเทศ นกเรยนนายรอยตางประเทศ ประเภทท 2 นกเรยนนายรอยสารอง ประเภทท 3 นายทหารประทวน ประเภทท 4 กองหนน,พลเรอน

3.4 จานวนปทรบราชการ หมายถง จานวนปตงแตบรรจเขารบราชการทหารครงแรกจนถงปปจจบน

6

3.5 หนวยงาน หมายถง หนวยงานทผตอบแบบสอบถามประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก โดยแบงออกเปน 7 กลม ตามลกษณะประเภทของงานตามทกองทพบกกาหนดการแบงสวนราชการของกองทพบกออกเปน 7 สวน อนไดแก สวนบญชาการ สวนกาลงรบ สวนสนบสนนการรบ สวนสงกาลงบารง สวนภมภาค สวนการศกษา และสวนชวยพฒนาประเทศ

3.6 พนทปฏบตงาน หมายถง พนทปฏบตงานทผตอบแบบสอบถามประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก โดยแบงเปน 5 กลมโดยประยกตการแบงเขตการปกครองกบการแบงพนทรบผดชอบของกองทพภาค ดงน

กทม.และปรมณฑล ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคกลาง ภาคตะวนตกและภาคตะวนออก ภาคใต 3.7 สถานภาพ หมายถง สถานภาพการสมรสตามนยของกฎหมาย เชน สมรส โสด

หรอ หยาราง 3.8 ความสนใจขาวสารการเมอง หมายถง ความสนใจในการตดตามขาวสารท

เกยวของกบสถานการณทางการเมองทงในและนอกประเทศผานทางสอตาง ๆ ทกประเภท เชน โทรทศน วทย หนงสอพมพ และอนเตอรเนต เปนตน โดยแบงเปน 3 ระดบโดยเรยงลาดบตาม ความสนใจ คอ

ระดบความสนใจมาก หมายถง ตดตามเปนประจาทกวน ระดบความสนใจปานกลาง หมายถง ตดตามเปนบางโอกาส ระดบความสนใจนอย หมายถง ไมสนใจตดตามเลย 3.9 ความสมพนธของบคคลในครอบครวตอสถาบนทหาร หมายถงเฉพาะประเดน

สอบถามเกยวกบการทมบคคลในครอบครว เชน บดา มารดา ญาตพนอง ทเคยรบราชการทหารหรอกาลงรบราชการทหารอย

4. บคลกภาพแบบอานาจนยม (authoritarian personality) หมายถง แนวโนมทบคคลจะออนนอมยอมรบฟงโดยไมโตแยงตอบคคลทมอานาจมากกวา อายมากกวา ความรมากกวา หรออาวโสสงกวา แมจะไมเหนดวยกบบคคลเหลาน กจะรบฟงเฉย ๆ ถาไมพอใจกพยายามขมความรสกเอาไว ในขณะเดยวกนกไมตองการใหบคคลทมอานาจนอยกวา อายนอยกวา ความรนอยกวา หรออาวโสนอยกวา มาแสดงความขดแยงหรอขนเคอง

7

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทราบถงทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการยอมรบหรอการไมยอมรบ การกระทารฐประหารในทศทางสนบสนน วางเฉยหรอคดคาน โดยเฉพาะประเดนการกอรฐประหารโดยคณะปฏรปการปกครอง ในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข เมอ 19 กนยายน 2549

2. ทราบถงทศนคตทางการเมองตอการรฐประหารของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ซงจาแนกตามภมหลงทางสงคมและการเมองโดยเฉพาะประเดนการกอรฐประหารโดยคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข เมอ 19 กนยายน 2549

3. ทราบถงทศนคตทางการเมองตอการรฐประหารของนายทหารนกเรยนโรงเรยน เสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ตามระดบบคลกภาพแบบอานาจนยม โดยเฉพาะประเดนการกอรฐประหารโดยคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข เมอ 19 กนยายน 2549

4. ขอสรปดานทศนคตของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร โดยเฉพาะประเดนการกอรฐประหารโดยคณะปฏรป การปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข เมอ 19 กนยายน 2549 อาจใชแนวทางสงเสรม กระบวนการปลกฝงอดมการณประชาธปไตยของนายทหาร รวมถง ความร ความเขาใจในบทบาทของทหารตอการเมองในระบอบประชาธปไตยอนเปนระบอบการปกครอง ทเปนทยอมรบของประชาคมโลก

8

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ การวจยเรอง “ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก

หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร 19 กนยายน 2549” นน มแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ ดงน

1. แนวคดและทฤษฎเกยวกบทศนคต 2. แนวความคดเกยวกบทศนคตทางการเมอง 3. แนวคดเกยวกบบคลกภาพแบบอานาจนยม 4. การปฏวตรฐประหาร 5. ทฤษฎความสมพนธระหวางทหารกบพลเรอน 6. บทบาทของทหารในทางการเมอง 7. แนวคดเกยวกบการแทรกแซงทางการเมองของทหาร 8. แนวความคดเกยวกบการแทรกแซงทางการเมองของทหารไทย 9. งานวจยทเกยวของ 10. กรอบแนวคดในการวจย

โดยมรายละเอยด ดงน

แนวคดและทฤษฎเกยวกบทศนคต

ในสวนนจะนาเสนอแนวความคดเกยวกบ ความหมายของทศนคต ลกษณะของทศนคต องคประกอบของทศนคต ปจจยของทศนคต การเกดของทศนคต การเปลยนแปลงของทศนคต การวดทศนคต

ความหมายของทศนคต ในการวจยเกยวกบทศนคต ไดมผศกษาและใหความหมายของคาวา ทศนคต ไวมากมาย

ซงพอจะรวบรวมไวไดดงน สงวน สทธเลศอรณ (2522, หนา 99) กลาววา ทศนคต หมายถงความสนใจ ความรสก

ทาทความชอบ การใหคณคาหรอปรบปรงคานยม ทยดถอเปนสงทเกดขนภายในจตใจคน การเกด

9

พฤตกรรมดานทศนคตจะเปนไปตามขนตอนดงน คอ ความรบรหรอการใหความสนใจ การตอบสนองดวยความเตมใจ พอใจ การใหคาการจดกลมคาและการแสดงลกษณะตามคานยมทยดถอ

โสภา ชพกลชย (2522, หนา 15) กลาววา ทศนคตคอ การรวบรวมความรสกนกคด ความเชอ ความคดเหนและความจรง รวมทงความรสกซงเราเรยกวา เปนการประเมนคาทงในทางบวกและทางลบ ซงทงหมดจะเกยวพนกนและจะบรรยายใหทราบถงจดแกนกลางของวตถ นน ๆ ความรและความรสกเหลานน มแนวโนมทจะกอใหเกดพฤตกรรมชนดใดชนดหนงขน

ดวงเดอน พนธมนาวน (2524, หนา 4) ใหความหมายของทศนคตวา หมายถง ความพรอม ในการกระทาของบคคลตอสงใด บคคลใด ความพรอมดงกลาวของบคคล เหนไดจากพฤตกรรม ทบคคลแสดงตอสงนนวาชอบหรอไมชอบ เหนดวยหรอไมเหนดวย

ราชบณฑตยสถาน (2525, หนา 389) สรปไววา ทศนคตเปนคาสมาส ระหวางคาวา ทศนะ ซงแปลวา ความเหน กบคาวา คต ซงแปลวา แบบอยางหรอลกษณะ เมอรวมกนแลวแปลวา ลกษณะของความเหน ทศนคตจงหมายถง ความรสกสวนตวทเหนดวยหรอไมเหนดวย ตอเรองใดเรองหนงหรอบคคลใดบคคลหนง

นพนธ แจงเอยม (2525, หนา 118) กลาววา ทศนคตคอ สงทอยภายในจตใจของบคคล ทจะตอบสนองตอสงใดสงหนงไปในทศทางใดทศทางหนง ซงเราไมสามารถสงเกตหรอวดไดโดยตรง แตเราสามารถดไดโดยดจากพฤตกรรมของบคคลวา จะตอบสนองตอสงเราอยางไร

ประภาเพญ สวรรณ (2537, หนา 24) ไดใหความหมายของทศนคตวา เปนความเชอความรสกของบคคลทมตอสงตาง ๆ เชน บคคล สงของ การกระทา สถานการณและอน ๆ รวมทงทาทแสดงออกทบงบอกถงสภาพจตใจทมตอสงใดสงหนง

ปภาวด ดลยจนดา (2540, หนา 503) สรปไววา ทศนคตเปนความสมพนธทควบเกยวระหวางความรสกและความเชอ หรอการเรยนรของบคคลกบแนวโนมทจะมพฤตกรรมโตตอบในทางใดทางหนงตอเปาหมายทศนคตนน

อรณ รกธรรม (2540, หนา 29) ใหความหมายวา ทศนคตของคนเปนผลของความรสกทางใด ทกระตนใหเกดความรสกเอนเอยง เปนไปในทางใดทางหนง ทศนคตจงเปนนามธรรม อยางหนงทสงผลสะทอนมาสพฤตกรรมของคน เพราะฉะนนพฤตกรรมของมนษยกคอ การแสดงออกของเขา ซงเปนผลมาจากประสบการณ ความร ความคด ความเชอและการเรยนรอนรวมเปนภมหลงของแตละบคคลแตกตางกน จงกอใหเกดทศนคตในการประพฤตปฏบตตอสงเดยวกนในลกษณะแตกตางกน

ขรรคชย ตลารกษ (2542, หนา 13 อางถงใน จตภ หาญสมบรณ, 2547) ใหความหมายวา ทศนคต หมายถงความรสกนกคด ความเชอหรอความคดเหนของบคคลทมตอสงหนงหรอ

10

สถานการณหนงอนเนองมาจากประสบการณหรอการเรยนรตามสภาพการณ โดยมแนวโนมทจะแสดงปฏกรยาอยางใดอยางหนงทงในทางสนบสนนและโตแยง และสามารถสอความหมายนยของทศนะนน ๆ โดยการแสดงออก

โลคส (RoKeach, 1960, p. 65 อางถงใน จตภ หาญสมบรณ, 2547) ใหความหมายวา ทศนคต เปนการผสมผสานหรอจดระเบยบความเชอถอทมตอสงใดสงหนง ผลรวมของความเชอน จะเปนตวกาหนดแนวโนมของบคคลในการทจะปฏบตตอบสนองในลกษณะชอบหรอไมชอบ

แอลพอต (Allport, 1935, p. 2 อางถงใน จตภ หาญสมบรณ, 2547) กลาววา ทศนคต หมายถง ความพรอมทางดานจตใจและประสาทอนเกดจากประสบการณของบคคล ความพรอมดงกลาว มทศทางหรออทธพลเหนอการตอบสนองของบคคลตอสงของตอบคคลหรอสถานการณ ทเกยวของ

เธอรสโตน (Thurstone, 1946, p. 36 อางถงใน จตภ หาญสมบรณ, 2547) ใหความหมายทศนคตเปนระดบความมากนอยของความรสกในดานบวกและลบทมตอสงหนงซงอาจเปนอะไรไดหลายอยางเปนตนวา สงของ บคคล บทความ องคการ ความคด ฯลฯ ความรสกสามารถบอกความแตกตางวา เหนดวยหรอไมเหนดวย

กด (Good, 1959, p. 48 อางถงใน จตภ หาญสมบรณ, 2547) ใหความหมายของ ทศนคต หมายถงความพรอมทจะแสดงออกในลกษณะใดลกษณะหนง อาจจะเปนการยอมรบหรอปฏเสธ กไดตอสภาพการณบางอยางตอบคคล หรอสงของ เชน ความพงพอใจ

ลกษณะของทศนคต จระวฒน วงศสวสดวฒน (2536, หนา 2 - 5) ไดรวบรวมลกษณะของทศนคตในมมมอง

ของนกวชาการหลายทาน ดงน 1. ทศนคตทเกดจากการเรยนรไมใชสงทมตดตวมาแตกาเนด กลาวคอ ประสบการณม

อทธพลอยางมากตอทศนคต การสะสมประสบการณทงทางตรงและทางออม โดยผานกระบวนการปะทะสงสรรคกบสงตาง ๆ ในสงคม เปนตนวา บคคล สงของ ฯลฯ มผลโดยตรงตอทศนคต

2. ทศนคตมลกษณะของประเมน (evaluative nature) กลาวคอ ทศนคตเกดจากการประเมนความคดหรอความเชอทบคคลมอยเกยวกบสงของบคคลอน ซงเปนสอกลางทาใหเกดปฏกรยาตอบสนอง ทศนคตมธรรมชาตของการประเมนความคดหรอความเชอทมความรสกแฝงอยดวยการทบคคลหนงจะมทศนคตอยางไรตอสงใดขนอยกบการประเมนความร ความคดหรอความเชอถอทมเกยวกบสงนน ซงจะทาใหผประเมนความรสกทางบวกหรอทางลบตอสงดงกลาว ผลของการประเมนอาจแตกตางกนตามประสบการณของแตละบคคล

11

3. ทศนคตมคณภาพและความเขมขน (quality and intensity) กลาวคอ คณภาพและความเขมขนของทศนคตจะเปนสงทบอกถงความแตกตางของทศนคตทแตละคนมตอสงตาง ๆ คณภาพของทศนคตเปนสงทไดจากการประเมน เมอบคคลประเมนสงใดสงหนงกอาจมทศนคตทางบวก (ความรสกชอบ) หรอทศนคตทางลบ (ความรสกไมชอบ) ตอสงนน นนคอกอใหเกดสภาวะ ความพรอมทจะเขาหาหรอหลกหนสงดงกลาว สวนความเขมขนจะแสดงความมากนอยของทศนคตทางบวกหรอทางลบ หรอบงชระดบการประเมน

4. ทศนคตมความคงทนไมเปลยนงาย (permanence) กลาวคอ ทศนคตทฝงแนนลกซงเนองจากสงทประเมนมความชดเจนถกตองแนนอน หรอในกรณทมการสะสมประสบการณเกยวกบสงนนโดยผานกระบวนการเรยนรมานานพอ ในกรณเชนนการเพมความรใหมหรอแมแตการบงคบใหแสดงพฤตกรรมนน ๆ อยเสมอกอาจจะไมมผลทาใหทศนคตทกลาวมาขางตนเปลยนแปลงทศนคตทานองนจะสามารถใชทานายหรออธบายพฤตกรรมในสถานการณทคลายคลงกนในเวลาตอมาไดอยางถกตอง

5. ทศนคตตองมสงทหมาย (attitude object) กลาวคอ ทศนคตตองมสงทหมายทแนนอนวามทศนคตตออะไร ตอบคคล ตอสงของ หรอตอสถานการณ จะไมมทศนคตลอย ๆ ทไมมความหมายถงสงใด และบคคลจะตองมความรหรอประสบการณเกยวกบสงนน ทศนคตจะแตกตางกนตามระดบความแนนอนชดเจนและขอบเขตโครงสรางซงขนอยกบจานวน ชนด และคณลกษณะของสวนประกอบนน ๆ

6. ทศนคตมลกษณะและความสมพนธ กลาวคอ ทศนคตแสดงความสมพนธระหวางบคคลกบสงของบคคลอนหรอสถานการณและความสมพนธนเปนความรสกจงใจ กลาวคอ ความเชอของบคคลทมตอสงนนจะทาหนาทเปนตวเชอม ฉะนน เมอมการประเมนความเชอมสมพนธในรปแบบดงกลาวกจะเกดขนในโครงสรางของทศนคต นอกจากความสมพนธขางตน ยงมความสมพนธระหวางแตละทศนคต

องคประกอบของทศนคต ปภาวด ดลยจนดา (2540, หนา 505) สรปถงองคประกอบทสาคญของทศนคตไว

3 ประการคอ 1. การร (cognition) ประกอบดวยความเชอของบคคล ทมตอเปาหมายทศนคต เชน

ทศนคตตอลทธคอมมวนสต ความรเกยวกบประวตความเปนมาของโซเวยตและจนแผนดนใหญ ความรเกยวกบวธการปกครองในโซเวยตและสาธารณรฐประชาชนจน เปนตน สงสาคญขององคประกอบนคอ ความเชอทไดประเมนคาแลววานาชนชมหรอไม นาชนชมดหรอไมและรวมไป

12

ถงความเชอในใจวาควรจะมปฏกรยาตอบโตอยางไรตอเปาหมายทศนคตนนจงจะเหมาะสมทสด การรและแนวโนมพฤตกรรมจงมความสมพนธกนอยางใกลชด

2. ความรสก (feeling) หมายถง อารมณทมตอเปาหมายทศนคตนน เปาหมายจะถกมองดวยอารมณความรสกนเอง ททาใหบคคลเกดความดอดง ยดมน ซงอาจกระตนใหมปฏกรยา ตอบโตไดหากมสงทขดกบความรสกมากระทบ

3. แนวโนมพฤตกรรม (action tendency) หมายถง ความพรอมทจะมพฤตกรรมทสอดคลองกบทศนคต ถาบคคลมทศนคตทดตอเปาหมาย เขาจะมความพรอมทจะมพฤตกรรมชวยเหลอสนบสนนเปาหมายนน ถาบคคลมทศนคตในทางลบตอเปาหมาย เขากจะมความพรอม ทจะมพฤตกรรมทารายหรอทาลายเปาหมายนนเชนกน

ปจจยของทศนคต วนย วระวฒนานนท (2530, หนา 146) กลาวไววา ทศนคตมองคประกอบทเปนปจจย

ททาใหเกดทศนคตอยางใดอยางหนงขนอยบนรากฐานของปจจย 4 ประการ 1. ปจจยในการปรบตว (adaptive function) คนทเคยไดกลนยาฆาแมลง แลวมอาการ

เวยนศรษะเมอเขาเหนคนอนใชยาฆาแมลงหรอเรมไดกลนยาฆาแมลง กจะมทศนคตไมชอบการใชยาฆาแมลงอยางนน หรอคนทเขามาทางานในกลมผทมความคดในการอนรกษสตวปาครงแรก เขาอาจยงไมเหนดวยกบการอนรกษสตวปา แตเพอทาใหเขาอยในกลมคนดงกลาวได ทศนคตของเขากมโอกาสทจะเหนคลอยตามกบการอนรกษสตวปาไปในทสด

2. ปจจยในการใชวจารณญาณ (cognitive function) ปจจยในการเกดทศนคตในขอน การสงถาย (transfer) ทศนคตทมตอสงหนงไปยงสงอน ๆ ทจดอยในกลมหรอลกษณะอยางเดยวกบคนอน ๆ เชน คนเลยงแมวไวทบาน เมอไปพบแมวทอน ๆ ไมวาทใดเขากจะมความรกใครเอนด เชนเดยวกบแมวของเขาเอง

3. ปจจยทเปนความตองการ (need gratification function) ทศนคตทเกดขนในลกษณะนมลกษณะคลาย ๆ กบเปนความตองการทเปนธรรมชาตทวไป เชน ผชายมกจะมทศนคตทดตอผหญง ทศนคตทดตออาหารทอรอยและนากนหรอมกชอบอากาศทอบอนหรอเยนสบาย เปนตน

4. ปจจยในการปองกนตว (ego - defence function) คอ ทศนคตทเกดจากอนตรายหรอประสบการณในทางทไมดเมอไปพบหรออยในสถานการณเดมอยางนนเขาอกทศนคตอยางเดม กยงคงมตอสงใหมนนอกเชน คนทเคยถกแมลงตอย เมอไปพบแมลงชนดดงกลาวในทใด ๆ เขาอก กจะเกดความกลววาจะถกตอยอก นนคอเขามทศนคตทไมดตอแมลงนน

13

การเกดของทศนคต บรรพต คนธเสน (2538, หนา 9) อธบายเกยวกบทศนคตวา ทศนคตเกดขนจากการ

เรยนรของแตละบคคล แตละบคคลยอมมประสบการณอนเปนสงเสรมสรางทศนคตตางกนไป สงคมนลอมรอบตวบคคล ซงบคคลสงสรรคดวยทงในทางตรงและทางออมเปนกลจกรสาคญทกอใหเกดการสรางทศนคตขน ทศนคตจงสรางขนโดยไดรบอทธพลจากครอบครว โรงเรยน เพอนฝงกลมตาง ๆ ในสงคม สอมวลชนและสงรอบตวบคคล เราสามารถเรยนรทศนคตโดยมการสงสรรคกบสงทมทศนคตโดยตรง ทศนคตทสรางขนโดยลกษณะนคอนขางจะเขมขน แตมเพยงสวนนอยททศนคตจะเกดจากประสบการณตรง บางครงบคคลอาจมประสบการณทนบไดวาเปนประสบการณทรนแรงมากกบสงหนง ทศนคตตอสงนนจะถกสรางขนและมความเขมขนอยางสงดวยการอธบายถงการสรางทศนคตนจะแยกกลาวตามองคประกอบของทศนคตคอในขนแรกจะเกดการสรางความร ความเชอขนกอน จากนนความรสกและอารมณจะถกสรางขนตามมา และเกดการแสดงพฤตกรรมใหปรากฏหลงจากเกดความรสกแลว

การเปลยนแปลงทศนคต บรรพต คนธเสน (2538, หนา 11) อธบายถงการเปลยนแปลงทศนคตวา ทศนคตของ

คนเรานนมการปรบปรงเปลยนแปลงไดดวยการศกษาอบรมสงสอนและสงแวดลอม ความเจรญทางการศกษา การคมนาคมตดตอมผลใหทศนคตของคนเปลยนแปลงไปไดเปนอนมาก ทงนเพราะบคคลมโอกาสสงสรรคและแลกเปลยน ตลอดจนเลยนแบบความคดเหนกนไดมาก วฒนธรรมมการผสมผสานกนมากเทาใดกยงจะทาใหทศนคตของคนเปลยนแปลงไปไดมากเทานน คนทขาดการตดตอกบบคคลอน ดารงชวตอยตามลาพง ทศนคตจะไมเปลยนแปลง แตคนทโลดแลนไปตามสงคมอยางกวางขวาง เขากลมเขาพวกหรอเปนสมาชกของสมาคมมากแหง ทศนคตจะเปลยนแปลงไดมาก เพราะคบคาสมาคมตดตอ สงสรรค โอกาสทจะมการถายทอดหรอเลยนแบบความคดเหนนนเปนไปไดงาย กลาวคอ ทาใหคนมองเหนโลกกวางขน ความรสกเกาทมมาจากครอบครวหรอทพบเหนดวยตวเองในวยเดก เมอเวลาผานไปนาน ๆ เขาความรสกเฉพาะของตวนน คนสวนใหญอาจไมเหนดวยกได จงจาเปนตองเปลยนแปลงทศนคตของตนใหสอดคลองกบสงคมของตนทเปนสมาชก มฉะนนตนจะอยรวมกบเขาไมได

การวดทศนคต นกจตวทยาและผรหลายทานยงมขอถกเถยงกนอยวา ทศนคตเปนสงวดไดอยางแนนอน

หรอไม หรอมวธการใดทจะวดทศนคตไดใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด แตอยางไรกตาม การวดทศนคตนนถอเปนการวดภาวะโนมเอยงในการจะแสดงออก ไมใชเปนการกระทา แตเปนความรสกซงมลกษณะอตนย (subjective) บคคลอาจไมใหขอเทจจรงดวยความจรงใจ เพราะเหนวา

14

เปนเรองสวนตว และการแสดงออกของสงนนไมวาจะเปนรปของวาจาหรอการเขยนกตามบคคลมกจะไตรตรองถงความเหมาะสมตามสถานการณทางสงคม คอตามปกตวสย ตามคานยม การยอมรบและไมยอมรบ การเหนชอบหรอไมเหนชอบของคนสวนใหญทางสงคม จงอาจกลาวไดวา ทศนคตจงเปนสงทไมอาจสงเกตได ไมอาจมองเหน ไดยน ไดกลนหรอสมผสได ทศนคตเปนภาวะเชงสนนษฐานทตองอนมานเพอจะอนมานทศนคต จงไดมผหาวธการวดขนมามากมายหลายทาน หลายวธ อาท กมลรตน หลาสวงษ (2527, หนา 187 อางถงใน จตภ หาญสมบรณ, 2547) ไดกาหนดวธวดไว 5 วธ คอ

1. โดยประมาณความรสกของตนเอง (self - report measures) วธการวดทศนคตทางสงคมโดยประมาณความรสกของตนเองนมนกจตวทยาทางสงคม ไดพยายามสรางเครองมอขนมาวดเปนมาตราสวนประมาณความรสก มอยหลายสเกลทเปนทยอมรบกนอยางแพรหลายมากไดแก

1.1 สเกลของเชอรสโตน (The Thurstone scale) สเกลนสรางขนโดย เชอรสโตน (Louis Thurstone) ในป ค.ศ. 1928 มทงหมด 11 ระดบความรสก ดงภาพท 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ทศนคตทางบวก ปานกลาง ทศนคตทางลบ

ภาพท 1 สเกลการวดทศนคตของเชอรสโตน (The Thurstone scale) อธบายรปวา ระดบความรสกแบงเปน 11 ระดบ โดยระดบตนคอระดบท 1 - 5 เปนทศนคตทางบวก เชน ความรสกเหนดวย พอใจ ชอบ โดยมระดบตาสด คอ 1 ไปเรอย ๆ จนถงระดบสงสดคอ 5 สาหรบระดบ 6 จะมความรสกกลาง ๆ กากงระหวางทศนคตทางบวกกบทางลบ และระดบทายคอ 7 - 11 เปนทศนคตทางลบ เชน ความรสกไมเหนดวย ไมพอใจ ไมชอบ โดยมระดบตาสดคอ 7 ไปเรอย ๆ จนถงระดบสงสดคอ 11 1.2 สเกลของไลเครท (The Likert scale) สเกลนสรางโดยไลเครท (Likert) ในป ค.ศ. 1930 มทงหมด 5 ระดบความรสก ดงภาพท 2

15

1 2 3 4 5 เหนดวยอยางยง ไมเหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง

ภาพท 2 สเกลการวดทศนคตของไลเครท (The Likert scale) อธบายรปวา ขอความทเปนในทางบวก (positive) มขอเลอก/ คะแนน ดงน เหนดวยอยางยง 5 คะแนน ไมเหนดวย 4 คะแนน ไมแนใจ 3 คะแนน ไมเหนดวย 2 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง 1 คะแนน ขอความทเปนในทางลบ (negative) มขอเลอก/ คะแนน ดงน เหนดวยอยางยง 1 คะแนน ไมเหนดวย 2 คะแนน ไมแนใจ 3 คะแนน ไมเหนดวย 4 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง 5 คะแนน 1.3 สเกลของโบการดส (The Bogardus scale) สเกลนสรางขนโดยโบการดส (Bogardus) ในป ค.ศ. 1925 เปนสเกลทใชวดทศนคตดานสงคม เรยกวา social diltance scale โดยการสรางขอคาถามขนมา 7 ขอ แลวใหผตอบแบบสอบถามเลอก 1 ขอเฉพาะทตรงกบความรสกทแทจรงเพยงขอใดขอหนงหรอมากกวา 1 ขอขนไป 1.4 สเกลทใชความหมายของคาทแตกตางกน สเกลนสรางขนโดย Osgood, Suci and Tannenbaum ในป ค.ศ. 1957 เปนสเกลทใชคาหรอวลทมความหมายตรงกนขามกนเปนค ๆ มสเกลทประมาณความรสก 7 ระดบ ในแตละคาหรอวลนน ๆ แบงการวดทศนคตเปน 3 สเกล คอ 1.4.1 สเกลประเมนผล (eradicative scale) เปนการวดดานประเมนความรสกไดแก ด - เลว, ขม - หวาน, ชอบ - ไมชอบ, พอใจ - ไมพอใจ 1.4.2 สเกลแสดงพลง (potency scale) เปนการวดความแขงแรง ไดแก แขง - ออน หนก - เบา ฯลฯ

16

1.4.3 สเกลทแสดงถงการแสดงออกหรอการเคลอนไหว (activity scale) โดยใชคาคณศพทอธบาย ไดแก ชา - เรว, เฉอยชา - กระตอรอรน ฯลฯ 1.5 สเกลอน ๆ เชน สเกลทใชคาถามในทานองการยอมรบ หรอปฏเสธ และสเกล ทใชคาถามแบบปลายเปด 2. การสงเกตพฤตกรรมทแสดงออก เทคนคการวดทศนคตโดยวธนเรมใชโดย ลาปแอร (Lapiere) ในป ค.ศ. 1934 โดยการสรางสถานการณทเปนจรงมากทสด แลวใหผแสดงทศนคตอย ในสถานการณนนระยะหนง จนกระทงเกดความรสกหรอมทศนคตตอสถานการณนน แลวผศกษาหรอผวดทศนคตตองสงเกตพฤตกรรมทเขาแสดงออกตงแตแรกเรมจนกระทงสนสดการสรางสถานการณ 3. การตความหมายหรอแปลความหมาย จากปฏกรยาทบคคลแสดงตอสงเราบางชนด เทคนคการวดทศนคตนมหลายวธ ไดแก 3.1 การดภาพ เลาเรองราวทเกดขนจากภาพ 3.2 การดภาพหยดหมก แลวบอกวาภาพทเหนคออะไร พรอมเหตผล 3.3 การทานายพฤตกรรมทอาจเกดขนของบคคลหรอตวละคร 4. การทางานบางอยางทกาหนดใหการวดทศนคตดวยวธนนกจตวทยาสงคมเชอวาพฤตกรรมทบคคลแสดงการทางานบางอยางทกาหนดใหนนเปนผลมาจากความรสกนกคดของเขาเอง 5. ปฏกรยาตอบสนองทางรางกายนกจตวทยาสวนใหญมกรายงานผลการศกษาทางดานทศนคต หรอการวดทศนคตโดยการกลาวถงความสมพนธระหวางความเขมขน (intensity) หรอ ความรนแรง (externity) ของทศนคตกบการตอบสนองทางรางกาย

แนวความคดเกยวกบทศนคตทางการเมอง

วฒนธรรมทางสงคม (social culture) ประกอบดวยคณสมบต 3 ประการคอ (Foster, 1962 อางถงใน จตภ เทพสมบรณ, 2547)

ประการแรก วฒนธรรมเปนสงทเรยนรไดถาเรารจกวฒนธรรมของชนชาตใด เผาใด เรากสามารถศกษาทาความเขาใจทงทางตรงและทางออม

1. ทางตรงกคอเขาไปคลกคลรวมอยรวมกจกรรมโดยตรง 2. ทางออมกคอการศกษาจากเอกสารตาง ๆ ทมผศกษารวบรวมไว ประการท 2 วฒนธรรมเปนสงทเกดจากกระบวนการเรยนรทางสงคมมากกวาเกดจากการ

ถายทอดทางสายเลอด

17

ประการท 3 วฒนธรรมตาง ๆ ทมการเปลยนแปลงได (dynamic) มกมการเปลยนแปลงอยางสมาเสมอ

ระบบซงมอทธพลตอกระบวนการเรยนร และถายทอดของคนในสงคมสบตอกนมาจนกระทงกอใหเกดเปนแบบแผนของพฤตกรรมนน มลกษณะสาคญดงนคอ

1. ระบบความเชอ (belief) 2. คานยม (value) 3. ทศนคต (attitude) 1. ระบบความเชอ (belief) โดยทวไปแบงออก 3 ประเภทคอ (Rokeach, 1973

อางถงใน จตภ เทพสมบรณ, 2547) 1.1 ความเชอกบสงทดารงอยวาเปนสงทถกตองหรอผด เชน การฉอโกง,

การทางานดวยความสจรต 1.2 ความเชอเกยวกบการประเมนคณคาของสงทดารงอยวาเปนสงทดหรอเลว

เชน ความเมตตาปราน, ความโหดราย 1.3 ความเชอเกยวกบวธหรอเปาหมายของการกระทาวาเปนสงทพงปรารถนา

หรอไมพงปรารถนา เชน การเสยสละใหสงคม, ความเหนแกตวตอสงคม 2. คานยม (value) หมายถง ความเชออยางหนงทมลกษณะยนยงถาวร โดยเชอวาวธ

ปฏบตหรอเปาหมายของชวตบางอยางนนเปนสงตนเองหรอสงคมเหนชอบสมควรทจะยดถอปฏบต (Rokeach, 1973) คานยมประกอบดวยลกษณะ 3 ประการคอ (สนทร โคมน และ สมท สมครการ, 2522)

2.1 คานยมมลกษณะเปนความเชออยางหนง เชน บางบคคลอาจจะนยมชวตสมถะ แตอกบางบคคลชอบชวตฟมเฟอย

2.2 คานยมมลกษณะยนยงถาวร เกดจากกระบวนการเรยนรทางสงคม (socialization) เชน คานยมความกตญ

2.3 คานยมมลกษณะของการเปรยบเทยบความสาคญ เชน บางบคคลมคานยม การทางานหนก แตบางบคคลมคานยมเกยวกบการเทยวเตร

3. ทศนคต (attitude) หมายถงความพรอมทางจตใจและความรสกของคนเราทสงสม มาจากประสบการณอนยาวนาน (Allport, 1935 อางถงใน จตภ เทพสมบรณ, 2547) หรออาจจะกลาวไดโดยสรปวาทศนคตหมายถง ระบบความเชอของคนเราทสงสมมาเปนเวลาอนยาวนาน (Rokeach, 1968 อางถงใน จตภ เทพสมบรณ, 2547)

18

วฒนธรรมทางการเมอง (political culture) อลมอนด (Almond, 1956 อางถงใน จตภ เทพสมบรณ, 2547) เปนผรเรมใชคาวา

“วฒนธรรมทางการเมอง” (political culture) เพออธบายแบบแผนพฤตกรรมทางการเมองของบคคลในสงคมตาง ๆ โดย Almond อธบายวา “วฒนธรรมทางการเมองหมายถงแบบแผนของ ความเชอ, คานยมและทศนคตของบคคลทมตอระบบการเมอง และตอสวนตาง ๆ ของการเมอง” สามารถพจารณาไดจากความโนมเอยง 3 ลกษณะคอ

1. ความโนมเอยงเกยวกบความร (cognitive orientation) 2. ความโนมเอยงเกยวกบความรสก (affective orientation) 3. ความโนมเอยงเกยวกบการประเมนคา (evaluative orientation) นอกจากนนนกวชาการอลมอนด และ เวอรบา (Almond & Verba, 1956 อางถงใน

จตภ เทพสมบรณ, 2547) ยงไดทาการปรกษาเปรยบเทยบวฒนธรรมทางการเมองของกลมคน ในสงคมตาง ๆ พบวามลกษณะทแตกตางกน 3 ลกษณะ คอ

1. วฒนธรรมทางการเมองแบบคบแคบ (the parachial political culture) เปนวฒนธรรมทางการเมองของคน ทไมมความรความเขาใจเกยวกบระบบการเมองเลย ไมมการรบร ไมมความเหน และไมใสใจตอการเมอง ไมคดวาตนเองมความจาเปนตองมสวนรวมทางการเมอง

2. วฒนธรรมทางการเมองแบบไพรฟา (the subject political culture) เปนวฒนธรรม ทางการเมองของบคคลทมความร ความเขาใจตอระบบการเมอง โดยทวไป แตไมสนใจทจะม สวนรวมทางการเมองในทกกระบวนการ

3. วฒนธรรมทางการเมองแบบมสวนรวม (the participant political culturer) เปนวฒนธรรมทางการเมองของบคคลทมความร ความเขาใจตอระบบการเมองเปนอยางด เหนคณคาและความสาคญในการขามสวนรวมทางการเมอง ทงนเพอควบคม และทาการตรวจสอบ ใหผปกครองทาการปกครอง เพอสนองตอบความตองการของประชาชน ลกษณะทางวฒนธรรม แบบน จะพบไดในชนชนกลางสวนใหญของประเทศอตสาหกรรมหรอประเทศทพฒนาแลว เพราะประชาชนสวนใหญ เปนเจาของอานาจอธปไตยทแทจรง

สาหรบวฒนธรรมทางการเมองของไทย มลกษณะผสมผสาน มเอกลกษณเปนของตนเอง จะประกอบดวยวฒนธรรมยอย 2 รปแบบคอ (มนญ ศรวรรณ, 2526)

1. วฒนธรรมทางการเมองแบบดงเดม เปนวฒนธรรมของคนสวนใหญในประเทศเปนวฒนธรรมแบบมวลชน มลกษณะเดนคอลกษณะของอานาจนยม และอสระนยม

2. วฒนธรรมทางการเมองแบบสมยใหม เปนวฒนธรรมของผนาหรอผทมการศกษา ในระดบสง มลกษณะเดนคอ ลกษณะของอานาจนยมและเสรนยม

19

นอกจากนนยงเปรยบเทยบกบกบภมหลงทางดานการศกษา อบรม การปฏบตงานอาชพและกระบวนการหลอหลอมทางสงคม (socialization process)

1. โรงเรยนทหารในกองพน และขาราชการทหาร “อานาจนยมผสมเสรนยม” 2. ขาราชการทมลกษณะเปนเจาขนมลนาย “อานาจนยมสงกวาเสรนยม” 3. นกเรยน “อานาจนยม” (อาจจะเปนผลมาจากอาย การอบรมและการศกษา) 4. กลมพอคา, นกธรกจ, ผบรหารบรษทเอกชน “ผสมแตโนมเอยงไปทางอานาจนยมเปน

สวนใหญ” สมบต ธารงธญวงศ ไดศกษาวฒนธรรมทางการเมองของผนากลมเกษตรกร ในภาค

กลางพบวา มวฒธรรมทางการเมองแบบผสมระหวางอสระนยมและอานาจนยม กลาวคอตอตนเองจะมลกษณะเปนอสระนยม ไมตองการใหใครมาจากดสทธเสรภาพของตนเอง แตตอผอนมลกษณะเปนอานาจนยมสง ซงไมตองการใหใครโตแยง ตองการใหเชอฟงคาสงโดยเครงครด (ซงสอดคลองกบผลการศกษาของ กมล สมวเชยร, 2521)

จงสรปวา การพฒนาระบอบประชาธปไตยของไทยนน ตองดาเนนการเพอลดลกษณะอานาจนยมใหนอยลง สงเสรมใหมลกษณะประชาธปไตยใหมายงขน โดยกระบวนการอบรม หลอหลอมทางสงคม (socialization process)

นอกจากน สมบต ธารงธญวงค (2537) ไดทาการศกษาเพมเตม เกยวกบวฒนธรรมทางการเมองของชนชนกลางในสงคมไทย พบวา ชนชนกลางสวนใหญมวฒนธรรมทางการเมองแบบ ประชาธปไตยในระดบคอนขางสงขนไป แสดงใหเหนวาในชวงเวลาทมการเรยกรองประชาธปไตย อยางตอเนองตลอดมา ชนชนกลางในฐานะทเปนแกนนาในการเรยกรองมาตงแต พ.ศ. 2516 ไดมบทบาทอยางสาคญในการเคลอนไหวสนบสนนการปกครองระบอบประชาธปไตย

แนวคดเกยวกบบคลกภาพแบบอานาจนยม

บคลกภาพแบบอานาจนยม (authoritarian personality) นน หมายถง แนวโนมทบคคลจะออนนอมยอมรบฟงโดยไมโตแยงตอบคคลทมอานาจมากกวา อายมากกวา ความรมากกวา แมจะ ไมเหนดวยกบบคคลเหลาน กจะรบฟงเฉย ๆ ถาไมพอใจกพยายามขมความรสกเอาไว ในขณะเดยวกน กไมตองการใหบคคลทมอานาจนอยกวา อายนอยกวา ความรนอยกวา หรออาวโสนอยกวา มาแสดงความขดแยงหรอขนเคอง (ณรงค สนสวสด, 2514 อางถงใน พ.ท.ประทป ธรรมรกษ, 2535)

หากมองในฐานะแบบแผนหรอลกษณะบคลกภาพ (personality pattern) ไดมนกวชาการไดทาการศกษาบคลกภาพแบบอานาจนยมไวดงน

20

ฟอรม (Formm, 1941 อางถงใน ขจรศกด สาลรตน, 2542) อธบายถงการยอมรบบคลกภาพและอานาจนยมของคนเยอรมนตอการปกครองแบบเผดจการฮตเลอร โดยอธบายเหตของการยอมรบวา เปนผลจากความเจรญรงเรองของศาสนาครสตนกายโปรเตสแตนด ซงใหเสรภาพแกบคคลอยางมาก รวมถงเศรษฐกจแบบทนนยม (capitalism) บคคลมเสรภาพและอสรภาพมากขน ขณะเดยวกนกเปนสาเหตใหเกดความโดดเดยว หวาดกลวการใชอานาจ (fear and powerless) ซงเปนลกษณะหนงของบคลกภาพแบบอานาจนยม

ดลลเฮย (Dillehey, 1978 อางถงใน ขจรศกด สาลรตน, 2542, หนา 43) ความรสกโดดเดยว และความหวาดกลวทาใหบคคลเกดความไมแนใจ ขาดความรสกอบอนปลอดภยในการเลอกวธการดาเนนชวต จงเกดการดนรนหาทางหลดพนจากสถานการณทไมพงประสงคดวยการเขารวมกบบคคลอนมความคลอยตาม ความรก และการแบงงานกนทาเพอใหบงเกดความรสกมนคง ปลอดภยในการดาเนนชวต การมบคลกลกษณะอานาจนยมของบคคลเปนลกษณะของบคคลทยอมจานนตอผทมอานาจบารมเหนอกวา เพอตนเองจะไดมความรสกมนคงปลอดภยและเพอขจดความไรอานาจ

สโตน (Stone, 1974 อางถงใน ขจรศกด สาลรตน, 2542) ผทพยายามแสวงหาอานาจใหตนเองเพอใหผอนยอมจานนตออานาจของตนเองดวย กลาวไดวา การทผถกปกครองยอมรบการปกครองแบบอานาจนยมไดกเนองมาจากวา บคคลทถกปกครองนนมบคลกภาพแบบอานาจนยมนนเอง

วลเลยม (William, 1974 อางถงใน ขจรศกด สาลรตน, 2542) บคคลทมลกษณะอานาจนยมนนจะตองมความตองการทจะสรางความเจบปวด และตองการทจะมอานาจหรออทธพลครอบครองผอน ในขณะเดยวกนกตองการไดรบความเจบปวด และถกครอบครอง ในแบบลกษณะนสย ชอบความรนแรงแบบซาดสตกและมาโซคสตก (sadistic & mascochistic)

อดอรโน (Adorno, 1950 อางถงใน ขจรศกด สาลรตน, 2542) ไดศกษาทศนคตแบบฟาสซสตของคนอเมรกน ทอยในซานฟรานซสโก มลรฐแคลฟอรเนย, ออน มลรฐโอเรกอน และเมองโอคแลนด และเมองอน ๆ ทางฝงทะเลตะวนตกของสหรฐอเมรกา โดยตพมพ ทมชอวา “บคลกภาพแบบอานาจนยม” (The Authoritarian Personality) โดยไดสรางเครองมอสาหรบ ใชในงานวจย เชน A - S Scale หรอ Anti - Semitism Scale เปนเครองมอวดทศนคตทตอตานชาวอสราเอล โดยใชวธการของลเครท (Likert method) เนองจากขณะนนเกดเหตการณสงหารชาวยวและชนกลมนอยทาใหทศนคตรงเกยจชาวยวแพรขยายไปทวโลก ในการวดทศนคตไดกาหนดตวเลอกใหผตอบ 6 ตวเลอกจาก 52 คาถาม ดงน

21

ไมเหนดวยอยางยง (strong opposition disagreement) ไมเหนดวยปานกลาง (moderate opposition disagreement) ไมเหนดวยเลกนอย (slight opposition disagreement) เหนดวยเลกนอย (slight support agreement) เหนดวยปานกลาง (moderate support agreement) เหนดวยอยางยง (strong support agreement)

หากผตอบแบบสารวจตอบคาถามแลวไดผลรวมของคะแนนสง กจะหมายถง มความรงเกยจชาวอสราเอลสงนนเอง

นอกจากน อดอรโน และคณะ (Adorno et al.) ยงไดสรางเครองมอทใชวดลกษณะ เชอชาตนยม เชน A Scale และ E Scale รวมถง PEC Scale (politico economic conservatism scale) เพอใชศกษาอดมการณทางการเมองและเศรษฐกจโดยจะวดลกษณะอนรกษนยม (conservatism) และลกษณะเสรนยม (liberalism) และเครองมอทใชวดความมแนวโนมทจะยอมรบอดมการณแบบฟาสซสมทเรยกวา F Scale หรอ Fascism Scale (Stone, 1974, p. 147 อางถงใน ขจรศกด สาลรตน, 2542, หนา 45) ซงเปนเครองมอทใชวดความคดเหนและทศนคตวาเหนดวย หรอไมเหนดวยตอขอความในแบบทดสอบใน 6 ระดบของตวเลอก คอ

ไมเหนดวยอยางยง (disagree strongly) ไมเหนดวยเปนสวนใหญ (disagree mostly) ไมเหนดวยบางสวน (disagree somewhat) เหนดวยบางสวน (agree somewhat) เหนดวยเปนสวนใหญ (agree mostly) เหนดวยอยางยง (agree strongly) ในการสราง F - Scale อดอรโน และคณะ (Adorno et al.) ไดกาหนดตวแปรซงเปน

องคประกอบของลกษณะหรอแบบแผนของบคลกภาพ (personality pattern) จานวน 9 ตวแปร โดยม 30 ขอความในแบบทดสอบ ดงน

1. ลกษณะคานยมทตดอยกบวฒนธรรม และประเพณเดมของสงคม (conventionalism) 2. ลกษณะการยอมรบอานาจโดยปราศจากการตรกตรอง หรอโตแยง (authoritarian

submission) 3. ลกษณะการมความกาวราวสง (authoritarian aggression) 4. ลกษณะการตอตานความคดฝน การจนตนาการ และการมจตใจออนโยน

(anti -intraception)

22

5. ลกษณะความเชอแบบดงเดม ในอานาจอนลลบและความยดมนในกฎเกณฑเกา ๆ (superstition and stereotype)

6. ลกษณะการนยมการใชอานาจและความดดนแขงกราว (power and toughness) 7. ลกษณะความเปนศตรและการเยาะเยยดถกมนษย (destructive and cynicism) 8. ลกษณะการมองโลกในแงราย (projectivity) 9. ความใสใจกบเรองทางเพศของผอนจนเกนไป สาหรบขอวจารณทมตอหนงสอ The Authoritarian Personality ของ อโดโน และคณะ

(Adorno et al. อางถงใน ขจรศกด สาลรตน, 2542) นนมมากมาย พรอมทงมความเหนในลกษณะแตกตางกน กลาวคอ

จาโนวช และ มารวค (Janowitz & Marvick, 1953, pp. 185 - 201 อางถงใน ขจรศกด สาลรตน, 2542) ไดกลาววา ลกษณะของพวกอานาจนยมนนชอบความมระเบยบ เคารพ เชอฟง พวกนมแนวโนมทจะยอมรบอานาจโดยปราศจากขอโตแยง กบผมอานาจ มความสนใจทางการเมองนอย ไมชอบเขาไปมสวนรวมทางการเมอง มความเชอมนในตวเองทางการเมองตา ไมประสงคเขารวมกลมทางการเมองและไมมบทบาททางการเมอง

เอดเวรด (Edward, 1954 อางถงใน ขจรศกด สาลรตน, 2542) กลาววา การศกษาของ Adorno เปนการศกษาเฉพาะแตลกษณะอานาจนยมของฝายขวา (ฟาสซสต) เทานน จนทาใหมองขามการศกษาลกษณะอานาจนยมของฝายซาย (คอมมวนสต) ไปอยางสนเชง ทงนเพราะลกษณะอานาจนยมฝายซายกมไมนอยไปกวาฝายขวา ทงนลกษณะอานาจนยมนนจะปรากฏทงในพวกอนรกษนยม (conservatives) และพวกหวกาวหนาหรอฝายซาย (liberal of leftists) (Barker, 1961, p. 294 อางถงใน ขจรศกด สาลรตน, 2542)

โรคธ (Rokeath, 1966, p. 94 อางถงใน ขจรศกด สาลรตน, 2542) ไดชใหเหนวาลกษณะของบคลกภาพแบบอานาจนยมไดแก การยอมสยบตอผมอานาจ มทศนคตแบบไมกลาวพากษวจารณในการใชอานาจ มความเหนแกตว ยดในระเบยบแบบแผนดงเดม นยมการใชอานาจเดดขาด

มลบราช (Milbrath, 1966, pp. 85 - 86 อางถงใน ขจรศกด สาลรตน, 2542) กลาววา บคคลทมทศนคตแบบอานาจนยมพอใจในสงคมทมความสมพนธกนเปนไปตามสถานภาพ เชน ผบงคบบญชาไดรบความเชอฟงจากลกนองโดยปราศจากการคดคาน บคคลพวกนไมชอบทจะ มสวนรวมทางการเมอง ไมชอบการรวมกลมทางการเมอง

กรนสไตน (Greenstein, 1975, pp. 98 - 100 อางถงใน ขจรศกด สาลรตน, 2542) กลาววาผลงานดงกลาวไมไดเสนอแนะการตงสมมตฐานใหมทมความครบถวนสมบรณ นอกจากนยงกลาว

23

อกวาการใชคา authoritarian นน มขอบกพรองสองประการดงกลาวคอ ใชในความหมายวาลกษณะของความเตรยมพรอมทางจตวทยาของบคคล เทานน แตยงหมายความรวมถงความเชอทางการเมอง (political beliefs) และโครงสรางของระบบการเมองอกดวย อกประการหนงการใชคาวา authoritarian มกจะหลกเลยงไมพนทจะถกมองไปในทางลบ ทงนเพราะในระบบการปกครอง แบบประชาธปไตย เสรนยมนน คาดงกลาวจะถกแปลในความหมายวา เลว

สตากเนอร (Stagner, 1961, p. 294 อางถงใน ขจรศกด สาลรตน, 2542) ชวา F - Scale ทสรางโดย อโดโน และคณะ (Adorno et al.) ประกอบดวยขอความทเปน response set คาตอบสาเรจซงทาใหเกดความลาเอยงของผตอบ อารง สทธาศาสน (2527, หนา 152) ใหความหมายของคาวา response set หมายถง แนวโนมทผตอบจะตอบไปในทางใดทางหนง โดยไมคานงถงเนอหาของคาถามหรอขอเทจจรง เชน คาถามทเกยวของกบคานยมหรอปทสถานของสงคม “ทานสงเสรมหรอตอตานการปกครองแบบประชาธปไตย” คาตอบสวนใหญจะตอบวาสงเสรม

นอกจาก อโดโน และคณะ (Adorno et al.) จะศกษาบคลกภาพแบบอานาจนยมดงทกลาวแลว ยงมนกวชาการทานอน โดยเฉพาะนกวชาการของไทยทไดใหการศกษาแนวความคดเกยวกบ ผทมบคลกภาพแบบอานาจนยมไว เชน

ทนพนธ (Thinnapan, 1975, p. 137 อางถงใน ขจรศกด สาลรตน, 2542) กลาววา ลกษณะของบคคลทเปนพวกอานาจนยมนน ชอบออกคาสงและยอมรบการเชอฟง ยอมจานนตอผมอานาจเหนอกวา ไมชอบการเขาไปมสวนรวมทางการเมอง ไมชอบการรวมกลมและการเขาไปเกยวของในกจกรรมทางการเมอง นอกจากนยงเปนพวกทชอบการสรางความสมพนธตอกนในลกษณะ ทแนชดตายตว

พลศกด จรไกรศร (2519, หนา 38 - 39) กลาววา ลกษณะของผมบคลกภาพแบบอานาจนยม คอ

1. ยดถอตวบคคลมากกวาเหตผล 2. นบถอระบบอาวโส 3. มอบความรบผดชอบตาง ๆ ไวทผนา 4. นยมอานาจเดดขาด 5. ยอมจานนตอผมอานาจ 6. ไมยอมรบความเสมอภาคของบคคล 7. ไมยอมรบความแตกตางในการใชสทธเสรภาพของผอน 8. ยดถอคานยมแบบเดม

24

ชยอนนต สมทรวณช (2519, หนา 23 - 24) กลาววา บคลกภาพแบบอานาจนยมเปนบคลกภาพทไมเกอกลตอการปกครองระบอบประชาธปไตย ผทมแนวโนมวาจะมบคลกภาพแบบอานาจนยมหรอเผดจการคอบคคลดงน

1. ยอมรบอะไรงาย ๆ ตามคานยมของสงคมโดยไมมความคดเหนโตแยง ทงนเพราะบคคลประเภทนตองการการยอมรบจากสงคม จงไมตองการใหตนเองมความเหนทแตกตางไปจากสงคม ในขณะเดยวกนกไมตองการใหบคคลอนมความเหนทแตกตางไปจากตน

2. เปนผทมองโลกในแงราย เหนวาในโลกนมแตความหลอกลวง ไมมอะไรแนนอน ขาดความมนคงปลอดภย เปนผทมจตใจปนปวนจนตองยดบคคลหรอสงของเปนทพงอยางงมงาย มกชอบผเผดจการ โดยมทศนคตวาสงทโลกหรอชาตตองการมากทสด คอ การมผนาทเขมแขง

3. เปนคนทเครงครดจนเกนไป ปรบตวยาก ไมคอยมจนตนาการและเปนนกอนรกษนยมยงยวด

4. มจตใจคบแคบตอเพอนรวมโลกทมเชอชาตและภาษาทแตกตาง (ชาตนยมเกนไป) ณรงค สนสวสด (2522, หนา 14) กลาววา ลกษณะของบคคลทมบคลกภาพแบบอานาจ

นยมจะมแนวโนมทจะออนนอมหรอรบฟง โดยไมโตแยงตอบคคลผทมอานาจมากกวาอายมากกวา กลาวคอ แมจะไมเหนดวยแตกจะรบฟงอยางนงเฉย หากขดแขงกจะเกบความรสกไมแสดงออก แตในขณะเดยวกนจะเกดความขนเคองและไมตองการใหผมอานาจนอยกวาอายนอยกวาความรหรออาวโสนอยกวา หากแสดงความเหนขดแยง

วสทธ โพธแทน (2524, หนา 161 - 162) ไดศกษารปแบบลกษณะอานาจนยมท Fred I. Greenstein ไดศกษาบคลกภาพแบบอานาจนยมไวและไดสรปออกมาเปนขอ ๆ ไดดงน

1. การครอบงาหรอการใชอานาจบาตรใหญตอผทอยในฐานะตากวา 2. การศโรราบกราบกรานอยางสนเชงตอผทอยในฐานะสงกวา (มอานาจกวา) 3. เหนอานาจเปนใหญหรอบชาอานาจ 4. ตดพนยดมนอยแตความคดเกา ๆ ลาสมย มลกษณะเปนผยดมนในลทธ 5. เชอถออยางงมงายโดยไมพยายามหาทางพสจนตามหลกวทยาศาสตร และตามหลก

เหตผลในสงทเหนอธรรมชาต 6. ชอบทาตนเปนผอวดโอในอานาจและชอบขมเหงรงแก 7. มองคนในแงรายและมกจะประชดประชน ดถกดแคลนเหยยดหยนผอนและ

ความสามารถของผอนโดยไมคดในแงดของผอน 8. มจตใจหยาบกระดางไมมสนทรยภาพ ไมยอมรบในความรสกอนละเอยดออนของ

จตใจ และไมมความคดฝนในเรองสนทรยใด ๆ

25

9. มความรสกออนแอในตวเองแตพยายามปดบงไว โดยสรางความแขงกระดางขนมาแทน 10. ไมอาจทนการวพากษวจารณโดยผอน 11. ชอบกดขทางเพศ ในสวนของความเหนของนกวชาการทานนสนบสนนและขยายการศกษาของ

ทนพนธ นาคะตะ ใหเหนงายและชดเจนขน จะเหนไดวา ความเหนของนกวชาการของไทยเกยวกบบคลกภาพแบบอานาจนยม

ทเหมอนกนหรอใกลเคยงกนในลกษณะใหญ ๆ พอสรปไดดงน 1. ไมชอบการเขามสวนรวมทางการเมอง 2. ยอมจานนตอผทมอานาจ ความอาวโสหรอฐานะเหนอกวา แตจะขมเหงผดอยกวา 3. ตองการการยอมรบจากสงคม จงไมชอบโตแยงทางความเหน 4. ไมยอมรบการวพากษวจารณจากผอน

การปฏวตรฐประหาร

ความหมาย การปฏวต (revolution) คอ การหมนกลบ การผนแปรเปลยนหลกมล เปลยนแปลงระบบ

เชน การปฏวตอตสาหกรรม การเปลยนแปลงระบบการบรหารบานเมอง เชน ปฏวตการปกครอง (ราชบณฑตยสถาน, 2542)

การปฏวต คอ การทดสอบพลงระหวางชนชนอยางเปดเผยเพอใหไดมาซงอานาจมวลชน ลกขนสเนองจากแรงกดดนและผลประโยชนสาคญพนฐาน ซงสวนใหญจะไมมความเขาใจเกยวกบเสนทางและจดหมายปลายทาง ความหมายหลกของการปฏวต คอ การตอสเพออานาจรฐในนามของการสรางสงคมใหม (Trotsky, 1987 อางถงใน ประชา เทพเกษตรกล, 2535)

การปฏวต หมายถง การเปลยนแปลงครงใหญจากระบบเดม ยกเลกระบบเดมใชระบบใหม หรอ การรอโครงสรางเดมเปนสวนใหญ หรอ จะใชเปนคาอธบายวามการปรบปรงเปลยนแปลงอยางมาก เชน ปฏวตตนเอง คอ การปรบปรงตวเองจากหนามอเปนหลงมอ สาหรบระบบการเมอง การปฏวต คอ การยดอานาจจากผปกครองเดม แลวทาการเปลยนแปลงระบอบการปกครอง เชน ปฏวตสยาม พ.ศ. 2475 ซงตางจากรฐประหาร ทเปนการยดอานาจการปกครองแตไมไดมการเปลยนแปลงระบอบการปกครอง (ภทรพงศ เกษทอง, 2551)

การปฏวต หมายถง การเปลยนรปแบบหรอระบอบการปกครองประเทศจากรปแบบหนงอยางสนเชง เชน การปฏวตฝรงเศส (เปลยนจากระบอบสมบรณาญาสทธราชไปสระบอบสาธารณรฐ

26

หรอในประเทศไทย คอ สมยรชกาลท 7 ทเปลยนจากระบอบสมบรณาญาสทธราชไปสระบอบประชาธปไตย) (ประวตการปฏวตรฐประหาร, 2551)

การปฏวต หมายถง การใชความรนแรงทางการเมองเพอเปลยนแปลงสงคมอยางเบดเสรจ โดยมวตถประสงคทการเปลยนแปลงการเมอง การปกครอง อดมการณทางการเมอง วฒนธรรม วถชวต ระบบเศรษฐกจ ความเชอทางศาสนา และระบบสงคมโดยรวม (ประวตการปฏวตรฐประหาร, 2551)

การรฐประหาร (coup d’etat) คอ การแทรกแซงทางการเมองของทหารเปนการใชกาลงเขายดอานาจการปกครองประเทศ รฐประหารอาจเปนสวนหนงของการปฏวต (revolution) เพอเปลยนแปลงโครงสรางทางการเมอง เศรษฐกจและสงคม หรอเปนแตเพยงการเปลยนแปลงรฐบาลจากชดหนงมาเปนอกชดหนง รฐประหารมเจตนา มแรงกระตนใหทา มการวางแผน มจดมงหมาย ทแนนอน (สจต บญบงการ, 2531)

การรฐประหาร หมายถง การใชกาลงเพอเปลยนแปลงผนารฐบาลโดยระบอบการปกครองยงคงเดม เชน การรฐประหารโดยคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข เมอ 19 กนยายน 2549 ซงจะเหนไดวาระบอบการปกครองยงคงเปนเชนเดม (ประวตการปฏวตรฐประหาร, 2551)

การรฐประหาร หมายถง การใชความรนแรงทางการเมองทเกดขนอยางฉบพลนทนดวนโดยมวตถประสงคอยทการเปลยนตวหวหนารฐบาล หรอผปกครองประเทศ แลวจดตงคณะรฐบาลชดใหมทอยภายใตผกอการรฐประหารขนมา โดยรปแบบการปกครองมไดเปลยนแปลงไปแตอยางใด (ชานาญ จนทรเรอง, 2551)

ประเภทของการปฏวตรฐประหาร จาแนกได 3 รปแบบ (Huntington, 1999 อางถงใน ยอดชาย ชตกาโม, 2550) คอ

แบบท 1 Breakthrough coups คอ การใชกาลงทหารเขาปฏวตรฐบาลและกอตงระบบ การปกครองใหม เชน การปฏวตในจนเมอ ค.ศ. 1911

แบบท 2 Veto coups คอ การปฏวตทตองใชกาลงและมการนองเลอด แบบท 3 Guardian coups คอ การเปลยนผนาประเทศใหม

ผกาหนดรปแบบไดเสรมวา ประเทศกาลงพฒนานยมการปฏวตรฐประหารแบบน การปฏวต หรอรฐประหาร ในโลกปจจบนทามกลางกระแสประชาธปไตยทไหลบาไป

ทวโลก มใชปรากฎการณความเปลยนแปลงทางการเมองนอกกตการฐธรรมนญทมอาจเกดขนได สงทนาสนใจกคอ หลายครงทมการกระทารฐประหารโดยคณะทหารเกดขนในรฐประชาธปไตย ในโลกทสาม การกระทาดงกลาวกลบไดรบการเกอหนน (support) และความชอบธรรมจากประชาชน

27

ผเปนเจาของอานาจอธปไตยภายรฐนน ๆ อกดวย ทงนเนองมาจากระบบการเมองการปกครองของแตละรฐยอมมคณลกษณะพเศษทางการเมองของตนเองซงแตกตางจากแนวคด หรออดมการณตามทฤษฎกระแสหลกทตะวนตกเปนผกาหนด รฐประชาธปไตยบางรฐซงตงอยในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต สถาบนพระมหากษตรยซงนบเปนโครงสรางเกาทตกคางมาตงแตยคศกดนา และนาจะถกแทนทดวยสถาบนทางการเมองแบบใหม แตองคพระมหากษตรยทรงมพระราชอานาจพเศษมากมายทประชาชนตางใหการยกยอง ยอมรบ ทงทมไดระบถงบทบาทและแนวทางการใชพระราชอานาจตาง ๆ ไวในรฐธรรมนญซงเปนกฎ กตกาสงสดทยอมรบกนในระบอบประชาธปไตย พระราชอานาจดงกลาวสามารถนามาใชในการปกปอง คาจนโครงสรางทางการเมองในระบอบประชาธปไตยมาไดหลายตอหลายครง ทามกลางวกฤตการณทสถาบนทางการเมองในระบอบประชาธปไตยทวไปไมสามารถกระทาได ดงนนการวนจฉยถงความถกตองเหมาะสมของการกระทาการปฏวตรฐประหารจงเปนการยากทจะอางองถงหลกการหรอยดกตกาของรฐธรรมนญเปนเปาหมายสงสด สาระสาคญขององคความรเรองปฏวตรฐประหารในสงคมโลกปจจบนเปนทถกเถยงกนถงความแตกตางระหวางการปฏวตและการรฐประหาร เหตการณความเปลยนแปลง ทางการเมองใด ควรเรยกวาการปฏวต เหตการณใดควรเรยกวารฐประหาร หากแตความสาคญ อยทวา เหตการณทงสองลวนแตเปนการดาเนนกระบวนการเปลยนแปลงในเชงอานาจทางการเมอง โดยการโคนลมระบอบอานาจของผนา รวมทงความพยายามในการสถาปนาอานาจการปกครองขนมาใหม การอธบายถงปรากฏการณดงกลาวนอาจกลาวไดใน 2 มตหลก ๆ ดงน (ยอดชาย ชตกาโม, 2550)

มตท 1 ความจาเปนในการอางถงเหตผลความจาเปนของการเปลยนแปลงทางการเมอง กลาวคอ คณะผกอการเปลยนแปลงทางการเมอง จะตองชแจงถงมลเหตของการกระทาตอสาธารณะอยางเปดเผย และเปนเหตผลทประชาชนยอมรบ ทงนเพอสรางความชอบธรรมในการ กอการใหเปนทยอมรบวา ทลงมอกระทาการไปนนกเพอผลประโยชนสาธารณะ มใชเพอผลประโยชนของตนหรอพรรคพวก ทงนคณะผกอการเปลยนแปลงทางการเมอง จะตองเขาใจวาในรฐทมระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยนน ประชาชนภายในรฐเปนผถอครองอานาจอธปไตยสงสด ดงนนการแสวงหาการยอมรบจากประชาชนจงมความสาคญมากกวาชยชนะทมตอกลมอานาจเดม เพราะนนหมายถง การแสวงหาทางลงจากอานาจทปลอดภยและเหมาะสมใหกบกลมของตนเองดวย ซงคณะผกอการเปลยนแปลงทางการเมอง จกตองไมลมวาการเขามาสอานาจโดยใชกาลงนนมไดมาจากกระบวนทประชาชนมสวนรวม ดงนนหากประชาชนใหการยอมรบ ทงในลกษณะของการวางเฉย หรอแสดงการเกอหนนในทางบวกตอการเปลยนแปลงทเกดขน ยอมเปนประโยชนตอคณะผกอการรฐประหาร และรฐบาลใหมทจะเกดขนตอไป

28

มตท 2 ความจาเปนในการแสวงหาความชอบธรรมและการรบรองจากประชาคมโลก ซงเปนการแสวงหาการรบรองในระดบรฐตอรฐ และระหวางรฐทมตอองคกรเหนอรฐตาง ๆ ในมตนผเขยนเหนวามความสาคญไมยงหยอนไปกวามตแรก ทงน จากการศกษาทฤษฎความรความสมพนธระหวางประเทศในโลกยคปจจบน มการระบไวอยางชดเจนถงเหตผลทการเปลยนแปลงทางการเมองใด ๆ ภายในรฐ ยอมสงผลสะทอนสบเนองไปยงระบบความสมพนธ และขอตกลงทมตอรฐตาง ๆ ทมปฏสมพนธตอกนอยางหลกเลยงมได โดยเฉพาะอยางยงในระบบความสมพนธทมตอคสมพนธซงมฐานะเปนอภรฐมหาอานาจ (super power) ซงใชแนวทางประชาธปไตยเปนกระแสหลกทางการเมองของตน ยอมจะตองแสดงปฏกรยาในเชงปฏเสธแนวทางการเปลยนแปลงทมไดมาตามวถทางประชาธปไตยไมทางใด กทางหนง จะเหนไดวารฐในโลกทกาลงพฒนาสวนใหญมกคานงถงความจาเปนในมตท 2 นมากกวามตแรกเนองจากเกรงจะไมไดรบความชวยเหลอหรอถกตดสทธพเศษในเรองตาง ๆ

ประเทศไทยมองยอนไปตงแตเปลยนแปลงการปกครอง เมอวนท 24 มถนายน พ.ศ. 2475 ถงปจจบนไดเกดเหตการณทางการเมองหลายครง คอ การปฏบต, รฐประหารยดอานาจ, กบฏ, จลาจลทางการเมอง หลายครงดงน (ประชา เทพเกษตรกล, 2535, หนา 38 - 39)

1. ปฏวต 1 ครง วนท 24 มถนายน พ.ศ. 2475 นาโดย 1) พ.อ.พระยาพหลพลพยหเสนา 2) พ.อ.พระยาทรง

สรเดช 3) พ.ท.หลวงพบลสงคราม 4) หลวงประดษฐมนธรรม 5) หลวงสนธสงครามชย เรยกวา “คณะราษฎร” ทาการยดอานาจเปลยนแปลงการปกครองจาก พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7

2. รฐประหาร 10 ครง ครงท 1 วนท 20 มถนายน พ.ศ. 2476 นาโดย พ.อ.พระยาพหลพลพยหเสนา ยดอานาจ

รฐบาลพระยามโนปกรณนตธาดา นายกรฐมนตร ครงท 2 วนท 8 พฤศจกายน พ.ศ. 2490 นาโดย พล.ท.ผน ชณหะวณ ยดอานาจรฐบาล

พล.ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสด นายกรฐมนตร ครงท 3 วนท 29 พฤศจกายน พ.ศ. 2494 นาโดย จอมพล ป. พบลสงคราม ทาการ

รฐประหารตนเองเพอยกเลกรฐธรรมนญ พ.ศ. 2492 ครงท 4 วนท 16 กนยายน พ.ศ. 2500 นาโดย จอมพลสฤษด ธนะรชต ยดอานาจรฐบาล

จอมพล ป. พบลสงคราม ครงท 5 วนท 20 ตลาคม พ.ศ. 2501 นาโดย จอมพลสฤษด ธนะรชต ยดอานาจรฐบาล

จอมพลถนอม กตตขจร นายกรฐมนตรตามทตกลงกนไวกอนแลว

29

ครงท 6 วนท 17 พฤศจกายน พ.ศ. 2514 นาโดย จอมพลถนอม กตตขจร ทาการรฐประหารตนเอง เพอยกเลกรฐธรรมนญ พ.ศ. 2511

ครงท 7 วนท 6 ตลาคม พ.ศ. 2519 นาโดย พล.ร.อ.สงด ชลออย ยดอานาจรฐบาล ม.ร.ว.เสนย ปราโมช นายกรฐมนตร

ครงท 8 วนท 20 ตลาคม พ.ศ. 2520 นาโดย พล.ร.อ.สงด ชลออย ยดอานาจรฐบาล นายธานนทร กรยวเชยร นายกรฐมนตร

ครงท 9 วนท 23 กมภาพนธ พ.ศ. 2534 นาโดย พล.อ.สนทร คงสมพงษ ยดอานาจรฐบาล พล.อ.ชาตชาย ชณหะวณ นายกรฐมนตร

ครงท 10 วนท 19 กนยายน พ.ศ. 2549 นาโดย พล.อ.สนธ บญยรตนกลน ยดอานาจรฐบาล พ.ต.ท.ทกษณ ชณวตร

3. กบฏ 11 ครง ครงท 1 วนท 11 ตลาคม พ.ศ. 2476 กบฏบวรเดช นาโดย พล.อ.พระวรวงศเธอพระองคเจา

บวรเดช ครงท 2 วนท 3 สงหาคม พ.ศ. 2478 กบฏนายสบ นาโดย ส.ต.สวสด มะหะหมด ครงท 3 วนท 29 มกราคม พ.ศ. 2481 กบฏพระยาทรงสรเดช นาโดย พ.อ.พระยาทรงสรเดช ครงท 4 วนท 28 กมภาพนธ พ.ศ. 2491 กบฏแบงแยกดนแดน นาโดย ส.ส.อสานกลมหนง

อาท นายทองอนทร ภรพฒน นายเตยง ศรขนธ เปนตน ครงท 5 วนท 1 ตลาคม พ.ศ. 2491 กบฏเสนาธการ หรอ กบฏนายพล นาโดย พล.ต.สมบรณ

ศรานชต ครงท 6 วนท 26 กมภาพนธ พ.ศ. 2492 กบฏวงหลวง นาโดย นายปรด พนมยงค ครงท 7 วนท 29 มถนายน พ.ศ. 2494 กบฏแมนฮตตน นาโดย น.อ.อานน บณฑรกาธาดา ครงท 8 วนท 8 พฤศจกายน พ.ศ. 2497 กบฏสนตภาพ นาโดย นายกหลาบ สายประดษฐ ครงท 9 วนท 26 มนาคม พ.ศ. 2520 นาโดย พล.อ.ฉลาด หรญศร ครงท 10 วนท 1 เมษายน พ.ศ. 2524 กบฏยงเตอรก นาโดย พล.อ.สณห จตรปฏมา ครงท 11 วนท 9 กนยายน พ.ศ. 2528 นาโดย พ.อ.มนญ รปขจร (นายทหารนอก

ประจาการ) 4. การจลาจลทางการเมอง ครงท 1 วนท 14 ตลาคม พ.ศ. 2516 จอมพลถนอม กตตขจร นายกรฐมนตร หลบหน

ออกนอกประเทศ

30

ครงท 2 วนท 17 - 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 พล.อ.สจนดา คราประยร นายกรฐมนตรลาออกจากตาแหนง

หมายเหต 24 มถนายน พ.ศ. 2475 เปนการอนโลมใหเรยกการปฏวต ศพททถกตองคอ

การเปลยนแปลงการปกครองโดยคณะราษฎร

ตารางท 1 ความสมพนธระหวางผนาประเทศและผนาคณะปฏวตรฐประหารตามหวงเวลาในการเกดปฏวตรฐประหารในประเทศไทย

ป พ.ศ. นายกรฐมนตรหรอผนาประเทศ คณะปฏวตรฐประหาร ผนาหรอหวหนาปกครอง ผบญชาการทหารบก หมายเหต 24 ม.ย. 2475 20 ม.ย. 2476 11 ต.ค. 2476 3 ส.ค. 2478 29 ม.ค. 2481 8 พ.ย. 2490 28 ก.พ. 2491 1 ต.ค. 2491 26 ก.พ. 2492

พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว พระยามโนปกรณนตธาดา พระยาพหลพลพยหเสนา พระยาพหลพลพยหเสนา พระยาพหลพลพยหเสนา พล.ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสด พ.ต.ควง อภยวงศ จอมพล ป. พบลสงคราม จอมพล ป. พบลสงคราม

คณะราษฎร (รฐประหาร) (รฐประหาร) กบฏบวรเดช กบฏนายสบ กบฏพระยาทรงสรเดช (รฐประหาร) กบฏแบงแยกดนแดน กบฏเสนาธการหรอกบฎนายพล กบฏวงหลวง กบฏแมนฮตตน

พ.อ.พระยาพหลพลพยหเสนา พ.อ.พระยาพหลพลพยหเสนา พล.อ.พระวรวงศเธอพระองคเจาบวรเดช ส.ต.สวสด มะหะหมด พ.อ.พระยาทรงสรเดช พล.ท.ผน ชณหะวน นายทองอนทร ภรพฒน พล.ต.สมบรณ ศรานชต นายปรด พนมยงค

พล.ร.อ.พระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงสงหวกรมเกรยงไกร (เสนาบดกระทรวงกลาโหม) พล.ร.อ.พระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงสงหวกรมเกรยงไกร (เสนาบดกระทรวงกลาโหม) พล.ร.อ.พระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงสงหวกรมเกรยงไกร (เสนาบดกระทรวงกลาโหม) พล.ร.อ.พระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงสงหวกรมเกรยงไกร (เสนาบดกระทรวงกลาโหม) จอมพล ป. พบลสงคราม พล.อ.อดล อดลเดชจรส จอมพล ผน ชณหะวน จอมพล ผน ชณหะวน จอมพล ผน ชณหะวน

31

32

ตารางท 1 (ตอ)

ป พ.ศ. นายกรฐมนตรหรอผนาประเทศ คณะปฏวตรฐประหาร ผนาหรอหวหนาปกครอง ผบญชาการทหารบก หมายเหต 29 ม.ย. 2494 29 พ.ย. 2494 8 พ.ย. 2497 16 ก.ย. 2500 20 ต.ค. 2501 17 พ.ย. 2514 6 ต.ค. 2519 26 ม.ค. 2520 20 ต.ค. 2520 1 เม.ย. 2524 9 ก.ย. 2528 23 ก.พ. 2534 19 ก.ย. 2549

จอมพล ป. พบลสงคราม จอมพล ป. พบลสงคราม จอมพล ป. พบลสงคราม จอมพล ป. พบลสงคราม จอมพล ถนอม กตตขจร จอมพล ถนอม กตตขจร ม.ร.ว.เสนย ปราโมชย นายธานนทร กรยวเชยร นายธานนทร กรยวเชยร พล.อ.เปรม ตณสลานนท พล.อ.เปรม ตณสลานนท พล.อ.ชาตชาย ชณหะวน พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร

(รฐประหาร) กบฏสนตภาพ (รฐประหาร) (รฐประหาร) (รฐประหาร) (รฐประหาร) (กบฏ) (รฐประหาร) กบฏยงเตอรก (กบฏ) คณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (รสช.) คณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข (คปค.)

น.อ.อานน บณฑรกาธาดา จอมพล ป. พบลสงคราม นายกหลาบ สายประดษฐ จอมพล สฤษด ธนะรชต จอมพล สฤษด ธนะรชต จอมพล ถนอม กตตขจร พล.ร.อ.สงด ชะลออย พล.อ.ฉลาด หรญศร พล.ร.อ.สงด ชะลออย พล.อ.สนห จตรปฏมา พ.อ.มนญ รปขจร พล.อ.สนทร คงสมพงษ พล.อ.สนธ บญจรตนกลน

จอมพล ผน ชณหะวน จอมพล ผน ชณหะวน จอมพล สฤษด ธนะรชต จอมพล สฤษด ธนะรชต จอมพล สฤษด ธนะรชต จอมพล ประภาส จารเสถยร พล.อ.เสรม ณ นคร พล.อ.เสรม ณ นคร พล.อ.เสรม ณ นคร พล.อ.เปรม ตณสรานนท พล.อ.อาทตย กาลงเอก พล.อ.สจนดา คราประยร พล.อ.สนธ บญจรตนกลน

32

33

เปนทนาสงเกตวา มเพยงชวง พ.ศ. 2481 - 2490 และชวง พ.ศ. 2494 - 2500 ทประเทศไทยปลอดจากรฐประหาร หรอการรฐประหารทลมเหลว ซงเรยกกนวากบฎ ในชวง 2481 - 2490 เกดสงครามโลกครงทสอง กองทพญปนเคลอนทพผานประเทศไทย และจอมพล ป. พบลสงคราม ปกครองประเทศดวยความเขมแขงทาใหเกดเสถยรภาพทางการเมองขน เชนเดยวกน ชวง พ.ศ. 2494 - 2500 กเปนการปกครองภายใตจอมพล ป. พบลสงคราม เชนกน

สงทชดเจนกคอ การดารงอยของผนาทเขมแขงเกอบจะมความหมายเทากบเสถยรภาพทางการเมอง ชวงหลงจากจอมพลสฤษดขนสอานาจจาก พ.ศ. 2501 ถง 14 ตลาคม 2516 กสนบสนนขอถกเถยงเชนน การทมผนาทเขมแขง สามารถกมอานาจได เปนสาเหตนาไปสเสถยรภาพทางการเมองนน ยนยนถงกรณของภาวะทไมมพฒนาการทางการเมอง หรอความลมเหลวของการสรางภาวะความเปนสถาบนแหงประชาธปไตยในชวงเวลาดงกลาว ความจรงแลว เราสามารถสรปเหตการณรฐประหาร การประกาศใชรฐธรรมนญ การเลอกตง และความขดแยง เปนวฏจกรแหงความชวราย ไดดงตอไปน ภาพท 3 วฏจกรการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยของไทย (ลขต ธรเวคน, 2548)

รฐประหาร

วกฤตการณ

ความขดแยง

กระบวนการประชาธปไตย

การปกครองโดยทหาร

รฐธรรมนญ

การเลอกตง

34

หลงจากทเกดรฐประหาร หวหนาคณะรฐประหารกจะเขาควบคมอยระยะหนง แลวกมการประกาศใชรฐธรรมนญภายใตแรงกดดน แลวกมการเลอกตง ซงอาจจะตความไดวา นเปนการใหประชาธปไตยไดมโอกาสทดสอบตามเสยงเรยกรองใหมระบบสงคมเปด ตอมากจะมการเปดรฐสภา จดตงรฐบาล ถดจากนนกจะเกดการขดแยง ไมสามารถยตแกไขได ทาใหเกดความวนวายขนในกระบวนการทงหมด ในทสดจะบรรลจดวกฤตทาใหคณะรฐบาลไมสามารถเคลอนไหวได ซงภายใตสภาพใกลจลาจลน กจะเกดการยดอานาจโดยกอรฐประหารดวยกาลงอาวธ วฏจกรกครบวงจรของมน และหลงจากนนไมนานระบบกจะถกคลายใหหยอนโดยประกาศใชรฐธรรมนญ แลวกเดนไปตามขนตอนของวฎจกรอกรอบหนง

ลกษณะสาคญของวฏจกรจงไดแกความขดแยง ซงไมสามารถยตไดภายใตกรอบแหงประชาธปไตย ความขดแยงทหาทางออกไมได นาปญหาใหมมาใหแกการพฒนากระบวนการประชาธปไตย จะเปนประโยชนถาเราจะอภปรายประเดนความขดแยงตาง ๆ

ชวง พ.ศ. 2475 - 2500 ตกอยใตการครอบงาโดยฝายทหาร รวมทงการยดอานาจอยางเหนไดชด การครอบงาของฝายทหารในการตอสเพออานาจนเปนตวอยางทเดนชดทสด ชวงนเปนชวงของความวนวายทางการเมอง ดงจะเหนไดวา มการเลอกตง 9 ครง รฐธรรมนญ 6 ฉบบ และการรฐประหาร 10 ครง ทสาคญกวากคอ ในชวงเวลาดงกลาว ฝายทหารไดครองอานาจในตาแหนงนายกรฐมนตรนานถง 21 ปครง

นายกรฐมนตรในชวง 2475 - 2500 ภมหลง ระยะเวลาในตาแหนง 1. พระยามโนปกรณนตธาดา พลเรอน 11 เดอน 23 วน 2. พนเอกพระยาพหลพลพยหเสนา ทหาร 5 ป 5 เดอน 23 วน 3. จอมพล ป. พบลสงคราม ทหาร 14 ป 11 เดอน 11 วน 4. นายควง อภยวงศ พลเรอน 1 ป 6 เดอน 17 วน 5. นายทว บณยเกต พลเรอน 17 วน 6. ม.ร.ว.เสนย ปราโมช พลเรอน 10 เดอน 13 วน 7. นายปรด พนมยงค พลเรอน 4 เดอน 17 วน 8. พลเรอตรถวลย ธารงนาวาสวสด ทหาร 1 ป 2 เดอน 18 วน

จากขอความขางตนแสดงใหเหนอยางชดเจนวา ฝายทหารโดยการสนบสนนของกองทพ หรอโดยบคลกภาพทเขมแขงของตวบคคล เปนปจจยทมความสาคญในโครงสรางอานาจใหม และยงบงบอกวาสถาบนประชาธปไตยในประเทศไทยนนออนแอ ผลคอลกตมเคลอนจากสถาบนไปสตวบคคล ในบรบทของการเมองไทยในประเพณบคลกภาพทเขมแขง พรอมดวยฐานอานาจทหาร

35

เปนเงอนไขทจะขาดเสยมไดของอานาจการเมองสาหรบรฐประหารทเกดขนในฐานะเปนเครองมอยตความขดแยงกสะทอนใหเหนถงความออนแอของกระบวนการประชาธปไตย นอกจากนยงสะทอนถงมรดกของกระบวนการการเมองไทยในประเพณ การแยงชงอานาจเพอสบทอดตาแหนงพระมหากษตรย ซงไดกลาวถงแลวกอนหนานเกดขนบอย ๆ ในปลายสมยอยธยา และความขดแยงในเรองการมอบโอนอานาจกไมใชวาจะไมเปนทรจกกนในตนสมยรตนโกสนทร รฐประหาร 2475 กเชนกน เกดขนโดยชนชนนาทตอตานชนชนนาผอยในอานาจขณะนน ความพยายามทจะนาสถาบนประชาธปไตยมาใช ดาเนนไปโดยไมไดรบการเกอหนนจาก “สภาพแวดลอม” ความพยายาม ทจะทดลองสรางระบบการเมองตะวนตกในบรบทของการเมองทมใชเปนแบบตะวนตก นนคอ ไมมวฒนธรรมการเมองและสถาบนสงคมแนวประชาธปไตยทจะมาสนบสนนประชาธปไตย ไดบงคบใหธรรมเนยมปฏบตการเมองในประเพณ คอการใชกาลงฟนกลบมาอก นาไปสการครอบงาโดยฝายทหารในการเมองและในโครงสรางแหงอานาจ ทาใหการใชกาลงเปนเครองยตความขดแยง กลายเปนกระบวนการทมภาวะความเปนสถาบนไป ปมทแกไมหลดแหงการครอบงาจากฝายทหารนกยงคงสบเนองอยตราบจนทกวนน

ทฤษฎความสมพนธระหวางทหารกบพลเรอน

นกสงคมศาสตรสมยใหมมการตกลงกนอยางกวาง ๆ วาการศกษาความสมพนธระหวางทหารกบพลเรอน เปนปจจยสาคญทสามารถนามาใชอธบายการเขาแทรกแซงการเมองของทหาร โดยยอมรบวา การนาเอาความรทางวทยาศาสตรเขามาสงเสรมศาสตรการทาสงคราม ไดชวยใหทหารมการเพมพนในดานวชาชพ แตผลจากการเพมพนอาชพของทหารนน ไดทาใหนกวชาการแบงความเชอถอเกยวกบความสมพนธระหวางทหารกบพลเรอน ออกเปน 2 แนวทาง คอ แนวความคดทแบงแยกอยางเดดขาดระหวางทหารอาชพ กบความเปนพลเรอน และแนวความคดทเชอวา ความเปนทหารอาชพไมเกยวกบการแทรกแซงทางการเมอง

แนวความคดทยอมรบการแบงแยกอยางเดดขาด ระหวางองคกรทหารกบองคกรพลเรอน เปนแนวความคดทเชอวา การทจะรกษาคานยมแบบพลเรอนไวในสงคม จะทาไดโดยจดใหมการแบงแยกองคกรทางทหารออกจากองคกรทางพลเรอนอยางเดดขาด โดนเฉพาะอยางยงการทาใหทหารสามารถเพมพนในทางวชาชพไดมากเทาใด ทหารกจะยงอทศเวลาและความเอาใจใสใหกบกจกรรมทหารมากขน จะทาใหทหารวางตวเปนกลาง และเกดความเฉอยชาทางการเมอง ดงนน การแกปญหาการเขาแทรกแซงของทหารโดยวธเพมพนวชาชพทางทหาร จะทาใหสามารถปกครองทหารไดโดยไมตองเสยงดาเนนมาตรการลดรอนอานาจ และแสนยานภาพทางทหาร เพราะจะมผลกระทบตอการปองกนประเทศชาตในอนาคต ความเชอดงกลาวนไดรบอทธพลจากแนวคดหลก

36

ของ ฮนตงตน ซงมสาระสาคญวา องคกรของนายทหารสมยใหมมลกษณะเปนทหารอาชพ ความเปนทหารทหารอาชพจงเปนเสนแบงระหวางนายทหารสมยใหมกบนกรบในสมยโบราณ เพราะเหตวาความเปนทหารอาชพนนทาใหนายทหารสมยใหมมลกษณะเดน 3 ประการ คอ ความเชยวชาญ (expertise) ความรบผดชอบ (responsibility) และความรกหมคณะ (corporateness) ความเปนทหารอาชพในทศนะของ ฮนตงตน กคอ เปนผสนใจเฉพาะแตในเรองกจกรรมของทหาร ไมสนใจการเมอง หรอเปนกลางทางการเมอง และยอมอยภายใตการควบคมของพลเรอน ลกษณะแนวคดนสะทอนใหเหนอยางชดเจนถงความตองการทจะขดเสนจากดบทบาททางการเมองของกองทพ อนเปนทศนะของเสรนยมตะวนตกในชวงยคหลงสงคราม อยางไรกดแนวคดนหากนามาใชพจารณาการเมองปจจบน นาจะตองคานงถงอทธพลของสงแวดลอมในสงคมดวย เชน ในกรณทประชาชนยากจนลง หรอรสกเบอหนายรฐบาล ความเปนทหารอาชพอาจหมดขอบเขตจากดเนองจากไดรบการเรยกรองจากประชาชน

แนวคดทเชอวาความเปนทหารอาชพนน ไมเกยวกบการแทรกแซงทางการเมอง และนายทหารทมลกษณะความเปนทหารอาชพสง มกจะมแนวโนมทจะแทรกแซงทางการเมองสงดวย แนวคดนเกดจากผลงานของ ไฟเนอร (Finer, 1953 อางถงใน ประชา เทพเกษตรกล, 2535) ซงเชอวา ทหารจะตองไดรบการยอมรบใหมลกษณะความคดอานแบบพลเรอนมากขน จงจะยอมรบในอานาจสงสดของพลเรอน และเหนวา ถายงปลอยใหทหารไดเพมพนวชาชพและกาลงพลของตนมากเทาไร กเทากบยงชวยเสรมประสทธภาพใหทหารฉวยโอกาส เขาแทรกแซงกจกรรมของฝายพลเรอนมากยงขนเทานน การศกษาความสมพนธระหวางทหารกบพลเรอนตามแนวคดน จะเนนการหาแนวทางปองกนการแทรกแซงการเมองของทหารและใหยอมรบในอานาจสงสดทางการปกครองของฝายพลเรอน

บทบาทของทหารในทางการเมอง

การศกษาบทบาทของทหารในทางการเมอง ยงไมมขอตกลงและระเบยบการซงเปนยอมรบกนทวไปในหมนกวชาการสวนใหญ โดยเฉพาะการวเคราะหความสมพนธระหวางทหารกบพลเรอน การใชคาศพท การใชคาจากดความ การตงทฤษฎและขอสมมตฐาน วธการทาวจย ตาราทนามาใชอางองรวมทงขอบขายกวาง ๆ ทางการศกษาวา ควรจะครอบคลมกวางขวางแคไหนเพยงใด โดยมากแลวมกเกดขอโตแยงกนระหวางนกวชาการ ทมองปญหาการเขาแทรกแซงทางการเมองของทหารแตกตางกนไป แนวคดตาง ๆ ทเกดขนมกจะมความสมพนธอยางใกลชดกบ ความคด ความเชอ และอดมคตทางการเมองของผเขยนเปนสาคญ อยางไรกด การศกษาบทบาท ทางการเมองของทหารในระยะ 50 ปทผานมา พอสารวจไดวา ทหารมบทบาทใน 4 แนวทาง คอ

37

บทบาทในการใชความรนแรง บทบาทภายใตระบอบประชาธปไตย บทบาทในการสงเสรมการพฒนา และบทบาททมตอการพฒนาทางการเมอง

บทบาทของทหารในการใชความรนแรง มผลงานทนาสนใจตามแนวทางนไดแก “The Garrison State” ของ ลาสเวลล ซงเปนเรองทเนนความสาคญของการกาวขนสอานาจของทหาร ในลกษณะผเชยวชาญในการใชความรนแรง การศกษาบทบาททางการเมองของทหารตามแนวทางนมงตอตานการขยายตวของลทธเผดจการในยโรปในชวงกอนสงครามโลกครงท 2 โดยชใหเหนวา ทหารใชความรนแรงเปนเครองมอในการดารงอานาจเผดจการนอกเหนอจากการปฏบตหนาทปองกนประเทศตามหนาทของทหารอาชพ

บทบาทของทหารภายใตระบอบประชาธปไตย เปนแนวทางศกษาบทบาททางการเมองของทหารในหมนกวชาการชาวตะวนตก ในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 ซงมงสนบสนน การปกครองแบบประชาธปไตย เนองจากตางกมประสบการณเลวรายจากการใชอานาจเผดจการของผนาในประเทศทกอสงครามอกประการหนง เมอสงครามสงบลง ประเทศจกรวรรดนยม ในทวปยโรป สวนใหญเรมคนอานาจการปกครองใหกบประเทศเมองขนทงหลาย ซงตอมาไดเกดการตอสแยงชงอานาจระหวางผนาชาตนยมและขบวนการคอมมวนสต และหนมาใชนโยบายตอตานการปกครองแบบเผดจการกบขยายตวของลทธคอมมวนสตไปพรอม ๆ กน โดยใหการสนบสนนตอผนาพลเรอนซงสวนใหญเปนผนาขบวนการกชาตและตอตานคอมมวนสต ดงนน ผลงานทมงศกษาบทบาทของทหารกบการเมองในระยะน จงเปลยนรปแบบเปนการศกษาความสมพนธระหวางทหารกบพลเรอนในลกษณะ “ทหารอาชพ” ตามแบบฉบบของตะวนตก โดยเฉพาะในสหรฐอเมรกาเนนประเดนทวา ทาอยางไรทหารอาชพจงจะยอมรบอานาจสงสด ทางการเมองของผนาพลเรอนทมาจากการเลอกตง เชน งานเขยนเรอง “The American Soldier” ในป 1949 ของ สตฟเฟอร งานเขยนเรอง “The Soldier and the State” ในป 1960 ของจาโนวช ซงทงหมดมการวเคราะหปญหาเกยวกบทหารแบบเสรนยมมากยงขน

บทบาทของทหารในการสงเสรมการพฒนา เปนแนวทางทเกดจากการศกษาการเมองเปรยบเทยบในรปใหม ซงเนนความสาคญของปญหาการปกครองในประเทศกาลงพฒนา และใหความสนใจบทบาทของทหารในสงคมเกดใหมอยางกวางขวางโดยมการวเคราะหความสมพนธระหวางทหารกบพลเรอนในสงคมกาลงพฒนาในเชงเปรยบเทยบ และมการตงสมมตฐานเกยวกบสาเหตทผลกดนใหทหารใชอานาจเขาแทรกแซงเพอเปลยนแปลงการปกครอง ทงนนกวชาการ สวนใหญมความเหนวา การแทรกแซงของทหารเกดจากความลมเหลวของการปกครองแบบรฐสภาและความไมมประสทธภาพของรฐบาลพลเรอน ดวยเหตนนกวชาการจงเรมหนมาใหความสนใจกบกลมทหารซงเปนองคกรทางสงคมทเขมแขงแนวการศกษาทมงวเคราะหบทบาทของ “ทหาร

38

อาชพ” ในประเทศตะวนตก จงเรมเปลยนมาเปนการศกษาบทบาทของทหารในประเทศกาลงพฒนามากขน โดยเฉพาะบทบาทซงสงเสรมการบรหารการพฒนาเศรษฐกจการเมอง เชนงานเขยนเรอง “The Army in the process Modernization” ในป 1959 ของพาย และงานเขยนเรอง “From Empire to Nation” ใน ป 1960 ของ อเมอรสน ทงสองงานมแนวโนมสนบสนนใหทหารเขามามบทบาทสาคญทางการเมองในฐานะนกปฏรปสงคม เนองจากเหนวา ทหารเปนองคกรทเขมแขง มระเบยบวนย มความรกชาตและเปนปฏปกษตอลทธคอมมวนสต จงเกดความเชอวา ทหารเปนกลมในสงคมซงมขอไดเปรยบในการรวมพลงทแตกแยกไดและมลกษณะเหมาะสมทจะเขามาทาหนาทปกครองประเทศโดยเฉพาะในสายตาของชาตตะวนตกซงหวนเกรงการขยายอานาจของลทธคอมมวนสต สาหรบแนวทางการศกษาบทบาทของทหารในประเทศกาลงพฒนาในเชงเปรยบเทยบ เชนผลงานของจอหนสน ซงรวบรวมผลงานหลายเรองทวเคราะหบทบาทของทหารในรฐเกดใหมไดชใหเหนวา ทหารมบทบาทสาคญตอกระบวนการเปลยนใหเปนสมยใหมนอกจากนนกวชาการยงไดมการนาเอาวธการศกษาแบบ “โครงสรางและหนาท” เขามาชวยอธบายความสาคญขององคกรทหารในประเทศกาลงพฒนา ดงนนนกวชาการสวนใหญในระยะนจงมความเหนพองตองกนวา ทหารเปนเครองมอทมประสทธภาพสงในกระบวนการเปลยนใหเปนสมยใหม

บทบาทของทหารทมตอการพฒนาทางการเมอง จากเหตการณพฒนาทางการเมองทผานมาไดแสดงขอเทจจรงใหเหนอยางแจงชดวา เมอทหารเขายดอานาจการปกครองไดแลว กลบไมสามารถปกครองไดอยางมประสทธภาพและไมสามารถสราง “ความชอบธรรม” ใหกบการบรหารงานของตนได ผลกคอในสงคมซงทหารเขารบหนาทเปนรฐบาลมกขาดประสทธภาพในการปกครอง มการฉอราษฏรบงหลวงอยางกวางขวาง สภาพเศรษฐกจทรดโทรม สาเหตสาคญของความลมเหลวของรฐบาลทหาร เนองมาจากทาทนโยบายทนยมลทธเผดจการเพอคงไวซงอานาจสทธขาดของตน ดวยเหตน จงทาใหนกวชาการสมยใหม เชน ไบรเนน, โมเรลล, ทอมสน, ดกาโล, ลชแซด และ นอรคลงเจอร เรมตระหนกถงอนตรายทเกดจากการเขาแทรกแซงทางการเมองของทหาร บทความทางวชาการใหม ๆ มกจะลงความเหนวาในประเทศกาลงพฒนาสวนใหญแมวาองคกรทหารเปนพลงสาคญในสงคม แตไมไดมบทบาทเปนตวแทนของการพฒนาและเปนนกปฏรปสงคมเหมอนอยางทเคยเชอกน ในทางตรงกนขาม ทหารกลบมบทบาทเปนองคกรทเหนยวรงการพฒนาทางการเมองเปนสวนใหญ แนวทางนจงสนใจในการศกษาและคนควาเกยวกบมาตรการทจะทาใหทหารเปนพลเรอน ซงหมายถงทหารจะตองไดรบการอบรมใหมลกษณะความคดอานแบบพลเรอนมากขนจงจะยอมรบในอานาจสงสดของพลเรอน และใหความสนใจกบปญหา “กาวออกจากอานาจ” และสาเหตผลกดนใหทหารกลบไปเปน “ทหารอาชพ” ตามเดม

39

แนวคดเกยวกบการแทรกแซงทางการเมองของทหาร

เนองจากการศกษาความสมพนธระหวางทหารกบพลเรอน ไดรบความสนใจหมนกวชาการกนมากขน ประกอบกบทหารไดเขาแทรกแซงการเมองมากขนในประเทศกาลงพฒนา ทาใหเกดความตนตวในการคนหาแนวความคดตาง ๆ ทเกยวกบการแทรกแซงการเมองของทหาร ซงจากการสารวจพบวามแนวคดทเกยวของกบการวจย 4 แนวคด คอ แนวคดทเหนวาเกดจาก ความออนแอในโครงสรางของสงคม แนวคดทเหนวาเกดจากความเขมแขงขององคการทหาร แนวคดทเหนวาเกดจากทงสองแนวคดแรกรวมกน และแนวคดทกลาวถงบทบาทของกลมผลประโยชน

แนวคดทเหนวา ความออนแอในโครงสรางของสงคม เปนสาเหตใหทหารเขาแทรกแซงทางการเมอง ความออนแอดงกลาวไดแก ความเปราะบางของสถานบนตาง ๆ รวมทงความผดปกต หรอการเสยดลย (disequilibrium) ในระบบ ฮนตงตน ซงเปนเจาของแนวคดหลกในประเดนนอางวาสาเหตสาคญทสดของการแทรกแซงทางการเมองโดยฝายทหาร ไมใชมาจากทางทหารแตมาจากเรองการเมอง ไมใชเปนเรองของลกษณะพเศษทางดานการจดองคกรหรอทางสงคมของทหารแตเปนเรองของโครงสรางทางสถาบนและทางการเมอง ทหารจะเขาแทรกแซงทางการเมองในสงคมซงมสภาพยงเหยง ไมมสถาบนหลก โครงสรางทางอานาจแบบเกาลมเลกไปและยงไมมอนใหมมาแทนทในสภาพเชนนทกกลมจะมความตนตวทางการเมองสง และจะเขายงกบการเมองเพอครอบครองอานาจอยางไมมกตกา ทหารซงเปนกลมหนงในสงคมจะเขายงเกยวแลวสาเรจมากกวากลมอน

แนวคดทเหนวาความเขมแขงขององคกรทางทหาร เปนสาเหตใหทหารเขาแทรกแซง ทางการเมอง ความเขมแขงดงกลาวไดแก การจดองคกรการจดลาดบชนการบงคบบญชา ระดบความเปนวชาชพ (professionalism) ความรสกตนตวในคานยม และความเปนอนหนงอนเดยวกนของกลมทหาร (cohesion) จาโนวช เหนวา ความมระเบยบและความเปนอนหนงอนเดยวกนทาใหทหารมความสามารถสงในการแทรกแซงทางการเมอง องคกรของทหารชวยทาใหทหารซงมาจากทตาง ๆ มเอกลกษณของชาตรวมกน มความกลมเกลยวไมแบงแยก และเนองจากทหารมโอกาสสมผสกบเทคนควทยาการสมยใหมทาใหพวกเขามความคดตองการเปลยนแปลงสงคมใหพนจากความลาหลง ซงประเดนนเองทกระตนใหทหารเขาแทรกแซงทางการเมอง ไฟเนอร และ อบราฮมสนกเชนกนทไมยอมรบขอเสนอตามแนวทางแรกของ ฮนตงตน และเสนอวาความเปนวชาชพของทหารเปนตวกระตนใหทหารเขายงเกยวทางการเมอง

40

แนวคดทเหนวาปจจบนทงสองประการขางตน รวมกนเปนสาเหตใหทหารเขาแทรกแซงทางการเมอง ซงไดแก แนวคดของ เวลช และ สมทธ ซงเสนอวา การศกษาเรองของการแทรกแซงการปกครองของทหาร จาเปนตองคานงถงปจจยภายในของทหารและปจจยภายนอกหรอปจจยทางสภาพแวดลอมไปพรอม ๆ กน เพราะปจจยสองประเภทนเกยวของกนเสมอ ปจจยภายในทมสวนในการแทรกแซงของทหาร คอ ภาระหนาท การจดองคการของทหาร ซงหมายถงความเปนอนหนงอนเดยวกน ความเปนเอกเทศและความเปนวชาชพ และยงรวมถงความตนตวทางการเมองกบคานยมของทหารปจจยภายในเหลานจะมปฏสมพนธกบปจจยภายนอก คอ ลกษณะทางเศรษฐกจและสงคม เชน ความแตกแยกและการขดแยงทางสงคม ความเสอมโทรมทางเศรษฐกจ ลกษณะทางการเมองทรฐบาลขาดความชอบธรรม และไมมความเขมแขง เวลช และ สมทธ พจารณาความเกยวของของปจจยสองประเภทน ในรปของลกษณะการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน กลาวคอการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน มความเกยวของกบความเขมแขงของสถาบนพลเรอน ถาสถาบนพลเรอนมความเขมแขงตา ขาดความชอบธรรม อาจไมสามารถเผชญกบการขยายตวของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน อนจะนามาซงการเกดความวนวายในสภาพเชนนทหารอาจจะขยายบทบาทเขามาในขอบเขตของพลเรอน และถาความเขมแขงของทหารมสง กยงจะเขาแทรกแซงไดงาย

แนวคดเกยวกบกลมผลประโยชน เปนการพจารณาวากลมใดบางทไดรบประโยชนจากการแทรกแซงทางการเมองของทหาร แนวคดนไดจากผลงานของ นโคล บอลลซงพจารณาในแงเศรษฐศาสตรการเมองโดยพยายามชใหเหนวา การศกษาบทบาททหารตอการเมองในประเทศโลกทสามนน จะตองไมตขอบเขตในการพจารณาเพยงแตตวกองทพ แตควรจะตองขยายขอบเขตของการศกษาไปสปจจยตวอนในสงคมนนดวย การศกษาเฉพาะตวกองทพเองนนอาจจะไมไดภาพทงหมดของการแทรกแซงทางการเมองของกองทพ เพราะเมอกองทพตดสนใจใชอานาจเขาแทรกแซงทางการเมองแลว กลมผลประโยชนอน ๆ ทเกยวของกบกองทพ ยอมจะไดรบผลประโยชนทางเศรษฐกจการเมองแทนดวย

แนวความคดเกยวกบการแทรกแซงทางการเมองของทหารไทย

นบตงแตการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบประชาธปไตยโดยใชระบบรฐสภาแบบองกฤษในป พ.ศ. 2475 นนจะเหนไดวาทหารไทยไดเขามามบทบาทสาคญตอการเปลยนแปลงและผลกดนใหมการพฒนาทางการเมองในรปแบบทหลากหลายมาโดยตลอดนบแตป พ.ศ. 2475 ทผนาทหารไดรวมมอกบผนาพลเรอนรวมตวกนเปน “คณะราษฎร” และไดผลกดนใหมการเปลยนแปลงการปกครองจนเปนผลสาเรจนบไดวาทหารไทยยคเรมแรกได

41

เขามาพฒนาทางการเมองในฐานะผปฏรปทางสงคมและนกพฒนาทางการเมองหวสมยใหมทมเจตนารมณอนบรสทธทจะอทศตนเพอการพฒนาประเทศสความเจรญกาวหนาและนาไปสการปกครองในระบอบประชาธปไตยโดยแทจรง (กนลา สขพานช, 2529, หนา 34) คณะราษฎรไดพยายามวางรากฐานทางประชาธไตยภายหลงเปลยนแปลงการปกครองรปแบบและพนฐานดงกลาว กคอ ความพยายามใหกระบวนการทางการเมองของประเทศดาเนนไปตามวถทางการปกครอง ในระบอบประชาธปไตยดวยการจดตงสถาบนทางการเมอง เชน ใหมรฐสภา หรอสถาบนในทาง การปกครองทเปดโอกาสใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการปกครองดวย เชน การออกพระราชบญญตจดตงเทศบาล พ.ศ. 2476 เปนตน ความพยายามในการปพนฐานเชนวานยงเปดโอกาสใหมการเลอกตงขนอนเปนผลใหมตวแทนของประชาชนเขามสวนรวมในการกาหนดวธทางการเมองและการปกครองประเทศรวมดวยขณะเดยวกนกไดมความพยายามกระจายอานาจ ในการปกครองไปสประชาชนมากขน (เกยรตชย พงษพานชย, 2514, หนา 171)

แตภายหลงจากนนไมนานกเกดความขดแยงไปในหมผนาคณะราษฎรจงมการใชกาลงทหารโดยเฉพาะจากกองทพบกเขาแกปญหาความขดแยงเขายดอานาจจากฝายตรงขามเหตทกองทพโดยเฉพาะกองทพบกไดเปรยบสถาบนอน ๆ ในแงของความเขมแขงและเปนหวหอกของการทารฐประหารไดสบเนองมาจาก (สทศ นาพนสขสวสด, 2518, หนา 9 - 10 อางถงใน ประชา เทพเกษตรกล, 2535)

1. ลกษณะการจดองคการของกองทพบก เปนแบบสายการบงคบบญชาจากเบองบนสเบองลางโดยตรงซงลกษณะเชนนเปนสงทสอดคลองกบทศนคตของคนไทยในแงทวา คนไทยมกจะเขาใจวาสงคมหรอกลมคนจะตองมผบงคบบญชาหรอผทรงอานาจกบผใตบงคบบญชาเขาเสมอและผบงคบบญชาจะใหผใตบงคบบญชาคนไหนเปนอะไรกยอมไดเชนเดยวกบในกองทพบกผบงคบบญชาจะใหลกนองมตาแหนงไหนกไดทงนน และกองทพบกจะเรยกรองความภกด และลงโทษทกคนทยอมรบ

2. กองทพบก สามารถสรางเอกภาพ และความสามคคขนไดมากกวาสถาบนอนโดยเหตทมเครองแบบสญลกษณตาแหนงเปนแกนกลางใหคนยอมรบ และกองทพบกกจะรบคนทมสดงกลาววาเปนพวกเดยวกนคนทกคนจงสามารถคาดหวงการยอมรบฐานะของคนในกองทพบกไดเกยรตยศหรอชะตากรรมของกองทพบก คอเกยรตยศหรอชะตากรรมของทกคน

3. การรบราชการทหารไดกลายเปนอาชพทมนคงของคนไทย กองทพบกสามารถระดมกาลงคนอาวธยทธภณฑและพฒนาหลกยทธศาสตรตลอดมาจงสามารถทจะระดมสงเหลานเพอบรรลวตถประสงคอนใดกไดทกสถานการณซงองคกรอนทาไมได

42

4. ตงแตยครฐธรรมนญเปนตนมา กระทรวงกลาโหมมอสระมากขนและกองทพบกเปนผคมครองกระทรวงนเสยเปนสวนใหญการบรหารงานในกระทรวงเปนไปตามสายการบงคบบญชาแบบทหารและงบประมาณของกระทรวงกลาโหมสวนใหญเปนของกองทพบก

5. กระทรวงกลาโหม สามารถรบบคคลเขาบรรจ และฝกอบรมไดอยางอสระเปนตวของตวเองกองทพมสถาบนในการผลตบคลากรเปนเอกเทศทาใหสามารถคดเลอกและอบรมใหมทศนคตทางการเมองไปในทางทตองการได

กลาวไดวา บทบาททางการเมองของทหารไทยไดเรมตนพรอม ๆ กบระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยในขณะทระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยเสอมโทรมลงเปนลาดบ และลมลกคลกคลานขาดความตอเนองบทบาททางการเมองของทหารกมเพมมากขน และอานาจทางการเมองของทหารกมอยอยางตอเนองมากกวาระบอบประชาธปไตยในชวงตงแต ป 2475 จนถงปจจบน ประเทศไทยมนายกรฐมนตร 24 คน เปนทหาร 11 คน เปนพลเรอน 13 คน แมวาจานวนนายกรฐมนตรทเปนพลเรอนจะมจานวนมากกวานายกรฐมนตรทเปนทหารกตามแตนายกรฐมนตรทเปนทหารสามารถอยในอานาจไดนานกวารวมทงนายกรฐมนตรพลเรอนภายใตอาณตทหาร (ประชา เทพเกษตรกล, 2535, หนา 38 - 39)

ทหารมบทบาทในทางการเมองเปนอยางมากในประเทศกาลงพฒนา สาหรบประเทศไทยนนหลงการรฐประหารป พ.ศ. 2475 มาแลว มการยดอานาจเกอบสบครง เฉลยแลวมการยดอานาจเปลยนรฐบาลกนประมาณทก ๆ สป ทงนไมไดรวมการกบฎและรฐประหารทลมเหลวอกสามครง

ทาไมทหารจงมบทบาทอยางมากในการเมองของไทย และทาไมจงมการรฐประหารและยดอานาจบอยครง เราอาจพจารณาไดดงตอไปน (ลขต ธรเวคน, 2548, หนา 86 - 88)

จากทกลาวมาแตเบองตนวา ทศนคตทางสงคมและการเมอง สภาพจตใจและโลกทศนของคนไทยทาใหสงคมไทยเปนสงคมทมลกษณะงายตอการคงอยของระบบ hierarchicalism และ authoritarianism การเปลยนแปลงการปกครองป พ.ศ. 2475 ทาใหเกดชองวางทางอานาจการเมองขน (power - vacuum) ซงไมสามารถถกแทนทไดโดยสถาบนอน ๆ ทางสงคมไทย ชองวางอนนจงถกแทนทโดยทหาร ซงเปนสถาบนทมลกษณะความเจรญสงในดานองคการ (organization) และเปนปกแผน สถาบนอน เชน พรรคการเมองและอดมการณทางการเมองทแขงพอทจะแขงกบองคการทหารนนไมม ดงนนเมอเกดการระสาระสายขนทหารกยอมเขามามบทบาทอนคลายกบกฎการไหลของนาทจะเขาไปแทรกในชองวาง ทหารจงเปนองคการเดยวทพอจะรกษาเสถยรภาพไวได นอกจากน จากประวตศาสตรของไทยไดมการเนนสภาพคงทและเสถยรภาพมาก อะไรทขดตอเสถยรภาพถอวาเปนอนตรายตอระบบสงคม ดงนน จงมการพดถงเสถยรภาพแมในปจจบน เชน ทานอดตนายกรฐมนตร กรมหมนนราธปพงศประพนธตรสใหสมภาษณหนงสอพมพมใจความวา

43

“สาหรบการพฒนาประชาธปไตยแบบไทย เสถยรภาพทางการเมองเปนสงจาเปนอยางยง” ทานอดตรฐมนตรถนด คอมนตร กกลาวใจความทานองเดยวกนวา ดจากประวตศาสตรประเทศไทย ประเทศจะรงเรองถาอยภายใตอานาจการปกครองซงสามารถรวมความสามคคไวได ถาขาดอานาจนลงเมอใดกจะเกดกลยคขน

นอกจากเหตผลดงกลาว การใชกาลงยดอานาจการเมองของไทยสบเนองมาจากประวตศาสตรดวยจากประวตศาสตรไทย การใชกาลงยดเอาอานาจการเมองเปนเรองธรรมดา การแยงราชบลลงกโดยใชอานาจทหารเกดขนบอยในสมยกรงศรอยธยา ระหวางป พ.ศ. 2031 - 2310 มการกบฏ การแยงราชบลลงก การใชกาลงปะทะกนอยางนอย 70 ครง เฉลยแลว 4 ปตอครง

ขอกลาวอางเบองตน อาจมนาหนกมากขนหากดจากพระราชดารสของพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ตอนทเสนาบดทลเสนอใหทรงแตงตงใหเจาฟาชายจฬาลงกรณเปนมกฎราชกมาร พระจอมเกลาฯ ทรงตกเตอนใหระวง อยาใหเกดความยงเหยงทางการเมอง การฆาฟนกนในโอกาสทมการผลดเปลยนแผนดนซงเกดขนบอยครงในอดต แนละพระราชดารสดงกลาวอาจเปนการใหอครเสนาบดสมเดจพระยามหาศรสรยวงศ (นายชวง บนนาค) รบรองวา จะไมใหมเหตการณดงกลาวเกดขน ซงอาจเปนพระดารสโดยตรงตอสมเดจเจาพระยามหาศรสรยวงศ แตกยงมการทาวความถงการเกดเหตการณดงกลาวบอยครงในอดตยอมเปนประจกษพยานตอขออางเบองตน

ถามองดทหารในดานการอบรมและสภาพจตใจ เราจะพบวาทหารไดรบการอบรมใหมชาตนยม มระเบยบวนย มความรบผดชอบตอหนาท และความคดทวาตนมหนาทโดยตรงในการปองกนประเทศชาต ดงนนทหารจงไมเพยงเปนรวของชาตในยามสงครามเทานน แตยงรสกวาตนมหนาทรกษาความสงบภายใน ดงนนเมอประเทศขาดความสงบ ขาดเสถยรภาพ ทหารยอมรสกวาเปนการถกตองทตนจะเขามา ขอทเรามองขามไมไดกคอ ในยามสงบทหารไมสจะมบทบาทนก ดงนน เพอจะใหตนมอานาจทางการเมองและมความสาคญ กตองเขามตาแหนงทางการเมองทมอานาจอยางแทจรง วฒสภาของไทยในอดตหรอสภานตบญญตปจจบนประกอบดวยทหารเกอบทงหมด ซงเปนกลไกอนสาคญทจะใหทหารมสวนเกยวกนกบอานาจทางการเมอง เพอหลกเลยงการเสยงตอการรวมกลมเพอหาอานาจการเมองโดยวธอนของกลมทหารเหลานน

การททหารมบทบาททางการเมองมากและมอานาจมาก ยอมทาใหความเจรญเตบโตของระบอบประชาธปไตยเกดไดยาก เพราะเกดการขาดดลยภาพทางอานาจขน ทหารจงคมอานาจไวหมด โอกาสทสถาบนอน เชน พรรคการเมองจะเจรญขนมาแขงกบทหารยอมเปนไปไดยาก

ระดม วงษนอม (2515, หนา 68 - 78) ไดศกษาอดมการณทางการเมองของทหารไทย เหนวา อดมการณทางการเมองของทหารไทยสรปไดดงน

44

1. ทหารไทยมความรสกชาตนยม และตอตานคอมมวนสตอยางรนแรงอดมการณทเปนปฏปกษตอพวกคอมมวนสตปรากฏเดนชดในสมยจอมพล ป. พบลสงคราม และสมย จอมพล สฤษด ธนะรชต อดตนายกรฐมนตรทานนกลาวไดวาเปนเผดจการเตมตวอดมการณตอตานคอมมวนสตรนแรงถงขนาดวากจกรรมใดกตามถากระทาแบบลบ ๆ กจะถกถอวาเปนคอมมวนสตหมด

2. ทหารไทยถอตนเองวา มบทบาททางการเมอง เทากบ พลเรอน ตลอดประวตศาสตรไทย ทหารและพลเรอนมบทบาททากนมาตลอดในทางทฤษฎไดมการแบงแยกหนาททางทหารและพลเรอนออกจากกนแตในทางปฏบตไมสามารถแยกจากกน เชน สมหกลาโหม และ สมหนายก ทาหนาททงทางทหารและการปกครองพลเรอนตามภมภาคแหงอานาจของตนไปพรอมกนทาใหทหารถอตนเองวาเปนสวนอนจาเปนขาดไมไดในหลกการเมองและการปกครอง

3. ทหารไทยเขาใจวาการเมองการปกครองของประเทศขาดทหารเสยมไดอนนสบเนอง มาจากการททหารรบใชกษตรยมายาวนานในประวตศาสตรทาใหทหารมความภาคภมใจวาตนเปนสวนสาคญอนขาดมไดของชาต ผนาทหารไทยในปจจบนนภาระหนกและเขาใจตนเองอยเสมอวาการปฏวต 2475 สาเรจลงไดเพราะการสนบสนนจากทหาร

4. การปฏเสธระบบการปกครอง ประชาธปไตยสมบรณแบบทหารไทยไมตองการทจะรบเอาความคดเหนแบบประชาธปไตยทงหมดมาใช รฐบาลสมยจอมพล สฤษด ธนะรชต ไดเปลยนใชคาวา “ประชาธปไตยแบบไทย” เปนเครองสนบสนนอานาจของตนและบดเบอนวาประเทศไทยยงตองเปนประชาธปไตยแตประชาธปไตยแบบไทยโดยเฉพาะ

การศกษาเกยวกบสาเหตของการททหารเขาแทรกแซงทางการเมองโดยใชอาวธ หรอใชกาลงรนแรงนน นกวชาการหลายทาน ไดมผลงานศกษาทางดานนออกมามากมายไดแก

เสนอ จนทรา (2517, หนา 139 - 165) ไดทาการศกษาถงสาเหตของการยดอานาจในประเทศไทยไดคนพบสาเหตของการรฐประหาร 2 สาเหตพอสรปไดดงน

1. การแกงแยงอานาจกนเองในกลมผนาในวงการรฐบาล การแยงแขงขนมอานาจของบรรดาผนาทางการเมองนเองทาใหตองมการรฐประหารกนอยเสมอ ตลอดระยะเวลาประมาณ 40 ป นบตงแตเรมตนการปกครองระบอบประชาธปไตยไดมขนในประเทศไทยเปนผลใหมการปกครองระบอบนมไดกาวหนาหรอเจรญเตบโตแพรหลายในหมประชาชน

2. ความเฉยเมยหรอความไมเอาใจใส ในกจการทางการเมองของสมาชกในสงคม สาเหตทประชาชนไทยไมสนใจกจการทางการเมองสบเนองมาจาก

1.1 สถานภาพทางเศรษฐกจทยากจน 1.2 การไดรบการศกษาทางการเมองนอย

45

1.3 การขาดสถาบนทางการเมองทเปดโอกาสใหประชาชนไดเขาไปมสวนรวมทางการเมอง

1.4 ตวบคคลผทะเยอทะยานทางการเมองไมพอใจตอฐานะของตนหวงแกงแยงอานาจชงดชงเดนกนเชนนทาใหประชาชนคนไทยเรารสกเบอหนายตอการปกครองของประเทศ

ประชา เทพเกษตรกล (2535, หนา 119) ไดทาการศกษาการแทรกแซงทางการเมองของทหารไทย : ศกษาเฉพาะกรณรฐประหาร เมอวนท 23 กมภาพนธ พ.ศ. 2534 พบวาสาเหตการยดอานาจการปกครองครงนแทจรงคอ ความหวาดระแวง การปลดผนากองทพคนสาคญ ๆ ความรสกในบทบาทผนาของกองทพ การปกปองผลประโยชนของชาต

ปรญญา อดมทรพย (2514, บทคดยอ) ไดศกษาวเคราะหบทบาททางการเมองของทหารในประเทศไทย พบวา สาเหตททาใหทหารสามารถเขากมอานาจการเมองไดนนม 3 ประการคอ

1. การจดองคการของทหารการเมอง คอ การตอสเพออานาจระหวางกลมผลประโยชนตาง ๆ กลมทหารซงเปนกลมทรวมตวกนไดเหนยวแนนกวากลมอน ๆ ทกประเภทในสงคมไทย จงเปนกลมทสามารถยดครองชยชนะไดในการตอส ลกษณะสาคญของการจดองคการของทหาร ททาใหกองทพมอานาจในตวเองไดแก

11 การมสายการบงคบบญชาทแนชดและสามารถปฏบตได 1.2 การมวนยสามารถบงคบปฏบตได 1.3 การมผนาสบทอดตาแหนงแทนกนอยางตอเนอง 1.4 การมสมาชกเตรยมพรอมอยเสมอ และเปนอสระจากการแทรกแซง 1.5 สมาชกกลมทหารมอดมการณและผลประโยชนรวมกน 1.6 กลมทหารผกขาดการควบคมอาวธของประเทศ 1.7 หนวยทหารตงอยในศนยกลางทางการเมอง 2. วฒนธรรมทางการเมองของคนไทย วฒนธรรมทางการเมองของคนไทยทชวยใหกลม

ทหารสามารถเขากมอานาจทางการเมองไดราบรนไดแก 2.1 ความเคยชนและยอมรบหลกอานาจนยม 2.2 ความคดในเรองบญ บาป เวรกรรม โชคลาภ ยอมรบสถานภาพของตน 2.3 คนไทยสวนใหญไมเคยมโอกาสตอส เพอใหไดมาซงประชาธปไตย จงไมสนใจ

จะรกษาหวงแหนประชาธปไตยทไดมา 2.4 การมนสยยอมรบอานาจ เฉยเมยทางการเมองและขาดประสบการณทางการเมอง 3. ความออนแอของกลมผลประโยชนและพรรคการเมอง พรรคการเมองไทยเกดขนตาม

กฎหมายและไมไดเปนสอซงแสดงออกของนโยบายสาธารณะอนเปนหนาทสาคญของพรรค

46

การเมองทงไมเปนเครองมอควบคมรฐบาล กจกรรมของพรรคการเมองไทยเทาทปรากฏในอดต กคอ การเปนฐานสนบสนนผนาการเมอง

งานวจยทเกยวของ

ปรญญา อดมทรพย (2514, บทคดยอ) ไดศกษาวเคราะหบทบาททางการเมองของทหารในประเทศไทย พบวา สาเหตททาใหทหารสามารถเขากมอานาจทางการเมองไดนนม 3 ประการคอ

1. การจดองคการของทหารการเมอง คอ การตอสเพออานาจระหวางกลมผลประโยชนตาง ๆ กลมทหารซงเปนกลมทรวมตวกนไดเหนยวแนนกวากลมอน ๆ ทกประเภทในสงคมไทย จงเปนกลมทสามารถยดครองชยชนะไดในการตอส ลกษณะสาคญของการจดองคการของทหาร ททาใหกองทพมอานาจในตวเอง ไดแก

1.1 การมสายการบงคบบญชาทแนชดและสามารถปฏบตได 1.2 การมวนยสามารถบงคบปฏบตได 1.3 การมผนาสบทอดตาแหนงแทนกนอยางตอเนอง 1.4 การมสมาชกเตรยมพรอมอยเสมอ และเปนอสระจากการแทรกแซง 1.5 สมาชกกลมทหารมอดมการณและผลประโยชนรวมกน 1.6 กลมทหารผกขาดการควบคมอาวธของประเทศ 1.7 หนวยทหารตงอยในศนยกลางทางการเมอง 2. วฒนธรรมทางการเมองของคนไทย วฒนธรรมทางการเมองของคนไทยทชวยใหกลม

ทหารสามารถเขากมอานาจทางการเมองไดราบรน ไดแก 2.1 ความเคยชนและยอมรบหลกอานาจนยม 2.2 ความคดในเรองบญ บาป เวรกรรม โชคลาภ ยอมรบสถานภาพของตน 3. คนไทยสวนใหญไมเคยมโอกาสตอส เพอใหไดมาซงประชาธปไตย จงไมสนใจ

จะรกษาหวงแหนประชาธปไตยทไดมา การมนสยยอมรบอานาจ เฉยเมยทางการเมองและขาดประสบการณทางการเมอง 4. ความออนแอของกลมผลประโยชนและพรรคการเมอง พรรคการเมองไทยเกดขนตาม

กฎหมายและไมไดเปนสอซงแสดงออกของนโยบายสาธารณะอนเปนหนาทสาคญของพรรคการเมองทงไมเปนเครองควบคมรฐบาล กจกรรมของพรรคการเมองไทยเทาทปรากฏในอดต กคอ การเปนฐานการสนบสนนผนาทางการเมอง

เสนอ จนทรา (2517, หนา 139 - 165) ไดทาการศกษาถงสาเหตของการยดอานาจในประเทศไทยไดคนพบสาเหตของการรฐประหาร 2 สาเหตพอสรปไดดงน

47

1. การแกงแยงอานาจกนเองในกลมผนาในวงการรฐบาล การแยงแขงขนมอานาจของบรรดาผนาทางการเมองนเองทาใหตองมการรฐประหารกนอยเสมอ ตลอดระยะเวลาประมาณ 40 ป นบตงแตเรมตนการปกครองระบอบประชาธปไตยไดมขนในประเทศไทยเปนผลใหมการปกครองระบอบนมไดกาวหนาหรอเจรญเตบโตแพรหลายในหมประชาชน

2. ความเฉยเมยหรอความไมเอาใจใส ในกจการทางการเมองของสมาชกในสงคม สาเหตทประชาชนไทยไมสนใจกจกรรมทางการเมองสบเนองมาจาก

2.1 สถานภาพทางเศรษฐกจทยากจน 2.2 การไดรบการศกษาทางการเมองนอย 2.3 การขาดสถาบนทางการเมองทเปดโอกาสใหประชาชนไดเขาไปมสวนรวม

ทางการเมอง 2.4 ตวบคคลผทะเยอทะยานทางการเมองไมพอใจตอฐานะของคนหวงแกงแยง

อานาจชงดชงเดนกนเชนนทาใหประชาชนคนไทยเรารสกเบอหนายตอการปกครองของประเทศ สรพาสน ทพภมาน (2518) เรอง ทศนคตทางการเมองของนายทหารชนนายพนของ

3 เหลาทพ พบวา นายทหารชนนายพนมทศนคตในทางทไมสนบสนนระบอบประชาธปไตยและไดใหขอสรปวา นายทหารชนนายพนของกองทพบกสวนมากจะมทศนคตแบบอนรกษนยมท ไมคอยยอมรบการเปลยนแปลง มความอดกลนตา ทาใหมความพยายามทจะทาการรฐประหารสง

ทรรศนย ปจจสานนท (2519) เรองการเรยนรทางการเมองของนกเรยนนายรอยกองทพบกไทย พบวามทศนคตแบบเผดจการมากกวาระบอบประชาธปไตย

พ.ท.วทวส รชตะนนท (2529) เรองทศนคตของนายทหารตอสาเหตการรฐประหาร: ศกษาเฉพาะกรณนายทหารนกเรยน โรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจา ชดท 60 พบวา นายทหารในยคนน มเงอนไขสาคญตอระบอบประชาธปไตย กลาวคอ พวกเขาเหนดวยตอการรฐประหารโดยเฉพาะอยางยง เปนการรฐประหารเพอปกปองสถาบนพระมหากษตรย รองลงมาคอ พวกเขาจะเหนดวยกบการรฐประหารซงกระทาเพอแทนทระบอบประชาธปไตย ซงพวกเขา เหนวาลมเหลว โดยไดสรปเงอนไขของการรฐประหารเปน 2 ประเดนใหญ คอ

1. ประเดนทวา ทหารจะทารฐประหาร เมอสภาพทางการเมองไรเสถยรภาพ ไดแก 1.1 ผนาทางการเมองขาดความชอบธรรม 1.2 ความเปราะบางของรฐบาล 1.3 ความลมเหลวของระบอบประชาธปไตย 1.4 วกฤตการณทางเศรษฐกจ

48

1.5 สถาบนพระมหากษตรย ถกกระทบกระเทอน (วาสถาบนพระมหากษตรยถกกระทบกระเทอนเปนสาเหตทสาคญของการรฐประหารในความเหนของนายทหารผตอบ)

2. ประเดนทวาสาเหตของการรฐประหารสบเนองมาจาก เงอนไขเกยวกบสถาบนทหารโดยตรง ไดแก

2.1 ผลประโยชนของทหารถกกระทบกระเทอน 2.2 ความขดแยงระหวางผนาทหาร พ.ท.ประทป ธรรมรกษ (2535) เรองทศนคตทางการเมองของนายทหารตอการ

รฐประหาร เปนการศกษา หลงการกระทาปฏวตรฐประหารโดย คณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (รสช.) ตวอยางทใชในการวจย คอนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก เสนาธการทหารเรอ เสนาธการทหารอากาศ ปการศกษา 2535 พบวา นายทหารสวนใหญมทศนคตแบบกากงระหวางการยอมรบและไมยอมรบ และพบวาปจจยภมหลงทางสงคมและการกลอมเกลาทางการเมอง ในความแตกตางของสถาบนการศกษากอนเขารบราชการความแตกตางของความสมพนธของบคคลในครอบครวตอสถาบนทหาร และความสนใจตดตามขาวสารการเมองทแตกตางกนมความสมพนธสงกบทศนคตของนายทหารตอการรฐประหาร ทศนคตตอการรฐประหารไดรบอทธพลจากบคลกภาพแบบอานาจนยม กลาวคอ ผทมบคลกภาพอานาจนยมสงจะมการยอมรบ การรฐประหารมากกวาการใหความสาคญตอเงอนไขการนาไปสการทารฐประหาร 6 ประการ คอ การดหมนสถาบนพระมหากษตรย การแสวงหาผลประโยชนโดยมชอบของรฐบาล สถาบนทหาร ถกดหมน รฐบาลเขาแทรกแซงกองทพ ปญหาเศรษฐกจ และการซอสทธขายเสยงของสมาชกสภาผแทนราษฎร โดยพบวานายทหารทคลอยตามเงอนไขเหลาน จะมระดบการยอมรบการรฐประหารมากกวา

ประชา เทพเกษตรกล (2535, หนา 119) ไดทาการศกษาการแทรกแซงทางการเมองของทหารไทย: ศกษาเฉพาะกรณรฐประหาร เมอวนท 23 กมภาพนธ 2534 พบวา สาเหตการยดอานาจการปกครองครงนแทจรง คอ ความหวาดระแวงการปลดผนากองทพคนสาคญ ๆ ความรสกในบทบาทผนาของกองทพ การปกปองผลประโยชนของชาต

สรปจากงานวจยของทงหมด ผวจยไดนาแนวคดเกยวกบทศนคตทางการเมอง แนวคดเกยวกบการแทรกแซงทางการเมองของทหารไทย บคลกภาพแบบอานาจนยม คณลกษณะเฉพาะของสถาบนทหารทเออตอการใชกาลงในการโคนลมรฐบาล และเงอนไข และสาเหตของการทารฐประหารมากาหนดประเดนในการศกษา

49

ทศนคตทางการเมองตอ

การรฐประหาร

กรอบแนวคดในการวจย

จากการทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของผวจยนาแนวคดและทฤษฎทไดมาประยกตใช โดยไดกาหนดประเดนในการศกษา ดงน

ภาพท 4 กรอบแนวคดในการวจย

ภมหลงทางสงคมและการเมอง - ชนยศ - อาย - เหลา - กาเนด - จานวนปทรบราชการ - หนวยงาน - พนทปฏบตงาน - ระดบการศกษาสงสด - สถานภาพ - ความสนใจขาวสารการเมอง - ความสมพนธของบคคลในครอบครวตอสถาบนทหาร บคลกภาพแบบอานาจนยม

สง - ปานกลาง - ตา

50

บทท 3

วธดาเนนการวจย การวจยเรอง “ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก

หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร 19 กนยายน 2549” เปนการวจยเชงปรมาณ โดยมวตถประสงคในการวจยเพอศกษาทศนคตทางการเมอง ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหารโดยเฉพาะประเดนการกอรฐประหาร โดยคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข เมอ 19 กนยายน 2549 จาแนกตามภมหลงทางสงคม การเมอง และระดบบคลกภาพแบบอานาจนยม

ประชากรทใชในการวจย

ประชากรทใชในการวจยครงนเปนนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ซงเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก ตงแต 1 ตลาคม 2550 - 30 กนยายน 2551 เหลาทหารบก จานวน 210 นาย

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอแบบสอบถามเรอง “ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก ตอการรฐประหาร” โดยแบงออกเปน 3 ตอนดงน

ตอนท 1 เปนแบบสอบถามปลายปดแบบเลอกตอบหลายขอ (multiple choices) เกยวกบภมหลงทางสงคมและการเมองของผตอบแบบสอบถาม จานวน 11 ขอ

ตอนท 2 เปนแบบสอบถามปลายปดแบบประเมนคา (rating scale) เกยวกบทศนคตของผตอบแบบสอบถามตอบคลกภาพแบบอานาจนยมโดยเปนขอความทมความหมายทางบวก จานวน 15 ขอ

ตอนท 3 เปนแบบสอบถามปลายปดแบบประเมนคา (rating scale) เกยวกบทศนคตของผตอบแบบสอบถามตอการทารฐประหาร โดยในขอ 3.3, 3.5, 3.7, 3.8 รวม 4 ขอเปนขอความทมความหมายทางลบ และขอทเหลออก 14 ขอเปนขอความทมความหมายทางบวก รวมแบบสอบถามทงสน จานวน 18 ขอ

51

แบบสอบถามในตอนท 2 และ 3 เปนแบบสอบถามประมาณคา (rating scale) ตามแบบของลเครท (Likirt) ม 5 ระดบ คอ เหนดวยอยางยง เหนดวย เฉย ๆ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง

แบบสอบถามตงแตตอนท 2 และตอนท 3 มหลกเกณฑการใหคะแนนดงน 1. ขอความทมความหมายทางบวก ใหคะแนน ดงน เหนดวยอยางยง ใหคะแนน 5 คะแนน เหนดวย ใหคะแนน 4 คะแนน เฉย ๆ ใหคะแนน 3 คะแนน ไมเหนดวย ใหคะแนน 2 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง ใหคะแนน 1 คะแนน 2. ขอความทมความหมายทางลบ ใหคะแนน ดงน เหนดวยอยางยง ใหคะแนน 1 คะแนน เหนดวย ใหคะแนน 2 คะแนน เฉย ๆ ใหคะแนน 3 คะแนน ไมเหนดวย ใหคะแนน 4 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง ใหคะแนน 5 คะแนน

การสรางและการตรวจสอบคณภาพของเครองมอ

แบบสอบถามฉบบน ผวจยไดสรางขนเอง มขนตอนในการสรางดงน 1. ศกษาแนวความคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของในเรอง เกยวกบทศนคตทางการเมอง แนวคดเกยวกบบทบาทหนาท ทฤษฎความสมพนธระหวางทหารกบพลเรอน บทบาทของทหารในทางการเมอง แนวคดเกยวกบการแทรกแซงทางการเมองของทหารไทย การปฏวตรฐประหาร จากนนนามากาหนดกรอบแนวความคดในการวจย กาหนดนยาม แลวนามาเปนแนวทางในการสรางแบบสอบถาม สาหรบแบบสอบถามในตอนท 2 ผวจยไดดดแปลงมาจากแบบประเมนบคลกภาพแบบอานาจนยมของอดอรโน (Adorno) 2. สรางแบบสอบถามเกยวกบทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกตอการรฐประหาร แลวตรวจสอบเนอหาของแบบสอบถามวาครอบคลมวตถประสงคหรอไมจากนนนาไปใหอาจารยทปรกษาตรวจสอบ แลวนามาปรบปรงตามคาแนะนาของอาจารยทปรกษา 3. นาแบบสอบถามทปรบปรงแลวใหผเชยวชาญ 3 ทานเพอหาความเทยงตรงเชงเนอหา (content validity) แลวนามาปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ

52

4. นาแบบสอบถามทไดรบการตรวจสอบถกตองแลวจากอาจารยทปรกษาไปทดลองใช (try out) กบ ประชากรทไมใชกลมประชากรททาการศกษา จานวน 30 ชด เพอหาคณภาพของเครองมอโดยการหาคาความเทยงตรงหรอความเชอถอไดของแบบสอบถาม (reliability) แบบ Cronbach’s alpha ไดคาความเทยงตรงหรอความเชอถอได เทากบ .8243 ซงถอวาแบบสอบถามนมความเชอถอได สามารถนาไปใชเกบขอมลจรงตอไป

การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยดาเนนการเกบรวบรวมขอมลมขนตอนดงน 1. ผวจยนาหนงสอจากบณฑตวทยาลยไปขออนญาตผบญชาการโรงเรยนเสนาธการทหารบกเพอขออนญาตและขอความอนเคราะหในการเกบขอมลจากประชากร 2. ผวจยนาแบบสอบถามไปเกบรวบรวมขอมลดวยตนเองทโรงเรยนเสนาธการทหารบกโดยแจกแบบสอบถามกบประชากรทงหมด 3. จากการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดแจกแบบสอบถามไปทงสน 210 ชด ไดรบกลบคนมา และมความสมบรณ จานวน 210 ชด คดเปนรอยละ 100 4. ผวจยนาแบบสอบถามมาคดเลอกเฉพาะทสมบรณแลวจงนามาตรวจใหคะแนน ตามเกณฑทกาหนดไวแลวนามาวเคราะหขอมลทางสถตตอไป

การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลสาหรบการวจยในครงนใชวธการประมวลผลคาทางสถต ดวยเครองคอมพวเตอร โปรแกรมวเคราะหขอมลทางสงคมศาสตร

สถตทใชในการวเคราะหขอมล

ผวจยเลอกใชสถตในการวเคราะหเพอใหสอดคลองกบลกษณะของขอมลและตอบวตถประสงคดงน 1. สวนท 1 เปนการวเคราะหขอมลเกยวกบภมหลงทางสงคมและการเมอง ไดแก ชนยศ อาย เหลา กาเนด จานวนปทรบราชการ หนวยงาน พนทปฏบตงาน ระดบการศกษาสงสด สถานภาพ ความสนใจขาวสารการเมอง ความสมพนธของบคคลในครอบครวตอสถาบนทหาร โดยใชสถตพนฐาน ไดแก คารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

53

2. สวนท 2 เปนการวเคราะหและประเมนบคลกแบบอานาจนยมของผตอบแบบสอบถาม ใชระดบคะแนนผลรวมเฉลยในการแบงกลมประชากรออกเปน 3 กลม โดยนาคาชวงกวางของขอมลในแตละชนแบงหวงระดบคะแนนไดดงน

ชองกวางของขอมลในแตละชน = คาสงสด - คาตาสด

จานวนชน = 5 - 1

3 = 1.33 ผลรวมคะแนนเฉลย ระดบบคลกภาพแบบอานาจนยม 3.67 - 5.00 สง 2.34 - 3.66 ปานกลาง 1.00 - 2.33 ตา 3. สวนท 3 เปนการวเคราะหระดบทศนตทางการเมองของผตอบแบบสอบถามในการ

ยอมรบหรอไมยอมรบการรฐประหาร ใชระดบคะแนนผลรวมเฉลยในการแบงกลมประชากรออกเปน 3 กลม โดยนาคาชวงกวางของขอมลในแตละชนแบงหวงระดบคะแนนได ดงน

ชองกวางของขอมลในแตละชน = คาสงสด - คาตาสด

จานวนชน = 5 - 1

3 = 1.33 ผลรวมคะแนนเฉลย ระดบทศนคตตอการรฐประหาร 3.67 - 5.00 ยอมรบ 2.34 - 3.66 เฉย ๆ/ กลาง 1.00 - 2.33 ไมยอมรบ 4. สวนท 4 เปนการวเคราะหคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานและแปลความหมาย

ของทศนคตทางการเมองตอการรฐประหารของกลมประชากรจาแนกตามประเดนศกษา ดงน ภมหลงทางสงคม การเมอง และบคลกภาพแบบอานาจนยมทแตกตางกนของกลมประชากรผตอบแบบสอบถาม

54

บทท 4

ผลการวจย การวจยเรอง “ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร 19 กนยายน 2549” นน มวตถประสงคเพอศกษาทศนคตทางการเมองนายทหารนกเรยน โรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหารโดยเฉพาะประเดนการกอการรฐประหารโดยคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข เมอ 19 กนยายน 2549 โดยศกษาทศนคตทาง การเมองตอการรฐประหารจาแนกตามภมหลงทางสงคมและการเมอง บคลกภาพแบบอานาจนยม ซงไดเกบขอมลจากกลมประชากรคอ นายทหารนกเรยน โรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 เหลาทหารบก ซงเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก ตงแต 1 ตลาคม 2550 - 30 กนยายน 2551 จานวน 210 นาย ซงผวจยไดนาเสนอผลการวเคราะหเปน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 ผลการวเคราะหภมหลงทางสงคมและการเมองของกลมประชากร ตอนท 2 ผลการวเคราะหระดบบคลกภาพแบบอานาจนยมของกลมประชากร ตอนท 3 ผลการวเคราะหทศนคตทางการเมองของกลมประชากรตอการรฐประหาร ตอนท 4 ผลการวเคราะหคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และแปลความหมายของทศนคตทางการเมองตอการรฐประหารของกลมประชากร จาแนกตามประเดนศกษา

ตอนท 1 ผลการวเคราะหภมหลงทางสงคมและการเมองของกลมประชากร

ภมหลงทางสงคมและการเมองททาการวเคราะห ไดแก ชนยศ อาย เหลา กาเนด จานวน ปทรบราชการ หนวยงานและพนทปฏบตงานทปฏบตงานอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก ระดบการศกษาสงสด สถานภาพ ความสนใจขาวสารการเมอง และ ความสมพนธของบคคลในครอบครวตอสถาบนทหาร รวมทงสน 11 ตวแปร โดยผวจยไดนาคาตอบของผตอบแบบสอบถามมาแจกแจงความถและหาคาเฉลย ดงแสดงในตารางท 2

55

ตารางท 2 จานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามภมหลงทางสงคมและการเมอง

(n = 210) ภมหลงทางสงคมและการเมอง จานวน รอยละ

ชนยศ รอยเอก พนตร พนโท

11 192 7

5.24 91.43 3.33

อาย ตากวา 30 ป

30 - 35 ป มากกวา 35 ปขนไป

173 37

82.38 17.62

เหลา ทหารราบ ทหารมา ทหารปนใหญ อน ๆ

68 25 36 81

32.38 11.91 17.14 38.57

กาเนด นกเรยนนายรอยในประเทศ นกเรยนนายรอยตางประเทศ/ นกเรยนแพทยทหาร นายทหารประทวน ทหารกองหนน พลเรอน

174 2

21 6 7

82.86 0.95

10.00 2.86 3.33

จานวนปทรบราชการ ตากวา 10 ป 10 - 20 ป มากกวา 20 ปขนไป

9

195 6

4.29 92.86 2.85

56

ตารางท 2 (ตอ)

(n = 210) ภมหลงทางสงคมและการเมอง จานวน รอยละ

หนวยงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาฯ สวนบญชาการ สวนกาลงรบ สวนสนบสนนการรบ สวนสงกาลงบารง สวนภมภาค สวนการศกษา สวนชวยพฒนาประเทศ

8

103 65 6 9 13 6

3.81 49.05 30.95 2.86 4.28 6.19 2.86

พนทปฏบตงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาฯ กรงเทพมหานคร และปรมณฑล ภาคกลาง/ ตะวนออก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคเหนอ ภาคใต

54 78 30 25 23

25.71 37.14 14.29 11.91 10.95

ระดบการศกษาสงสด ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก

157 50 3

74.76 23.81 1.43

สถานภาพ โสด สมรส

74 136

35.24 64.76

ความสนใจตดตามขาวสารการเมอง ไมสนใจตดตามเลย ตามโอกาส เปนประจาทกวน

1

172 37

0.48 81.90 17.62

57

ตารางท 2 (ตอ)

(n = 210) ภมหลงทางสงคมและการเมอง จานวน รอยละ

ความสมพนธของบคคลในครอบครวตอสถาบนทหาร ม ไมม

155 55

73.81 26.19

จากตารางท 2 จานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามภมหลงทางสงคมและการเมอง พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมชนยศ พนตร รอยละ 91.43 รอยเอก รอยละ 5.24 และพนโท รอยละ 3.33 มอายระหวาง 30 - 35 ป มากทสด คดเปนรอยละ 82.38 รองลงมาคอ อายมากกวา 35 ปขนไป รอยละ 17.62 และไมมผทมอายตากวา 30 ป สวนใหญรบราชการอย ในเหลาอนนอกเหนอจากเหลาราบ เหลามา เหลาปนใหญ คดเปนรอยละ 38.57 รองลงมาคอ เหลาทหารราบ เหลาทหารปนใหญ และเหลาทหารมา รอยละ 32.38, 17.14 และ 11.91 ตามลาดบ โดยสวนใหญกาเนดจากนกเรยนนายรอยในประเทศ (โรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาฯ) ถงรอยละ 82.86 รองลงมาคอกาเนดจากนายทหารประทวนรอยละ 10.00 พลเรอน รอยละ 3.33 ทหารกองหนน รอยละ 2.86 และนกเรยนนายรอยตางประเทศรอยละ 0.95 และรอยละ 92.86 มจานวนปรบราชการตงแต 10 - 20 ป รอยละ 4.29 มจานวนปรบราชการตากวา 10 ป และรอยละ 2.85 มจานวนปรบราชการมากกวา 20 ปขนไป ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมหนวยงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก อยในสวนกาลงรบ คดเปนรอยละ 49.05 รองลงมาคอ สวนสนบสนนการรบ สวนการศกษา สวนภมภาค สวนบญชาการ รอยละ 30.95, 6.19, 4.28 และ 3.81 ตามลาดบ สวนผทประจาอยในสวนสงกาลงบารงและสวนชวยพฒนาประเทศมนอยทสด เทากนทรอยละ 2.86 สาหรบพนทปฏบตงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบกมากทสด คอ พนทภาคกลางและภาคตะวนออก คดเปนรอยละ 37.14 รองลงมาคอ พนทกรงเทพมหานครและปรมณฑล พนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ พนทภาคเหนอ และพนทภาคใต คดเปนรอยละ 25.71, 14.29, 11.91 และ 10.95 ตามลาดบ มระดบการศกษาสงสดในระดบปรญญาตร มากทสด รอยละ 74.76 ปรญญาโท รอยละ 23.81 ปรญญาเอกรอยละ 1.43 และไมมผทสาเรจการศกษา ตากวาระดบปรญญาตร สถานภาพทางครอบครว สมรสแลว รอยละ 64.76 โสด รอยละ 35.24 และไมมผทหยาราง สวนใหญสนใจตดตามขาวสารการเมองตามโอกาส รอยละ 81.4 และตดตามขาวสารการเมองเปนประจาทกวน รอยละ 17.62 มเพยงรอยละ 0.48 ทไมสนใจตดตามเลย และผตอบแบบสอบถามสวนใหญ รอยละ 73.81 มบคคลในครอบครว

58

อนไดแก บดา มารดา ญาต พนองทเคยรบราชการทหารหรอกาลงรบราชการทหารอย มเพยงรอยละ 26.19 ทไมมบคคลในครอบครวรบราชการทหาร

ตอนท 2 ผลการวเคราะหระดบบคลกภาพแบบอานาจนยมของกลมประชากร

สาหรบขอมลแสดงระดบบคลกภาพแบบอานาจนยมของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ผวจยไดนาคาตอบของผตอบแบบสอบถามมาแจกแจงความถ และหาคาเฉลย แลวกาหนดระดบคาเฉลยแบงบคลกภาพแบบอานาจนยมออกเปน 3 ระดบ ดงน คาเฉลยระหวาง 3.67 - 5.00 หมายถง การมบคลกภาพแบบอานาจนยมในระดบสง คาเฉลยระหวาง 2.34 - 3.66 หมายถง การมบคลกภาพแบบอานาจนยมในระดบปานกลาง คาเฉลยระหวาง 1.00 - 2.33 หมายถง การมบคลกภาพแบบอานาจนยมในระดบตา ตารางท 3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบบคลกภาพแบบอานาจนยมของนายทหาร นกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86

(n = 210) ระดบความคดเหน

บคลกภาพ แบบอานาจนยม เหนดวย

อยางยง เหนดวย ปานกลาง ไม

เหนดวย

ไม เหนดวยอยางยง

µ σ 2

1. การเคารพเชอฟงผมอานาจหนาทเหนอกวาตนเปนสงสาคญทสดทเดกความเรยนร

20 (9.50)

156 (74.30)

25 (11.90)

8 (3.80)

1 (0.05)

3.89

.63

2. ในธรรมชาตของมนษยแลว ยอมตองมความขดแยงและสงคราม

23 (11.00)

160 (76.20)

15 (7.10)

12 (5.70)

0 (0.00)

3.92

0.64

3. ผทไมไดมโอกาสเรยนรการอยภายใตสภาพการบบบงคบ คอการพลาดโอกาสเรยนรสงสาคญในการดารงชวต

10 (4.80)

88 (41.90)

98 (46.70)

14 (6.70)

0 (0.00)

3.45

0.69

59

ตารางท 3 (ตอ)

(n = 210) ระดบความคดเหน

บคลกภาพ แบบอานาจนยม เหนดวย

อยางยง เหนดวย ปานกลาง ไม

เหนดวย

ไม เหนดวยอยางยง

µ σ 2

4. ผทไมไดรบการอบรมในแนวทางทดยอมเปนไปไดยากในการทจะใชชวตรวมกบผอน

34 (16.20)

107 (51.00)

59 (26.20)

10 (4.80)

0 (0.00)

3.79

0.77

5. ผทดหมนศกดศรผอนยอมสมควรไดรบการลงโทษอยางสาสม

30 (14.30)

116 (55.20)

55 (26.20)

7 (3.30)

2 (1.00)

3.79

0.76

6. อาชญากรทกออาชญากรรมทางเพศและเดก สมควรไดรบการลงโทษทรนแรงกวาการจองจา

96 (45.70)

94 (44.80)

13 (6.20)

5 (2.40)

2 (1.00)

4.32

0.78

7. เราจะสามารถแกปญหาความวนวายของสงคมไดหากขจดคนทปราศจากศลธรรม คดโกง เหนแกตว ใหหมดสนไป

56 (26.70)

116 (55.20)

18 (8.60)

12 (5.70)

8 (3.80)

3.95

0.96

8. หากทกคนพดนอยลง ทางานใหมากขน สงคมสวนรวมจะดขน

36 (17.10)

136 (64.80)

34 (16.20)

3 (1.40)

1 (0.50)

3.97

0.66

9. สงทประเทศชาตตองการ คอ การมผนาทกลาหาญ ทมเท ผทซงประชาชนจะสามารถฝากความศรทธาไวกบตวผนา นนได

99 (47.10)

95 (45.20)

14 (6.70)

2 (1.00)

0 (0.00)

4.39

0.66

60

ตารางท 3 (ตอ)

(n = 210) ระดบความคดเหน

บคลกภาพ แบบอานาจนยม เหนดวย

อยางยง เหนดวย ปานกลาง ไม

เหนดวย

ไม เหนดวยอยางยง

µ σ 2

10. บคคลทไมควรไดรบอนญาตใหพดสงทเขาไมรจรง

12 (5.70)

116 (55.20)

68 (32.40)

12 (5.70)

2 (1.00)

3.59

0.73

11. หลกวทยาศาสตรสามารถอธบายสงตาง ๆ ไดกจรง แตยงมเรองอกมากมายทมนษยไมมวนทจะเขาใจได

34 (16.20)

125 (59.50)

46 (21.90)

5 (2.40)

0 (0.00)

3.90

0.68

12. สงทเดก ๆ ควรเรยนร คอ ระบบวนยทเครงครด และ ความตงใจทจะตอส และทางาน ครอบครวและประเทศชาต ของตน

60 (28.60)

121 (57.60)

24 (11.40)

5 (2.40)

0 (0.00)

4.12

0.69

13. ในปจจบนน มคนจานวนมากขนเรอย ๆ ทพยายามจะเจาะลกลวงเขาไปยงเรองสวนตวของผอน

24 (11.40)

129 (61.40)

50 (23.80)

5 (2.40)

2 (1.00)

3.80

0.70

14. หากเรามความพยายามเพยงพอกจะสามารถฝาฟนอปสรรคทกอยางได

121 (57.60)

79 (37.60)

10 (4.80)

0 (0.00)

0 (0.00)

4.53 0.59

61

ตารางท 3 (ตอ)

(n = 210) ระดบความคดเหน

บคลกภาพ แบบอานาจนยม เหนดวย

อยางยง เหนดวย ปานกลาง ไม

เหนดวย

ไม เหนดวยอยางยง

µ σ 2

15. คนสวนใหญไมเคยรวาจรง ๆ แลวชวตเราไดถกกาหนดไวดวยโชคชะตาของตน

2 (1.00)

61 (29.00)

97 (46.20)

40 (19.00)

10 (4. 80)

3.02

0.84

รวม 3.89 0.31

จากตารางท 3 พบวาเมอทาการประมวลผลดวยขอมลประชากรในการศกษาครงนอยในระดบบคลกภาพแบบอานาจนยมปานกลางถงสง มคาเฉลย อยระหวาง 3.02 - 4.39 นอกจากนพบวา กลมประชากรมความคดเหนไปในทางเดยวกนโดยพจารณาจากสวนเบยงเบนมาตรฐาน ซงสวนใหญมคาตากวา 1.00 และมคาเฉลยโดยรวมเทากบ 3.89 ซงอยในระดบบคลกภาพแบบอานาจนยมสง

ตารางท 4 จานวนและรอยละของบคลกภาพแบบอานาจนยมของนายทหารนกเรยนโรงเรยน เสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86

(n = 210) ระดบบคลกภาพแบบอานาจนยม จานวน รอยละ

บคลกภาพแบบอานาจนยมสง 175 83.33

บคลกภาพแบบอานาจนยมปานกลาง 35 16.67 บคลกภาพแบบอานาจนยมตา 0 0.00

จากตารางท 4 แสดงใหเหนวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตร หลกประจาชดท 86 สวนใหญมแนวโนมทมบคลกภาพแบบอานาจนยมสง คดเปนรอยละ 83.33 กลมทมบคลกภาพแบบอานาจนยมปานกลาง รอยละ 16.67 และไมมกลมทมบคลกภาพแบบอานาจนยมตา

62

ตอนท 3 ผลการวเคราะห ทศนคตทางการเมองของกลมประชากรตอการรฐประหาร

สาหรบขอมลแสดงทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร ผวจยไดนาคาตอบของผตอบแบบสอบถามมาแจกแจงความถและหาคาเฉลย โดยกาหนดระดบทศนคตทางการเมองตอการรฐประหารออกเปน 3 ระดบ ดงน คาเฉลยระหวาง 3.67 - 5.00 หมายถง การมทศนคตทางการเมอง ยอมรบการรฐประหาร คาเฉลยระหวาง 2.34 - 3.66 หมายถง การมทศนคตทางการเมอง เฉย ๆ ตอการรฐประหาร คาเฉลยระหวาง 1.00 - 2.33 หมายถง การมทศนคตทางการเมอง ไมยอมรบการรฐประหาร

ตารางท 5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยน โรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร

(n = 210) ระดบความคดเหน

ทศนคตทางการเมองตอ การรฐประหาร เหนดวย

อยางยง เหนดวย เฉย ๆ ไมเหนดวย ไมเหนดวย

อยางยง µ σ 2 ระดบ อนดบ

1. ระบอบประชาธปไตยไมใชรปแบบทเหมาะสมทสดกบการเมองไทย

8 (3.80)

31 (14.80)

23 (11.00)

134 (63.80)

14 (6.70)

2.49 0.95 กลาง 17

2. เปนการยากทจะแนะนาระบอบประชาธปไตย ใหคนไทยเขาใจเพราะ คนไทยยงไมพรอม

6 (2.90)

41 (19.50)

30 (14.30)

125 (59.50)

8 (3.80)

2.58 0.94 กลาง 16

3. ความเปนทหารอาชพในแนวความคดของทาน คอ ไมกาวกายหรอ แทรกแซงทางการเมองเปนอนขาด

10 (4.80)

58 (27.60)

96 (45.70)

42 (20.00)

4 (1.90)

2.87 0.85 กลาง 14

63

ตารางท 5 (ตอ)

(n = 210) ระดบความคดเหน

ทศนคตทางการเมองตอ การรฐประหาร เหนดวย

อยางยง เหนดวย เฉย ๆ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง

µ σ 2 ระดบ อนดบ

4. ความเปนทหารอาชพยงมภาระในการดแลการเมองใหเปนไปตามแนวทางทเหมาะสมดวยซงการใชกาลงโคนลมรฐบาลเปนเครองมอหนงทกองทพตองใชแกปญหา

8 (3.80)

43 (20.50)

90 (42.90)

58 (27.60)

11 (5.20)

2.90 0.91 กลาง 13

5. บทบาทของทหาร ควรทาหนาทเปนกลไกในการดาเนนการโดยรบนโยบายทงหมดจากรฐบาลและกองทพ

20 (9.50)

115 (54.80)

62 (29.50)

13 (6.20)

0 (0.00)

2.32 0.73 ไม ยอมรบ

18

6. เมอใดกตามหากรฐบาลขาดประสทธภาพทหารจะตองเขามามบทบาทหลกในการบรหารประเทศ

9 (4.30)

68 (32.40)

71 (33.80)

56 (26.70)

6 (2.90)

3.09 0.93 กลาง 8

7. การเมองไทยจะสามารถดาเนนตามวถทางประชาธปไตยได โดย ไมจาเปนตองใหทหารเปนฐานคาจนรฐบาล

10 (4.80)

48 (22.90)

76 (36.20)

68 (32.40)

8 (3.80)

3.08 0.95 กลาง 9

8. การเมองการปกครองไทยปจจบนสามารถใชระบอบประชาธปไตยสมบรณแบบ ไดและทหารควรเลกแทรกแซงการเมองโดยเฉพาะจะตองเลกใชกาลงลมรฐบาล

9 (4.30)

56 (26.70)

98 (46.70)

39 (18.60)

8 (3.80)

2.91 0.88 กลาง 12

64

ตารางท 5 (ตอ)

(n = 210) ระดบความคดเหน

ทศนคตทางการเมองตอ การรฐประหาร เหนดวย

อยางยง เหนดวย เฉย ๆ ไมเหนดวย ไมเหนดวย

อยางยง µ σ 2 ระดบ อนดบ

9. การเมองการปกครองไทยในปจจบน ยงไมสามารถนาระบอบประชาธปไตยสมบรณ แบบใชได ประเทศชาตยงมความจาเปนรบดวนในการพฒนาดานเศรษฐกจและการศกษากอนทจะพฒนาประชาธปไตย ดงนน จงควรยอมรบวธการของทหาร ซงนยมการใชอานาจอยางเดดขาด เพอนามาใชบรหารประเทศในดานตาง ๆ

5 (2.40)

64 (30.50)

95 (45.20)

38 (18.10)

8 (3.80)

3.10 0.85 กลาง 7

10. การรฐประหาร เมอ 19 กนยายน 2550 โดยคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข โดยสรปแลวเปนปรากฏการณทางการเมองทเหมาะสม และกอใหเกดผลดตอประเทศชาตมากกวาผลเสย

13 (6.20)

83 (39.50)

71 (33.80)

34 (16.20)

9 (4.30)

3.27 0.95 กลาง 4

11. ถาหากรฐบาลชดใดปลอยใหบคคลในคณะรฐบาล ดหมนกองทพหรอผนากองทพการรฐประหาร เพอโคนลมรฐบาลชดนน จงนบวาเหมาะสมแลว

8 (3.80)

57 (27.10)

64 (30.50)

73 (34.80)

8 (3.80)

2.92 0.96 กลาง 11

65

ตารางท 5 (ตอ)

(n = 210) ระดบความคดเหน

ทศนคตทางการเมองตอ การรฐประหาร เหนดวย

อยางยง เหนดวย เฉย ๆ ไมเหนดวย ไมเหนดวย

อยางยง µ σ 2 ระดบ อนดบ

12. ถาหากรฐบาลชดใดปลอยใหบคคลในคณะรฐมนตรแสวงหาผลประโยชนสวนตนโดยไมหาทางแกไขอยางจรงจง การรฐประหารเพอโคนลมรฐบาลชดนนจงนบวาเหมาะสมแลว

17 (8.10)

75 (35.70)

80 (38.10)

36 (17.10)

2 (1.00)

3.33 0.89 กลาง 3

13. ถาหากรฐบาลชดใดปลอยใหเกดการกอการเพอประทษราย หรอดหมนสถาบนพระมหากษตรย โดยไมหาทางแกไขอยางจรงจง สมควรใชการรฐประหารโคนลมรฐบาล

69 (32.90)

62 (29.50)

46 (21.90)

30 (14.30)

3 (1.40)

3.78 1.10 ยอม รบ

1

14. ถาหากรฐบาลใดใชอานาจทางการเมองในการกาวกายแทรกแซงเรองภายในกองทพ เพอสรางความเปลยนแปลงภายในกองทพใหเปนไปแนวทางทสอดคลองกบผลประโยชนของตน การรฐประหารเพอโคนลมรฐบาลชดนน จงนบวาเหมาะสม

21 (10.00)

89 (42.40)

64 (30.50)

31 (14.80)

5 (2.40)

3.43 0.94 กลาง 2

15. ถาหากรฐบาลชดใด ไมสามารถแกไขปญหาทางเศรษฐกจอยางไดผล เชน ปลอยใหสนคาจาเปนมราคาสง การรฐประหารเพอโคนลมรฐบาลชดนน จงนบวาเหมาะสมแลว

5 (2.40)

53 (25.20)

66 (31.40)

74 (35.20)

12 (5.70)

2.83 0.95 กลาง 15

66

ตารางท 5 (ตอ)

(n = 210) ระดบความคดเหน

ทศนคตทางการเมองตอ การรฐประหาร เหนดวย

อยางยง เหนดวย เฉย ๆ ไมเหนดวย ไมเหนดวย

อยางยง µ σ 2 ระดบ อนดบ

16. ถาหากเปนททราบกนภายหลงวา รฐบาลใดประกอบดวย สส. ไดรบเลอกตงดวยการซอเสยง รวมทงมการวงเตนเพอเปนรฐมนตรกนอยางแพรหลายสมควรใชการรฐประหารโคนลมรฐบาลนนเสย

12 (5.70)

60 (28.60)

79 (37.60)

48 (22.90)

11 (5.20)

3.07 0.98 กลาง 10

17. ถาหากผนาทางการเมองขาดความชอบธรรมในการบรหารประเทศ เชน การสรางความแตกแยกในสงคม ใชอานาจโดย มชอบเพอสรางผลประโยชนใหแกตนและหมคณะ สมควรใชการรฐประหารโคนลมรฐบาลนนเสย

15 (7.10)

86 (41.00)

58 (27.60)

41 (19.50)

10 (4.80)

3.26 1.01 กลาง 5

18. เมอถงคราวทสถาบนทางการเมองอยในสภาพ คบขน ไมสามารถหาทางออกได การทารฐประหารเปนแนวทางหนง ทชวยแกปญหาใหกบชาตบานเมองได

13 (6.20)

82 (39.00)

68 (32.40)

36 (17.10)

11 (5.20)

3.24 0.98 กลาง 6

รวม 3.02 0.51 กลาง

67

จากตารางท 5 พบวา เมอประมวลผลดวยขอมลของประชากรในการศกษาครงน มคาเฉลยระหวาง 2.32 - 3.78 ซงมระดบความคดเหนในแตละเงอนไข ตงแตไมยอมรบ เปนกลาง จนถง ยอมรบ และมคาเฉลยโดยรวมเทากบ 3.02 ซงอยในระดบเปนกลาง นอกจากนยงพบวา ประชากรสวนใหญมความคดเหนเปนไปในทางเดยวกน โดยพจารณาจากคาสวนเบยงเบนมาตรฐานรายเงอนไขแลวสวนใหญมคาตากวา 1.00 คงมเพยงเงอนไขท หากรฐบาลปลอยใหเกดการดหมนสถาบนพระมหากษตรยโดยไมหาทางแกไขและสรางความแตกแยกในสงคม สรางผลประโยชนแกตนสมควรใชการรฐประหารโคนลมรฐบาลเทานน ทมสวนเบยงเบนมาตรฐานมากกวา 1.00 คอมคาเทากบ 1.10 และ 1.01 แตอยางไรกตาม สวนเบยงเบนมาตรฐาน โดยรวมเทากบ 0.51 ซงยงคงตากวา 1.00 นอกจากน เมอพจารณาถงประเดนเงอนไขการทารฐประหาร พบวา ประเดนเงอนไขทวา หากรฐบาลปลอยใหเกดการประทษรายหรอดหมนสถาบนพระมหากษตรย โดยไมหาทางแกไขอยางจรงจงสมควรใชการรฐประหารโคนลมรฐบาลนน มคาเฉลยสงสดคอ 3.78 ซงอยในระดบ การยอมรบการรฐบาลในประเดนเงอนไขการทารฐประหารดงกลาว รองลงมาคอ การใชอานาจ ทางการเมองกาวกายแทรกแซงเรองภายในของกองทพ ซงมคาเฉลย 3.43 ซงอยในระดบเปนกลาง สาหรบประเดนเงอนไขทไมยอมรบการทารฐประหาร คอ เงอนไขบทบาททหารควรทาหนาทเปนกลไกการดาเนนการโดยเปนนโยบายทงหมดจากรฐบาลและกองทพ นนหมายความวา กลมประชากรไมเหนดวยกบบทบาทของทหารทนอกเหนอจากนโยบายทไดรบ ควรดาเนนการภายใตกรอบนโยบายของรฐบาลและกองทพ ตารางท 6 จานวนและรอยละของทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการ

ทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร

(n = 210) ทศนคตทางการเมองตอการรฐประหาร จานวน รอยละ

ทศนคตทางการเมอง ยอมรบการรฐประหาร 17 8.09 ทศนคตทางการเมอง เฉย ๆ ตอการรฐประหาร 168 80.00 ทศนคตทางการเมอง ไมยอมรบการรฐประหาร 25 11.91

68

จากตารางท 6 แสดงใหเหนวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 สวนใหญมแนวโนมทางทศนคตทางการเมองเปนกลางตอการรฐประหาร คดเปนรอยละ 80.00 รองลงมาคอ มทศนคตทางการเมองไมยอมรบการรฐประหาร และยอมรบ การรฐประหาร รอยละ 11.91 และ 8.09 ตามลาดบ

ตอนท 4 ผลการวเคราะหคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน และแปลความหมายของทศนคตทางการเมองตอการรฐประหารของกลมประชากรจาแนกตามประเดนศกษา

1. ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามชนยศ ผลดงแสดงในตารางท 7

ตารางท 7 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามชนยศ

(n = 210) ชนยศ

ประเดน รอยเอก พนตร พนโท µ σ 2

ระดบ ทศนคต µ σ 2

ระดบ ทศนคต µ σ 2

ระดบ ทศนคต

ทศนคตตอการรฐประหาร

2.93 0.52 กลาง 3.04 0.51 กลาง 2.67 0.44 กลาง

เมอวเคราะหจากคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานในตารางท 7 จะเหนไดวา กลมนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจา ชดท 86 ทกชนยศมทศนคตทางการเมองเปนกลางตอการรฐประหาร โดยนายทหารนกเรยน ชนยศ พนตร จะมคาเฉลยสงทสด คอ 3.04 รองลงมาคอ ชนยศ รอยเอก และ พนโท ซงมคาเฉลย 2.93 และ 2.67 ตามลาดบ นนหมายความวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจา ชดท 86 มแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารจาแนกตามชนยศจากมากไปหานอย ดงน ชนยศพนตร รอยเอก พนโท และกลมประชากรมความคดเหนไปในทางเดยวกนโดยพจารณาจากสวนเบยงเบนมาตรฐาน ซงสวนใหญ มคาตากวา 1.00

69

2. ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามอาย ผลดงแสดงในตารางท 8

จากการวเคราะหขอมลจากกลมประชากร นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 พบวา สามารถจาแนกกลมประชากรตามหวงอายออกไดเปน 2 กลม คอ กลมอาย 30 - 35 ป และกลมอายมากกวา 35 ปขนไป ผลการวเคราะหเปนดงตารางท 8 ตารางท 8 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง

ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามอาย

(n = 210) อาย

ประเดน 30 - 35 ป มากกวา 35ป - 40 ป µ σ 2

ระดบ ทศนคต µ σ 2

ระดบ ทศนคต

ทศนคตตอการรฐประหาร

3.04 0.51 กลาง 2.97 0.53 กลาง

เมอทาการวเคราะหจากคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานในตารางท 8 จะเหนไดวา

นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทกหวงอายมทศนคตทางการเมองเปนกลางตอการรฐประหาร และกลมทมหวงอายระหวาง 30 - 35 ป มคาเฉลย 3.04 ซงสงกวาหวงอายมากกวา 35 ปขนไป ซงมคาเฉลย 2.97 นนหมายความวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทมหวงอายอายระหวาง 30 - 35 ป อาจมแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารมากกวาหวงอายมากกวา 35 ปขนไป และกลมประชากรมความคดเหนไปในทางเดยวกนโดยพจารณาจากสวนเบยงเบนมาตรฐานซงสวนใหญมคาตากวา 1.00

70

3. ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามเหลา ผลดงแสดงในตารางท 9 ตารางท 9 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและการแปลความหมายของทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตร

หลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามเหลา

(n = 210) เหลา

ทหารราบ ทหารมา ทหารปนใหญ อนๆ

ประเดน µ σ 2

ระดบ ทศนคต µ σ 2

ระดบ ทศนคต µ σ 2

ระดบ ทศนคต µ σ 2

ระดบ ทศนคต

ทศนคตตอการรฐประหาร

3.00 0.54 กลาง 3.09 0.45 กลาง 2.96 0.40 กลาง 3.05 0.55 กลาง

70

71

เมอวเคราะหจากคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ในตารางท 9 จะเหนไดวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทกเหลามทศนคต ทางการเมองเปนกลางตอการรฐประหาร และเหลาทหารมา มคาเฉลยสงสด คอ 3.09 รองลงมาคอ เหลาอน ๆ เหลาทหารราบ และเหลาทหารปนใหญ ซงมคาเฉลย 3.05, 3.00 และ 2.96 ตามลาดบ นนหมายความวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 มแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารจากมากไปหานอยจาแนกตามเหลาได ดงน เหลาทหารมา, เหลาอน ๆ, เหลาทหารราบ, เหลาทหารปนใหญ และกลมประชากรมความคดเหนไปในทางเดยวกน โดยพจารณาจากสวนเบยงเบนมาตรฐานซงสวนใหญมคาตากวา 1.00

72

4. ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามกาเนดผล ดงแสดงในตารางท 10 ตารางท 10 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตร

หลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามกาเนด

(n = 210) กาเนด

นกเรยนนายรอย ในประเทศ

นกเรยนนายรอย ตางประเทศ

นายทหารประทวน

กองหนน พลเรอน

ประเดน µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

ทศนคตตอการรฐประหาร

3.02 0.51 กลาง 2.86 0.59 กลาง 2.98 0.43 กลาง 3.19 0.66 กลาง 3.13 0.74 กลาง

72

73

เมอวเคราะหจากคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานในตารางท 10 จะเหนไดวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ไมวาจะกาเนดจากประเภทใดกตามมทศนคตทางการเมองเปนกลางตอการรฐประหาร และกลมทมกาเนดจาก กองหนน มคาเฉลยสงสดคอ 3.19 รองลงมาคอ กาเนดจากพลเรอน นกเรยนนายรอยในประเทศ นายทหารประทวน และนกเรยนนายรอยตางประเทศ ซงมคาเฉลย 3.13, 3.02, 2.98 และ 2.86 ตามลาดบ นนหมายความวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 มแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารจากมากไปหานอยจาแนกตามกาเนดได ดงน กาเนดจากกองหนน, พลเรอน, นกเรยนนายรอยในประเทศ, นายทหารประทวน, นกเรยนนายรอยตางประเทศ และกลมประชากรมความคดเหนไปในทางเดยวกนโดยพจารณาจากสวนเบยงเบนมาตรฐาน ซงสวนใหญมคาตากวา 1.00

74

5. ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามจานวนปทรบราชการ ผลดงแสดงในตารางท 11 ตารางท 11 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง

ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามจานวนปทรบราชการ

(n = 210) จานวนปทรบราชการ

ประเดน 10 ป 10 - 20 ป มากกวา 20 ปขนไป

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

ทศนคตตอการรฐประหาร

2.94 0.71 กลาง 3.03 0.49 กลาง 2.83 0.75 กลาง

เมอวเคราะหจากคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ในตารางท 11 จะเหนไดวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทมจานวนปรบราชการทแตกตางกนทง 3 กลมมทศนคตทางการเมองเปนกลางตอการรฐประหาร และกลมทมจานวนปรบราชการตงแต 10 - 20 ป มคาเฉลยสงสด คอ 3.03 รองลงมาคอ จานวนปรบราชการ นอยกวา 10 ป และมากกวา 20 ปขนไป ซงมคาเฉลย 2.94 และ 2.83 ตามลาดบ นนหมายความวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจา ชดท 86 มแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารจากมากไปหานอยจาแนกตามจานวนปทรบราชการได ดงน จานวนป รบราชการตงแต 10 - 20 ป, จานวนปรบราชการนอยกวา 10 ป, จานวนปรบราชการมากกวา 20 ปขนไป และกลมประชากรมความคดเหนไปในทางเดยวกนโดยพจารณาจากสวนเบยงเบนมาตรฐานซงสวนใหญมคาตากวา 1.00

6. ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามหนวยงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก ผลดงแสดงในตารางท 12

75

ตารางท 12 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามหนวยงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก

(n = 210) หนวยงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก

สวนบญชาการ

สวน กาลงรบ

สวนสนบสนนการรบ

สวน สงกาลงบารง

สวน ภมภาค

สวนการศกษา

สวน ชวยพฒนาประเทศ

ประเดน

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

ทศนคตตอการรฐประหาร

3.03 0.51 กลาง 2.99 0.55 กลาง 3.00 0.43 กลาง 3.29 0.56 กลาง 3.15 0.33 กลาง 3.12 0.31 กลาง 3.13 1.00 กลาง

75

76

เมอวเคราะหจากคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน ในตารางท 12 จะเหนไดวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทมหนวยงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบกทแตกตางกนทง 7 กลมมทศนคตทางการเมองเปนกลางตอการรฐประหารและกลมทมหนวยงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก ในสวนสงกาลงบารงมคาเฉลยสงสดคอ 3.29 รองลงมาคอ สวนภมภาค, สวนชวยพฒนาประเทศ, สวนการศกษา, สวนบญชาการ, สวนสนบสนนการรบ และสวนกาลงรบ ซงมคาเฉลย 3.15, 3.13, 3.12, 3.03, 3.00 และ 2.99 ตามลาดบ นนหมายความวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 มแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารจากมากไปหานอยจาแนกตามหนวยงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก ดงน กลมทมหนวยงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก ในสวนสงกาลงบารง, สวนภมภาค, สวนชวยพฒนาประเทศ, สวนการศกษา, สวนบญชาการ, สวนสนบสนนการรบ, สวนกาลงรบและกลมประชากรมความคดเหนไปในทางเดยวกนโดยพจารณาจากสวนเบยงเบนมาตรฐานซงสวนใหญ มคาไมเกน 1.00

77

7. ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามพนทปฏบตงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก ผลดงแสดงในตารางท 13 ตารางท 13 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและการแปลความหมายของทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตร

หลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามพนทปฏบตงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยน เสนาธการทหารบก

(n = 210) พนทปฏบตงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยน เสนาธการทหารบก

กรงเทพฯ และ

ปรมณฑล

ภาคกลางและภาคตะวนออก

ภาคตะวนออก เฉยงเหนอ

ภาคเหนอ ภาคใต ประเดน

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

µ σ 2

ระดบ ทศนคต

ทศนคต ตอการรฐประหาร

3.02 0.50 กลาง 3.02 0.50 กลาง 2.95 0.42 กลาง 3.04 0.54 กลาง 3.08 0.65 กลาง

77

78

เมอวเคราะหจากคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน ในตารางท 13 จะเหนไดวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทมพนทปฏบตงาน ทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบกทแตกตางกนทง 5 พนทมทศนคตทางการเมองเปนกลางตอการรฐประหารและกลมทมพนทปฏบตงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบกในพนทภาคใต มคาเฉลยสงสดคอ 3.08 รองลงมาคอ ภาคเหนอ มคาเฉลย 3.05 กรงเทพฯ และปรมณฑล กบภาคกลางและภาคตะวนออก มคาเฉลยเทากนคอ 3.02 และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ นอยทสด คอ 2.95 นนหมายความวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 มแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารจากมากไปหานอยจาแนกตามหนวยงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก ดงน กลมทมพนทปฏบตงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบกในพนทภาคใต, ภาคเหนอ, กรงเทพฯ และปรมณฑล กบภาคกลางและภาคตะวนออก, ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และกลมประชากรมความคดเหน ไปในทางเดยวกนโดยพจารณาจากสวนเบยงเบนมาตรฐานซงสวนใหญมคาตากวา 1.00

8. ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามระดบการศกษา ผลดงแสดงในตารางท 14

ตารางท 14 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง

ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามระดบการศกษา

(n = 210) ระดบการศกษา

ประเดน ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก µ σ 2

ระดบ ทศนคต µ σ 2

ระดบ ทศนคต µ σ 2

ระดบ ทศนคต

ทศนคตตอการรฐประหาร

3.04 0.51 กลาง 2.94 0.53 กลาง 3.24 0.22 กลาง

เมอวเคราะหจากคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ในตารางท 14 จะเหนไดวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจา ชดท 86 ทมระดบการศกษาทแตกตางกนทง 3 ระดบมทศนคตทางการเมองเปนกลางตอการรฐประหารกลมทมระดบการศกษาสงสดในระดบปรญญาเอก มคาเฉลยสงสดคอ 3.24 รองลงมาคอ ปรญญาตร และปรญญาโท ซงมคาเฉลย 3.05 และ 2.94 ตามลาดบ นนหมายความวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก

79

หลกสตรหลกประจาชดท 86 มแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารจากมากไปหานอยจาแนกตามระดบการศกษา ดงน ปรญญาเอก, ปรญญาตร, ปรญญาโท และกลมประชากรมความคดเหน ไปในทางเดยวกนโดยพจารณาจากสวนเบยงเบนมาตรฐาน ซงมคาตากวา 1.00

9. ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามสถานภาพ ผลดงแสดงในตารางท 15

ตารางท 15 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง

ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามสถานภาพ

(n = 210) สถานภาพ

ทศนคต โสด สมรส µ σ 2

ระดบ ทศนคต µ σ 2

ระดบ ทศนคต

ทศนคตตอการ รฐประหาร

3.02 0.50 กลาง 3.02 0.52 กลาง

เมอวเคราะหจากคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ในตารางท 15 จะเหนไดวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทมสถานภาพแตกตางกน มทศนคตทางการเมองเปนกลางตอการรฐประหารและกลมทมสถานภาพโสดหรอสมรสมคาเฉลยเทากน คอ 3.02 และกลมประชากรมความคดเหนไปในทางเดยวกนโดยพจารณาจากสวนเบยงเบนมาตรฐานซงมคาตากวา 1.00

80

10. ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหารจาแนกตามความสนใจตดตามขาวสารการเมอง ผลดงแสดงในตารางท 16

ตารางท 16 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามความสนใจตดตามขาวสารการเมอง

(n = 210) ความสนใจตดตามขาวสารการเมอง

ประเดน ไมสนใจเลย ตามโอกาส เปนประจา µ σ 2

ระดบ ทศนคต µ σ 2

ระดบ ทศนคต µ σ 2

ระดบ ทศนคต

ทศนคต ตอการรฐประหาร

2.28 - ไมยอมรบ 3.05 0.46 กลาง 2.89 0.68 กลาง

จากการรวบรวมขอมลจากผตอบแบบสอบถามพบวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 นนทไมสนใจตดตามขาวสารการเมองเลยมเพยงรายเดยวจากประชากรทงหมด 210 ราย มทศนคตทางการเมองไมยอมรบการรฐประหาร กลมทสนใจตดตามขาวสารการเมองตามโอกาส และกลมทสนใจขาวสารการเมองเปนประจา มทศนคต ทางการเมองเปนกลางตอการรฐประหาร โดยกลมทสนใจตดตามขาวสารการเมองตามโอกาส มแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารมากกวากลมทตดตามเปนประจา และกลมประชากรม ความคดเหนไปในทางเดยวกนโดยพจารณาจากสวนเบยงเบนมาตรฐานซงมคาตากวา 1.00

เมอวเคราะหจากคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน ในตารางท 23 จะเหนไดวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทสนใจตดตามขาวสารการเมองตามโอกาสนนมคาเฉลย 3.05 ซงสงกวา กลมทตดตามขาวสารการเมองเปนประจา ซงมคาเฉลย 2.89 นนหมายความวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทไมสนใจหรอตดตามขาวสารการเมองตามโอกาสอาจมแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารมากกวากลมทตดตามขาวสารการเมองเปนประจาและกลมประชากรมความคดเหนไปในทางเดยวกนโดยพจารณาจากสวนเบยงเบนมาตรฐานซงมคาตากวา 1.00

81

11. ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามความสมพนธของบคคลในครอบครวตอสถาบนทหาร ผลดงแสดงในตารางท 17

ตารางท 17 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง

ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามความสมพนธของบคคลในครอบครวตอสถาบนทหาร

(n = 210) ความสมพนธของบคคลในครอบครวตอสถาบนทหาร

ทศนคต ม ไมม µ σ 2

ระดบ ทศนคต µ σ 2

ระดบ ทศนคต

ทศนคตตอการ รฐประหาร

3.01 0.52 กลาง 3.05 0.49 กลาง

เมอวเคราะหจากคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน ในตารางท 17 จะเหนไดวา

นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทมและไมมบคคล ในครอบครวรบราชการทหาร มทศนคตทางการเมองเปนกลางตอการรฐประหารและกลมทไมมบคคลในครอบครวรบราชการทหารมคาเฉลย 3.05 ซงสงกวา กลมทมบคคลในครอบครวรบราชการทหารซงมคาเฉลย 3.01 นนหมายความวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทไมมบคคลในครอบครวรบราชการทหารอาจมแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารมากกวากลมทมบคคลในครอบครวรบราชการทหารและกลมประชากรมความคดเหนไปในทางเดยวกนโดยพจารณาจากสวนเบยงเบนมาตรฐานซงมคาตากวา 1.00

82

12. ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหารจาแนกตามระดบบคลกภาพแบบอานาจนยม ผลดงแสดง ในตารางท 18 ตารางท 18 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและการแปลความหมายของทศนคตทางการเมอง

ของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร จาแนกตามระดบบคลกภาพแบบอานาจนยม

(n = 210) ระดบบคลกภาพแบบอานาจนยม

ประเดน ปานกลาง สง µ σ 2

ระดบ ทศนคต µ σ 2

ระดบ ทศนคต

ทศนคตตอการ รฐประหาร

2.72 0.48 กลาง 3.08 0.50 กลาง

เมอวเคราะหจากคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ในตารางท 18 จะเหนไดวา

นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทมระดบบคลกภาพแบบอานาจนยมสง มคาเฉลย 3.08 ซงสงกวากลมทมบคลกภาพแบบอานาจนยมปานกลางซงมคาเฉลย 2.73 นนหมายความวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทมบคลกภาพแบบอานาจนยมสงอาจมแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารมากกวากลมทมบคลกภาพแบบอานาจนยมปานกลาง โดยกลมประชากรมความคดเหนไป ในทางเดยวกนโดยพจารณาจากสวนเบยงเบนมาตรฐาน ซงมคาตากวา 1.00

83

บทท 5

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ การวจยเรอง “ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก

หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร 19 กนยายน 2549” นน เปนการวจยเชงปรมาณ เพอศกษาทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตร หลกประจาชดท 86 ทมตอการรฐประหารโดยเฉพาะประเดนการกอการรฐประหาร เมอ 19 กนยายน 2549 จาแนกตาม ภมหลงทางสงคม การเมอง และบคลกภาพแบบอานาจนยมตอทศนคตทางการเมองตอการรฐประหารโดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลจากประชากรทใชในการวจยซงเปนนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ซงเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบกตงแต 1 ตลาคม 2550 - 30 กนยายน 2551 เหลาทหารบก จานวน 210 นาย สถตทใชในการวเคราะหขอมลประกอบดวย คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ซงผลการศกษาจะนาเสนอ ตามลาดบดงน

1. สรปผลการวจย 2. อภปรายผล 3. ขอเสนอแนะ

สรปผลการวจย

สวนท 1 ภมหลงทางสงคมและการเมอง ผลการศกษาพบวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจา

ชดท 86 เปนกลมประชากรททาการศกษาวจย มชนยศพนตรมากทสด มอายระหวาง 30 - 35 ป สวนใหญเปนเหลาอน ๆ ทนอกเหนอจากเหลาทหารราบ ทหารมา ทหารปนใหญ แตมทหารราบ ซงเหลากาลงรบหลกมากเปนอนดบสอง กาเนดจากนกเรยนนายรอยในประเทศมากทสด และมจานวนปทรบราชการอยระหวาง 10 - 20 ป สวนใหญปฏบตงานประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบกอยในสวนกาลงรบ มพนทปฏบตงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษา ในพนทภาคกลาง และภาคตะวนออก มากทสด สาเรจการศกษาระดบปรญญาตรมากทสด สวนใหญมสถานภาพสมรส สนใจขาวสารการเมองตามโอกาส และมบคคลในครอบครวเคยรบราชการทหารหรอกาลงรบราชการทหารอย

84

สวนท 2 ระดบบคลกภาพแบบอานาจนยม ผลการศกษาพบวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจา

ชดท 86 สวนใหญมบคลกภาพแบบอานาจนยมสง รองลงมาคอ บคลกภาพแบบอานาจนยมปานกลาง และไมมนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกนายใดเลย ทมบคลกภาพแบบอานาจนยมตา

สวนท 3 ทศนคตทางการเมองตอการรฐประหาร ผลการศกษาพบวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจา

ชดท 86 สวนใหญมทศนคตทางการเมองเปนกลางตอการรฐประหาร รองลงมาคอ ไมยอมรบ การรฐประหารและยอมรบการรฐประหาร ตามลาดบ โดยมประเดนเงอนไขยอมรบการรฐประหารเพยงประเดนเดยว คอ ประเดนทหากรฐบาลใดปลอยใหเกดการประทษรายหรอดหมนตอสถาบนพระมหากษตรยโดยไมหาแนวทางแกไขอยางจรงจงสมควรใชการรฐประหารโคนลมรฐบาล

สวนท 4 การวเคราะหคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานและแปลความหมาย ของทศนคตทางการเมองตอการรฐประหารของกลมประชากรจาแนกตามประเดนศกษา

ผลการศกษาพบวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 เมอจาแนกตามภมหลงทางสงคม การเมอง อนไดแก ชนยศ อาย เหลา กาเนด จานวนปท รบราชการ หนวยงาน และพนทปฏบตงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก ระดบการศกษาสงสด สถานภาพ ความสนใจขาวสารการเมอง ความสมพนธของบคคลในครอบครวตอสถาบนทหาร และบคลกภาพแบบอานาจนยม ทแตกตางกน สวนใหญมทศนคตทางการเมอง เปนกลางตอการรฐประหาร คงมเพยงกลมทไมสนใจตดตามขาวสารการเมองเลยทมทศนคตไมยอมรบการทารฐประหาร นอกจากนกลมนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทมแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารมากกวากลมอน ๆ เมอเปรยบเทยบจากคาเฉลยภายในแตละประเดนศกษา ไดแก กลมชนยศพนตร อายมากกวา 30 ปขนไป เหลาทหารมา กาเนดจากกองหนน จานวนปรบราชการอยระหวาง 10 - 20 ป ปฏบตงาน ในหนวยสวนสงกาลงบารง มพนทปฏบตงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบกในพนทภาคใต การศกษาระดบปรญญาเอก สนใจตดตามขาวสารการเมอง ตามโอกาส ไมมบคคลในครอบครวรบราชการทหาร มบคลกภาพแบบอานาจนยมสง

85

อภปรายผล

1. จากผลการวจยครงน เมอพจารณาถงภมหลงทางสงคมและการเมอง พบวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทมภมหลงทางสงคมและการเมองแตกตางกนทงหมด 11 ปจจย คอ ชนยศ อาย เหลา กาเนด จานวนปทรบราชการ หนวยงานและพนทปฏบตงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก ระดบการศกษา สถานภาพ ความสนใจขาวสารการเมอง และความสมพนธของบคคลในครอบครวตอสถาบนทหาร มทศนคตทางการเมองเปนกลางตอการรฐประหาร ซงสอดคลองกบการศกษาของ ประทป ธรรมรกษ (2535) ซงไดทาการวจย เรองทศนคตทางการเมองของนายทหารตอการรฐประหาร : กรณศกษา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก โรงเรยนเสนาธการทหารเรอ โรงเรยนเสนาธการทหารอากาศ ปการศกษา 2535 ซงพบวา ทศนคตทางการเมองของนายทหารเปนกลางตอการรฐประหารแตขดแยงกนในประเดนทวา งานวจยของประทป ธรรมรกษ (2535) พบวา ภมหลงทางการสงคมและการเมอง 3 ปจจย คอ ความแตกตางทางพนฐานสถาบนการศกษากอนเขารบราชการ ความแตกตางของความสมพนธของบคคลในครอบครวตอสถาบนทหาร และความสนใจตดตามขางสารการเมองทแตกตางกน มความสมพนธสงกบทศนคตทางการเมองของนายทหารตอการรฐประหาร แตสาหรบงานวจยครงน เมอไดนาภมหลงทางการสงคมและการเมองมาวเคราะหรายดาน โดยพจารณาจากคาเฉลยในแตละประเดนศกษา พบวาไมแตกตางกนมเพยงกรณกลมประชากรทไมสนใจตดตามขาวสารการเมองเลยซงมประชากรเพยงรายเดยวจาก 210 รายเทานน ทเลอกตอบแบบสอบถามในประเดนดงกลาวทมทศนคตไมยอมรบการรฐประหาร

2. สาหรบกลมตวแปรภมหลงทางสงคมและการเมองทมคาเฉลยสงสดในแตละตวแปร ไดแก กลมชนยศพนตร กลมอาย 30 ปขนไป เหลาทหารมา กลมทกาเนดจากทหารกองหนน กลมทมจานวนปรบราชการ 10 - 20 ป กลมทมหนวยทปฏบตงานอยนานทสดในสวนสงกาลงบารง และกลมทมพนทปฏบตงานอยนานทสดในพนทภาคใต กอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก กลมทสาเรจการศกษาในระดบปรญญาเอก กลมทไมสนใจหรอสนใจตดตามขาวสารการเมองตามโอกาส กลมทไมมบคคลในครอบครวรบราชการทหาร นนหมายความวา กลมประชากรดงกลาวน อาจมแนวโนมในการยอมรบการทารฐประหารมากกวากลมอน ๆ โดยมประเดนนาสนใจดงน คอ

ประเดนแรก คอมวเคราะหถงกาเนดหรอสถาบนการศกษากอนเขารบราชการ พบวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทมกาเนดจากนกเรยนนายรอยตางประเทศนน มแนวโนมในการทจะยอมรบการทารฐประหารนอยทสด โดยมคาเฉลย

86

ตาสดคอ 2.86 ซงอยในระดบกลาง ซงสอดคลองกบงานวจยของประทป ธรรมรกษ (2535) ทวา นายทหารทจบการศกษาจากตางประเทศซงสวนใหญเปนประเทศตะวนตกทมระบอบประชาธปไตยมนคงแลว เชน ประเทศในยโรป สหรฐอเมรกา และออสเตรเลย ยอมไดเรยนรแบบแผนทางการเมองตามระบอบประชาธปไตยของประเทศเหลานนไดมาก ทาใหเกดความไมยอมรบวธการทจะทาใหทหารมบทบาทเหนอการเมอง รวมทงการใชกาลงโคนลมรฐบาล ในขณะทกลมทมกาเนดจากกองหนน และกาเนดจากนกเรยนนายรอยในประเทศมแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารสงกวา เนองจากกลมนไดรบการกลอมเกลาจากกระบวนการทางสงคมและการศกษาในประเทศไทย ซงสอดคลองกบงานวจยของ ระดม วงษนอม (2515) ซงไดศกษาอดมการณทางการเมองของทหารไทยวา ทหารไทยถอตนเองวามบทบาททางการเมองและการเมองการปกครองของประเทศจะขาดทหารเสยมได

ประเดนทสอง นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจา ชดท 86 ทมหนวยทปฏบตงานอยนานทสดในสวนกาลงรบ ซงจะเปนกาลงสาคญในการกอการรฐประหารกลบมคาเฉลยทศนคตตอการรฐประหารตาสดคอ 2.99 อยในระดบเปนกลางตอการรฐประหารนนหมายความวากลมทปฏบตงานในสวนกาลงรบ มแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารนอยทสด ทงนอาจมองไดวาในการทาการปฏวตรฐประหารนน ตองอาศยกาลงพล ในสวนนเปนหลก จงทาใหตลอดระยะเวลาตงแตกอนทาจนถงหลงการทาการปฏวตรฐประหาร กาลงพลเหลานตองรบภารกจหนกและตอเนองยาวนาน ตกอยในภาวะความเสยงสง ถงแมจะไดรบการตอบแทนอยางดหลงการทารฐประหารสาเรจ (วาสนา นานวม, 2550) กตาม กอาจทาใหเกด การเบอหนายและไมยอมรบการกระทาดงกลาวในทสด ซงนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทปฏบตงานอยในสวนกาลงรบสวนใหญนนไดผานประสบการณและมสวนรวมในการ ทารฐประหารเมอ 19 กนยายน 2549 ทผานมาในภารกจ ทแตกตางกนตามทไดรบมอบหมาย

ประเดนทสาม นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทมพนฐานทปฏบตงานอยในพนทภาคใตมทศนคตเปนกลางตอการรฐประหารแตอาจมแนวโนม ทจะยอมรบการทารฐประหารมากทสด (คาเฉลย = 3.08) ทงนอาจเนองมาจาก กลมดงกลาวไดมโอกาสปฏบตงานอยในพนทภาคใตซงมสถานการณความรนแรงเกดขนอยางตอเนองมาตลอดหลงเหตการณการปลนปนท กองพนพฒนาท 4 อ.เจาะไอรอง จ.นราธวาส เมอ 4 มกราคม 2547 ซงบทบาทอานาจหนาทภายใตกฎอยการศกทาใหทหารมบทบาทหนาทในการปกครองมากขน และสามารถใชกาลงในการเขาปราบปรามการกอความไมสงบไดอยางเตมท อาจสงผลตการเปลยนแปลงทศนคตในการใชความรนแรงในการแกปญหาและมแนวโนมในการยอมรบการใชกาลงทหาร

87

ในการโคนลมรฐบาลมากกวากลมทปฏบตหนาทในพนทอน ๆ ซงสอดคลองกบแนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงของทศนคต วาทศนคตสามารถเปลยนแปลงไดดวยสงแวดลอมทเปลยนแปลงไป(บรรพต คนธเสน, 2538) แตขดแยงกบแนวคดเกยวกบลกษณะของทศนคต ทกลาวไวโดย จระวฒน วงศสวสดวฒน (2536) วาทศนคตมความคงทนไมเปลยนแปลงงาย

ประเดนทส คอ ความสนใจตดตามขาวสารการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 พบวา กลมทสนใจตดตามขาวสารการเมองอยเปนประจานนมแนวโนมทจะไมยอมรบการทารฐประหารมากกวา เนองจากมคาเฉลยเทากบ 2.89 ซงนอยกวากลมทสนใจตดตามขาวสารการเมองตามโอกาส (คาเฉลย = 3.05) ทงนอธบายไดวา กลมทตดตามขาวสารการเมองอยเปนประจานน มโอกาสไดรบทราบแนวคดทางการเมองใหม ๆ ทาใหเขาใจกระแสความเปลยนแปลงทางการเมอง รวมถงสงคมโลกทไมยอมรบกระบวนการแกปญหาการเมองโดยการรฐประหาร ควรใชวถทางประชาธปไตย ในขณะทกลมทสนใจตดตามขาวสารการเมองตามโอกาสนน ยงคงเหนดวยกบบทบาททหารในทางการเมองมากกวาอกกลมหนง ซงสอดคลองกบงานวจยของ ประทป ธรรมรกษ (2535) ททาการศกษาเรอง ทศนคตทางการเมองของนายทหารตอการรฐประหาร อยางไรกตามในการวจยครงน พบขอแตกตางประการหนงวากลมทไมสนใจตดตามขาวสารการเมองเลยกลบมทศนคตไมยอมรบการรฐประหาร ซงประชากรทเลอกตอบแบบสอบถามในประเดนนมเพยงนายเดยวจาก 210 นาย

ประเดนสดทาย พบวา จากการวจยครงน นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ทไมมบคคลในครอบครวรบราชการทหารมคาเฉลยระดบความคดเหนในการยอมรบการทารฐประหารเทากบ 3.05 อยในเกณฑปานกลางซงสงกวา กลมทมบคคลในครอบครวรบราชการทหาร (คาเฉลย = 3.01) นนหมายความวากลมทไมมบคคลในครอบครวรบราชการมแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารมากกวา ซงขดแยงกบงานวจยของประทป ธรรมรกษ, 2535 ทวา นายทหารทมาจากครอบครวทหารจะไดรบการปลกฝงและกลอมเกลาใหมความใกลชดกบทหารมแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหารมากกวาและขดแยงกบแนวคดการเกดของทศนคตทกลาวไวโดย บรรพต คนธเสน (2538) ทวาทศนคตถกสรางขนโดยไดรบอทธพลจากครอบครว สอ และสงรอบ ๆ ตว

2. จากผลการวจย พบวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 สวนใหญมบคลกภาพแบบอานาจนยมสง ถงแมวาจะมคาเฉลยระดบทศนคตตอการรฐประหารอยในเกณฑเปนกลางกตาม แตกพบวา กลมทมบคลกภาพแบบอานาจนยมสงนน มคาเฉลยเทากบ 3.08 ซงสงกวากลมทมบคลกภาพแบบอานาจนยมปานกลางซงมคาเฉลยเทากบ 2.73 นนหมายความวากลมทมบคลกภาพแบบอานาจนยมสงมแนวโนมทจะยอมรบการทารฐประหาร

88

มากกวากลมทมบคลกภาพแบบอานาจนยมปานกลางซงสอดคลองกบผลงานวจยของ ประทป ธรรมรกษ (2535) ทวาทศนคตทางการเมองของทหารตอการรฐประหารมความแปรผนตามระดบบคลกภาพแบบอานาจนยม โดยมขนาดความสมพนธในระดบสง แตขดแยงกบแนวคดของ วสทธ โพธแพทย (2524) ซงไดศกษารปแบบลกษณะอานาจนยมและไดสรปแนวคดของนกวชาการไทยเกยวกบบคลกภาพแบบอานาจนยมไวประการหนงวา ไมชอบการมสวนรวมทางการเมอง

3. จากการวจยครงน เมอวเคราะหถงประเดนเงอนไขในการยอมรบหรอไมยอมรบ การทารฐประหารนน มประเดนทนาสนใจดงน ระดบความคดเหนเฉลยสาหรบเงอนไขทหากรฐบาลไดปลอยใหเกดการประทษรายตอสถาบนพระมหากษตรยโดยไมหาแนวทางแกไขอยางจรงจงสมควรใชการรฐประหารโคนลมรฐบาล มคาเฉลยสงสด 3.78 ซงอยในระดบยอมรบการทารฐประหาร ซงสอดคลองกบงานวจยของ ประทป ธรรมรกษ (2535) ซงไดศกษาเงอนไขในการทารฐประหารในประเดนดงกลาวขางตน เปนประเดนทนายทหารใหความสาคญอยางชดเจน พบวา รอยละ 87.50 ของผทมทศนคตแบบเปนกลางตอการรฐประหารจะเหนดวยกบการรฐประหาร หากเกดปญหาน และนอกจากนรอยละ 56.00 ของผทมทศนคตแบบไมยอมรบการทารฐประหาร ยงกลบมาเหนดวยกบการรฐประหารในกรณน ซงไดจากทกลาวมาขางตน และงานวจยของ วทวส รชตะนนท (2529) ซงไดทาการศกษาทศนคตของนายทหารตอสาเหตการรฐประหารของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 60 พบวา เงอนไขสาคญคอ เหนดวยตอการรฐประหารโดยเฉพาะอยางยง กรณทรฐประหารเพอปกปองสถาบนพระมหากษตรย สะทอนใหเหนวา นายทหารเหลานพรอมทจะยอมรบการรฐประหารไดทนท ถาพวกเขาเหนวาเงอนไข การรฐประหารครงนน เกดจากรฐบาลปลอยใหเกดการประทษรายและดหมนสถาบนพระมหากษตรย ซงสามารถอธบายไดวา กระบวนการกลอมเกลาจากสงคมทหาร ปลกฝงใหนายทหารทกนาย จงรกภกด เทดทน และพรอมทจะปกปองรกษาไวซงสถาบนพระมหากษตรย เงอนไขทสาคญรองลงมาคอ เงอนไขการใชอานาจทางการเมองแทรกแซงเรองภายในกองทพ เงอนไขการแสวงหาผลประโยชนสวนตนของบคคลในคณะรฐมนตร เงอนไขการแกปญหาผนาทางการเมองขาดความชอบธรรมกอใหเกดความแตกแยกในสงคม รฐบาลประกอบดวยสมาชกสภาผแทนราษฎรไดรบการเลอกตงมาดวยการซอเสยง การดหมนกองทพ เปนตน ในขณะทนายทหารสวนใหญ ไมยอมรบการทารฐประหารจากประเดนเงอนไข บทบาทของทหารทนอกเหนอกลไกหนงในการดาเนนการของรฐบาลโดยเปนนโยบายทงหมดจากรฐบาลและกองทพ โดยมคาเฉลยของระดบความคดเหนในประเดนเงอนไขดงกลาวเทากบ 2.35 ซงนอยทสด แสดงวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 เหนวา บทบาทของทหารควรดาเนนการภายใตกรอบนโยบายของรฐบาลและกองทพ

89

ขอเสนอแนะ

จากผลการวจยเรอง ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหารน พบวา นายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 86 มทศนคตทางการเมองโดยรวมเปนกลางตอการรฐประหาร โดยเมอแยกวเคราะหรายดานของภมหลงทางสงคมและการเมองทแตกตางกนมทศนคตทางการเมองตอการรฐประหารไมแตกตางกน นอกจากนกลมทมบคลกภาพแบบอานาจนยมสงมทศนคตเปนกลางตอการรฐประหารแตมแนวโนมทจะยอมรบการรฐประหารสงกวา โดยยอมรบเงอนไขในการทารฐประหารเพยงเงอนไขเดยว คอ การใชกาลงทารฐประหารเพอปกปองสถาบนพระมหากษตรย สาหรบประเดนเงอนไขอน ๆ ถงแมจะมคาเฉลยอยในระดบ ปานกลางแตมคาเฉลยสงเปนอนดบรองลงมาทนาสนใจคอ กองทพถกแทรกแซงโดยอานาจการเมอง การทจรตคอรปชนของรฐบาล และความแตกแยกในสงคม และเหนวาบทบาททหารควรดาเนนการภายใตกรอบและนโยบายของรฐบาลและกองทพ จากขอคนพบดงกลาว ผวจยมขอเสนอแนะดงตอไปน

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 1. ควรกาหนดนโยบายสงเสรมกระบวนการประชาธปไตยในสถาบนการศกษาตาง ๆ

ของกองทพบก ปรบปรงแนวทาง กระบวนการปลกฝงอดมการณประชาธปไตยใหแกทหารทกนาย รวมถงใหตระหนกถงหนาท บทบาทของทหารตอการเมองในระบอบประชาธปไตย สรางภาพลกษณในการเปนทหารอาชพอยางแทจรง

2. สถาบนการศกษาของกองทพบก ควรสงเสรมนโยบายการมสวนรวม การกลาแสดงความคดเหน การใชหลกเหตและผลในการตรกตรอง เพอลดระดบความมบคลกภาพแบบอานาจนยมของกาลงพลในกองทพ แตยงคงตองดารงไวซงวนยทดในการปฏบตงาน การเชอฟงคาสงของผบงคบบญชาโดยการตรกตรองทเหมาะสม เพอยงคงรกษาไวซงลกษณะเดน และความเปนเอกภาพของสถาบนทหาร

ขอเสนอแนะเชงปฏบตการ 1. สถาบนการศกษาและหนวยงานตาง ๆ ของกองทพบก ควรมกระบวนการประเมน

ทศนคตทางการเมองของกาลงพลในดานตาง ๆ อยางตอเนอง สมาเสมอ เพอใหทราบถง ทศนคตทางการเมองของกาลงพล และนาไปเปนแนวทางในการพฒนากาลงพลของกองทพตอไป เนองจากวา ทศนคตอาจเปลยนแปลงไปตามกาลเวลา สภาพแวดลอมและสงคมทเปลยนแปลงไป

90

2. ใหหนวยงานในกองทพบกแสดงออกและเปนแกนนาใหประชาชนคนไทยทกหมเหลารวมในการถวายความจงรกษภกดและเทดทนสถาบนพระมหากษตรยไวเหนอเกลา เพอมใหบคคลหรอกลมบคคลใดดหมนสถาบนพระมหากษตรย โดยใชกระบวนการทางสงคมและทางกฎหมายในการลงโทษกลมบคคลดงกลาว

3. หนวยงานตาง ๆ ในกองทพบกควรจดการอบรมปลกฝงอดมการณประชาธปไตยใหแกกาลงพลในทกระดบชนและสงเสรมความสามคคในหมคณะ ไมองการเมองเพอลดปญหา การถกอานาจทางการเมองเขาแทรกแซงภายในกองทพจนอาจเปนชนวนในการกอการรฐประหารได

4. กองทพบกควรเปนสวนในฐานะกลไกของรฐในการทตรวจสอบการทางานของรฐบาลเพอปองกนการทจรตคอรปชน ซงจะเปนการลดเงอนไขสนบสนนการกอรฐประหาร

5. ใหกาลงพลในทกระดบชนของกองทพบกไดมโอกาสรบทราบขอมลขาวสาร ทางการเมองทงในและนอกประเทศ เพอใหทราบความเคลอนไหวของการเมองและเหนรปแบบวฒนธรรมประชาธปไตยของโลกตะวนตกทไดพฒนาประชาธปไตยใหมความเขมแขงมนคง เพอซมซบอดมการณประชาธปไตยใหแกตนเอง ครอบครวและสงคมรอบขาง

ขอเสนอแนะเชงวชาการ 1. ควรมการนาตวแปรตาง ๆ ทไดจากการศกษาวจยครงน ไปศกษากบประชากรหรอ

กลมตวอยางอนโดยเฉพาะอยางยงในกลมของนายทหารผซงดารงตาแหนงผบงคบกองพนซงคมกาลงทหารทกหนวยในกองทพบกและเหลาทพอน ซงจะชใหเหนถงทศนคตทเปลยนแปลงไปเมอดารงตาแหนงทสาคญทจะตดสนใจยอมรบหรอไมยอมรบการทารฐประหาร หรออาจศกษาเพมเตมโดยการรวบรวมสมภาษณอดตผบญชาการเหลาทพ มาประกอบการวจยจะทาใหทราบถงทศนคตของบคคลเหลานซงแนวความคดและการตดสนใจของบคคลเหลาน ลวนมอทธพลอยางยงตอการเกดหรอไมเกดการรฐประหาร โดยอาจชใหเหนถงปจจยทมอทธพลตอทศนคตทางการเมองตอ การรฐประหาร

2. ในการวจยครงน พบวาไมสามารถอธบายเปรยบเทยบความแตกตางระหวางภมหลงทางสงคม การเมอง และบคลกภาพแบบอานาจนยมกบทศนคตทางการเมองตอการรฐประหาร ในรายประเดนเงอนไขการกอรฐประหาร ควรมการปรบปรงแบบสอบถามในตอนท 3 โดยจาแนกเปนรายดานเพอนามาวเคราะหเปรยบเทยบคาเฉลยแนวโนมในการยอมรบหรอไมยอมรบการทารฐประหารในแตละประเดนเงอนไข

91

บรรณานกรม

กนลา สขพานช. (2529). ขนทปราบ. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน. กมล สมวเชยร. (2521, มกราคม - เมษายน). ทางอยรอดของประชาธปไตย. วารสารกฎหมาย,

4 (1). กอบแกว สวางยง. (2519). ทศนคตทางการเมองของนกศกษาระดบปรญญาตรของ

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขารฐศาสตร, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

เกยรตชย พงษพานชย. (2514). สภาพการศกษาพนฐานของพมา. กรงเทพฯ: พฆเณศ พรนตง เซนเตอร.

ขจรศกด สาลรตน. (2542). ปจจยทมผลกระทบตอบคลกภาพแบบอานาจนยมของเจาหนาทตารวจจราจรชนประทวน. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขารฐศาสตร, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

คณน บญสวรรณ. (2550). 33 ปการเมองไทย ประชาธปไตยในวงวน. กรงเทพฯ: สขภาพใจ. จตภ หาญสมบรณ. (2547). ทศนคตของกาลงพลตอการจดการคณภาพชวต ศกษากรณ : กองพน

ทหารราบท 1 กรมทหารราบท 9. ปญหาพเศษรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขานโยบายสาธารณะ, วทยาลยการบรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา.

จระวฒน วงศสวสดวฒน. (2536). ทศนคต ความเชอ และพฤตกรรม การวด การพยากรณ และการเปลยนแปลง. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยอสสมชญ.

ชยอนนต สมทรวณช. (2519). การเมอง - การเปลยนแปลงทางการเมองไทยสมยอยธยา - รตนโกสนทร. กรงเทพฯ: คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. (อดสาเนา).

ชานาญ จนทรเรอง. (2551). สทธมนษยชน. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ณรงค สนสวสด. (2522). จตวทยาทางการเมอง. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. ดวงเดอน พนธมนาวน. (2524). พฤตกรรมศาสตรเลม 2 จตวทยา จรยธรรมและจตวทยาการศกษา.

กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. ทรรศนย ปจจสานนท. (2519). การเรยนรทางการเมองของนกเรยนนายรอยทหารบกไทย.

วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง, บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นพนธ แจงเอยม. (2525). จตวทยาสงคม. กรงเทพฯ: เอกมยการพมพ.

92

นชร นชคม. (2539). ทศนคตของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกทมตอประชาธปไตยในฐานะวถชวต. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขารฐศาสตร, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

บรรพต คนธเสน. (2538). ทศนคตของราษฎรอาสาสมครทมตอการอนรกษทรพยากรปาไม ในเขตโครงการพฒนาเพอความมนคงพนทภขด ภเมยง ภสอยดาว. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาการจดการสงแวดลอม, คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

ปภาวด ดลยจนดา. (2540). เอกสารการสอนชดวชา พฤตกรรมมนษยในองคการ หนวยท 8 - 15. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ประชา เทพเกษตรกล. (2535). การแทรกแซงทางการเมองของทหารไทย : ศกษาเฉพาะกรณ การรฐประหาร เมอวนท 23 กมภาพนธ 2534. วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง, คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ประทป ธรรมรกษ, พ.ท. (2535). ทศนคตทางการเมองของนายทหารตอการรฐประหาร : ศกษากรณนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก โรงเรยนเสนาธการทหารเรอ โรงเรยนเสนาธการทหารอากาศ ปการศกษา 2535. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขารฐศาสตร, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามคาแหง.

ประภาเพญ สวรรณ. (2537). การวดสถานะทางสขภาพ : การสรางมาตราสวนประมาณคาและแบบสอบถาม. กรงเทพฯ: ภาพพมพ.

ประวตการปฏวตรฐประหาร. (2551). (ออนไลน). เขาถงไดจาก: http://www.thaimisc.com/. ปรญญา อดมทรพย. (2514). วเคราะหบทบาททางการเมองของทหารในประเทศไทย.

วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง, บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ประชย เปยมสมบรณ. (2550). ยอนรอยปฏวตจากรฐประหารกาวสปฏรป. กรงเทพฯ: อนเมทกรป.

ฉบบราชบณฑตยสถาน. (2525). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525. กรงเทพฯ: อกษรเจรญพฒน.

พลศกด จรไกรศร. (2519). ความคดทางการเมองตะวนตก. กรงเทพฯ: รวมสาสน. ภทรพงศ เกษทอง. (2551, 17 มกราคม). รปแบบการปฏวตรฐประหาร. (ออนไลน).

เขาถงไดจาก: http://law.rsu - cyberu.com/.

93

มนญ ศรวรรณ. (2526). วฒนธรรมการเมองไทย ศกษาเฉพาะกรณในสวนทเกยวกบลกษณะอานาจนยมของประชากรในกรงเทพมหานคร. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขารฐศาสตร, บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ยอดชาย ชตกาโม. (2550, 28 พฤษภาคม). ประเทศไทยกบการปกครองในระบอบประชาธปไตย 115 ป แหงพฒนาการจากอานาจรฐสอานาจรฐ. โครงการศกษาและพฒนาการเมอง การปกครอง มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต. เอกสารการสอน.

ยอดชาย ชตกาโม. (2550, 28 พฤษภาคม). ปฏวตฤารฐประหารกบความชอบนอกกตการฐธรรมนญ. โครงการศกษาและพฒนาการเมองการปกครอง มหาวทยาลยราชภฏ สวนดสต. เอกสารการสอน.

ระดม วงษนอม. (2515). อดมการณทางการเมองของทหารไทย. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ราชบณฑตยสถาน. (2542). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ: นานมบคสพบลเคชนส.

ลขต ธรเวคน. (2548). การเมองการปกครองของไทย. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ลขต ธรเวคน. (2550). ววฒนาการการเมองการปกครองไทย. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วาสนา นานวม. (2551). ลบ ลวง พราง ปฏวตปราสาททราย. กรงเทพฯ: มตชน. วทวส รชตะนนทน, พ.ท. (2529). ทศนคตของทหารตอสาเหตของการรฐประหาร : ศกษาเฉพาะ

กรณนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกหลกสตรประจา ชดท 60. วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการเมองการปกครอง, คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วนย วระวฒนานนท. (2530). สงแวดลอมศกษา. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. วสทธ โพธแทน. (2524). ประชาธปไตยแนวความคดและตวแบบประเทศประชาธปไตย

ในอดมคต. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. สงวน สทธเลศอรณ. (2522). จตวทยาสงคม. กรงเทพฯ: ชยศรโทรพมพ. สมบต ธารงธญวงศ. (2537). วฒนธรรมทางการเมองของชนชนกลางในสงคมไทย. กรงเทพฯ:

เอส แอนด จ กราฟฟค.

94

สาเนา ขจรศลป. (2514). ทศนคตของนสตปรญญาตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ตอการเมอง. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขารฐศาสตร, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สจต บญบงการ. (2531). การพฒนาการเมองไทย : ปฏสมพนธระหวางทหาร สถาบนการเมอง และการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน. วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง, คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สนทร โคมน และ สมท สมครการ. (2522). รายงานการวจยเรองคานยมและระบบคานยมไทย : เครองมอในการสารวจวด. กรงเทพฯ: สานกวจย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

สรพนธ พมแกว. (2550). การตดสนใจของผบญชาการทหารบก. กรงเทพฯ: ออฟเซท จากด. สรพาสน ทพภมาน, น.ท. (2518). ทศนคตทางการเมองของนายทหารชนนายพนของกองทพบก

กองทพเรอ กองทพอากาศ. วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง, บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เสนอ จนทรา. (2517). สาเหตของการยดอานาจในประเทศไทย (พ.ศ. 2454 - พ.ศ. 2514). วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง, คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

โสภา ชพกลชย. (2522). จตวทยาสงคมประยกต. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. อรณ รกธรรม. (2540). พฤตกรรมองคการ. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. อารง สทธาศาสน. (2527). ปฏบตการวจยสงคมศาสตร. กรงเทพฯ: เจาพระยาการพมพ. Adorno, T. W. (2551). The F Scale. (Online). Available: http://books.google.com/. Ronald, C. D. (1978). Authoritarianism : In Dimension of Personality. New York: Wiley & Son

Press.

95

ภาคผนวก

96

แบบสอบถาม เรอง “ทศนคตทางการเมองของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก

หลกสตรหลกประจาชดท 86 ตอการรฐประหาร 19 กนยายน 2549”

คาชแจงเกยวกบแบบสอบถาม

แบบสอบถามฉบบนเปนสวนหนงของการทาปญหาพเศษในหลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารทวไป วทยาลยการบรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา โดยมวตถประสงคเพอศกษาทศนคตของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบก ตอการรฐประหาร โดยเฉพาะอยางยงประเดนการกอการรฐประหาร เมอ 19 กนยายน 2549 ผลการวจย ครงนจะทาใหทราบถงทศนคตและปจจยทสงผลตอทศนคตของนายทหารนกเรยนโรงเรยนเสนาธการทหารบกตอการรฐประหารซงคาดวาจะเปนประโยชนในการพฒนากระบวนการปลกฝงอดมการณประชาธปไตยของทหาร รวมถง ความร ความเขาใจในบทบาทของนายทหารตอการเมองในระบอบประชาธปไตยอนเปนระบอบการปกครองทเปนทยอมรบของประชาคมโลก คาตอบของ ทกทานมคณคาอยางยงตองานวจย ผวจยจะเกบขอมลทไดรบจากทานไวเปนความลบ โดยจะนาไปใชเพอสรปผลการวจยในภาพรวมเทานน ขอมลทตรงกบความเปนจรงและสมบรณจะชวยใหการวจยดาเนนไปไดดวยความถกตอง ผวจยใครขอความอนเคราะหจากทานโปรดตอบแบบสอบถามตามความคดเหนของทานอยางรอบคอบใหครบทกขอ

แบบสอบถามนแบงออกเปน 3 สวนดงน สวนท 1 เปนการสอบถามภมหลงทางสงคมและการเมองของผตอบแบบสอบถาม

จานวน 11 ขอ สวนท 2 เปนการสอบถามทศนคตของผตอบแบบสอบถามตอบคลกภาพแบบอานาจ

นยม จานวน 15 ขอ สวนท 3 เปนแบบสอบถามทศนคตของผตอบแบบสอบถามตอการรฐประหาร

จานวน 18 ขอ ผวจยขอขอบคณผตอบแบบสอบถามทกทานทเสยสละเวลาอนมคา และใหความรวมมอ

เปนอยางดกบผวจย และขอขอบคณมา ณ โอกาสน พ.ท.ธรศกด กฤษณะเศรณ

ผวจย

97

สาหรบผวจย สวนท 1 ภมหลงทางสงคมและการเมอง

กรณาทาเครองหมาย หนาขอความทตรงกบความเปนจรงเกยวกบตวทาน 1. ชนยศ รอยเอก พนตร พนโท 1.2 อาย ตากวา 30 ป 30 - 35 ป มากกวา 35 ปขนไป 1.3 เหลา เหลาทหารราบ เหลาทหารมา เหลาทหารปนใหญ เหลาอน โปรดระบ .......................... 1.4 กาเนด นกเรยนนายรอยในประเทศ

นกเรยนนายรอยตางประเทศ นายทหารประทวน ทหารกองหนน พลเรอน

1.5 จานวนปทรบราชการ ตากวา 10 ป 10 - 20 ป มากกวา 20 ปขนไป 1.6 หนวยงานทประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยนเสนาธการทหารบก สวนบญชาการ สวนกาลงรบ สวนสนบสนนการรบ สวนสงกาลงบารง สวนภมภาค สวนการศกษา สวนชวยพฒนาประเทศ 1.7 พนทปฏบตงานททานประจาอยนานทสดกอนเขารบการศกษาในโรงเรยน

เสนาธการทหารบก กทม.และปรมณฑล ภาคกลาง/ ตะวนออก/ ตะวนตก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคเหนอ ภาคใต

0 - 3

4

5

6

7

8

9

10

98

1.8 ระดบการศกษาสงสด ตากวาปรญญาตร ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก 1.9 สถานภาพ โสด สมรส หยาราง 1.10 ทานสนใจตดตามขาวสารการเมองจากสอตาง ๆ ไมสนใจตดตามเลย ตามโอกาส เปนประจาทกวน 1.11 มบคคลในครอบครวของทานอนไดแกบดา มารดา ญาตพนอง ทเคย

รบราชการทหารหรอ กาลงรบราชการทหารอยหรอไม ม ไมม

11

12

13

14

99

สวนท 2 ทศนคตตอบคลกภาพแบบอานาจนยม

กรณาทาเครองหมาย ในชองทตรงกบความคดเหนของทาน ระดบความคดเหน

ประเดนคาถาม เหนดวยอยางยง

(5)

เหนดวย

(4)

เฉย ๆ

(5)

ไม เหนดวย

(2)

ไม เหนดวยอยางยง

(1)

สาหรบผวจย

2.1 การเคารพเชอฟงผมอานาจหนาทเหนอกวาตนเปนสงสาคญทสดทเดกควรเรยนร

15

2.2 ในธรรมชาตของมนษยแลว ยอมตองม ความขดแยงและสงคราม

16

2.3 ผทไมไดมโอกาสเรยนรการอยภายใตสภาพการบบบงคบ คอการพลาดโอกาสเรยนร สงสาคญในการดารงชวต

17

2.4 ผทไมไดรบการอบรมในแนวทางทดยอมเปนไปไดยากในการทจะใชชวตรวมกบผอน

18

2.5 ผทดหมนศกดศรผอนยอมสมควรไดรบ การลงโทษอยางสาสม

19

2.6 อาชญากรทกออาชญากรรมทางเพศ และเดก สมควรไดรบการลงโทษทรนแรงกวา การจองจา

20

2.7 เราจะสามารถแกปญหาความวนวายของสงคมไดหากขจดคนทปราศจากศลธรรม คดโกง เหนแกตวใหหมดสนไป

21

2.8 หากทกคนพดนอยลง ทางานใหมากขนสงคมสวนรวมจะดขน

22

2.9 สงทประเทศชาตตองการ คอ การมผนาทกลาหาญ ทมเท ผทซงประชาชนจะสามารถฝากความศรทธาไวกบตวผนานนได

23

2.10 บคคลไมควรไดรบอนญาตใหพดสงทเขา ไมรจรง

24

2.11 หลกวทยาศาสตรสามารถอธบายสงตาง ๆ ไดกจรง แตยงมเรองอกมากมายทมนษย ไมมวนทจะเขาใจได

25

2.12 สงทเดก ๆ ควรเรยนร คอ ระบบวนยทเครงครด และ ความตงใจทจะตอส และทางาน ครอบครวและประเทศชาตของตน

26

100

ระดบความคดเหน

ประเดนคาถาม เหนดวยอยางยง

(5)

เหนดวย

(4)

เฉย ๆ

(5)

ไม เหนดวย

(2)

ไม เหนดวยอยางยง

(1)

สาหรบผวจย

2.13 ในปจจบนน มคนจานวนมากขนเรอย ๆ ทพยายามจะเจาะลกลวงเขาไปยงเรองสวนตวของผอน

27

2.14 หากเรามความพยายามเพยงพอกจะสามารถฝาฟนอปสรรคทกอยางได

28

2.15 คนสวนใหญไมเคยรวาจรง ๆ แลวชวตเราไดถกกาหนดไวดวยโชคชะตาของตน

29

สวนท 3 ทศนคตตอการรฐประหาร

กรณาทาเครองหมาย ในชองทตรงกบความคดเหนของทาน ระดบความคดเหน

ประเดนคาถาม เหนดวยอยางยง

(5)

เหนดวย

(4)

เฉย ๆ

(5)

ไม เหนดวย

(2)

ไม เหนดวยอยางยง

(1)

สาหรบผวจย

3.1 ระบอบประชาธปไตยไมใชรปแบบทเหมาะสมทสดกบการเมองไทย

30

3.2 เปนการยากทจะแนะนาระบอบประชาธปไตย ใหคนไทยเขาใจ เพราะคนไทยยงไมพรอม

31

3.3 ความเปนทหารอาชพในแนวความคดของทาน คอ ไมกาวกายหรอแทรกแซงทางการเมองเปนอนขาด

32

3.4 ความเปนทหารอาชพยงมภาระในการดแลการเมองใหเปนไปตามแนวทางทเหมาะสมดวยซงการใชกาลงโคนลมรฐบาลเปนเครองมอหนงทกองทพตองใชแกปญหา

33

3.5 บทบาทของทหาร ควรทาหนาทเปนกลไกในการดาเนนการโดยรบนโยบายทงหมดจากรฐบาลและกองทพ

34

3.6 เมอใดกตามหากรฐบาลขาดประสทธภาพ ทหารจะตองเขามามบทบาทหลกในการบรหารประเทศ

35

101

ระดบความคดเหน

ประเดนคาถาม เหนดวยอยางยง

(5)

เหนดวย

(4)

เฉย ๆ

(5)

ไม เหนดวย

(2)

ไม เหนดวยอยางยง

(1)

สาหรบผวจย

3.7 การเมองไทยจะสามารถดาเนนตามวถทางประชาธปไตยได โดยไมจาเปนตองใหทหารเปนฐานคาจนรฐบาล

36

3.8 การเมองการปกครองไทยปจจบน สามารถใชระบอบประชาธปไตยสมบรณแบบ เชนเดยวกบชาตพฒนาแลวได และทหารควรเลกแทรกแซงการเมองอยางเดดขาด โดยเฉพาะจะตองเลกใชกาลงลมรฐบาล

37

3.9 การเมองการปกครองไทยในปจจบน ยงไมสามารถนาระบอบประชาธปไตยสมบรณแบบใชได ประเทศชาตยงมความจาเปนรบดวนในการพฒนาดานเศรษฐกจและการศกษากอนทจะพฒนาประชาธปไตย ดงนน จงควรยอมรบวธการของทหาร ซงนยมการใชอานาจอยางเดดขาด เพอนามาใชบรหารประเทศในดานตาง ๆ

38

3.10 การรฐประหาร เมอ 19 กนยายน 2550 โดยคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข โดยสรปแลวเปนปรากฏการณทางการเมองทเหมาะสม และกอใหเกดผลดตอประเทศชาตมากกวาผลเสย

39

3.11 ถาหากรฐบาลชดใดปลอยใหบคคลในคณะรฐมนตร ดหมนกองทพหรอผนากองทพการรฐประหาร เพอโคนลมรฐบาลชดนน จงนบวาเหมาะสมแลว

40

3.12 ถาหากรฐบาลชดใดปลอยใหบคคล ในคณะรฐมนตรแสวงหาผลประโยชน สวนตนโดยไมหาทางแกไขอยางจรงจง การรฐประหารเพอโคนลมรฐบาลชดนน จงนบวาเหมาะสมแลว

41

102

ระดบความคดเหน

ประเดนคาถาม เหนดวยอยางยง

(5)

เหนดวย

(4)

เฉย ๆ

(5)

ไม เหนดวย

(2)

ไม เหนดวยอยางยง

(1)

สาหรบผวจย

3.13 ถาหากรฐบาลชดใดปลอยใหเกดการกอการเพอประทษราย หรอดหมนสถาบนพระมหากษตรย โดยไมหาทางกาจดหรอดาเนนการอยางจรงจง สมควรใชการรฐประหารโคนลมรฐบาล

42

3.14 ถาหากรฐบาลใด ใชอานาจทางการเมองในการกาวกายแทรกแซงเรองภายในกองทพ เพอสรางความเปลยนแปลงภายในกองทพใหเปนไปแนวทางทสอดคลองกบผลประโยชนของตน การรฐประหารเพอโคนลมรฐบาลชดนน จงนบวาเหมาะสมแลว

43

3.15 ถาหากรฐบาลชดใด ไมสามารถแกไขปญหาทางเศรษฐกจอยางไดผล เชน ปลอยใหสนคาจาเปนมราคาสง การรฐประหารเพอโคนลมรฐบาลชดนน จงนบวาเหมาะสม

44

3.16 ถาหากเปนททราบกนภายหลงวารฐบาลใดประกอบดวย สส. ไดรบเลอกตงดวยการซอเสยง รวมทงมการวงเตนเพอเปนรฐมนตรกนอยางแพรหลายสมควรใช การรฐประหารโคนลมรฐบาลนนเสย

45

3.17 ถาหากผนาทางการเมองขาดความชอบธรรมในการบรหารประเทศ เชน การสรางความแตกแยกในสงคม ใชอานาจโดยมชอบเพอสรางผลประโยชนใหแกตนและหมคณะ สมควรใชการรฐประหารโคนลมรฐบาลนนเสย

46

3.18 เมอถงคราวทสถาบนทางการเมองอยในสภาพคบขน ไมสามารถหาทางออกได การทารฐประหารเปนแนวทางหนงทชวยแกปญหาใหกบชาตบานเมองได

47

103

ประวตยอของผเขยนปญหาพเศษ

ชอ - สกล พนโทธรศกด กฤษณะเศรณ วน เดอน ปเกด 5 กรกฎาคม 2515 สถานทเกด กรงเทพมหานคร สถานทอยปจจบน 17/3 ซ.สามเสน 30 ถ.สามเสน แขวงถนนนครไชยศร เขตดสต กรงเทพมหานคร

ตาแหนงและประวตการทางาน

พ.ศ. 2538 - 2542 รกษาราชการหวหนาแผนกเภสชกรรม โรงพยาบาลคายศรสองรก จงหวดเลย พ.ศ. 2542 - 2546 เภสชกร โรงพยาบาลคายประจกษศลปาคม จงหวดอดรธาน พ.ศ. 2546 - 2547 ประจาโรงเรยนเสนาธการทหารบก พ.ศ. 2547 - 2548 ประจาแผนก กองกาลงพล กรมแพทยทหารบก พ.ศ. 2548 - ปจจบน ผบงคบกองพนเสนารกษท 13

วฒการศกษา

พ.ศ. 2538 เภสชศาสตรบณฑต มหาวทยาลยมหดล พ.ศ. 2547 ประกาศนยบตรหลกสตรเสนาธการทหารบก หลกสตรหลกประจาชดท 82 โรงเรยนเสนาธการทหารบก สถาบนวชาการทหารบกชนสง พ.ศ. 2551 รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต (การบรหารทวไป) วทยาลยการบรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา