บทสรปผบรหาร

ปาลมน ามน เปนพชเศรษฐกจทมความส าคญตอประเทศไทย ทงในดานความมนคงทางอาหารและพลงงาน โดยสถานการณการผลตปาลมน ามนและน ามนปาลมของไทยทผานมา มการขยายตวอยางตอเนอง สวนหนงเปนผลมาจากยทธศาสตรปาลมน ามนของภาครฐ ชวงป 2551-2555 รวมไปถงนโยบายสงเสรมการใชพลงงานทดแทนของกระทรวงพลงงาน ซงก าหนดเปาหมายการใชพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก รอยละ 25 ในชวงเวลา 10 ป (ป 2555-2564) เพอสงเสรมการผลตและการใชสนคาเกษตรในการผลตเปนเชอเพลงชวภาพทดแทนเชอเพลงจากฟอสซล นโยบายดงกลาว มสวนผลกดนใหเกษตรกรขยายพนทเพาะปลกปาลมน ามน เพมปรมาณผลผลตและผลตภาพการผลตน ามนปาลมดบ เพอรองรบยทธศาสตรพลงงานทดแทน และลดความเสยงทจะเกดขนตอความมนคงทางอาหารของประเทศ อยางไรกตาม ถงแมภาครฐจะใหความส าคญตอการพฒนาอตสาหกรรมปาลมน ามนและน ามนปาลมมาอยางตอเนอง การพฒนาดงกลาว ยงคงประสบปญหาส าคญหลายประการ และมปจจยเกยวของทสลบซบซอน ทงดานการผลต การตลาด การแปรรป โดยปญหาทส าคญ คอเกษตรกรขาดความรความเขาใจเกยวกบปาลมน ามนและการจดการสวนปาลมน ามน สงผลใหมผลผลตตอไรต า คณภาพของผลปาลมน ามนสดต า ท าใหเปอรเซนตน ามนทสกดไดต ากวาทควรจะเปน จงท าใหตนทนการผลตสง การวจยและพฒนาในประเดนส าคญๆยงมนอย เชน ปญหาการก าหนดมาตรฐานการซอขายและราคาผลปาลมน ามนสดทยตธรรม ปญหาการขาดการประสานงานอยางมสวนรวมของผทเกยวของในอตสาหกรรมปาลมน ามน และปญหาการรวมกลมของเกษตรกรรายยอยผปลกปาลมน ามนยงอยมจ านวนนอยและอยในแวดวงทจ ากด เปนตน

เพอตอบสนองตอการแกไขปญหาของอตสาหกรรมปาลมน ามนและน ามนปาลมดงทกลาวมาแลวขางตน จงจ าเปนตองมงานวจยและพฒนาในหลายๆดาน เพอสนบสนนงานนโยบายของภาครฐในการรกษาความมนคงทางอาหารและพลงงาน การรกษาเสถยรภาพราคาทะลายปาลมน ามนของเกษตรกร และความเชอมโยงของราคาไปยงผลตภณฑอนๆ การวจยและพฒนาดานการปรบปรงพนธใหไดผลผลตและน ามนสง เทคโนโลยการจดการการผลตในสวนปาลมน ามน การจดการชวมวลเหลอทงและน าเสยของโรงงานสกดใหเปนศนยและการเพมมลคาผลตภณฑ การรวมกลมของเกษตรกรผปลกปาลมน ามนและรวมมอกนของผทเกยวของกบอตสาหกรรมปาลมน ามน และการวจยงานนวตกรรมเพอเพมมลคาชวมวลเหลอทงในสวนปาลมน ามน น าเสย และการใชน ามนปาลมในอตสาหกรรมตอเนอง โดยเฉพาะงานวจยและพฒนาเพอตอบโจทยในประเดนเรงดวน

ดงนน ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) จงไดจดสรรทนวจยแบบมงเปาตอบสนองความตองการในการพฒนาประเทศโดยเรงดวน กลมเรองปาลมน ามน ปงบประมาณ 2556 จ านวน 85.5 ลานบาท ซงเปนการจดสรรงบประมาณเปนปแรก ใหแก ส านกงานพฒนาการวจยการเกษตร (สวก.) เปนผรบผดชอบด าเนนการภายใตแผนงานวจย 5 ดาน ไดแก

ก

ยทธศาสตรท 1 งานวจยเชงนโยบายบรหารจดการปาลมน ามนอยางเปนระบบ ยทธศาสตรท 2 งานวจยและพฒนาพนธ และเทคโนโลยการผลตปาลมน ามน ยทธศาสตรท 3* งานวจยเพอประเมนและลดผลกระทบทางสงแวดลอม ยทธสาสตรท 4 งานวจยการก าหนดมาตรฐานของคณภาพและการจดการแตละขนตอน ยทธสาสตรท 5 งานวจยและพฒนาเทคโนโลยการผลตวสดเหลอใชในสวนปาลมน ามนและ การแปรรปน ามนปาลมเพอเพมมลคาผลตภณฑ

นอกจากน สวก. ไดแตงตงคณะกรรมการพจารณาตดตามและประเมนผลโครงการดานปาลมน ามนขนคณะหนง ท าหนาทพจารณากลนกรองขอเสนอโครงการวจย ตดตามประเมนผลโครงการวจยใหด าเนนไปอยางมประสทธภาพ พรอมทงไดแตงตงผทรงคณวฒจ านวน 34 ทาน เพอประเมนขอเสนอโครงการวจยและประเมนความกาวหนาของโครงการวจยทไดรบการอนมตทนวจย

ปงบประมาณ 2556 มโครงการวจยทเสนอขอรบทนสนบสนน ทงสน 41 โครงการ ผานการอนมต 29 โครงการ วงเงนงบประมาณ รวม 85,500,000 บาท จดสรรตามยทธศาสตร ดงน

ยทธศาสตรท 1 จ านวน 6 โครงการ เปนเงน 12,677,586 บาท คดเปนรอยละ 14.83 ยทธศาสตรท 2 จ านวน 7 โครงการ เปนเงน 19,055,537 บาท คดเปนรอยละ 22.29 ยทธศาสตรท 3* จ านวน 5 โครงการ เปนเงน 17,081,975 บาท คดเปนรอยละ 19.98 ยทธศาสตรท 4 จ านวน 4 โครงการ เปนเงน 18,555,427 บาท คดเปนรอยละ 21.70 ยทธศาสตรท 5 จ านวน 7 โครงการ เปนเงน 18,129,475 บาท คดเปนรอยละ 21.20 ผลการด าเนนงานของโครงการวจย แบงตามรายยทธศาสตร ดงน

ไดผลผลตเชงนโยบายระดบมหภาคทสามารถเหนภาพรวมของอตสาหกรรมน ามนปาลมดานพลงงานชวภาพ และอาหาร การวเคราะหเพอปรบปรงโครงสรางอตสาหกรรมปาลมน ามนและน ามนปาลมเพอน าไปสการยกรางพระราชบญญตปาลมน ามน การศกษาเพอการก าหนดกรอบยทธศาสตรปาลมน ามนระดบพนทของจงหวดนครศรธรรมราช การวเคราะหนโยบายดานราคาทะลายปาลมสดและน ามนปาลม และแนวทางการลดกาซเรอนกระจกในสวนปาลมน ามน

ไดผลผลตเรองยนทเกยวของกบการดดซมธาตอาหาร ยนควบคมความทนตอน าทวม อตราปยทเหมาะสมในสภาพดนเปรยวจด การใชเถาปาลมและเศษวสดเหลอใชในการปรบปรงดน การทดสอบพนธปาลมน ามนลกผสมและโคลนพนธปาลมน ามนทใหผลผลตสง การทดสอบการจดการธาตอาหารและการใหน าในสวนปาลมน ามนภาคใต และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และการทดสอบชดวธการปองกนก าจดหนในแปลงปาลมน ามนปลกใหม

ยทธศาสตรท 2 ดานวจยและพฒนาพนธ และเทคโนโลยการผลต

*ยกเลก 1 โครงการ วงเงน 2,229,328 บาท โดยสนบสนน “โครงการออกแบบและพฒนารถกระเชาส าหรบเกบผลปาลม” มาแทน

ยทธศาสตรท ยทธศาสตรท 11 ดานดานงานวจยเชงนโยบายบรหารจดการปาลมน ามนอยางเปนระบบงานวจยเชงนโยบายบรหารจดการปาลมน ามนอยางเปนระบบ

ข

ไดผลผลตในเชงการจดการของเสยโรงงานสกดใหเปนศนย ไดแก เอนไซมในการแยกน ามนจากน าเสย

ผลตภณฑพลาสตกชวภาพ วธการตรงจลนทรยในถ งปฏกรณ และวธการบ าบดส/น าทง รวมทงดชนชวดประสทธภาพระบบการผลตกาซชวภาพ การผลตผนงดนแบบบดอดดวยปนซเมนต เถา และเสนใยปาลมน ามน การสงเคราะหซลคอนจากเถาปาลม การประเมนวฏจกรชวตของการปลกปาลมน ามน การผลตเอทานอลจากทางใบและตนปาลมน ามนโคนทง และรปแบบการลดกากตะกอนจากการบ าบดน าเสย

ไดผลผลตของการพฒนากลมเกษตรกรชาวสวนปาลมใหมความพรอมในการขอรบการรบรองกลม ตามมาตรฐาน Good Agricultural Practices และ Roundtable for Sustainable Palm Oil (GAP และ RSPO) สถานภาพของโซอปทานทแตกตางกนของไทยและตางประเทศและแนวทางเพอปดหรอลดชองวางของโซอปทาน รปแบบจ าลองธรกจของวสาหกจชมชนปาลมน ามนทงหวงโซ และไดขอเสนอแนะการปฎบตตามมาตรฐานการปฏบตทางการเกษตรทดส าหรบปาลมน ามนและมาตรฐานการผลตน ามนปาลมอยางยงยน รวมถงการประเมนความคมคาทางเศรษฐกจของการปฏบตตามมาตรฐาน

ไดลกษณะผลผลต ประกอบดวย การผลตกระดาษปราศจากสารเคม การผลตเอทานอล การผลตพอลบวทลนเพอใชเปนพลาสตกชวภาพ การผลตไมปาลมอบแหง การผลตแทงคอนกรตผสมเถาและหนฝน การผลตอฐผลมเสนใยปาลมและน ายางธรรมชาต การผลตไมเทยมจากทะลายปาลมเปลาและขวดพลาสตก แบบโรงงานทเหมาะสมในการผลคแคโรทนอยดและวตามนอ การผลตเซลลโลสไฮโดรเจลจากสวนยอดของตนปาลมปาลมน ามนทโคนทง การผลตกรดแลคตค การผลตมเทนจากการหมกรวมของน าทงและเศษวสดเหลอใช การผลตวสดกอสรางจากกะลาและเมลามนเพอผลตเปนภาชนะบรรจอาหาร และการผลตถานไมเซรามคจากตนปาลมปาลมน ามนและทางใบ

ผลสำเรจของโครงกำรวจยปำลมน ำมนมงเปำ ป 2556 สำมำรถนำไปใชประโยชนในเชงนโยบำย เชงสำธำรณะและเชงพำณชย เปนองคควำมรทกอใหเกดประโยชนตอนกวจยของภำครฐ สถำบนกำรศกษำ และภำคเอกชนทเกยวของ ตลอดจนเปนฐำนขอมลสนบสนนกำรกำหนดนโยบำยและกำรพฒนำคนควำงำนวจยตอไป นอกจำกน ยงมผลงำนบำงสวน สำมำรถนำไปพฒนำตอยอดงำนวจย กำรจดสทธบตรและตอยอดเชงพำณชย ได อำทเชน กำรออกแบบเครองตนแบบระดบโรงงำนเพอผลตแคโรทนอยดเขมขนจำกน ำมนปำลมดบ และวตำมนอเข มเขนจำกดสทลเลตกรดไขมนปำลม นวตกรรมกำรออกแบบผลตภณฑภำชนะเครองใชบนโตะอำหำรทเปนมตรตอสงแวดลอมจำกวสดคอมโพสทชวภำพปำลมน ำมน และกำรผลต Woodceramics จำกเศษเหลอวสดปำลมน ำมน เปนตน

ยทธศาสตรท 3 ดานประเมนและลดผลกระทบทางสงแวดลอม

ยทธศาสตรท ยทธศาสตรท 55 งานงานววจยและพฒนาเทคโนโลยการผลตวสดเหลอใชในสวนปาลมน ามนจยและพฒนาเทคโนโลยการผลตวสดเหลอใชในสวนปาลมน ามนและการแปรรปน ามนปาลมเพอเพมมลคาผลตภณฑและการแปรรปน ามนปาลมเพอเพมมลคาผลตภณฑ

ยทธศาสตรท 4 งานวจยการกาหนดมาตรฐานของคณภาพและการจดการแตละข นตอน

ค

สารบญสารบญ

หนา

บทสรปผบรหาร ผลงานวจยเรองปาลมน ามนมงเปา ปงบประมาณ 2556 ก - ค

1. การศกษาแนวทางการปรบปรงโครงสรางอตสาหกรรมปาลมน ามนและน ามนปาลมของประเทศไทย 2 โดย ดร.สรยา โด มาเรา สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

2. ระบบหวงโซอปทานของอตสาหกรรมปาลมน ามน และน ามนปาลมทงระบบของจงหวดนครศรธรรมราช 4 โดย ผศ.สรยนต สวรรณราช ศนยการเรยนรเพอปวงชน นครศรธรรมราช

3. การศกษาผลกระทบตอปจจยทมตอเสถยรภาพของราคาทะลายปาลมสดและปาลมน ามน 6 โดย ผศ.ดร.วชย รงเรองอนนต มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

4. แนวทางการสงเสรมภาคเกษตรกรรมปาลมน ามนตอการลดกาซเรอนกระจก 8 ตามมาตรฐานของประเทศไทย

โดย รศ.ดร.วสาขา ภจนดา สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

5. ความมนคงทางอาหารและพลงงานดวยการพฒนาปาลมน ามนอยางยงยน 10 โดย ผศ.ดร.จอมภพ แววศกด มหาวทยาลยทกษณ วทยาเขตพทลง

6. การศกษาเพอก าหนดแนวทางการจดการปาลมน ามนและผลตภณฑตอเนองทใชประโยชน 12 จากน ามนปาลมอยางยงยน โดย นายเสกสรร พาปอง ศนยเทคโนโลยโลหะและวดสแหงชาต ส านกงานพฒนาวทยาศาสตร และเทคโนโลยแหงชาต

7. การทดสอบและสาธตเทคโนโลยการจดการสวนปาลมน ามนในเขตพนทภาคใตตอนบน 18 โดย นายสรกตต ศรกล ส านกวจยและพฒนาการเกษตร เขตท 7 จงหวดสราษฎรธาน กรมวชาการเกษตร

ยทธศาสตรท ยทธศาสตรท 11 ดานดานงานวจยเชงนโยบายบรหารจดการปาลมน ามนอยางเปนระบบงานวจยเชงนโยบายบรหารจดการปาลมน ามนอยางเปนระบบ

ยทธศาสตรท 2 ดานงานวจยและพฒนาพนธ และเทคโนโลยการผลต

หนา 8. การทดสอบเทคโนโลยการควบคมหนศตรปาลมน ามนในแปลงปลกปาลมน ามน 20 ในเขตพนทภาคใตตอนบน โดย นางสธรา ถาวรรตน ส านกวจยและพฒนาการเกษตร เขตท 7 จงหวดสราษฎรธาน

กรมวชาการเกษตร

9. การพฒนาเทคโนโลยการใหน าและการจดการธาตอาหารเพอเพมประสทธภาพ 22 การผลตปาลมน ามนในเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดย ดร.นฤทย ถาวรรตน ส านกวจยและพฒนาการเกษตร เขตท 3 จงหวดขอนแกน กรมวชาการเกษตร

10. การคนหาและการแสดงออกของยนทเกยวของกบลกษณะทส าคญในปาลมน ามน 24 โดย ผศ.ดร.พจมาลย สรนลพงศ มหาวทยาลยวลยลกษณ จงหวดนครศรธรรมราช

11. การจดการเพอเพมผลผลตและการใชของเสยจากปาลมน ามนอยางยงยน 28 ในทราบภาคกลางและภาคตะวนออกของประเทศไทย โดย ศ.ดร.อญชล สทธประการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

12. การออกแบบเครองตนแบบระดบโรงงานเพอผลตแคโรทนอยดเขมขนจากน ามนปาลมดบ 34 และวตามนอเขมขนจากดสทลเลตกรดไขมนปาลม

โดย รศ.ดร.พชรนทร ระวยน มหาวทยาลยเชยงใหม

13. ศกยภาพการใหผลผลตและการสรางประชากรดราและฟสเฟอราจากโคลนปาลมน ามน 36 ปาลมน ามนลกผสม Elaeis oleifera x Elaeis quineensis และ Elaeis oleifera โดย นายประสาทพร กออวยชย มหาวทยาลยแมโจ- ชมพร

14. การประเมนความยงยนดานสงแวดลอมตลาดวฎจกรชวตของการปลกปาลมน ามนในประเทศไทย 42 โดย ศ.ดร.แซบเบยร กวาลา บณฑตวทยาลยดานพลงงานและสงแวดลอม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

15. การใชวสดเศษเหลอของอตสาหกรรมน ามนปาลมเพอผลตสารอาหารรวมและหวเชอ 44 เพอเพมประสทธภาพการผลตกาซชวภาพและผลตภณฑมลคาเพม โดย ศ.ดร.พนสข ประเสรฐสรรพ มหาวทยาลยสงขลานครรนทร

ยทธศาสตรท 3 ดานการประเมนและลดผลกระทบทางสงแวดลอม

หนา 16. การเพมประสทธภาพการใชประโยชนจากน าเสยโรงงานสกดน ามนปาลม 46 โดย รศ.ดร.อรญ หนพงศกตตกล มหาวทยาลยสงขลานครรนทร

17. การปรบปรงคณภาพดนลกรงดวยปนซเมนตปอรตแลนดประเภท 1 เถาปาลมน ามน 56 และเสนใยปาลมน ามนเพอใชเปนผนงดนแบบบดอด

โดย นายสนธยา กงกองแกว มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก วทยาเขตอเทนถวาย

18. โครงการระบบบรหารจดการปาลมน ามนอยางมสวนรวมทยงยนเพอเตรยมพรอมการรบรอง GAP และ RSPO 64 โดย รศ.ดร.กาญจนา เศรษฐนนท มหาวทยาลยขอนแกน

19. การวเคราะหความคมคาทางเศรษฐกจและการประเมนการใชมาตรฐานคณภาพ 66 ของอตสาหกรรมปาลมน ามน โดย ผศ.ดร.เบญจมาภรณ พมพา มหาวทยาลยสงขลานครนทร

20. การพฒนากลมเกษตรกรรายยอยอยางมสวนรวมในการผลตปาลมน ามนอยางยงยน 68 ตามมาตรฐาน GAP และ RSPO โดย รศ.ดร.สธญญา ทองรกษ มหาวทยาลยสงขลานครนทร

21. การศกษาระบบโซอปทานของอตสาหกรรมปาลมน ามนและน ามนปาลมในการปรบตว 70 รองรบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน โดย ดร.ชโย ตรงอดศยกล สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

22. การผลตกระดาษปราศจากเคมจากเศษเหลอชวมวลจากปาลมน ามน 74 โดย ผศ.ดร.พชต สมบรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

23. สมบตของพอลบวทลนซคซเนตเสรมแรงดวยเซลลโลสวสเกอรจากกากปาลมน ามน 76 โดย ดร.พรนภา เกษมศร มหาวทยาลยขอนแกน

ยทธศาสตรท ยทธศาสตรท 55 ดานวจยและพฒนาเทคโนโลยการผลตวสดดานวจยและพฒนาเทคโนโลยการผลตวสดเหลอใชในสวนปาลมน ามนเหลอใชในสวนปาลมน ามน และการและการแปรรปน ามนปาลมเพอเพมมลคาแปรรปน ามนปาลมเพอเพมมลคาผลตผลตภณฑภณฑ

ยทธศาสตรท 4 ดานงานวจยการกาหนดมาตรฐานของคณภาพและการจดการแตละข นตอน

หนา 24. การพฒนาเศษวสดเหลอใชของโรงงานสกดน ามนปาลมในการผลตวสดกอสราง 78 (คอนกรต อฐ และไมเทยม) โดย นายอรรถพล มาลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร

25. การพฒนาคณสมบตทางกลของไมปาลมน ามนดวยคลนไมโครเวฟเพอใชในการกอสรางอาคาร 84 โดย ดร.รฐศกด พรหมมาศ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร

26. การพฒนาเศษวสดเหลอใชจากสวนปาลมน ามนในการผลตพลาสตกและพลงงานทดแทนทางชวภาพ 86 โดย ดร.สมพงษ โอทอง มหาวทยาลยทกษณ วทยาเขตพทลง

27. นวตกรรมการออกแบบผลตภณฑภาชนะเครองใชบนโตะอาหารทเปนมตรตอสงแวดลอม 94 จากวสดคอมโพสทชวภาพปาลมน ามน โดย ผศ.ดร.สงห อนทรชโต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

28. การผลต Woodceramics กากเศษเหลอวสดปาลมน ามน 96 โดย ดร.พงษศกด เฮงนรนดร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

โครงการวจยแบบมงเปาตอบสนองความตองการในการพฒนาประเทศโดยเรงดวน กลมเรองปาลมน ามน

ปงบประมาณ 2556

ยทธศาสตร ท 1

งานวจยเชงนโยบายบรหารจดการปาลมน ามนอยางเปนระบบ

[2]

ปาลมนามนเปนพชทมความสาคญตอประเทศไทยทงในดานเศรษฐกจ ความมนคงทางดานอาหารและพลงงาน ประเทศไทยถอเปนผผลตทสาคญอนดบสามของโลกโดยสามารถผลตนามนปาลมดบได 1.9 ลานตน หรอคดเปนสดสวนเพยงรอยละ 3.3 ของปรมาณผลผลตนามนปาลมดบของทงโลกการทตนทนการผลตนามนปาลมของไทยสงกวาประเทศผผลตรายใหญอยางมาเลเซยและอนโดนเซยจงมความสาคญอยางยงในการปรบปรงโครงสรางอตสาหกรรมปาลมนามนและนามนปาลมของไทยใหมระบบการบรหารจดการตงแตตนนาจนถงปลายนาทชดเจนภาครฐควรมสวนสาคญในการสนบสนนและกาหนดทศทางในการพฒนาใหถกตองและเหมาะสม เพอเพมศกยภาพของอตสาหกรรมนามนปาลมไทยใหสามารถแขงขนได โดยเฉพาะอยางยง ภายหลงการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community - AEC)

การใชประโยชนผลจากการศกษาชใหเหนวา แนวทางในการปรบปรงโครงสรางอตสาหกรรมปาลมนามนและนามนปาลมของประเทศไทยจะตองเรมปรบปรงโครงสรางตงแตตนนา โดยมการกาหนดพนททเหมาะสมสาหรบการปลกปาลมนามน (Zoning areas) การสงเสรมการวจยและพฒนาพนธปาลมนามนและสนบสนนกลาพนธใหแกเกษตรกร การสงเสรมการทาสวนปาลมนามนทมประสทธภาพอยางยงยน การสงเสรมการจดเกบผลปาลมนามนใหไดนามนปาลมทมคณภาพ การสนบสนนการสรางเครอขายของอตสาหกรรมปาลมนามนและนามนปาลมสวนแนวทางการปรบปรงโครงสรางของอตสาหกรรมกลางนาประกอบดวยดานสงคมและสงแวดลอม ไดแก การพฒนารายไดและความเปนอยของเกษตรกร การพฒนาศกยภาพของเกษตรกรดวยการสงเสรมองคความรและเทคโนโลยในการปลกปาลมนามนเพอลดตนทน การสรางความเขมแขงใหแกกลมเกษตรกรผปลกปาลมนามนและผทเกยวของกบอตสาหกรรมปาลมนามนและนามนปาลม การสงเสรมใหผทเกยวของกบอตสาหกรรมฯ มแนวทางในการปลกปาลมนามนอยางยงยน รวมทงการเสรมสรางแนวคดทางดานเศรษฐศาสตรและหลกการตลาดของการคาเสรเพอลดปญหาขอขดแยงทเกดจากระบบกลไกราคา และการบรหารสตอกนามนปาลม

แนวทางการปรบปรงโครงสราง อตสาหกรรมตนน า 1) การจดทาพนททเหมาะสมสาหรบการปลกปาลม (Zoning areas)การจดทาพนททเหมาะสมสาหรบ

การปลกปาลมนามนและมผลบงคบใชในทางปฏบต จะสงผลใหไดนามนปาลมทมคณภาพสง ภาครฐสามารถวางแผนดานการใช การสารองนามนปาลมและดานราคาไดเนองจากทราบปรมาณผลผลตทแนนอน และสามารถบรหารจดการดานโลจสตกสไดอยางมประสทธภาพ

2) การสงเสรมการวจยและพฒนาพนธปาลมนามนและสนบสนนกลาพนธทมคณภาพใหแกเกษตรกร ซงจะสงผลใหตนทนการปลกปาลมนามนของเกษตรกรลดลง

3) การสงเสรมการทาสวนปาลมนามนทมประสทธภาพและอยางยงยน โดยสงเสรมการทาสวนตามมาตรฐาน RSPO ซงจะทาใหประเทศไทยมทางเลอกในการจาหนายสนคามากขน

การศกษาแนวทางการปรบปรงโครงสรางอตสาหกรรม

ปาลมน ามนและน ามนปาลมของประเทศไทย

ดร.สรยา โด อมาเรา และคณะ สถาบนวจยพฒนาและนวตกรรมเพออตสาหกรรม สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

[3]

4) การสงเสรมการจดเกบผลปาลมนามนใหไดนามนปาลมทมคณภาพโดยการปรบปรงระบบการจดเกบปาลมนามนตงแตตนทางคอสวนปาลมนามนไปจนถงแหลงรวบรวมผลผลต จะเปนการรบรองคณภาพของผลปาลมนามนสดและสามารถเพมมลคาของผลผลตในเชงการตลาดไดอกดวย

5) การสนบสนนการสรางเครอขายของอตสาหกรรมปาลมนามนและนามนปาลม 6) การเปลยนแปลงของราคาทะลายปาลมสด ณ โรงงานสกด ภายใตระบบการคาเสร 7) การบรหารจดการปจจยทมผลตอราคาทะลายปาลมสด ประกอบดวยปจจยทใชในการปลกปาลม

นามนเชน พนธปาลมนามนสภาพดนทเหมาะสม การดแล วธการจดการสวนปาลมนามน เปนตน อตสาหกรรมกลางน า

1) การพฒนารายไดและความเปนอยของเกษตรกรผเกยวของกบปาลมนามนโดยการสนบสนนแนวทางการปลกปาลมนามนอยางยงยน

2) การพฒนาคณภาพของทรพยากรมนษยโดยการสงเสรมความรแกเกษตรกรในการทาสวนปาลมนามนผานการอบรมและดงาน

3) การสรางความเขมแขงใหกลมเกษตรกรผปลกปาลมนามนและผเกยวของกบอตสาหกรรมปาลมนามนโดยการสรางเครอขายความรวมมอระหวางเกษตรกรและผประกอบการอตสาหกรรม

อตสาหกรรมปลายน า การพฒนาระบบโครงสรางและความสมพนธของอตสาหกรรมปาลมนามนดวยความเชอมโยงกนและกนของอปสงคสบเนองหรอตอเนอง (Derived demand)คอ อปสงคของปจจยการผลตทกชนดจะเปนอปสงคสบเนองทงสน เชน จากอปสงคของนามนปาลมบรสทธ จะทาใหเกดอปสงคสบเนองนามนปาลมดบ หรอทเรยกกนวาอปสงคนามนปาลมดบ ซงจะทาใหเกดเปนอปสงคทะลายปาลมสด ณ โรงงานสกด ซงเปนปจจยการผลต ดงนนอปสงคผลตภณฑปาลมนามนขนสดทายทกชนดจะทาใหเกดอปสงคสบเนองทะลายปาลมสด ณ โรงงานสกด โดยทแตละชนดของอปสงคผลตภณฑปาลมนามนขนสดทายจะเชอมโยงกบอปสงคสบเนองทะลายปาลมสด ณ โรงงานสกด ดวยคาใชจายการแปรรปการตลาดการขนสง และกาไรของผประกอบการ ซงเรยกโดยรวมคอสวนเหลอมการตลาด (Marketing margin) ทเปนคาใชจายตางๆ เชน แรงงาน พลงงาน การบรรจ การขนสง การโฆษณา และกาไร ในการสรางมลคาเพม (Value added) ของสนคาหรอผลตภณฑ

ผรวมวจยผศ.ดร. บญจต ฐตาภวฒนกลรศ. มานตย จมปาดร.พมพเพชร รกษาสตยดร.นฤกมล ภขาวนางสาวพรรตน เพชรภกด

[4]

ระบบหวงโซอปทานของอตสาหกรรมปาลมน ามนและน ามนปาลม

ท งระบบของจงหวดนครศรธรรมราช

จงหวดนครศรธรรมราชมพนทสวนใหญทางดานการเกษตรทาใหรายไดของประชากรมาจากภาคการเกษตรเปนหลกโดยเฉพาะการทาสวนยางพารา ทานา ทาไร ทาสวนผลไม ทาสวนมะพราว การประมงและการเลยงสตวแตไมอาจยนยนไดอยางแนชดวาไดรวมอาชพการทาสวนปาลมนามนหรอไมเพราะภาคราชการเรมใหความสาคญและสารวจเกยวกบอาชพการทาสวนปาลมนามนเมอป 2549 ทผานมาการวจยครงนจงมวตถประสงคเพอศกษาพนทปลกและผลผลตปาลมนามนรวมทงพนธปาลมนามน อาย การบารงรกษาสภาพความเหมาะสมของพนทตลอดจนความสมพนธของการผลตการขนสงสถานทรบซอหรอลานเทการแปรรปของโรงงานอตสาหกรรมความเชอมโยงอนๆและการรวมกลมองคกรประกอบอาชพปาลมนามนทยงยนภายใตนโยบายและกรอบยทธศาสตรระดบจงหวด

เทคโนโลยการผลต

ภาคราชการโดยเฉพาะหนวยราชการทเกยวของระดบจงหวดควรนาขอมลเกยวกบปาลมนามนไปถายทอดใหความรแก เกษตรกรชาวสวนปาลมนามนอยางตอเน องและครบวงจรตงแตการวเคราะหลกษณะของดนการคดเลอกพนธปาลมนามน การบารงดแลรกษาการเกบเกยวตลอดจนการสนบสนนสงเสรมโรงงานอตสาหกรรมแปรรปเปนผลตภณฑตางๆใหชดเจนยงขน

ผลไดการเชงเศรษฐกจจากอตราการขยายตวการปลกปาลมนามนเพมขนและอตราการลดลงของพนทนาและสวนยางพาราในแตละปจงเปนหนาทของภาคราชการทเกยวของในระดบจงหวดสงเสรมเพมมลคาเพมของผลผลตจากปาลมนามนโดยสนบสนนการแปรรปเปนผลตภณฑตางๆใหมความหลากหลายและมมลคาสงขนกวาการแปรรปเปนนามนพชเพยงอยางเดยว

ผชวยศาสตราจารยสรยนต สวรรณราชและคณะ ศนยการเรยนรเพอปวงชนนครศรธรรมราช

[5]

การใชประโยชนพนทจงหวดนครศรธรรมราชมความเหมาะสมในการปลกปาลมนามนในทกอาเภอเพราะพนทเปนดนระบายนาไดดปรมาณนามเพยงพอและฝนตกทตอเนองในป 2557 มพนท 3.7 แสนไร ใหผลผลตแลว 3.3 แสนไร ผลผลตเฉลย 2,984 กโลกรมตอไรตอป เกษตรกรชาวสวนปาลมนามนรอยละ 70.2 มพนทปลกปาลมนามน ระหวาง 1-14 ไร ปลกปาลมนามน 2 พนธ คอ พนธลกผสมเดลกบลาเมและพนธลกผสมเดลกบแทนซาเนยเกษตรกรขาดองคความรเกยวกบปาลมนามนครบวงจรและไมไดรบการแนะนาจากทางราชการสวนทองถนจงมกเกบเกยวปาลมนามนทไมสกเตมทไปขายและถกตดราคาดงนนขอมลดงกลาวจะเปนประโยชนกบสานกงานเกษตรจงหวด

สานกงานเกษตรและสหกรณจงหวดและองคกรภาคเอกชนตางๆในจงหวดนครศรธรรมราช เพอนาไปกาหนดนโยบายและกรอบยทธศาสตรในการพฒนาอาชพการทาสวนปาลมนามนไดอยางสมบรณโดยเฉพาะการเนนในการกาหนดเขตพนทปลก (Zoning) และการใชปยอนทรยรวมกบปยเคมการปลกผสมผสานกบพชอนๆและการเลยงสตวพรอมๆกบการพฒนาดานองคความรเกยวกบปาลมนามนแกเกษตรกรชาวสวนปาลมนามนอยางเปนระบบและตอเนองจนสามารถรวมกลมจดตงเปนองคกรในรปแบบใดรปแบบหนงไดอยางยงยน

ผรวมวจยผศ.ดร. เกศรน มนญผล อาจารยสวสด สมครพงศ นายพลพนธ แตงออน

[6]

งานวจยนมจดประสงคเพอศกษาปจจยทมผลตอเสถยรภาพราคาทะลายปาลม (FFB) และนามนปาลมดบ (CPO) และสรางระบบโครงสรางและความสมพนธของราคาทะลายปาลมและนามนปาลมดบ ตลอดจนขอเสนอดานนโยบายการรกษาเสถยรภาพราคาทะลายปาลมและนามนปาลมดบ

ข นตอนการดาเนนงานวจย ศกษาคนควาขอมลปจจยทมผลกระทบตอราคาทะลายปาลมและนามนปาลมดบทงขอมลทตยภมและปฐมภม โดยใชแนวคดของการวเคราะหอนกรมเวลา Auto Correlation Function;ACF และPartial Auto Correlation Function;PACF รวมกบการวเคราะหสมการถดถอยพหคณดวยโปรแกรมสาเรจรป SPSS เพอสรางเปนแบบจาลองทางคณตศาสตร นาแบบจาลองทางคณตศาสตรทไดมาสรางเปนแบบจาลองพลวตของระบบ (System Dynamics) ดวยโปรแกรม VENSIM เพอทาการจาลองสถานการณ และวเคราะหพฤตกรรมการเคลอนไหวของปจจยทมผลตอเสถยรภาพราคาทะลายปาลม (FFB) และนามนปาลมดบ (CPO)

ผลการดาเนนงานวจย การพยากรณราคาทะลายปาลมสดและนามนปาลมดบ พบวาการเปลยนแปลงของราคาทะลายปาลม (FFB_T Price) ขนอยกบการเปลยนแปลงของราคาทะลายปาลมตลาดทองถน (FFB_L Price) ทชวงเวลา t ชวงเวลากอนหนา t-1 และ t-2และราคานามนปาลมดบตลาดกรงเทพฯ (CPO_T Price) ทชวงเวลา t ชวงเวลากอนหนา t-1 และ t-2 โดย มความสมพนธของแบบจาลองและสมการ ดงน

เมอพจารณาราคาทะลายปาลมของไทย (FFB T) เมอราคาทะลายปาลมตลาดทองถน (FFB L) เปลยนแปลงไป +1% และเมอราคานามนปาลมดบตลาดกรงเทพฯ (CPO_T Price) เปลยนแปลงไป +1% พบวาเมอราคาทะลายปาลมตลาดทองถนเพมขน 1% จะทาให ราคาทะลายปาลมเปลยนแปลงไป 0.83% ในทศทางตรงเดยวกน และเมอราคานามนปาลมดบของไทยเพมขน 1% จะทาให ราคาทะลายปาลมเปลยนแปลงไป 0.75% ในทศทางตรงเดยวกน เชนกน

สวนการเปลยนแปลงของราคานามนปาลมดบตลาดกรงเทพฯ (CPO_T Price) ขนอยกบการเปลยนแปลงของราคานามนปาลมดบตลาดโลกคอมาเลเซย (CPO_M Price) ทชวงเวลา t ชวงเวลากอนหนา t-1 t-2และ t-3 โดย มความสมพนธดงของแบบจาลองและสมการดงน

การศกษาผลกระทบของปจจยทมตอเสถยรภาพ

ของราคาทะลายปาลมสดและน ามนปาลม

ผช. ดร.วชย รงเรองอนนต คณะวศวกรรมศาสตรมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

[7]

เมอพจารณาราคานามนปาลมดบตลาดกรงเทพฯ (CPO T) เมอราคานามนปาลมดบตลาดโลกคอมาเลเซย (CPO M) เปลยนแปลงไป +1%จะทาใหราคานามนปาลมดบของไทยเปลยนแปลงไป 1.34% ในทศทางตรงเดยวกนสวนการเปลยนแปลงของปรมาณผลผลตนามนปาลมดบ (CPO Production) ขนอยกบการเปลยนแปลงของปรมาณผลผลตทะลายปาลม (FFB Production) ตามฤดกาล โดยมความสมพนธแบบจาลองและสมการดงน

เมอพจารณาปรมาณผลผลตนามนปาลมดบ (CPO Production) เมอปรมาณผลผลตทะลายปาลม (FFB Production) เปลยนแปลงไป +1%จะทาใหปรมาณผลผลตนามนปาลมดบของไทยเปลยนแปลงไป 1% ในทศทางตรงเดยวกน ความตองการใชนามนปาลมในประเทศ (CPO_demand) ในแตละเดอนขนอยกบจานวนประชากร (Population) ราคาไบโอดเซล (B100_Price) และปรมาณการสงออกนามนปาลมโดยรวม (Tot_CPO_Exportt)โดย ในเดอนทมประชากร และปรมาณการสงออกนามนปาลมโดยรวมมาก จะมความตองการใชนามนปาลมมากดวย ในขณะทหากราคาไบโอดเซลสงขน ความตองการใชนามนปาลมจะลดลงโดยมความสมพนธดงสมการขางลาง

เม อพ จารณาความตองการ ใชน ามนปาลม ในประเทศ ( CPO_demand) เ ม อ จ านวนประชากร (Population)เปลยนแปลงไป +1% และเมอราคาไบโอดเซล (B100_Price)เปลยนแปลงไป +1% และเมอปรมาณการสงออกนามนปาลมโดยรวม (Tot_CPO_Exportt)เปลยนแปลงไป +1% พบวาเมอจานวนประชากรเพมขน 1% จะทาใหความตองการใชนามนปาลมเปลยนแปลงไป 17.11% ในทศทางตรงเดยวกน เมอราคาไบโอดเซลเพมขน 1% จะทาใหความตองการใชนามนปาลมเปลยนแปลงไป 0.23% ในทศทางตรงกนขาม และ เมอปรมาณการสงออกนามนปาลมโดยรวมเพมขน 1% จะทาใหความตองการใชนามนปาลมเปลยนแปลงไป 0.05% ในทศทางตรงเดยวกน

[8]

ประเทศไทยเปนผผลตปาลมนามนเปนอนดบ 3 ของโลกปาลมนามนจงเปนพชเศรษฐกจทม ความสาคญเนองจากความตองการในการใชนามนปาลมดบ เพอผลตอาหารและพลงงานทดแทนทเพมสงขนการเพาะปลกปาลมนามนนนมการปลดปลอยกาซเรอนกระจก ปจจบนประเทศไทยกาลงจะมการดาเนนโครงการลดกาซเรอนกระจกตามมาตรฐานของประเทศไทย ( Thailand Verified Emission Reduction: T-VER) ซงมาตรฐานดงกลาวครอบคลมดานการเกษตรเพอลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจกดวย จงควรมการสงเสรมใหเกษตรกรผปลกปาลมนามนไดมความรความเขาใจเพอเพมความสามารถในการแขงขนในตลาดโลก และสงเสรมตอความรบผดชอบทางดานสงแวดลอมและสงคม

การใชประโยชนจากผลงานวจย นาผลวจยมาจดทาคมอการสงเสรมเกษตรกรผปลกปาลมนามนตอการลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจก ตามมาตรฐานของประเทศไทย ซงเปนแนวทางการปฏบตในการลดกาซเรอนกระจกทมความเหมาะสมและความเปนไปไดทเกษตรกรสามารถนาไปปฏบตไดจรง ข นตอนและเทคโนโลยการผลต

ทาการสารวจ ขอมลเกษตรกร และนามาคานวณการปลดปลอยกาซเรอนกระจก โดยใชโปรแกรมสาเรจรป SimaPro เพอชวยในการวเคราะหการปลดปลอยกาซเรอนกระจกจากการเพาะปลกปาลมนามนทงวฏจกรชวต ในสวนของแนวทางการสงเสรมปาลมนามนตอการลดกาซเรอนกระจก ตามมาตรฐานของประเทศไทยนน ไดนาขอมลจากการสมภาษณเชงลกและการสารวจขอมลของเกษตรกรเพอจดทาเปนแนวทางดงกลาว

แนวทางการสงเสรมภาคเกษตรกรรมปาลมน ามน

ตอการลดกาซเรอนกระจกตามมาตรฐานของประเทศไทย

รองศาสตราจารยดร.วสาขา ภจนดา สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

[9]

ผลการศกษาปรมาณการปลดปลอยกาซเรอนกระจก

แนวทางแนวทางการสงเสรมภาคเกษตรกรรมปาลมน ามนตอการลดกาซเรอนกระจก ตามมาตรฐานของประเทศไทย 1) สนบสนนใหมการจดตง “สวนปาลมนามนตวอยาง”เพอเปนแหลงเรยนรใหกบเกษตรกร 2) สนบสนนใหเกษตรกรเขารวมการรบรองมาตรฐานการเพาะปลกปาลมนามน เชน GAPและ RSPO 3) สงเสรมการพฒนาพนธปาลมนามนทใหผลผลตสงขน และลดปรมาณการใชปยเคมลง

ทบทวนนโยบายมาตรการและแนวทางทเกยวของกบการลดกาซเรอนกระจก

ในภาคเกษตรกรรมเพาะปลกปาลมน ามน

วเคราะหปรมาณการปลดปลอยกาซเรอนกระจกของเกษตรกรรมเพาะปลกปาลมน ามน ต งแตการเพาะปลกไปจนถง

การเกบเกยวผลผลต

ขนาดของพนทในการเพาะปลก - มากกวาหรอเทากบ 50 ไร - นอยกวา 50 ไร

การไดรบรองมาตรฐานดานปาลมนามน - การไมไดรบรองมาตรฐาน - การไดรบรองมาตรฐาน RSPO - การไดรบรองมาตรฐาน GAP

อายของตนปาลม - 0-4 ป - 5-12 ป - มากกวา 13 ป

สมภาษณผกาหนดนโยบายจากหนวยงานทเกยวของ 11 หนวยงาน จากกระทรวงเกษตรและสหกรณ สมาคมทเกยวของ สภาอตสาหกรรม องคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพ

แนวทางการสงเสรมภาคเกษตรกรรมเพาะปลกปาลมน ามน ตามมาตรฐาน การลดกาซเรอนกระจกของประเทศไทย

[10]

ความมนคงทางอาหารและพลงงานดวยการพฒนาปาลมน ามนอยางยงยน

โครงการวจยนมเปาหมายเพอประเมนความเปนไปไดในการผลตไบโอดเซลจากนามนปาลมโดยพจารณาใหไดกาลงการผลตตามเปาหมายของแผนการพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก พ.ศ. 2555-2564 และไมมผลกระทบกบอปสงคของนามนปาลมบรโภคโดยมวตถประสงค

(1) เพอพยากรณอปสงคของนามนปาลมในอนาคตของประเทศไทยโดยอาศยแบบจาลองทางสถต (2) เพอวเคราะหศกยภาพการผลตและอปทานของปาลมนามนของประเทศไทย (3) เพอวเคราะหแนวทางในการผลตนามนปาลมทสงผลกระทบตอความมนคงทางพลงงานนอยทสด (4) เพอวเคราะหแนวทางในการผลตไบโอดเซลทสงผลตอความมนคงทางอาหารนอยทสด

ผลการวจยความตองการนามนปาลมบรรจขวดของประเทศไทย โดยใชแบบจาลองเศรษฐมต ซงขอมลทใชในการวจย คอ อนกรมเวลาปรมาณนามนปาลมบรรจขวดรายเดอน เพอเปรยบเทยบความถกตองกบคาพยากรณ โดยอาศยแนวคดทางเศรษฐศาสตรวาดวยปจจยทกาหนดอปสงคตอนามนปาลมบรรจขวด (Q) เปนตวแปรตาม สวนตวแปรอสระประกอบดวย ปจจยดานราคา ไดแก ราคานามนปาลมบรรจขวด (PPO) และราคานามนถวเหลองบรรจขวด (PSOY) ปจจยรายไดเฉลยตอหวประชากร (GDPperCapita:PERCAP) ผลการพยากรณพบวาภายในป พ.ศ. 2564 ประเทศไทยมความตองการบรโภคนามนปาลมขวด 1.02ลานตนตอป และนามนปาลมดบสาหรบผลตไบโอดเซล 1.67 ลานตนตอป ประเทศไทยจะตองมพนทในการเพาะปลกปาลมนามนเพอใหมปรมาณทเพยงพอตอการบรโภคภายในประเทศและการผลตไบโอดเซลสาหรบการตอบสนองยทธศาสตรพลงงานทางเลอกของประเทศไทยหรอตามแผนการพฒนาพลงงานทางเลอก รวมทงอตสาหกรรมอนๆ โดยไมกระทบตอพชอาหาร ภายในป พ.ศ. 2564 รวมทงสน 6.97 ลานไร และจากการวเคราะหพนททสามารถใชประโยชนไดของประเทศไทยโดยระบบสารสนเทศภมศาสตรดวยโปรแกรม Arc GIS 10.2 และการวเคราะหความเหมาะสมของพนทเพาะปลกปาลมนามนพบวาประเทศไทยมพนทเหมาะสมมากในการปลกปาลมนามน 6.04 ลานไร และเหมาะสมปานกลาง 3.11 ลานไร รวมเปนพนททมความเหมาะสมทงสน 9.15 ลานไร รายละเอยดดงตาราง

ตารางท 1 พ นททเหมาะสมสาหรบปลกปาลมน ามนรายภาค (หนวย: ตารางกโลเมตร)

ซ ง เพย งพอตอความตองการในประเดนตางๆ ดงกลาว อยางไรกตามรฐบาลควรมแนวทางการแกไขกรณทสภาพอาการแปรปรวนอาจ เกดปญหาการขาดแคลนวตถดบสาหรบการผลตไบโอดเซล ซงจะสงผลใหไมสามารถดาเนนการตามเปาหมายแ ล ะ แ ผ น ก า ร พ ฒ น า พ ล ง ง า นทางเลอกของประเทศไทยได

ภาค เหมาะสมมาก เหมาะสมปานกลาง กลาง 6,362.51 3,124.29 เหนอ 409.82 222.38 ใต 51.47 38.14

ตะวนออก 212.33 124.03 ตะวนตก 203.78 109.9

ตะวนออกเฉยงเหนอ 2,424.9 1,356.55 รวม 9,664.81 4,975.29

รวม (ไร) 6,040,506 3,109,556

ผชวยศาสตราจารยดร.จอมภพ แววศกด ศนยวจยพลงงานและสงแวดลอม

[11]

จะเหนไดวา เมอมการกาหนดนโยบายเพอสนบสนนใหมการขยายพนทปลกปาลมนามนทวประเทศมากยงขนเพอตอบสนองนโยบายพลงงานทางเลอก จงทาใหภมภาคอนๆ ในประเทศหนมาปลกปาลมนามน แตจะตองมการศกษาการใหความร พรอมกบใหคาแนะนา ทงในเรองของพนทการเพาะปลกทเหมาะสม พนธปาลมนามนทใหเปอรเซนตนามนสง การบรหารจดการพนทปลกปาลมนามนและรฐบาลจะตองสรางความเชอมนวาการปลกปาลมนามนจะไดผลตอบแทนทคมคา ดงนนจงควรมมาตรการการใชประโยชนทดน (Landuse) สาหรบการจากดเขตพนทเพาะปลกหรอ Zoning อยางเครงครด เพอใหสามารถดาเนนการเพาะปลกปาลมนามนใหเปนไปตามแผนการพฒนาพลงงานทางเลอกและความตองการนามนปาลม เพอความมนคงทางดานอาหารและพลงงาน นอกจากน เพอทจะศกษาแนวทางการผลตนามนปาลมทสงผลกระทบตอความมนคงทางพลงงานนอยทสดจงควรทจะมการปรบปรงแผนการพฒนาพลงงานทางเลอกใหสอดรบกบสภาพเศรษฐกจและสงคมในปจจบนเพอใหขอมลมความทนสมยความเหมาะสมกบสถานการณโลกในปจจบน ซงในการปรบแผนการพฒนาพลงงานทางเลอกของประเทศไทยดงกลาวจาเปนตองนาหลกการอปสงคและอปทานและศกยภาพการผลตปาลมนามนของประเทศเขาไปพจารณาดวย อยางไรกตาม หากกระทรวงพลงงานยงมงมนในการพฒนาพลงงานทางเลอกตามแผนการพฒนาดงกลาวจาเปนตองมการผลกดนและสงเสรมโดยรวมมอกบกระทรวงเกษตรและสหกรณในการผลกดนปาลมนามนใหเปนวาระแหงชาตและการผลกดนพระราชบญญตปาลมนามนและนามนปาลมใหสามารถดาเนนการไดจรง อยางไรกตามหากมการสงเสรมและสนบสนนการพฒนาพลงงานทางเลอกตามแผนเดมใหประสบผลสมฤทธ รฐบาลควรมแนวทางในการบรหารจดการปรมาณนามนปาลมดบ (CPO) สารอง เพอไมใหสงผลกระทบตอความมนคงทางอาหาร โดยการกาหนดปรมาณการผลตไบโอดเซลใหผนแปรตามปรมาณวตถดบ กลาวคอการใชไบโอดเซลเปนตวขบเคลอนอตสาหกรรมนามนปาลมในชวงทมปรมาณวตถดบลนตลาดและลดปรมาณการผลตไบโอดเซลในชวงขาดแคลนวตถดบ สาหรบการแกปญหาการนาเขานามนปาลมในชวงปทขาดแคล นสามารถแกไขไดโดยการสารองนามนปาลมในปทมการผลตปาลมนามนมากกวาความตองการ ซงจาเปนตองมการวจยเชงนโยบายตอไปสาหรบปรมาณสารองนามนปาลมทเหมาะสม

ผรวมวจย รศ. กาพล ประทปชยกร ผศ.ดร.ชลรตน คงเรอง ผศ.ดร.วรางคณา กรตวบลย ดร.ถาวร จนทโชต

ผศ.ดร.ธรยทธ หลวจตร ผศ.ดร.สรพงศ เบญจศรผศ.ดร.ธเนศ ไชยชนะ ดร.ฐานนดรศกด เทพญา

นายฉลอง แกวประเสรฐ นางสาวปราณ หนทองแกว

[12]

การวเคราะหเสนทางการไหลของปาลมน ามนและผลตภณฑตอเนอง ทใชประโยชนจากน ามนปาลมในดานพลงงานและดานอาหาร

ภายใตแผนงานวจย“การศกษาเพอกาหนดแนวทางการจดการปาลมน ามนและผลตภณฑตอเนองทใชประโยชนจากน ามนปาลมอยางยงยน”

ปาลมนามนเปนพชเศรษฐกจสาคญทสามารถแปรรปเพอใชประโยชนไดหลายรปแบบทงทางตรงและทางออม เชน นามนปาลมบรสทธ ไขมนปาลม ไบโอดเซล อาหารสตว สบ เปนตน รฐบาลเหนความสาคญของปาลมนามนจงมนโยบายขยายพนทเพาะปลกปาลมนามนจาก 4.5 ลานไรโดยมพนทใหผล 3.9 ลานไร (พ.ศ. 2555)เปนพนทเพาะปลก 5.5 ลานไร พนทใหผล 5.3 ลานไร ภายในป พ.ศ. 2564 โดยมกาลงการผลตนามนปาลมดบ ไมนอยกวา 3.05 ลานตน/ป และสงเสรมใหเพมผลผลตทะลายปาลมสดไมนอยกวา 3.2 ตน/ไร/ป มอตราสวนการใหนามน (Oil Content) ไมนอยกวา 18% เพอรองรบความตองการใชปาลมนามนและผลตภณฑตอเนองจากนามนปาลมทเพมขน ดงนน จงจาเปนตองศกษาเสนทางการไหลของปาลมนามนเพอประเมนการสญเสยนามนปาลมรวมถงการใชประโยชนจากผลพลอยไดและของเสยเพอสรางมลคาเพมและนากลบมาใชประโยชนใหไดสงสดตลอดจนทาการประเมนผลกระทบทางดานสงแวดลอมของการใชประโยชนปาลมนามนและผลตภณฑตอเนองจากนามนปาลม

การใชประโยชนจากผลงานวจยงานวจยนใชหลกการวเคราะหการไหลของวสด (Material Flow Analysis–MFA) เปนเครองมอในการวเคราะหขอมลเพอใชในการบรหารจดการสงแวดลอมอยางเปนระบบ หลกการวเคราะหมาจากแนวคดการทาสมดลมวลสาร (Mass Balance) ซงเรยกการวเคราะหนวาการทาบญชการไหลของวสด (Physical Flow) เพอมาประเมนผลกระทบสงแวดลอมตลอดวฎจกรชวต โดยใชมาตรฐาน ISO 14040 พจารณาผลกระทบดานการเกดภาวะฝนกรด (Acidification) การเกดภาวะพชนาเจรญผดปกต (Eutrophication) การเกดภาวะโลกรอน (Global Warming) การลดลงของชนโอโซน (Ozone Layer Depletion) และการเกดความเปนพษตอมนษย (Human Toxicity)

ผลงานวจยทไดนามาใชเปนฐานขอมลในการพฒนาโปรแกรมประเภท Freeware เพอวเคราะหการไหลของวสดอยางงาย(MFA Pro) และประเมนคาคารบอนฟตพรนตเบองตน สาหรบอตสาหกรรมปาลมนามนและผลตภณฑตอเนองจากนามนปาลม

ผลการวจยจากผลวเคราะหการไหลของปาลมนามนและผลตภณฑตอเนอง พบวาหากในป 2564 มพนทปลกปาลมนามน 5.5 ลานไร โดยเปนพนทใหผล 5.3 ลานไร และโรงสกดนามนปาลมดบสามารถสกดนามนไดท 18%OER การแปรรปผลตภณฑขนตนจะไดนามนปาลมดบ(CPO) ปรมาณ 3.37 ลานตน แตดวยแผนพฒนาพลงงานทดแทน (AEDP: 2012-2021)ในป 2564 มความตองการใชไบโอดเซล 7.2 ลานลตรตอวน หรอคดเปน

นายเสกสรร พาปอง และคณะสานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

แผนผงการศกษากระบวนการไหลของปาลมน ามนและผลตภณฑตอเนอง

[13]

CPO 2.26 ลานตนตอป และจากการคาดการณดวยขอมลสถตความตองการ CPO เพอการบรโภคในครวเรอนในป 2564 คดเปน1.45 ลานตนตอป รวมเปนปรมาณความตองการนามนปาลมดบเพอการบรโภคและภาคพลงงานทงสน 3.71 ลานลตรตอปจากตวเลขดงกลาวจะพบวานโยบายขยายพนทเพาะปลกปาลมนามน ซงตงเปาหมายในป พ.ศ.2564 ใหมพนทปลกปาลมใหผล 5.3 ลานไรนน ไมสามารถผลตนามนปาลมดบไดเพยงพอตอความตองการใชปาลมนามนและผลตภณฑตอเนองภายในประเทศ

แผนภาพเสนทางการไหลของน ามนปาลมดบและผลตภณฑตอเนองตามนโยบายขยายพ นทเพาะปลก กรณทมพ นทปาลมใหผล 5.3ลานไร (ในปพ.ศ.2564) และ%OERเทากบ 18

สวนผลกระทบทางดานสงแวดลอมของปาลมนามนและผลตภณฑตอเนองจากนามนปาลมพบวาผลกระทบสงแวดลอมสวนใหญทเกดขนมาจากขนตอนการเพาะปลกเปนหลก โดยเปนผลสบเนองมาจากการผลตและการใชปยเคมนนจะสงผลกระทบสบเนองตลอดหวงโซอปทานของปาลมนามนดวย ดงนน หากมการสงเสรมการใชปยเคมใหเหมาะสมกบแตละพนท จะชวยลดผลกระทบสงแวดลอมของปาลมนามนและผลตภณฑตอเนองไดตลอดวฎจกรชวต

โปรแกรมวเคราะหผงการไหลของวสดอยางงาย (MFA Pro) สาหรบอตสาหกรรมแปรรปปาลมน ามน และผลตภณฑตอเนองทใชประโยชนจากน ามนปาลม

ผลการประเมนผลกระทบสงแวดลอมของน ามนปาลมดบ ปรมาณ 1 ตน โดยใชหลกการประเมนตลอดวฎจกรชวต

[14]

การวเคราะหแนวทางการจดการทรพยากรและของเสยอยางมประสทธภาพจากปาลมน ามนและผลตภณฑตอเนองทใชประโยชนจากน ามนปาลม

ในดานพลงงานและดานอาหาร ภายใตแผนงานวจย“การศกษาเพอกาหนดแนวทางการจดการปาลมน ามนและผลตภณฑตอเนองทใช

ประโยชนจากน ามนปาลมอยางยงยน”

ปาลมนามนเปนหนงในพชเศรษฐกจทสาคญของประเทศไทย สามารถนาใชประโยชนไดหลายรปแบบทงการบรโภคและอปโภค อยางไรกตาม อตสาหกรรมปาลมนามนและอตสาหกรรมตอเนองจากนามนปาลมกอใหเกดของเสยทอาจกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมได เ ชน นาเสย กากตะกอนนามน ทะลายปาลมเปลา กะลาปาลม และเสนใยจากเปลอกผลปาลม เปนตน โดยของเสยดงกลาวมศกยภาพในการนากลบมาใชประโยชนตอเนองได ทงในเชงพลงงาน และวสดทดแทนทางชวภาพตางๆ ดงนน การประเมนเปรยบเทยบผลกระทบดานสงแวดลอม และเศรษฐศาสตร จงเปนขอมลเพอสนบสนนการจดทาแนวทางการนาของเสยท เกดจากอตสาหกรรมปาลมนามนไปใชประโยชนไดในอนาคต

การใชประโยชนงานวจยนมวตถประสงคเพอประเมนผลกระทบของเทคโนโลยการใชประโยชนของเสยทเกดจากกระบวนการผลตปาลมนามนและผลตภณฑตอเนอง ทงทางดานผลกระทบสงแวดลอม และความคมคาทางเศรษฐศาสตร เพอเปนแรงกระตนใหผประกอบการทเกยวของเหนความสาคญและมการนาของเสยมาใชประโยชนอยางคมคา สามารถจดการของเสยทเกดขนจากกระบวนการผลตไดอยางเหมาะสม

ข นตอนการดาเนนงานงานวจยนศกษาเพอประเมนผลกระทบทางสงแวดลอมตามขนตอนในอนกรมมาตรฐาน ISO 14040 ดานตางๆ ไดแก การเกดสภาวะโลกรอน (GWP) การเกดภาวะฝนกรด (AP) การเกดภาวะพชนาเจรญผดปกต (EP) และการเกดความเปนพษตอมนษย (HTP)

กาหนดหนวยการวเคราะห คอ นาเสยจากกระบวนการสกดนามนปาลมดบ 1 ลบ.ม.

รปท 1 ขอบเขตการประเมนผลกระทบของน าเสย รปท 2 ขอบเขตการประเมนผลกระทบของของเสยทเปนของแขง

สวนของเสยจากกระบวนการผลตทเปนของแขง ไดแก ทะลายปาลมเปลา กะลาปาลม และเสนใยจากเปลอกผลปาลม กาหนดหนวยการวเคราะห 1 ตน

ผชวยศาสตราจารยดร.ปมทอง มาลากล ณ อยธยาและคณะ ศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาตสานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

[15]

ผลการวจย ผลกระทบดานสงแวดลอมของการจดการระบบนาเสยตางๆ พบวา การบาบดนาเสยโดยระบบถงกวนสมบรณผสมดวยแบบยเอเอสบ (CSTR+UASB) สงผลกระทบดานการกอใหเกดภาวะฝนกรด การกอใหเกดภาวะพชนาเจรญผดปกต สภาวะความเปนพษตอสขภาพอนามยของมนษย และการปลอยกาซเรอนกระจกตากวาการบาบดนาเสยดวยระบบถงกวนสมบรณ (CSTR) ระบบตรงฟลม (Fixed film) และระบบ Cover lagoon ตามลาดบ แตเมอเปรยบเทยบกบการปลอยนาเสยลงสบอเปด ซงเปนระบบบาบดแบบดงเดมของอตสาหกรรมสกดนามนปาลมพบวา ผลกระทบของการจดการนาเสยโดยระบบบอเปด สงผลกระทบสงแวดลอมสงทสดในทกดาน

สวนผลกระทบทางดานสงแวดลอมของกลมของเสยทเปนของแขงพบวา การผลตปยชวภาพ เพอทดแทนการซอปยจากภายนอก สงผลกระทบดานการกอใหเกดภาวะฝนกรด การกอใหเกดภาวะพชนาเจรญผดปกต และดานสภาวะความเปนพษตอสขภาพอนามยของมนษย ตากวาการนาไปเผาเปนเชอเพลงชวมวลเพอผลตไฟฟาและการกองทง

สวนผลกระทบดานการปลอยกาซเรอนกระจก พบวา การนาของเสยเหลานไปผลตไฟฟาสงผลกระทบตากวาการจดการของเสยดวยวธอนๆ

ความคมทน เมอพจารณาผลกระทบทางเศรษฐศาสตรของการจดการของเสยเกยวกบอตราผลตอบแทนภายใน(IRR)พบวา การจดการนาเสยดวยเทคโนโลยแบบ Cover Lagoon ใหผลตอบแทนการลงทนสงสด 26.39% รองลงมา คอ แบบถงกวนสมบรณ 24.76% แบบถงกวนสมบรณผสมแบบยเอเอสบ 16.02% และแบบตรงฟลม 12.32% โดยมระยะเวลาคนทน 3.5-6.5 ป ในขณะทอตราผลตอบแทนภายในของกลมของเสยทเปนของแขง พบวา การผลตปยอนทรยใหผลตอบแทนการลงทนสงสด 29.56%ระยะเวลาคนทน 3.3 ป สวนการผลตพลงงานไฟฟาและพลงงานความรอนอยท 23.01% ระยะเวลาคนทน 4 ป

งานวจยและพฒนาพนธ และเทคโนโลยการผลตปาลมน ามน

ยทธศาสตรท 2

[18]

จากแผนยทธศาสตรปาลมน ามน และน ามนปาลม (Road map) ป 2558-2569 มเปาหมายขยายพ นทปลกปาลมน ามนเพมข น 3.0 ลานไร รวมพ นทปลกท งประเทศ 7.50 ลานไร และมอตราการสกดน ามน จาก 18% เปน 20% เพอผลตน ามนปาลมรองรบกบการบรโภคทเพมข น และใชเปนวตถดบในการผลตไบโอดเซล ในป 2557 มผลผลตทะลายสดเฉลย 3.21 ตนตอไรตอป (สานกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2557) แตหากมการใชเทคโนโลยทเหมาะสม เกษตรกรจะไดรบผลตอบแทนทคมคาตอการลงทน และในพ นททมความเหมาะสมมากหากมการจดการปจจยการผลตทมประสทธภาพ เชน การใสปยตามผลวเคราะหดนและใบ จะชวยลดตนทนการผลตไดอยางมาก โดยเฉพาะตนทนดานปยเคมทเปนตนทนสงถง 50% ของตนทนรวม ซงจากผลงานวจยในชวงป 2549-2555 ทผานมา พบวา การจดการธาตอาหารทเหมาะสมโดยใชผลจากการวเคราะหดน/ใบสามารถเพมผลผลตทะลายเฉลยได 4.0 ตนตอไรตอป และลดตนทนการผลตได 10% รวมท งการเกบเกยวทเหมาะสมสามารถเพมอตราการสกดน ามนได

อยางไรกตาม ในการนาเทคโนโลยการผลตปาลมน ามนไปสเกษตรกร จาเปนอยางยงทจะตองมการทดสอบ และสาธตในแปลงเกษตรกรเพอการยอมรบ และนาไปปฏบตอยางกวางขวางและทวถง รวมท งการเขาถงเทคโนโลยของเกษตรกร ยงเปนปญหาในการเพมผลผลตและลดตนทนการผลตของเกษตรกร จงตองมการทดสอบและการปรบใชเทคโนโลยตอไป โดยมวตถประสงค เพอศกษาและทดสอบเทคโนโลยการจดการธาตอาหาร และดานการจดการสวนปาลมน ามนท เหมาะสมกบเกษตรกรในพ นทภาคใตตอนบน และเพอสรางองคความรสาหรบการแนะนาการจดการสวนทเหมาะสมสาหรบเกษตรกรผปลกปาลมน ามน

การใชประโยชน ไดองคความรสาหรบการแนะนาการจดการสวนปาลมน ามนทเหมาะสม เพอเพมผลผลต และไดแปลงเรยนรปาลมน ามนในพ นทของเกษตรกร เพอใชในการสาธตใหแกเกษตรกร และผสนใจ เขาศกษาเรยนร เกษตรกรผ

การทดสอบและสาธตเทคโนโลยการจดการสวนปาลมน ามน

ในเขตพ นทภาคใตตอนบน

นายสรกตต ศรกล และคณะ สานกวจยและพฒนาการเกษตรเขตท 7 กรมวชาการเกษตร

[19]

ปลกปาลมน ามนสามารถนาความรไปเพมผลผลตและลดตนทนการผลตในสวนปาลมน ามนของตนเอง และเปนตนแบบในการขยายผลสเกษตรกรขางเคยงและชมชนทองถน

เทคโนโลยการผลต เทคโนโลยการจดการธาตอาหารปาลมน ามนตามคาวเคราะหดน ใบปาลมน ามน และผลผลต และเทคโนโลยการจดการสวนปาลมน ามนทเหมาะสม คอ การควบคมจานวนทางใบ และการจดการอนๆ โดยตดตามการตอบสนองการใหผลผลตปาลมน ามน และการเปรยบเทยบการใหปยและการจดการสวนปาลมน ามนของเกษตรกรในพ นทปลกปาลมน ามนแหลงสาคญในเขตภาคใตตอนบน เพอเพมผลผลตปาลมน ามนเทคโนโลยการผลตดงกลาว ดาเนนการในแปลงปาลมน ามนทใหผลผลตแลว อาย 6-8 ป จานวน 16 แปลง ในแปลงเกษตรกร จงหวดชมพร ระนอง พงงา สราษฎรธาน กระบ สราษฎรธาน และนครศรธรรมราช เพอเปรยบเทยบการจดการธาตอาหาร และการจดการสวนปาลมน ามนตามคาแนะนาของกรมวชาการเกษตร จากผลการวเคราะหธาตอาหารในใบปาลมน ามนกอนเรมดาเนนการ พบวา ธาตอาหารทจากดการเจรญเตบโต และการใหผลผลตของปาลมน ามนในสวนปาลมน ามนของเกษตรกร ท ง 16 แปลง คอ ธาตไนโตรเจน (เฉลย 2.11%) และ โพแตสเซยม (เฉลย 0.72%) ซงตากวาวกฤต แสดงการขาดอยางชดเจน

จากผลการทดลองในปแรก พบวา ผลผลตทไดแตละแปลง อยระหวาง 2,787 – 3,453 กโลกรมตอไรตอป โดยมคาเฉลยทกแปลง 3,120 กโลกรมตอไรตอป อยางไรกตาม การใหผลผลตของปาลมน ามนในปแรกททาการศกษา ยงคงเปนผลจากการไดรบปจจยตางๆ ในปทผานมากอนการดาเนนการทดสอบ จาเปนตองเกบขอมลตอเนองเพอเปรยบเทยบผลการจดการสวน และธาตอาหารในระดบคาแนะนาทางวชาการ และระดบทเกษตรกรปฏบต

ผลไดเชงเศรษฐกจ ผลผลตทะลายปาลมน ามนเพมข นจากเดม 3,000 กโลกรมตอไรตอป เปน 3,500 กโลกรมตอไรตอป ซงเพมข น 500 กโลกรมตอไรตอป รวมท งเพมอตราการสกดน ามน จากเดม 17% เปน 18.5% ซงทาใหเกษตรกรมรายไดเพมข นรวม 4,500 บาทตอไรตอป ถาคดเปนรายไดของการผลตปาลมน ามนท งประเทศ 4.50 ลานไร จะทาใหประเทศมรายไดเพมข น ประมาณ 20,000 ลานบาท

ผรวมวจย: คณสมคด ดานอย คณอดมพร เสอมาก คณไพบรณ เปรยบยง คณฐปนย ทองบญ คณจนตนาพร โคตรสมบต คณสโรชา ถงสข คณจตลกษณ เหมะ คณนายบรรเจด พลศลป

คณนายสมชาย ทองเน อหา คณอรพน หนทอง และคณสธรา ถาวรรตน

[20]

พ นทปลกปาลมน ามนใหมของประเทศมแนวโนมเพมข นอยางตอเนอง เนองจากตลาดมความตองการสง รฐบาลใหการสนบสนนการปลก ราคาคอนขางด สามารถเกบเกยวไดตอเนองและยาวนาน พ นทปลกใหมหรอปลกทดแทนแปลงเดม สวนใหญมสภาพแวดลอมทเหมาะสมตอการทารงของหนศตรปาลมน ามน เชน พ นทนาราง ปาพร และกองตนปาลมสบในพ นท เปนตน ฉะน น เมอมการเขาทารงของหนในแปลงปลก จะทาใหตนกลาปาลมน ามนปลกใหมมความเสยงสงทจะไดรบความเสยหายจากการทาลายของหนศตรปาลมน ามน เพราะตนกลาปาลมน ามนถอวาเปนอาหารจานโปรด และกองตนปาลมน ามนจะเปนทหลบซอน และเปนทอยอาศยของหนไดเปนอยางด ดงน น จงตองศกษาวจยเพอหาเทคโนโลยปองกนกาจดทมประสทธภาพ เพอเปนเครองมอ เปนอาวธ หรอทางเลอกใหกบเกษตรกร นาไปใชปองกนกาจดหนศตรปาลมน ามนในแปลงปลกของตนเอง และเพอเปนเทคโนโลยสาหรบการถายทอดขยายผลใหกบเกษตรกรในพ นทใกลเคยง และหนวยงานทเกยวของและผสนใจตอไป

การใชประโยชน

ชดเทคโนโลยการปองกนกาจดหนศตรปาลมน ามน ในแปลงปลกปาลมน ามนใหมทมประสทธภาพ ทไดจากการทดสอบในพ นทปลกปาลมน ามนสาคญของประเทศ จะชวยใหตนกลาปาลมน ามนไดรบความเสยหายจากการเขาทาลายของหนนอยลง เกษตรกรมความเสยงทจะตองเพมตนทนสาหรบการปลกซอมปาลมน ามนลดลง และมความปลอดภยในการใชเทคโนโลยมากยงข น รวมถงสภาพแวดลอมไมมการปนเปอนของสารเคม และระบบนเวศนมความยงยนตลอดไป

ข นตอนการผลต โดยการคดเลอกเทคโนโลยการปองกนกาจดหนศตรปาลมน ามนทปลอดภย ไมมสารเคม และจดกลมเปนชดการปองกนกาจดสาหรบการทดสอบ แลวนาชดเทคโนโลยตางๆ มาทดลองใชในแปลงปลกปาลมน ามนปลกใหม เปรยบเทยบผล และประสทธภาพของเทคโนโลย

การทดสอบเทคโนโลยการควบคมหนศตรปาลมน ามน

ในแปลงปลกปาลมน ามนในเขตพ นทภาคใตตอนบน

นางสาวสธรา ถาวรรตน สานกวจยและพฒนาการเกษตรเขตท 7 กรมวชาการเกษตร

[21]

ผลไดเชงเศรษฐกจ ชดเทคโนโลยการปองกน กาจดหนศตรปาลมน ามน ทมประสทธภาพจะทาใหเกษตรกรมความเสยงในการสญเสยตนกลาพนธดหลงปลกลดลง เหลอเพยง 0-5% หรอลดตนทนการซ อตนกลาปาลมน ามนเพอการปลกซอมได 1,210-3,300 บาท/ไร และระบบอตสาหกรรมมวตถดบสาหรบการผลตเพยงพอและตอเนอง

(ก)

(ข)

ผรวมวจย: คณอาพร คงอส คณสมคด ดานอย คณอดมพร เสอมาก คณไพบรณ เปรยบยง คณฐปนย ทองบญ คณวรยา ประจมพนธ คณพชราพร หนวสย คณจนตนาพร โคตรสมบต และคณสรกตต ศรกล

[22]

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มพ นทปลกปาลมน ามนในป 2556 จานวน 118,123 ไร มพ นทใหผลผลตแลวในป 2557 จานวน 77,849 ไร และเพมเปน 107,796 ไร ในป 2558 (สานกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2558) และยงมแนวโนมเพมข น แตเนองจากเปนพชใหมสาหรบเกษตรกรในเขตน เกษตรกรยงดแลจดการสวนอยางไมถกตอง ท งในระยะปาลมน ามนกอนใหผลผลต และในระยะทปาลมน ามนใหผลผลตแลว โดยเฉพาะอยางยง การใสปย ซงจะสงผลใหไดผลผลตตอไร และเปอรเซนตน ามนตา การใชประโยชน ผลการวจยจะทาใหไดเทคโนโลยการจดการน า และธาตอาหารทเหมาะสมกบพ นท เพอใหเกษตรกรผปลกปาลมน ามนสามารถเพมผลผลต ลดตนทนการผลต และมรายไดเพมมากข น คมคาตอการลงทน และเพมทางเลอกในการปลกพชเศรษฐกจสาหรบพ นททมศกยภาพ สรางอาชพใหแกเกษตรกร และอาชพตอเนองทเกยวของ และพฒนาเทคโนโลยการจดการน า และธาตอาหารในสวนปาลมน ามนทมอยแลวใหมความเฉพาะเจาะจง และเหมาะสมกบพ นทปลกปาลมน ามนใหมมากข น ท งยงสรางการเรยนรเทคโนโลยทถกตองใหเกษตรกร เชน การใสปยตามผลวเคราะหดนและใบ ซงชวยลดตนทนการผลต และใหไดผลผลตดอยางตอเนองในระยะยาว ข นตอนการผลต ใชวธ Technology Verification Experiment (TVE) เพอเปรยบเทยบเทคโนโลยทนาไปทดสอบกบเทคโนโลยเดมของเกษตรกร โดยทดสอบเทคโนโลยทมผลตอการใหผลผลตของปาลมน ามนอยางชดเจน 2 เทคโนโลย คอ การจดการธาตอาหารปาลมน ามน และการจดการน า วางแผนการทดลองแบบ 2x2 Factorial in RCB จานวน 2 ซ า 2 ปจจยทดสอบๆ ละ 2 ระดบ แปลงยอยละ 2 ไร

ปจจยท 1: เทคโนโลยการจดการธาตอาหาร โดยการใชปยตามคาวเคราะหดน และใบ ปจจยท 2: เทคโนโลยการจดการน า โดยการใหน าตามคาการวเคราะห ความตองการน าของปาลมน ามน

แตละปจจยทดสอบม 2 ระดบ คอ ระดบท 1 เทคโนโลยของเกษตรกร (Farmer) ระดบท 2 เทคโนโลยของกรมวชาการเกษตร (DOA) ท งหมดม 4 Treatment combination

o โดยการมแปลงทดสอบ Set X ซงเปรยบเทยบการใสปย และใหน าตามคาแนะนาของกรมวชาการเกษตร (กรรมวธท 1) กบการใสปย และใหน าตามวธเกษตรกร (กรรมวธท 2) จานวน 12 แปลง แปลงละ 8 ไร รวม 96 ไร และSet Y เปรยบเทยบการใสปย และใหน าตามคาแนะนาของกรมวชาการเกษตร (กรรมวธท 1) การใสปยตามคาแนะนาของกรมวชาการเกษตร และใหน าตามวธเกษตรกร (กรรมวธท 2) การใสปยตามวธเกษตรกร และใหน าตามคาแนะนาของกรมวชาการเกษตร (กรรมวธท 3) และการใสปยและใหน าตามวธเกษตรกร (กรรมวธท 4) จานวน 4 แปลง แปลงละ 16 ไร รวม 64 ไร รวมพ นททดสอบท งโครงการ จานวน 16 แปลง พ นท 160 ไร ในพ นท 10 จงหวด

o โดยการคดเลอกแปลงปาลมน ามน ทมอาย 5-8 ป และมแหลงน า หรอสามารถจดหาแหลงน าเสรมได ช แจงวตถประสงค และรายละเอยดเกยวกบการดาเนนงานทดสอบกบเกษตรกรผรวมโครงการ วางผงแปลงทดสอบ และทาเครองหมายตนทดสอบ ตดต งระบบใหน า เกบตวอยางดนและใบสงวเคราะหปรมาณธาตอาหาร เพอการใสปยตามผลการวเคราะหใบ สาหรบการใหน า ใชวธใหน าตามคาวเคราะห

การพฒนาเทคโนโลยการใหน าและการจดการธาตอาหารเพอเพมประสทธภาพการผลตปาลมน ามนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ดร.นฤทย วรสถตย และคณะ สานกวจยและพฒนาการเกษตรเขตท 3 กรมวชาการเกษตร

[23]

การขาดน า (Water deficit) จากสถตปรมาณน าฝนรายเดอนยอนหลง 10 ป ของแตละพ นท โดยใชสตร Rf (คาการขาดน า) = P + Ri – Etp (Surre, 1968)

เมอ P = ปรมาณน าฝนรายเดอน Ri = ความช นสะสมในดนทเหลออยจากเดอนทผานมา

Etp = คาการคายระเหย o โดยการบนทกขอมลพ นฐานแปลงปลก เชน พนธปาลมน ามน อายตนปาลมน ามน การจดการสวนปาลม

น ามน ขอมลอตนยมวทยา เชนปรมาณน าฝน จานวนวนทฝนตก ขอมลผลการวเคราะหดนและใบ ขอมลการเจรญเตบโต โดยนบจานวนทางใบทสรางข นใหม จานวนทางใบท งหมด และวดการเจรญเตบโตของทางใบท 17 ไดแก จานวนใบยอย ความกวาง และความยาวของกงกลางใบยอยเพอคานวณพ นทใบ ประเมนการออกดอก อตราสวนชอดอกเพศเมย ผลผลตปาลมน ามน และประเมนการระบาดของโรคและศตรในแปลง

จากการสารวจขอมลพ นฐาน พบวาเกษตรกรสวนใหญยงขาดความรเกยวกบการจดการสวนปาลมน ามน มการใสปยในอตราตา ไมเพยงพอกบความตองการของพช และไมมการใหน าเสรมในฤดแลง ผลผลตท ไดมความแปรปรวนสง การเจรญเตบโตและการใหผลผลตของปาลมน ามนในปแรกททาการศกษา ยงคงเปนผลจากการไดรบปจจย ท งปยและน าในปทผานมากอนการทดสอบ

- 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000

- 500.00 1,000.00 1,500.00 2,000.00 2,500.00

Farmer+Doa

Farmer

Doa+farmer

Doa

- 1,000.0 2,000.0 3,000.0 4,000.0 5,000.0 6,000.0

0.00 500.00 1000.00 1500.00 2000.00 2500.00

farmer

Doa

-300

-100

100

300

500

700

900

1100

1300

1500

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

-300

-100

100

300

500

700

900

1100

1300

1500

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

-300

-100

100

300

500

700

900

1100

1300

1500

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

-300

-100

100

300

500

700

900

1100

1300

1500

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

ภาพ ปรมาณน าฝนเฉลย (มลลเมตร/เดอน) ในแตละพ นท

กราฟ แสดงปรมาณน าฝนและผลผลตปาลมน ามน (กก./ไร) แปลง Set X

กราฟ แสดงปรมาณน าฝนและผลผลตปาลมน ามน (กก./ไร) แปลง Set Y

กราฟ แสดงความสมพนธระหวางคาการขาดน ากบผลผลต (กก./ไร) ใน

แปลง Set Y

[24]

สภาพน าทวมขง มผลกระทบตอการเจรญเตบโต และการใหผลผลตของปาลมน ามน แมวาปาลมน ามนจะเปนพชทตองการปรมาณน าสง แตเมอตนปาลมน ามนตองจมอยในน าเปนเวลานาน รากไมสามารถปรบตวตอกจกรรมตางๆ ทเกยวของกบดดซม และสงผานธาตอาหารเพอไปเล ยงสวนตางๆ ของลาตนได สงผลใหตนปาลมน ามนทมอายนอยแสดงอาการเหยวตาย สวนตนทมอายมาก ตองฟนตวกอนใหผลผลตใหมเปนเวลาเกอบ 1 ป

การใชประโยชนจากงานวจย การศกษาหายนและการพฒนาเครองหมายโมเลกลทเกยวของกบลกษณะทนตอสภาพน าทวมขงของสายพนธปาลมน ามนทปลกในประเทศไทย จะเปนขอมลพ นฐานใหนกปรบปรงพนธนาไปใชประโยชนในการพฒนาสายพนธปาลมน ามน และเปนขอมลในการเลอกซ อพนธปาลมน ามนของเกษตรกร

ข นตอนการวจย 1. การตอบสนองทางสรรวทยาของปาลมน ามนในสภาพน าทวมขง นาปาลมน ามน จานวน 4 สายพนธ ไดแก Ghana สราษฎรธาน 1 และ 2 และหนองเปด อาย 12 เดอน มาปลกในสภาพใหน าปกต และใหน าทวมขงเปนเวลา 0 30 60 90 และ 120 วน พบวา สภาพน าทวมขงทนานข น สงผลใหการตอบสนองทางสรรวทยาของทกลกษณะ ไดแก อตราการเพมความสงตน อตราการเพมความกวางโคนตน อตราการเพมทางใบ อตราการเพมความกวางทรงพม และอตราการคลบานของใบออน พ นทใบ ปรมาณคลอโรฟลลเอ คลอโรฟลลบ และคลอโรฟลลรวม มแนวโนมลดลงแตกตางตามสายพนธ (ภาพท 1) แตไมสามารถระบไดวา สายพนธไหน มความทนทานตอสภาพน าทวมขงไดดทสด และพบวา สายพนธสราษฎรธาน 1 สรางรากหายใจเพอตอบสนองตอสภาพน าทวมขงมากทสด (ภาพท 2) ดงน นงานวจยตอไปจะมงเนนไปทยนทเกยวของกบการสรางรากหายใจ

ภาพท 1 ตนปาลมน ามนสายพนธตางๆ ทอยในสภาพจาลองน าทวมขงในเวลาตางๆกน

ภาพท 2 พฒนาการของรากอากาศในสภาวะน าทวม

การคนหาและการแสดงออกของยนทตอบสนอง ตอสภาพน าทวมในปาลมน ามน

ภายใตชดโครงการ “การคนหาและการแสดงออกของยนทเกยวของกบลกษณะทสาคญในปาลมน ามน”

ผช. ดร. พจมาลย สรนลพงศ และคณะ สานกวชาเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยวลยลกษณ

[25]

2. การคนหายนทเกยวของกบลกษณะทนน าทวมในปาลมน ามน จากพนธ Ghana และ สราษฎรธาน 2 ในสภาพใหน าปกต และน าทวมขง 45 วน วเคราะหหายน พบวา Sequencing reads ในรากและใบมจานวน 38 และ 62 ลานเสน มคาเฉลยความยาวตอเสนเทากบ 140 และ 144 คเบส เมอทาการ Alignment sequencing reads ของรากและใบได 87-90 และ 94.93-96.83 เปอรเซนต ตามลาดบ

o การเปรยบเทยบการแสดงออกของยนในรากและใบ รากของ Ghana ในสภาวะปกตเทยบกบสภาวะน าทวม ใหจานวนยนทแสดงออกแตกตางกนมากทสด 3,287 ยน รากของสราษฎรธาน 2 กบ Ghana ในสภาวะน าทวม มจานวนยนทแตกตางกน 87 ยน สวนสราษฎรธาน 2 ในสภาวะปกตเทยบกบสภาวะน าทวม ไมพบการแสดงออกยนทแตกตางทางสถตอยางมนยสาคญ ยนในใบของ สราษฎรธาน 2 ในสภาวะปกตเทยบกบ Ghana ในสภาวะน าทวม มจานวนยนทแสดงออกแตกตางกน 339 ยน ในขณะทยนระหวาง Ghana ในสภาวะปกตและน าทวม ใหจานวนยนทแสดงออกเทากบ 68 ยน

o การซอนทบกนของยนทแสดงออกในราก การนบจานวน Read ทเกดการซอนทบกนทคา Minimum mapping quality (MAPQ) เทากบ 10 และนบยนน นๆ ทมการแสดงออก ≥10 read ตอหนงยน พบวา มยนทสามารถนบไดท งหมด 30,752 ยน เปนยนทแสดงออกเหมอนกน 13,752 ยน สวน Ghana และ สราษฎรธาน 2 ในสภาวะปกตมยนทแสดงออกตางจากสภาวะน าทวม เทากบ 1,540 ยน และ 62 ยน

(ภาพท 3)

o การศกษา Ontology ของยน ศกษาตาแหนงหนาทของยนดวยโปรแกรม Blast2GO ในBiological process พบยนทแสดงออกแตกตางกนในใบ 225 กระบวนการ สวนมการแสดงออกของยน ท งหมด 291 กระบวน และการวเคราะหผลใน Molecular function พบยนทแสดงออกแตกตางกนในใบท งหมด 102 หนาท โดยมหนาทในสวนของ Binding สงทสดเทากบ 15 ลาดบ ในขณะทรากมการแสดงออกของยน 128 หนาท มลาดบททาหนาทเปน Catalytic activity สงทสดเทากบ 58 ลาดบ สวนในระดบ Cellular component พบวา ยนทแสดงออกแตกตางกนในใบมท งหมด 77 ตาแหนง โดยพบมากทสดในบรเวณ Intercellular part Intercellular cell part และ Cell จานวน 12 ลาดบ ขณะทยนทแสดงออกแตกตางกนในรากพบท งหมด 98 ตาแหนง โดยพบมากทสดใน Cell part และ Cell จานวน 27 ลาดบ ขณะน อยระหวางการเลอกระดบยนทแสดงออกแตกตางมากทสด เลอก Pathway และเลอกยนทสนใจมาพฒนาเปนเครองหมายโมเลกล รวมถงศกษา Full length ของยนตอไป

3. การพฒนาเครองหมายโมเลกลทมความจาเพาะ กบลกษณะทนน าทวมในปาลมน ามน ทาการสกดดเอนเอของปาลมน ามนท งหมด 22 สายพนธ และจากตวอยางทจาลองสภาพน าทวมท งหมด 180 ตวอยาง ทาการออกแบบ และคดกรองไพรเมอรจากพชใบเล ยงเดยวจานวน 15 คไพรเมอร ไดแก ADH1 ADH2 ADH3 ACO1 ACO2 ACS1 ACS2 ACS3 ERS1 ERS2 ERS3 ERS4 ACCS และ ACCO พบ ไพรเมอรทออกแบบมาจากยน ERS ทสามารถเพมปรมาณช นสวนดเอนเอไดในชวง Annealing ทอณหภม 58-64 องศาเซลเซยส จากน นนาคไพรเมอรทไดมาเพมปรมาณช นสวนกบดเอนเอปาลมน ามนจานวน 22 สายพนธ กอนนาผลผลตพซอารไปตรวจสอบความแตกตางดวยเทคนค SSCP ขณะน อยระหวางการหาตาแหนง SNP กอนพฒนาเปนเครองหมายโมเลกล และตรวจสอบกบสายพนธปาลมน ามนกอนนาไปใชในเชงการคา

ภาพท 3 การซอนทบของยนทแสดงออกในราก

[26]

ปาลมน ามนเปนพชเศรษฐกจทมความสาคญของประเทศไทย ทปจจบนประสบปญหาราคาตกตา ไมคมทนซงสาเหตของปญหาน สวนหนงเกยวของกบการปลกปาลมน ามนของเกษตรกรทพบวา มตนทนการผลตทเพมสงข น โดยมสาเหตหลกมาจากราคาปยเคมทเพมข น และยงมลกษณะการใหปยในอตราทอาจมากเกนความตองการของพช ซงสาเหตประการหนง อาจเนองจากไมไดเขาใจถงความตองการปยของปาลมน ามน โดยเฉพาะการขาดขอมลพ นฐานเกยวกบการดดซม และการใชแรธาตอาหารของปาลมน ามน โดยเฉพาะในระดบชวโมเลกลจงเปนเรองทสมควรดาเนนการศกษาวจยอยางเรงดวน เพอคนหาและศกษายนทควบคมการดดซม การลาเลยงและการเกบรกษาแรธาตอาหารในปาลมน ามน เพอใหไดขอมลทสามารถนาไปประยกตใชในการใหปยและคดเลอกพนธปาลมน ามน การใชประโยชนจากผลงานวจย จากผลการศกษาในปท 1 ไดคนพบยนทเกยวของกบการดดซมและการลาเลยงแรธาตอาหารหลก และธาตอาหารรองไดแก ไนโตรเจน ฟอสฟอรส โพแทสเซยม โบรอน แมกนเซยม และ ทองแดง ในปาลมน ามน 3 พนธของไทย คอ พนธสราษฎรธาน 1 2 และ 7 โดยจากการศกษาพบลกษณะการแสดงออกของยนทมความแตกตางกนไปในแตละเน อเยอท งในรากและใบ และยงพบวาการแสดงออกของยนมลกษณะเฉพาะในแตละระยะการเจรญเตบโต ซงอาจสามารถนาเอาขอมลทไดจากงานวจยน ไปใชเปนขอมลพ นฐาน เพอการประยกตใชในการปรบปรงลกษณะการใหปยใหเหมาะสมกบรากและใบ และระยะการเจรญเตบโต นอกจากน ยงสามารถนาขอมลไปใชเปนฐานขอมลทางพนธกรรมใหกบนกวจยปาลมน ามนท งในระดบประเทศและนานาชาต และอาจสามารถปรบใชยนทมลกษณะการแสดงออกทมความโดดเดนในแตละสายพนธ และในแตละชวงอาย เปนเครองหมายโมเลกลสาหรบนกปรบปรงพนธ เพอใชในการคดเลอกตนปาลมน ามนสายพนธทสามารถดดซมและลาเลยงธาตอาหารไดด เพอชวยในการเพมผลผลตและลดตนทนการปลกปาลมน ามนไดอยางยงยน

แผนภาพ แสดงกลมของยนทเกยวของกบการดดซมและลาเลยงธาตอาหาร ทคนพบ และศกษาในปาลมน ามนพนธสราษฎรธาน 1 2 และ 7

การคนหาและการแสดงออกของยนทเกยวของกบการดดซม การลาเลยง และการรกษาสมดลของแรธาตอาหารในปาลมน ามน

ภายใตชดโครงการ “การคนหาและการแสดงออกของยนทเกยวของกบลกษณะทสาคญในปาลมน ามน”

ดร. ณภศศรณ ปญญาสข คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยมหดล

[27]

แผนภาพ แสดงกระบวนการศกษาการแสดงออกของยนในปาลมน ามนท ง 3 พนธ ในระยะตางๆและชนดของเน อเยอรากและใบ

แผนภม สแสดงถงลกษณะการแสดงออกของยนทเกยวของกบการดดซม และลาเลยงธาตอาหารทพบในเน อเยอรากและใบของตนปาลมน ามน ระยะตนกลา

ผรวมวจย ผศ.ดร.สวทย วฒสทธเมธาว มหาวทยาลยวลยลกษณ

[28]

การปลกปาลมน ามนในดนเปร ยวจดอาจประสบปญหาตนปาลมแคระแกรนและเจรญเตบโตไมดเทาทควร ซงอาจเกดจากท งการขาดธาตอาหาร และความเปนพษของธาตอะลมนมทละลายออกมาในสภาพทดนเปนกรดจด การศกษาการตอบสนองตอธาตอาหารหลก รอง และจลธาตบางตวทจาเปนสาหรบปาลมน ามน เปนแนวทางหนงในการใหคาแนะนาในการจดการธาตอาหารใหมประสทธภาพ

การใชประโยชนจากผลงานวจย ผลงานวจยในปแรกเปนชดดนรงสต (ภาพท 1) มขอจากดความดานความอดมสมบรณตอปาลมน ามน คอ มคาพเอชระดบตาหรอเปนกรดรนแรงมาก ความมประโยชนของโพแทสเซยมและแมกนเซยมระดบตา ดนมฟอสฟอรสทเปนประโยชนในดนบนสง มอนทรยวตถปานกลาง มไนโตรเจนปานกลาง ซงเปนผลเนองจากการจดการปยในพ นทกอนการทดลองทาใหดนม ปรมาณฟอสฟอรสและไนโตรเจนในระดบทสง

ความเขมขนของธาตอาหารในใบปาลมกอนการทดลอง ตาแหนงใบท 17 (ภาพท 2) มความผนแปรของความเขมขนระหวางพ นทแปลงทดลองนอย จงเปนตาแหนงใบทเหมาะสมสาหรบเปนใบอางองสาหรบการวเคราะหการดดใชธาตอาหารของปาลมน ามน

การจดการธาตอาหารหลกรองและจลธาตอาหารในดนเปร ยวจด ทใชปลกปาลมน ามนในเขตทราบภาคกลางของประเทศไทย

เพอใหไดผลผลตคมคากบการลงทนทางดานธาตอาหารพชสงสด ภายใตแผนงานวจย”การจดการเพอเพมผลผลต และการใชของเสยจากปาลมน ามนอยางยงยนในทราบภาคกลางและ

ภาคตะวนออกของประเทศไทย”

ดร. ณฐพล จตมาตย และคณะ คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ภาพท 1 ลกษณะดนเปร ยวจดและตนปาลมน ามนอาย 28 เดอน ทใชในการทดลอง

ภาพท 2 ความเขมขนของธาตหลก รองและจลธาตในใบปาลมใบท 17 กอนการทดลองในแตละบลอก คาวกฤต (Critical level) เปนคาสาหรบปาลมอายนอยกวา 6 ป อางองจาก Fairhurst and Mutert (1999)

[29]

ผลการเปรยบเทยบอตราปยตอการเจรญเตบโตของปาลมน ามนในปท 1 ของการทดลอง พบวา การใสปยธาตหลก N-P-K ตามโดยการใสยเรย (46-0-0) อตรา 3,070 กรม ไดแอมโมเนยมฟอสเฟต (18-46-0) อตรา 3,260 กรม และ โพแทสเซยมคลอไรด (0-0-60) อตรา 4,000 กรม และบอแรกซ 670 กรม ตอตนตอป รวมกบการใสปนตามความตองการปน คอ 2,500 กรม ตอตนตอป ทาใหการเพมข นของทางใบและความสงของตนปาลมสงสด ขณะทการใสปยยเรย (46-0-0) อตรา 2,150 กรม ไดแอมโมเนยมฟอสเฟต (18 -46-0) อตรา 2,280 กรม และ โพแทสเซยมคลอไรด (0-0-60) อตรา 2,500 กรม และ และบอแรกซ 470 กรม ตอตนตอป รวมกบการใสปนตามความตองการปน คอ 2,500 กรมตอตนตอป ทาใหการเพมข นของจานวนทะลายปาลมสงทสด

ผลวเคราะหการดดใชธาตอาหารในใบปาลมน ามนใบท 17 (ภาพท 3) พบวา ความเขมขนของไนโตรเจนและโบรอน เพมข นเมออตราปยเพมข น สวนสงกะสและทองแดง มแนวโนมลดลงเม อ อ ตร าป ย เพ ม ข น ความเ ข ม ขนขอ งฟอส ฟอร สแล ะโพแทสเซยม มแนวโนมเพมข นเลกนอย เมออตราปยเพมข น สวนธาตอนๆ มแนวโนมคงท เมออตราปยเพมข น แสดงใหเหนวา ปาลมมการตอบสนองตออตราปยทใส โดยเฉพาะปยไนไตรเจน และสงผลตอการลดการดดใชจลธาต โดยเฉพาะสงกะส และทองแดง แตมผลสงเสรมการดดใชธาตโบรอน จานวนผลผลตทะลายปาลมสะสมในปท 1 พบวา มความสมพนธเชงบวกกบปรมาณฟอสฟอรส โพแทสเซยม และโบรอน ในใบปาลมอยางมนยสาคญทางสถต เนองจากฟอสฟอรสและโพแทสเซยมรวมกบโบรอน เปนธาตทสงเสรมการเจรญเตบโตดานลาตนและการตดทะลาย สวนอตราปยไนโตรเจนทเพมข นสงผลทาใหการดดใชธาตโบรอนไดดข น และสงผลใหผลผลตปาลมสงข น อยางไรกตาม การศกษาปท 1 น ยงไมสามารถสรปอตราปยทเหมาะสมได จาเปนตองเกบผลผลตปาลมน ามนในระยะยาว เพอศกษาอทธพลของธาตเหลาน ไดชดเจนข น

ผลไดเชงเศรษฐกจ ไดวธการแกปญหาทเกดข นกบดนเปร ยวจดดานธาตอาหารในการปลกปาลมน ามนอยางเหมาะสม จะสามารถเพมผลผลตปาลมน ามน และเกษตรกรมรายไดเพมข น โดยองคความรดงกลาวจะทาใหการปลกปาลมน ามนไดผลผลตทสงข น และสรางความมงคงทางดานอาหารและพลงงานไดเปนอยางด

ภาพท 3 ระดบความเขมขนของธาตอาหารในใบท 17 หลงใสปยตามตารบทดลอง

[30]

ปาลมน ามนเปนพชทใหน ามนสง มตนทนการผลตและราคาตา และสามารถนามาผลตเปนไบโอดเซลได ทาใหเกษตรกรมความสนใจ และหนมาปลกปาลมน ามนมากข น ในการปลกจาเปนตองพจารณาถงความเหมาะสมดานภมอากาศ สภาพพ นท ลกษณะของดน และดนเปร ยวจดทศกษาน เปนดนทโดยทวไปอยในพ นททมน าขงได และมอทธพลของกรดและอะลมนมทเปนพษไดสง แตการปลกปาลมน ามนไดขยายพ นทลงมาถงดนเปร ยวจด โดยมการยกรองปลกในพ นทราบภาคกลางและภาคตะวนออก จงไดทาการศกษาแนวทางการลดอทธพลของกรดและอะลมนมเปนพษในสภาพดนน เพอปรบสภาพดนใหมความเหมาะสม และใหสามารถปลกปาลมน ามนได และมความยงยน การใชประโยชนจากผลงานวจย เนนการศกษาลกษณะดน และการตอบสนองของปาลมน ามน ทปลกในดนเปร ยวจด ตามกรอบความคดดงแสดงในภาพท 1 ประกอบดวย การวเคราะหลกษณะดนอยางครบถวน การวเคราะหสภาพแวดลอมของพ นท การวเคราะหน า และการวเคราะหใบปาลมน ามน เพอพจารณาการขาดธาตอาหาร และความตองการปนของดน การบมดนระยะส นและระยะยาว เพอตรวจสอบการเปลยนแปลงสภาพความเปนกรด และประมวลผลทได นามาสรางเปนเทคโนโลยการจดการดนและน า เพอการปลกปาลมน ามน แลวทดสอบเทคโนโลยดงกลาว เพอใชเปนฐานขอมลการผลตปาลมน ามนในดนเปร ยวจดทมประสทธภาพและความยงยน ตอไป

ผลจากการศกษา พบวา ดนเปร ยวจดท งสองพ นท มคาพเอชตากวา 4 และเมอถกออกซไดส พเอชตามาก คอตากวา 2.5 ดนมอนทรยวตถและไนโตรเจนรวมสง ความจแลกเปลยนแคตไอออนสง บางบรเวณมอะลมนมทสกดไดสง ดนมความจตานทานการเปลยนแปลงพเอชสง (ภาพท 2) เกดจากอทธพลของแรผสมคอ เคโอลไนต อลไลต และแรดนเหนยวในกลม 1.4 นาโนเมตร (ภาพท 3) ปญหาหลกของดนเปร ยวจดเหลาน คอ ความเปนกรดรนแรงมาก สมรรถนะความอดมสมบรณเปน Ccg คอมเน อดนเปนดนเหนยว (C) เปนดนเหนยวทมความเปนกรดรนแรง (c) และมลกษณะขงน า (g) ดนเปร ยวจดทปลกปาลมน ามนสวนใหญมความอดมสมบรณปานกลางถงสง การปรบพเอชและการรกษาระดบน าในรองปลก เปนแนวทางหลกในการจดการเบ องตน

ผลจากการวเคราะหใบปาลมน ามน (ทางใบท 17) แสดงวา ปาลมน ามนทปลกในดนเปร ยวจดบรเวณทราบภาคกลาง มไนโตรเจน ฟอสฟอรส ในระดบทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตและใหผลผลต แตมระดบโพแทสเซยมทเสยงตอการขาดธาตอาหารน คาวเคราะหน า พบวามแคลเซยมและแมกนเซยมสงกวาอะลมนมและเหลกในแปลงทจดการด แสดงวาการใสปนชวยใหคณภาพน าในบรเวณดนเปร ยวจดทปลกปาลมน ามนดข น

ผลจากการศกษา สามารถกาหนดเปนเทคโนโลยการจดการการปลกปาลมน ามนในดนเปร ยวจดไดคอ ใสปนปรบพเอชใหสงกวา 5.0 (ความตองการปน) ใสปน 2 คร ง ในชวงตนฤดฝนและปลายฤดฝนรวมกบจดการใหระดบน าในรองน าอยตากวา 50 เซนตเมตร จากสนรองปลก สวนการจดการโพแทสเซยม ใชปย NPK (เนน K) ไมเกน 3 คร งตอป ในชวงทมน า ท งน าฝนและน าชลประทาน

การจดการดนเปร ยวจดเพอสงเสรมการเตบโตของรากปาลมน ามน และลดความเปนกรดจดและอะลมนมเปนพษ

ในทราบภาคกลางและภาคตะวนออกของประเทศไทย ภายใตแผนงานวจย”การจดการเพอเพมผลผลต และการใชของเสยจากปาลมน ามนอยางยงยนในทราบภาคกลางและ

ภาคตะวนออกของประเทศไทย”

ศาสตราจารยดร. อญชล สทธประการ และคณะ คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

[31]

ผลในเชงเศรษฐกจ การผลตปาลมน ามนในดนเปร ยวจดไดอยางมประสทธภาพ และมความยงยน รองรบการจดการปยและการจดการวสดปรบปรงดน เพอเพมผลผลตใหดข นได

ภาพท 1 กรอบแนวคดและกจกรรมการวจยในการจดการดนเปร ยวจดเพอปลกปาลมน ามนในภาคกลางและภาคตะวนออก

ภาพท 2 คาพเอชทเปลยนแปลงไปตามระยะเวลาการบมดน ของดนเปร ยวจดทใชปลกปาลมน ามน ในบรเวณทราบภาคกลาง

ภาพท 3 X-ray patterns ของอนภาคขนาดดนเหนยวของดนทราบภาคกลางทระดบความลก 30-60 เซนตเมตร

ผรวมวจย ดร. กมลวรรณ เหลาพลกจ บ.บางจากปโตรเลยม จากด นายบรรณพชญ สมฤทธ กรมวชาการเกษตร ดร.วรชาต วศวพพฒน นายรฐนนท เจรฐชาศร ดร.ณฐพล จตมาตย และผศ.ดร.เสาวนช ถาวรพฤกษ จากมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

[32]

ปาลมน ามนเปนพชทมศกยภาพสงในการผลตไบโอดเซลเพอเปนแหลงของพลงงานทดแทน ความตองการวตถดบเพอผลตไบโอดเซลมากข นเทาไหร ทาใหมชวมวลเหลอท งมากข นเทาน น เชน ทะลายปาลมเปลา กะลา และข เถาปาลม เหลาน เปนวตถดบทมประโยชนทางเกษตรกรรม แตการวจยถงการเพมมลคา และอทธพลของเศษวสดเหลอท งดงกลาวยงมอยอยางจากด ซงเปนวตถประสงคหลกของงานวจยน การใชประโยชนจากผลงานวจย งานวจยในปแรก ประกอบกอบดวย 3 สวนหลก คอ 1) การศกษาผลของข เถาปาลมน ามนตอการเปลยนแปลงสมบตและความเปนประโยชนของธาตอาหารพชของดนเปร ยวจดทใชปลกปาลมน ามน และขาว 2) ศกษาสมบตทางเคมของถานชวภาพจากกะลาและเสนใยปาลมน ามน และ 3) ศกษาความเปนไปไดในการผลตปยอนทรยเชงพาณชยจากทะลายปาลมหลงการเพาะเหดฟาง

ผลการวจย พบวา เถาปาลมมสมบตเปนดาง มปรมาณฟอสฟอรสทเปนประโยชนสงมาก (2,393 มก./กก.) มปรมาณโพแทสเซยม (7.1 %) และซลคอนท งหมด (13%) สงมาก การทดลองบมดนกบข เถาปาลมระยะเวลา 6 เดอน แสดงใหเหนวาการใชขเถาปาลมในอตรา 3 ตนตอไร ชวยลดสภาพกรดและความเปนพษของอะลมนมของดนเปรยวจดทใชปล กปาล มน าม น แล ะ ขา ว ชวย เพ ม ปร ม าณฟอสฟอรสทเปนประโยชนในดนสงข น และยงเพมปรมาณโพแทสเซยม แมงกานส แมกนเซยม และซลคอนทเปนประโยชนตอพช จงมความเปนไปไดดวยการใชข เถาเพอเพมความเปนประโยชนของฟอสฟอรสและโพแทสเซยมในดน

การจดการและการเพมมลคาของเสยทเกดจากอตสาหกรรมปาลมน ามน ในการผลตทางการเกษตร

ภายใตแผนงานวจย”การจดการเพอเพมผลผลต และการใชของเสยจากปาลมน ามนอยางยงยน ในทราบภาคกลางและภาคตะวนออกของประเทศไทย”

ดร. วรชาต วศวพพฒน และคณะ คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ภาพท 1 ถานชวภาพทผลตจากเสนใยผลปาลม เสนใยทะลายปาลม กะลาปาลม

และเถาปาลม

[33]

ผลการศกษาสมบตของถานชวภาพจากปาลมน ามน พบวา มความแตกตางกน ตามชนดของวสด โดยกะลาและเสนใยผล มสภาพความเปนกรดมากกวาเสนใยทะลาย แตเสนใยทะลายมฟอสฟอรสทเปนประโยชน

นอกจากน ถานชวภาพ ยงมซลคอนและโพแทสเซยมสง ซงมความเปนไปไดสงมากในการใชผลตเปนวสดปรบปรงดน เพอเพมซลคอนและโพแทสเซยมใหกบดน ดานการศกษาสมบตของทะลายปาลมกอนและหลงเพาะเหด พบวา วสดน มสมบตเปนกลางถงเปนดาง มคาการนาไฟฟาตา อนทรยวตถสง อตราสวนคารบอนตอไนโตรเจนแคบ (<20) ไนโตรเจน ฟอสฟอรส และโพแทสเซยมท งหมด มคาเทากบรอยละ 1.2, 0.15 และ 1.2 ตามลาดบ วสดน ยงมปรมาณสารหน โครเมยม ทองแดง และตะกวตา วสดเหลาน มความเปนไปไดอยางยงในการผลตเปนปยอนทรยเชงพาณชย แตจาเปนตองมการเพมปรมาณฟอสฟอรสจากหนฟอสเฟตเพอใหเขาเกณฑปยอนทรยมาตรฐาน หรออาจมปรบแตงสตรเพอผลตเปนปยอนทรยเคมสตรตางๆ ใหเหมาะสมกบพชเศรษฐกจแตละชนด ผลวจยในปแรก แสดงให เหนถงศกยภาพของวสดเหลอท งจากอตสาหกรรมปาลมน ามนตอการผลตทางการเกษตร แตจาเปนตองมการวจยในภาคสนามเพมเตมถงอทธพลของข เถา ถานชวภาพจากปาลมน ามน ตอความเปนประโยชนและการดดใชธาตอาหาร รวมถงการเจรญเตบโตและผลผลตปาลมน ามนหรอพชเศรษฐกจอนๆ เชน ขาว ซงมพ นทเพาะปลกใกลเคยงกบพ นทปลกปาลมน ามนในดนเปร ยวจด

ภาพท 2 การเปลยนแปลงพเอช ฟอสฟอรสและโพแทสเซยมทเปนประโยชน ภายใตสภาพความจความช นสนาม (จาลองสภาพการปลกปาลมน ามน) และสภาพขงน า (จาลองสภาพการปลกขาว) ของดนเปร ยว

ผรวมวจย ดร.ณฐพล จตมาตย ผศ.ดร.เสาวนช ถาวรพฤกษ ศ.ดร. อญชล สทธประการ นายรฐนนท เจรฐชาศร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร นายบรรณพชญ สมฤทธ กรมวชาการเกษตร

ดร.กมลวรรณ เหลาพลกจ บ.บางจากปโตรเลยม จากด

[34]

การผลตน ามนปาลมเพอการบรโภค มการกาจดสสมแดงของแคโรทนอยดออกไป เพอใหน ามนมสออนลง ในขณะทแคโรทนอยดตองนาเขาจากตางประเทศ เพอใชในอตสาหกรรมอาหาร ยา และเครองสาอาง ซงแคโรทนอยดทเขมขน 100% มราคาถง 100,000 บาทตอกโลกรม ดสทลเลตเปนของเหลอท งจากการผลตน ามนปาลมบรโภค มวตามนอเปนองคประกอบ หากนามาผลตวตามนอ ซงมราคาถง 300,000 บาทตอกโลกรม กจะเปนการสรางมลคาเพมใหของเหลอท งทสงมาก อยางไรกตาม เทคโนโลยการผลตแคโรทนอยดและวตามนอ ระดบอตสาหกรรม ยงเปนเทคโนโลยข นสงจากตางประเทศ เครองผลตมความซบซอน และตองนาเขาจากตางประเทศ จงไมเหมาะกบภาคการผลตของประเทศไทย ปจจบนจงยงไมมการผลตแคโรทนอยดและวตามนอจากน ามนปาลม

การใชประโยชนจากงานวจย แบบของเครองผลตแคโรทนอยดเขมขนจากน ามนปาลมดบ และแบบของเครองผลตวตามนอเขมขนจากดสทลเลตกรดไขมนปาลม ไดทาการออกแบบใหใชวสดอปกรณทจาหนายหรอสรางไดภายในประเทศ สามารถซอมบารงไดโดยชางเทคนคในทองถน มความปลอดภยตอผใช ไมเกดมลพษตอสงแวดลอม มกาลงการผลตคร งละ 100 กโลกรม ไขมนทเหลอจากการสกดแคโรทนอยด สามารถนาไปผลตน ามนปาลมบรโภค หรอไบโอดเซลได สวนกรดไขมนทเหลอท งจากการผลตวตามนอ สามารถนาไปผลตเปนผลตภณฑอนทมมลคาตอไปได

เทคโนโลยการผลต/นวตกรรม การออกแบบเครองตนแบบระดบโรงงานเพอผลตแคโรทนอยดเขมขน ไดพฒนามาจากเครองตนแบบระดบหองปฏบตการ ซงเปนผลงานวจยทไดรบสทธบตรการประดษฐจากประเทศไทย สวนการออกแบบเครองตนแบบระดบโรงงานเพอผลตวตามนอเขมขน ไดใชเทคโนโลยการผลตแบบใหม ซงไดรบสทธบตรการประดษฐจากประเทศสหรฐอเมรกา

ผลเชงเศรษฐกจ การผลตแคโรทนอยดจากเครองตนแบบระดบโรงงานทออกแบบน มคาใชจายในการกอสรางอาคารโรงงาน คาเครองจกร และคาใชจายในการเรมโครงการ รวม 13,915,750 บาท ซงจากการคานวณทประสทธภาพการสกด 65% เมอทาการผลตแคโรทนอยดเขมขน 20% จากน ามนปาลมดบทมแคโรทนอยดเขมขน 1800 ppm และขายทราคา 9,000 บาท/กโลกรม จะมระยะเวลาคนทน 7 ป การผลตวตามนอเขมขนมคาใชจายในการลงทนรวม 26,340,500 บาท ซงจากการคานวณเมอทาการผลตวตามนอเขมขน 27% ทาการสกดได 100% และขายท 300,000 บาท/กโลกรม จะมระยะเวลาคนทน 5.67 ป หากประสทธภาพในการสกดตากวา 100% จะมระยะเวลาคนทนมากกวา 10 ป

การออกแบบเครองตนแบบระดบโรงงานเพอผลตแคโรทนอยดเขมขนจากน ามนปาลมดบและวตามนอเขมขนจากดสทลเลตกรดไขมนปาลม

รองศาสตราจารยดร. พชรนทร ระวยน มหาวทยาลยเชยงใหม

[35]

การผลตแคโรทนอยดและวตามนอจากปาลมน ามน โดยใชเครองสกดและเทคโนโลยทเหมาะสม นอกจากจะชวยใหการทาสวนปาลมน ามนมความยงยนแลว ยงชวยเพมโอกาสทางธรกจใหกบอตสาหกรรม น ามนปาลมและอตสาหกรรมตอเนอง ซงจะสงผลดตอเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ

ภาพท 1 แผนผงอปกรณเครองผลตแคโรทนอยด

(ภาพมมสงดานหนา)

ภาพท 2 แผนผงโรงงานตนแบบของการผลต แคโรทนอยด (ภาพดานหนา)

ภาพท 3 แผนผงอปกรณเครองผลตวตามนอ

(ภาพมมสงดานหนา)

ภาพท 4 แผนผงโรงงานตนแบบขงการผลต

วตามนอ (ภาพดานหนา)

ผรวมวจย ผศ.ดร.เชาว อนทรประสทธ อาจารยสยมพร รตนพนธ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ผศ. ทวชย นมาแสง ดร. รตนา มวงรตน อาจารยณฐวฒ เนยมสอน มหาวทยาลยเชยงใหม

[36]

การวจยน มงศกษาถงการเจรญเตบโตและการใหผลผลตในโคลนปาลมน ามน และศกษาใหลกลงไปถงผลของการแสดงออกทางพนธกรรม สภาพแวดลอม และสหสมพนธระหวางพนธกรรมและสภาพแวดลอม ผลการวจยจะเกดประโยชนแกเกษตรกร เพราะสามารถระบลงไปไดวาโคลนปาลมน ามนสายพนธใดเหมาะสมทจะปลกในสภาพแวดลอมแบบใด จงจะใหผลผลตตอไรสงทสด โคลนปาลมน ามนทนามาศกษา พฒนาจากบรษท ASD ประเทศคอสตารกา ซงมสภาพภมอากาศใกลเคยงกบประเทศไทย ดงน น โคลนปาลมน ามนนาจะปรบตวเขากบสภาพแวดลอมในประเทศไทยไดด แตอยางไรกตาม เพอใหเกดความเชอมนแกเกษตรกรซงนาโคลนปาลมน ามนไปปลก จาเปนตองศกษาถงลกษณะการเจรญเตบโตและการใหผลผลตของปาลมน ามนแตละโคลน และเมอทราบขอมลเบ องตนของโคลนปาลมน ามนเปนรายตนแลว จะนามาพจารณาสรางประชากรดราและพสเฟอรา เพอประโยชนตอการปรบปรงพนธปาลมน ามนตอไปในอนาคต

การใชประโยชนจากผลงานวจย ทราบถงการปรบตวของโคลนปาลมน ามนพนธตางๆตอสภาพแวดลอมของจงหวดชมพร สามารถระบเปนการเฉพาะเจาะจงลงไปวา โคลนปาลมน ามนพนธใดเหมาะสมในพ นทใดและควรหลกเลยงสภาพปลกในพ นทใด สามารถนาขอมลลกษณะทางการเกษตร ผลผลตและองคประกอบของผลผลต ของโคลนปาลมน ามนแตละตน มาใชสรางประชากรดราและพสเฟอรา เพอประโยชนในการปรบปรงปาลมน ามนในอนาคต

เทคโนโลยการผลต บนทกขอมลลกษณะผลผลตทะลาย ลกษณะองคประกอบทะลาย ลกษณะผลผลตน ามนปาลม ขอมลการเจรญเตบโตของโคลนปาลมน ามนแตละพนธ จดการตามคาแนะนาของกรมวชาการเกษตร อาศยปรมาณน าฝนตามปรมาณธรรมชาตในแตละสถานท วเคราะหความแปรปรวนดวยวธ RCB ของโคลนปาลมน ามน เพอเปรยบเทยบคาเฉลยของโคลนปาลมน ามนแยกในแตละสถานท โดยนาขอมลลกษณะผลผลต องคประกอบผลผลต และการเจรญเตบโต มาเปรยบเทยบขอมลทางสถต สรางประชากรดราและฟสเฟอราไปใชเพอพฒนาพนธปาลมน ามนทปรบตวเขากบภมอากาศของประเทศไทยได สามารถนาไปตอยอดโดยการปรบปรงพนธปาลมน ามน ใหมลกษณะทางใบส น มการเจรญเตบโตดานความสงของลาตนชา มเปอรเซนตน ามนสง และมกรดไขมนแบบไมอมตวในน ามนสง ประชากรดราและฟสเฟอรา จากโคลนปาลมน ามน สามารถนาไปสรางปาลมน ามนพนธใหมไดในอนาคต

ผลไดเชงเศรษฐกจ จากการวเคราะหความแปรปรวนในลกษณะผลผลตทะลายสด พบวา มนยสาคญทางสถต โดยโคลน Emerald ใหผลผลตทะลายสดสงทสดเฉลยเทากบ 4,196 กโลกรมตอไรตอป แตไมแตกตางกบโคลน Titan, Nemo, Azteca และพนธ Deli x Lamae ซงใหผลผลตเฉลยเทากบ 3,555 3,204 3,043 และ 2,949 กโลกรมตอไรตอป ตามลาดบ แตแตกตางกบโคลน Eagle และ Tornado ซงใหผลผลตเฉลยเทากบ 2,014 และ 1,987 กโลกรมตอไรตอป

นายประสาทพร กออวยชย และคณะ มหาวทยาลยแมโจ-ชมพร

ศกษาศกยภาพการใหผลผลตและการสรางประชากรดราและพสเฟอรา

จากโคลนปาลมน ามน ภายใตแผนงานวจย”ศกยภาพการใหผลผลตและการสรางประชากรดราและฟสเฟอรา

จากโคลนปาลมน ามนและปาลมน ามนลกผสม”

[37]

หากพจารณาเฉพาะในดนปลกทมความเหมาะสม พบวา โคลน Emerald ใหผลผลตสงทสด เทากบ 5,970 กโลกรมตอไรตอป ผลผลตดงกลาวขางตน มากกวาผลผลตของพนธปาลมน ามนเทเนอราทวไป ประมาณ 2 เทา ดงน น เกษตรกรจะมรายไดจากการจาหนายผลผลตเพมข นเปน 2 เทา โดยปกต หากปลกพนธเทเนอราทวไป เกษตรกรจะไดรบผลผลตเฉลยประมาณ 3,000 กโลกรมตอไรตอป ราคาเฉลยรบซ อทะลายสดอยทกโลกรมละ 4 บาท เกษตรกรจะมรายได เทากบ 12 ,000 บาทตอไรตอป และหากปลกโคลน Emerald เกษตรกรจะมรายได เทากบ 23,880 บาทตอไรตอปดงน นเกษตรกรจะมรายไดเพมข น 11,880 บาทตอไร ตนทใหผลผลตทะลายสดสงและใหเปอรเซนตน ามนตอไรตอปสงทสดของท ง 6 โคลนถกนามาสรางประชากรดราและฟสเฟอราเพอใชสาหรบพฒนาพนธปาลมน ามนทปรบตวเขากบภมอากาศของประเทศไทยตอไป

รปท 1 ผลผลตทะลายสดของโคลนปาลมน ามน 6 โคลน และพนธ Deli x Lamae

ผรวมวจย นางปยนช จนทรมพร นายรงสวฒ สงหคา นางสาวฐตมา ศรพร จาก มหาวทยาลยแมโจ–ชมพร นางไซนยะ สะมาลา มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน

ผลผลตทะลายสด (กโลกรม/ไร/ป)

[38]

จากการพยากรณปรมาณการผลตน ามนพชของโลกลวงหนา 20 ป พบวา อตราการเพมปรมาณการผลตน ามนตอป จะอยระหวาง 1.8 - 2.8 % ปรมาณการผลตน ามนพชของโลก มสหสมพนธทางบวกอยางสงกบจานวนประชากรโลก (r = 0.991) ดงน นปรมาณการผลตน ามนพชของโลก จงมแนวโนมเพมข นตามจานวนประชากรโลกทเพมข นตลอดเวลา ปจจบนนกปรบปรงพนธพช สามารถเพมผลผลตปาลมน ามนโดยการพฒนาปาลมน ามนโดยไดพนธคอมแพค ซงเปนปาลมน ามนลกผสมระหวาง ชนด Elaeis guineensis กบชนด Elaeis oleifera ปาลมน ามนพนธคอมแพคน มทางใบส น จงสามารถปลกทระยะ 8 x 8 x 8 เมตร ได จานวนตนเทากบ 28 ตนตอไร ใหผลผลตประมาณ 4 ตนตอไรตอป นอกจากน ยงพฒนาสรางประชากรดราและพสเฟอรา จาก Elaeis oleifera X Elaeis guineensis และ Elaeis oleifera เพอประโยชนสาหรบการปรบปรงพนธปาลมน ามน ตอไป

การใชประโยชนจากผลงานวจย ทราบถงการปรบตวของปาลมน ามนลกผสมระหวาง ชนด Elaeis guineensis กบชนด Elaeis oleifera พนธตางๆ ตอสภาพแวดลอมของจงหวดชมพร สามารถระบเปนการเฉพาะเจาะจงลงไปวา โคลนปาลมน ามนพนธใดเหมาะสมในพ นทใด และควรหลกเลยงสภาพปลกในพ นทใด สามารถนาขอมลลกษณะทางการเกษตร ผลผลต และองคประกอบของผลผลต ของปาลมน ามนลกผสมระหวาง ชนด Elaeis guineensis กบชนด Elaeis oleifera แตละตน มาใชสรางประชากรดรา และพสเฟอรา เพอประโยชนในการปรบปรงปาลมน ามนในอนาคต

เทคโนโลยการผลต บนทกขอมลลกษณะผลผลตทะลาย ลกษณะองคประกอบทะลาย ลกษณะผลผลตน ามนปาลม ขอมลการเจรญเตบโตของปาลมน ามนลกผสมระหวาง ชนด Elaeis guineensis กบชนด Elaeis oleifera แตละพนธ ใสปยตามคาแนะนาของกรมวชาการเกษตร อาศยปรมาณน าฝนตามธรรมชาตในแตละสถานท วเคราะหความแปรปรวนดวยวธ RCB ของปาลมน ามนลกผสมระหวาง ชนด Elaeis guineensis กบชนด Elaeis oleifera เพอเปรยบเทยบคาเฉลยของปาลมน ามนลกผสมระหวาง ชนด Elaeis guineensis กบชนด Elaeis oleifera แยกในแตละสถานท โดยนาขอมลลกษณะผลผลต องคประกอบผลผลต และการเจรญเตบโต มาเปรยบเทยบขอมลทางสถต

ผลไดเชงเศรษฐกจ จากการวเคราะหความแปรปรวนในลกษณะผลผลตทะลายสด พบวา มนยสาคญทางสถต โดยพนธ Compact x Nigeria ใหผลผลตทะลายสดสงทสด เฉลยเทากบ 4,435 กโลกรมตอไรตอป แตไมแตกตางกบพนธ Compact x Ghana และ Deli x Compact ซงใหผลผลตเฉลยเทากบ 3,992

ศกษาศกยภาพการใหผลผลตและสรางประชากรดราและพสเฟอรา ของปาลมน ามนลกผสม

Elaeis oleifera X Elaeis guineensis และ Elaeis oleifera ภายใตแผนงานวจย”ศกยภาพการใหผลผลตและการสรางประชากรดราและฟสเฟอรา

จากโคลนปาลมน ามน และปาลมน ามนลกผสม”

นางปยนช จนทรมพร และคณะ มหาวทยาลยแมโจ-ชมพร

[39]

และ 3,795 กโลกรมตอไรตอป ตามลาดบ แตแตกตางกบพนธ Deli x Lamae ซงใหผลผลตเฉลยเทากบ 2,949 กโลกรมตอไรตอป

หากพจารณาเฉพาะในดนปลกทมความเหมาะสม พบวา พนธ Compact x Nigeria ใหผลผลตสงทสด เทากบ 4,990 กโลกรมตอไรตอป ผลผลตดงกลาวขางตน มากกวาผลผลตของพนธปาลมน ามนเทเนอราทวไปประมาณ 1.6 เทา โดยปกตหากปลกพนธเทเนอราทวไป เกษตรกรจะไดรบผลผลตเฉลยประมาณ 3,000 กโลกรมตอไรตอป ราคาเฉลยรบซ อทะลายสดอยทกโลกรมละ 4 บาท เกษตรกรจะมรายได เทากบ 12,000 บาทตอไรตอป และหากปลกพนธ Compact x Nigeria เกษตรกรจะมรายได เทากบ 19,960 บาทตอไรตอป ดงน น เกษตรกรจะมรายไดเพมข น 7,960 บาทตอไรตอป ตนทใหผลผลตทะลายสดสงและใหเปอรเซนตน ามนตอไรตอปสงทสดของท ง 3 พนธ จะถกนามาสรางประชากรดราและฟสเฟอรา เพอพฒนาพนธปาลมน ามนทปรบตวเขาภมอากาศของประเทศไทยไ ด

รปท 1 ผลผลตทะลายสดของปาลมน ามนพนธ Compact 3 พนธ และพนธ Deli x

Lamae

ผรวมวจย นายประสาทพร กออวยชย นายรงสวฒ สงหคา นางสาวฐตมา ศรพร จา มหาวทยาลยแมโจ–ชมพร

นางไซนยะ สะมาลา มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน

ผลผลตทะลายสด (กโลกรม/ไร/ป)

ยทธศาสตร

ท 3

งานวจยเพ อประเมนและลดผลกระทบทางสงแวดลอม

[42]

ปจจบน ประเดนดานสงแวดลอมไดถกน ามาใชเปนหนงในเงอนไขการคาและการสงออกผลตภณฑตางๆ รวมถงสนคาเกษตร ปาลมน ามนนบเปนหนงในพชเศรษฐกจทส าคญของไทย ซงมขอกงวลถงผลกระทบตอสงแวดลอม อนเนองมาจากการขยายพ นทปลกปาลมน ามน เชน การปลอยกาซเรอนกระจก การใชทรพยากรดนและน า การบกรกพ นทปา และการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ จงจ าเปนตอการประเมนความยงยนดานสงแวดลอมของการปลกปาลมน ามน โดยอาศยตวช วดความยงยนในระดบสากล คอ การปลอยกาซเรอนกระจกตลอดวฏจกรชวต หรอ Carbon footprint Water footprint และการประเมนเบ องตนถงความเสยงตอพ นททมคณคาสงตอการอนรกษ การใชประโยชนจากผลงานวจย (1) น าไปสการจดท าเปนฐานขอมลวฏจกรชวตการปลกปาลมน ามนของไทย โดยจ าแนกรายจงหวด/ภมภาค ซงเปนสวนหนงของการพฒนาฐานขอมลวฏจกรชวตดานเกษตรและอาหารระดบชาต (2) เปนเครองมอส าหรบการค านวณการปลอยกาซเรอนกระจกตลอดวฏจกรชวตส าหรบการปลกปาลมน ามนของไทย เพอสนบสนนผปลกปาลมน ามนในการพฒนาไปสมาตรฐานการผลตน ามนปาลมอยางยงยน (RSPO) หรอมาตรฐานการผลตเช อเพลงชวภาพอยางยงยนทเรมมการบงคบใชในสหภาพยโรป และสหรฐอเมรกา (3) ผลการประเมนความยงยนดานสงแวดลอมน าไปสการจดท าขอเสนอแนะส าหรบแนวทางการสงเสรมเพอใหเกดการปลกปาลมน ามนอยางยงยนของไทยในอนาคต

ขนตอนและสรปผลการศกษา การศกษา อาศยหลกการประเมนวฏจกรชวตของการปลกปาลมน ามน คอต งแตการเตรยมกลา การปลก การดแลรกษา และการเกบเกยวผลผลตตลอดอายของปาลมน ามน ตลอดจนการขนสงทเกยวของในทกข นตอน โดยไดด าเนนการส ารวจขอมลปฐมภมจากกลมตวอยางเกษตรกรผปลกปาลมน ามนใน 21 จงหวด ครอบคลมภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคกลาง ภาคตะวนออก และภาคใต การปลอยกาซเรอนกระจก คาเฉลยของการปลอยกาซเรอนกระจกตอตนปาลมน ามนสด (หนาสวน) ในแตละพ นทจะมความแตกตางกนไป ชวงระหวาง 64-225 กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ข นกบลกษณะพ นทแนวปฏบตในการปลกปาลมน ามนและผลผลตทแตกตางกนไป สาเหตหลกของการเกดกาซเรอนกระจกมาจากการใชปยเคม การใชเช อเพลงในกจกรรมการเกษตรและการขนสงวตถดบตาง โดยพบวาในภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอจะมผลกระทบดานการขนสงมากทสด นอกจากน การเปลยนแปลงการใชทดนประเภทตางๆ ของไทยเพอไปปลกปาลมน ามน อาจเปนไปไดท งการเพมแหลงกกเกบคารบอน เชน การเปลยนพ นทปลกพชไรหรอขาวไปเปนปาลมน ามน และแหลงก าเนดกาซเรอนกระจก กรณการบกรกปาไมเพอการปลกปาลมน ามน

การประเมนความยงยนดานสงแวดลอม

ตลอดวฏจกรชวตของการปลกปาลมนามนในประเทศไทย

ศาสตราจารย ดร.แชบเบยร กวาลา และคณะ มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

LCA

[43]

Water footprint คาเฉลยความตองการน าชลประทานของปาลมน ามนในประเทศไทยจะอย 183-1,749 ลบ.ม.ตอตน แตกตางกนไปตามแตละพ นท ผลการประเมน Blue water x Water Stress Index ของแตละพ นท พบวา การขยายการปลกปาลมน ามนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคกลางบางจงหวด จะมผลกระทบดาน Water deprivation potential สงกวาพ นทปลกอน มโอกาสเกดความตงเครยดดานน าของพ นทในอนาคต จากขอมลภาพถายดาวเทยม พบวา ประมาณรอยละ 3.5 ของพ นทปลกปาลมน ามนของไทยทบซอนกบเขตพ นทอนรกษ ซงประเดนน จ าเปนตองมการศกษาเชงพ นทจรงตอไปในอนาคต แตทผลส ารวจจากกลมตวอยางเกษตรกร พบวา พ นทปลกปาลมน ามนใหม สวนใหญเปนการเปลยนแปลงจากพ นทการเกษตรเดม เชน นาขาวเปนปาลมน ามน สวนพ นทอนรกษโดยเกษตรกรยงไมทราบถงประเภทของพ นทอนรกษ รวมถงขาดความรเกยวกบ การจดการพ นทอนรกษตางๆ ใหเกดความยงยนตอไป

กรอบการศกษาวจยเพอประเมนความยงยนดานสงแวดลอมของการปลกปาลมนามนในประเทศไทย

การนาเสนอผลการศกษาโครงการและรบฟงขอคดเหนเพอจดทาขอเสนอแนะการพฒนาทยงยนดานสงแวดลอมของการปลกปาลมนามน

ผรวมวจย ผศ.ดร.รตนาวรรณ มงคง ม.เกษตรศาสตร กตตวรรณ กจปกรณสนต ม.เกษตรศาสตร ดร.ธภทร ศลาเลศรกษา ม.เทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร พชราพร พงษพฒน ม.เทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร ณปภช เพมพล ม.เทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร ปยานนทน แกนจนทน ม.เทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

[44]

ปาลมน ามน เปนพชเศรษฐกจทส าคญชนดหนง ปลกมากในจงหวดกระบ สราษฎรธาน ชมพร สตล ตรง ประจวบครขนธ ระนอง สงขลา นครศรธรรมราช และพงงา ในป พ.ศ.2556 มพ นทปลกปาลมน ามนท งหมด 4.72 ลานไร เน อทใหผลผลต 4.11 ลานไร คดเปนผลผลต 12.02 ลานตนตอป

ขนตอนการดาเนนงาน

ล าตนปาลมน ามนทโคนท ง (อายเกน 25 ป) และทางใบปาลมน ามนเปนวสดเศษเหลอจากสวนปาลมน ามน ซงมองคประกอบของเซลลโลส เฮมเซลลโลส และลกนน สามารถน ามาใชเปนวตถดบในการผลตผลตภณฑมลคาเพมได อาทเชน น าตาล เอนไซม และเอทานอล

การผลตผลตภณฑมลคาเพมจากวสดเศษเหลอของสวนปาลม และโรงงานสกดนามนปาลม

ภายใตชดโครงการ “การใชวสดเศษเหลอของอตสาหกรรมนามนปาลมเพอผลตสารอาหารรวมและหวเชอเพอเพมประสทธภาพการผลตกาซชวภาพและผลตภณฑมลคาเพม”

ศาสตราจารย ดร. พนสข ประเสรฐสรรพ และคณะ มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ทางใบและล าตนปาลมน ามนสด

ตดเปนช นเลกๆ

ยอยดวยเครองยอยปยพชสด

น าไปค น ต งท งไว

น าค น กากทผานการค นน า

แปรสภาพดวยกรด

น ายอย

ผลตเอธานอล + CO2 ผลตน าตาล

เกบตวอยางศกษาโครงสรางประชากรจลนทรย วเคราะหน าตาลและกจกรรมของเอนไซม

คดเลอกหวเช อยอยสลายสารชวมวล

ผลตเอนไซม

[45]

1) การผลตนาตาลจากลาตนและทางใบปาลมนามน ดงแสดงในรปท 1

2) การผลตเอทานอลจากนายอย (ไฮโดรไลเสต) ทไดจากการแปรสภาพ กากล าตนและกากทางใบปาลม จากการศกษาหาสภาวะทเหมาะสมในการแปรสภาพล าตนและทางใบปาลม พบวา มน าตาลในไฮโดรไลเสตท งหมด 35.71 และ 29.84 กรมตอลตร ตามล าดบ เมอน าไปหมกเปนเวลา 24 ชวโมง พบวา การใชเช อผสมใหคาเอทานอลสงกวาการใชเช อเดยวท งสองกรณ โดยไดคาเอทานอลสงสดเทากบ 8.54 และ11.61 กรมตอลตร ตามล าดบ 3) การศกษาโครงสรางประชากรจลนทรยและการแยกจลนทรยทเรงอตราการยอยสลายสารชวมวล การศกษาโครงสรางประชากรจลนทรย ดวยเทคนค PCR-DGGE พบวา แบคทเรยทพบจากล าตนปาลมมความหลากหลายกวาทพบในทางใบปาลม โดยแบงเปนกลมหลกๆ ไดแก แบคทเรยทผลตกรดอะซตก แบคทเรยกลมแลคตก แบคทเรยทผลตเอนไซมยอยแปง แบคทเรยทไมใชอากาศ ยสต และรา 4) การผลตเอนไซมยอยชวมวลจากเชอทแยกไดและการขยายขนาดการผลตเอนไซม แยกไดเช อราทเจรญบนกองตนปาลมและทางใบปาลม (รปท 2) รวมท งผลตลกโนเซลลโลไลสกเอนไซมในปรมาณสง จ านวน 20 สายพนธ และคดเลอกได 3 สายพนธ (TT1 TT2 และ TM3) เพอผลตหวเช อจลนทรย ทใชยอยสลายสารชวมวลชนดผง (รปท 3) และใชเพอผลตเอนไซมในปรมาณมากตอไป

การใชประโยชน วสดเศษเหลอจากสวนปาลมน ามน (ทางใบและล าตนปาลมน ามนทโคนท ง) และจากโรงงานสกดน ามนปาลม (ทะลายปาลมเปลาและเสนใยปาลม) เปนแหลงวตถดบในการผลตผลตภณฑมลคาเพม ไดแก น าตาล เอนไซม เอทานอล และหวเช อจลนทรย เพอเพมประสทธภาพในการยอยสลายสารชวมวล และการผลตเอนไซม ผลตภณฑมลคาเพมเหลาน จะเปนประโยชนกบอตสาหกรรมน ามนปาลมโดยรวม และอตสาหกรรมตอเนองได

รปท 1 ปรมาณนาตาลจากลาตนและทางใบปาลมนามน

รปท 2 ลกษณะของเชอทเจรญบนกองตนปาลมเมอตงทงไวทอณหภมหองเปนเวลา 7 วน รปท 3 หวเชอจลนทรยทใชยอยสลายสารชวมวลชนดผง

ผรวมวจย ดร.พงษศกด นพรตน มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน ดร. ศภลกษ สตยสมทสถต มหาวทยาลยสงขลานครนทร

และ ดร. มณวรรณ สวรรณสะอาด Bowling Green State University

[46]

ใหมๆ ขนดวย

ปาลมน ามนเปนพชเศรษฐกจทมความส าคญท งทางดานอาหารและพลงงาน การสกดน ามนปาลมมน าเสยเกดข น โดยน าเสยจะมน ามนปนอย 7-15 กรม/ลตร ข นอยกบประสทธภาพในการควบคมการผลต น ามนสวนน แยกออกไดยาก เนองจาก เกดอมลชนกบสารแขวนลอยทมาจากช นสวนของผลปาลมหลงการบบอด ซงประกอบดวยเซลลโลสและเฮมเซลลโลส ปจจบน โรงงานสกดน ามนปาลม แยกน ามนสวนน ออกจากน าเสยโดยปลอยใหเกดการลอยตวในถงดกน ามน ซงการลอยตวและแยกช นของน ามนเกดชามาก งานวจยน จงศกษาการใชเอนไซมเซลลเลสและไซลาเนสยอยเซลลโลสและเฮมเซลลโลสในน าเสย และใชการอดอากาศละลาย (Dissolved air floatation) เพอชวยในการแยกน ามนออกจากน าเสยของโรงงานสกดน ามนปาลมใหเรวข น

การใชประโยชน ผลของงานวจยน จะแยกน ามนออกจากน าเสยโรงงานสกดน ามนปาลมไดมากข นและเรวข น ถาโรงงานสกดน ามนปาลมมขนาดการผลต 45 ตนปาลมทะลายสด ท าการผลต 10 ชวโมงตอวน และใชทะลายปาลมสด 1 ตน เกดน าเสย 0.5 ลกบาศกเมตร จะมน าเสย 225 ลกบาศกเมตรตอวน ถาน าเสยน มน ามนปนอย 10 กรมตอลตร กจะมน ามนในน าเสย 2,250 กโลกรม หากสามารถแยกน ามนสวนน ออกจากน าเสยแลวน ากลบเขาระบบได 20-30% กจะไดน ามนปาลมดบเพมข น

เทคโนโลยการผลต 1. การแยกน ามนจากน าเสยของโรงงานสกดน ามนปาลมโดยใชเอนไซมทางการคา iKnowZyme Z (เซลลเลสและไซลาเนส) เพอยอยสารแขวนลอยในน าเสย ท าใหน ามนในน าเสยลอยตวไดงายข น 2. การใชเทคนคการอดอากาศละลาย (Dissolved air floatation, DAF) เขาไปในน าเสย โดยเกดฟองอากาศขนาดเลกมาก จงพาอนภาคของน ามนและสารแขวนลอยขนาดเลกลอยตวข น เกดการแยกช นน ามนเรวข น

ผลการทดลอง 1. เอนไซมทใชเปนเอนไซมทางการคา iKnoZyme Xylanase ท างานดท 50 องศาเซลเซยส และท 70 องศาเซลเซยส เอนไซมยงมกจกรรมอย 25% 2. การทดลองระดบเลกทโรงงานสกดน ามนปาลมของบรษทล าสง (มหาชน) ใชเครอง DAF ขนาด 1000 ลตร อดอากาศทความดน 1 บาร ความเรว 66 ลตรตอนาท (ภาพท 1) ทดลองใน 4 กรณ คอ 2.1 แบบกะไมเตมเอนไซม เกบน ามนได 12% ของปรมาณน ามนในน าเสยปาลมใน 4 ชวโมง 2.2 แบบกะเตมเอนไซม เกบน ามนได 36% ของปรมาณน ามนในน าเสยปาลมใน 4 ชวโมง 2.3 แบบตอเนองไมเตมเอนไซม เกบน ามนได 13% ของปรมาณน ามนในน าเสยปาลมใน 4 ชวโมง 2.4 แบบตอเนองเตมเอนไซม เกบน ามนได 21% ของปรมาณน ามนในน าเสยปาลมของปรมาณน ามนในน าเสยปาลมใน 4 ชวโมง

นามนจากนาเสยโรงงานสกดนามนปาลมโดยใชเอนไซม ภายใตชดโครงการ “การเพมประสทธภาพการใชประโยชนจากนาเสยโรงงานสกดนามนปาลม”

รองศาสตราจารย ดร. อรญ หนพงศกตตกล คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

[47]

ผลไดเชงเศรษฐศาสตร เอนไซมราคากโลกรมละ 680 บาท 1 ชวโมงใชเอนไซม 285 กรม เปนเงน 194 บาท เครอง DAF ตนแบบราคา 400,000 บาท ความจ 1000 ลตร ประกอบดวยเครองอดอากาศขนาด 0.75 kW ปมขนาด 1.5 kW มอรเตอรกวาดน ามน ขนาด 0.5 kW เดนเครอง 1 ชวโมง ใชไฟฟา 2.75 kW 8.25 บาท ถาน าเสยมน ามน 10 กรมตอลตร และเดนเครองแบบตอเนอง ใหน าเสยเขา 60 ลตรตอนาท โดยไมเตมเอนไซม จะไดน ามน 1.2 กโลกรม/ชวโมง แตถาคดราคาน ามนดบ 15 บาทตอกโลกรม จะไดรายได 18 บาท ดงน นจะไดรายไดเพม 9.75 บาท/ชวโมง ถาเดนเครองแบบตอเนอง โดยเตมเอนไซม จะไดน ามน 2.1 กโลกรม/ชวโมง เปนเงน 31.50 บาท แตมตนทนเอนไซมเพม 194 บาท/ชวโมง ดงน นการเดนเครองโดยการเตมเอนไซม จะขาดทน เนองจากเอนไซมมราคาแพง

ดงนน ควรเลอกวธการใชเครอง DAF แบบไมเตมเอนไซม

ภาพท 1 แสดงเครองอดอากาศละลาย

น ำเสยเขำ น ำเสยออก

ตวใหอำกำศ

จดเกบโฟม

ตวกวำดโฟม

ถงอดอำกำศ

ปม

ป

ป

ปม

ผรวมวจย วรยะ ดวงสวรรณ และพนสข ประเสรฐสรรพ

[48]

Polyhydroxyalkanoate (PHA) จดอยในกลม Polyesters ของ Hydroxyalkanoates ทเกบสะสมภายในเซลลแบคทเรยหลายชนด มท งพอลเมอรทเกดจากมอนอเมอรสายโซส น (Short chain length PHA; scl-PHA) และทเกดจากมอนอเมอรสายโซกลาง (Medium chain length; mcl-PHA) โดยจลนทรยจะสะสม PHA ภายในเซลลเพอใชเปนแหลงพลงงานส ารอง อยางไรกตาม ในการผลต PHA มราคาสง เนองจากเล ยงในอาหารสงเคราะหซงมราคาแพง จงมการประยกตใชแหลงคารบอนอนทรยจากน าเสยบอท งรวม ทเกดจากกระบวนการผลตน ามนปาลมของโรงงานสกดน ามนปาลม

การใชประโยชน ผลการวจยสามารถไดพอลเมอรชนด P(HB-co-HV-co-HHX) ทมมอเนอรชนด 3-Hydroxybutyrate (3HB), 3-Hydroxyvalerate (3HV) และ 3-Hydroxyhexanoate (3HHx) โดยน าไปใชผลตพลาสตกชวภาพ และ เมทลเอสเทอร ส าหรบไบโอดเซล

เทคโนโลยการผลต/นวตกรรม การผลตพอลเมอร สารต งตน : น าเสยโรงงานสกดน ามนปาลม แอมโมเนยมซลเฟต (NH4SO4) โพแทสเซยมไดไฮโดรเจนฟอสเฟต (KH2PO4) (C/N:P= 10:0.1) การควบคม : อตราการใหอากาศ เทากบ 1 vvm อณหภม 29±2˚C และ พเอช 7.0±0.2

การสงเคราะหพอลไฮดรอกซอลคาโนเอตสายโซกลางจากนาเสยโรงงานสกดนามนปาลมเพอใชผลตเมทลเอสเทอรโดยใช Rummeliibacillus pycnus TS8

ภายใตชดโครงการ “การเพมประสทธภาพการใชประโยชนจากนาเสยโรงงานสกดนามนปาลม”

ผศ. ดร. ปยะรตน บญแสวง คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ

การผลตพลาสตกชวภาพ

[49]

คณสมบตพลาสตกชวภาพ คณสมบตคลายกบสมบตของพอลโพรพลน โดยมคา Tg Tm Tensile strength Young’s modulus และ Elongation at break เทากบ -21˚ซ 147˚ซ 27.67 Mpa 1260 Mpa และ 9.47% ตามล าดบ

คณสมบตเมทลเอสเทอร มคาความรอนจากการเผาไหม ดวยเครอง Bomb calorimeter เทากบ 32.9 KJ/g จดเดอดของสาร Flash point และ Pour point เทากบ 132°ซ และ 7°ซ ตามล าดบ คณสมบตดงกลาว ผานมาตรฐานของไทยและ ASTM D6751-07 ยกเวน การกดกรอนคอปเปอรและสไมพงประสงค ผลไดเชงเศรษฐกจ การวเคราะหความคมทนทางเศรษฐกจ พบวา - การน าพอลเมอรทผลตไดไปผลตพลาสตกชวภาพยงไมคมคาทางเศรษฐศาสตร - การน าพอลเมอรทผลตไดไปผลตเมทลเอสเทอร มความคมคาทางเศรษฐศาสตร ทระยะเวลาคนทน 2.2 ป

แตกอนน าไปประยกตใชจรง ตองมการทดสอบกบเครองยนต

การผลตเมทลเอสเทอรสาหรบไบโอดเซล

แยกน า และ ระเหยคลอโรฟอรม

ผรวมวจย นายพพฒน จนทรประดษฐ

[50]

+

/

Internal loop airlift bioreactor

+

Temporary immersion bioreactor

อตสาหกรรมสกดน ามนปาลมดบกอใหเกดน าเสยทมองคประกอบของสารอนทรยสงและมสน าตาลคล า โดยเฉพาะสารประกอบฟนอลคทถกสกดออกมาจากผลปาลมน ามน จดเปนสารอนทรยกลมหนง ทมสวนท าใหเกดสคล าในน าเสย อกท งสารประกอบฟนอลคมผลยบย งการท างานของจลนทรยทผลตกาซมเทนและจลนทรยกลมสรางกรดในระบบกาซชวภาพ ท าใหการยอยสลายทางชวภาพลดลง สงผลตอปรมาณการผลตกาซชวภาพและกาซมเทน ทผลตไดจากระบบบ าบดน าเสยทมระบบผลตกาซชวภาพของโรงงานสกดน ามนปาลม ในทางปฏบต โรงงานสกดน ามนปาลมยงไมมเทคโนโลย ในการบ าบดสารประกอบฟนอลคข นตน กอนน าน าเสยเขาสระบบกาชชวภาพ นอกจากน จลนทรยในระบบบ าบดน าเสยไมมความจ าเพาะเจาะจงในการยอยสลายสารประกอบฟนอลค จงตรวจพบสารดงกลาวตกคางในน าเสยทผานการบ าบดแลว โครงการวจยน มจดมงหมาย เพอศกษาการเพมประสทธภาพการผลตกาชชวภาพ การบ าบดน าเสย และการใชประโยชนของน าเสยทผานการบ าบด โดยการบรณาการวธการทางชวภาพ ไดแก การใชแบคทเรย รา และหญา โดย เนนการแกไขทแหลงก าเนด ต งแตปญหาการปนเปอนของสารประกอบฟนอลคในน าเสยจากกระบวนการผลต การลดปรมาณสารประกอบฟนอลคจะท าใหระบบผลตกาชชวภาพมประสทธภาพสง รวมท งกบลดปญหาสและซโอด ซงเปนการแกไขปญหาอยางยงยน

การบรณาการวธการทางชวภาพเพอเพมประสทธภาพการผลตกาชชวภาพ การบาบดนาเสย และการใชประโยชนของนาทง

จากโรงงานสกดนามนปาลม ภายใตชดโครงการ “การเพมประสทธภาพการใชประโยชนจากนาเสยโรงงานสกดนามนปาลม”

ดร.อรมาศ สทธนน และคณะ คณะการจดการสงแวดลอม มหาวทยาลยสงขลานครนทร

[51]

B

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Colo

r Unit

0

50

100

150

200

250

300

350

400

m

g/L

A

B

การใชประโยชน การบ าบดน าเสยแบบบรณาการทพฒนาข น จากการใชแบคทเรยทสามารถยอยสลายฟนอล ไดแก Methylobacterium sp. NP3 และ Acinetobacter sp. PK1 ตรงในซลกาส าหรบบ าบดสารประกอบฟนอลคข นตนในน าเสยจากกระบวนการสกดน ามนปาลม กอนเขาสระบบการผลตกาซชวภาพ พบวา แบคทเรยยอยสลายสารประกอบฟนอลคไดดและใชไดอยางตอเนองในถงปฏกรณชวภาพแบบ Internal loop airlift bioreactor การบ าบดสารประกอบฟนอลคข นตนในน าเสย สามารถเพมปรมาณกาซชวภาพและผลผลตกาซมเทนสงกวาน าเสยทไมผานการบ าบด สวนการบ าบดน าเสยทผานระบบกาซชวภาพและ/หรอระบบบอปรบเสถยรของโรงงานแลว ใชราไวทรอทรวมระหวาง T. hirsuta AK4 และ P. ostreatus ตรงบนเสนใยปาลมน ามน ควบคหรอตอเนองกบการใชหญาซกแนลเล อยและจลนทรยดนรารวมทถกตรงในถงปฏกรณชวภาพแบบ Temporary immersion bioreactor ก าจดสไดดเทาเทยมกบการก าจดสารประกอบฟนอลค และประหยดพ นทในการด าเนนการ ในขณะเดยวกน อาจน าหญาซกแนลเล อยไปปลกรอบบอปรบเสถยร หญาซกแนลทผานการใชงานแลว สามารถใชเปนหญาอาหารสตวรวมกบหญาอาหารสตวอนยามขาดแคลน ดงน นการบรณาการวธการทกลาวมาขางตน จงมความเหมาะสมในการประยกตใชบ าบดน าเสยจากโรงงานสกดน ามนปาลมแบบครบวงจร ซงเปนประโยชนท งตอการลดปญหาสงแวดลอมทเกดจากสารประกอบฟนอลคส และซโอด สามารถสรางพลงงานจากน าเสย และใชประโยชนน าเสยไดสงสด ท งน วธการทางชวภาพ สามารถก าจดสารอนทรยทยอยสลายยากไดอยางมประสทธภาพ ตนทนด าเนนการไมสงมากและเปนมตรกบสงแวดลอม

ศกยภาพการผลตกาซมเทนจากนาเสยกระบวนการสกดนามนปาลมทไมผานและผานการบาบดสารประกอบฟนอลคขนตน

ปรมาณสารประกอบฟนอลค (A) และส (B) ในนาทงโรงงานสกดนามนปาลมกอนและหลงจากการบาบดดวยดนและหญาซกแนลเลอย

สของนาทง โรงงานสกดนามนปาลมกอนบาบด(A) และหลงจากการบาบดดวยราไวทรอท (B)

A B

ผรวมวจย ผศ.ดร.เอกวล ลอพรอมชย จฬาลงกรณมหาวทยาลย ดร.บญลอ คะเชนทรชาต มหาวทยาลยมหดล ดร.ธดารตน บญศร มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

[52]

โครงการวจยน มจดมงหมายประยกตวธการทางกายภาพเคมในการเพมประสทธภาพของระบบบ าบดน าเสยดวยระบบผลตกาซชวภาพจากน าเสยโรงงานสกดน ามนปาลมดบ รวมถงปจจยทมผลตอการบ าบดสและสารอนทรย การใชประโยชน กระบวนการ Pretreatment สามารถชวยเพมผลผลตกาซชวภาพจากน าเสยโรงงานสกดน ามนปาลมดบได ซงจะท าใหลดคาไฟฟาทใชในโรงงานและมรายไดเพมจากการขายไฟฟาใหกบการไฟฟาสวนภมภาค เทคโนโลยการผลต กระบวนการบ าบดน าเสยข นตนดวยวธการตกจม รวมกบวธการทางกายภาพเคม 3 กระบวนการ ไดแก อลตราโซนค โคอะเลสเซอร และตะกอนลอยแบบอดอากาศ ซงสามารถก าจดไขมนและน ามนในน าเสยได 50.3% 53.1% และ 68.2% ตามล าดบ และคาไขมนในน าเสยลดลงอยในชวงของคาแนะน าในการเดนระบบแบบไมใชอากาศของโรงงานสกดน ามนปาลมดบ (นอยกวา 10 g/L) ประสทธภาพการผลตมเทนและการยอยสลายสารอนทรยหลงผานการหมกในระดบหองปฏบตการแบบกะทอณหภม 35 °c พบวา น าเสยทผานบ าบดข นตนท ง 3 กระบวนการ ท าใหผลผลตมเทนเพมข น 29.7% 16.4% และ 10.1% ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบกบชดทไมผานการบ าบดข นตน โดยการบ าบดข นตนดวยอลตราโซนคใหผลผลตมเทนสงสด 3.05 LCH4/L น าเสย รองลงมาคอ ตะกอนลอยแบบอดอากาศ และโคอะเลสเซอรมคา 2.65 และ 2.74 LCH4/น าเสย ตามล าดบ นอกจากน พบวา การบ าบดข นตนดวยอลตราโซนค ท าใหน าตาลรดวซในน าเสยเพมข น 76% สวนประสทธภาพการก าจดสารอนทรยเมอเทยบกบชดทไมผานการบ าบดข นตนในรปของบโอดมคาเพมข น 22.2% 12.1% และ

11.5% ตามล าดบ และประสทธภาพการก าจดซโอดมคาเพมข น 30.5% 21.1% และ 20.4% ตามล าดบ ส าหรบประสทธภาพการก าจดของแขงแขวนลอยและการก าจดสในหนวย ADMI มคาเพมข น 10.5% 11.1% และ 21.6% และ 10.7% 9.7% และ 9.9% ตามล าดบ สารอนทรยในรปอนๆ หลงผานการหมกแบบไรอากาศ พบวา การตกจมตามธรรมชาตรวมกบอลตราโซนคสามารถก าจดสารประกอบฟนอล ฟลาโวนอยด แอนโทไซยานน ลกนน และสารฮวมค ไดเพมข น 10.5% 10.2% 14.4% 21.1% และ 21.5% ตามล าดบ เมอเทยบกบชดควบคม สวนการตกจมตามธรรมชาตรวมกบโคอะเลสเซอรหรอตะกอนลอยแบบอดอากาศสามารถก าจด แอนโทไซยานน ลกนน และสารฮวมค ไดเพมข นประมาณ 10% เมอเทยบกบชดควบคม

การทดลองในถงปฏกรณแบบ CSTR ดงภาพท 1 เดนระบบแบบกงตอเนอง ควบคมอณหภมท 35°C และระยะเวลากกเกบ 8 16 และ 32 วน (OLR 1.00-6.30 gVS/L/day) พบวา น าเสยทผานการบ าบดข นตนดวยอลตราโซนค โคอะเลสเซอรและตะกอนลอยแบบอดอากาศ ใหผลผลตมเทนสงสด 3.21 LCH4/L น าเสย 2.87 L CH4/L น าเสย และ 2.77 LCH4/L น าเสย ตามล าดบ ทระยะเวลากกเกบ 16 วน จะใหผลผลตมเทนเพมข น

การเพมประสทธภาพระบบบาบดนาเสยของโรงงานสกดนามนปาลม โดยกระบวนการทางกายภาพเคมเพอการนากลบมาใชใหม

ภายใตชดโครงการ “การเพมประสทธภาพการใชประโยชนจากนาเสยโรงงานสกดนามนปาลม”

ผชวยศาสตราจารย ดร.ชยศร สขสาโรจน มหาวทยาลยสงขลานครนทร

[53]

ultrasonic pretreatment

coalescer pretreatment

DAF pretreatment

no pretreatment

จานวนครวเรอน

ภาพท 2 เทคโนโลยการผลตเพอรองรบการบรโภคพลงงานไฟฟาของครวเรอน

30.2% 15.1% และ 11.1% ตามล าดบ เมอเทยบกบชดควบคม ประสทธภาพการก าจดสารอนทรยหลงผานระบบหมกแบบกงตอเนองในรปของบโอดมคา 82.2% 75.1% และ 71.5% และประสทธภาพการก าจดซโอดมคา 90.5% 86.1% และ 85.4% ตามล าดบ

ส าหรบประสทธภาพการก าจดของแขงแขวนลอยและการก าจดสในหนวย ADMI มคาเทากบ 80.5% 71.1% และ 71.6% ตามล าดบ และ 60.7% 54.7% และ 51.9% ตามล าดบ สวนสารอนทรยในรปของสารประกอบฟนอล ฟลาโวนอยด แอนโทไซยานน ลกนน และสารฮวมค หลงผานการหมกแบบกงตอเนอง พบวา น าเสยทผานการบ าบดข นตนดวยการตกจมตามธรรมชาตรวมกบอลตราโซนค มประสทธภาพก าจด 31.3% 20.9% 24.5% 31.5% และ 35.2% ตามล าดบ สวนโคอะเลสเซอร มประสทธภาพก าจด 29.1% 20.2% 23.6% 30.1% และ 32.5% ตามล าดบ และตะกอนลอยแบบอดอากาศ พบวา มประสทธภาพก าจด 28.8% 20.4% 23.1% 30.1% และ 32.4% ตามล าดบ

จากการตรวจวดคาของน าเสยหลงผานระบบผลตกาซชวภาพในระบบจรง เมอเปรยบเทยบกบน าเสยทผานการบ าบดข นตนในหองปฏบตการ พบวา ระบบบ าบดน าเสยของโรงงานทไดท าการศกษา สามารถก าจดสในหนวย ADMI เทากบ 48.5% ประสทธภาพการก าจดสารอนทรยในรปของบโอด ซโอด และของแขงแขวนลอย มคา 77.01% 82.2% และ 75.4% ตามล าดบ สวนสารอนทรยในรปของสารประกอบฟนอล ฟลาโวนอยด แอนโทไซยานน ลกนน และสารฮวมค หลงผานระบบผลตกาซชวภาพ มประสทธภาพก าจด 22.3% 15.7 % 19.8% 27.2% และ 28.5% ตามล าดบ การบ าบดข นตนดวยวธการดงกลาว สงผลตอประสทธภาพการก าจดสและสารอนทรยเพมข น ซงการน าไปใชจรงในระบบบ าบดน าเสยจะมการบ าบดในข นตอไปหลงจากผานระบบหมกกาซชวภาพแลวคอ ระบบบอปรบเสถยรจงมแนวโนมทจะท าใหน าในบอสดทายมคาสและสารอนทรยลดลงดวย

ผลไดเชงเศรษฐกจ โรงงานสกดน ามนปาลมดบทมขนาด 45 ตนทะลายปาลมสดตอชวโมง จะมน าเสยประมาณ 300 ลกบาศกเมตรตอวน ผลตกระแสไฟฟาได ประมาณ 2,000,000 kWhตอป และจากรายงานของส านกงานสถตแหงชาต ไทยม การใช ไฟฟาในครวเร อนเ ฉ ล ย 6,780 ก โ ล ว ต ต ช ว โ ม ง ต อป ไ ดประมาณ 295 ครวเรอน และผลการทดลองวธการทใหประสทธภาพสงสด (การบ าบดข นตนดวยอลตราโซนค) ท าใหการผลตกาซชวภาพเพมข น 30.2% (หรอ 610,000 kWhตอป) และจะสามารถรองรบครวเรอนไดเพมข นอก 90 ครวเรอน ดงภาพท 2

[54]

ในชวงป 2548-2552 ผลผลตน ามนปาลมของโลกเพมข นในอตรารอยละ 6.30 ตอป โดยมประเทศอนโดนเซยและมาเลเซยเปนผน าในการผลตคดเปนรอยละ 86.90 ของผลตน ามนปาลมท งหมด และประเทศไทยคดเปนรอยละ 2.82 ของผลผลตน ามนปาลมโลก ปจจบนประเทศไทยมโรงงานสกดน ามนปาลมดบประมาณ 52 แหง มโรงงานรอยละ 80 ทมระบบผลตพลงงานทดแทนจากน าเสยในรปแบบกาซ ชวภาพ โดยแตละโรงงานมประสทธภาพในการผลตกาซชวภาพทแตกตางกน และโครงการวจยน ใชเทนนคเบนซมารกก ง (Benchmarking) เพ อ เท ยบ เ คยงประสทธภาพในการผลตและใชงานกาซชวภาพในกลมโรงงานสกดน ามนปาลมดบ ใ น ก า ร ด า เ น น โ ค ร ง ก า ร เ พ อ ก า ร ท า Benchmarking แบงการเกบวเคราะหขอมลออกเปน 4 ข นตอนตามหนวยปฏบตงาน ดงแสดงในรปท 1

การจดทาระบบชวดประสทธภาพระบบผลตกาซชวภาพและการใชประโยชน จากนาเสยในกลมโรงงานสกดนามนปาลมดบ

ภายใตชดโครงการ “การเพมประสทธภาพการใชประโยชนจากนาเสยโรงงานสกดนามนปาลม”

รองศาสตราจารย ดร.สเมธ ไชยประพทธ มหาวทยาลยสงขลานครนทร

การใชประโยชน โรงงานสามารถปรบปรงประสทธภาพการผลตกาซชวภาพใหเพมสงข น สามารถจดการทรพยากรอยางมประสทธภาพและลดปญหาสงแวดลอมทเกดข นจากการด าเนนกจกรรมการผลต

1. การวางแผน

ประชาสมพนธโครงการและ คดเลอกโรงงานเขารวมโครงการทสนใจ

ตรวจเยยมโรงงานเพอน าขอมลทไดมาจดท าราง

ดชนช วด

จดประชมรบฟงความคดเหนตอรางดชนช วด

2. การเกบขอมล

จดท าแบบสอบถามศกษาขอมลพ นฐานของโรงงาน

เกบขอมลภาคสนามตามดชนช วดทเปนทยอมรบ

3. การวเคราะหผล

วเคราะหขอมลเพอหาประสทธภาพของระบบฯ

วเคราะหขอมลทไดพรอมท งจดท า Benchmark

และแนวทางดานการเพมประสทธภาพฯ และการจดการระบบผลตและใชงานกาซชวภาพและการใชประโยชนจากน าเสยตามดชนช วดทก าหนด

สรปผลและจดสมมนาตอกลมโรงงานทรวมโครงการ

คดเลอกโรงงานสกดน ามนปาลมเพอวเคราะหแนว

ทางการปรบปรงประสทธภาพฯ

สรปผลและจดท ารายงานของโครงการฯ

4. การดาเนนการ

รปท 1 ขนตอนการทา Benchmarking

[55]

การประชมสณจรและเยยมชมระบบผลตกาซชวภาพของโรงงานทเขารวมโครงการฯ ดชนชวดประสทธภาพฯ ดชนทใชส าหรบการประเมนประสทธภาพระบบผลตกาซชวภาพฯ มท งหมด 5

ตวช วดไดแก สมประสทธการผลตกาซชวภาพและมเทนตอปรมาณปาลมสด และตอ COD ท ถกก าจด ประสทธภาพการบ าบด COD ของหนวยผลตกาซซวภาพ ความเขมขนของ H2S ทผานหนวยก าจด H2S และอตราการผลตไฟฟาจากกาซซวภาพ

รปท 2 จดอนดบประสทธภาพของระบบผลตกาซชวภาพตอ Biogas yield (m3/tonFFB)

รปท 3 จดอนดบประสทธภาพของระบบผลตกาซชวภาพตอ Methane yield (m3/tonFFB)

ผลดาเนนงาน พบวา หนวยผลตกาซชวภาพ (AD) การผลตกาซชวภาพตอตนทะลายปาลมสดและตอการก าจด COD มคาอยในชวง 25.90-7.73 m3/tonFFB และ 0.80-0.35 m3/kgCOD removed ตามล าดบ คดเปนดชนสมประสทธการผลตกาซซวภาพ (Biogas yield) มคาเทากบ 16.08 m3/tonFFB (รปท 2) and 0.51 m3/kgCOD removed นอกจากน การผลตกาซมเทนตอตนทะลายปาลมสดและตอการก าจด COD มคาอยในชวง 15.76-4.26 m3/tonFFB และ 0.46-0.20 m3/kgCOD removed ตามล าดบ คดเปนคาดชนคาสมประสทธการผลตมเทน 8.52 (รปท 3) m3/tonFFB and 0.30 m3/kgCOD removed โดยประสทธภาพการบ าบด COD มคาอยระหวางรอยละ 97.31-76.31 คดเปนคาดชนการบ าบดซโอดเทากบรอยละ 89.10 ส าหรบ หนวย H2S removal unit มคาดชน H2S output อยในชวง 228.79-1.70 ppm คดเปนคาดชน H2S output เทากบ 30.64 ppm และหนวยผลตไฟฟา (GEN) มคาดชนอตราการผลตไฟฟาไดอยในชวง 2.58-1.40 kWh/m3 biogas คดเปนคาดชน เทากบ 1.96±0.14 kWh/m3 biogas การจดท าตวช วดประสทธภาพระบบผลตกาซชวภาพฯ ท ง 5 ตวช วดน สามารถน าไปเปนการยกระดบความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมสกดน ามนปาลมดบของไทยไดในระยะยาวตอไป

ผรวมวจย ผศ.ดร.ปยะรตน บญแสวง มหาวทยาลยสงขลานครทร คณจราพร ศรวฒน คณกญญารตน สฤษฎพงศทรฆ และคณอมรพรรณ แถมเงน

[56]

ความตนตวเรองการใชพลงงานทดแทนจากพชเพอลดการใชน ามนปโตรเลยม “ไบโอดเซล” ซงใชน ามนปาลมเปนวตถดบส าคญในการผลต กลายเปนแหลงพลงงานส าคญ หลายประเทศจงเรงรณรงคและออกมาตรการผลกดนใหประชาชนหนมาใชไบโอดเซล ในประเทศไทย รฐบาลไดประกาศเรองพลงงานทดแทนเปนวาระแหงชาต เนองจากปญหาเรองน ามนในตลาดโลกมราคาแพง และประเทศไทยตองเสยเงนตราตางประเทศในการน าเขาน ามน การสงเสรมและสนบสนนใชน ามนจากพชซงเปนผลตผลทางการเกษตรทสามารถผลตไดเองในประเทศ มาใชเปนเช อเพลงทดแทน เปนการรกษาเงนตราตางประเทศ สรางความมนคงและสามารถพงพาตนเองดานพลงงานของประเทศ อกท งยงชวยสรางตลาดทมนคงใหกบผลผลตทางการเกษตรอกดวย กระทรวงพลงงานจงไดก าหนดยทธศาสตรการพฒนาและสงเสรมการใชไบโอดเซลรวมกบกระทรวงเกษตรและสหกรณ ก าหนดพ นทปลก จดหาพนธปาลมน ามนทเหมาะสมกบพ นทปลก เพอสนบสนนนโยบายของรฐบาล

จากเหตผลดงทกลาวมาขางตน ท าใหเศษเหลอใชของปาลมน ามน ไดแก กะลา เสนใย และทลายปาลมเปลา มปรมาณเพมมากข น ซงถกน าไปเปนเช อเพลงใหกบหมอก าเนดไอน าเพอผลตกระแสไฟฟา หลงจากการเผา พบวาเถาปาลมน ามนทเกดข น มปรมาณสงถง 2 แสนตนตอป เถาปาลมน ามนมลกษณะเปนผงฝน น าหนกเบา สามารถฟงกระจายไดงาย เถาปาลมน ามนมการน ามาใชประโยชนนอยมากเมอเทยบกบปรมาณทเกดข นในแตละป สวนใหญท าใหเกดปญหาการก าจดท ง เชน ปญหาดานมลพษตอสภาวะแวดลอม เปนตน ดงน น การน าเถาปาลมน ามนมาเปนสวนผสมของวตถดบทหาไดจากทองถน เชน ดนลกรง เปนสวนประกอบผนงอาคาร จะเปนอกทางเลอกหนงในการสรางสรรคสถาปตยกรรม และเปนการน าวตถเหลอท งกลบมาใชใหมทจะกอใหเกดประโยชนตอการพฒนาวสดเหลอท งจากโรงงานน ามนปาลมและพฒนาตอยอดเปนวสดกอสรางผนงชนดใหมไดเปนอยางด

การใชประโยชน สามารถน าเถาปาลมน ามนมาใชแทนทปนซเมนตปอรตแลนด ประเภท 1 ในการปรบปรงคณภาพดนลกรงเพอน ามาใชเปนผนงดนแบบบดอดใหเปนไปตามมาตรฐาน ท าใหเถาปาลมน ามนซงเปนวสดเหลอท งในโรงงานอตสาหกรรมน ามนปาลมมคณคาทเพมข น

ขนตอนการผลต

คณสมบตทางวศวกรรมของดนลกรงปรบปรงคณภาพดวยปนซเมนต ปอรตแลนด ประเภท 1 และเถาปาลมนามนเพอใชเปนผนงดนแบบบดอด

ภายใตชดโครงการ “การปรบปรงคณภาพดนลกรงดวยปนซเมนตปอรตแลนดประเภท 1 เถาปาลมนามนและเสนใยปาลมนามน เพอใชเปนผนงดนแบบบดอด”

นายสนธยา กงกองแกว และคณะ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออกวทยาเขตอเทนถวาย

ดนลกรง เถาปาลมน ามนและปนซเมนต ปอรตแลนด ประเภท 1 ทใชในการวจย

[57]

ผลทไดเชงเศรษฐกจ การปรบปรงคณภาพดนลกรง โดยใชปนซเมนตปอรตแลนด ประเภท 1 และเถาปาลมน ามน ชวยใหสามารถน าดนลกรงทพบไดในหลากหลายพ นทของประเทศไทย มาสรางเปนผนงอาคารทมความแขงแรงเปนไปตามมาตรฐาน ชวยลดการใชวสดทกอใหเกดมลพษจากการกอสรางทใชอฐดนเผาและคอนกรตทใชพลงงานสะสมเพอการผลตและกอใหเกดมลพษจากการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด

ภาพขยาย Scanning Electron Microscope (SEM) ของอนภาคเถาปาลมน ามน ก าลงขยาย 500 เทา และ 1,500 เทา

การเตรยมตวอยางดนลกรง เถาปาลมน ามนและปนซเมนต ปอรตแลนด ประเภท 1 เพอทดสอบก าลงอด โดยการบดอดในแบบหลอ

การบมตวอยางทบดอดแลว ในถงพลาสตก

กอนน าไปทดสอบก าลงอด

การทดสอบก าลงรบแรงอด

การท าผนงดนแบบบดอดในอาคารทกอสรางจรง โครงการสรางโบสถดนวดตอยาง จ. สระบร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก วทยาเขตอเทนถวาย

ผรวมวจย ผชวยศาสตราจารย วทวส สทธกล

[58]

นบต งแตการตนตวเรองการใชพลงงานทดแทนจากพชเพอลดการใชน ามนปโตรเลยม “ไบโอดเซล” ซงสวนใหญใชปาลมน ามนเปนวตถดบส าคญในการผลต ไดกลายเปนแหลงพลงงานส าคญในอนดบตนๆ หลายประเทศจงเรงรณรงคและออกมาตรการผลกดนใหประชาชนหนมาใชไบโอดเซล เพอทดแทนน ามนปโตรเลยม ทนบวนกยงมราคาสงข น ประเทศไทย โดยรฐบาลไดประกาศใหเรองพลงงานทดแทนเปนวาระแหงชาต เนองจากปญหาเรองน ามนในตลาดโลกมราคาแพง และประเทศไทยตองเสยเงนตราตางประเทศในการน าเขาน ามน การสงเสรมและสนบสนนน ามนจากพชซงเปนผลตผลทางการเกษตรทสามารถผลตไดเองในประเทศมาใชเปนเช อเพลงทดแทน เปนการรกษาเงนตราตางประเทศ สรางความมนคงและสามารถพงพาตนเองดานพลงงานของประเทศ อกท งยงชวยสรางตลาดทมนคงใหกบผลผลตทางการเกษตรอกดวย กระทรวงพลงงานจงไดปรบปรงยทธศาสตรการพฒนาและสงเสรมการใชไบโอดเซลเสนอคณะรฐมนตรเหนชอบโดยความรวมมอกบกระทรวงเกษตรและสหกรณ ก าหนดพ นทปลก และจดหาพนธปาลมน ามนทเหมาะสมกบพ นทปลก เพอสนบสนนนโยบายของรฐบาล

จากเหตผลดงทกลาวมาขางตน ท าใหเศษเหลอใชของผลปาลมน ามน ไดแก เศษกะลา เสนใย และทลายปาลมเปลา มปรมาณเพมมากข น ซงถกน าไปเผาเปนเช อเพลงใหกบหมอก าเนดไอน าเพอผลตกระแสไฟฟา หลงจากการเผา พบวาเถาปาลมน ามนทเกดข นมปรมาณสงถง 2 แสนตนตอป เถาปาลมน ามนมลกษณะเปนผงฝนน าหนกเบา สามารถฟงกระจายไดงาย เถาปาลมน ามนมการน ามาใชประโยชนนอยมากเมอเทยบกบปรมาณทเกดข นในแตละป สวนใหญท าใหเกดปญหาการก าจดท ง เชน ปญหาดานมลพษตอสภาวะแวดลอม เปนตน

ดงน น การน าเถาปาลมน ามนและเสนใยปาลมน ามนมาเปนสวนผสมของวตถดบทหาไดทวไปจากทองถน เชน ดนลกรง มาใชเปนสวนประกอบผนงอาคาร จะเปนอกทางเลอกหนงในการสรางสรรคสถาปตยกรรม เปนการน าวตถเหลอท งกลบมาใชใหมทจะกอใหเกดประโยชนตอการพฒนาวสดเหลอท งจากโรงงานน ามนปาลมและพฒนาเปนวสดกอสรางผนงชนดใหมได

การใชประโยชนจากผลงานวจย สามารถน าเถาปาลมน ามนและเสนใยปาลมน ามนมาใชแทนทปนซเมนตปอรตแลนด ประเภท 1 ในการปรบปรงคณภาพดนลกรงเพอน ามาใชเปนผนงดนแบบบดอดใหเปนไปตามมาตรฐาน ท าใหเถาปาลมน ามนและเสนใยปาลมน ามนซงเปนวสดเหลอท งในโรงงานอตสาหกรรมน ามนปาลมมคณคาทเพมข น นอกจากน เสนใยปาลมน ามน ยงเสรมก าลงและลดการแตกราวใหกบผนงดนแบบบดอดไดดวย

ขนตอนการผลต

ดนลกรง เถาปาลมน ามนและปนซเมนต ปอรตแลนด ประเภท 1 และเสนใยปาลมน ามน ทใชในการวจย

คณสมบตทางวศวกรรมของดนลกรงปรบปรงคณภาพดวยปนซเมนต ปอรตแลนด ประเภท 1 เถาและเสนใยปาลมนามนเพอใชเปนผนงดนแบบบดอด

ภายใตชดโครงการ “การปรบปรงคณภาพดนลกรงดวยปนซเมนตปอรตแลนดประเภท 1 เถาปาลมนามนและเสนใยปาลมนามน เพอใชเปนผนงดนแบบบดอด”

นายเสกสรร ปลมสวาสด และคณะ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออกวทยาเขตอเทนถวาย

[59]

ผลทไดเชงเศรษฐกจ สามารถน าดนลกรงทพบไดในหลากหลายพ นทของประเทศไทย มาสรางเปนผนงอาคารทมความแขงแรงเปนไปตามมาตรฐาน ชวยลดการใชวสดทกอใหเกดมลพษ จากการกอสรางทใชอฐดนเผาและคอนกรต ทใชพลงงานสะสมเพอการผลตและกอใหเกดมลพษจากการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด การน าเสนใยปาลมน ามนผสมเพมลงไป ชวยท าใหช นตวอยางมความเหนยวมากข น และชวยลดการแตกราวในตวดนบดอดไดเปนอยางด

ภาพขยายเสนใยปาลมน ามน

250 เทาและ500 เทา

การบมตวอยางหลงจากการบดอดดนลกรงผสมปนซเมนตปอรตแลนด ประเถท 1 เถาปาลมน ามนและเสนใยปาลมน ามน ทอายการบมท 7 14 และ 28 วน กอนน ามาทดสอบคาก าลงรบแรงอดทศทางเดยว

ตวอยางดนลกรงปรบปรงคณภาพดวยปนซเมนตปอรตแลนดประเภท 1 รอยละ 5 และเสนใยปาลมน ามนรอยละ 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 และ2.5 ทอายการบมท 28 วน ตามล าดบ

การท าผนงดนแบบบดอดในอาคารทกอสรางจรง โครงการสรางโบสถดนวดตอยาง จ.สระบร มหาวทยาลยเทคโนโลยราช

มงคลตะวนออก วทยาเขตอเทนถวาย

ผรวมวจย นายสนธยา กงกองแกว

[60]

การปรบปรงยทธศาสตรพฒนาและสงเสรมการใชไบโอดเซลของกระทรวงพลงงาน ทเสนอคณะรฐมนตรเหนชอบเมอวนท 18 มกราคม 2548 ท าใหเศษเหลอใชของผลปาลมน ามน ไดแก เศษกะลา เสนใย และทลายปาลมเปลา มปรมาณเพมมากข น ซงถกน ามาเผาเปนเช อเพลงใหกบหมอก าเนดไอน าเพอผลตกระแสไฟฟา มอณหภมทใชในการเผาไหมประมาณ 800-9,000 °C ท าใหเกดเถาปาลมน ามน (Oil Palm Fuel Ash) เปนจ านวนมาก ขอมลจากส านกงานเศรษฐกจการเกษตรและสหกรณ พบวา ในป พ.ศ. 2551 ประเทศไทยมพ นทปลกปาลมประมาณ 2,885,000ไร และมผลผลตเปนอนดบ 3 ของโลก ประมาณ 9,271,000 ตนตอป ท าใหเศษเหลอใชของผลปาลมน ามน มปรมาณทสง หรอประมาณ 4 ลานตนตอป ขณะเดยวกนได มการน าเถาปาลมน ามน มาใชในงานคอนกรตอยางแพรหลาย และมงานวจยออกมาอยางตอเนองจากหลายสถาบน จนเปนททราบกนดวาเถาปาลมน าสามารถใชแทนปนซเมนตบางสวนในงานคอนกรตไดด ดงน นการน าเถาน ามนปาลม และเสนใยปาลมน ามนมาเปนสวนผสมของวตถดบทหาไดทวไปจากพ นททองถน เชน ดนลกรง เปนสวนประกอบผนงอาคาร จะเปนอกทางเลอกหนงในการสรางสรรคสถาปตยกรรมจากวตถเหลอท งกลบมาใชใหม หากมการพฒนาใหเกดประโยชนและประสทธภาพเพมในการเปนฉนวนปองกนความรอน จะชวยเพมมลคาของงานสถาปตยกรรมสรางสรรค และเปนแรงจงใจในการน าไปใชจรง เพอใหการใชทวางในอาคารเกดภาวะนาสบายมากยงข น การใชประโยชนจากผลงานวจย การใชผนงดนรบน าหนกแบบบดอด ทมสวนผสมของวสดดนลกรง ผสมเถาปาลมน ามน และเสนใยปาลมน ามน จะมความแขงแรง สดสวนทดในการน าไปออกแบบสถาปตยกรรม และใชในการกอสรางไดสะดวก เปนฉนวนทมประสทธภาพสงสดในการใชเปนองคประกอบอาคารเพอการประหยดพลงงาน จะเปนนวตกรรมการกอสรางอาคารทชวยในการประหยดทรพยากรธรรมชาตต งแตกระบวนการผลต ชวยลดมลพษและสงตกคางทมผลเสยตอสภาพแวดลอม โดยการน าวสดเหลอใชมาพฒนาใหเกดเปนวสดทใชประโยชนได ท งน รวมไปถงงานสถาปตยกรรมในชมชน ปลกสรางอาคารดวยตนเองได โดยไมตองใชองคความรและฝมอทางชางมากนก อยางเชน งานผสมคอนกรต งานฉาบทตองใชชางทช านาญการในการกอสราง และสามารถหาวสดไดในทองถน อาคารทน าวสดประเภทน ไปใช จะมเอกลกษณเฉพาะตวทางสถาปตยกรรม และชวยใหมสภาวะนาสบายในการอยอาศย

ขนตอนการผลต

การพฒนาประสทธภาพความเปนฉนวนปองกนความรอนของผนงดนลกรง ผสมเถาปาลมนามน และเสนใยปาลมนามน เพอใชเปนผนงรบนาหนกแบบบดอด

ภายใตชดโครงการ “การปรบปรงคณภาพดนลกรงดวยปนซเมนตปอรตแลนดประเภท 1 เถาปาลมนามนและเสนใยปาลมนามน เพอใชเปนผนงดนแบบบดอด”

นายพกน สายดวง มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออกวทยาเขตอเทนถวาย

การคดกรองสวนผสมในหองทดลอง

(ภาพแสดงบางสวนของการคดกรองสดสวนปรมาณวสด)

[61]

การเตรยมวสด สรปสวนผสมในหองทดลอง

การผสมสวนผสมในสถานทกอสราง

ผลทไดเชงเศรษฐกจ การน าวสดเหลอใชทไมกอใหเกดมลคา คอ เถาปาลมน ามน และเสนใยปาลมน ามน มาผสมกบดนและซเมนต เพมมลคาโดยการใชในการกอสรางผนงอาคาร และชวยลดปรมาณซเมนตทใชในการกอสราง นอกจากน ยงเพมคณคาความเปนเอกลกษณใหสถาปตยกรรม ท งน หากชมชนน าไปใชกบอาคารในชมชนอยางแพรหลาย จะชวยลดคาใชจายในการกอสรางและเพมรายไดในการพฒนาเปนแหลงทองเทยวไดตอไป จงเปนการน าผลการวจยเรองน มาเปนสวนหนงในการกอสรางอาคาร

*หมายเหต การวจยน เปนเพยงการน าผลการทดลองบางสวนไปใชกบการกอสรางอาคาร เนองจากยงไ มสรปอตราสวนทเหมาะสมจากการทดลอง โดยจะท าการสรปและทดลองใชกบอาคารในปท 2 ของโครงการ ตอไป

การทดสอบสวนผสมในหองทดลอง

(ภาพแสดงบางสวนของการทดสอบวสด)

ภาพ แสดงการกอสรางอาคารโดยใชผนงดนแบบบดอด โดยอาจารยและนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก วทยาเขตอเทนถวาย

ยทธศาสตรท4

งานวจยการก าหนดมาตรฐานคณภาพ

และการจดการแตละขนตอน

[64]

ประเทศไทย มจำนวนเกษตรกรผปลกปำลมน ำมนมำกกวำ 1.28 แสนครวเรอน มพ นทเพำะปลก และพ นทใหผลผลตประมำณ 4.28 และ 3.98 ลำนไร ตำมลำดบ โดยผลผลตน ำมนปำลมดบของไทยในป 2555 มแนวโนมขยำยตวรอยละ 5-7 จำกปกอนหนำ สวนหนงเปนผลมำจำกทภำครฐไดมกำรดำเนนยทธศำสตรปำลมน ำมน ซงระบบกำรผลตปำลมน ำมน ยงไมมประสทธภำพเพยงพอ ทำใหเกษตรกรและผประกอบกำรในธรกจน ำมนปำลมจำเปนตองปรบปรงประสทธภำพกำรผลตท งระบบ ต งแตระดบเกษตรกรผปลก โรงสกดและโรงกลนน ำมนปำลมบรสทธ โดยเนนกำรลดตนทน และเพมปรมำณผลผลตทไดจำกกำรผลต เพอใหระบบกำรผลตมควำมพรอมทจะขอกำรรบรอง GAP และ RSPO เพอนำไปสระบบกำรผลตปำลมน ำมน ทยงยน

การใชประโยชน โครงกำรน จะเปนโครงกำรนำรองในปถดไป เพอขยำยไปสวสำหกจอนโดยกำรแลกเปลยนเรยนร และกำรรวมกลม (Cluster) ปำลมน ำมนใหเขมแขงและมมำตรฐำน GAP และ RSPO อนจะนำไปสควำมเขมแขงในระบบกำรบรหำรอยำงมสวนรวมทยงยนในระยะยำวอยำงแทจรง

ขนตอนการด าเนนงาน วธกำรดำเนนกำรวจย เรมดวยกำรคดเลอกวสำหกจชมชนนำรอง จำกน นทำกำรเกบรวบรวมขอมล สงเครำะหขอมล และดำเนนกำรศกษำ ซงแบงกลมกำรศกษำไว 5 โมดล ไดแก 1) กำรเพมศกยภำพในกำรผลตปำลมน ำมนอยำงมสวนรวมของชมชน 2) รปแบบกำรบรหำรจดกำรโครงกำรสกดปำลมน ำมนตนแบบอยำงมสวนรวม 3) กำรศกษำหำตำแหนงทต งโรงงำนสกดน ำมนปำลม และจดรวบรวมน ำมนปำลมดบ 4) กำรศกษำผลกระทบเชงเศรษฐศำสตรในดำนเศรษฐกจชมชน สงคม และสงแวดลอม และ 5) กำรรำยงำนผลกระทบทำงสงแวดลอม และสงคม

ผลทไดรบจากโครงการ

โครงการระบบบรหารจดการปาลมน ามนอยางมสวนรวมทยงยน

เพอเตรยมพรอมการรบรอง GAP และ RSPO

รองศาสตราจารยดร. กาญจนา เศรษฐนนท มหาวทยาลยขอนแกน

รปแบบ (Model) กำรผลตปำลมน ำมนทไดผลผลตสงและเปอรเซนตน ำมนทสง ดวยระบบกำรจดกำรทดและมควำมยงยน

โมดล 1

แผนกลยทธของกลมเครอขำยปำลมน ำมนภำคตะวนออกเฉยงเหนอ เพอใหกำรบรหำรจดกำร กำรปลกปำลมน ำมนเปนไปอยำงยงยน

โมดล 2

รปแบบกำรจดกำรโลจสตกส เพอกำรจดสรรผลผลตปำลมน ำมนไปยงจดรวบรวมและโรงงำนสกด เพอทำใหเกดกำรลดตนทนกำรขนสงและเพอรกษำคณภำพของผลผลตปำลมน ำมน

โมดล 3

ประเมนผลกระทบดำนเศรษฐกจชมชน สงคม และสงแวดลอม สำหรบพ นทปลกปำลมน ำมนและโรงงำนสกดน ำมนปำลมในพ นทชมชนนำรอง

โมดล 4 และ5 5

[65]

ภาพ ระบบฐานขอมลเกษตรกร

ภาพ ระบบบญชกลมปาลมน ามน

ภาพ โครงสรางของระบบการตดสนใจเพอการเพมมลคาผลผลต

หนาโปรแกรมหลก

หนาขอมลสมาชก หนาขอมลการตลาด

โครงสรางการตดสนใจ

อธบายวธใชโปรแกรม

หนาน าเขาขอมล

หนาผลการค านวณ

ผรวมวจย : คณะมหำวทยำลยขอนแกนและมหำวทยำลยอบลรำชธำน

หนาโปรแกรมหลก หนาแสดงขอมลพนท

หนาแสดงขอมลสมาชก หนาแสดงรายงาน

โครงสรางระบบบญช

หนาโปรแกรมหลก

[66]

กำรวจยในคร งน มวตถประสงคเพอวเครำะหควำมคมคำทำงเศรษฐกจ และกำรประเมนกำรใชมำตรฐำนคณภำพของอตสำหกรรมปำลมน ำมน โดยมงเนนกำรศกษำมำตรฐำนทเกยวของกบปำลมน ำมนจำนวน 3 มำตรฐำน ประกอบดวย มำตรฐำนสนคำเกษตรทะลำยปำลมน ำมน มำตรฐำนสนคำเกษตรวำดวยกำรปฏบตทดสำหรบลำนเทปำลมน ำมน และมำตรฐำนกำรปฏบตทำงกำรเกษตรทดสำหรบปำลมน ำมน กำรวจยในคร งน มกำรใชแบบสอบถำมเกษตรกรจำนวน 256 รำย ลำนเทจำนวน 77 ลำนเท และโรงงำนสกดน ำมนปำลมดบจำนวน 10 โรงงำน ทำกำรสมตวอยำงทะลำยปำลมน ำมน เพอวเครำะหเปอรเซนตน ำมนตอทะลำยในหองปฏบตกำรจำนวน 628 ทะลำย โดยคดเลอกทะลำยปำลมน ำมนทมคณภำพดทสดจำกเกษตรกรหรอผรบจำงตดปำลมทนำมำจำหนำยยงลำนเท เกบตวอยำงน ำมนปำลมดบจำกโรงงำน เพอวเครำะหคณภำพจำนวน 33 โรงงำน

การใชประโยชน งำนวจยน สำมำรถนำไปใชเปนขอเสนอแนะเชงนโยบำย เพอพฒนำอตสำหกรรมปำลมน ำมนใหมควำมอยำงยงยน

ผลการวจย ผลผลตทะลำยปำลมสดเมอป พ.ศ. 2557 มปรมำณ 12.5 ลำนตน รำคำน ำมนปำลมดบเฉลยกโลกรมละ 28.57 บำท หำกโรงงำนสกดน ำมนปำลมดบมอตรำกำรสกด (Oil Extraction Rate; OER) 20% จะคดเปนมลคำทำงเศรษฐกจ 71,425 ลำนบำท อตรำกำรสกดของโรงงำนสกดน ำมนปำลมดบเฉลยเมอป พ.ศ. 2557 17.18% คดเปนมลคำทำงเศรษฐกจ 61,844.9 ลำนบำท ดงน น ในป พ.ศ. 2557 ประเทศไทยเกดกำรสญเสยทำงเศรษฐกจเปนมลคำสงถง 10,151.5 ลำนบำท ผลกำรวเครำะหเปอรเซนตน ำมนตอทะลำยปำลมน ำมนในหองปฏบตกำรจำนวน 628 ทะลำย พบวำมคำเฉลย 23.25% ซงไดมำจำกกำรสมตวอยำงทะลำยปำลมน ำมนจำกจงหวดตำงๆ โดยมคำเฉลย ดงตอไปน 1) กระบ 23.25% 2) ชมพร 21.35% 3) สรำษฎรธำน 21.78% 4) ปทมธำน 23.30% 5) ภำคตะวนออกเฉยงเหนอ 19.71% 6) ชลบร 26.40% 7) กำญจนบร 25.58% 8) เชยงรำย 26.11% 9) ตำก 24.19% และ 10) สโขทย 22.80% ทะลำยปำลมทสมตวอยำงทลำนเทโรงงำนจงหวดชลบร มเปอรเซนตน ำมนสงทสด 26.40% จำกกำรสอบถำม พบวำมผลมำจำกหลำยปจจย เชน กำรไดรบกำรสงเสรมเรองกำรจดกำรสวนทด กำรเลอกตดทะลำยปำลมสกมำจำหนำยทโรงงำนโดยตรง และลำนเทของโรงงำนมกำรคดคณภำพ ผลกำรวเครำะหคณภำพน ำมนปำลมดบ พบวำกรดไขมนอสระของน ำมนปำลมดบอยในชวง 2.39-11.56% คำไอโอดนของน ำมนปำลมดบทสกดไดมคำ 50.84-55.89 คำควำมช นของน ำมนปำลมดบม คำอย ในชวง 0.017-0.80% คำส งสกปรกเจอปนอย ในชวง 0.01-0.16% คำ Deterioration Bleachability Index อยในชวง 0.85-2.98 คำแคโรทนอยดของน ำมนปำลมดบอยในชวง 287.05-520.98 ppm ผลกำรศกษำกำรรบรและกำรปฏบตทสอดคลองกบมำตรฐำน พบวำเกษตรกรรบรและปฏบตสอดคลองกบมำตรฐำนสนคำเกษตรทะลำยปำลมน ำมนรอยละ 79.60 สำเหตทเกษตรกรไมไดนำขอกำหนดบำงขอไปปฏบต เนองจำก ในทำงปฏบตตำมขอกำหนดในมำตรฐำนน นทำไดยำก เชน กำรวเครำะหคณภำพทวไปของทะลำยปำลม ขอกำหนดทเปนขอมลทเกษตรกรสวนใหญไมทรำบแนชด คอขอมลทเกยวกบเปอรเซนตน ำมน หรอกำรชกตวอยำงเพอนำไปวเครำะหหำสดสวนของน ำมนในทะลำย

การวเคราะหความคมคาทางเศรษฐกจและการประเมนการใชมาตรฐานคณภาพของอตสาหกรรมปาลมน ามน

ผศ. ดร. เบญจมาภรณ พมพา และคณะ มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฎรธาน

[67]

มมมองเกษตรกร รอยละ 91.23 รบรกำรปฏบตทสอดคลองกบมำตรฐำนสนคำเกษตรกำรปฏบตทดสำหรบลำนเทปำลมน ำมน รอยละ 91.84 รบรและปฏบตสอดคลองกบมำตรฐำนกำรปฏบตทำงกำรเกษตรทดสำหรบปำลมน ำมน เกษตรกรมควำมเหนวำ มำตรฐำนกำรปฏบตทำงกำรเกษตรทดสำหรบปำลมน ำมนมประโยชนในเรองของกำรดแลจดกำรสวนปำลมใหเกดคณภำพและเพมควำมปลอดภยในกำรทำงำน มมมองผประกอบการลานเท รอยละ 86.04 รบรและปฏบตสอดคลองกบมำตรฐำนสนคำเกษตรทะลำยปำลมน ำมน สำเหตทไมสำมำรถนำขอกำหนดบำงขอไปปฏบตได เนองจำก ในทำงปฏบตตำมขอกำหนดในมำตรฐำนน นทำไดยำก เชน กำรวเครำะหคณภำพทวไปของทะลำยปำลม รอยละ 97.34 รบรและปฏบตสอดคลองกบมำตรฐำนสนคำเกษตรกำรปฏบตทดสำหรบลำนเทปำลมน ำมน เนองจำกลำนเทสวนใหญเปนลำนเทของโรงงำนทมำเปดใหบรกำรเกษตรกรในพ นท มมมองโรงงานสกดน ามนปาลมดบ รอยละ 95.33 รบรวำมมำตรฐำนทะลำยปำลมน ำมน แตไมสำมำรถนำขอกำหนดบำงขอไปปฏบตได เนองจำก มขอจำกดดำนเวลำในเรองกำรวเครำะหคณภำพ รอยละ100 รบรและปฏบตสอดคลองกบมำตรฐำนสนคำเกษตรกำรปฏบตทดสำหรบลำนเทปำลมน ำมน ขอเสนอแนะของเกษตรกร เสนอแนะใหทกภำคสวนรวมมอกนในกำรพฒนำคณภำพปำลม โดยใหสงเสรมควำมรเรองกำรจดกำรสวนปำลมน ำมน ควบคมลำนเทไมใหรดน ำ และแยกลกรวง ควบคมตำชงและไมใหโรงงำนสกดรบซ อทะลำยปำลมดบ ขอเสนอแนะของผประกอบการลานเท เสนอแนะใหมกำรกำหนดมำตรกำรจำกภำครฐเพอควบคมตรวจสอบ กำรทำงำนของทกภำคสวนใหเปนมำตรฐำนเดยวกน เหตผลทลำนเทไมคดทะลำยปำลมดบ เนองจำกในพ นทมกำรแขงขนสง

ผลไดเชงเศรษฐกจทเพมขน หำกทกฝำยรวมมอกนพฒนำและปฏบตตำมแนวทำงของมำตรฐำน โดยตดทะลำยปำลมสก ไมรดน ำ ไมทำลำยคณภำพปำลม อตรำกำรสกดน ำมนของโรงงำนเพมข นจะทำใหมรำยไดเพมข นไมตำกวำปละ 10,000 ลำนบำทสำหรบอตสำหกรรมปำลมน ำมนและน ำมนปำลม ผรวมวจย : คณวชณย ออมทรพยสน คณนนทภค เพยรโรจน มหำวทยำลยสงขลำนครนทร วทยำเขตสรำษฎรธำน

และ คณภำสกร ธรรมโชต กรมวชำกำรเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ

[68]

ปำลมน ำมน เปนพชอตสำหกรรมทสำคญของไทย ในป 2557 มพ นทปลกมำกกวำ 4 ลำนไร มเกษตรกรผปลกปำลมน ำมนมำกกวำ 2 แสนรำย และมปญหำหลกคอผลผลตเฉลยตอไรตำ คอประมำณ 3 ตน/ไร/ป ผลผลตปำลมสดไมมคณภำพ โรงงำนจงรบในรำคำตำ และตนทนกำรผลตสง โดยมสำเหตมำจำก กำรขำดควำมรควำมเขำใจเกยวกบกำรจดกำรสวนปำลมน ำมนทดและยงยน รำคำปยสง โรงงำนสกดหลำยโรงไมซ อปำลมน ำมนตำมคณภำพ และประกำรสำคญ เกษตรกรรำยยอยสวนใหญ ยงขำดกำรรวมกลม การใชประโยชนจากงานวจย เนองจำกงำนวจยน เปนแนว Action Research และเนนกำรมสวนรวมของเกษตรกรรำยยอยและโรงงำนสกดน ำมนปำลมดบ สรปผลงำนวจยได ดงน 1) เกษตรกรทเขำรวมโครงกำร มกำรผลตปำลมน ำมนบนฐำนขอมลและควำมร ทำใหเกษตรกรมผลผลตตอไรเพมข นจำกกอนเขำรวมโครงกำร ในกลมทกอต งกอนหนำ เกษตรกรไดผลผลตเพมข นจำกเดม สวนหนงไดผลผลตปำลมน ำมนเฉลยมำกกวำ 5 ตน/ไร/ป บำงรำยน น อำยปำลมเพยง 6 ป ไดผลผลตสงถง 6.78 ตน/ไร/ป ซงในระยะตอไปของโครงกำร จะไดคดเลอกเกษตรกรทมกำรจดกำรทดเพอจดทำเปนกรณตวอยำง สำหรบเกษตรกรกลมใหมทเรมจดต ง นอกจำกเรมกระบวนกำรกลมแลว เกษตรกรไดเรมมกำรปรบกำรจดกำรสวนปำลมน ำมนโดยเฉพำะกำรใสปย กำรอนรกษดนและน ำ แตยงไมสงผลกระทบในปน มำกนก ตองอำศยเวลำในกำรประเมนผลจำกกำรเปลยนแปลงกำรจดกำร 2) เกษตรกรมกำรบรหำรตนทนกำรผลตไดอยำงมประสทธภำพมำกข น โดยทตนทนตอหนวยผลปำลมน ำมนสดลดลง กำรจดกำรทด ทำใหลดกำรสญเสยทำงเศรษฐกจได 3) คณภำพผลผลตปำลมน ำมนดข น ขำยไดรำคำสงข นตำมเปอรเซนตน ำมนทสงข น และโรงงำนเครอขำยจะรบซ อผลผลตปำลมน ำมนจำกเกษตรกรสมำชกกลมทผลตปำลมน ำมนตำมมำตรฐำน RSPO สงกวำเกษตรกรทวไปอยำงนอย 10-20 สตำงค/กก 4) เกษตรกรทเขำรวมโครงกำรมรำยไดเพมข นกวำเกษตรกรทวไป มควำมเปนอยทดข นจำกสภำพแวดลอมกำรทำงำนทด และอำชวอนำมยทปลอดภยและถกตอง นอกจำกน เกษตรกรมเครอขำยทใหบรกำรดำนควำมรและคำแนะนำ และจดหำปจจยกำรผลต รวมท งไดเกษตรกรมออำชพดำนกำรผลตปำลมน ำมนภำยในกลมข น 5) กลมเดมยงคงรกษำระบบควบคมภำยในได เนองจำกยงมกำรจำงพเล ยงเกษตรกรและบำงกลมจำงเจำหนำทชวยเรองขอมลดวย ในป 2557 กลมนำรองเดมอยำงนอย 3 กลมไดผำนกำรตรวจตดตำมประจำป (Surveillance Audit) ตำมมำตรฐำน RSPO สวนกลมใหมจะไดพฒนำระบบเตรยมพรอมขอรบกำรรบรองในปท 2 ของโครงกำร ตอไป และ 6) โรงงำนสกดทเขำ

การพฒนากลมเกษตรกรรายยอยอยางมสวนรวม

ในการผลตปาลมน ามนอยางยงยนตามมาตรฐาน GAP และ RSPO

รองศาสตราจารยดร. สธญญา ทองรกษ มหาวทยาลยสงขลานครนทร

[69]

คมอการอบรม

การน าความรไปสภาคปฏบต

รวมโครงกำร ไดรบทะลำยปำลมน ำมนทมคณภำพมำกข น ทำใหเปอรเซนตน ำมนทสกดไดเพมข น น ำมนมคณภำพมำกข น และมปรมำณวตถดบเขำสโรงงำนมำกข น ตนทนตอหนวยในกำรสกดลดลง และมภำพลกษณทดในกำรผลตน ำมนปำลมตำมมำตรฐำนกำรผลตน ำมนปำลมอยำงยงยนของ RSPO ขนตอนการวจย 1) กลมน ารองเดม 4 กลม ในจงหวดกระบ สรำษฎรธำน และสระแกว มสมำชกรวม 508 รำย สวนปำลมน ำมน 940 แปลง พ นทปลกปำลม 21,190.97 ไร ในป 2557 เนนกำรสรำงควำมเขมแขงใหกบกลม เพอใหกลมสำมำรถรกษำระบบควบคมภำยในไวไดดงเดม มกำรจดฝกอบรมเพมเตมใน 5 หลกสตร ไดแก 1) กำรจดกำรสวนปำลม 2) กำรใชปยในสวนปำลม 3) กำรเปนผประกอบกำรดำนกำรผลตปำลมน ำมน 4) กำรบรหำรจดกำรขอมลและฐำนขอมล และ 5) กำรสรำงควำมเขมแขงใหกบกลม รวมท งกำรใหคำแนะนำปรกษำกลม และตดตำมผลกำรดำเนนงำนของกลมและสมำชก 2) กลมใหม 4 กลม ในจงหวดกระบ ตรง สรำษฎรธำน มเกษตรกรรำยยอยสมำชกรวม 430 รำย มพ นทปลกปำลมน ำมนรวม 16,872 ไร จดหลกสตรกำรอบรมให 10 หลกสตร ในจำนวนน ม 5 หลกสตรเหมอนกบทอบรมใหกบกลมนำรองเดม และอก 5 หลกสตรใหม คอ 1) อำชวอนำมยและควำมปลอดภย 2) กำรอนรกษดน น ำ และทรพยำกรธรรมชำต และกำรจดกำรศตรพชแบบผสมผสำน 3) แนวปฏบตตำมมำตรฐำนกำรผลตปำลมน ำมนอยำงยงยน เชน GAP/RSPO 4) พ นททมคณคำสงตอกำรอนรกษ และ 5) ระบบควบคมภำยใน และกำรดงำนไดนำสมำชกจำกกลมใหมไปเยยมสวนในกลมเดมทมกำรจดกำรสวนดมำก ผลไดเชงเศรษฐกจ แมวำโครงกำรวจยจะผำนไปเพยงปแรก และยงไมไดประเมนผลลพธของโครงกำรอยำงเตมรป แตพอทจะคำดกำรณได วำผลจำกกำรดำเน นโครงกำรวจยน จะมควำมคมคำทำงเศรษฐศำสตรเปนอยำงยง จำกผลทเกดข นกบเกษตรกรทกลำวขำงตน ซงเปนผมสวนไดสวนเสยหลก และเปนโครงกำรทสมควรไดรบกำรสนบสนนอยำงตอเนอง เพรำะเปนโครงกำรทเนนแกปญหำใหแกเกษตรกรรำยยอยทตนเหตของปญหำ คอกำรผลตปำลมน ำมนบนฐำนควำมรและขอมล นอกจำกน อตสำหกรรมปำลมน ำมน กำรทำงำนรวมกนระหวำงเกษตรกร กลมเกษตรกร โรงงำนสกด และภำครฐ เพอพฒนำกำรผลตปำลมน ำมนอยำงยงยน และมรปแบบซงสำมำรถเปนตนแบบในกำรดำเนนกำรทเปนจ ร ง ใ นท ำงป ฏบ ต เ ก ดป ร ะ โ ยชน ก บส วน ร วมระดบประเทศ และผทเกยวของทกฝำย และทสำคญกำรผลตของอตสำหกรรมน ำมนปำลมสำมำรถเขำถงตลำดทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมข น

ผรวมวจย : ผศ.ดร.สรรตน เกยรตปฐมชย และนำยธระพงศ จนทรนยม

[70]

ปำลมน ำมนเปนพชเศรษฐกจทสำคญของกลมประเทศ ASEAN ทมศกยภำพกำรผลตสง โดยเฉพำะอนโดนเซย มำเลเซย และไทย ในป พ.ศ.2556/57 อนโดนเซยเปนผนำกำรผลตน ำมนปำลม คอ 31 ลำนตน รองลงมำ คอ มำเลเซย 19.90 ลำนตน และไทย 2.15 ลำนตน โดยกำลงกำรผลตของท ง 3 ประเทศรวมกนคดเปนรอยละ 89.47 ของกำลงกำรผลตทวโลก เมอพจำรณำจำกควำมตองกำรใชน ำมนปำลมของโลกป พ.ศ.2547/48-2556/57 มแนวโนมควำมตองกำรเพมข นโดยเฉลยตอป รอยละ 6.44 (USDA, 2014) อกท งโซอปทำนของอตสำหกรรมน ำมนปำลมของไทยมผเกยวของอยเปนจำนวนมำก เชน เกษตรกร อตสำหกรรมสกดน ำมนปำลมดบ อตสำหกรรมโรงกลนน ำมนบรสทธ ตลอดจนเปนแหลงพลงงำนทดแทนในอนำคตของประเทศในกำรผลตไบโอดเซล ซงกำรศกษำถงโครงสรำงตนทนตลอดท งโซอปทำนของอตสำหกรรมน ำมนปำลมยงมควำมสำคญและกำรนำโซอปทำนอตสำหกรรมน ำมนปำลมของไทยเทยบเคยง (Benchmarking) กบโซอปทำนของอนโดนเซย มำเลเซย อนจะทำใหเกดควำมเขำใจถงชวงหำง (Gaps) ของสมรรถนะโซอปทำน เชน ตนทนโซอปทำน (Supply Chain Cost) ของไทยกบอนโดนเซย มำเลเซย และนำไปสกำรปรบปรงเพอลดผลกระทบตอผทเกยวของในโซอปทำนของอตสำหกรรมน ำมนปำลมของประเทศไทย ทอำจจะเกดข นไดเมอมกำรรวมกนเปน AEC การใชประโยชนจากผลงานวจย มงเนนเพอทจะเตรยมควำมพรอมใหแกหนวยงำนภำครฐ และภำคเอกชนทเกยวของในอตสำหกรรมน ำมนปำลมของไทยไดทรำบถงแนวโนม และทศทำงในกำรดำเนนงำนทจะปรบตวใหเขำกบกำรเปลยนแปลงทจะเกดข นภำยใตบรบทของ AEC เพอทำใหผประกอบกำรและประเทศไทยไดรบประโยชนจำกควำมรวมมอของกลมประชำคมเศรษฐกจอำเซยน โดยประเมนชวงหำง (Gaps) ทเกดข นในโซอปทำนอตสำหกรรมน ำมนปำลมของไทย เมอเทยบเคยงกบอนโดนเซย มำเลเซย โดยเฉพำะในกระบวนกำรโลจสตกสขำ เขำ (Inbound Logistics) ดงตำรำงท 1

ตารางท 1 การเปรยบเทยบระบบโลจสตกสขาเขาของอตสาหกรรมปาลมน ามนของแตละประเทศโลจสตกส

ขาเขา ไทย มาเลเซย อนโดนเซย

พ นทให ผลผลต

3,982,623 ไร 27,205,450 ไร 57,186,994 ไร

ลกษณะเกษตรกร

เกษตรกรรำยยอย 49 %

เกษตรกรกลมสหกรณ 16%

บรษทเอกชน 35 %

บรษทเอกชน 62%

หนวยงำนเฉพำะทำงของภำครฐ18%

เกษตรกรรำยยอย14%

องคกรภำครฐ 6 %

บรษทเอกชน 48 %

เกษตรกรรำยยอย 44 %

องคกรภำครฐ 8 %

ผลผลต 3.15 ตน/ไร/ป 3.84 ตน/ไร/ป

3.24 ตน/ไร/ป

โลจสตกสขาเขา

ไทย มาเลเซย อนโดนเซย

ลำนเท สำมำรถต งโดยไมตองขออนญำตจำกรฐ

จำยเงนใหกบเกษตรกรทนท

มระเบยบในกำรต งลำนเทอยำงชดเจน

จำยเงหลงจำกทรำบ %น ำมน FFB ประมำณ 2-4สปดำห

N/A

กำรขนสงขำเขำ

มกำรขนสงขำมพ นท

ขนสงภำยในรศมไมเกน 50 กม.

N/A

กำรจดซ อของ

ลำนเท

ตดเอง สงเอง ลำนเทตด

เกบ สงเอง

ลำนเทขนสงวตถดบจำสวนมำยงลำนเท

N/A

การศกษาระบบโซอปทานของอตสาหกรรมปาลมน ามนและน ามนปาลม

ในการปรบตวรองรบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

ดร. ชโย ตรงอดศยกล และคณะ สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

[71]

และจำกกำรวเครำะหควำมสำมำรถในกำรแขงขนของอตสำหกรรมปำลมน ำมน และน ำมนปำลม โดย Diamond Model Framework สำมำรถสรปได ดงรปท 1

รปท 1 ปจจยทสงผลกระทบตอการแขงขน

Factor Conditions (+) กระบวนกำรจดกำรโรงสกดมคณภำพ (-) กระบวนกำรไหลของวตถดบ (-) มผเกยวของใน chain หลำยรำย (-) องคควำมรในเรองเกษตรกรรมของเกษตรกร (-) พฤตกรรมของตนน ำ (-) แรงงำนกลมรบจำงตดปำลมน ำมน (-) กำรพยำกรณผลผลตของปำลมไมแนนอน (-) กำรขยำยพ นทปลกจำกดดวยสภำพภมศำสตร (-) กำรจดต งโรงงำนไมมกำรควบคม (-) ระบบกำรรบซ อวตถดบทสะทอนไปถงคณภำพวตถดบ

Chance (-) กำรขยำยพ นทกำร

เพำะปลกในภำคใต

Government (-) กำรบรหำร stock ในแตละสวนของโซอปทำน (-) นโยบำยควบคมกำรจดต งโรงงำน (-) รฐบำลไมมนโยบำยโปรโมทภำคธรกจ (-) รฐบำลเขำมำแทรกแซงรำคำ (-) นโยบำยกำรสนบสนนจำกภำครฐไมมกำร

ผลกดนใหเกดแนวปฏบตอยำงชดเจน

Firm Strategy, Structure and Rivalry (+) กำรปรบปรงประสทธภำพอตสำหกรรมปลำยน ำ (+) ประเทศไทยยงมพ นททสำมำรถขยำยกำรเพำะปลกปำลมน ำมนได (+) ควบคมกำรนำเขำน ำมนปำลม (-) เกดกำรแยงซ อวตถดบระหวำงลำนเทและโรงสกด (-) เกษตรกรรำยยอยมตนทนกำรผลตสง (-) ไมมรปแบบควำมรวมมออยำงเปนรปธรรมของผประกอบกำร

Demand Conditions (+) สงเสรมกำรขยำยพ นทปลกเพอรองรบนโยบำยไบโอดเซล (+) ตลำดผลตภณฑมลคำสงในอตสำหกรรมปลำย

น ำและมตลำดใหมๆ รองรบ (+) ตลำดเตบโตจำกผลผลตของปำลมทกสวน (+) ไดรบควำมไวใจดำน Food Safety (-) ลกษณะของโรงสกดทำใหเกดกำรแยกประเภทวตถดบ (-) นโยบำย RSPO อยในชวงผลกดน

Related and Supporting Industries (+) ไมมของเสย (-) นโยบำยพชบรโภคและพชพลงงำนไมชดเจน (-) ปย เครองจกรกลกำรเกษตร กำรแชรขอมลรวมกน (-) ไมมกำรสงเสรมสรำงฐำนขอมลรวมกนท ง chain (-) โครงสรำงพ นฐำนและบรกำรของทำเรอ

ยทธศาสตรท 5

งานวจยและพฒนาเทคโนโลยการผลตวสดเหลอใชในสวนปาลมน ามน

และการแปรรปน ามนปาลมเพ อเพ มมลคาผลตภณฑ

[74]

เศษเหลอทงชวมวลปาลมนามนเชน ทะลายปาลมเปลาและทางใบ เปนวสดเสนใยประเภทลกโนเซลลโลส สามารถนามาเพมมลคามากกวาการใชประโยชนในปจจบน โดยการประยกตใชเทคโนโลยสมยใหมในการแยกเสนใยออกมาจากเศษเหลอทงเพอนาไปใชในอตสาหกรรมเยอและกระดาษ เนนกระบวนการผลตเยอกระดาษโดยไมใชสารเคม ซงเรยกกระบวนการผลตนวา กระบวนการผลตเยอเชงกล เยอทผลตได สามารถนาไปใชผลตผลตภณฑกระดาษทปลอดภยตอสขภาพผบรโภค แตเนองจากปจจบน เทคโนโลยการผลตเยอเชงกล ไมเหมาะสมกบวตถดบทเปนเศษเหลอทงชวมวลปาลมนามน จงมความจาเปนตองมการพฒนาเทคโนโลยการผลตสามารถใชเศษเหลอทงชวมวลปาลมนามนเปนวตถดบได ดงนน ในงานวจยนจงศกษากระบวนการผลตเยอเชงกลจากเศษเหลอชวมวลปาลมนามน การเตรยมวตดบ การผลตเสนใย และการปรบแตงคณภาพเสนใยใหเหมาะสมกบการนาไปผลตกระดาษทปลอดภยสาหรบผบรโภค

วตถดบทใชในงานวจย วตถดบเศษเหลอทงชวมวลปาลมนามนทใชในกระบวนการผลต ไดแก ทางใบ และทะลายปาลมเปลา ดงแสดงในภาพท 1

ภาพท 1 วตถดบทใชในกระบวนการผลต ทางใบ(ซาย) และทะลายผลเปลา(ขวา)

กระบวนการผลต กระบวนการผลตกระดาษจากเศษเหลอทงชวมวลปาลมนามน แบงกระบวนการผลตออกเปน 3 ขนตอน ไดแก (1) กระบวนการเตรยมวตถดบ (2) กระบวนการผลตเยอขนปฐมภม และ(3)กระบวนการปรบปรงคณภาพเสนใยและผลตกระดาษ โดยปท 1 จะเปนการดาเนนการในขนตอนท 1และ 2 ดงน

(1) กระบวนการเตรยมวตถดบ วตถดบเศษเหลอทงชวมวลปาลมนามน ทางใบ และทะลายปาลมเปลา ประกอบไปดวย มดเสนใย (Fiber bundles) และขย (Pith: Parenchyma tissue) ดงนน ในกระบวนการเตรยมวตดบ จาเปนจะตองมการแยกขยออกจากมดเสนใย (Depithing process) ดงแสดงในภาพท 2 จากนน จงจะสามารถนามดเสนใยมาใชในกระบวนการผลตเยอกระดาษ

ภาพท 2 กระบวนแยกขยและเตรยม Fiber bundles P ith / F in e s

F ib e r b u n d le

H o t a ir

S te a m

F ro n d c h ip s

E m p ty f ru it b u n c h

D e p ith e r

S c re e n

P ith / F in e s

F ib e r b u n d le

H o t a ir

S te a m

F ro n d c h ip s

E m p ty f ru it b u n c h

D e p ith e r

S c re e n

• P ith / F in e s s ilo

• F ib e r b u n d le s ilo

H o t a ir

S te a m

F ro n d c h ip s

E m p ty fru it b u n c h

D e p ith e r

S e p a ra to r

• P ith / F in e s s ilo

• F ib e r b u n d le s ilo

H o t a ir

S te a m

F ro n d c h ip s

E m p ty fru it b u n c h

D e p ith e r

S e p a ra to r

การผลตกระดาษปราศจากเคมจากเศษเหลอชวมวลจากปาลมน ามน

ผชวยศาสตราจารยดร.พชต สมบรณ คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

[75]

ปจจยทมผลตอประสทธภาพการแยกขย ในกระบวนการ Depithing process ไดแก ชนด Plates ทใชแยกขย ระยะหางของ Plates และปรมาณไอนาทใช ผลผลตทไดในกระบวนการน ไดแก Fiber bundles เปนวตถดบเรมตนมขนาดความยาวประมาณ 1- 2 เซนตเมตร เหมาะสาหรบนาเขาไปผลตเยอ ดงแสดงในภาพท 3-4 และสามารถแยก Pith เพอนาไปในในการผลตอนได ดงแสดงในภาพท 5

(2) กระบวนการแยกเสนใย ในการศกษากระบวนการแยกเสนใยขนปฐมภม ไดทาการออกแบบการแยกเสนใย และสามารถแยกเยอออกจากมดเสนใย (Fiber bundles) ดงแสดงในภาพท 6 โดยคณภาพเยอขนปฐมภมเมอนามาผานเครองคดแยก (Fiber classifier) มคณภาพใกล เคยงกบเยอจากไมสนทผลตในโรงงานในตางประเทศ แตปรมาณ Fines ทสงกวา และ Long fiber fraction ทตากวา

(3) กระบวนการปรบแตงเสนใยและผลตกระดาษ ในกระบวนการปรบแตงเสนใยหรอเยอกระดาษใหเหมาะสมกบผลตภณฑทจะนาไปผลต และการผลตผลตภณฑกระดาษ ซงจะนาเยอทไดจากการแยกเสนใยในขนปฐมภม ไปดาเนนงานในปท 2 ตอไป

ผลกระทบเชงเศรษฐกจและสงคม สามารถนาเยอเชงกลจากเศษเหลอชวมวลปาลมนามนมาผลตกระดาษชนดใหมๆ สามารถนาเยอเชงกลมาใชทดแทนเยอเชงกลนาเขาจากตางประเทศ เพอชวยลดปรมาณการนาเขาจากตางประเทศ สามารถลดมลภาวะทางดานสงแวดลอม สามารถลดปรมาณการใชไมในการผลตเยอกระดาษ และสามารถสรางผลตภณฑกระดาษทปราศจากการปนเปอนของสารเคม ไมเปนอนตรายตอสขภาพ

Steam

Fiber bundles

Refiner

Circ

ula

ted

pu

lp

Steam

Fiber bundles

Refiner

Circ

ula

ted

pu

lp

ภาพท 5 Pith (Parenchyma tissue)

ภาพท 3 Fiber bundles จาก Frond chips tissue)

ภาพท 4 Fiber bundles จาก Empty fruit bunch

ภาพท 6 กระบวนการผลตเยอเชงกล และเยอทไดจากการแยกเสนใยในข นปฐมภม

[76]

ประเทศไทย มการปลกปาลมน ามนท งภาคใต ภาคตะวนออก และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เนองจากปาลมน ามนเปนพชทใชไดท งการบรโภคและใชเปนไบโอดเซล ในกระบวนการสกดน ามนจากปาลม กอใหเกดกากปาลมเปนวสดเหลอใชทางการเกษตร มองคประกอบหลกของเซลลโลส เฮมเซลลโลสและลกนน ซงเปนแหลงวตถดบต งตนทสาคญในการผลตเสนใยธรรมชาต การประยกตใชงานของเซลลโลสทมขนาด และการจดเรยงตวเปนผลกอยในชวงนาโน/ไมโครเมตรหรอทเรยกวา “วสเกอร” ไดมการนามาใชในงานหลากหลายประเภท อาทเชน วสดทางการแพทย ฟลมบรรจภณฑ และวสดเสรมแรงในพอลเมอร ท งน เนองจากวสเกอรมสมบตทางกลทโดดเดนทาใหเซลลโลสวสเกอรมราคาสงถง 120 ดอลลาร (SGD) ตอ 500 กรม การสงเคราะหวสเกอรสามารถทาไดท งวธทางเคมและวธทางกล เชน การใชคลนเสยงความถสง (Sonication) เปนวธทไมซบซอน ไมตองกาจดสารเคมทใชในการสงเคราะห นบไดวาเปนวธทเปนมตรตอสงแวดลอม ดงน นการพฒนาตอยอดการเตรยมเซลลโลสวสเกอรจากกากปาลมน ามนดวยวธทางกลน จงเปนอกทางเลอกหนงทจะทาใหไดเซลลโลสวสเกอรทเปนมตรตอสงแวดลอม และเปนการเพมมลคาใหแกวสดเหลอใชทางการเกษตรจากอตสหกรรมปาลมน ามน โดยการประยกตใชเซลลโลสวสเกอรจากกากปาลมน ามนเปนวสดเสรมแรงในไบโอพอลเมอรคอมพอสต

การใชประโยชนจากผลงานวจย เซลลโลสวสเกอรสามารถเตรยมไดดวยวธทางกลโดยใชคลนเสยงความถสง ซงกากปาลมทผานกระบวนการกาจดไข และการใชคลนเสยงความถสงทเวลา 30 นาท ทาใหสามารถกาจดลกนนและเฮมเซลลโลส ทาใหไดเซลลโลสวสเกอรทมความเปนผลกสงสดถงรอยละ 63.56 และมเสถยรภาพการสลายตวทางความรอนทเพมข น เมอนาเซลลโลสวสเกอรทสงเคราะหมาใชเปนวสดเสรมแรงในพอลบวทลนซคซเนต พบวาฟลมพอลบวทลนซคซเนต (PBS) เสรมแรงดวยเซลลโลสวสเกอร มคามอดลสสะสมและอณหภมเปลยนสถานะคลายแกวทเพมสงข น เมอมการเตมเซลลโลสวสเกอรท 2% โดยน าหนก นอกจากน ยงพบวา การเตมเซลลโลสวสเกอรในฟลมคอมพอสตทไดน น เกดงานรวมในเสถยรภาพทางความรอนของ PBS และเซลลโลสวสเกอรสงผลใหมอณหภมการสลายตวทางความรอนทเพมข นสงกวาท ง PBS และเซลลโลสวสเกอรทเปนวสดเรมตนของฟลมคอมพอสต

ภาพ ฟลมพอลบวทลนซคซเนตเสรมแรงดวยเซลลโลสวสเกอรจากกากปาลมน ามน

สมบตของพอลบวทลนซคซเนตเสรมแรงดวย

เซลลโลสวสเกอรจากกากปาลมน ามน

ผชวยศาสตราจารยดร. พรนภา เกษมศร และคณะ ศนยวจยและพฒนาโครงสรางมลฐานอยางยงยนและภาควชาวศวกรรมเคม คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

[77]

ตารางเปรยบเทยบสมบตของฟลมพอลเมอรเสรมแรงดวยเซลลโลสวสเกอร

ฟลมคอมพอสตทเสรมแรงดวยเซลลโลสวสเกอร

มอดลสสะสม (Storage

modulus)

อณหภมเปลยนสถานะคลายแกว (Tgองศาเซลเซยส)

เสถยรภาพทางความรอน

(Td องศาเซลเซยส)

เอกสาร อางอง

PBS เสรมแรงดวยเซลลโลสวสเกอรทเตรยมจากกากปาลมน ามน 2 เปอรเซนตโดยน าหนก

3557.04 เมกะปาสคาล

-28.47 365.06 จาก

งานวจยน

PBS เสรมแรงดวยเซลลโลสวสเกอรทเตรยมจากฝาย 2 ถง 20 เปอรเซนตโดยน าหนก

3.64 ถง 3.68

เมกะปาสคาล -22.9 ถง -23.9 - [1]

พอลยรเทนเสรมแรงดวยเซลลโลสวสเกอรทเตรยมจากฝาย 0.4เปอรเซนตโดยน าหนก

3000 เมกะปาสคาล

-28 - [2]

พอลแลคตกแอซดดวยเซลลโลสวสเกอรทเตรยมจากฝาย5เปอรเซนตโดยน าหนก

9.4ปาสคาล 60 290 [3]

[1] Lin N, Yu JH, Chang PR, Li JL, Huang J.PolymerComposites.2011, 32(3).472-482., [2] Petersson L, Kvien I, Oksman K. Composites Science and Technology, 2007. 67(11-12).2535-2544., [3] Wang Y, Tian H, Zhang L. Carbohydrate Polymers, 2010. 80(3). 665-671.

ข นตอนการผลต

ความคมทนทางเศรษฐกจ เมอพจารณาการลงทนสาหรบสมบตทดทสดของฟลมพอลบวทลนซคซเนตเสรมแรงดวยเซลลโลสวสเกอรจากกากปาลมน ามน 2 เปอรเซนตโดยน าหนก โดยสามารถนาไปผลตเปนผลตภณฑทยอยสลายไดทางชวภาพ เชน ถงพลาสตก ฟลมหออาหาร และฟลมพลาสตกคลมดนทางการเกษตร เปนตน จากการคาดการการเตบโตของกลมธรกจพลาสตกชวภาพทคาดวา ในระยะเวลา 5 ปน จะมการเตบโตของการผลตพลาสตกชวภาพเพมข น 3% ดงน น การวเคราะหจดคมทนในคร งน จงกาหนดใหการเพมของรายไดเพมข นปละ 3% จากการประเมนผลตอบแทนและตนทนของของโครงการ พบวา จานวนปทคนทนคอ 3.57 ป เมอพจารณาถง อตราผลตอบแทนภายในของโครงการ อตราสวนผลประโยชนตอตนทน และมลคาปจจบนของผลตอบแทนสทธจากขอมลทไดสามารถแสดงใหเหนถงความเปนไปไดในการลงทนของโครงการการผลตฟลมพอลบวทลนซคซเนตเสรมแรงดวยเซลลโลสวสเกอรในรปฟลมคอมโพสท

การกาจดไขและลกนนดวยวธการสกดโดยใชสารละลาย

โซเดยมไฮดรอกไซด

กากปาลมขนาด 150 ไมครอน

Sonicator

เตรยมเซลลโลสวสเกอรโดยใชคลนเสยงความถสง ข นรปช นงานฟลมคอมโพสท

ดวยเครองผสมอดรด

ฟลมคอมโพสท

PBS +

เซลลโลส วสเกอร

ผรวมวจย: ศาสตราจารย ดร.ปรญญา จนดาประเสรฐ มหาวทยาลยขอนแกน ผชวยศาสตราจารย ดร.ชาตชาย ไวยสระสงห มหาวทยาลยขอนแกน ผชวยศาสตราจารย ดร.นวดล เพชรวฒนา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

[78]

ในปจจบน การกอสรางอาคารและสงกอสรางตางๆ นยมใชคอนกรตเปนวสดส าหรบโครงสรางหลก โดยมวลรวมหรอวสดผสม (Aggregate) ไดแก หน ทราย กรวด เปนตน เปนสวนผสมทส าคญของคอนกรต เนองจากมวลรวมมปรมาตร 70-80% ของปรมาณของสวนผสมทงหมด ซงสวนผสมเหลาน เปนวสดทไดจากธรรมชาต เมอมการน ามาใช กยอมจะตองมจ านวนลดลงตามกาลเวลา และมราคาสงขนดวย ประเทศไทย นยมใชหนปนในงานกอสรางเปนสวนใหญ เนองจากมภเขาหนปนกระจายอยทวประเทศ การจะน าหนทอยตามธรรมชาตมาใชนน จะตองผานการแปรรปใหมคณสมบตเหมาะสมแกการน าไปใชงานซงตองท าการระเบดภเขาหนปน แลวเขาสกระบวนการโมหน ท าการโมหนจนมขนาดทตองการเพอน าไปใชงานตอไป ซงขนตอนการโมหนน มเศษฝนหนทเลกมาก จะไมผานตะแกรงรอนแตปลวออกมาตกกองทบถมอยดานใตเครองโมซงหนฝนน ถอวาเปนเศษวสดเหลอใชตองขนออกไปทง ท าใหสนเปลองพนทและคาใชจายจ านวนมาก นอกจากนนแลว ยงมเถาปาลม 400-500 ตนตอป ซงเถาปาลมเหลานสวนใหญจะตองน าไปทง แตการน าไปทงคอนขางยาก เนองจากมลกษณะเปนฝนผง สามารถฟงกระจายไดงาย จงกอใหเกดปญหาทางดานสภาวะแวดลอมกบบรเวณโดยรอบ อกทงยงตองเสยคาใชจายในการขนทงหรอก าจดอกดวย การใชประโยชน ศกษาความตานทานการซมผานของน าในคอนกรตผสมเถาปาลมน ามนและหนฝน ซงทดสอบโดยใชวธการไหลแบบคงท เมอน าไมสามารถซมผานเขาเนอคอนกรตไดหรอซมผานไดชาลงกสรางความเสยหายตอคอนกรตไดนอยลง เนองจากสารละลายตางๆจะเขาสเนอคอนกรตไดนอยตามไปดวย เปนผลใหเหลกเสรมในคอนกรตเปนสนมไดยากขน ผลงานวจยน เปนการศกษาเพอเปนแนวทางในการน าไปใชประโยชนในงานโครงสรางอาคารคอนกรตเสรมเหลก และในงานทางวศวกรรมโยธาทวไปไดในอนาคต อกทงยงเปนการสรางมลคาเพมใหกบเถาปาลมน ามนและหนฝนอกดวย

ขนตอนการผลต ใชเถาปาลมน ามนและหนฝนเปนสวนผสม ซงเถาปาลมจะถกน าไปแทนทในปนซเมนตในอตรารอยละ 0 10 20 และ 30 โดยน าหนกของปนซเมนต และหนฝนจะถกน าไปแทนทในทรายในอตรารอยละ 100 90 80 และ 70 โดยน าหนกของทราย หลงจากนนจะน าไปทดสอบความตานทานการซมผานของน าในคอนกรตทอาย 28 วน การจดเตรยมวสดและขนตอนการด าเนนการทดลอง มดงตอไปน 1. ออกแบบสวนผสม และจดเตรยมปนซเมนต หน ทราย หนฝน และเถาปาลมน ามน หลงจากนนท าการลงมอผสม โดยน ามาชงน าหนกหาปรมาณเพอใสปนซเมนต ทราย และน า ลงในเครองโมผสม แลวผสมใหเขากน 2. ท าการตรวจสอบคาการยบตวใหมคาระหวาง 5 – 10 เซนตเมตร 3. น าคอนกรตทผสมเสรจแลว มาใสในแบบหลอกอนตวอยางทดสอบ 4. หลงจากหลอแบบกอนตวอยางเสรจแลว ใหน าไปเกบไวในหองบมชน หรอใชผาชบน าพอหมาดๆ คลม ทงไว 24 ชวโมง จงแกะแบบแลวน ากอนตวอยางไปบมน าสะอาดในภาชนะทเตรยมไว

อตราการซมผานน าในคอนกรตผสมเถาปาลมและหนฝน ภายใตชดโครงการ “การพฒนาเศษวสดเหลอใชของโรงงานสกดน ามนปาลมในการผลตวสดกอสราง

(คอนกรต อฐ ไมเทยม)”

นายอรรถพล มาลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร

[79]

5. ทดสอบอตราการซมผานน าของกอนตวอยางทอาย 28 วน โดยน าตวอยางคอนกรตทรงกระบอกมาตดบรเวณกงกลางความสงใหไดขนาดความหนาเทากบ 4 เซนตเมตร จากนนหลออพอกซหนาประมาณ 2.5 เซนตเมตร โดยรอบผวดานขางของตวอยางดงกลาว แลวทงไวประมาณ 24 ชวโมง 6. เมอครบ 24 ชวโมงแลว จงน ามาประกอบเซลลบลอกในน า 7. น าเซลลบลอกทประกอบเสรจแลว ไปตดตงทเครองทดสอบ (ดงแสดงในภาพท 1) โดยงานวจยนจะใชความดนของน าเทากบ 5 เมกะปาสคาล ซงเปนความดนท Concrete Society ไดแนะน าไว

ภาพท 1 น าเซลลบลอกตดตงทเครองทดสอบ

8. น าหนฝน และเถาปาลมน ามนมาผสมแทนททราย และปนซเมนต ตามล าดบ โดยใหกระท าแบบเดยวกนตงแตขนตอนแรก เพยงแตวาปรมาณน าเราจะตองใชวธลองผดลองถก เพอใหไดคาการยบตว อยระหวาง 5 – 10 เซนตเมตร จงจะสามารถใชสวนผสมนนได

ผลทไดเชงเศรษฐกจ 1. ทราบถงการซมผานน าของคอนกรตผสมเถาปาลมน ามนทใชหนฝนเปนมวลรวมละเอยดแทนทราย 2. ชวยใหมการใชทรพยากรธรรมชาตไดอยางคมคามากทสด โดยการน าเถาปาลมน ามนและหนฝนทเปนวสดเหลอทงไปใชในงานกอสรางเพมมากขน 3. สามารถเลอกใชอตราสวนผสมของคอนกรตผสมเถาปาลมน ามนทใชหนฝนเปนมวลรวมละเอยดแทนทราย ใหเหมาะสมกบงานกอสรางประเภทตางๆ ได 4. สามารถใชเปนองคความรในการวจยเรองวสดทดแทนในงานคอนกรต และงานคอนกรตก าลงสงตอไปในอนาคต 5. ลดคาใชจายในการก าจดหนฝนและเถาปาลมน ามนของผประกอบการบรษทใหมผลก าไรเพมมากขน

[80]

ปจจบน กระแสการประหยดพลงงานมแนวโนมท เพมขน ซงท าใหการเลอกใชวสดเพอการอนรกษพลงงานส าหรบบานเรอน และอาคารประเภทตางๆ มเพมมากขนดวย โดยสวนใหญวตถประสงคในการเลอกใชวสดเหลาน กเพอการประหยดพลงงานเปนหลก โดยไมไดค านงถงผลกระทบทจะเกดขนกบสงแวดลอมในอนาคต หรอตอสขภาพรางกายของมนษย

อฐดนดบ (Adode) เปนวสดฉนวนกนความรอนชนดหนงทเปนภมปญญาทองถน เปนวสดทมาจากธรรมชาต ไมมผลกระทบตอสงแวดลอม และตอสขภาพมนษย แตยงไมเปนทนยมใชกน เนองมาจากการปองกนการรวซมหรอการกดเซาะจากน าทต าของอฐดนดบ ซงปจจยนเปนตวแปรส าคญทสงผลกระทบตอก าลงหรอการรบน าหนกของโครงสรางอฐดนดบโดยตรง

การใชประโยชน พฒนาระบบการกอสรางบานดนใหมมาตรฐานและเปนสากลมากขน โดยการพฒนาระบบการสรางบานดนดวยอฐดนดบทมการใชการกอสรางดวยระบบผนงรบน าหนก ใชการขนรปดนเหนยวโดยใชบลอกพมพ เพอใหไดเปนรปทรงสเหลยมผนผาขนาด 35 × 20 ×10 ซม ซงผลลพธทได จะเปนรปแบบของกอนอฐดนดบ และเหนควรทจะท าการปรบปรงประสทธภาพในระบบการกอสราง โดยการน าระบบการกออฐแบบประสาน (Lock block) ทมการใชกบอฐ ดน ซเมนต เขามาประยกตใช เพอเปนการชวยเพมประสทธภาพในการยดเกาะกนของกอนอฐดนใหมความแขงแรงมากขน และเพมประสทธภาพในการรบแรงของกอนอฐดนดบ การกอสรางระบบนเกดขนมาจากการใชการขนรปกอนอฐดนดบทไดจะมเดอยในการยดเกาะกน ซงจะชวยใหท าการกอสรางไดสะดวกรวดเรวและงายขน และยงเปนการชวยใหบานดนทกอสรางดวยระบบผนงรบน าหนกดวยอฐดนดบมความแขงแรง และมมาตรฐานสงขนกวาการใชระบบการกอสรางในรปแบบเดม

เทคโนโลยการผลต/นวตกรรม การพฒนาความเปนฉนวนกนความรอน ปองกนการรวซมจากน า และก าลงของอฐดนดบ โดยใชน ายางพารา และเสนใยปาลมเปนสวนผสม ซงวสดทงสองน จะถกน าไปแทนทบางสวนของดนเหนยวแหงซงเปนสวนผสมหลกของอฐดนดบ ในอตรารอยละ 5 10 และ 15 โดยน าหนกทงหมด หลงจากนนจะน าไปทดสอบคณสมบตทางกายภาพ (การดดซม การยดหดตว และสมประสทธการน าความรอน) และคณสมบตทางกล (ก าลง

รบแรงอด และก าลงรบแรงดด)

การพฒนาคณสมบตของอฐดนดบดวยเสนใยปาลมและยางพารา

ภายใตชดโครงการ “การพฒนาเศษวสดเหลอใชของโรงงานสกดน ามนปาลมในการผลตวสดกอสราง

(คอนกรต อฐ ไมเทยม)”

นายอรรถพล มาลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร

[81]

การจดเตรยมวสด และข นตอนการทดลอง มดงตอไปน 1. น าดนเหนยวเขาตอบ แลวน ามาบดใหละเอยด เพอรอนผานตะแกรงเบอร 4 เพอใหไดดนทเปนลกษณะคลายผง ซงจะท าใหกอนอฐดนมความแขงแรงเพมมากขน เนองจากมวลละเอยดขน 2. เตรยมยางพาราสงเคราะหในปรมาณรอยละ 5 10 และ 15 ของสวนผสมทงหมดของกอนอฐ โดยขณะท าการเตรยมยางพารา ควรใสถงมอ เพอความปลอดภยในการสมผสยางพาราโดยตรง 3. ท าการชงน าหนกของผงดนเหนยว ใยปาลม ยางพารา และน า 4. ท าการเทสวนผสมของกอนอฐดนดบลงในโม โดยการใสสวนผสม ทเปนฝนผงกอนแลวจงคอยตามดวยสวนทเปนของเหลว และใสยางพาราลงไปเปนสวนผสมสดทาย 5. เมอผสมใหเขากนแลวจงน าเขาเครองอดมอโยกเพอขนรปขนาด 12x24x10 เซนตเมตร 6. ท าการเทสวนผสมใสในเครองอดแรงมอโยก โดยเวนทขอบดานบนของเครองอดไวประมาณ 2-3 เซนตเมตร 7. ท าการโยกเครองอดแรงมอโยก โดยใหใชการโยกใหสดแรงพอด แลวจงปลอย หากเกดการกดเครองอดแรงไมลงนน แสดงวา เราใสดนเตมเครองโมมากเกนไป ตองน าดนออกบางสวน และถาหากเราใสดนนอยเกนไปกจะสงเกตได จากการทไมมแรงเสยดทานในขณะทเราท าการโยกเครองอดแรงมอโยก 8. น ากอนอฐดนดบทไดจากการขนรปดวยเครองอดอฐมอโยก มาท าการตากแดดเพอใหกอนอฐดนดบแหง โดยในสวนของขนตอนนจะใชเวลาในการตากอฐดนใหแหงสนทประมาณ 2-3 วน 9. ทดสอบคณสมบตทางกายภาพ และคณสมบตเชงกลของกอนอฐดนเหนยวดบทได

ผลทไดเชงเศรษฐกจ 1. เปนแนวทางในการเพมมาตรฐานของการกอสรางผนงรบน าหนกของบานดนทกอสรางดวยอฐดนเหนยวดบใหเปนทยอมรบมากขนในระดบชนบทของประเทศ 2. ไดวสดกอสรางชนดใหมทมคณสมบตเปนฉนวนความรอนทดและมราคาถก 3. ทราบความเหมาะสมในการทจะน าดนเหนยว ยางธรรมชาต และเสนใยปาลม มาประยกตใชในงานกอสราง และสามารถใชเปนองคความรส าหรบการพฒนาคณสมบตของอฐดนดบใหดขนได 4. เปนแนวทางการลดมลพษทเกดขนกบสภาพแวดลอมทเกดจากการใชวสดสงเคราะหในการสรางทอยอาศย 5. เปนทางเลอกในการลดภาระคาใชจายในการสรางบาน ใหกบผมรายไดนอยทวภมภาคของประเทศไทย 6. เพอสงเสรมสถาปตยกรรมทางเลอก (บานดน) ใหเปนทยอมรบในดานความปลอดภยและมาตรฐานในการกอสรางเปนทอยอาศยมากขน 7. เพอเปนการลดตนทนในเรองคาขนสงวสดกอสราง เนองจากปญหาวกฤตการณราคาน ามนในประเทศ

[82]

ในปจจบน ปญหาการตดไมท าลายปาในประเทศไทยยงคงเกดขน ซงการตดไมท าลายปาจะสงผลกระทบตอสงแวดลอมโดยตรง เชน น าทวมฉบพลน โคลนถลม น าปาไหลหลาก อากาศเสย และภาวะโลกรอน เปนตนประเทศไทยเปนประเทศทปลกปาลมน ามนเปนอนดบ 3 ของโลก ซงหลงจากการสกดน ามนปาลมแลว จะเหลอทะลายปาลมเปลา โดยปกตทะลายปาลมเปลาจะถกน าไปใชเปนเชอเพลงในโรงงานสกด หรอน ากลบไปใชในสวนปาลมน ามนเพอความอดมสมบรณของดน สวนการใชประโยชนเศษวสดเหลอใชในการเพมมลคา ยงมนอย การใชประโยชน กรอบแนวความคดในการวจยครงน จะน าทะลายปาลมเปลามาบดอด ท าการอดขนรปกบพลาสตกโพลเอทธลนทใชแลว เปนไมเทยม เนองจาก ชนงานทวไปทใชไมเทยมแบบนไมมความจ าเปนท

ตองการก าลงมากในการใชงาน แตจะเนนในสวนของลวดลายไมใหสวยงามมากกวา ซงประโยชนทไดคอจะสามารถน าไปประยกตใชเปนผลตภณฑ OTOP ออกมาเปนชนงานไดทนท อกทงน าไปด ดแปล ง ใ ช ใน งาน เ ฟอร น เ จอ ร ห ร อ เป นสวนประกอบการตกแตงบานไดอกดวย และเปนการสรางมลคาเพมใหกบทะลายปาลมเปลาทเหลอทงเปนจ านวนมากในทองถน ผสมผสานกบเศษขยะขวดน าขาวขน ซงเปนขยะไมมคาหรอมคานอยมาก ท ถกทงขวางอยทวไปในชมชนไดอยางลงตวมากทสด และยงเปนการตอบสนอง

กระแสพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงรบสงในเรองของเศรษฐกจพอเพยงไดอยางทนทวงท เพอทจะไดบรณาการสรางเสรมชมชนใหยงยนตอไปในอนาคต

ขนตอนการผลต การจดเตรยมวสดและขนตอนการทดลอง มดงตอไปน 1. เตรยมขวดพลาสตกทใชแลวเพอน ามายอยใหเปนเศษพลาสตกยอย 2. เตรยมใยทะลายปาลมเปลา 3. เตรยมกาวยเรยฟอรมลดไฮด เพอใชยดประสานกน 4. ออกแบบสวนผสม โดยทดลองทงหมด 8 สดสวน ดงแสดงในตารางท 1 5. น าใยปาลมน ามน และพลาสตกยอยไปคลกกบกาวตามอตราสวนตางๆ ตามตารางท 1

ไมเทยมจากทะลายปาลมและขวดพลาสตกใชแลว

ภายใตชดโครงการ “การพฒนาเศษวสดเหลอใชของโรงงานสกดนามนปาลมในการผลตวสดกอสราง

(คอนกรต อฐ ไมเทยม)”

นายอรรถพล มาลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร

[83]

6. หลงจากนนน าไปเขาเครองขนรปไมอด และใหความหนาของชนตวอยางอยท 10 มลลเมตร 7. ทดสอบหาคณสมบตตางๆของไมเทยมตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 966 – 2547

ตารางท 1 ปรมาณสวนผสมไมเทยมจากทะลายปาลมและขวดพลาสตกทใชแลว

ลาดบ สญลกษณ สดสวนโดยปรมาณ

PF (%) PP (%) UR (%) 1 F70-P15-UF15 70 15 15 2 F75-P10-UF15 75 10 15 3 F80-P5-UF15 80 5 15 4 F85-P0-UF15 85 0 15 5 F65-P15-UF20 65 15 20 6 F70-P10-UF20 70 10 20 7 F75-P5-UF20 75 5 20 8 F80-P0-UF20 80 0 20

หมายเหต: PF คอ ใยปาลม PP คอ ขวดพลาสตกยอย UR คอ กาวยเรยฟอรมลดไฮด

ผลทไดเชงเศรษฐกจ 1. สามารถสรางมลคาเพมใหกบขวดน าสขาวขนและทะลายปาลมเปลา 2. ลดคาใชจายในการขนทง และท าลายขยะเหลอทงจากภาคเกษตรและชมชน 3. ลดปรมาณขยะทเปนอนตราย และยอยสลายยากลงได 4. ทราบถงแนวทางการไดวสดกอสรางชนดใหม “ไมเทยม” ทมคณสมบตเปนวสดทดแทนไม ในราคาถก 5. ด าเนนการวจยในขนสงตอไป โดยด าเนนงานแบบบรณาการรวมกบหนวยงานอนๆ เพมมากขน และใหมผรบการถายทอดเทคโนโลยมากขน

[84]

ปาลมน ามน เปนไมยนตนทรฐบาลไทยไดสงเสรมใหเกษตรกรภาคใตและภาคตะวนออกปลกเปนจานวนมากเพอนาน ามนปาลมไปผลตไบโอดเซล ดงน น พ นทปลกปาลมน ามนจงขยายตวมาโดยตลอด ปกตตนปาลมน ามนใชระยะเวลาการเตบโตประมาณ 3 ป จงใหผลปาลมน ามนทจะนาไปสกดเอาน ามนปาลมออกจากทะลายปาลม โดยทวไป ปาลมน ามนจะถกตดโคนเพอปลกใหมทอายประมาณ 25-30 ป หรอตนมความสงเกน 12 เมตรข นไป ในปจจบน ยงไมมการใชประโยชนจากตนปาลมน ามนเลย เนองจากเปนไมทมความหนาแนนตาและความแขงแรงตา การใชประโยชนจากตนปาลมน ามนในรปของไมแปรรปเหมอนไมทวไปจงเปนไปไดยาก และตนปาลมยงเปนแหลงสะสมของเซลลโลส เฮมเซลลโลส และลกนนอยในปรมาณมาก

รปท 1 ตนปาลมน ามนทมอาย 20 ป

งานวจยน เปนการปรบปรงประสทธภาพของคณสมบตทางกายภาพและเชงกลของไมปาลมน ามนใหมคณสมบตเทยบเทากบไมเน อแขง เพอใชในการทดแทนไมเน อแขงทใชในงานกอสรางอาคารดวยคลนไมโครเวฟ

รปท 2 ไมปาลมน ามนทแปรรป

ไมแบงออกเปน 3 ประเภท โดยเอาคาความแขงแรงในการดดของไมแหง (ความช นประมาณ 12 %) และความทนทานตามธรรมชาตของไมน น เปนเกณฑดงน

ประเภทไม ความแขงแรงในการดด

(กก./ซม2) ความทนทานตามธรรมชาต

(ป) ไมเน อแขง สงกวา 1,000 สงกวา 6 ไมเน อแขง ปานกลาง

600 - 1,000 2 - 6

ไมเน อออน ตากวา

600 ตากวา 2

การพฒนาคณสมบตทางกลของไมปาลมน ามนดวยคลนไมโครเวฟ

เพอใชในการกอสรางอาคาร

ดร.รฐศกด พรหมมาศ และคณะ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร

[85]

รปท 3 ลกษณะของไมเน อออนและไมเน อแขง

ประเภทแรงสาคญ และพบการเกดข นในสงกอสราง คอแรงบบขนานเส ยน และแรงดด รองลงมา คอแรงเชอด โดยเฉพาะแรงดดซงสามารถทาใหไมหกเสยรปโดยส นเชงน น เปนแรงทมปจจยตางๆ ในสงกอสรางมาเกยวของอยเปนอนมาก แรงดดสงสดททาใหไมหกจงเปนทมาของการทดสอบสาคญ

รปท 4 การทดสอบแรงอด

รปท 5 คณสมบตทางกลของไมปาลมทผานการอบดวยไมโครเวฟ

ผรวมวจย: นายทวศกด รงศกดทวกล

[86]

การใชประโยชน การศกษาปรมาณ และกจกรรมของไลเปสจากผลปาลมน ามน ต งแตเกบเกยวจนกระทงเนาเสย จากผลปาลมน ามนสายพนธผสมเทเนอราซงเปนพนธทไดรบความนยมเพาะปลกในประเทศไทย และยงไมมงานวจยใดไดศกษามากอน ขอมลดงกลาว จะทาใหทราบถงกระบวนการทเหมาะสมตอการสกดไลเปสจากผลปาลมน ามนเพอใหไดผลตภณฑในปรมาณมากทสด ไลเปสทสกดได จะนาไปประยกตใชในการผลตไบโอดเซลจากน ามนปาลมใชแลว นอกจากน ไลเปสทไดจะถกนามาศกษาปจจยตาง ๆ ทมผลตอการเรงปฏกรยาในการผลตไบโอดเซล ขอมลจากการศกษาน จะชวยเพมมลคาของผลปาลมน ามน ลดปญหาปาลมน ามนลนตลาด อกท งยงชวยเพมทางเลอกในการนาผลปาลมน ามนไปใชประโยชนในดานอน ๆ นอกเหนอจากการบรโภค ไดแก การนาไปสกดเอนไซม และการผลตไบโอดเซล เปนตน

ผลไดเชงเศรษฐกจ วธการสกดไลเปสทไมยงยาก สามารถนามาประยกตใชในระดบอตสาหกรรมได และลด การใชสารเคม จงเปนมตรตอสงแวดลอม

ขนตอนการผลต

ผลปาลมหลงการเกบเกยว

Postharvest 0-240 h

ทาใหเอนไซมบรสทธบบางสวนดวยระบบสารละลายสองวฏภาค

สกดเอนไซมดวยบฟเฟอร Tris-HCl pH 9.0

เอนไซมไลเปสบรสทธบบางสวน

ศกษาคณสมบตบางประการของเอนไซม

นาเอนไซมบรสทธบบางสวนมาใชเปนตวเรงในกระบวนการทรานสเอสเทอรฟเคชน

ไบโอดเซล

การสกดแยกไลเปสจากผลปาลมหลงการเกบเกยว และการประยกตใช ส าหรบการผลตไบโอดเซล

ภายใตชดโครงการ “การพฒนาเศษวสดเหลอใชจากสวนปาลมน ามนในการผลตพลาสตก และพลงงานทดแทนทางชวภาพ”

ผชวยศาสตราจารยดร. กนกพร สงขรกษ และคณะ คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ

[87]

ไลเปสจากผลปาลมน ามนทางานไดดในชวงอณหภมหอง (30-35 องศาเซลเซยส )

มความสามารถในการทนอณหภมสงท 50-80 องศาเซลเซยส

ทางานไดดในสภาวะทม Tributyrin เปนสบสเตรท และมแคลเซยมทความเขมขน 20 มลลโมลาร

แสดงแถบขอมลการดดกลนแสงทสาคญของไบโอดเซลทไดจากน ามนทใชแลวในครวเรอนรวมกบการเรงดวยเอนไซมไลเปส

ผรวมวจย: ผศ.ดร.สมพงศ โอทอง นางนษา ไพจตร ดร.ศภชย นธพนธ และดร.นนทรตน พฤกษาพทกษ

[88]

ยอดปาลมนามนทถกโคนทงเพอการปลกตนใหม เปนอกทางเลอกสาหรบใชเปนแหลงวตถดบในการผลตเซลลโลส

การใชประโยชนจากผลงานวจย การเตรยมเซลลโลสจากยอดของตนปาลมนามนทถกโคนทงเพอการปลกใหมนน เพอเปนการใชประโยชนอยางกวางขวางจากยอดปาลมนามน เพมมลคาใหกบยอดปาลมนามน ลดปญหาการจดการวสดเศษเหลอในสวนปาลมนามน จากการศกษาเพอผลตเซลลโลสจากยอดปาลมนามน และเพอเปน

วตถดบเรมตนในการเตรยมไฮโดรเจลนน พบวา ยอดปาลมนามนประกอบดวย เซลลโลสประมาณ 5.86 0.40 % ตอมาทาการปรบสภาพ และกาจดสวนของเฮมเซลลโลส ลกนน และอนๆ พบวา เซลลโลสทไดมปรมาณมากทสดเทากบ 60.36 % เมอ (1) กาจดลกนนดวย EtOH : H2O : Aniline ในอตรสวน 100 : 5 : 5 โดยปรมาตร (2) ฟอกขาว และกาจดเฮมเซลลโลสทเหลอ ดวย 2% H2O2 : 0.2 Tetraacetyl ethylene diamine (TAED) ท

อณหภม 28C เปนเวลา 12 ชวโมง และ (3) กาจด , - เซลลโลส ดวย 17.5% NaOH เพอใหไดแอลฟาเซลลโลส แอลฟาเซลลโลสทได มลกษณะเปนผงสขาว ซงถกศกษาคณลกษณะดวยเทคนค FTIR (รปท 1) และ XRD (รปท 2) คณสมบตทางความรอน (รปท 3) และมลกษณะสณฐานวทยาดงรปท 4(ข) จากผลการศกษาพบวา สามารถผลตเซลลโลสจากยอดปาลมนามนได 50% (5.4 กรม) เมอเปรยบเทยบกบยอดปาลมสดเรมตน 10 กรม ซงสามารถนามาใชเปนวตถดบเรมตนในการเตรยมไฮโดรเจล วสดเชงประกอบ และอนๆ เพอลดการนาเขาเและเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑจากเซลลโลส

การเตรยมและศกษาคณสมบตของไฮโดรเจลทเตรยมจากตนปาลมนามนโคนทงเพอการปลกใหม

ภายใตชดโครงการ “การพฒนาเศษวสดเหลอใชจากสวนปาลมนามนในการผลตพลาสตก และพลงงานทดแทนทางชวภาพ”

ดร.นนทรตน พฤกษาพทกษ คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ

คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ

[89]

วธการวจย

ผลการวจย และอภปรายผลการวจย

รปท 1. FTIR สเปกตรมเซลลโลส

รปท 2. XRD สเปกตรมเซลลโลส

รปท 3. FTIR สเปกตรมเซลลโลส

รปท 4 ภาพ SEM เซลลโลสของยอดปาลมสด

ฟอกขาวดวย 2% H2O2: 0.2 0.4 หรอ 0.6%TAED ทอณหภม 28 หรอ 50C เปนเวลา 12 ชวโมง แลวนาไปลางดวยนา DI และ EtOH

กาจด, - เซลลโลส ดวย 17.5%

แอลฟา-เซลลโลส

ยอดปาลมสดหลงปรบสภาพ

กาจดลกนน ดวย EtOH : H2O : Catalyst (100:50:5 V:V:V) ท 95C, 6 hr

ยอดปาลมสด

ระเบดดวยไอนา

[90]

\

อตสาหกรรมปาลมน ามน มวสดเศษเหลอทเปนมวลชวภาพประเภทลกโนเซลลโลสจานวนมาก เชน ตนปาลมทตดท งหลงจากตนปาลมมอายมาก (>25 ป) ใหชวมวลประมาณ 70 ตนตอไร นอกจากโรงงานสกดน ามนปาลมดบมชวมวลเศษเหลอจานวนมากอยางเชน เสนใยปาลม กะลาปาลม ทะลายปาลมเปลา ประมาณ 9.66 5.20 และ 17.08 ลานตนตอป ตามลาดบ เมอพจารณาองคประกอบของชวมวลจากสวนตางๆ ของตนปาลมน ามน พบวา มองคประกอบหลก เปนเซลลโลส (40-50%) เฮมเซลลโลส (20-35%) และลกนน (16-29%) ซงเซลลโลส สามารถถกยอยดวยเอนไซมเซลลเลสใหน าตาลกลโคส มศกยภาพในการนาผลตเอทานอลได ประเทศไทย มพ นทปลกปาลมน ามนพรอมโคนท งประมาณ 20,000-45,000 ไรตอป ดงน นในแตละปจะมมวลชวภาพจากลาตนปาลมประมาณ 1 ลานตนตอป งานวจยน จงมความสนใจทจะศกษาสภาวะทเหมาะสมในการปรบสภาพมวลชวภาพปาลมน ามนทเปนของแขง เพอใหไดปรมาณเซลลโลสจากชวมวลปาลมน ามนทมากทสด และคณภาพด เพอนามาใชเปนวตถดบในการผลตเอทานอล

การใชประโยชน ตนปาลมน ามน มเซลลเกบน าตาลประมาณรอยละ 70 ของน าหนกตน เมอนาไปค นสดไดน าตาลมความเขมขน 83 กรมตอลตร การนาลาตนปาลมโคนท งไปบมเปนเวลา 30 วน จะสงเสรมการยอยสลายแปงภายในลาตน และสงผลใหมความเขมขนของน าตาลสงถง 153 กรมตอลตร น าค นลาตนปาลมประกอบดวยน าตาล กลโคส ซโครส ฟรกโตส และกาแลกโตส ซงเปนน าตาลทสามารถนาไปหมกดวยยสตเพอผลตเอทานอลได น าค นลาตนปาลมน ามนสด มความเขมขนน าตาลท งหมด 85.2 กรมตอลตร ไปผลตเอทานอลดวยยสต Saccharomyces cerevisiae ไดเอทานอล 32 กรมตอลตร ตนปาลมหนงตน ใหน าค นประมาณ 250 ลตรตอตน และเหลอกากทเปนของแขงประมาณ 1,400 กโลกรมตอตน คดเปนประมาณรอยละ 90 ของมวลชวภาพของลาตนปาลมคงเหลออยในรปของแขง มองคประกอบเปนปรมาณลกนนรอยละ 16 เซลลโลส รอยละ 41 และ เฮมเซลลโลส รอยละ 34

ผลไดเชงเศรษฐกจ ผลตเอทานอล ไดจากเซลลโลสมวลชวภาพปาลมน ามน ทาใหไดพลงงานทดแทนจากวสดชวมวลซงเปนพลงงานทยงยน กอใหเกดแนวทางการใชประโยชนจากวสดเหลอใชจาพวกลกโนเซลลโลส

การเตรยมชวมวลปาลมน ามนเพอการผลตเอทานอล โดยใชถงปฏกรณเมมเบรนสกดเอทานอล

ภายใตชดโครงการ “การพฒนาเศษวสดเหลอใชจากสวนปาลมน ามนในการผลตพลาสตก และพลงงานทดแทนทางชวภาพ”

ผชวยศาสตราจารยดร. สมพงศ โอทอง และคณะ คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ

[91]

การขยายขนาดการยอยลาตนปาลมน ามนทเตรยมดวยรอยละ 2 ของโซเดยมไฮดรอกไซด รวมกบไฮโดรเจนเปอรออกไซด รวมกบคลนไมโครเวฟ (700 W) เปนเวลา 30 นาท ดวยเอนไซม Cellulase และ β-glucosidases เปน 1.5 ลตร ใหความเขมขนของน าตาลท งหมด 10 8 . 3 ก ร ม ต อ ล ต ร จ า ก น น เ ม อ น า ไ ป ห ม ก ต อ ด ว ย เ ช อ Saccharomyces cerevisiae ท 30 องศาเซลเซยส เปนเวลา 96 ชวโมง ใหผลผลตเอทานอล 52 กรมตอลตร การผลตเอทานอลจากการเตรยมลาตนปาลมโดยการแช รอยละ 2 ของโซเดยมไฮดรอกไซดรวมกบไฮโดรเจนเปอรออกไซด รวมกบคลนไมโครเวฟ (700 W) เปนเวลา 30 นาท มความคมทางเศรษฐศาสตร และคาใชจายในการกาจดตนปาลมแกโคนท งเพอการปลกใหม

ผรวมวจย: ดร.ชยสทธ นยสม และ นางสาวสรพรย กาเนดกลาง มหาวทยาลยทกษณ

[92]

ชวมวลปาลมน ามน (Oil Palm Biomass) เปนแหลงของลกโนเซลลโลสช นด ประกอบดวย เซลลโลส รอยละ 30-50 เฮมเซลลโลส รอยละ 20-35 และลกนน รอยละ 10-29 เซลลโลสและเฮมเซลลโลส สามารถใชเปนซบสเตรตสาหรบการหมกผลตภณฑหลายชนดทมประโยชนทางอตสาหกรรมได เชน กรดแลคตก ซงสามารถใชประโยชนไดในอตสาหกรรมตาง ๆ พบวารอยละ 85 ของกรดแลคตกทผลตไดจากกระบวนการหมก ถกนามาใชในอตสาหกรรมอาหารและเครองดม เนองจาก มบทบาทในการปรบความเปนกรดของอาหาร เปนสารปรงแตงกลนรส และใชเปนสารปองกนการเสอมสภาพของผลตภณฑอาหารได

การใชประโยชนของงานวจย คดเลอกสายพนธแบคทเรยทสามารถผลตกรดแลคตก โดยใชชวมวลปาลมน ามนเปนตวต งตน เปนการเพมมลคาของเศษวสดเหลอท งชวมวลปาลมน ามนหลงจากการโคนตนปาลมทหมดอายการเกบเกยว ชวยลดการนาเขากรดแลคตกจากตางประเทศ สามารถนากรดแลคตกเพอวจยและพฒนาตอยอดเปนผลตภณฑชวภาพตางๆ

ขนตอนการผลต o การเตรยมตวอยางลาตนปาลมน ามน o การเตรยมเฮมเซลลโลสไฮโดรไลเซตจากลาตนปาลมน ามน o คดเลอกสายพนธแบคทเรยแลคตกทสามารถใชน าตาลไซโลส (Xylose) และกลโคส (Glucose) o แบคทเรยสายพนธทคดเลอกไดนามาผลตกรดแลคตกโดยใชเฮมเซลลโลสไฮโดรไลเซตทผานกระบวนการ

ปรบสภาพชวมวลปาลมน ามน และอาหารเล ยงเช อในอตราสวนทแตกตางกน

การผลตกรดแลคตกจากชวมวลปาลมนามน ภายใตชดโครงการ “การพฒนาเศษวสดเหลอใชจากสวนปาลมนามนในการผลตพลาสตก

และพลงงานทดแทนทางชวภาพ”

ดร.ศภชย นตพนธ คณะวทยาสาสตร มหาวทยาลยทกษณ วทยาเขตพทลง

กรอบแนวคดกระบวนการผลตกรดแลคตกจาก ชวมวลปาลมน ามน

[93]

ผลไดเชงเศรษฐกจ แบคทเรยแลคตก 9 สายพนธ ประกอบดวย Lactobacillus sp. TISTR 1320 L. plantarum TISTR 926 L. delbrueckil TISTR 326 L. bulgaricus TISTR 1339 L. casei TISTR 1340 L. lactis TISTR 420 L. casei subsp. rhamnosus TISTR 047 L. amylovorans TISTR 1110 และ L. pentosus TISTR 853 พบวา สามารถเจรญและสรางกรดแลคตกโดยใชน าตาลไซโลส และเช อทมความสามารถดทสด คอ L. pentosus TISTR 853 ซงสามารถใชเฮมเซลลโลสไฮโดรไลเซตผสมกบอาหารเล ยงเช อในสดสวน 50:50 ผลตกรดแลคตก ได 5.629 g/L และเมอลดสดสวนอาหารเล ยงเช อเปน 80:20 ไดกรดแลคตก 3.753 g/L

ผรวมวจย: ผศ.บษกร อตรภชาต

[94]

จากการขยายพนทปลกปาลมนามนในพนทมากกวา 26 จงหวดทวประเทศ เพอใชเปนวตถดบพนฐานในอตสาหกรรมอาหารแลว ยงเปนแหลงพลงงานทางเลอกสาหรบนาไปผลตเปนไบโอดเซล เนองจากเปนพชนามนทใหผลผลตนามนตอหนวยพนทสงกวาพชนามนทกชนด ทาใหเลงเหนไดวา จะมทะลายปาลมเปลาปรมาณเพมขน ซงพบวา ทะลายปาลมเปลาเปนของเสยมมลคาตาและยงไมมการนามาใชประโยชน และมปรมาณสงถง 5.4 ลานตนตอป จงนาไปสการวจยคนควาหาทางเลอกในการนาทะลายปาลม เปลา มาใชประโยชนจากคณสมบตทางเคมทเปนพอลเมอรธรรมชาต สามารถใชเสรมแรงในพอลเมอรเคมได นอกจากน ตองคานงถงคณสมบตเชงกลของทะลายปาลมเปลาทมนาหนกเบา ความหนาแนนตา ประกอบการวเคราะห ในขณะท ทะลายปาลมเปลาสามารถยอยสลายทางชวภาพได ทาใหนาไปสแนวคดการพฒนาผลตภณฑ ทเปนมตรตอสงแวดลอม

นวตกรรมการออกแบบผลตภณฑฯ ไดนาหลกการออกแบบเชงสรางสรรคเพอสงแวดลอม (Creative design) เปนการออกแบบท คานงถงผลกระทบตอสงแวดลอมมาประยกตใช และบรณาการรวมกบการประเมนวฏจกรชวต (Life Cycle Assessment) ซงเปนการประเมนผลกระทบตอส งแวดลอมของผลตภณฑตงแตผลตภณฑเกดจนตาย เพอนาประเดนดานสงแวดลอมมาพจารณารวมดวย ตงแตเรมตนกระบวนการออกแบบ โดยมแรงบนดาลใจมาจากวฒนธรรมประเพณอนเกาแกของญปนในการพบกระดาษแผนสเหลยมจตรสหลากสเปนรปทรงตางๆ

เรยก แบบโอรกาม (Origami) เพอสรางจดเดนของผลตภณฑทผสานกบวฒนธรรมสรางสรรคของญปน และ แบบท 2 อาศยแรงบนดาลใจในการเลยนแบบธรรมชาตจาก เหด ซงเปนวตถดบทใชในการปรงอาหารญปน เรยก แบบออรแกนค เพอสรางจดเดนของผลตภณฑในความเปนธรรมชาต ตามแนวคด WabiSabi หรอ ความงามในความไมสมบรณ (Beauty in the imperfection) ของวฒนธรรมญปน ทาใหไดนวตกรรมการออกแบบเครองใชบนโตะอาหาร 2 ชด จากวสดคอมโพสตชวภาพปาลมนามนกบเมลามน ทเปนการพฒนาวสดน เปนครงแรกของโลก สามารถนาไปตอยอดเชงพาณชย เพอตอบสนองตอกระแสความตองการผลตภณฑรกษโลกได อนเปนการเพมมลคาใหกบวสดเหลอใชจากสวนปาลมนามน

นวตกรรมการออกแบบผลตภณฑภาชนะเครองใชบนโตะอาหารทเปนมตรตอสงแวดลอมจากวสดคอมโพสทชวภาพปาลมน ามน

ผชวยศาสตราจารยดร. สงห อนทรชโต คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

[95]

การใชประโยชน การระดมสมองระหวางผเชยวชาญดานวศกรรมวสด การออกแบบเชงสรางสรรคเพอสงแวดลอม (การออกแบบทคานงถงผลกระทบตอสงแวดลอม) และ การประเมนวฏจกรชวต (การประเมนผลกระทบตอสงแวดลอมของผลตภณฑตงแตผลตภณฑเกดจนตาย) รวมกบ บรษทเอกชนผผลตเครองใชบนโตะอาหารจากเมลามน ผสานแนวคดส การพฒนานวตกรรมวสดใหม คอ วสดคอมโพสตชวภาพปาลมนามนกบเมลามน

ข นตอนการผลต เตรยมวสดจากทะลายปาลมเปลาใหมขนาดเลกมากทสดเทาทจะทาได เปนผงไดยงด เรมจากการนาทะลายปาลมเปลาทขนมาจากโรงงานสกดปาลมนามน มาตากแดดใหแหงเพอลดความชน แลว

นาไปเขาสกระบวนการจดเตรยมวสด โดยใชเทคนคการระเบดดวยไอนาทอณหภม 200 องศาเซลเซยส ความดน 18 บาร เปนเวลา 10 นาท จากนน นาไปบดยอยดวยเครองปนทมรอบความเรวสง แลวจงนาไปผสมกบผงเมลามนใหเขากน ขนรปเพอทดสอบคณสมบตทางคณภาพตามมาตรฐานอตสาหกรรม ซงงานนกวาจะขนรปไดกตองทดลองดาเนนการจนกวาจะหาสภาวะทเหมาะสม ทงดานการขนรป สสน และ

ความแขงแรง ทาใหเกดนวตกรรมวสดใหม คอ วสดคอมโพสตชวภาพปาลมนามนกบเมลามน นอกจากน ผลการประเมนวฏจกรชวต พบวา วสดคอมโพสตชวภาพปาลมนามนกบเมลามน ชวยลดผลกระทบทกดานภาวะโลกรอน รอยละ 12 ดานคาความเปนพษตอมนษย รอยละ 0.3 ดานคาความเปนพษตอระบบนเวศน รอยละ 0.3 ทงน วสดคอมโพสตชวภาพปาลมนามนกบเมลามนนน ม ศกยภาพในการน า ไปพฒนาผล ต ภณฑอ นได อ ก นอกเหนอจากเครองใชบนโตะอาหาร เพอใหสามารถขยายโอกาสการประยกตใชการตอบโจทยนวตกรรมเชงสงคมได อาทเชน ชดกาแฟ ชดอาหารวาง แกวกาแฟ เกาอพลาสตก โตะพลาสตก และ วสดบผวหนาเคานเตอร เปนตน อนเปนการสรางมลคาเพมใหกบเศษวสดเหลอทงจากกระบวนการสกดนามนปาลมของโรงงานสกดปาลมนามน ปอนสตลาดผลตภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอสงเสรมการพฒนาอตสาหกรรมปาลมนามนอยางครบวงจร

ผลไดเชงเศรษฐกจและมลคาทเพมข น เมอประเมนสถานการณทางการตลาดของรานอาหารญปนทมแนวโนมสงขน โดยประเทศไทยมรานอาหารญปนเพมสงขนเปนอนดบท 5 ในโลก ทาใหตงโจทยการออกแบบเปนชดผลตภณฑภาชนะเครองใชบนโตะอาหารสาหรบรานอาหารญปน ไดแก จานขาว จานวางอาหาร ชามซป ถวยนาจม ตะเกยบ และทวางตะเกยบ โดยมศกยภาพทจะสามารถเพมมลคาเศษทะลายปาลมไดจาก ราคาเพยง 1 บาทตอกโลกรม เปนวสดคอมโพสตชวภาพปาลมนามนกบเมลามนทมปาลมผสมอย รอยละ 20 โดยนาหนก (สามารถขนรปเปนจานได 3 ใบ ใบละ 120 บาท) ในขณะทราคาตนทนการผลตจากผงเมลามน คดเปน 40.20 บาท จะเหนไดวา สามารถเพมมลคาไดสงถง 9 เทาตอกโลกรม

ผรวมวจย: ผศ.ดร. รตนาวรรณ มงคง คณะสงแวดลอม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

[96]

ปาลมน ามน เปนพชเศรษฐกจทสาคญชนดหนงของไทย ปจจบนมการขยายพ นทการปลกปาลมอยางตอเนอง สงผลใหมเศษเหลอจานวนมาก และยงไมมการนาไปใชประโยชนอยางจรงจง ดงน น การนาเศษวสดปาลมน ามนสามชนดคอ ลาตน ทางปาลม และกะลาปาลม มาผลตเปน Woodceramics ทมคณสมบตอนโดดเดน เชน การตานทานความรอนและการขดสขดขวน ทนตอการกดกรอนจากสารเคม มคณสมบตทางไฟฟาและคลนไฟฟาทนาสนใจ สามารถนาไปประยกตใชกบอตสาหกรรมตาง ๆ ไดหลากหลายอตสาหกรรม

การใชประโยชนจากผลงานวจย ในการผลต Woodceramics น น มกรรมวธในการผลตคราว ๆ ดงภาพท 1 โดยเรมจากการเตรยมตวอยางช นไม นามาอดดวยเรซน จากน นนาไปผานกระบวนการ Pyrolysis ทอณหภมสง (600-1,000 °C) โดยมการควบคมการเพมข นของความรอน (Heating rate) ท 3 ระดบคอ 1 5 และ 10 °C/min กจะไดผลตภณฑ Woodceramics ทมคณสมบตแตกตางกนออกมา จากน น จงนา Woodceramics ทไดไปทดสอบคณสมบตตางๆ ท งคณสมบตเชงกล (Mechanical properties) คณสมบตทางกายภาพ (Physical properties) และคณสมบตทางดานไฟฟาและคลนแมเหลกไฟฟา รวมถงโครงสรางทาง

Microstructures ก า ร ท ด ส อ บ ค ณ ส ม บ ต ข อ ง Woodceramics ในเชงลก จะอยในปท 2 ของงานวจยชนน

การผลต Woodceramics จากเศษเหลอวสดปาลมน ามน

ดร. พงษศกด เฮงนรนดร และคณะ ศนยวทยาการข นสงดานทรพยากรธรรมชาตเขตรอน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ภาพท 1 ข นตอนการผลต Woodceramics ภาพท 2 Woodceramics จากทางใบปาลมน ามน

[97]

ภาพท 3 แผนการทดลองการผลต Woodceramics

ผลการวเคราะหคณสมบตทางกายภาพเบ องตนของ Woodceramics จากเศษเหลอปาลมแตละชนด

Woodceramics ความช น % ความหนาแนน ความ

ถวงจาเพาะ

จากลาตนปาลมน ามน 15.62 0.40 0.34

จากแผนใยไมอดจากทางใบปาลมน ามน 13.69 0.66 0.58 จากแผนช นไมอดจากกะลาปาลม 11.12 1.01 0.91

Woodceramics ทผลตได คาดวาจะสามารถรองรบอตสาหกรรมตาง ๆ เชน อปกรณอเลกทรอนกส อปกรณปองกนคลนแมเหลกไฟฟา วสดดดซบ ฉนวนกนความรอน เปนตน

ภาพท 4 ตวอยางผลตภณฑจาก Woodceramics

ผรวมวจย: ผศ.ดร.นคม แหลมสก ม.เกษตรศาสตร ผศ.ดร.ไตรรตน เนยมสวรรณ ม.เกษตรศาสตร นายณฐณรงค เอยมม บ. ทรเทคโนโลย จากด