รายงานการวิเคราะห์การร่วมทุนระหว่างภาครัฐและภาคเอกชน ... · บทสรุปผู้บริหาร

ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร ส านกงบประมาณของรฐสภาส านกงบประมาณของรฐสภา

การการวเคราะหวเคราะหการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (การรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (PPuubblliicc PPrriivvaattee PPaarrttnneerrsshhiipp :: PPPPPP))

i

การวเคราะหการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP)

ฉบบท 3/2559



ii

การวเคราะหการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP)



iii

เรอง การวเคราะหการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP) จดพมพครงท 3/2559 จ านวนหนา 104 หนา จ านวนทพมพ 100 เลม จดท าโดย สานกงบประมาณของรฐสภา

สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร ถนนประดพทธ แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400 โทร. 0 2244 2222 โทร. 0 2244 2088 พมพท สานกการพมพ สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร

ถนนประดพทธ แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400 โทร. 0 2244 2117 โทร. 0 2244 2122

______________________________________



i

ค าน า

การศกษาเรอง “การวเคราะหการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP)” เลมน ผศกษาไดศกษาคนควาและจดทาขน โดยมวตถประสงคเพอสนบสนนขอมลใหแกสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกรฐสภา สมาชกสภานตบญญตแหงชาต คณะกรรมาธการ และบคคลทเกยวของในวงงานรฐสภา นาไปใชประกอบการพจารณาตดตาม ตรวจสอบโครงการรวมทน PPP ตลอดจนเผยแพรขอมลใหประชาชนทวไปไดรบทราบและมความรความเขาใจเกยวกบการดาเนนโครงการรวมทน PPP มากยงขน ทงนเพอใหการใชจายเงนของประเทศเปนไปอยางมประสทธภาพ สมประโยชน เปนธรรม โปรงใส รวมทงเกดประโยชนสงสดตอประชาชนและประเทศชาตอยางแทจรง ซงขอมลทไดจากการศกษา วเคราะหและประมวลผล เพอใหไดมาซงองคความรสาคญตางๆ ทเกยวของกบการดาเนนโครงการรวมทน PPP ประกอบดวย บทสรปผบรหาร บทท 1 บทนา บทท 2 การรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน บทท 3 บทวเคราะห บทท 4 บทสรปและขอเสนอแนะ การศกษาในครงนคงไมสามารถบรรลวตถประสงคไดหากขาดการสนบสนนทสาคญจากหลายฝาย ผศกษาขอแสดงความขอบคณตอคณะกรรมการปรบปรงโครงสราง อานาจหนาท ระบบงาน และกรอบอตรากาลงของสานกงบประมาณของรฐสภา ทกรณาใหคาปรกษาแนะนาสาหรบความเหนตอการปรบปรงรายงานการศกษาดงกลาว ขอขอบคณผบงคบบญชาสานกงบประมาณของรฐสภาและเพอนรวมงานสานกงบประมาณของรฐสภา ทกทานทใหคาแนะนาอนเปนประโยชน หากมขอผดพลาดประการใด ผศกษาขออภยมา ณ โอกาสนดวย

นางสาวจไรลกษณ เอยวพนธ และนางสาวสาวตร วาระคา มกราคม 2559



ii

บทสรปผบรหาร

รายงานวชาการเรอง “การวเคราะหการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP)” ฉบบน ไดศกษาคนควาขอมลจากแหลงขอมลทตยภม ซงเปนเอกสารทเผยแพรตอสาธารณะชนผานทางเวบไซตของหนวยงานทเกยวของในสวนของภาครฐ และเวบไซตจากภาคเอกชนเพอนามาใช ในการศกษา วเคราะหและประมวลผลเพอใหไดมาซงองคความรตางๆ ทงในเรองความหมาย ความสาคญ ประโยชนและขอจากด รปแบบและวธการรวมทน กฎหมายทเกยวของ การรวมทนในประเทศไทยและตวอยางตางประเทศ รวมถงใหขอเสนอแนะจากการศกษา เพอเปนสวนหนงในการสนบสนนเอกสารทางวชาการ ใหแก สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกรฐสภา สมาชกสภานตบญญตแหงชาต คณะกรรมาธการ และบคคลทเกยวของในวงงานรฐสภาไดนาไปใชเปนขอมลประกอบการพจารณาตดตามตรวจสอบโครงการรวมทน PPP ตลอดจน เพอเผยแพรขอมลและสรางความรความเขาใจตอภาคประชาชนทวไปไดรบทราบมากยงขน

ในปจจบนประเทศไทยมความจาเปนตองจดทาโครงสรางพนฐานและบรการสาธารณะในดานตางๆ เพมมากขน ซงการดาเนนการดงกลาวจาเปนตองใชงบประมาณเปนจานวนมาก ทาใหรฐไมสามารถดาเนนการ ใหเพยงพอแกความตองการของประชาชนได ตอมาจงไดมการประกาศใชพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ขนบงคบใชแทนกฎหมายรวมทน ป พ.ศ. 2535 เพอสงเสรมและเอออานวยใหเอกชนเขารวมลงทนกบหนวยงานของรฐ และเพอแกไขปญหาตางๆ ทกฎหมายรวมทนป พ.ศ. 2535 โดยตามกฎหมายรวมทนฉบบใหมไดสรางกลไกทสาคญหลายๆ อยางทจะสงเสรมและเอออานวยตอการเขามารวมลงทนระหวางรฐ ซงขอมลทไดจากการศกษา วเคราะห และประมวลผลเพอใหไดองคความรสาคญตางๆ ทเกยวของกบการดาเนนโครงการรวมทน PPP สรปสาระสาคญไดดงน

การรวมทนระหวางภาครฐและเอกชน หมายถง การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ (Public Private Partnership หรอ PPP) โดยการอนญาต หรอใหสมปทาน หรอใหสทธแกเอกชนดาเนนกจการของรฐ ทงในกจการเชงพาณชยและสงคม ซงกจการของรฐดงกลาวตองเปนกจการของสวนราชการ รฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หรอองคกรปกครองสวนทองถนมอานาจหนาทตามกฎหมาย หรอกจการดงกลาวจะตองใหทรพยากรธรรมชาตหรอทรพยสนของสวนราชการ รฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หรอองคกรปกครองสวนทองถน

การรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนเปนวธการลงทนภาครฐ (Public Investment) ทมความสาคญตอการพฒนาเศรษฐกจไทย โดยสวนใหญเปนการลงทนในโครงสรางขนพนฐาน (Infrastructure) อนจะชวยเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ กอใหเกดการสรางงาน เพมผลตภาพและศกยภาพ การผลตในระยะยาว แตเนองจากการลงทนดงกลาวตองใชเมดเงนจานวนมหาศาลซงหากเปนการลงทน จากภาครฐเพยงฝายเดยวอาจไมสามารถระดมเงนทนไดเพยงพอ เนองจากขอจากดในดานการระดมทนและ การดาเนนนโยบายดานการลงทนทตองคานงถงเสถยรภาพการคลงของประเทศดวย ซงมแหลงการระดมทน ของภาครฐจาก 3 แหลงคอ เงนกตางประเทศ เงนกในประเทศ และการระดมทนรปแบบใหมๆ เชน การเปดใหภาคเอกชนเขารวมลงทนในรปแบบ Public Private Partnership หรอ PPP ซงสวนใหญจะเปนโครงการ ดานโครงสรางพนฐานของประเทศ ทงนการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนเปนการเพมศกยภาพในการลงทนโครงการพฒนาระบบสาธารณปโภค ทสาคญยงสามารถถายโอนความเสยงใหภาคเอกชนซงภาคเอกชน จะมประสทธภาพในการบรหารจดการความเสยงไดมากวาภาครฐ นอกจากนยงสามารถเพมประสทธภาพในการบรหารจดการและยงชวยสงเสรมใหเกดนวตกรรม การถายโอนเทคโนโลย หรอใหเกดการขยาย ตลาดทนภายในประเทศ



iii

ทงน แมรฐบาลจะมหนาทสรางและใหบรการสนคาสาธารณะ ในสวนทเอกชนดาเนนการตามกลไกตลาดแลวมความลมเหลวของการตลาด เชน ถนน สะพาน โรงเรยน โรงพบาบาล และสาธารณปโภคตางๆ แตรฐมขดจากดของตวเองทงดานประสทธภาพ การดาเนนการ และดานการลงทน ขณะทภาคเอกชน จะมประสทธภาพมากกวาในสวนของการออกแบบ การกอสราง การดาเนนการ และการดแลรกษา รวมถงความเปน มออาชพในแตละดาน การใหเอกชนเขามามสวนรวม จงสามารถชวยสรางงานใหเกดประสทธภาพสงสด ดงนน การรวมลงทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน จงชวยใหรฐบาลสามารถขยายการลงทนในโครงการพนฐานตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและทนตอความตองการของประชาชน ประโยชนของ PPP เกดขนกบทกฝายทมสวนรวม (Stake holders) 3 ฝายประกอบดวย ภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน แตการรวมทนอาจมขอจากด หลายประการทควรคานงถงการเลอกลงทนในแตละรปแบบ เชน การกากบดแล โครงการลงทนในรปแบบ PPP อาจมความซบซอนมากกวากจการทภาครฐดาเนนการเองโดยเฉพาะในประเดนการแบงรบภาระความเสยง (Risk Transfer) ระหวางภาครฐและเอกชนซงหากดาเนนการไมเหมาะสมจะทาใหโครงการ PPP เกดความลมเหลว และไมมประสทธภาพ อกทงยงมความเสยงของโครงการลงทนในรปแบบ PPP มหลายประการทตองคานงถง โดยเฉพาะความเสยงจากโครงการ (Project Risks) ซงเปนความเสยงทสามารถควบคมไดอาจสงผลให การดาเนนการไมเปนไปตามวตถประสงค เปาหมาย และระยะเวลาทกาหนดไวตามสญญา สาหรบรปแบบการดาเนนการของการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนมหลากหลาย ซงในหลายประเทศ รวมทง World Bank และ Asian Development Bank เรยกการดาเนนการในลกษณะดงกลาววา Public Private Partnership (PPP) โดยมวตถประสงคเพอลดภาระการลงทนของภาครฐ และเพมประสทธภาพการลงทนและการบรหารจดการ การถายทอดความรและเทคโนโลย รวมทงขยายขอบเขตและ เพมคณภาพการใหบรการสาธารณะ ซงมการดาเนนการไดในหลายรปแบบ เชน การวาจางเอกชน (Management Contact), การใหเอกชนเชาทรพยสนของรฐไปดาเนนการ (Lease Contract), Build-Operate-Own (BOO), Build-Operate - Transfer (BOT) หรอ Build-Transfer-Operate (BTO), ภาครฐรวมมอกบเอกชนในลกษณะหนสวนเพอดาเนนกจการ (Joint Venture)

สาหรบการดาเนนการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนในประเทศไทยดาเนนการภายใตกฎหมายทเกยวของ ดงน

1. พระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ซงไดมการประกาศลงใน ราชกจจานเบกษา เมอวนท 3 เมษายน 2556 และมผลบงคบใชตงแตวนท 4 เมษายน 2556

2. การปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบอนนอกจากพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทน ในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 เชน กฎหมายจดตงหนวยงาน กฎหมายหรอระเบยบทเกยวของกบการดาเนนโครงการ และกฎหมายทเกยวของกบการลงทน

3. แผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2558-2562 รฐมเปาหมาย ทจะดาเนนโครงการทอยภายใต 6 กจการในกลมท 1 ในลกษณะการใหเอกชนรวมลงทนเปนหลก และจะสงเสรมใหเอกชนมสวนรวมในการลงทนโครงการทอยภายใต 14 กจการ ในกลมท 2 โดยมการประมาณการมลคา การลงทนทงหมดและสดสวนการลงทนของภาคเอกชนไว 2 กลม รวม 66 โครงการ เปนมลคาเงนลงทนโดยประมาณ จานวน 1,576,538.27 ลานบาท



iv

ปจจบนรฐบาลไทยมการรวมลงทนกบภาคเอกชน และอยระหวางดาเนนการตามสญญตงแต ป 2523 – 2557 ใน 5 สาขา รวมทงสน 33 โครงการ ประกอบดวย สาขาคมนาคม 16 โครงการ, สาขาการจดนา 2 โครงการ, สาขาการสอสาร 8 โครงการ, สาขาการบรหารจดการขยะ 1 โครงการ และสาขาอนๆ 6 โครงการ ซงการดาเนนโครงการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนในประเทศไทยสวนใหญนยมมรปแบบหลกๆ 4 วธ คอ

1. Build-Operate-Transfer (BOT) หรอ Build-Transfer-Operate (BTO) เอกชนเปนผลงทนพฒนาและดาเนนโครงการรบความเสยงจากผลประกอบการและตองมการสงมอบกรรมสทธทรพยสนของโครงการใหแกภาครฐเมอพรอมเรมเปดใหบรการ (BTO) หรอเมอสนสดระยะเวลาสญญา (BOT) โดยภาครฐอาจกาหนดสทธพเศษเพอจงใจเอกชน เชน สทธในการใหบรการ หรอสญญาซอขายบรการเพอประกนรายได เปนตน และอาจกาหนดใหเอกชนจายคาตอบแทนในรปแบบตางๆ ซงปจจบนมการดาเนนการตามสญญาแบบ BOT จ านวน 8 โครงการ เชน โครงการลงทน บรหารและประกอบการทาเทยบเรอตสนคา ซ.3 ณ ทาเรอแหลมฉบง, โครงการสญญาสมปทานทางหลวงในทางหลวงแผนดนหมายเลข 31 ถนนวภาวดรงสต ตอนดนแดง-ดอนเมอง (Tollway), โครงการใหใชสทธดาเนนการบรหารและประกอบการศนยบรหารจดการวสด เหลอใชอตสาหกรรม (เตาเผาขยะอตสาหกรรม) บางป จงหวดสมทรปราการ ฯลฯ และดาเนนการตามสญญาแบบ BTO จ านวน 20 โครงการ เชน โครงการอนญาตใหดาเนนการใหบรการระบบสงนามนเชอเพลงอากาศยานผานทอแบบ Hydrant, โครงการคลงสนคา ณ ทาอากาศยานสวรรณภม, สญญาสมปทานการลงทนออกแบบกอสรางบรหารจดการใหบรการ และบารงรกษาโครงการทางพเศษสายศรรช-วงแหวนรอบนอกกรงเทพมหานคร ฯลฯ

2. Build-Own-Operate-Transfer (BOOT) เปนรปแบบการใหสมปทานทรฐใหสทธแกเอกชนในการจดหาแหลงเงนทน ออกแบบ กอสราง และดาเนนการใหบรการในชวงระยะเวลาทกาหนด โดยความเปนเจาของสนทรพยจะโอนกลบไปสภาครฐเมอสนสดระยะเวลาตามทกาหนดตางๆ ซงปจจบนมการดาเนนการ ตามสญญา จ านวน 2 โครงการ คอ โครงการสญญากอสรางและบรหารโครงการพฒนาระบบสาธารณปโภคพนฐานในทราชพสด บรเวณสถานขนสงหมอชต และโครงการใหสทธดาเนนการผลตและจาหนายนาประปา

3. Build-Lease–Operate-Transfer (BLOT) ภาคเอกชนออกแบบ หาแหลงเงนทนสรางอยบนพนทซงเชาจากภาครฐ โดยเอกชนดาเนนงานตามชวงเวลาทไดเชาจากภาครฐ และทายทสดกจะโอนกรรมสทธ ในสงกอสรางใหภาครฐ ซงปจจบนมการดาเนนการตามสญญา จ านวน 1 โครงการ คอ โครงการสญญาใหสทธ ใชประโยชนศนยการคาบรเวณสามเหลยมยานพหลโยธน

4. Build-Rent-Own-Transfer (BROT) ภาคเอกชนเปนผดาเนนการเชาสนทรพยจากภาครฐ หลกจากทไดโอนทรพยสนใหภาครฐแลว ซงปจจบนมการดาเนนการตามสญญา จ านวน 2 โครงการ คอ โครงการสญญาใหสทธใชประโยชนอาคารเพอประกอบธรกจโรงแรม และโครงการสญญาใหสทธใชประโยชนศนยการคาบรการสแยกปทมวน สาหรบการดาเนนโครงการ PPPs ของตางประเทศจะครอบคลมในหลายสาขา ทงในสาขาขนสง ทรพยากรและสงแวดลอม สาธารณสข การศกษา และการกฬา และมการดาเนนการในหลายรปแบบ สวนใหญนยมมรปแบบหลกๆ 3 วธ คอ



v

1. Design-Build-Finance-Operate/Maintain (DBFO/DBFM) เปนรปแบบทนยมแพรหลายของการรวมดาเนนการในระบบ PPPs ซงรวมหนาทหลก ไดแก การออกแบบ กอสราง จดหาแหลงเงนทน และการดาเนนการใหบรการ ซงอาจรวมถงการบารงรกษาสนทรพยทใชในการดาเนนโครงการ ภายใตสญญาระยะยาวดวย เอกชนจะเปนผจดหาแหลงเงนทนซงอาจมาในรปเงนก หรอผรวมทนเพอพฒนาโครงการ โดยเอกชน จะไดรบคาจางตามสญญาบรการทไดตกลงไว รปแบบการดาเนนโครงการแบบ DBFO น ความเปนเจาของทรพยสนแลวแตตกลงกน ซงอาจเปนของรฐหรอเอกชน หรอจะกาหนดใหเอกชนโอนสนทรพยใหกบรฐเมอสนสดสญญา เชน โครงการ Deep Tube Lines-Jubilee,Northern & Piccadilly Lines (JNP) ในสหราชอาณาจกร, โครงการ Royal Nort Shore Hospital Stage2 Redevelopment ในประเทศออสเตรเลย, โครงการ ITE Col-lege West (Institute fo Technical Education) เปนตน

2. Design-Build-Own-Operate (DBOO) เปนรปแบบทรฐจางเอกชนในการออกแบบกอสราง และจางใหเอกชนรายนนดาเนนการใหบรการโครงการนนๆ ดวย โดยรฐยงคงเปนเจาของสนทรพย เอกชนผดาเนนโครงการอาจไดรบเงนในรปของคาจางบรหาร (Management fee) โครงการลกษณะนอาจเปนโครงการทมขนาดใหญมาก และเงนทนจากภาคเอกชนไมพอทจะดาเนนการไดในทงโครงการ เชน โครงการ Provision of Refuse Incineration Services และโครงการ Desalination Project ในประเทศสงคโปร เปนตน

3. Build-Own-Operate-Transfer (BOOT) เปนรปแบบการใหสมปทานทรฐใหสทธแกเอกชน ในการจดหาแหลงเงนทน ออกแบบ กอสราง และดาเนนการใหบรการในชวงระยะเวลาทกาหนด โดยความเปนเจาของสนทรพยจะโอนกลบไปสภาครฐเมอสนสดระยะเวลาตามทกาหนด เชน โครงการ MCA21 (Ministry of Company Affairs) ในประเทศอนเดย เปนตน

การศกษาครงนไดรวบรวมขอมลตางๆ ทเกยวของกบการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน จากเวบไซต เอกสารทางวชาการตางๆ ทผศกษาสามารถสบคนไดนามาสงเคราะหเพอใหไดความร เบองตน ทเกยวของกบการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนในการสนบสนนขอมลใหแกสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกรฐสภา สมาชกสภานตบญญตแหงชาต คณะกรรมาธการ และบคคลทเกยวของในวงงานรฐสภา นาไปใชประกอบการพจารณาตดตาม ตรวจสอบโครงการรวมทน PPP ตลอดจนเผยแพรขอมลใหประชาชนทวไปไดรบทราบและมความรความเขาใจเกยวกบการดาเนนการโครงการรวมทน PPP มากยงขน ทงนเพอใหการใชจายเงนของประเทศเปนไปอยางมประสทธภาพ สมประโยชน เปนธรรม โปรงใส รวมทงเกดประโยชนสงสดตอประชาชน และประเทศชาตอยางแทจรง โดยจากการศกษา พบวา การดาเนนการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน ยงมปญหาหลายดานทงดานกฎหมาย ดานนโยบาย ดานคณภาพการบรการ และดานศกยภาพของหนวยงานเจาของโครงการ ทงนผศกษาไดใหขอเสนอแนะเพอพจารณา ดงน 1. ควรมการทบทวนพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ในสวนของ

1.1 ควรทบทวนหรอปรบแกไข สดสวนของจานวนคณะกรรมการคดเลอกและคณะกรรมการกากบดแลทมาจากฝายของหนวยงานเจาของโครงการใหลดตากวากงหนงของจานวนคณะกรรมการทงหมด

1.2 ควรกาหนดหลกเกณฑพนฐานของเงอนไขสญญาทมกจะเปนปญหา โดยระดมความคดเหน จากผเชยวชาญทกฝายทงภาครฐและภาคเอกชน สถาบนการเงนทใหสนเชอแกโครงการทงหลาย รวมทงหนวยงานเจาของโครงการทประสบปญหา เพอกาหนดเงอนไขสญญาทเหมาะสมและสมประโยชนทงภาครฐและภาคเอกชน



vi

1.3 ควรทบทวนใหผทมความเหมาะสมเปนประธานคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชน รวมลงทนในกจการของรฐแทนนายกรฐมนตร เพอใหเกดกลไกการถวงดลการปฏบตหนาทและการใชอานาจ ตามกฎหมายรวมทนฉบบใหมของคณะกรรมการฯ โดยคณะรฐมนตรสามารถปฏบตหนาทไดอยางมประสทธภาพ โปรงใส เปนธรรมและตรงไปตรงมา

1.4 ฝายนตบญญตควรรบทราบและเหนชอบตอโครงการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน การพจารณาเหนชอบกรอบวงเงนงบประมาณแผนดนหรอวงเงนกสาหรบการดาเนนโครงการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนทกโครงการ รวมถงการเขาไปมสวนรวมในกระบวนการตดตาม ตรวจสอบ เพอใหเกดถวงดล และคานอานาจระหวางฝายบรหารและฝายนตบญญต ในการดาเนนงานโครงการรวมทนฯ โดยแกไขพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ตางๆ เพอใหกลไกในการตรวจสอบถวงดลอานาจและการใชอานาจตามกฎหมายรวมทนป พ.ศ. 2556 ของคณะกรรมการฯ เปนไปไดอยางมประสทธภาพ โปรงใส และเปนธรรมอยางแทจรง

2. ควรกาหนดนโยบายทชดเจนในการมงเนนคณภาพการบรการ และผลประโยชนตอประชาชนมากกวาการพจารณาผลตอบแทนในรปตวเงนแกภาครฐเพยงอยางเดยว รวมทงใหความสาคญในการกากบดแลเพอคมครองผใชบรการดวย

3. ควรสรางการรบร และความเขาใจทถกตองเกยวกบบทบาทความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนอยางทวถงทงในระดบนโยบาย สวนกลาง ระดบปฏบต และสวนทองถน เพอใหเกดกระบวนการ ความรวมมอในเรองดงกลาวมากยงขน

4. การพจารณาคดเลอกเอกชนในการรวมลงทนควรปฏบตตามหลกเกณฑและเงอนไขทพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทน พ.ศ. 2556 อยางเครงครด

5. หนวยงานเจาของโครงการควรศกษาหรอมทปรกษาทเปนผเชยวชาญเกยวกบการดาเนนโครงการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน เพอลดชองวางระหวางการดาเนนการอนอาจจะทาใหเกดความไดเปรยบเสยเปรยบจากการดาเนนโครงการรวมทน และสาหรบกรณการลงนามในสญญารวมทนระหวางภาครฐ และภาคเอกชนควรปฏบตตามหลกเกณฑ เงอนไขทพระราชบญญตการใหเอกชนรวมทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 และประกาศตางๆ ทเกยวของอยางเครงครด

ทงน ผศกษามความเหนวา ควรมการศกษาประเดนปญหาการดาเนนโครงการรวมทนระหวางภาครฐและเอกชนทมผลกระทบตองบประมาณของประเทศ และควรมการศกษาการดาเนนโครงการรวมทนระหวางภาครฐและเอกชนทประสบผลสาเรจ เพอหาแนวทางการดาเนนโครงการรวมทนฯ ทเหมาะสมกบบรบท ของประเทศไทย สาหรบการศกษาครงตอไปในอนาคต



vii

สารบญ หนา

ค าน า i

บทสรปผบรหาร ii

สารบญ vii

สารบญแผนภาพ ix

สารบญตาราง x

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความสาคญของปญหา 1 วตถประสงคของการศกษา 2 ขอบเขตของการศกษา 2 ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการศกษา 3 นยามศพทเฉพาะ 3

บทท 2 การรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP)

ความหมายของการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน 5 ความสาคญของการลงทนภาครฐ และการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน 6 ประโยชนและขอจากดของการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน 7 รปแบบและวธการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน 9 กฎหมายและระเบยบทเกยวของ 12 แผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2558 - 2562 24 การรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP)

ในประเทศไทย 26

ตวอยางการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP) ในตางประเทศ

43

บทท 3 บทวเคราะห

ภาพรวมของการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน 46 หลกการสาคญของการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน 47 สภาพปญหาและจดออนของการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน 49

บทท 4 บทสรปและขอเสนอแนะ

บทสรป 51 ขอแสนอแนะ 52 ขอเสนอในการศกษาครงตอไป 53

เอกสารอางอง 54



viii

สารบญ (ตอ) หนา ภาคผนวก

ภาคผนวก 1 พระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 56 ภาคผนวก 2 หลกเกณฑ เงอนไข และวธการขอรบจดสรรเงน จากกองทนสงเสรมการใหเอกชน รวมลงทนในกจการของรฐ

78

ภาคผนวก 3 รายการโครงการในกจการภายใตแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทน ในกจการของรฐ พ.ศ. 2558-2562 (Project Pipeline) ณ วนท 24 กนยายน 2558

84



ix

สารบญแผนภาพ

หนา แผนภาพท 1 ขนตอนการดาเนนตาม พ.ร.บ. การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 14 แผนภาพท 2 การเสนอโครงการ มาตรา 23 ถง มาตรา 31 15 ตาม พ.ร.บ. การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 แผนภาพท 3 การดาเนนโครงการ มาตรา 32 ถง มาตรา 42 ตาม พ.ร.บ. การใหเอกชนรวมลงทนในกจการ 16 ของรฐ พ.ศ. 2556 แผนภาพท 4 การกากบดแลและตดตามผล มาตรา 43 ถง 46 ตาม พ.ร.บ. การใหเอกชนรวมลงทน 17 ในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 แผนภาพท 5 การแกไขสญญาและการทาสญญาใหม ตาม พ.ร.บ. การใหเอกชนรวมลงทน 19 ในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 แผนภาพท 6 หลกเกณฑและวธการในการดาเนนโครงการตามมลคาโครงการแตละระดบ 21



x

สารบญตาราง

หนา ตารางท 1 หลกเกณฑและวธการในการดาเนนโครงการสาหรบโครงการลงทน 3 ระดบ 20 ตาม พ.ร.บ. การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ตารางท 2 รายละเอยดโครงการในกจการภายใตแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมทนในกจการของรฐ 25 พ.ศ. 2556 - 2562 (Project Pipeline) ตารางท 3 โครงการรวมลงทนกบภาคเอกชนในสาขาตางๆ ระหวางป 2523 - 2557 27 ตารางท 4 ตวอยางโครงการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนในตางประเทศ แยกรายสาขา 44



1

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ในภาวการณปจจบนรฐบาลของประเทศตาง ๆ ทงประเทศทพฒนาแลวและประเทศกาลงพฒนา มนโยบายใหเอกชนมสวนรวมในการทางาน บรหารจดการ รวมไปถงการลงทนในโครงการพฒนาระบบสาธารณปโภค โดยเฉพาะอยางยงโครงการขนาดใหญทตองใชเงนลงทนจานวนมหาศาล ซงสวนใหญจะเปนโครงการดานโครงสรางพนฐานของประเทศ เชน ถนน ทาเรอ รถไฟ โรงไฟฟา ระบบนาประปา ทอยอาศย เปนตนและรปแบบตาง ๆ เหลานเรยกโดยรวมวา Public Private Partnership หรอ PPP โดยรฐมวตถประสงคในการใช PPP เพอลดการใชงบประมาณและลดแรงกดดนตอการกอหนสาธารณะของรฐบาล และมงเนนบรหารจดการทมประสทธภาพคมคากบตนทนมากกวาทภาครฐจะเปนเจาของหรอดาเนนการเอง ทงน PPP มประโยชนกบทกฝายทเกยวของโดยโครงการของรฐจะไดรบเทคโนโลยและนวตกรรมใหมจากภาคเอกชน รวมทงชวยการประหยดตนทนของโครงการ ขณะทภาคเอกชนจะมชองทางในการดาเนนธรกจมากขน และเนองจากโครงการสวนใหญเปนการพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศทาใหเศรษฐกจในภาพรวมดขน สงผลใหเกดสภาพแวดลอมทดตอการดาเนนธรกจของเอกชน นอกจากนภาคประชาชนจะไดรบประโยชนจากการบรการทมประสทธภาพดวยราคาทเหมาะสม ซงในปจจบนหลายประเทศมการนารปแบบการรวมลงทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership หรอ PPP) มาใชมากขน โดยเฉพาะสาหรบประเทศทรฐบาลขาดความพรอมในดานงบประมาณและ/หรอการบรหารจดการการรวมลงทนลกษณะนจะชวยใหสามารถพฒนาโครงการกอสรางพนฐานขนาดใหญได ดงนน การลงทนดานโครงสรางพนฐานของประเทศจงเปนปจจยสาคญประการหนงในการพฒนาเศรษฐกจ ทจะชวยเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ กอใหเกดการสรางงาน เพมผลตภาพและศกยภาพ การผลตในระยะยาว แตเนองจากการลงทนดงกลาวตองใชเมดเงนจานวนมหาศาล ซงหากเปนการลงทนจากภาครฐเพยงฝายเดยวอาจไมสามารถระดมเงนทนไดเพยงพอเนองจากขอจากดในดานการระดมทนและการดาเนนนโยบายดานการลงทนทตองคานงถงเสถยรภาพการคลงของประเทศดวย

สาหรบการพฒนาเศรษฐกจไทยตงแตชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 6 จนถงปจจบน ไดมการขยายตวอยางตอเนอง ซงสงผลใหภาครฐไมสามารถลงทนโครงสรางพนฐานและขยายการใหบรการสาธารณะไดเพยงพอและทนกบความตองการ ประกอบกบขณะนประเทศไทยกาลงกาวเขาสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (Asian Economic Communiyt : AEC) ดงนนในชวงดงกลาวภาครฐจงไดเปดโอกาสใหเอกชนเขารวมดาเนนการในกจการของรฐ เนองจากภาครฐมขอจากดดานงบประมาณทไมสามารถลงทนในการพฒนาโครงสรางพนฐาน และบรการสาธารณะไดอยางทวถง โดยสวนใหญจะเปนโครงการลงทนดานโครงสรางพนฐานขนาดใหญและตองใชเงนลงทนจานวนมาก เชน ระบบรถไฟฟาขนสงมวลชน ระบบทางพเศษและทางยกระดบ ระบบโทรศพทสอสารเปนตน



2

ในการน ผศกษาไดตระหนกและเหนถงความจาเปนทจะตองมการศกษา วเคราะห และประมวลผล เพอใหไดองคความรเกยวกบการรวมลงทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP) จากแหลงขอมลตางๆ ทสามารถสบคนได เพอสนบสนนเอกสารทางวชาการ ใหแก สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกรฐสภา สมาชกสภานตบญญตแหงชาต คณะกรรมาธการ และบคคลทเกยวของในวงงานร ฐสภา นาไปใชเปนขอมลเบองตนในการพจารณาตดตาม ตรวจสอบโครงการรวมทน PPP ทงนเพอใหเกดความสมดลในเชงการถวงดลอานาจระหวางฝายบรหารและฝายนตบญญตอยางแทจรง เนองจากการดาเนนโครงการรวมทน PPP ฝายบรหารสามารถดาเนนโครงการรวมทน PPP ไดโดยมตองขอรบความเหนชอบจากฝายนตบญญต ซงอาจสงผลใหขาดกลไกการมสวนรวมในกระบวนการตดตาม ตรวจสอบ ถวงดล และคานอานาจระหวางฝายบรหารและฝาย นตบญญต เพอใหการใชอานาจของฝายนตบญญตอยในสดสวนทเหมาะสม เกดความโปรงใส และเปนธรรม รวมทงอาจสงผลกระทบตอเสถยรภาพทางการคลงในระยะยาวอกดวย ดงนน รฐบาลจงจาเปนอยางยงทจะตองดาเนนนโยบายการใชจายงบประมาณอยางรดกม มการจดลาดบความสาคญของการลงทน และคานงถง ขดความสามารถในการหารายไดในระยะยาวมาสนบสนนการลงทน แมวาการระดมทนในร ปแบบใหมจะเปนวธการทคลองตวและลดปญหาขอจากดในเชงกฎหมายเมอเปรยบเทยบกบการระดมทนดวยวธการตงงบประมาณกตามแตวธการระดมทนดงกลาวตองใชวงเงนลงทนจานวนทสง ซงในอนาคตอาจทาใหเกดเหตการณทสงผลกระทบใหรฐบาลตองมภาระหนสนจากการกยมเพอมาลงทนในโครงการความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนเพมสงขน ตลอดจนเปนขอมลและแนวทางใหกบประชาชนทวไปใชในการตดตามตรวจสอบการใชจาย เงนของรฐบาลในการดาเนนโครงการรวมทน PPP ไดมากยงขน เนองจากแหลงการระดมทนของรฐบาลสวนใหญไดมาจากเงนกตางประเทศ เงนกภายในประเทศ เปนตน ดงนนประชาชนทกคนควรจะตองใหความสนใจและตดตามตรวจสอบการใชจายเงนเหลาน ดวย ท งน เพ อใหการใชจาย เงนของประเทศเปนไปอยางมประสทธภาพ สมประโยชน เปนธรรม โปรงใส รวมทงเกดประโยชนสงสดตอประชาชนและประเทศชาตอยางแทจรง

วตถประสงคของการศกษา 1. เพอใหความรเบองตนเกยวกบการรวมลงทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private

Partnership : PPP) ใหแกสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกรฐสภา สมาชกสภานตบญญตแหงชาต คณะกรรมาธการ และบคคลทเกยวของในวงงานรฐสภา ตลอดจนประชาชนทวไป

2. เพอใหขอสรปจากการศกษาโดยระบถงปญหาอปสรรคในการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน

3. เพอใหขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางทเหมาะสมในการใหเอกชนเขามามสวนรวมในการรวมลงทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP) ในประเทศไทย

ขอบเขตของการศกษา

การศกษาในครงนไดกาหนดขอบเขตการศกษาโดยใชวธการเกบรวบรวมขอมลในระดบทตยภม ทงจากงานวจย รายงานการศกษา บทความ และเอกสารตางๆ ทเกยวของกบการรวมลงทนระหวางภาครฐ และภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP) เชน กฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ประกาศ คาสง แผนยทธศาสตร และมตคณะรฐมนตร เปนตน และใชระยะเวลาในการศกษาตงแตเดอนพฤศจกายน 2558 ถงเดอนมกราคม 2559



3

ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการศกษา 1. เพอเปนขอมลประกอบการพจารณาตดตามตรวจสอบการดาเนนโครงการรวมลงทนระหวาง

ภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP) ใหแก สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกรฐสภา สมาชกสภานตบญญตแหงชาต คณะกรรมาธการ และบคคลทเกยวของในวงงานรฐสภา

2. เพอใหทราบปญหาอปสรรคและนาผลทไดจากการศกษาไปใชเปนแนวทางในการปรบปรง/พฒนาการดาเนนโครงการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP) ใหมประสทธภาพยงขน

3. เพอเปนขอมลทจะนาไปสการศกษาวจยเชงลกในอนาคต

นยามศพทเฉพาะ กจการของรฐ หมายถง กจการทมลกษณะอยางใดอยางหนง ดงตอไปน 1. กจการทสวนราชการ รฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หรอองคกรปกครองสวนทองถน หนวยใดหนวยหนงหรอหลายหนวยรวมกนมอานาจหนาทตองทาตามกฎหมาย 2. กจการทจะตองใชทรพยากรธรรมชาตหรอทรพยสนของสวนราชการ รฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หรอองคกรปกครองสวนทองถนหนวยใดหนวยหนงหรอหลายหนวยรวมกน รวมลงทน หมายถง รวมลงทนกบเอกชนไมวาโดยวธใด หรอมอบใหเอกชนลงทนแตฝายเดยว โดยวธการอนญาต หรอใหสมปทาน หรอใหสทธไมวาในลกษณะใด โครงการ หมายถง การลงทนในกจการของรฐ หนวยงานเจาของโครงการ หมายถง สวนราชการทมฐานะเปนกรมหรอเทยบเทารฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หรอองคกรปกครองสวนทองถนซงจะใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ หนวยงานอนของรฐ หมายถง หนวยงานในกากบของรฐ องคการมหาชน หรอหนวยงานทจดตงขนตามกฎหมายเฉพาะ หรอหนวยงานอนทมฐานะเปนนตบคคลทมใชสวนราชการและรฐวสาหกจซงอยในกากบ ของฝายบรหาร รฐวสาหกจ หมายความวา

1. องคการของรฐบาลตามกฎหมายวาดวยการจดตงองคการของรฐบาล กจการของรฐตามกฎหมายทจดตงกจการนน หรอหนวยงานธรกจทรฐบาลเปนเจาของ

2. บรษทหรอหางหนสวนนตบคคลทกระทรวงการคลงหรอรฐวสาหกจตาม (1) หรอหนวยงานอนของรฐมทนรวมอยดวยเกนกวารอยละหาสบ

หนวยงานอนของรฐ หมายความวา หนวยงานในกากบของรฐ องคการมหาชน หรอหนวยงาน ทจดตงขนตามกฎหมายเฉพาะ หรอหนวยงานอนทมฐานะเปนนตบคคลทมใชสวนราชการและรฐวสาหกจซงอยในกากบของฝายบรหาร

องคกรปกครองสวนทองถน หมายถง องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล องคการบรหารสวนตาบล กรงเทพมหานคร เมองพทยา หรอองคกรปกครองสวนทองถนอนทมกฎหมายจดตง



4

กระทรวงเจาสงกด หมายความวา 1. กรณสวนราชการ ไดแก กระทรวงหรอทบวงซงมสวนราชการในสงกดตามกฎหมายวาดวย

การปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม 2. กรณรฐวสาหกจ ไดแก (ก) สาหรบรฐวสาหกจอนนอกจากบรษท ไดแก กระทรวงหรอทบวง ซงรฐมนตรวาการ

เปนผรกษาการตามกฎหมายวาดวยการจดตงรฐวสาหกจนนหรอรฐมนตรผรบผดชอบในงานของรฐวสาหกจนน (ข) สาหรบบรษท ไดแก กระทรวงการคลงหรอกระทรวงหรอทบวง ซงกระทรวงการคลง

ไดมอบอานาจใหใชสทธเปนผถอหนของบรษทแทนกระทรวงการคลงเพอประโยชนในการปฏบตหนาทเปนกระทรวงเจาสงกดตามพระราชบญญตน

3. กรณหนวยงานอนของรฐ ไดแก กระทรวงหรอทบวงซงรฐมนตรวาการเปนผรกษาการตามกฎหมายวาดวยการจดตงหนวยงานนน หรอรฐมนตรวาการผรบผดชอบในงานของหนวยงานนน

4. กรณองคกรปกครองสวนทองถน ไดแก กระทรวงมหาดไทย เอกชน หมายถง บคคลหรอนตบคคลทมใชหนวยงานของรฐหรอหนวยงานอนของรฐบาลไทย แผนยทธศาสตร หมายถง แผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ กองทน หมายถง กองทนสงเสรมการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ คณะกรรมการ หมายถง คณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ คณะกรรมการกองทน หมายถง คณะกรรมการกองทนสงเสรมการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ ส านกงาน หมายถง สานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ



5

บทท 2

การรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership)

ความหมายของการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน การรวมทนระหวางภาครฐและเอกชน เปนการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ (Public Private

Partnership หรอ PPP) คอ การอนญาต หรอใหสมปทาน หรอใหสทธแกเอกชนดาเนนกจการของรฐ ทงในกจการ เชงพาณชยและสงคม ซงกจการของรฐดงกลาวตองเปนกจการของสวนราชการ รฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หรอองคกรปกครองสวนทองถนมอานาจหนาทตามกฎหมาย หรอกจการดงกลาวจะตองใหทรพยากรธรรมชาตหรอทรพยสนของสวนราชการ รฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หรอองคกรปกครองสวนทองถน โดยมผใหความหมายไวหลายองคกร ดงน

องคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (Organization for Economic Cooperation and Development : OECD) ไดใหคาจากดความของ PPP ไววา เปนขอตกลงระหวางรฐบาลกบเอกชน ผรวมลงทนหนงราย หรอมากกวาในการทจะใหเอกชนนนๆ สงมอบบรการในลกษณะตางตอบแทนใหแกรฐบาล โดยเอกชนจะไดรบผลกาไรจากการใหบรการ และรฐบาลจะไดบรรลเปาประสงคของการสงมอบบรการทไดตงไว

กองทนการเงนระหวางประเทศ (International Monetary Fund: IMF) เสนอวา PPP เปนเรองของการตกลงใหภาคเอกชนเปนผจดหาสนทรพยและสงมอบบรการดานโครงสรางพนฐาน (Infrastructure) ซงแตเดมรฐบาลเคยเปนผกระทา นอกเหนอจากการทใหเอกชนเปนผดาเนนการและจดหาเงนทนแลว PPP ยงมลกษณะ ทสาคญอก 2 ประการ อนไดแก การเนนใหภาคเอกชนเปนทงผจดหาและผลงทนในบรการสาธารณะ และ การโอนความเสยงทสาคญจากภาครฐไปสภาคเอกชน

คณะกรรมาธการยโรป (European Commission : EC) ไดเสนอวา โดยทวไปแลว PPP หมายรวมถง รปแบบของความรวมมอระหวางหนวยงานในภาครฐกบกลมธรกจ ซงมงหมายใหเกดการจดหาเงนทน การกอสราง การซอมแซม บารงรกษา ตลอดจนการบรหารจดการบรการดานโครงสรางพนฐาน

สถาบนจดอนดบความนาเชอถอ Standard and Poor’s (S&P) ไดอธบายความหมายของ PPP ไววา เปนความสมพนธระหวางภาครฐและภาคเอกชนทงในระยะกลางและระยะยาวใดๆ กตาม ทเกยวของกบการแบงปน ความเสยงและผลตอบแทนจากการใชทกษะทแตกตางหลากหลายจากภาคสวนตางๆ ความเชยวชาญ และการเงน เพอนาไปสผลของนโยบายทมงหวงใหเกดขน

ธนาคารเพอการลงทนของยโรป (European Investment Bank : EIB) มองวา PPP เปนคาทมความหมายทวไป (Generic term) ซงหมายความถง ความสมพนธทกอตวขนระหวางภาครฐและภาคเอกชน ทมกมวตถประสงคเพอนาทรพยากรและ/หรอความเชยวชาญจากภาคเอกชน เขามาเพอใชในการจดหาและ สงมอบสนทรพยและบรการภาคสาธารณะ



6

ความส าคญของการลงทนภาครฐและการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน การลงทนภาครฐ (Public Investment) มความสาคญตอการพฒนาเศรษฐกจไทย ซงเปนการลงทน

ในโครงสรางขนพนฐาน (Infrastructure) อนจะชวยเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ กอใหเกด การสรางงาน เพมผลตภาพและศกยภาพการผลตในระยะยาว แตเนองจากการลงทนดงกลาวตองใชเมดเงนจานวนมหาศาลซงหากเปนการลงทนจากภาครฐเพยงฝายเดยวอาจไมสามารถระดมเงนทนไดเพยงพอ เนองจากขอจากดในดานการระดมทนและการดาเนนนโยบายดานการลงทนทตองคานงถ งเสถยรภาพการคลงของประเทศดวย ซงมแหลงการระดมทนของภาครฐ ดงน

1. เงนกตางประเทศ ไดแก เงนกจากสถาบนทางการเงนระหวางประเทศหรอรฐบาลตางประเทศ ไดแก ธนาคารโลก (World Bank) ธนาคารพฒนาเอเชย (Asian Development Bank : ADB) หรอรฐบาลญปน โดยกผานองคการความรวมมอระหวางประเทศของญปน (Japan International Cooperation Agency : JICA) เปนตน

2. เงนกภายในประเทศ ทงการกตรงจากธนาคารพาณชย ภายในประเทศ สถาบนการเงนเฉพาะกจ และการออกพนธบตร

3. การระดมทนรปแบบใหมๆ เชน การเปดใหภาคเอกชนเขารวมลงทนในรปแบบ Public Private Partnership หรอ PPP เปนตน ซงสวนใหญจะเปนโครงการดานโครงสรางพนฐานของประเทศ เชน ถนน ทาเรอ รถไฟ โรงไฟฟา ระบบนาประปา ทอยอาศย เปนตน และรปแบบตาง ๆ เหลานเรยกโดยรวมวา Public Private Partnership หรอ PPP โดยรฐมวตถประสงค ดงน

3.1 เพอเพมศกยภาพในการลงทนโครงการพฒนาระบบสาธารณปโภค ซงมกเปนโครงการขนาดใหญทตองใชเงนลงทนเปนจานวนมาก จงตองมการวางแผนการลงทนอยางรอบคอบเพราะอาจเกดผลกระทบเกยวกบสถานะทางดานการเงนของประเทศไดโดยงาย อกทงรฐบาลมขอจากดตางๆ ในการใชงบประมาณ หรอการระดมทนดวยวธอนๆ

3.2 เพอถายโอนความเสยงใหภาคเอกชน การพฒนาระบบสาธารณปโภคนนมความเสยง ทเกยวของมากมายหลายชนดหลายประเภท อกทงความเสยงแตละชนดกมความสาคญและกอใหเกดผลกระทบตอสถานะของโครงการไดอยางมาก ประเภทความเสยงทเกยวของ ไดแก ความเสยงดานการปฏบตการ (Operating risks) ความเสยงดานการกอสราง (Construction risks) ความเสยงดานการพฒนาโครงการ (Development risks) ความเสยงในดานกฎหมาย (Legal risks) ความเสยงทางเชงพาณชย (Commercial risks) และความเสยงการเมอง (Political risks) การถายโอนความเสยงใหภาคเอกชนนนเปนจดประสงคหลกของ PPP ซงมาจากแนวคดทวาเอกชนนนสามารถบรหารจดการความเสยงไดมประสทธภาพกวาภาครฐ โดยเฉพาะอยางยงความเสยงดานการปฏบตการ ความเสยงดานการกอสราง และความเสยงเชงพาณชยบางชนด ซงรปแบบ PPP แตละรปแบบนน มกลไกการจดสรรความเสยง (Risk allocation) และระดบความเสยงทรฐบาลตองแบกรบทตางกน

3.3 เพอเพมประสทธภาพในการบรหารจดการ เปนทยอมรบกนโดยทวไปวาการบรหารจดการของภาคเอกชนนนมประสทธภาพมากกวาการบรหารจดการของภาครฐ การใหเอกชนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการโครงการบางสวนหรอทงหมดในรปแบบตางๆ ของ PPP จงเปนการเพมประสทธภาพใหกบโครงการ โดยเฉพาะอยางยงในเรองประสทธภาพในการบรหารตนทน (Cost effectiveness) แตอยางไรกตามการใหเอกชนเขามามสวนรวมอาจจะมปญหาในเรองของคณภาพของการบรการได เพราะจดประสงคหลกของการดาเนนกจการของภาคเอกชนคอการแสวงหากาไรสงสดซงอาจจะนามาซงการลดทอนคณภาพการใหบรการได



7

3.4 อนๆ นอกจากวตถประสงคทง 3 ขอขางตนแลวการใช PPP ยงสามารถกอใหเกดผลอนๆ ซงอาจจะเปนเหตผลทสนบสนนการใช PPP เชน เพอการสงเสรมใหเกดนวตกรรม และการโอนถายเทคโนโลย หรอเพอกอใหเกดการขยายของตลาดทนภายในประเทศ ซงจะเปนประโยนในกรณทเอกชนทรวมลงทนนนมาจากตางประเทศ การใช PPP ของประเทศตางๆ นนมเหตผลทไมเหมอนกน โดยเหตผลหลกนนมอย 2 ประการ ไดแก

1. ภาคเอกชนทางานมประสทธภาพมากกวารฐ ฉะนนใหภาคเอกชนดาเนนโครงการกนาจะทาใหมประสทธภาพมากกวา คาบรการทเกบจากประชาชนกนาจะตากวาการทรฐจะดาเนนการเอง

2. รฐขาดงบประมาณลงทน หรอมงบประมาณแตนาจะนาไปใชในการลงทนดานอนๆ ไมสามารถ ใหภาคเอกชนมาลงทนได อาท ดานการศกษา ดานความมนคง ฯลฯ การรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน เปนสวนหนงของการแปรรปกรรมสทธของรฐใหเปนเอกชน โดยการแปรรปกรรมสทธ ดงกลาวมทงการโอนกรรมสทธใหทงหมด หรอการโอนกรรมสทธบางสวนใหแกเอกชนเปนผดาเนนการ

ทงน แมรฐบาลจะมหนาทสรางและใหบรการสนคาสาธารณะ ในสวนทเอกชนดาเนนการตามกลไกตลาดแลวมความลมเหลวของการตลาด เชน ถนน สะพาน โรงเรยน โรงพยาบาล และสาธารณปโภคตางๆ แตรฐ มขดจากดของตวเองทงดานประสทธภาพ การดาเนนการ และดานการลงทน ขณะทภาคเอกชนจะมประสทธภาพมากกวาในสวนของการออกแบบ การกอสราง การดาเนนการ และการดแลรกษา รวมถงความเปนมออาชพในแตละดานการใหเอกชนเขามามสวนรวม จงสามารถชวยสรางงานใหเกดประสทธภาพสงสด

ประโยชนและขอจ ากดของการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน การรวมลงทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน เปนการเพมบทบาทใหหนวยงานเอกชนเขามามสวนรวม

กบรฐบาลจะเปนการเพมประสทธภาพการทางาน สรางทางเลอกทางการทางานใหมากขน และเปนการขยาย การเขาถงบรการของรฐกบภาคประชาชน ในขณะเดยวกนจะเปนการลดขอจากดดานงบประมาณการลงทน ในโครงการตางๆ ของรฐบาลในชวงทเกดวกฤตเศรษฐกจ ทาใหรฐบาลจดเกบรายไดไมเพยงพอกบความตองการการลงทน ซงการรวมทนรปแบบ PPP ดงกลาวนนเปนทยอมรบจากทวโลกวาจะชวยลดขอจากดดานงบประมาณและการกอหนสาธารณะของภาครฐ ชวยใหรฐบาลสามารถขยายการลงทนในโครงการพนฐานตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและทนตอความตองการของประชาชน ประโยชนของ PPP เกดขนกบทกฝายทมสวนรวม (Stake-holders) สรปไดดงน

1) ประโยชนตอภาครฐ โครงการ PPP สามารถสนบสนนการดาเนนงานภาครฐ โดยสรางความคมคาทางการเงนจะชวยใหประหยดตนทนได เนองจากเอกชนรายนนจะสามารถออกแบบเพอกอใหเกดการประหยด ในการดาเนนโครงการ รวมทงรฐบาลไมมภาระคาใชจายหรอการลงทนกว าการกอสรางจะดาเนนการแลวเสรจ และยงเปนการแบงหนาทการบรหารความเสยงทไดรบจากความรประสบการณจากภาคเอกชน รวมถงความสามารถ ในการบรหารจดการระบบงบประมาณของภาครฐ ในกรณทภาครฐไดพจารณาถงความคมคาทางการเงนแลว เหนวามความเหมาะสมทจะใหเอกชนรวมดาเนนการ จะทาใหภาครฐสามารถจดสรรงบประมาณดงกลาวไปลงทนในโครงการอนๆ ตามความจาเปนและเหมาะสมมากขน รวมทงยงเปนการชวยลดปญหาความลาชาและคาใชจายเพมขนของโครงการ เนองจากเอกชนตองบรหารจดการเงนดวยตนเอง จงมแรงจงใจใหกอสรางเสร จภายในระยะเวลาทเหมาะสม เพอลดคาใชจายและภาระดอกเบย อกทงเพอใหสามารถเรยกเกบคาบรการจากรฐไดเรวขน



8

2) ประโยชนตอภาคเอกชน โครงการ PPP สามารถเพมโอกาสการทาธรกจใหกบภาคเอกชน ในการใหบรการสาธารณะดวยความมประสทธภาพและในบางครงทสภาพเศรษฐกจเรมชะลอตว (Economic Downturn) จะถอวาเปนการสนบสนนเศรษฐกจของประเทศโดยสงเสรมใหภาคเอกชนเขามารวมลงทนในโครงการของรฐ นอกจากน ในการลงทนในรปแบบ PPP ภาคเอกชนจะมโอกาสเสนอแนะแนวทางในการดาเนนงานอยางมประสทธภาพมากยงขน

3) ประโยชนตอประชาชน ในการใหบรการสาธารณะของโครงการ PPP ประชาชนผรบบรการสามารถไดรบบรการสาธารณะทมประสทธภาพในราคาทเหมาะสมมมาตรฐาน เนองจากโครงการ PPP เปนการดาเนนงานและใหบรการโดยรวมความเชยวชาญของทงภาครฐและภาคเอกชน ภายใตเงอนไขการกากบดแลทเหมาะสม ของภาครฐใหการบรการของภาคเอกชนคสญญา PPP สามารถบรรลวตถประสงคไดอยางมประสทธภาพ มความนาเชอถอในการบรการ และกาหนดกลไกราคาทเหมาะสมกบผบรโภค โดยคาตอบแทนจะถกหกทนทหากไมสามารถใหบรการไดตามมาตรฐานทภาครฐกาหนด

อยางไรกตาม การลงทนในรปแบบ PPP มขอจากดเชนกน ดงน 1) การก ากบดแล โครงการลงทนในรปแบบ PPP อาจมความซบซอนมากกวากจการทภาครฐ

ด าเนนการเอง การกากบดแลมความสาคญเพอใหโครงการ PPP มความเปนธรรมตอทกฝายและมความชดเจน ในหลกเกณฑ เพอเออตอการลงทนของภาคเอกชน โดยเฉพาะในประเดนการรบภาระความเสยง (Risk Transfer) ระหวางภาครฐและเอกชนซงหากดาเนนการไมเหมาะสมจะทาใหโครงการ PPP เกดความลมเหลวและไมมประสทธภาพ เชน กรณโครงการ M5 Toll Motorway ของประเทศฮงการ ทมการใชถนนมอเตอรเวยจรงตากวา ทประมาณการไวถงรอยละ 55 และในสญญาไดกาหนดใหภาครฐตองประกนอตราการใชมอเตอรเวยขนตา ซงตอมาภาครฐตองรบภาระอดหนนบรษทเอกชนทรวมโครงการลงทนในรปแบบ PPP เปนเงนจานวนมาก เปนตน นอกจากน การกากบดแลตองใหภาคประชาชนไดรบประโยชนจากการบรการทมประสทธภาพและตนทน ทเหมาะสม และการดาเนนงานโครงการลงทนในรปแบบ PPP ตองมความโปรงใสและคานงถงผลประโยชนสาธารณะ (Value for money)

2) ความเสยงของโครงการลงทนในรปแบบ PPP มหลายประการทตองคานงถง โดยเฉพาะความเสยงจากโครงการ (Project Risks) ไดแก ความเสยงจากการพฒนาโครงการ (Development Risk) การออกแบบ กอสรางและทดสอบระบบ (Design and Construction Risk) ซงความเสยงทเกดจากการออกแบบ กอสรางและทดสอบระบบ อาจกอใหเกดตนทนเพมและการใหบรการทไมไดตามมาตรฐาน โดยผลกระทบของความเสยงอาจกอใหเกดความลาชาหรอตนทนเพมในขนตอนของการออกแบบ กอสรางและทดสอบระบบ อกทงการออกแบบและกอสรางทไมเหมาะสมอาจสงผลตอคณภาพของโครงสรางพนฐานรวมถงคณภาพของการใหบรการ ความเสยงดานเทคโนโลย (Technology Risk) ซงการเปลยนแปลงของเทคโนโลย หรอการใชเทคโนโลยใหมๆ อาจไมเปนไปตามทคาดไว และความเสยงทางดานรายได (Revenue Risk-price/demand) ทอาจเกดจากความตองการการบรการทไมแนนอน หรอคาบรการทแตกตางจากแผนการทวางเอาไวสงผลใหรายไดจากการใหบรการแตกตางจากทคาดการณเอาไว นอกจากน ยงมความเสยงจากปจจยภายนอก (External Risks) เชน ความเสยงจากเหตสดวสย (Force Majeure Risk) ทเปนความเสยงจากเหตการณซงไมสามารถควบคมได ซงอาจกอใหเกดความลาชา และการละเมดสญญาของเอกชนในการดาเนนโครงการ และสดทาย ความเสยงจากการเมอง (Political Risk) การเปลยนแปลงทางการเมองอาจทาใหการดาเนนนโยบายไมตอเนอง ซงจะกระทบตอการดาเนนโครงการ PPP



9

รปแบบและวธการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน การเพมบทบาทภาคเอกชนในโครงการลงทนภาครฐเปนการเปดใหเอกชนเขามสวนรวมดาเนนการ

ในกจการตางๆ ของรฐ เชน โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) การใหบรการสาธารณะ (Public Services) และการใชประโยชนทรพยสนของรฐ เปนตน โดยมขอบเขตและรปแบบการดาเนนการทหลากหลาย ซงในหลายประเทศ รวมทง World Bank และ Asian Development Bank เรยกการดาเนนการในลกษณะดงกลาววา Public Private Partnership (PPP) โดยมวตถประสงคเพอลดภาระการลงทนของภาครฐ และเพมประสทธภาพการลงทนและ การบรหารจดการ การถายทอดความรและเทคโนโลย รวมทงขยายขอบเขตและเพมคณภาพการใหบรการสาธารณะ ซงมการดาเนนการไดในหลายรปแบบ เชน ((ราง) คมอวธการเสนอโครงการรวมลงทน, ป 2558, น. 33 - 35)

1) การวาจางเอกชน (Management Contact) ภาครฐวาจางเอกชนทเปนมออาชพเขามาบรหารจดการโครงการซงรฐเปนเจาของโครงการ โดยภาครฐอาจกาหนดโครงสรางการจายคาตอบแทนใหเอกชนผกพนกบผลประกอบการเพอจงใจใหดาเนนงานอยางมประสทธภาพ

2) การใหเอกชนเชาทรพยสนของรฐไปด าเนนการ (Lease Contract) ภาครฐใหเอกชนเชาทรพยสนไปดาเนนงาน โดยเอกชนรบผดชอบเงนทนหมนเวยน ตลอดจนความเสยงจากผลประกอบการ และจายคาตอบแทนใหแกภาครฐในการใชทรพยสน

3) Build-Operate-Own (BOO) เอกชนเปนผลงทนพฒนาและดาเนนโครงการรบความเสยงจากผลประกอบการ และไมตองสงมอบกรรมสทธทรพยสนใหแกภาครฐ โดยภาครฐอาจกาหนดสทธพเศษเพอจงใจเอกชน เชน สทธในการใหบรการ หรอสญญาซอขายบรการเพอประกนรายได เปนตน และอาจกาหนดใหเอกชนจายคาตอบแทนในรปแบบตางๆ

4) Build-Operate - Transfer (BOT) หรอ Build-Transfer-Operate (BTO) เอกชนเปน ผลงทนพฒนาและดาเนนโครงการ รบความเสยงจากผลประกอบการ และตองมการสงมอบกรรมสทธทรพยสนของโครงการใหแกภาครฐเมอพรอมเรมเปดใหบรการ (BTO) หรอเมอสนสดระยะเวลาสญญา (BOT) โดยภาครฐอาจกาหนดสทธพเศษเพอจงใจเอกชน เชน สทธในการใหบรการ หรอ สญญาซอขายบรการเพอประกนรายได เปนตน และอาจกาหนดใหเอกชนจายคาตอบแทนในรปแบบตางๆ

5) ภาครฐรวมมอกบเอกชนในลกษณะหนสวนเพอด าเนนกจการ (Joint Venture) ภาครฐรวมมอกบเอกชนในลกษณะหนสวนเพอดาเนนกจการ โดยรบความเสยงจากการลงทน และการดาเนนงานรวมกน

สาหรบการรวมดาเนนการในระบบ PPP ในระบบสากลมไดหลากหลายรปแบบ ซงโดยทวไป ตามหลกสากลจะเนนไปทหนาทดาเนนโครงการของคสญญา เชน การออกแบบ Design (D) การกอสราง Build (B) การหาแหลงเงนทนมาดาเนนโครงการ Finance (F) การเปนเจาของในชวงระยะเวลา Own (O) การประกอบการ Operate (O) การเปนผบารงรกษาโครงการ Maintain (M) การโอนกรรมสทธ Transfer (T) การทรฐจายคาเชาทรพยสนและคาจางใหแกเอกชนคสญญา Lease (L) การทรฐรบความเสยงดานจานวนผใชบรการเอง Gross Cost การทเอกชนเกบคาบรการเองโดยแบงรายไดใหรฐ Net Cost

ทงน รปแบบการดาเนนการของ PPP มหลากหลายวธทใชกนทวไปในระดบสากล ซงแบงออกเปน 2 ลกษณะ ประกอบดวย (คถา สถลสต, 2557, อางถงในรายงานการศกษาสวนบคคล เรอง กรณศกษาเฉพาะคานยามการ “รวมทน” ตาม พ.ร.บ. การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556, 2557, น. 3-4)



10

1. ด าเนนการตามรปแบบโครงการ 1) Design-Build (DB) เปนรปแบบทรฐจางเหมาแบบเบดเสรจ (Turn-key) มอบหมายใหเอกชนดาเนนการออกแบบ และดาเนนการกอสรางโครงการ โดยรฐจะเปนเจาของสนทรพยและเปนผดาเนนโครงการ รวมทงบารงรกษาสนทรพยภายหลงจากทการกอสรางแลวเสรจ และมการจดสรรความเสยงใหกบเอกชน 2) Design-Build-Maintain (DBM) เปนรปแบบทรฐจางเอกชนในการออกแบบและกอสราง ซงเหมอนกบรปแบบ DB แตรปแบบนเอกชนจะมหนาทครอบคลมการบารงรกษาสนทรพยของโครงการนนๆ โดยรฐเปนผดาเนนโครงการภายหลงจากทการกอสรางแลวเสรจ และมการจดสรรความเสยงในการบารงรกษาใหกบภาคเอกชนดวย 3) Design-Build-Operate (DBO) เปนรปแบบทรฐจางเอกชนในการออกแบบกอสราง และจางใหเอกชนรายนนดาเนนการใหบรการโครงการนน ๆ ดวย โดยรฐยงคงเปนเจาของสนทรพย เอกชนผดาเนนโครงการอาจไดรบเงนในรปของคาจางบรหาร (Management fee) โครงการลกษณะนอาจเปนโครงการทมขนาดใหญมาก และเงนทนจากภาคเอกชนไมพอทจะดาเนนการไดในทงโครงการ 4) Design-Build-Operate-Maintain (DBOM) เปนรปแบบทรวมหนาทความรบผดชอบของภาคเอกชนในการจดซอจดจางแบบ DB กบการดาเนนการ และการบารงรกษาสนทรพยของโครงการภายในระยะเวลาทกาหนด เมอสนสดระยะเวลาตามสญญาแลว ภาครฐจะเปนผดาเนนโครงการเอง 5) Design-Build-Finance-Operate/Maintain (DBFO/DBFM) เปนรปแบบทนยมแพรหลายของการรวมดาเนนการในระบบ PPPs ซงรวมหนาทหลก ไดแก การออกแบบ กอสราง จดหาแหลงเงนทน และ การดาเนนการใหบรการ ซงอาจรวมถงการบารงรกษาสนทรพยทใชในการดาเนนโครงการ ภายใตสญญาระยะยาวดวย เอกชนจะเปนผจดหาแหลงเงนทนซงอาจมาในรปเงนก หรอผรวมทนเพอพฒนาโครงการ โดยเอกชนจะไดรบคาจางตามสญญาบรการทไดตกลงไว รปแบบการดาเนนโครงการแบบ DBFO น ความเปนเจาของทรพยสนแลวแตตกลงกน ซงอาจเปนของรฐหรอเอกชน หรอจะกาหนดใหเอกชนโอนสนทรพยใหกบรฐเมอสนสดสญญา 6) Build - Transfer-Operate (BTO) เปนรปแบบสมปทาน ทความเปนเจาของจะถกโอน เปนของรฐเมอกอสรางแลวเสรจ โดยผรบสมปทานจะไดรบสทธในการดาเนนงานตามชวงเวลาทกาหนด 7) Build-Operate-Transfer (BOT) เปนรปแบบการใหสมปทานทผรบสมปทานจะถอกรรมสทธในสนทรพยตลอดระยะเวลาทใหบรการ (และมความเปนเจาของสนทรพยนน) ไปจนกระทงสนสดระยะเวลาสมปทาน 8) Build-Own-Operate-Transfer (BOOT) เปนรปแบบการใหสมปทานทรฐใหสทธแกเอกชน ในการจดหาแหลงเงนทน ออกแบบ กอสราง และดาเนนการใหบรการในชวงระยะเวลาทกาหนด โดยความเปนเจาของสนทรพยจะโอนกลบไปสภาครฐเมอสนสดระยะเวลาตามทกาหนด 9) Build-Own-Operate (BOO) เปนรปแบบการใหสมปทานทผรบสมปทานมหนาทในการจดหาแหลงเงนทน ออกแบบ กอสราง ดาเนนการ และบารงรกษาสนทรพยของโครงการ โดยมความเปนเจาของสนทรพย และดาเนนการใหบรการภายหลงจากการกอสรางแลวเสรจ และไมมขอกาหนดในการโอนยายสนทรพยกลบเปนของรฐภายหลงสนสดสญญา 10) Buy-Build-Operate (BBO) ภาคเอกชนซอสนทรพยจากรฐบาลเพอทาการปรบปรงหรอพฒนาเพอดาเนนการ ซงไมมขอตกลงในการทตองโอนการดาเนนงานใหกบรฐบาล



11

11) Lease-Develop-Operate (LDO) ภาคเอกชนเชาสนทรพยจากรฐบาลเพอทาการปรบปรงหรอพฒนาเพอดาเนนการ ซงไมมขอตกลงในการทตองโอนการดาเนนงานใหกบรฐบาล 12) Build-Lease-Operate-Transfer (BLOT) ภาคเอกชนออกแบบ หาแหลงเงนทนสรางอยบน พนททเชาภาครฐ โดยภาคเอกชนจะดาเนนงานตามชวงเวลาทไดเชาจากภาครฐ และทายทสดกจะโอนกรรมสทธ ในสงกอสรางใหภาครฐ 13) Build-Rent-Own-Transfer (BROT) ภาคเอกชนผดาเนนการเชาทรพยสนจากภาครฐ หลงจากทไดโอนทรพยสนใหภาครฐแลว

2. ด าเนนการตามรปแบบโครงการในรายสาขา จากการดาเนนงานโครงการ PPP ทผานมาของประเทศตางๆ มกจะไมมกาหนดทแนนอนวารปแบบการดาเนนการ PPP จะเปนแบบทเหมาะสมกบประเภทของโครงการในแตละรายสาขา ปจจยสาคญในการเลอกรปแบบการดาเนนโครงการทเหมาะสมของแตละโครงการขนกบประเภทของโครงสรางพนฐาน และการพจารณาความเหมาะสมของการบรหารจดการความเสยงในแตละดานของโครงการ และการจดสรรความเสยงระหวางภาครฐและภาคเอกชน ดงน 2.1 โครงสรางพนฐานเชงเศรษฐกจ (Economic Infrastructure Project) โครงการโครงสรางพนฐานเชงเศรษฐกจ มกประกอบดวยสนทรพยถาวรทสนบสนนใหบรการสาธารณะทเปนโครงสรางพนฐาน เชน ถนน โทรคมนาคม ทาอากาศยาน ทาเรอ ประปา และบาบดนาเสย รถไฟ การผลตและสงไฟฟา ลกษณะโดยทวไปของโครงการโครงสรางพนฐานเชงเศรษฐกจ

รายไดของภาคเอกชนมาจากการเกบคาธรรมเนยมจากผใชบรการในกรณทรายได ไมครอบคลมตนทนของโครงการ อาจมการกาหนดกลไกการจายเงนของภาครฐใหแกเอกชนผดาเนนโครงการหรอในบางกรณภาคเอกชนอาจมการจายสวนแบงรายไดใหกบภาครฐ

ภาคเอกชนเปนผรบความเสยงดานจานวนผใชบรการ ทงนขนกบความเหมาะสมแตละโครงการ ซงภาครฐอาจจะเปนผรบความเสยงดานจานวนผใชบรการหรอรบความเสยงรวมกนหากเหนวาปรมาณผใชบรการไมมากพอทจะทาใหเกดความเปนไปไดของโครงการ

หนวยงานของรฐอาจเคยเปนผใหบรการมากอน โดยในภายหลงภาครฐตองการใหเอกชน เขาดาเนนงานในโครงการเพอเพมประสทธภาพในการใหบรการของโครงการ

ความเสยงดานรายไดของโครงการเปนปจจยสาคญของผลประกอบการดานการเงน ซงมกมความสมพนธโดยตรงกบจานวนผใชบรการ

2.2 โครงสรางพนฐานทางสงคม (Social Infrastructure Project) โครงการโครงสรางพนฐานเชงสงคม ตางจากโครงการโครงสรางพนฐานเชงเศรษฐกจ คอ รายไดจากผใชบรการโดยมากมกไมเพยงพอตอตนทนโครงการ และมแนวโนมทภาครฐจะตองใหการสนบสนน เชน โรงเรยน โรงพยาบาล โครงสรางพนฐานเชงสงคมนมกไดรบเงนชดเชยจากภาครฐ ซงภาคเอกชนจะไมมความเสยงดานจานวนผใชบรการ (Unitary Payment) แมวาภาคเอกชนอาจใชเงนทนในการกอสรางในตอนแรก หากแตจะไดรบเงนคนในรปเงนจายชาระตลอดระยะเวลาสญญา



12

ตามกรณ guideline ของประเทศออสเตรเลยไดจาแนกรปแบบของการดาเนนโครงการ (Deliver Models) ออกเปน 6 รปแบบ ดงน

1. Public-Private Partnerships (PPP) 2. Construct Only (Lump Sum or Fixed Price) 3. Design and Construct 4. Construction Management 5. Project Alliancing 6. Managing Contractor สาหรบรปแบบการรวมดาเนนการ PPP ขององคกรสหประชาชาต มความหลากหลายมาก โดยสามารถพจารณาจากหนาทความรบผดชอบและการจดสรรความเสยงระหวางรฐกบเอกชน สามารถแบงไดดงน 1. Buy-Build-Operate (BBO) 2. Build-Own-Operate (BOO) 3. Build-Own-Operate-Tranfer (BOOT) 4. Build -Operate-Tranfer (BOT) 5. Build-Lease-Operate-Tranfer (BLOT) 6. Design-Build-Finance-Operate (DBFO) 7. Finance Only 8. Operate&Maintenanec Contract (O&M) 9. Design-Build (DB) 10. Operation License

ทงน การเลอกรปแบบหรอวธดาเนนการรวมทนระหวางภาครฐและเอกชนนน จะมการประเมนความเปนไปไดของโครงการ (Viability) เพอตดสนใจเลอกรปแบบทเหมาะสม ซงจะขนอยกบสภาพแวดลอม เหตผล ความจาเปน ความสาคญของการดาเนนงานในรปแบบทตางๆ กน

กฎหมาย และระเบยบทเกยวของ

1. พระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ (Public Private Partnership : PPP) เปนวธการหนงทสาคญและจาเปนเพอใหรฐสามารถจดทาโครงสรางพนฐานและบรการสาธารณะใหเพยงพอกบความตองการ ของประชาชนได เนองจากการดาเนนการดงกลาวจะตองใชทรพยากรและงบประมาณเปนจานวนมหาศาล หากรฐเปนผดาเนนการดงกลาวทงหมดแตเพยงผเดยวยอมจะไมสามารถดาเนนการใหสาเรจลลวงได รฐจงจาเปนตองมอบหมายใหเอกชนเขารวมดาเนนการ โดยแตเดมไดมการตรากฎหมายทใชบงคบกบการดาเนนการดงกลาว คอ พระราชบญญตวาดวยการใหเอกชนเขารวมงานหรอดาเนนการในกจการของรฐ พ.ศ. 2535 แตเนองจากกฎหมายดงกลาวมหลกเกณฑบางประการทไมชดเจนกอใหเกดปญหาในการบงคบใชกฎหมายและการตความกฎหมาย เปนอยางมาก อกทงยงมไดมการกาหนดขนตอนและหลกเกณฑการดาเนนการทสาคญบางประการไว โดยเฉพาะอยางยงการแกไขเพมเตมสญญา ประกอบกบในปจจบนประเทศไทยมความจาเปนตองจดทาโครงสรางพนฐาน และบรการสาธารณะในดานตางๆ เพมมากขน ซงการดาเนนการดงกลาวจาเปนตองใชงบประมาณเปนจานวนมาก ทาใหรฐยงไมสามารถดาเนนการใหเพยงพอแกความตองการของประชาชนได จงไดมการปรบปรงกฎหมายใหม ซงใชบงคบอยในปจจบน คอ พระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ซงไดมการประกาศลงในราชกจจานเบกษา เมอวนท 3 เมษายน 2556 และมผลบงคบใชตงแตวนท 4 เมษายน 2556 โดยสาระสาคญของพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 (รายละเอยดตามภาคผนวก 1) มดงน 1) ยกเลกพระราชบญญตวาดวยการใหเอกชนเขารวมงานหรอดาเนนการในกจการของรฐ พ.ศ. 2535 2) มการจดต งหนวยงานท รบผดชอบการปฏบตหน าทตามกฎหมายฉบบน โดยตรง คอ “คณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ” ซงกฎหมายฉบบเดมมไดมการกาหนดไวอยางชดเจน



13

3) มการกาหนดนโยบายของรฐในการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐทชดเจนและแนนอน โดยกาหนดใหมการจดทาแผนยทธศาสตรเพอกาหนดนโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐท สอดคลอง กบบทบญญตวาดวยแนวนโยบายพนฐานแหงรฐของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยและแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตซงมระยะเวลาครงละหาป 4) มการกาหนดหลกเกณฑและขนตอนการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐอยางครบถวน เรมตงแตกระบวนการเสนอโครงการ การดาเนนโครงการ และการกากบดแลและตดตามผลโครงการ (รายละเอยด ตามแผนภาพท 1) 5) การกาหนดมลคาโครงการทเขาขายเปนโครงการทตองดาเนนการภายใตกฎหมายฉบบนนอกจากโครงการทมมลคาตงแตหนงพนลานบาทขนไปแลว อาจมการกาหนดมลคาเพมเตมไดโดยกฎกระทรวง ซงตามกฎหมายฉบบเดมการกาหนดมลคาโครงการจะตองออกเปนพระราชกฤษฎกา 6) ลดขนตอนทไมจาเปนและมการกาหนดเวลาใหชดเจนแนนอน กลาวคอ มการลดขนตอนการเสนอเรองตอคณะรฐมนตรเหลอเพยงขนตอนเดยว คอ การอนมตโครงการขนสดทาย และมการกาหนดเวลาในการดาเนนงาน แตละขนตอนใหชดเจน ทาใหสามารถดาเนนโครงการไดเรวขน 7) มการกาหนดขนตอนและวธการในกรณทตองมการแกไขสญญาและทาสญญาใหมใหชดเจน 8) มการจดตง “กองทนสงเสรมการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ” เพอสนบสนนการจดทาแผนยทธศาสตรและสนบสนนหนวยงานของรฐในการเสนอโครงการทสอดคลองกบแผนทยทธศาสตร การจดทาผลการศกษาและวเคราะหโครงการ และการจางทปรกษา 9) มการกาหนดโทษในกรณทคณะกรรมการทจดตงขนตามกฎหมายฉบบน ไดกระทาการอนฝาฝนตอบทบญญตทกาหนดไว ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนหกแสนบาท หรอทงจาทงปรบ ดงนน จะเหนไดวาพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ฉบบใหมน ไดมการแกไขปรบปรงในสาระสาคญหลายประการ ทงนเนองจากปญหาในการตความและบงคบใชกฎหมายฉบบเดม ทาใหผประกอบการทงในภาคเอกชน และรฐวสาหกจตางพยายามหลกเลยงทจะดาเนนโครงการภายใตกฎหมายดงกลาว สงผลกระทบตอการลงทนในกจการของรฐอยางมาก ดงนน การแกไขปรบปรงกฎหมายฉบบนใหมความชดเจนสอดคลองกบนโยบายของรฐและสนบสนนการรวมลงทนระหวางรฐกบเอกชน จงนาจะสงผลดตอการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐตอไป



14

แผนภาพท 1 ขนตอนการด าเนนตาม พ.ร.บ. การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556

ทมา : เอกสารประกอบการประชมเชงปฏบตการ “แนวทางปฏบตและแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2558-2562”, โดยกระทรวงการคลง, สานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ, 2558.สานกงาน คณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ, 2558. จากแผนภาพท 3 แสดงใหเหนถงขนตอนการดาเนนตาม พ.ร.บ. การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ซงเปนภาพรวมทงหมดทกกระบวนงานตามท พ.ร.บ.ฯ กาหนด ทงนสามารถอธบายรายละเอยดของแตละขนตอนได ดงน 1. การเสนอโครงการ (มาตรา 23 ถง 31) หนวยงานเจาของโครงการตองวาจางทปรกษาเพอจดทา รายงานผลการศกษาและวเคราะหโครงการ แลวหนวยงานฯ เสนอผลการศกษาฯ และรายงานของทปรกษาตอรฐมนตรกระทรวงเจาสงกด หลงจากนนรฐมนตรฯ ตองพจารณาใหแลวเสรจภายใน 60 วนนบแตวนทไดรบ การเสนอเร อง ขณะเดยวกนหนวยงานฯ เสนอสานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ สานกงานฯ ตองพจารณาใหเสรจสนภายใน 60 วนนบแตวนทไดรบผลการศกษาฯ หากพนกาหนดเวลาดงกลาวถอวาสานกงานเหนดวยกบโครงการ แตภายใน 30 วนนบแตวนทไดรบผลการศกษาฯ สานกงานฯ อาจขอใหหนวยงานฯ ปรบปรงแกไขรายละเอยดของโครงการหรอสงเอกสารเพมเตมตอสานกงานฯ เมอพจารณาแลว ถาสานกงานฯ เหนดวยกบโครงการ ใหเสนอคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐเพอพจารณาใหความเหนชอบ แตถาสานกงานฯ ไมเหนดวยกบโครงการ ใหแจงความเหนตอรฐมนตรฯ และหนวยงานฯ และหากรฐมนตรฯ ไมเหนดวยกบสานกงานฯ ใหเสนอคณะกรรมการนโยบายฯ ตดสน



15

เมอคณะกรรมการนโยบายฯ เหนชอบแลว หากโครงการใดตองมการใชจายงบประมาณรายจาย ของแผนดนหรอตองกอหนโดยการกหรอการคาประกนโดยกระทรวงการคลง ใหคณะกรรมการฯ เสนอโครงการ ตอคณะรฐมนตรเพอพจารณาอนมตโครงการและวงเงนงบประมาณฯ (รายละเอยดตามแผนภาพท 2)

แผนภาพท 2 การเสนอโครงการ มาตรา 23 ถง มาตรา 31 ตาม พ.ร.บ. การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556

ทมา : เอกสารประกอบการประชมเชงปฏบตการ “แนวทางปฏบตและแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2558-2562”, โดยกระทรวงการคลง, สานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ, 2558.

2. การด าเนนโครงการ (มาตรา 32 ถง 42) เมอคณะกรรมการนโยบายฯ ใหความเหนชอบหรอเมอคณะรฐมนตรอนมตใหหนวยงานฯ จดทารางประกาศเชญชวนเอกชน, รางขอบเขตโครงการและรางสญญารวมลงทนแลวหนวยงานฯ แตงตงคณะกรรมการคดเลอกแลวพจารณาคดเลอกเอกชนรวมลงทน ในการคดเลอกอาจใชวธประมลหรอไมกได หลงจากนนภายใน 15 วนนบแตไดผลการคดเลอกเอกชนและรางสญญารวมลงทนกบเอกชน ทไดรบคดเลอก ใหคณะกรรมการคดเลอกดาเนนการดงตอไปน 2.1 นาผลการคดเลอก รางสญญารวมลงทนและเอกสารเสนอสานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ โดยใหสานกงานฯ เสนอความเหนและเอกสารตอรฐมนตรกระทรวงเจาสงกดภายใน 45 วนนบแตวนทไดรบผลการคดเลอกจากคณะกรรมการคดเลอก และ 2.2 สงรางสญญารวมลงทนใหสานกงานอยการสงสดตรวจพจารณา โดยใหสานกงานอยการสงสดตรวจใหแลวเสรจและเสนอรางสญญาทตรวจแลวตอรฐมนตรฯ ภายใน 45 วนนบแตวนทไดรบรางสญญา รฐมนตรฯ พจารณาเสนอความเหนตอคณะรฐมนตรเพอพจารณาภายใน 30 วน เมอคณะรฐมนตรพจารณาแลว หากคณะรฐมนตรไมเหนดวยใหสงเรองคนรฐมนตรฯ เพอแจงคณะกรรมการคดเลอกพจารณาทบทวน แลวนาผลการพจารณาเสนอคณะรฐมนตรชขาด แตหาก คณะรฐมนตรเหนชอบ ใหหนวยงานฯ ลงนามในสญญากบเอกชนทไดรบคดเลอก แลวสงสาเนาสญญารวมลงทนตอสานกงานฯ ภายใน 30 วนนบแตวนทลงนาม (รายละเอยดตามแผนภาพท 3)



16

แผนภาพท 3 การด าเนนโครงการ มาตรา 32 ถง มาตรา 42 ตาม พ.ร.บ.การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556




17

3. การก ากบดแลและตดตามผล (มาตรา 43 ถง 46) (3.1) รฐมนตรกระทรวงเจาสงกดแตงตงคณะกรรมการกากบดแล (3.2) สานกงานฯ อาจกาหนดใหหนวยงานเจาของโครงการจดทาแผนการจดการแกไขปญหา ทอาจเกดขนและใหเอกชนจดทาแผนการปฏบตตามสญญารวมลงทนดวยกได (3.3) หากมเหตททาใหไมสามารถปฏบตตามสญญารวมลงทนได ใหหนวยงานฯ และเอกชนเสนอแนวทางการแกไขปญหาตอคณะกรรมการกากบดแลเพอพจารณาหาแนวทางการแกไขปญหา (3.4) หากหนวยงานฯ ละเลยหรอไมปฏบตตามสญญารวมลงทน ใหคณะกรรมการกากบดแล ทารายงานและความเหนเสนอตอรฐมนตรฯ เพอสงการใหหนวยงานฯ ดาเนนการตามสญญา หากรฐมนตรฯ ไมดาเนนการตามวรรคหนง ใหคณะกรรมการกากบดแลรายงานตอสานกงานฯ เพอเสนอใหคณะกรรมการนโยบายฯ พจารณา หากเปนกรณรายแรงใหคณะกรรมการนโยบายฯ เสนอเรองพรอมความเหนใหคณะรฐมนตรพจารณา (รายละเอยดตามแผนภาพท 4)

แผนภาพท 4 การก ากบดแลและตดตามผล มาตรา 43 ถง 46 ตาม พ.ร.บ. การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556




18

4. การแกไขสญญาและการท าสญญาใหม (มาตรา 47, 48) (4.1) หากตองแกไขสญญารวมลงทน ใหหนวยงานฯ เสนอคณะกรรมการกากบดแล หากคณะกรรมการกากบดแลเหนวาเปนการแกไขสญญาในสวนทมใชสาระสาคญ ใหคณะกรรมการกากบดแลพจารณาแลวแจงตอรฐมนตรฯ เพอทราบ หากคณะกรรมการกากบดแลเหนวาเปนการแกไขสญญาสวนทเปนสาระสาคญ ใหหนวยงานฯ เสนอเรองตอคณะกรรมการกากบดแลพจารณาดวย ถาคณะกรรมการกากบดแลเหนดวยกบการแกไขใหหนวยงานฯ สงรางสญญารวมลงทนใหสานกงานอยการสงสดตรวจพจารณา แลวสงความเหนของคณะกรรมการกากบดแลและรางสญญาฉบบใหมไปยงรฐมนตรฯ เพอเสนอขอความเหนชอบตอคณะรฐมนตร เมอแกไขสญญาแลว หนวยงานฯ จดสงสาเนาสญญาตอสานกงานฯ ภายใน 30 วนนบแตวนทมการแกไขสญญา (4.2) หนวยงานฯ จดทาแนวทางการดาเนนกจการของรฐภายหลงจากสญญารวมลงทนสนสด เสนอกระทรวงเจาสงกดอยางนอย 5 ปกอนสญญาสนสดเพอเสนอใหรฐมนตรฯ พจารณาเสนอตอคณะกรรมการนโยบายฯ และใหคณะกรรมการนโยบายฯ พจารณาเสนอความเหนตอคณะรฐมนตร (4.3) หากปรากฏวาโครงการใดมไดดาเนนการใหถกตองในเรองการเสนอโครงการหรอการดาเนนโครงการ ใหสานกงานฯ แจงใหหนวยงานฯ ชแจงขอเทจจรงและแนวทางการดาเนนการตอคณะกรรมการนโยบายฯ เพอพจารณาสง ในกรณทคณะกรรมการนโยบายฯ เหนสมควรยกเลกหรอแกไขสญญารวมลงทน ใหเสนอขอความเหนชอบตอคณะรฐมนตรในกรณทคณะกรรมการนโยบายฯ ใหดาเนนการตามสญญาตอไปโดยไมมการแกไขหรอ มการแกไขสญญารวมลงทนตามวรรคสองแลว ใหปฏบตตามหมวด 6 การกากบดแลและตดตามผลตอไป สงสาคญซงอาจกลาวไดวาเปนหวใจทตองคานงถงเสมอในการดาเนนการตามกฎหมายใหมคอ มาตรา 6 หลกการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ และหมวด 3 แผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทน ในกจการของรฐ หากดาเนนการตามขนตอนตางๆ ตามหลกการ 2 ประการ ดงกลาวไดยอมเปนผลใหกฎหมายฉบบนชวยสงเสรมใหการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐมประสทธภาพอนจะทาใหประเทศไทยและชาวไทยไดรบประโยชนจากสนคาและบรการทไดจากกจการของรฐทหลากหลายเปนจานวนมากขนและคมคาขน ทงยงสงเสรมใหเศรษฐกจไทยเตบโตอยางมนคงตอไปในอนาคต (รายละเอยดตามแผนภาพท 5)



19

แผนภาพท 5 การแกไขสญญาและการท าสญญาใหมตาม พ.ร.บ. การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ

พ.ศ. 2556

ทมา : เอกสารประกอบการประชมเชงปฏบตการ “แนวทางปฏบตและแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ

พ.ศ. 2558-2562”, โดยกระทรวงการคลง, สานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ, 2558.



20

ตอมาเมอวนท 2 มถนายน 2558 รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงไดเสนอรางกฎกระทรวงกาหนดเพมมลคาของโครงการทจะตองดาเนนการตามหลกเกณฑและขนตอนทกาหนดไวในพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ตอคณะรฐมนตรเพอพจารณาใหความเหนชอบ และเมอวนน 22 กนยายน 2558 คณะรฐมนตรมมตอนมตหลกการรางกฎกระทรวงดงกลาว ตามทกระทรวงการคลงเสนอ และใหสงสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณาแลวดาเนนการตอไปได รวมทงใหกระทรวงการคลงรบความเหนของ สานกงบประมาณและสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไปพจารณาดาเนนการตอไปดวย (สานกเลขาธการคณะรฐมนตร, 2558)

สาระส าคญของรางกฎกระทรวง 1. กาหนดเพมมลคาของโครงการทจะตองดาเนนการตามหลกเกณฑและขนตอนทกาหนดไว

ในพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนฯ จากโครงการทมมลคาตงแต 1,000 ลานบาทขนไปเปนโครงการทมมลคาตงแต 5,000 ลานบาทขนไป

2. กาหนดใหโครงการทอยระหวางการดาเนนการตามพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนฯ ในวนทกฎกระทรวงนใชบงคบ ดาเนนการตามขนตอนของพระราชบญญตตอไป

ทงน เพอใหหนวยงานเจาของโครงการสามารถดาเนนโครงการในทกระดบการลงทนตาม พ.ร.บ. การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ไดอยางรวดเรวและสามารถดาเนนการไดทนท สามารถสรปขนตอนการดาเนนโครงการสาหรบโครงการลงทน 3 ระดบ ตาม พ.ร.บ. ดงกลาว (รายละเอยดตามตารางท 1 และแผนภาพท 6) ดงน ตารางท 1 หลกเกณฑและวธการในการด าเนนโครงการส าหรบโครงการลงทน 3 ระดบ ตาม พ.ร.บ. รวมลงทนฯ ป 2556

ระดบการลงทน หลกเกณฑและวธการในการด าเนนโครงการ 1) โครงการทมมลคาตงแต 5,000 ลานบาทขนไป

ดาเนนการตามขนตอนของ พ.ร.บ. รวมลงทนฯ ป 2556 ภายหลงจาก มกฎกระทรวงเพมมลคาโครงการตามมาตรา 23 แหง พ.ร.บ. รวมลงทนฯ ป 2556

2) โครงการทมมลคาตงแต 1,000 ลานบาท – ตากวา 5,000 ลานบาท (โครงการขนาดกลาง)

ดาเนนการโดยใหมขนตอนการกลนกรองโครงการวามความสาคญ หรอสอดคลองกบแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ (แผนยทธศาสตรฯ) และสมควรดาเนนการตาม พ.ร.บ. รวมลงทนฯ ป 2556 หรอไมกอน หากคณะกรรมการนโยบายฯ เหนวาไมจาเปนตองดาเนนการตาม พ.ร.บ. รวมลงทนฯ ป 2556 ใหดาเนนโครงการตามรางประกาศคณะกรรมการนโยบายฯ เรอง หลกเกณฑและวธการใหเอกชนรวมลงทนในโครงการทมวงเงนมลคาตากวา ทกาหนดในมาตรา 23 แหง พ.ร.บ. รวมลงทนฯ ป 2556 พ.ศ. 2558 (สาหรบโครงการทมมลคาตากวา 5,000 ลานบาท)

3) โครงการทมมลคาตากวา 1,000 ลานบาท

ดาเนนการตามประกาศคณะกรรมการนโยบายฯ เรอง หลกเกณฑและวธการใหเอกชนรวมลงทนในโครงการทมวงเงนมลคาตากวาทกาหนดในมาตรา 23 แหง พ.ร.บ. รวมลงทนฯ ป 2556 (สาหรบโครงการทมมลคาตากวา 1,000 ลานบาท)

ทมา : เอกสารแนบมตคณะรฐมนตร โดยสานกเลขาธการคณะรฐมนตร, 2558.



21

แผนภาพท 6 หลกเกณฑและวธการในการด าเนนโครงการตามมลคาโครงการแตละระดบ

1,000 ลานบาท 5,000 ลานบาท


ทงนคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐไดมการกาหนดรายละเอยด ของการศกษาและวเคราะหโครงการ ซงไดมการออกประกาศคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทน ในกจการของรฐ เรอง รายละเอยดทตองมในผลการศกษาและวเคราะหโครงการของหนวยงานเจาของโครงการ พ.ศ. 2557 เมอวนท 29 มกราคม พ.ศ. 2557 โดยขอ 3 ไดกาหนดใหในการเสนอโครงการ หนวยงานเจาของโครงการตองเสนอผลการศกษาและวเคราะหโครงการซงมรายละเอยด ดงตอไปน (1) เหตผล ความจาเปน ประโยชนของโครงการและความเหมาะสมทางเทคนค รวมทงรายละเอยดเกยวกบโครงการทแสดงใหเหนถงความสอดคลองกบแผนยทธศาสตร ความสอดคลองกบสภาพเศรษฐกจ และสงคมของประเทศ ความสอดคลองกบโครงการอนทงในสาขาเดยวกนและสาขาอน และความพรอม ของหนวยงาน

1 2 3

ดาเนนการตามมาตรา 58 แหง พ.ร.บ. รวมลงทนฯ ป 2556

ด า เ น น ก า ร ต า มป ร ะก า ศคณะกร รมการนโ ยบายฯ เร องหลกเกณฑและวธการ ใหเอกชนรวมลงทนในโครงการทมวงเงนมลคาตากวาทกาหนดในมาตรา 23 แห ง พ.ร.บ. รวมลงทนฯ ป 2556 (สาหรบโครงการท ม ม ลค าต ากว า 1,000 ลานบาท)

กลนกรองโครงการ

โครงการอนๆ ดาเนนโครงการตามรางประกาศคณะกรรมการ นโยบายฯ เร อง หล กเกณฑ และวธการใหเอกชนรวมลงทนในโครงการท ม วง เ ง นมลคาต ากวากาหนดในมาตรา 23 แหง พ.ร.บ. รวมทนฯ ป 2556 (โครงการทมมลคาตากวา 5,000 ลานบาท)

โครงการทมความสาคญ/

สอดคลองกบแผนยทธศาสตรฯ และสมควรดาเนนการตามขนตอน ของ พ.ร.บ. รวมทนฯ

ป 2556

ดาเนนการตามขนตอนของ พ.ร.บ. รวมทนฯ ป 2556 ภายหลงจากมกฎกระทรวงตามมาตรา 23 แหง พ.ร.บ. รวมลงทนฯ ป 2556



22

(2) ตนทนการดาเนนการ โดยมขอเสนอแนะเกยวกบขนตอนและระยะเวลาการดาเนนโครงการ ทเหมาะสม และในกรณทเปนโครงการทจะใชจายงบประมาณแผนดนรวมดวยใหแสดงงบประมาณแผนดน หรองบประมาณแผนดนทจาเปนตลอดระยะเวลาของโครงการดวย (3) ประมาณการผลตอบแทนในดานตางๆ ซงอยางนอยตองแสดงใหเหนอตราผลตอบแทน ทางการเงนและทางเศรษฐศาสตร (4) การเปรยบเทยบตนทนและความคมคาในการดาเนนการระหวางการใชงบประมาณแผนดนหรองบประมาณของหนวยงานของรฐกบการใหเอกชนรวมลงทน (5) ทางเลอกในการใหเอกชนรวมลงทนในรปแบบตางๆ รวมทงความสนใจและความพรอมของเอกชน ในแตละรปแบบ (6) ผลกระทบของโครงการซงครอบคลมทงผลกระทบโดยตรงและโดยออมจากการดา เนนโครงการ ตลอดจนวธการปองกน ลด หรอแกไขเยยวยาผลกระทบดงกลาว เชน (ก) ผลกระทบดานสงแวดลอมและชมชน ตลอดจนประชาชนผใชบรการโดยจะตองแสดงใหเหนถงแนวทางในการจดทาและรายงานการประเมนผลกระทบสงแวดลอมและในกรณทเปนโครงการทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตและสขภาพ จะตองแสดงแนวทางในการจดทาและรายงานการประเมนผลกระทบตอสขภาพของประชาชนในชมชนดวย ทงน ตามทกฎหมายบญญต (ข) ผลกระทบดานการเมองและความมนคงของประเทศ (ค) ผลกระทบตอการดาเนนงานของหนวยงานเจาของโครงการในระยะยาว เชน ฐานะการเงนการบรหาร องคกรและบคลากร แผนการดาเนนงานระยะยาว (ง) การปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบอนนอกจากพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทน ในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 (จ) ผลการรบฟงความคดเหนตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการรบฟงความคดเหน ของประชาชน พ.ศ. 2548 (ฉ) ความเสยงทเกยวของและแนวทางการบรหารความเสยงของโครงการ (ช) กรณทหนวยงานเจาของโครงการจะใชงบประมาณของหนวยงานในการดา เนนการใหแสดงสถานะทางการเงนของหนวยงาน แหลงทมาของงบประมาณ ภาระงบประมาณทโดยไมกระทบตอสถานะ ทางการเงนโดยรวมของหนวยงาน (ซ) รายละเอยดอนๆ ทหนวยงานเจาของโครงการเหนวาเกยวของและจะเปนประโยชนตอ การพจารณาใหความเหนชอบโครงการ เชน การใหการสงเสรมการลงทนตามกฎหมายวาดวยการสงเสรม การลงทน การจดหาทดนเพอดาเนนโครงการ การใหรฐเขารวมทน และการใหความคมครองจากรฐ ในกรณทสานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจเหนวาหนวยงานของรฐหนวยงานใดมอานาจหนาทเกยวกบกจการของรฐตามแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐกาหนดวาสมควรใหเอกชนมสวนรวมในการลงทน แตหนวยงานของรฐนนมไดเสนอโครงการเพอใหเอกชนรวมลงทน มาตรา 29 บญญตใหสานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจประเมนความเปนไปไดเบองตนในการจดทาโครงการเพอใหเอกชนรวมลงทนและประสานกบหนวยงานของรฐนนเพอใหเสนอโครงการ และเมอหนวยงานของรฐนนในฐานะหนวยงานเจาของโครงการไดจดทาผลการศกษาและวเคราะหโครงการครบถวนตามมาตรา 24 แลว ใหเสนอรฐมนตรกระทรวงเจาสงกดพจารณากอนเสนอสานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ และใหนามาตรา 26



23

มาตรา 27 และมาตรา 28 มาใชบงคบโดยอนโลม หากสานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจเหนวาโครงการใดมหนวยงานทเกยวของมากกวาหนงหนวยงานและตกลงกนไมได ใหเสนอคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐพจารณากาหนดหนวยงานทมความรบผดชอบกจการของรฐทจะใหเอกชนรวมลงทนมากทสดเปนหนวยงานเจาของโครงการ และใหหนวยงานทเกยวของปฏบตตามนน อยางไรกตามการประเมนความเปนไปไดในการจดทาโครงการของสานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจดงกลาว ยงมปญหาอปสรรคททาใหโครงการรวมลงทนไมสามารถดาเนนการไดอยางรวดเรว เนองจากขอจากดดานเรองระยะเวลาเกยวกบการขอรบการจดสรรงบประมาณแผนดน เพอการว าจางทปรกษาในการใหคาแนะนาและจดทาผลการศกษาความเปนไปไดและผลกระทบของโครงการ ซงอาจตองใชเวลานานกวา 1 ป เพอรอใหมการประกาศใชกฎหมายงบประมาณรายจายประจาป ดงนนจงมการจดตง “กองทนสงเสรมการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ” โดยมวตถประสงคเพอ 1. สนบสนนการจดทาแผนยทธศาสตร 2. สนบสนนหนวยงานของรฐในการเสนอโครงการทสอดคลองกบแผนยทธศาสตร การจดทาผลการศกษา และการวเคราะหโครงการ และการจางทปรกษา ทงน ในระยะเรมแรกกองทนสงเสรมการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ จะไดรบเงนอดหนนจากรฐบาลจานวน 500 ลานบาท การจดตงกองทนฯ ดงกลาวมลกษณะเปนกองทนหมนเวยนทเปดโอกาส ใหหนวยงานเจาของโครงการ สามารถเสนอขอรบการจดสรรเงนจากกองทนเพอการวาจางทปรกษา เพอจดทา ผลการศกษาหรอยกรางสญญาได หนวยงานเจาของโครงการอาจวาจางทปรกษาซงมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามมาตรา 25 กได ทงน หากมไดรบจดสรรงบประมาณแผนดนหรอมงบประมาณไมเพยงพอ ในการดาเนนการ สานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจอาจขอรบจดสรรเงนจากกองทนฯ เพอเปนคาจางทปรกษาได โดยการขอรบสนบสนนม 2 ลกษณะ คอ

1. การใหเปลา สาหรบใชในการสารวจขอมลและจดทาแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทน ในกจการของรฐ (แผนยทธศาสตร) ของสานกงานคณะกรรมาการนโยบายรฐวสาหกจ (สานกงาน) ตามมาตรา 19 และมาตรา 20 และใชในการปรบปรงแผนยทธศาสตรของสานกงานตามมาตรา 21 รวมถงการรบฟงความคดเหนจากหนวยงานของรฐและสาธารณชนทเกยวของในการจดทาแผนยทธศาสตรตามประกาศคณะกรรมการนโยบาย เรอง หลกเกณฑและวธการรบฟงความคดเหนในการจดทาแผนยทธศาสตร พ.ศ. 2557 รวมทงการวาจางทปรกษาสานกงานเพอดาเนนการดงกลาว

2. การใหยมและตองคนเงนยมใหแกกองทนฯ โดยการนาสงเงนคาธรรมเนยมการขายเอกสาร การประมล คาธรรมเนยมการประเมนขอเสนอการรวมลงทน และคาธรรมเนยมการลงนามในสญญารวมลงทนตามมาตรา 32 เขากองทน ภายใน 14 วน นบแตวนทไดรบเงนคาธรรมเนยมดงกลาวจนกระทงครบจานวนทขอยมไป

ซงมรายละเอยดหลกเกณฑ เงอนไข และวธการขอรบจดสรรเงนจากกองทนสงเสรมการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ (รายละเอยดตามภาคผนวก 2)



24

2. กฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบอนนอกจากพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ผลกระทบทางกฎหมายเปนสงทอาจกอใหเกดผลกระทบตอการดาเนนโครงการได ในการดาเนนโครงการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐนน นอกจากหนวยงานเจาของโครงการตองปฏบตตามพระราชบญญต การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 แลว ยงตองพจารณาตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบอนนอกจากพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ดวย โดยมขอควรตองพจารณาสาหรบการศกษาและวเคราะหผลกระทบทางกฎหมาย ดงตอไปน

1) กฎหมายจดตงหนวยงาน หนวยงานเจาของโครงการตองพจารณาถงอานาจและหนาทของหนวยงานตามทกาหนดไวในกฎหมายจดตงหนวยงาน เชน การรถไฟแหงประเทศไทย การรถไฟฟาขนสงมวลชนแหงประเทศไทย การไฟฟานครหลวง การประปานครหลวง เปนตน

2) กฎหมายหรอระเบยบทเกยวของกบการด าเนนโครงการ ในการดาเนนโครงการรวมลงทน เมอหนวยงานไดพจารณากฎหมายจดตงหนวยงานวามอานาจหนาทในการดาเนนโครงการไดแลว และตองปฏบตตามพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 แลว ยงตองพจารณาถงกฎหมายหรอระเบยบทเกยวของกบการดาเนนโครงการอนดวย ซงมกฎหมายทเกยวของทควรตองพจารณา เชน พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535, พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522, พระราชบญญตผงเมอง พ.ศ. 2518, พระราชบญญตวาดวยการเวนคนอสงหารมทรพย พ.ศ. 2530, พระราชบญญตทเกยวกบการเขาใชประโยชนในทดนหรอทรพยสนของรฐ ซงบางกรณหนวยงานเจาของโครงการอาจจาเปนตองใชประโยชนจากทรพยสนของรฐในการดาเนนโครงการ และตองปฏบตตามหลกเกณฑและขนตอนในการขออนญาตตามทกาหนดไวในกฎหมายเฉพาะตางๆ เชน พระราชบญญตทราชพสด พ.ศ. 2518, พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2518, พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 เปนตน

3) กฎหมายทเกยวของกบการลงทนทควรตองพจารณา เชน พระราชบญญตสงเสรมการลงทน พ.ศ. 2520, กฎหมายเกยวกบภาษอากร, กฎหมายทเกยวของกบแรงงาน, พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 พระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 เปนตน

แผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2558-2562

ดวยพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 กาหนดใหมการจดทาแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ เพอใชเปนแนวนโยบายของภาครฐทชดเจนและแนนอน ในการกาหนดกจการของรฐทสมควรและทรฐสงเสรมใหเอกชนมสวนรวมในการลงทนภายใตกรอบระยะเวลา ของแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ ตลอดจนสรางความสนใจและดงดดเอกชนใหเขามารวมลงทนในกจการของรฐดงกลาว โดยแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2558-2562 ทคณะรฐมนตรไดใหความเหนชอบเมอวนท 26 พฤษภาคม 2558

ตอมาเมอวนท 10 มถนายน 2558 ไดมประกาศคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทน ในกจการของรฐ เรอง แผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2558-2562 ภายใตกรอบระยะเวลา 5 ป ของแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2558-2562 รฐมเปาหมายทจะดาเนนโครงการทอยภายใต 6 กจการในกลมท 1 ในลกษณะการใหเอกชนรวมลงทนเปนหลก และจะสงเสรม ใหเอกชน มสวนรวมในการลงทนโครงการทอยภายใต 14 กจการ ในกลมท 2 (รายละเอยดตามตารางท 2) เพอใหภาครฐสามารถลงทนพฒนากจการดงกลาวไดอยางรวดเรวมากขน โดยสามารถลดขอจากดการลงทน จากเงนงบประมาณแผนดนและเงนกจากภาครฐ รวมทง สามารถเพมประสทธภาพในการใหบรการแกประชาชนในกจการนนๆ ซงรายละเอยดโครงการในกจการภายใตแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556-2562 (Project Pipeline) มการประมาณการมลคาการลงทนทงหมดและสดสวนการลงทน ของภาคเอกชนไว 2 กลม รวม 66 โครงการ เปนมลคาเงนลงทนโดยประมาณ จ านวน 1,576,538.27 ลานบาท (รายละเอยดตามภาคผนวก 3) สรปไดดงน



25

ตารางท 2 รายละเอยดโครงการในกจการภายใตแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556-2562 (Project Pipeline)

หนวย : ลานบาท

กจกรรม จ านวนโครงการ

ประมาณการ(จ านวนเงน) สดสวน การรวมทน (รอยละ)

มลคาเงนลงทนทงหมด

มลคาเงนลงทนของเอกชน

กลมท 1 กจการทสมควรใหเอกชนมสวนรวมในการลงทน (Opt-out) จ านวน 6 กจการ 1. กจการพฒนาระบบขนสงมวลชนทางรางในเมอง 8 โครงการ 607,023.10 208,258.35 34.31 2. กจการพฒนาถนนทมการเกบคาผานทางในเมอง 1 โครงการ 12,805.00 10,217.00 79.79 3. กจการพฒนาทาเรอขนสงสนคา 7 โครงการ 132,155.61 61,118.48 46.711

4. กจการพฒนาระบบรถไฟความเรวสง 2 โครงการ 233,584.20 - - 5. กจการพฒนาโครงขายโทรคมนาคม 2 โครงการ 47,559.00 24,255.00 51.00 6. กจการพฒนาระบบอนเตอรเนตความเรวสง 1 โครงการ 20,000.00 10,000.00 50.00

รวม 21 โครงการ 1,053,126.91 313,848.83 38.36 กลมท 2 กจการทรฐสงเสรมใหเอกชนมสวนรวมในการลงทน (Opt-in) จ านวน 14 กจการ 1. กจการพฒนาถนนทมการเกบคาผานทางระหวางเมอง 6 โครงการ 363,640.00 214,378.00 95.952

2. กจการพฒนาสถานขนสงบรรจแยกและกระจายสนคา 4 โครงการ 22,522.89 2,782.82 28.863

3. กจการพฒนาระบบตวรวม 1 โตรงการ 937.85 600.00 63.97 4. กจการพฒนาธรกจและบรหารพนททาอากาศยาน - - - - 5. กจการพฒนาระบบจดการคณภาพนา 8 โครงการ 51,526.95 36,708.15 100.004 6. กจการพฒนาระบบชลประทาน - - - - 7. กจการพฒนาระบบจดการมลฝอย 3 โครงการ 9,896.00 7,892.00 79.75 8. กจการพฒนาสถานศกษาของรฐ 7 โครงการ 26,939.85 25,525.85 94.75 9. กจการพฒนาโครงสรางพนฐานดานสาธารณสข 3 โครงการ 6,200.00 5,110.00 82.42 10. กจการพฒนาดานยาและอปกรณทางการแพทย 3 โครงการ 195.00 195.00 100.00

11. กจการพฒนาโครงสรางพนฐานดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม

6 โครงการ 38,820.00 29,530.00 76.07

12. กจการพฒนาทเกยวของกบเศรษฐกจดจทล 2 โครงการ - - - 13. กจการพฒนาศนยการประชมขนาดใหญ 1 โครงการ 2,732.72 2,732.72 100.00 14. กจการพฒนาทอยอาศยผมรายไดนอย ผสงอาย ผพการ

และผดอยโอกาส 1 โครงการ - - -

รวม 45 โครงการ 523,411.36 325,454.54 91.55 รวมทงสน 66 โครงการ 1,576,538.27 639,303.37 54.47

ทมา : รายการโครงการในกจการภายใตแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2558-2562, โดยสานกงาน คณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ, ขอมล ณ วนท 24 กนยายน 2558 หมายเหต โครงการดงตอไปนในแตละกจกรรมไมนามารวมในการคานวณสดสวนมลคาการลงทนของเอกชนในมลคาประมาณ การเงนลงทนทงหมด เนองจากไมมขอมลของประมาณการมลคาเงนลงทนของเอกชน ดงน 1กลมท 1 กจการท 3 โครงการกอสรางทาเรอคลองใหญ จงหวดตราด 2กลมท 2 กจการท 1 โครงการทางหลวงพเศษระหวางเมอง 2 โครงการ (สายบางประอน-นครราชสมา และสายบางใหญ -กาญจนบร) 3 กลมท 2 กจการท 2 โครงการพฒนาสถานขนสงสนคาภมภาคเพมเพอประสทธภาพการขนสงทางถนนดวยรถบรรทก 4 กลมท 2 กจการท 5 โครงการกอสรางระบบบาบดนาเสย จานวน 4 โครงการ (เทศลาลนครสมทรสาคร, เทศบาลเมองกระทมแบน,

เทศบาลเมองบางบวทอง และเทศบาลนครรงสต)



26

การรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP) ในประเทศไทย ความรวมมอภาครฐภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP) ในรปแบบการดาเนนงาน

ทภาครฐใหภาคเอกชนเขามสวนรวมในการดาเนนโครงการในการใหบรการสาธารณะเพอเพมประสทธภาพของการดาเนนงานและบรการ โดยทมงเนนการใหบรการทมประสทธภาพคมคากบตนทนมากกวาภาครฐดาเนนการเอง ในอดตหลกการการปกครองภาครฐควรปกครองนอยสด ภาครฐไมควรเขามาแทรกแซงดานเศรษฐกจ ควรปลอยใหเปนไปตามกลไกตลาด ระบบการทางานของประเทศไทยจะแยกไมออกระหวางเรองการปกครอง กบเรองเศรษฐกจ ในขณะทประเทศมปญหาเศรษฐกจ สวนใหญจะมาจากเรองการเมองการปกครอง เมอสงคมพฒนาขนจะใชบทบาทภาครฐเปนตวนาเพราะเชอวาภาครฐเขมแขง แตในความเปนจรงสงคมมความหลากหลาย ระบบเศรษฐกจมความซบซอนมากขนเรอยๆ

สาหรบประเทศไทยในชวงแรกแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 1 และ 2 สวนใหญ จะเนนการลงทนดานโครงสรางพนฐาน การพฒนากาลงคน การสรางเขอน การผลตไฟฟา จงเกดหนวยงาน การไฟฟาฝายผลตขน รวมทงในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 3 และ 4 กเชนเดยวกน เนนการปรบปรงโครงสรางทางเศรษฐกจและยกระดบการผลต เรงรดการสงออกและทดแทนสนคานาเขา ปรบงบลงทนในโครงการกอสรางมาสนบสนนการลงทนเพอใชประโยชนจากโครงการขนพนฐานทมอย เรงบรณะและปรบปรงการบรหารทรพยากรหลกของชาต รวมทงการนาเอาทรพยากรธรรมชาตมาใช โดยเฉพาะทดน แหลงนา ปาไมและแหลงแร เรงรดการปฏรปทดน จดสรร แหลงนาในประเทศ อนรกษทะเลหลวง สารวจและพฒนา แหลงพลงงานในอาวไทยและภาคใตฝงตะวนออก ซงในชวงเรมตนของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตจะเปนการลงทนทภาครฐเปนผลงงบประมาณทงหมดโดยเนนไปในสวนของโครงสรางพนฐานสาธารณปโภคทมความจาเปนตอประชาชนเปนสวนใหญ

เมอเรมแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5 จงเนนบทบาทและระดมความรวมมอ จากภาคเอกชนใหเขามารวมในการปรบโครงสรางเศรษฐกจการผลตในสาขาเกษตร อตสาหกรรม การพฒนาพลงงานและเรงการสงออก โดยภาครฐจะทบทวนกฎหมายและกฎเกณฑตางๆ เพอลดการแทรกแซงและอานวยความสะดวกตอการพฒนาธรกจของภาคเอกชน ซงไดเกดการลงทนขนาดใหญโครงการพฒนาพนทช ายฝงทะเลภาคตะวนออก หรอ Eastern Seaboard และไดมการจดตงคณะกรรมการรวมภาครฐและเอกชน (กรอ.) มหนาทในการเสนอแนะนโยบายแนวทางแกไขปญหา/อปสรรคทางเศรษฐกจ เรมเปน PPP ภาคเอกชนมบทบาทในการพฒนาประเทศมากขน

ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 6 (พ.ศ. 2530 - 2534) การพฒนาเศรษฐกจของประเทศไดขยายตวอยางตอเนองในอตราเฉลยสงถงรอยละ 10.9 ตอป สงผลใหภาครฐไมสามารถลงทนโครงสรางพนฐานและขยายการใหบรการสาธารณะไดเพยงพอและทนกบความตองการ (Bottle neck) ดงนนในชวงดงกลาว ภาครฐจงไดเปดโอกาสใหเอกชนเขารวมดาเนนการในกจการของรฐ โดยสวนใหญจะเปนโครงการลงทนดานโครงสรางพนฐานขนาดใหญ เชน ระบบรถไฟฟาขนสงมวลชน ระบบทางพเศษและทางยกระดบ ระบบโทรศพทสอสาร เปนตน ปจจบนหนวยงานของรฐ มการรวมลงทนกบภาคเอกชนในสาขาตางๆ และอยระหวางดาเนนการตามสญญาระหวางป 2523 - 2557 รวมทงสน 33 โครงการ แยกออกเปน 5 สาขา คอ สาขาคมนาคม 16 โครงการ, สาขาการจดการนา 2 โครงการ, สาขาสอสาร 8 โครงการ, สาขาการบรหารจดการขยะ 1 โครงการ และสาขาอนๆ 6 โครงการ (สานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ, 2558) มรายละเอยดตามตารางท 3 ดงน



27

ตารางท 3 โครงการรวมลงทนกบภาคเอกชนในสาขาตางๆ ระหวางป 2523 – 2557 สาขา/หนวยงาน/

โครงการ ประเดนส าคญ/รปแบบการด าเนนโครงการ

1. สาขาคมนาคม จ านวน 16 โครงการ 1.1 กระทรวงคมนาคม

บรษท ทาอากาศยานไทย จ ากด (มหาชน) 1. โครงการอนญาต ใหดาเนนการใหบรการ ระบบสงนามนเชอเพลงอากาศยานผานทอแบบ Hydrant

เอกชนคสญญา : บรษท ไทยเชอเพลงการบน จากด ระยะเวลาโครงการ : 30 ป (28 กนยายน 2549 ถง 27 กนยายน 2579) รายละเอยดการด าเนนโครงการ : ทอท. อนญาตใหบรษทฯ ดาเนนการเฉพาะการใหบรการระบบสงนามนเชอเพลงอากาศยานผานทอแบบ Hydrant ภายในพนททาอากาศยานสากลกรงเทพแหงทสองเทานน โดยบรษทฯ จะตองปฏบตตามเงอนไขตางๆทกาหนดในสญญาน ตลอดจนปฏบตตามกฎหมาย มตคณะรฐมนตร ขอบงคบ ระเบยบ คาสง และนโยบายของ ทอท. บรษทฯ จะใชอาคารและสงปลกสรางของ ทอท. เพอตดตงระบบ Hydrant โดยบรษทฯ จะตองดาเนนการออกแบบรายละเอยดระบบ Hydrant และจดหาอปกรณ Hydrant รวมทงอปกรณทเกยวของ และดาเนนการตดตง วางทอ ทดสอบ ระบบ Hydrant ทงนระบบ Hydrant ทบรษทฯ นามาใช ในกจการดงกลาวจะตองเปนของใหมทไมเคยผานการใชงานมากอน บรษทฯ รบผดชอบในการออกคาใชจายในการซอมบารงรกษาระบบ รวมทงวสดอปกรณสารองทเกยวกบระบบ Hydrant ทงหมด บรษทฯ ตองรบผดชอบตอการจดหาวสดอปกรณสารองทเกยวกบระบบ Hydrant ทจาเปนในการตรวจสอบ ซอมแซม สบเปลยนทดแทนดวยจ านวนเพยงพอตามมาตรฐานสากลและ ตามขอเสนอแนะของผผลตอยเสมอ โดยไมขาดแคลนตลอดอายสญญาน รปแบบโครงการ BTO (Build Transfer and Operate) บรษทฯ ตองดาเนนการออกแบบรายละเอยดระบบ Hydrant และจดหาวสดอปกรณอนทเกยวของ และดาเนนการตดตง วางทอ ทดสอบระบบ โดยบรษทฯ เปน ผลงทนและออกคาใชจายในการดาเนนการดงกลาวเองทงสน บรษทฯ ตองสงมอบและ โอนกรรมสทธระบบ Hydrant รวมทงวสดและอปกรณทเกยวกบระบบทงหมดพรอมกบการตดตง ทบรษทฯ จดหามาเพอใชในการใหบรการตามสญญาน นบตงแตวนแรกทเปดใหบรการเปนตนไปจนจบตลอดใหอายสญญานใหแกรฐ

2. สญญา โคร งกา รระบบใหบรการเชอเพลงอากาศยาน (Intoplane Services) ณ ทาอากาศยานสวรรณภม

เอกชนคสญญา : บรษท บรการเชอเพลงการบนกรงเทพ จากด (มหาชน) (BAFS) และ บรษท เอเอสไอจ (ไทยแลนด) จากด (ASIG) ระยะเวลาโครงการ : 20 ป (28 กนยนยน 2549 ถง 27 กนยายน 2569) รายละเอยดโครงการ : บรษทฯ ไดรบสทธใหเขาดาเนนโครงการ Into – Plane ณ ทาอากาศยานสวรรณภม โดยมขอบเขตการใหบรการ ดงน

1. บรการเตมเชอเพลงอากาศยานทงแบบอาศยทอสงเชอเพลงใตพนดน และไมอาศย ทอสงเชอเพลงใตพนดน

2. บรการถายเชอเพลงอากาศยาน บรษทฯ ตกลงทจะทาสญญาเชาทดนกบ ทอท. เปนสญญาแยกตางหาก รปแบบโครงการ BTO (Build Transfer and Operate) โดยบรรดาสงปลกสราง และสวนควบตางๆ ของอาคารและสงปลกสรางทบรษทฯ สรางขนตามสญญานใหตกเปนกรรมสทธของรฐทนทนบแตการกอสรางเสรจสน บรษทฯ ตองดแลและบารงรกษาอาคารสงปลกสรางและ สวนควบตางๆ ของอาคารและสงปลกสราง รวมทงอปกรณและระบบใหสามารถใหบรการไดอยางมประสทธภาพ



28

สาขา/หนวยงาน/โครงการ

ประเดนส าคญ/รปแบบการด าเนนโครงการ

บรษท ทาอากาศยานไทย จ ากด (มหาชน)(ตอ) 3. โครงการอปกรณ

บรการภาคพนและสงอานวยความสะดวกดานการซอมบารง ณ ทาอากาศยานสวรรณภม

เอกชนคสญญา : บรษท บรการภาคพนการบนกรงเทพเวลดไวดไฟลทเซอรวส จากด ระยะเวลาโครงการ : 20 ป (28 กนยายน 2549 ถง 27 กนยายน 2569) รายละเอยดโครงการ : บรษทฯ ไดรบสทธใหเขาดาเนนโครงการ GSE ณ ทาอากาศยานสวรรณภม โดยมขอบเขตการใหบรการ ดงน

1. กจการบรการภาคพนสาหรบอากาศยานและผโดยสาร ครอบคลมกจกรรมตาง ๆ เชน การใหบรการรถบนได การใหบรการทาความสะอาดหองสขา การใหบรการนาเพอการบรโภค บนอากาศยาน การใหบรการผลกและดนอากาศ การใหบรการสตารทเครองอากาศยาน การใหบรการลากอากาศยาน การใหบรการรถเวยนแกผโดยสาร และลกเรอ บรการเปดและ ปดประตของอากาศยาน การจดการลาเลยง และคดแยกสมภาระ การจดการและคดแยกจดหมาย การขนสงอาหารระหวางอากาศยานและพนทประกอบการ การขนสงสนคาระหวางอากาศยาน และอาคารคลงสนคา จดระวางบรรทกสนคาภายในอากาศยาน บรการเชอมตอระบบไฟฟาและความเยนแกอากาศยาน บรการอปกรณภาคพน เชน แผน Pallet ต Container รถ Dolly รถลาก

2. กจการบรการซอมบารงอปกรณบรการภาคพนเปนการบารงรกษาและซอมแซมอปกรณทงหมดทใชในการใหบรการภาคพนแกอากาศยาน เชน รถบนได รถลากสมภาระ รถลากและ ดนอากาศยาน เปนตน

บรษทฯ ตกลงทจะทาสญญาเชาทดนกบ ทอท. เปนสญญาแยกตางหาก รปแบบโครงการ BTO (Build Transfer and Operate) โดยบรรดาสงปลกสรางและสวนควบตาง ๆ ของอาคารและสงปลกสรางทบรษทฯ สรางขนตามสญญานใหตกเปนกรรมสทธของรฐทนทนบแตการกอสรางเสรจสน บรษทฯ ตองดแลและบารงรกษาอาคารสงปลกสรางและสวนควบตาง ๆ ของอาคารและ สงปลกสราง รวมทงอปกรณและระบบใหสามารถใหบรการไดอยางมประสทธภาพ

4. โครงการคลงสนคา ณ ทาอากาศยานสวรรณภม

เอกชนคสญญา : บรษท ดบบลวเอฟเอสพจคารโก จากด ระยะเวลาโครงการ : 20 ป (28 กนยายน 2549 ถง 27 กนยายน 2569) รายละเอยดโครงการ : บรษทฯ ไดรบสทธใหเขาดาเนนโครงการคลงสนคา ณ ทาอากาศยานสวรรณภม โดยมขอบเขตการใหบรการ ดงน

1. การใหบรการคลงสนคาขาออก ประกอบดวย รบสนคาจากตวแทนผขนสงสนคา รวบรวมและจดเรยงสนคาเขาต Container หรอแผน Pallet ออกหมายเลข MAWB และ HAWB ใหกบสนคาทรบมาจากตวแทนผขนสงสนคา จดหาสถานทในการจดเกบสนคาทไดรบการบรรจในต Con-tainer หรอแผน Pallet เรยบรอยแลว จดเตรยมสนคาทไดรบการบรรจในต Container หรอแผน Pallet เพอสงมอบใหผประกอบการบรการภาคพน จดเตรยมเอกสารทเกยวกบสนคาขาออก

2. การใหบรการคลงสนคาขาเขาประกอบดวย รบสนคาจาก ผประกอบการบรการภาคพนคดแยกสนคา จดเตรยมสถานทในการจดเกบสนคา ต Container และแผน Pallet จดเตรยมสนคาเพอสงมอบใหกบตวแทนผขนสงสนคาทมารบสนคา จดเตรยมเอกสารทเกยวกบสนคาขาเขา

3. การใหบรการคลงสนคาสงผาน ประกอบดวย จดเตรยมสถานทในการจดเกบสนคาสงผาน คดแยกสนคาและจดเรยงสนคาเขาต Container หรอแผน Pallet ทเตรยมไว จดเตรยมเอกสาร ทเกยวกบสนคาสงผาน

บรษทฯ ตกลงทจะทาสญญาเชาทดนกบ ทอท. เปนสญญาแยกตางหาก รปแบบโครงการ BTO (Build Transfer and Operate) โดยบรรดาสงปลกสรางและสวนควบตางๆ ของอาคารและ สงปลกสรางทบรษทฯ สรางขนตามสญญานใหตกเปนกรรมสทธของรฐทนทนบแตการกอสรางเสรจสน



29



บรษท ทาอากาศยานไทย จ ากด (มหาชน) (ตอ) 5. โครงการครวการบน

(Catering Services) ณ ทาอากาศยานสวรรณภม

เอกชนคสญญา : บรษท แอลเอสจ สกาย เชฟส (ประเทศไทย) (SLG) และบรษท ครวการบนกรงเทพ จากด ระยะเวลาโครงการ : 20 ป (28 กนยายน 2549 ถง 27 กนยายน 2569) รายละเอยดโครงการ : บรษทฯ ไดรบสทธใหเขาดาเนนโครงการครวการบน ณ ทาอากาศยานสวรรณภม โดยมขอบเขตการใหบรการ ดงน

1. การจดเตรยมอาหารสาหรบการใหบรการเทยวบน (Preparation and Assembly of Flight Meals)

2. การจดเกบอปกรณครว และอปกรณอน ๆ (Storage of Catering Equipment and Supplies)

3. การจดหาสนคาอน ๆ เชน หนงสอพมพ นตยสาร ดอกไม ของทระลก และสงอานวยความสะดวกตาง ๆ (Cabin Supplies)

4. การบรการซกรดทใชในเทยวบน (Laundry Services for in flight Linens) 5. การขนสงอาหารและสนคาอน ๆ (Handling of Catering Loads and Cabin Supplies) บรษทฯ ตกลงทจะทาสญญาเชาทดนกบ ทอท. เปนสญญาแยกตางหาก รปแบบโครงการ

BTO (Build Transfer and Operate) โดยบรรดาสงปลกสรางและสวนควบตาง ๆ ของอาคารและสงปลกสรางทบรษทฯ สรางขนตามสญญานใหตกเปนกรรมสทธของรฐทนทนบแตการกอสรางเสรจสน บรษทฯ ตองดแลและบารงรกษาอาคารสงปลกสราง รวมทงอปกรณและระบบใหสามารถใหบรการไดอยางมประสทธภาพ

การทาเรอแหงประเทศไทย (กทท.) 6. สญญาลงทน

กอสราง บรหาร และประกอบการทาเทยบเรอ A3 C1 C2 D1 D2 และ D3

เอกชนคสญญา : บรษท ฮทชสน แหลมฉบง เทอรมนล จากด (HLT) ระยะเวลาโครงการ : 30 ป (1 พฤศจกายน 2547 ถง 31 ตลาคม 2577) รายละเอยดโครงการ : บรษทฯ ตองกอสรางทาเทยบเรอ A3 ภายใน 18 เดอน ทาเทยบเรอชด C (C1 และ C2) 36 เดอน ทาเทยบเรอชด D (D1, D2 และ D3) เมอมปรมาณตสนคาผานทาเทยบเรอทไดเปดดาเนนการแลวมากกวา 75% ของความสามารถในการขนถายสนคาของทาเทยบเรอทไดเปดดาเนนการแลวไมเกน 7 ป เรอทกลาจะตองใชบรการนารองตามกฎ ขอบงคบ ระเบยบ คาสง หรอประกาศใด ๆ ของกรมการขนสงทางนาและพาณชนาว ทกาหนดใหใชนารองในการเคลอนยายเรอภายในทาเรอ รวมทงการเทยบทาและออกจากทา ทงน ในปจจบนกรมการขนสงทางนาและพาณชยนาวจะเปนผจดเจาพนกงานนารองและบรการอน ๆ ทเกยวของให โดยท กทท. ไมมหนาทใหบรการในเรองดงกลาวนแตอยางใด เวนแตจะมการเปลยนแปลงหลกเกณฑการปฏบตเปนอยางอน เรอทกลาจะตองใชบรการเรอลากจงตามกฎ ขอบงคบ ระเบยบ คาสง หรอประกาศใด ๆ ทกรมการขนสงทางนาและพาณชยนาวกาหนดในการนาเรอเขา – ออกจากทาเรอ รวมทงการเทยบทาและออกจากทา โดย กทท. หรอ บรษทท กทท. มอบหมาย จะเปนผใหบรการดานเรอลากจง บรษทฯ ตองใชทาเทยบเรอ C1, C2, D1, D2 และ D3 เพอการรบ/ สงมอบ เกบรกษา และบรรทก/ ขนถาย เฉพาะสนคาในระบบตสนคาเทานน หากบรษทประสงคทจะดาเนนการในระบบอนจะตองไดรบความเหนชอบเปนหนงสอจาก กทท. กอน และบรษทจะตองใชทาเทยบเรอ A3 เพอเปนทาเรอเอนกประสงค โดยใหสามารถขนสงตสนคาและสนคาทวไป รปแบบโครงการ BOT (Build Oper-ate Transfer) กทท. จะมอบพนททาเทยบเรอทงหมดตามสญญาใหบรษทฯ เพอใชประกอบการภายใน 15 วน นบจากวนลงนามในสญญา บรษทฯ จะตองจดหาบรรดาเครองมออปกรณ สงอานวยความสะดวกตางๆ และโครงสรางพนฐานเพมเตมทงหมดเทาทจาเปนสาหรบการประกอบกจการ ทาเทยบเรอ และเปนผมกรรมสทธในบรรดาทรพยสนทเปนโครงสรางพนฐานเพมเตม สงอานวยความสะดวกตาง ๆ เครองมออปกรณทจดหามาใชงานในทาเทยบเรอตลอดอายสญญา หลงจาก



30



การทาเรอแหงประเทศไทย (กทท.) (ตอ) 6. สญญาลงทน

กอสราง บรหาร และประกอบการทาเทยบเรอ A3 C1 C2 D1 D2 และ D3 (ตอ)

สญญาไดสนสดลงไมวากรณใด ใหบรรดาอสงหารมทรพยตางๆ ทงหมดตองตกเปนทรพยสนของ กทท. ทนท สวนสงหารมทรพย กทท. มสทธทจะซอทงหมดหรอบางสวนตามราคามลคาทางบญช ทไดหกคาเสอมราคาสะสมตามระยะเวลาการใชงานแลว หรอตากวานน

7. โครงการลงทน บรหารและประกอบการทาเทยบเรอตสนคา ซ.3 ณ ทาเรอแหลมฉบง

เอกชนคสญญา : บรษท แหลมฉบง อนเตอรเนชนแนล เทอรมนอล จากด (LCIT) ระยะเวลาโครงการ : 30 ป (1 พฤษภาคม 2546 ถง 30 เมษายน 2576) รายละเอยดโครงการ : กทท. จะมอบพนททาเทยบเรอใหบรษทฯ ภายใน 15 วน นบจากวนลงนามในสญญา โดยบรษทสามารถเขาไปทาการกอสราง และตดตงเครองมอยกขนภายหลงลงนาม ในสญญาไดหลงจากไดรบอนญาตเปนหนงสอจาก กทท. บรษทฯ ตองใหบรการทจาเปนทกประเภทแกผใชทาเรอเพอใหการประกอบการทาเทยบเรอมประสทธภาพและสอดคลองกบแผนการดาเนนธรกจ และตองจดหาบรรดาเครองมออปกรณสงอานวยความสะดวกตาง ๆ และโครงสรางพนฐานเพมเตมทงหมดทจาเปนสาหรบการประกอบกจการทาเทยบเรอเปนของคณภาพดทนสมย ตามมาตรฐานสากลรวมทงกอสรางรวกนระหวางทาเทยบเรอ ซ.2 และซ.3 รปแบบโครงการ BOT (Build Operate Transfer) กทท. เปนผมกรรมสทธในบรรดาทรพยสนในทาเรอทงหมดท กทท. เปนผจดหา LCIT เปนผถอกรรมสทธในบรรดาทรพยสนทเปนโครงสรางพนฐานเพมเตม สงอานวยความสะดวกตางๆ เครองมออปกรณทบรษทจดหามาใชงานในทาเทยบเรอตลอดอายสญญาหลงจากทสญญานสนสดลงหรอมการบอกเลกสญญาไมวากรณใด บรรดาอสงหารมทรพยตางๆ ทงหมด ตกเปนกรรมสทธของ กทท. ทนท สวนสงหารมทรพยของบรษท กทท. ทรงไวซงสทธทจะซอทงหมดหรอบางสวนกไดตามราคามลคาทางบญชทคานวณไดจากราคาตนทนหกคาเสอมราคาตามระยะเวลาอายการใชงานแลว

8. โครงการลงทนกอสราง บรหาร และประกอบการทาเทยบเรอตสนคา บ.5

เอกชนคสญญา : บรษท แหลมฉบง อนเตอรเนชนแนล เทอรมนอล จากด (LCIT) ระยะเวลาโครงการ : 30 ป (1 พฤษภาคม 2539 ถง 30 เมษายน 2569) รายละเอยดโครงการ : กทท. มหนาทในการใหหรอจดใหมบรการเกยวกบรองนาทางเขาทาเรอ ทางเดนเรอ แองจอดเรอ เครองหมายชวยการเดนเรอการนารอง และการลากจง เรอทกลาจะตองใชบรการนารองตามระเบยบของกรมเจาทาทกาหนดใหใชนารองในการเคลอนยายเรอภายในทาเรอ รวมทงการเทยบทาและออกจากทา กรมเจาทาจะเปนผจดเจาพนกงานนารอง เรอนารอง และบรการอน ๆ ทเกยวของให โดยท กทท. ไมมหนาทใหบรการดงกลาวแตอยางใด เรอทกลาจะตองใชบรการเรอลากจงตามระเบยบทกรมเจาทากาหนดในการนาเรอเขา -ออก จากทาเรอ รวมทง การเทยบทาและออกจากทา โดย กทท. หรอบรษทฯ จะเปนผใหบรการดานเรอลากจง สญญามกาหนด 30 ป นบแตวนทหนงของเดอนถดไปจากเดอนทมการลงนามในสญญา ซงตามสญญาน เรมตนวนท 1 พฤษภาคม 2539 และสนสด 30 เมษายน 2569 หลงจากทสญญาสนสดลง บรษทฯ มสทธขอตออายสญญาไดอก 5 ป บรษทจะตองยนคารองขอตอสญญาเปนลายลกษณอกษรลวงหนาอยางนอย 2 ป กอนทสญญานจะสนสดลง รปแบบโครงการ BOT (Build Operate Transfer) กทท. จะมอบพนททาเทยบเรอทงหมดตามสญญาใหบรษทฯ เพอใชประกอบการภายใน 15 วน นบจากวนลงนามในสญญาบรษทฯ จะตองจดหาบรรดาเครองมออปกรณ สงอานวยความสะดวกตางๆ และโครงสรางพนฐานเพมเตมทงหมดเทาทจาเปนสาหรบการประกอบกจการทาเทยบเรอ หลงจากสญญาไดสนสดลงไมวากรณใด ใหบรรดาอสงหารมทรพยตางๆ ทงหมดตกเปนทรพยสนของ กทท. ทนท สวนสงหารมทรพย กทท. มสทธทจะซอทงหมดหรอบางสวนตามราคามลคาทางบญชทไดหกคาเสอมราคาสะสมตามระยะเวลาการใชงานแลว หรอตากวานน



31



การทาเรอแหงประเทศไทย (กทท.) (ตอ) 9. สญญาเชาพนท

เพอดาเนนการโครงการอเรอบรเวณแหลมฉบง

เอกชนคสญญา : บรษท ยนไทย ชปยารด เอนจเนยรง จากด (UNITHAI) ระยะเวลาโครงการ : 30 ป (18 ธนวาคม 2533 ถง 17 ธนวาคม 2563) รายละเอยดโครงการ : UNITHAI ตองเรมงานกอสรางตามขนตอนแผนการดาเนนงานภายในเวลา 18 เดอน นบจากวนลงนามในสญญา จดใหมโรงงานและสงอานวยความสะดวกเพอบรการซอมเรอเดนทะเล โดยซอมทาตวเรอใตแนวนาไดภายในระยะเวลา 2 ป นบแตวนลงนามในสญญา อแหงพรอมสงอานวยความสะดวกสาหรบซอมเรอขนาดไมตากวา 13,000 ตนกรอส อยางนอย 1 อ ภายในระยะเวลา 10 ป นบแตวนลงนามในสญญา รปแบบโครงการ BOT (Build Operate Transfer) กทท. ตกลงให UNITHAI เชาพนท บรเวณแหลมฉบงจานวนเนอทบนดนประมาณ 312 ไร 1 งาน 45 ตารางวา ทรพยสนทเกดขนตามโครงการตามสญญานทเปนอสงหารมทรพยและสวนควบ หรอเครองอปกรณของอสงหารมทรพย เชน โรงงาน อาคารททาการ อแหง ประตอแหง ปมสบนาใหญ วาลว ราง สาล เปนตน ตองตกเปนกรรมสทธของ กทท. ทงสนเมอมการบอกเลกสญญาเชาหรอ เมอครบกาหนดระยะเวลาเชา 30 ป สาหรบสงหารมทรพย เชน อลอย ปนจนเดนบนราง รถยก เปนตน ยงคงเปนกรรมสทธของ UNITHAI ตลอดไป

การทางพเศษแหงประเทศไทย (กทพ.) 10. สญญาสมปทาน

การลงทนออกแบบกอสราง บรหารจดการ ใหบรการและบารงรกษา โครงการทางพเศษสายศรรช – วงแหวนรอบนอกกรงเทพมหานคร

เอกชนคสญญา : บรษท ทางดวนกรงเทพ จากด (มหาชน) (BECL) ระยะเวลาโครงการ : 30 ป (15 ธนวาคม 2555 ถง 14 ธนวาคม 2585) รายละเอยดโครงการ : BECL จะเปนผออกแบบกอสราง จดหาและตดตงอปกรณระบบตางๆ เพอกอสรางทางพเศษและระบบทางพเศษ รวมถงบรหารจดการ ใหบรการ และบารงรกษา ทางพเศษและระบบทางพเศษ เพอใหไดรบเงนรายไดคาผานทาง ทงน BECL จะเปนผรบผดชอบ ในคาใชจายทงหมดโดยจะจดหาเงนทนเอง โดย กทพ. เปนผจดกรรมสทธหรอสทธในการใชทดนให BECL ใชกอสรางทางพเศษ รปแบบโครงการ BTO (Build Transfer and Operate) กทพ. จะเปนมกรรมสทธหรอสทธในการใชทดนในการกอสรางและการดาเนนงาน เพอให BECL ไดรบสทธและสามารถปฏบตหนาทไดดวยคาใชจายของกทพ. บรรดางานกอสรางท BECL ไดทาขน รวมทงทางพเศษ ระบบทางพเศษ ถนนทองถนทเกยวของและสงกอสรางถาวรตางๆ ทเกยวของหรอใชประโยชนในทางพเศษจะตกเปนกรรมสทธของ กทพ. ทนทในวนเปดดาเนนการโครงการ หรอ วนเปดใชทางพเศษ BECL มสทธใชงานและมหนาทดาเนนการบารงรกษาทางพเศษ ระบบทางพเศษ และสงกอสรางถาวรตาง ๆ ทเกยวของหรอใชประโยชนในทางพเศษและระบบทางพเศษตามแผนและมาตรการทเสนอไว แบงการดาเนนการเปน 2 ระยะ คอ ระยะท 1 การออกแบบและกอสราง และระยะท 2 การบรหารจดการ การใหบรการ โดยในระยะท 1 การออกแบบกอสรางทางพเศษมระยะเวลาดาเนนการ 4 ป และการใหบรการทางพเศษซงมระยะเวลา 26 ป ระยะเวลาเรมตนนบจากวนทมหนงสอแจงใหเรมดาเนนงาน คอวนท 15 ธนวาคม 2555 และระยะเวลาสนสดตามสญญา คอ 15 ธนวาคม 2585 BECL เปนผมหนาทออกแบบกอสรางทางพเศษและระบบทเกยวของโดยรบผดชอบคาใชจายทงหมด โดย กทพ. มหนาทจดหาทดนใหบรษทใชกอสร างรวมถงใหการสนบสนนประสานงานกบหนวยงานรฐอนๆ ในดานตางๆ เมอกอสรางแลวเสรจ BECL จะมสทธ ในการใหบรการและเกบเงนคาผานทางจนหมดระยะเวลาสมปทาน



32



การทางพเศษแหงประเทศไทย (กทพ.) (ตอ) 11. สญญาโครงการ

ทางดวนสายบางปะอน- ปากเกรด (โครงการทางพเศษอดรรถยา) Bang Pa-In – Pak Kret Expressway Agreement

เอกชนคสญญา : บรษท ทางดวนกรงเทพเหนอ จากด (NECL) ระยะเวลาโครงการ : 30 ป (27 กนยายน 2539 ถง 26 กนยายน 2569) รายละเอยดโครงการ : NECL เปนผดาเนนการออกแบบ จดหาเงนทน กอสราง ดาเนนการบรหาร และซอมแซมบารงรกษาโครงการทางดวนสายบางปะอน - ปากเกรด จานวน 2 สวนๆ ละ 2 ระยะ ดงน สวนท 1 : แบบ 4 ชองจราจร โดยระยะท 1 แจงวฒนะ - เชยงราก เชอมตอถนนของ กรมทางหลวงเขาสมหาวทยาลยธรรมศาสตร (ศนยรงสต) ประกอบดวย สายแจงวฒนะ – บางพน และสายบางพน – เชยงราก และระยะท 2 เชยงราก – บางไทร สวนท 2 : แบบ 6 ชองจราจร (ม 2 ระยะเชนเดยวกบสวนท 1) รปแบบโครงการ BTO (Build-Transfer-Operate) กทพ. จะจดหาทดนและสทธในเขตทางทตองการสาหรบการกอสรางทางดวนใหเสรจตามกาหนดและจะออกคาใชจายทงหมดไมวาทางตรงหรอทางออมทเกยวของกบการจดหาบรรดางานกอสรางท NECL ไดทาขนรวมทงทางดวนและสงกอสรางถาวรตางๆ ทเกยวของหรอใชประโยชนในทางดวน จะตกเปนกรรมสทธของ กทพ. ทนท และเมอทางดวนไดเปดใชงานแลว NECL มสทธใชงานและตองดาเนนการบารงรกษาทางดวน หรอสวนหนงสวนใด ทเกยวของ

12. โครงการระบบทางดวนขนท 2 (ทางพเศษศรรช) (Second Stage Expressway Agreement)

เอกชนคสญญา : บรษท ทางดวนกรงเทพจากด (BECL) ระยะเวลาโครงการ : 30 ป (1 มนาคม 2533 ถง 28 กมภาพนธ 2563) รายละเอยดโครงการ : โครงการระบบทางดวนขนท 2 (ทางพเศษศรรช) เปนการกอสรางทางพเศษยกระดบขนาด 6 ชองจราจร ความยาวทงสนประมาณ 38.5 กโลเมตร โดยแบงพนทบรการเปน 2 โครงขาย ดงน โครงขายในเมอง พนทสวน A เปนเสนทางระหวางถนนรชดาภเษกบรเวณประชาชน ถง ถนนพระราม 9 มความยาวประมาณ 12.4 กโลเมตร พนทสวน B เปนเสนทางระหวางโรงกรองนาสามเสนถงบางโคลตอจากพนทสวน A บรเวณทางแยกตางระดบพญาไทลงไปทางใตเชอมตอ ทางพเศษเฉลมมหานครบรเวณทางแยกตางระดบบางโคลรวมระยะทางประมาณ 9.4 กโลเมตร โครงขายนอกเมอง พนทสวน C ตอจากพนทสวน A ทถนนรชดาภเษกบรเวณประชาชนขนไป ทางเหนอจนถงถนนแจงวฒนะเปนระยะทาง 8 กโลเมตร โดยตอเชอมกบทางพเศษอดรรถยา พนทสวน D เปนเสนทางจากถนนพระราม 9 ถงถนนศรนครนทรมแนวเสนทางตอจากพนทสวน A บรเวณถนนพระราม 9 ไปทางตะวนออกตดผานถนนรามคาแหงสนสดทถนนศรนครนทร ระยะทางประมาณ 8.7 กโลเมตร โดยเปดใหบรการสวนแรกจากถนนพระราม 9 ถงถนนรามคาแหง ระยะท 2 จากถนนรามคาแหง ถงถนนศรนครนทร รปแบบโครงการ BTO (Build Transfer and Operate) บรรดางานกอสรางท BECL ไดทาขน รวมทงทางพเศษ ระบบทางพเศษ ถนนทองถนทเกยวของ และสงกอสรางถาวรตางๆ ทเกยวของ หรอใชประโยชนในทางพเศษจะตกเปนกรรมสทธของ กทพ. ทนทในวนเปดดาเนนการโครงการ หรอวนเปดใชทางพเศษ BECL มสทธใชงานและมหนาทดาเนนการบารงรกษาทางพเศษ ระบบทางพเศษ และสงกอสรางถาวรตางๆ ทเกยวของหรอ ใชประโยชนในทางพเศษและระบบทางพเศษตามแผนและมาตรการทเสนอไว



33



กรมทางหลวง 13. โครงการสญญา

สมปทานทางหลวงในทางหลวงแผนดนหมายเลข 31 ถนนวภาวดรงสต ตอนดนแดง – ดอนเมอง

เอกชนคสญญา : บรษท ทางยกระดบดอนเมอง จากด (มหาชน) (tollway) ระยะเวลาโครงการ : 45 ป (21 สงหาคม 2532 ถง 20 สงหาคม 2577) รายละเอยดโครงการ : โครงการทางหลวงสมปทานในทางหลวงแผนดนหมายเลข 31 ถนนวภาวดรงสต ตอนดนแดง – ดอนเมอง ระหวาง กม. 5 + 700 ถง กม. 21 + 100 ระยะทาง 15.4 กโลเมตร ครงแรกลงนามในสญญาสมปทานฯ เมอวนท 21 สงหาคม 2532 อายสมปทาน 25 ป ตอมามการแกไขสญญาสมปทานฯ ครงท 2 ตามบนทกขอตกลงฯ ฉบบท 2/2539 ใหผรบสมปทานไดรบสมปทานเพมเตมตอนตอขยายทางดานทศเหนอ (ดอนเมอง – อนสรณสถาน) ระหวาง กม. 21 + 100 – กม. 26 + 700 รวมระยะทาง 5.6 กโลเมตร และใหอายสมปทานเดมรวมทงตอนตอขยาย มอายสมปทาน 25 ป นบตงแตวนลงนามบนทกขอตกลงฯ เมอวนท 29 พฤศจกายน 2539 ตอมา มการแกไขสญญาสมปทานฯ ครงท 3 ตามบนทกขอตกลงฯ ฉบบท 3/2550 ใหอายสมปทานเดมและตอนตอขยายมอายสมปทาน 27 ป นบแตวนทลงนามในบนทกขอตกลงฯ ฉบบท 3/2550 เมอวนท 12 กนยายน 2550 รปแบบโครงการ BOT (Build Operate Transfer) ประโยชน ทไดรบ บรษทตกลงจะแบงรายได โดยจายเปนรายเดอนใหแกกรมทางหลวงเรมตงแตปท 22 ของอายสมปทานตดตอกนเปนตนไป ในจานวนรอยละ 20 ของรายไดกอนหกรายจายประจาเดอนนนๆ โดยชาระภายใน 10 วนนบจากวนสนเดอนแตจานวนรวมทงปของวงเงนทจายเปนรายเดอนในปหนง ๆ จะตองเทากบรอยละ 50 ของกาไรสทธประจาปนน ๆ หากรายไดทจายใหกรมทางหลวงรวมทงปนอยกวาหรอมากกวารอยละ 50 ของกาไรสทธประจาปนน บรษทและกรมทางหลวงจะตองทาความตกลงรวมกน

องคการรถไฟฟาขนสงมวลชนแหงประเทศไทย (รฟม.) 14. โครงการระบบ

รถไฟฟามหานครสายเฉลมรชมงคล (Metropolitan Rapid Transit Chaloem Ratchamongkhon Line, MRT Blue Line)

เอกชนคสญญา : บรษท รถไฟฟากรงเทพ จากด (BMCL) ระยะเวลาโครงการ : 25 ป (2 กรกฎาคม 2547 ถง 1 กรกฎาคม 2572) รายละเอยดโครงการ : โครงการนเกดขนโดยความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน โดยม รฟม. เปนเจาของโครงการและผใหสมปทาน มหนาทจดสรางโครงสรางพนฐานและมอบสมปทานการเดนรถใหแกเอกชน และ BMCL เปนผใหบรการเดนรถ แบงเปน 2 ระยะ คอ

ระยะท 1 เปนชวงเวลาตงแตลงนามในสญญาสมปทาน จนกระทงรถไฟฟาใตดนพรอมเปดใหบรการ โดยผสมปทานมหนาท ออกแบบ ผลต จดหา ตดตง ทดสอบ และทดลองใชงาน อปกรณงานระบบรวมกบโครงสรางพนฐานทางโยธาของ รฟม.

ระยะท 2 เปนชวงเวลาตงแตการใหบรการและบารงรกษาระบบรถไฟฟาใตดนเปนเวลา 25 ป ตงแตเรมเปดใหบรการ จนกระทงสนสด และจะตองนาโครงสรางพนฐานโยธาและงานระบบทงหมดท BMCL จดหา คนใหกบ รฟม. โดย BMCL ไดวาจางบรษท Siemens จากด เปนผรบเหมา ในลกษณะการจางแบบเบดเสรจ โดยผดาเนนการตงแตขนตอนการออกแบบ ผลต ตดตง ไปจนกระทงทาใหระบบมความพรอมทจะใชงาน รวมถงอบรมพนกงานใหมความพรอมในการใหบรการไดดวย และเปนผบารงรกษาอปกรณระบบงานอกเปนระยะเวลา 10 ป รปแบบโครงการ BOT (Build Operate Transfer) ประโยชนทไดรบ รฟม.ไดรบสวนแบงรายไดจาก BMCL เพยง 1% แตในปท 18 สวนแบงรายไดของ รฟม.จะเพมเปน 5% และเพมเปน 15% ในปท 19



34



1.2 กระทรวงมหาดไทย กรงเทพมหานคร (กทม.)

15. สญญาสมปทานระบบขนสงมวลชนกรงเทพมหานคร

เอกชนคสญญา : บรษท ระบบขนสงมวลชนกรงเทพ จากด (BTSC) ระยะเวลาโครงการ : 30 ป (5 ธนวาคม 2542 ถง 4 ธนวาคม 2572) (นบตงแตวนแรกทระบบฯ เรมดาเนนงานเชงพาณชย) รายละเอยดโครงการ : มการลงนามในสญญาเมอวนท 9 เมษายน 2535 มอายสมปทาน 30 ป นบจากวนแรกทเปดใหบรการเชงพาณชยมวตถประสงคเพอขยายการขนสงมวลชน และเพอใหเปนทางเลอกอนแทนการใชรถยนตสวนบคคลในการเดนทางไปและกลบจากการทางาน และ การเดนทางสญจรไปมาในกรงเทพมหานคร โดย BTSC เปนผออกแบบกอสราง ดาเนนงาน และบารงรกษาระบบ หลงจากทระบบรถไฟฟาเรมดาเนนงานเชงพาณชย ภายใตเงอนไขของสญญา BTSC มสทธไดรบรายไดจากกจการทเกยวเนองกบระบบรถไฟฟาบทเอส อนรวมถง การโฆษณา การใหสทธ และการเกบคาโดยสารในระบบรถไฟฟาบทเอส

BTSC มสทธทจะกาหนดกฎระเบยบในการดาเนนงานได กทม. มสทธกาหนดกฎระเบยบเกยวกบความปลอดภยและสงแวดลอมของระบบรถไฟฟาบทเอส แตหากกฎระเบยบดงกลาวมผลกระทบทางลบตอ BTSC กทม. จะตองไดรบความเหนชอบจาก BTSC กอน การโอนกรรมสทธ แบงเปน 2 สวน คอ

1) อสงหารมทรพยทเกดจากการกอสรางหรองานโครงสราง จะโอนในลกษณะ BTO (Build Transfer and Operate) คอ BTSC จะตองโอนกรรมสทธเปนของ กทม. เมอการกอสรางเสรจสมบรณ 2) ระบบไฟฟาและเครองกล ซงรวมถงขบวนรถไฟฟาในปจจบนและทจะซอเพมในอนาคต จะโอนในลกษณะ BOT (Build Operate Transfer) คอ BTSC จะโอนกรรมสทธเปนของ กทม. เมอสมปทานสนสดลง

1.3 กระทรวงการคลง

กรมธนารกษ 16. โครงการสญญา

ก อสร า งและบร ห า รโครงการพฒนาระบบสาธารณปโภคพนฐานในทราชพสด บร เวณสถานขนสงหมอชต

เอกชนคสญญา : บรษท บางกอกเทอรมนอล จากด (เดม: บรษท ซนเอสเตท จากด) ระยะเวลาโครงการ : 30 ป (8 สงหาคม 2539 ถง 7 สงหาคม 2569) รายละเอยดโครงการ : ดาเนนโครงการในทดนราชพสดบรเวณสถานขนสงหมอชต เนอท 63 ไร 2 งาน 65 ตารางวา กรรมสทธในอสงหารมทรพยตกเปนของกระทรวงการคลงเมอกอสรางเสรจ สวนอปกรณอนๆ ตกเปนกรรมสทธกระทรวงการคลงเมอครบอายการบรหารโครงการหรอ เมอสญญาสนสด เอกชนตองกอสราง “อาคารและพนทตามโครงการ” โดยตามสญญาแบงการกอสรางเปน 2 สวน คอ กอสรางอาคารและพนทชดเชยใหทางราชการ และกอสรางอาคารและพนทยกกรรมสทธ โดยเอกชนจะไดรบสทธบรหารโครงการและจดหาประโยชนบรเวณพนทยกกรรมสทธ กาหนด 30 ป นบแตวนกอสรางแลวเสรจ และใหตออายสญญาอก 2 ครงๆ ละ 10 ป โดยเอกชนจะตองเปนผออกแบบแปลนเสนอใหกรมธนารกษใหความเหนชอบแลวจงจะเรมดาเนนการกอสรางได

สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาไดวนจฉยเมอวนท 11 มถนายน 2544 วา โครงการฯ มมลคาเกนกวา 1,000 ลานบาท แตไมไดดาเนนการตาม พ.ร.บ. รวมงานฯ ป 2535 สญญาททาไวกบเอกชนไมชอบดวยกฎหมาย ทาใหโครงการฯ หยดชะงก ประโยชนทไดรบ



35



กรมธนารกษ (ตอ) 16. โครงการสญญา

ก อสร า งและบร ห า รโครงการพฒนาระบบสาธารณปโภคพนฐานในทราชพสด บร เวณส ถ า น ข น ส ง ห ม อ ช ต (ตอ)

บรษทฯ ตองจายคาตอบแทนตางๆ ใน 2 ลกษณะ คอ คาตอบแทนทรฐจะไดรบกอนเรมบรหาร (ระยะกอสราง) และคาตอบแทนในการทบรษทฯ ไดรบสทธในการบรหาร เชน คาธรรมเนยมการจดหาประโยชนใหแกคสญญาฝายรฐเปนจานวนเงน 550,000,000 บาท (หารอยหาสบลานบาท) คาตอบแทนการใชทดนตามผงโครงการทงหมดในระหวางกอสรางอาคาร เดอนละ 509,300 บาท (หาแสนเกาพนสามรอยบาท) และ คาตอบแทนในการบรหาร ในอตราปละ 5,350,965 บาท (หาลานสามแสนหามหมนเการอยหกสบหาบาท)และเพมขนในทกชวงระยะ 5 ป ในอตรารอยละ 15 โครงการด าเนนการรปแบบ BOOT (Build Own Operate Transfer)

2. สาขาการจดการน า จ านวน 2 โครงการ 2.1 กระทรวงมหาดไทย

การประปาสวนภมภาค 1. โครงการใหสทธ

ด า เน นการผล ตและจาหนายนาประปา

เอกชนคสญญา : บรษท ประปาปทมธาน จากด ระยะเวลาโครงการ : 17 ป (15 กนยายน 2549 ถง 14 ตลาคม 2566) รายละเอยดโครงการ : ดาเนนการเพอผลตนาประปาใหและจดจาหนายใหแกการประปา สวนภมภาค ผรบสทธจะตองดาเนนการ ใหผรบเหมาเรมปฏบตงานตามทกาหนดในแผนการดาเนนงานทไดรบอนมตแลวภายใน 90 วน นบตงแตวนทลงนามในสญญาฯ ดาเนนโครงการรปแบบ BOOT (Build Own Operate Transfer) ซงเปนโครงการทเปดโอกาสใหเอกชนเขารวมลงทนกบ กปภ. ในระบบการผลตและระบบจาหนายนาประปา โดยเอกชนดาเนนการออกแบบ และกอสรางระบบประปา ดาเนนการผลตดแลรกษาระบบผลตและโอนทรพยสนแก กปภ. เมอครบระยะเวลาสญญารวมทนผรบสทธจะจดหาทดนและใชสทธในการใชทดนทจะใชในโครงการตามสภาพ ทสอดคลองกบแผนการดาเนนงานทงนไมรวมถงทดนและสทธในการใชทดนทจะจดหาโดย การประปาหรอทการประปาไดใหผรบสทธเชา ณ วนเรมประกอบกจการ ผรบสทธจะโอนกรรมสทธ ในระบบจายนาประปาใหแกประชาชนใหเปนของการประปา

2.2 กระทรวงการคลง กรมธนารกษ

2. โครงการสญญากา รบร ห า รและกา รดาเนนกจการระบบทอสงนาสายหลกในภาคตะวนออก

เอกชนคสญญา : บรษท จดการและพฒนาทรพยากรนาภาคตะวนออก จากด ระยะเวลาโครงการ : 30 ป (1 มกราคม 2537 ถง 31 ธนวาคม 2567) รายละเอยดโครงการ : เพอรบผดชอบในการพฒนาและจดการระบบทอสงนาสายหลกในพนทบรเวณชายฝงทะเลตะวนออกโดยรบโอนสทธการใชระบบทอสงนาทมอยแลวมาดาเนนการรวมทงพฒนาแหลงนาและระบบทอสงนาใหมตามความจาเปน รปแบบโครงการ BTO (Build Transfer and Operate) ใหการประปาสวนภมภาคจดตงบรษทจากดเพอเชาทรพยสนทอยในความดแล ของกระทรวงการคลงหรอหนวยงานราชการตาง ๆ และของการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทยไปดาเนนการ เปนการเฉพาะในการพฒนาและดาเนนการดแลระบบทอสงนาสายหลกทมอยจากแผนพฒนาพนทชายฝงทะเลตะวนออก เมอครบกาหนดเวลา และบรษทไมไดรบสทธเปนผบรหารระบบทอสงนาตอไป บรษทจะตองสงมอบระบบทอสงนาใหแกประทรวงการคลงในสภาพทเรยบรอยพรอมใชงาน



36



3. สาขาการสอสาร จ านวน 8 โครงการ 3.1 กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

ส านกงานปลดกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 1. โครงการดา เนน

กจการดาวเทยมสอสารภายในประเทศ

เอกชนคสญญา : บรษท ไทยคม จากด (มหาชน) (เดมชอ บรษท ชนวตรคอมพวเตอร แอนด คอมมวนเคชนส จากด (บรษท ชนแซทเทลไลท จากด (มหาชน)) ระยะเวลาโครงการ : 30 ป (11 กนยายน 2534 ถง 10 กนยายน 2564) รายละเอยดโครงการ : สญญาดาเนนกจการดาวเทยมสอสารภายในประเทศไดมการลงนามเมอวนท 11 กนยายน 2534 ระหวางกระทรวงคมนาคม กบ บรษท ชนวตร คอมพวเตอร แอนด คอมมวนเคชน จากด มระยะเวลาสมปทาน 30 ป โดยคณะรฐมนตรอนมตใหเปนโครงการของประเทศ (National Project) ในรปแบบโครงการ BTO (Build Transfer and Operate) ภายใตสญญาฯ มเงอนไขและขอกาหนดทสาคญ คอ นบตงแตลงนามในสญญาฯ บรษทจะโอนกรรมสทธและสงมอบดาวเทยมและอปกรณสถานควบคมดาวเทยมใหตกเปนทรพยสนของกระทรวงฯ โดยกระทรวงฯ จะมอบทรพยสนใหบรษทฯ ใชดาเนนกจการตามขอกาหนดและเงอนไขสญญา

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารผใหสมปทานไมไดเปนผบรหารดาวเทยม แตเปนเพยงผกากบและเปนเจาของทรพยสนเพอใหบรษทฯ ใชดาเนนกจการตามขอกาหนดและเงอนไขสญญา บรษทฯ ผไดรบสมปทานจะเปนผดาเนนการบรหารการใชงานดาวเทยมโดยไมขดกบเงอนไขสญญาฯ รวมทงมการเกบ คาใชวงจรดาวเทยมจากผใช ทงน กระทรวงฯ จะเปนผอานวยความสะดวกและชวยเหลอในการตดตอของบรษทฯ กบสวนราชการการหรอหนวยงานอนของรฐ ทเกยวของ โดยบรษทรบผดชอบคาใชจายทเกดขนทงหมด

บรษท กสท โทรคมนาคม จ ากด (มหาชน) 2. โครงการสญญาให

ด า เนนการใหบรการว ท ย ค มน าค มร ะบ บเซลลลา

เอกชนคสญญา : บรษทโทเทล แอคเซส คอมมนเคชน จากด (มหาชน) (DTAC) ระยะเวลาโครงการ : 27 ป (16 กนยายน 2534 ถง 30 กนยายน 2561) รายละเอยดโครงการ : บรษทตองดาเนนการจดหาเครองและอปกรณชมสาย เพอจดตงและขยายเครอขายการใหบรการในเขตกรงเทพมหานคร และจงหวดใกลเคยงไดไมนอยกวา 4,000 เลขหมายภายใน 8 เดอนนบแตวนทลงนามในสญญาน และไมนอยกวา 20,000 เลขหมาย ภายใน 12 เดอนนบแตวนทลงนามในสญญาน ดาเนนการขยายเครอขายใหมขดความสามารถในการใหบรการกรงเทพทงหมด รวมทงจงหวดใกลเคยงและบรเวณพนทชายฝงทะเลตะวนออก และตะวนตกไดรวมกนไมนอยกวา 25,000 เลขหมาย ภายใน 18 เดอนนบแตวนทลงนามในสญญาน ขยายขดความสามารถของระบบ AMPS (Analog) ใหมขดความสามารถในการใหบรการ รวมทงหมดถง 60,000 เลขหมาย ดาเนนโครงการแบบ BTO (Build Transfer and Operate) บรษทตองจดหาอปกรณทงหมด กสท. จะอนญาตใหใชสถานทของ กสท. เพอตดตงเครองและอปกรณในพนทตางๆ ทวประเทศเทาท กสท. จะสามารถจดหาใหได โดยบรษทตองเปนผ ออกคาใชจาย กสท. จะอนญาตใหบรษททาการกอสรางอาคาร สาหรบตดตงเครองและอปกรณในทดนของ กสท. ครอบครองและสามารถจดสรรใหไดตามความจาเปนแกการเปดใหบรการ อาคารสงปลกสรางท บรษทไดปลกสรางขนในทดนของ กสท. หรอท กสท. ครอบครองอยบรษทยนยอมใหอาคารสงปลกสรางดงกลาวตกเปนกรรมสทธของ กสท. หากจะตองดาเนนการใด ๆ เพอใหกรรมสทธในอาคาร สงปลกสรางโอนมายง กสท. โดยบรบรณ บรษทจะตองดาเนนการเชนนนโดยครบถวน บรรดาเครองและอปกรณซงเปนทรพยสนของบรษท และบรษทมอยกอนวนเรมเปดใหบรการ ตกเปนกรรมสทธของ กสท. นบตงแตวนเรมเปดใหบรการ



37



บรษท กสท โทรคมนาคม จ ากด (มหาชน) (ตอ) 3. สญญาใหดาเนนการ

ใหบรการวทยคมนาคมระบบ Digital PCN 1800

เอกชนคสญญา : บรษท ทร มฟ จากด (True Move) ระยะเวลาโครงการ : 22 ป (20 มถนายน 2534 ถง 15 กนยายน 2556) รายละเอยดโครงการ : บรษทตองดาเนนการจดหาเครองและอปกรณทงหมด และบรษทฯ ตกลงโอนกรรมสทธบรรดาเครองและอปกรณทงหมดใหแก บรษท กสท โทรคมนาคม จากด (มหาชน) บรษทรบผดชอบจายคาเชาและคาใชจายอนๆ รปแบบโครงการ BTO (Build Transfer and Operate) บรษทตองจดหาสถานทตดตงเครองและอปกรณตางๆ ทเกยวของกบการใหบรการ โดยบรษทเปนผออกคาใชจายเอง บมจ. กสท โทรคมนาคม อาจอนญาตใหบรษททาการกอสรางอาคารหรอสงปลกสรางอนใดสาหรบตดต งเครองและอปกรณในทดน บมจ. กสท โทรคมนาคม มกรรมสทธหรอสทธครอบครองตามท บมจ. กสท โทรคมนาคม เหนสมควร และตกเปนกรรมสทธของ บมจ. กสท โทรคมนาคม นบตงแตวนทกอสรางเสรจ บรษทตกลงโอนสทธในบรรดาเครองและอปกรณ รวมทงอะไหลทงหมดซงเปนทรพยสนของบรษท และบรษทมอยกอนวนทเปดใหบรการนนใหแก บมจ. กสท โทรคมนาคม นบตงแตวนแรกทเปดใหบรการ สวนเครองและอปกรณรวมทงอะไหลทบรษทจดหามาเพอใชหรอใหบรการตามสญญาน นบตงแตวนแรกทเปดใหบรการเปนตนไปตลอดอายสญญาน บรษทตองสงมอบเครองและอปกรณ รวมทงอะไหลดงกลาวพรอมการตดตงทงหมดตกเปนกรรมสทธของ บมจ. กสท โทรคมนาคม

4. สญญาใหดาเนนการใหบรการวทยคมนาคมระบบเซลลลา 1800

เอกชนคสญญา : บรษท ดจตอล โฟน จากด (DPC) ระยะเวลาโครงการ : 17 ป (19 พฤศจกายน 2539 ถง 15 กนยายน 2556) รายละเอยดโครงการ : DPC ลงทนกอสรางอาคาร และตดตงเครองและอปกรณทงหมด บรษทยนยอมใหอาคารสงปลกสรางตกเปนกรรมสทธของ บมจ. กสท โทรคมนาคม DPC รบผดชอบจายคาเชาและคาใชจายอน ๆ ดาเนนโครงการรปแบบ BTO (Build Transfer and Operate) DPC ตองจดหาสถานทตดตงเครองและอปกรณตาง ๆ ทเกยวของกบการใหบรการ โดย DPC เปนผออกคาใชจายเอง บมจ. กสท โทรคมนาคม อาจอนญาตใหบรษททาการกอสรางอาคารหรอ สงปลกสรางอนใดสาหรบตดตงเครองและอปกรณในทดน บมจ. กสท โทรคมนาคมมกรรมสทธหรอสทธครอบครองตามท บมจ. กสท โทรคมนาคม เหนสมควร และตกเปนกรรมสทธของ บมจ. กสท โทรคมนาคม นบตงแตวนทกอสรางเสรจ DPC ตกลงโอนสทธในบรรดาเครองและอปกรณ รวมทงอะไหลทงหมดซงเปนทรพยสนของ DPC และ DPC มอยกอนวนทเปดใหบรการนนใหแก บมจ. กสท โทรคมนาคม นบตงแตวนแรกทเปดใหบรการ สวนเครองและอปกรณรวมทงอะไหลท DPC จดหามาเพอใชหรอใหบรการตามสญญาน นบตงแตวนแรกทเปดใหบรการเปนตนไปตลอดอายสญญาน DPC ตองสงมอบเครองและอปกรณ รวมทงอะไหลดงกลาวพรอมการตดตง ทงหมดตอ เปนกรรมสทธ ของ บมจ. กสท โทรคมนาคม



38



บมจ. ทโอท จ ากด (มหาชน) (องคการโทรศพทแหงประเทศไทย) 5. สญญาอนญาตให

ดาเนนกจการบรการโทรศพทเคลอนท (Cellular Mobile Telephone)

เอกชนคสญญา : บรษท แอดวานซ อนโฟร เซอรวส จากด (AIS) ระยะเวลาโครงการ : 25 ป (1 ตลาคม 2533 ถง 30 ตลาคม 2558) รายละเอยดโครงการ : บรษทฯ ไดรบอนญาตจาก TOT หรอองคการโทรศพทแหงประเทศไทย ในขณะนน ใหมสทธดาเนนกจการใหบรการโทรศพทเคลอนท Cellular Mobile Telephone ทงระบบ NMT และ GSM ในยานความถ 900 MHz (ซงตอไปนจะรวมเรยกวา “ระบบ Cellular 900”) ทวประเทศ แบบคขนานกนไป มกาหนด 25 ป นบจากวนท 1 ตลาคม 2533 ซงเปนวนแรกทเปดดาเนนการ บรษทฯ ไดรบอนญาตใหเปนผรวมบรหารการแสวงหาผลประโยชนจากระบบสอสญญาณเชอมโยงและทรพยสนในสวนทเหลอจากการใชงานของบรษทได โดยใหบรการเชาใหแก ทงผใชบรการของ TOT และผใชบรการของบรษทฯ ในอตราคาใชบรการเทากบอตราของ TOT บรษทฯ มหนาทเรยกเกบคาบรการและจายสวนแบงผลประโยชนใหแก TOT และบรษทฯ ไดรบอนญาตจาก TOT ในการใหบรการโทรศพทเคลอนทแบบใชบตรจายเงนลวงหนา (Pre-paid Card) รปแบบโครงการ BTO (Build Transfer and Operate) บรษทฯ เปนผลงทนในการจดหาสถานท เครองมอและอปกรณระบบทงหมด หากสถานทดงกล าวเปนกรรมสทธของบรษท เมอสญญานระงบสนไปไมวาดวยเหตผลใดๆ บรษทฯ ยนยอมให TOT เขาครอบครองและใชสถานทดงกลาวเปนระยะเวลา 2 ป นบแตวนทสญญานระงบสนไป โดยไมเสยคาใชจายใดๆ หาก TOT เขาครอบครองและใชสถานทดงกลาวไดไมครบ 2 ป ไมวาดวยหตใด ๆ บรษทฯ ยนยอมชดใชคาเชาและคาเสยหายดงกลาวใหแก TOT หากสถานทดงกลาวไมไดเปนกรรมสทธของบรษทฯ บรษทฯ ตองมหนาทตดตอกบเจาของสถานทเพอเชาในนามของ TOT เปนระยะเวลา 22 ป โดยบรษทเปน ผเสยคาเชาและคาใชจายตาง ๆ

6. สญญารวมการงานและรวมลงทนขยายบรการโทรศพท 1.5 ลานเลขหมายในเขตโทรศพทภมภาค

เอกชนคสญญา : บรษท ททแอนดท จากด (มหาชน) (TT&T) ระยะเวลาโครงการ : 25 ป (30 มถนายน 2537 ถง 29 มถนายน 2562) รายละเอยดโครงการ : TOT ไดทาสญญาและรวมลงทนขยายบรการโทรศพท จานวน 1,000,000 เลขหมาย ในเขตโทรศพทภมภาค ตอมาเมอ วนท 21 กนยายน 2538 ไดขยายโทรศพทภมภาคเพมขนอก 500,000 เลขหมาย โดยใหสญญามระยะเวลารวม 25 ป (วนท 25 ตลาคม 2536 ถงวนท 25 ตลาคม 2561) โดยสญญาดงกลาวเปนสญญาใหบรการโทรศพทประจาทและโทรศพทสาธารณะในเขตภมภาค มลกษณะของสญญาฯ เปน BTO (Build Transfer and Operate) ท TT&T เปนผลงทนจดหาตดตงอปกรณในระบบโอนกรรมสทธทรพยสนให TOT เพอ TOT นาโครงขาย ทกอสรางไปใหบรการประชาชน และให TOT เปนผจดเกบและแบงรายไดใหกบ TT&T และมการแกไขเพมเตมสญญาอกจานวน 17 ครง TT&T เปนผลงทนในการจดหาพรอมตดตงอปกรณในระบบรวมทงการจดหาทดนและอาคารทจาเปนสาหรบดาเนนการตามสญญาน ยกเวนในกรณท TOT ตกลงให TT&T ใชอปกรณทดนและอาคารของ TOT เทาท TOT จะพจารณาใหนาไปใชตามสญญาน ไมวาจะเปนการบรหารหรอทานตกรรมใดกบบคคลภายนอก TT&T จะเปนผรบผดชอบและดาเนนการในนามของ TT&T สวนการดาเนนการตดตงขายสายตอนนอก TT&T จะดาเนนการ ในนามของ TOT เพอใหเปนไปตามกฎหมาย บรรดาภาระผกพน TOT จะใหความรวมมออยางด ในการประสานงานกบสวนราชการทเกยวของ และ TOT จะชวยเหลอในการนาเขาโดยบรษท ซงอปกรณในระบบตางๆ และเครองมอเครองใชทจาเปนเพอปฏบตงานตามสญญาน



39



บมจ. ทโอท จ ากด (มหาชน) (องคการโทรศพทแหงประเทศไทย) (ตอ) 7. โครงการรวมการ

งานและรวมลงทนขยายบรการโทรศพทในพนทเขตโทรศพทนครหลวงจานวน 2.6 ลานเลขหมาย

เอกชนคสญญา : บรษท ทร คอรปอเรชน จากด (มหาชน) (เดมชอบรษท ซ.พ. เทเลคอมมวนเคชน จากด) ระยะเวลาโครงการ : 25 ป (29 ตลาคม 2535 ถง 28 ตลาคม 2560) รายละเอยดโครงการ : สญญาดงกลาวเปนสญญาใหบรการโทรศพทประจาทและโทรศพทสาธารณะในเขตนครหลวง ซงบรษทเปนผลงทนจดหา ตดตงอปกรณในระบบ โอนกรรมสทธ ในทรพยสนให TOT และดาเนนการใหบรการภายใตสทธของ TOT และให TOT เปนผจดเกบ และแบงรายไดใหบรษท ดาเนนโครงการแบบ BTO (Build Transfer and Operate) TOT ยนยอมให บมจ. ทร ใชทดน อาคาร และวสดอปกรณตางๆ ของ TOT เทาทจะพจารณาอนญาตโดยไมเสยคาใชจายใดๆ ตลอดอายสญญา หาก บมจ. ทร จาเปน ตองจดหาทดนและอาคารเพมเตม บมจ. ทร จะเปนผจดหา และออกคาใชจายเอง บรษทตองสงมอบอปกรณในระบบทตดตงแลวเสรจในแตละสวนใหแก TOT และใหอปกรณในระบบตกเปนกรรมสทธของ TOT ทนท ในกรณท บมจ. ทร จดซอทดน หรอกอสรางอาคารเพมเตมสาหรบการตดตงอปกรณในระบบเพอดาเนนการตามสญญาน บรษทตกลง ทจะดาเนนการใหกรรมสทธในทดนและอาคารดงกลาวโอนใหแก TOT ในโอกาสแรกทกระทาได

3.2 ส านกนายกรฐมนตร บรษท อสมท จ ากด (มหาชน)

8. สญญารวมดาเนนกจการสงโทรทศนส

เอกชนคสญญา : บรษท บางกอก เอนเตอรเทนเมนต จากด (BEC) ระยะเวลาโครงการ : 40 ป (26 มนาคม 2523 ถง 25 มนาคม 2563) รายละเอยดโครงการ : ดาเนนกจการสงโทรทศนส ดาเนนการออกอากาศเครอขายโทรทศน ทวประเทศ โดยวธการถายทอดสญญาณตามท อ.ส.ม.ท. กาหนดและแตละสถานลกขายในสวนภมภาคจะตองออกอากาศรายการโทรทศนรายากรเดยวกบสถานสวนกลาง รปแบบโครงการ BTO (Build Transfer and Operate) บางกอกเอนเตอรเทนเมนตดาเนนการปรบปรงเพมเตมอปกรณตางๆ ตามหลกวชาสากลของการสงโทรทศนส โดยบรษทเปนผออกคาใชจายทงสน บรรดาสงกอสรางทกอยางทไดกอสรางขนบนทดน อกทงทรพยสนทกอยางยกเวนเงนทนทบรษทไดกระทาขนหรอไดจดหามาไวสาหรบใชสอยในการดาเนนการตามสญญานทกๆ อยาง ไมวาไดมาตามสญญา หรอไดกระทาขนหรอไดจดหามาในระหวางการดาเนนการตามสญญาน ใหตกเปนทรพยสนของ อ.ส.ม.ท. ทงสน นบแตวนทไดกระทาขนหรอไดจดหา

4. สาขาการบรหารจดการขยะ จ านวน 1 โครงการ 4.1 กระทรวงอตสาหกรรม

กรมโรงงานอตสาหกรรม - โครงการใหใชสทธ

ดาเนนการบรหารและประกอบการศนยบรหารจดการวสด เหลอใชอตสาหกรรม (เตาเผาขยะอตสาหกรรม) บางป

เอกชนคสญญา : บรษท อคคปราการ จากด (มหาชน) ระยะเวลาโครงการ : 20 ป (11 กมภาพนธ 2551 ถง 10 กมภาพนธ 2571) รายละเอยดโครงการ : ใหสทธแกเอกชนในการดาเนนการบรหารและประกอบการศนยบรหารจดการ วสดเหลอใชอตสาหกรรม (เตาเผาขยะอตสาหกรรม) บางป จงหวดสมทรปราการ และผไดสทธเปน ผไดรบการคดเลอกใหเขาดาเนนการบรหารและประกอบการศนยดงกลาว ผใหใชสทธ จะประเมนผล ประกอบการศนยของผไดสทธทก 5 ป เพอปรบปรงใหการบรหารจดการศนยเปนไปอยางมประสทธภาพเพมขนและเพอลดผลกระทบสงแวดลอม ดาเนนโครงการรปแบบ BOT (Build Operate Transfer) เมอสญญาสนสดลงไมวาดวยเหตใด ๆ กอนครบกาหนดเวลาตามสญญา สทธการบรหารและประกอบการศนยของผไดสทธตามสญญานนเปนอนสนสดลงดวย และผใหใชสทธมสทธเขาครอบครองศนยและเครองมอและอปกรณทงหมดของผไดสทธรวมทงเขาไปบรหารและประกอบการศนยไดทนท



40



5. สาขาอนๆ จ านวน 5 โครงการ 5.1 กระทรวงคมนาคม

การรถไฟแหงประเทศไทย (รฟท.) 1. โครงการสญญาให

สทธใชประโยชนศนยการคาบรเวณสามเหลยมยานพหลโยธน

เอกชนคสญญา : บรษท เซนทรล อนเตอรพฒนา จากด ระยะเวลาโครงการ : 20 ป (19 ธนวาคม 2551 ถง 18 ธนวาคม 2571) รายละเอยดโครงการ : การรถไฟฯ ใหบรษทเชาทดน บรเวณสามเหลยมยานพหลโยธนพนทประมาณ 47.22 ไร (75,558.65 ตรม.) เพอดาเนนการตามโครงการปรบปรงการใชประโยชนทดนในทางพาณชย ตามสญญาเชาฉบบลงวนท 19 ธนวาคม2521 มกาหนด 30 ป ตงแตวนท 19 ธนวาคม 2521 ถงวนท 18 ธนวาคม 2551 เมอครบกาหนดระยะการเชา 30 ปแลว โดยโครงการรปแบบ BLOT (Buold Lease Operate Transfer) บรษทฯ ยอมใหอาคารและสงกอสรางตางๆ รวมทงอปกรณอาคารและอปกรณ - สงกอสราง และสวนควบตางๆ ระบบเครองทาความเยน ระบบเครองไฟฟา ระบบเครองโทรศพท ระบบกาจดสงโสโครกและนาเสย เครองตกแตงและครภณฑ ฯลฯ ทใชในการดาเนนกจการของโครงการทงหมด ซงอยในทเชาตกเปนกรรมสทธของการรถไฟฯ ทงสน การรถไฟฯ จะใหบรษทฯ ซงเชาทดนแปลงนไดเชาอาคารและสงกอสรางตางๆ ทใชในการดาเนนกจการของโครงการทงหมดเพอประกอบกจการตอไปไดอกครงละไมนอยกวา 10 ป ในอตราคาเชาและผลประโยชนตอบแทนตามทจะไดตกลงรวมกน บรษทฯ ตองแจงความจานงกบการรถไฟฯ กอนครบกาหนดอายสญญาเชาไมนอยกวา 1 ป เมอสญญาสนสดการรถไฟฯ ไดดาเนนตามพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2535 โดยมคณะกรรมการมาตรา13 กาหนดใหการรถไฟฯ ตออายสญญาเชากบบรษทฯ มกาหนด 20 ป ตงแตวนท 19 ธนวาคม 2551 ถงวนท 18 ธนวาคม 2571 ตามสญญาเชาฉบบลงวนท 9 ธนวาคม 2551 โดยบรษทฯ ตองชาระคาผลประโยชนตอบแทนบรณะพฒนา (Renovation ) ศนยการคาและระบบตางๆ การประกนภย และอนๆ ซงมคณะกรรมการมาตรา 22 ตาม พ.ร.บ.รวมทนป พ.ศ. 2535 เปนผกากบการดแล ปฏบตตามเงอนไขสญญาเชาโดยเครงครด

5.1 กระทรวงศกษาธการ จฬาลงกรณมหาวทยาลย

2. โครงการสญญาใหสทธใชประโยชนอาคารเพอประกอบธรกจโรงแรม

เอกชนคสญญา : บรษท สยามสแควรทาวเวอร จากด ระยะเวลาโครงการ : 20 ป (9 พฤศจกายน 2557 ถง 8 พฤศจกายน 2577) รายละเอยดโครงการ : เปนการตอสญญาครงท 2 สญญาทาขนเมอวนท 12 มนาคม 2551 วนเรมกาหนดระยะเวลาใชประโยชน วนท 9 พฤศจกายน 2557 มระยะเวลาการใชประโยชน 20 ป สบเนองจากบรษทไดครอบครองและใชประโยชนในอาคารโดยตอเนองตามสญญาเดม ดงนน เมอครบกาหนดระยะเวลาสญญาเดมแลวใหถอวาบรษทไดรบมอบอาคารดงกลาวจากมหาวทยาลยในสภาพเรยบรอยด บรษทตองนาสงแบบรายละเอยดการกอสรางอาคารฉบบสมบรณ ซงแสดงขอมล ณ วนครบกาหนดระยะเวลาสญญาเดม บรษทตองดาเนนการบรณะพฒนา อาคารและระบบตาง ๆ ดวยคาใชจายของบรษท โดยบรษทจะเรมบรณะพฒนา นบตงแตป พ.ศ. 2551 – 2557 และมวงเงนไมนอยกวา 60,000,000 บาท เมอรวมคาบรณะพฒนาทกปแลว ตองไมนอยกวา 450,000,000 บาท รปแบบ BROT (Buold Rent Own Transfer)



41



จฬาลงกรณมหาวทยาลย (ตอ) 3. โครงการสญญาให

สทธใชประโยชนศนยการคาบรเวณสแยกปทมวน

เอกชนคสญญา : บรษท เอม บ เค จากด (มหาชน) ระยะเวลาโครงการ : 20 ป (22 เมษายน 2556 ถง 21 เมษายน 2576) รายละเอยดโครงการ : เนองจากบรษทไดครอบครองและใชประโยชนในศนยการคาโดยตอเนองตามสญญาเดม ดงนน เมอครบกาหนดระยะเวลาสญญาเดมแลวใหถอวาบรษทไดรบมอบศนยการคาดงกลาวจากมหาวทยาลยในสภาพเรยบรอยดพรอมใชสทธประโยชนโดยสมบรณตามวตถประสงคแหงสญญานเปนทเรยบรอยแลว รปแบบ BROT (Buold Rent Own Transfer)

5.2 กระทรวงการคลง กรมธนารกษ

4. สญญาการบรหารและการดาเนนกจการศนยการประชมแหงชาตสรกต

เอกชนคสญญา : บรษท เอน ซ ซ แมนเนจเมนทแอนด ดเวลลอปเมนท จากด ระยะเวลาโครงการ : 30 ป (1 ธนวาคม 2534 ถง 30 พฤศจกายน 2564) รายละเอยดโครงการ : กรมธนารกษตกลงให บรษท เอน.ซ.ซ. แมนเนจเมนท แอนดดเวลลอปเมนท จากด บรหารและดาเนนกจการอาคาร และสงปลกสรางศนยการประชมแหงชาตสรกต รวมถงอปกรณเครองมอและเครองใชประจาศนยการประชมฯ โดยบรษทฯ เกบคาบรการเขาใชประโยชนในพนทตางๆ ภายใตขอกาหนดและเงอนไขแหงสญญาน และใหกรรมสทธตกเปนของรฐ กาหนดระยะเวลาการบรหารและดาเนนกจการ ดงน

ชวงท 1 นบแตวนท 9 เมษายน 2539 ถงวนทกอสรางอาคารและสงปลกสรางยกกรรมสทธใหรฐ หากครบกาหนดระยะเวลา การกอสรางอาคารและสงปลกสรางยงไมแลวเสรจใหถอวาวนสนกาหนดระยะเวลากอสรางเปนวนทกอสรางแลวเสรจ

ชวงท 2 มระยะเวลา 25 ป นบแตวนถดจากวนทกอสรางอาคารและสงปลกสราง ยกกรรมสทธใหรฐแลวเสรจหรอวนทถอวาแลวเสรจตามชวงท 1

รปแบบโครงการ BTO (Build Transfer and Operate) รฐตกลงใหบรษทฯ บรหารและดาเนนการและบรษทฯ ตกลงรบบรหารและดาเนนกจการอาคาร และสงปลกสรางทงหลายซงตงอยบนทราชพสด บรษทฯ จะตองดาเนนการกอสรางอาคารและสงปลกสราง ดงมรายละเอยด เงอนไข แบบแปลน กาหนดเวลาและขอกาหนดในการกอสรางดวยคาใชจายของบรษทฯ เอง และใหกรรมสทธตกเปนของกระทรวงการคลงทนททกอสรางเสรจและรฐไดรบมอบไวโดยถกตองเรยบรอยแลว

6. การจดใหเชาทราช

พสดแกบรษทไทยออยล จากด (มหาชน) เพ อดาเนนการกจการดานการกลนนามน (บมจ.ไทยออยล)

เอกชนคสญญา : บรษท ไทยออยล จากด (มหาชน) ระยะเวลาโครงการ : 30 ป (11 กนยายน 2535 ถง 10 กนยายน 2565) รายละเอยดโครงการ

ใหเชาทดนและอาคารพรอมสงปลกสรางเพอใชในกจการของบรษท ไทยออยล ดาเนนโครงการรปแบบ BOT (Build Operate and Transfer) รฐใหเชาทราชพสดพรอมสงปลกสราง จาจวน 40 รายการ รวม 192 หลง เมอสญญาเชาระงบหรอครบกาหนดระยะเวลาเชาและ ทางราชการมไดตออายสญญาเชา ผเชาตองสงมอบสถานทเชาพรอมสงปลกสรางตามสทธการเชา พรอมทงยกบรรดาสวนควบและเครองอปกรณของอาคารและสงปลกสรางและอปกรณตาง ๆ ทใชในการประกอบธรกจใหเปนกรรมสทธกระทรวงการคลง ในสภาพเรยบรอยปราศจากความชารดบกพรองหรอความเสยหายใด ๆ



42



กรมธนารกษ (ตอ) 7. โครงการรวมลงทน

ก อสร า งและบร ห า รโครงการพฒนาทราชพสดแปลงทตงโรงภาษรอยชกสาม

เอกชนคสญญา : กจการรวมคาบรษท แนเชอรล พารค จากด (มหาชน), บรษท อามนรสอรท เซอรวสเซสลมเตด และ บรษท ซลเวอรลงค โฮลดง ลมเตด ระยะเวลาโครงการ : 30 ป (10 พฤษภาคม 2548 ถง 9 พฤษภาคม 2578) รายละเอยดโครงการ

กจการรวมคาฯ เปนผไดรบสทธพฒนาทราชพสดพรอมอนรกษอาคารโบราณสถาน จานวน 3 หลง เพอเปนโรงแรม จานวน 33 หอง มลคา 780 ลานบาท ดาเนนโครงการรปแบบ BTO (Build Transfer and Operate) โดยกจการรวมคาฯ ไดลงนามในสญญารวมลงทนกอสรางและบรหารโครงการพฒนาทราชพสดแปลงทตงโรงภาษรอยชกสามและสญญาเชาทราชพสดแปลงทตงโรงภาษรอยชกสามเมอวนท 10 พฤษภาคม 2548 สญญามกาหนดระยะเวลา 30 ป และมเงอนไขใหผไดรบสทธพฒนาปลกสรางอาคารชดเชยใหแกสานกงานตารวจแหงชาตในทราชพสดแปลงหมายเลขทะเบยน ท กท.180907 ถนนเจรญนคร 53 แขวงบางลาภลาง เขตคลองสาน กรงเทพมหานคร และปลกสรางอาคารชดเชยใหแกกรมศลกากรในทราชพสดแปลงหมายเลขทะเบยนท กท.352532, กท.352597-352599 เชงสะพานกรงเทพ ถนนพระราม 3 แขวงบางคอแหลม เขตบางคอแหลม กรงเทพมหานคร นอกจากนในการพฒนาจะตองโยกยายสถานดบเพลงบางรกและเจาหนาทสงกดกรงเทพมหานครออกจากทราชพสดแปลงทตงโรงภาษรอยชกสามตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 8 กรกฎาคม 2546 และวนท 16 กนยายน 2546 ดวย

รวม 5 สาขา จ านวน 33 โครงการ

ทมา : สานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ ขอมล ณ วนท 6 มถนายน 2558

การดาเนนโครงการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนในประเทศไทยสวนใหญนยมมรปแบบหลกๆ 4 รปแบบ ((ราง) คมอวธการเสนอโครงการรวมลงทน, ป 2558, น. 36 - 40) ดงน

1. Build-Operate - Transfer (BOT) หรอ Build-Transfer-Operate (BTO) เอกชนเปน ผลงทนพฒนาและดาเนนโครงการ รบความเสยงจากผลประกอบการ และตองมการสงมอบกรรมสทธทรพยสนของโครงการใหแกภาครฐเมอพรอมเรมเปดใหบรการ (BTO) หรอเมอสนสดระยะเวลาสญญา (BOT) โดยภาครฐอาจกาหนดสทธพเศษเพอจงใจเอกชน เชน สทธในการใหบรการ หรอ สญญาซอขายบรการเพอประกนรายได เปนตน และอาจกาหนดใหเอกชนจายคาตอบแทนในรปแบบตางๆ

ขอด รฐไดประโยชนจากความเชยวชาญของเอกชนในการดาเนนงานกอสราง การดาเนนงาน มประสทธภาพจากการดาเนนงานของเอกชน โดยรฐยงคงความเปนเจาของในสนทรพยของโครงการ ซงจะชวยลดภาระดานภาษของโครงการ ทงนรฐเปนผกาหนดคาบรการมอานาจในการควบคม การดาเนนงาน การบารงรกษารวมถงสามารถกาหนดมาตรฐานในการใหบรการได นอกจากนรฐยงสามารถประหยดตนทนในการออกแบบกอสรางสถาปตยกรรมรวมถงตนทนในการดาเนนงานโครงการไดอกดวย

ขอเสย หากเอกชนลมละลายหรอละเมดสญญา การเลกสญญา เพอวาจางเอกชนรายใหมไมสามารถทาไดโดยงาย



43

2. Build-Own-Operate-Transfer (BOOT) เปนรปแบบการใหสมปทานทรฐใหสทธแกเอกชนในการจดหาแหลงเงนทน ออกแบบ กอสราง และดาเนนการใหบรการในชวงระยะเวลาทกาหนด โดยความเปนเจาของสนทรพยจะโอนกลบไปสภาครฐเมอสนสดระยะเวลาตามทกาหนด ขอด รฐสามารถใชแหลงเงนทนจากภาคเอกชนอยางเตมทเพอใหโครงสรางพนฐานถกพฒนาโดยคานงถงตนทนตลอดอายโครงการ โดยรฐสามารถกาหนดระยะเวลาทอนญาตใหเอกชนดาเนนโครงการไดอยางชดเจน ทงนโครงสรางพนฐานไดรบการพฒนาโดยไมตองใชงบประมาณจากภาครฐ ซงชวยรฐลดภาระในการกอหน ซงเอกชนจะเปนผรบผดชอบปญหาซงเกดขนระหวางการเรมดาเนนโครงการ (Start-up problems) อกทง รฐสามารถใชประโยชนจากประสบการณ ความสามารถในการบรหารจดการ และนวตกรรมของเอกชนในการลดตนทนในการดาเนนโครงการโดยความเสยงของโครงการถกจดสรรใหกบเอกชน ขอเสย โครงการอาจถกโอนกลบไปยง ฝายรฐในเวลาทตนทนในการดาเนนงานเพมขน ซงรฐ ไมมอานาจในการควบคมการกอสรางและควบคมการดาเนนโครงการในชวงเรมตน ดงนนสญญาในการดาเนนโครงการตองมความรดกม เพอปองกนปญหาซงอาจเกดจากเหตการณไมคาดฝน แตการรวมทนลกษณะนเอกชนสามารถกาหนดคาบรการโดยอสระ ในกรณทรฐไมสนบสนนดานการเงนเพอไมใหคาบรการสงเกนไป รฐมอานาจในการควบคมดแลโครงการคอนขางนอยเมอเทยบกบ Build-Transfer-Operate structure ในกรณทเอกชนลมละลายหรอละเมดสญญา การเลกสญญา เพอวาจางเอกชนรายใหมไมสามารถทาไดโดยงาย 3. Build-Lease-Operate-Transfer (BLOT) ภาคเอกชนออกแบบ หาแหลงเงนทนสรางอยบนพนทซงเชาจากภาครฐ โดยภาคเอกชนดาเนนงานตามชวงเวลาทไดเชาจากภาครฐ และทายทสดกจะโอนกรรมสทธในสงกอสรางใหภาครฐ 4. Build-Rent-Own-Transfer (BROT) ภาคเอกชนเชาทรพยสนจากภาครฐ หลงจากทไดโอนทรพยสนใหภาครฐแลว

ขอด รฐไมตองหาแหลงเงนทนเพอใชในการปรบปรงและพฒนาโครงการ โดยความเสยงจาก การหาแหลงเงนทนจะตกอยกบเอกชน สงผลใหรายไดของรฐและเอกชนเพมขน และการปรบปรงและพฒนาโครงการชวยใหคณภาพของการใหบรการดยงขน อกทงรฐไดประโยชนจากความเชยวชาญในการกอสรางของเอกชน สามารถลดเวลาการกอสรางไดโดยใช fast-tracked construction เชน design-build การจดซอจดจางมความยดหยน และชวยใหประสทธภาพ ในการกอสรางดยงขน สามารถลดระยะเวลากอนเรมดาเนนโครงการ

ขอเสย รฐสญเสยสทธในการบรหารจดการโครงสรางพนฐาน เนองจากการประเมนมลคาสนทรพยสาหรบขายหรอเชาซอสามารถทายาก และการทสนทรพยถกขายใหกบบรษทรวมเอกชนจะกอใหเกดความเสยงจากการลมเหลว (Failure risk) เพราะการปรบปรงระบบซงไมถกระบในสญญาอาจทาไดยากในอนาคต

ตวอยางการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP) ในตางประเทศ

การดาเนนโครงการ PPPs ของตางประเทศจะครอบคลมในหลายสาขา ทงในสาขาขนสง ทรพยากรและสงแวดลอม สาธารณสข การศกษา และการกฬา และมการดาเนนการในหลายรปแบบ โดยสามารถยกตวอยางการดาเนนโครงการแยกรายสาขาของตางประเทศ จานวน 12 โครงการ ประกอบดวย สาขาคมนาคม 3 โครงการ, สาขาทรพยากรและสงแวดลอมและธารณปโภค 2 โครงการ, สาขาสาธารณสข 2 โครงการ, สาขาการศกษา 1 โครงการ, สาขาการกฬา 3 โครงการ และสาขาอนๆ 1 โครงการ ((ราง) คมอวธการเสนอโครงการรวมลงทน, ป 2558, น. 41 - 42) มรายละเอยดตามตารางท 4 ดงน



44

ตารางท 4 ตวอยางโครงการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนในตางประเทศ แยกรายสาขา สาขา/หนวยงาน/

โครงการ ประเดนส าคญ/รปแบบการด าเนนโครงการ

1. สาขาคมนาคม (สหราชอาณาจกร) จ านวน 3 โครงการ 1. โครงการ A13

Thames Gateway เปนโครงการ PFI แบบ Design Build Finance Operate (DBFO) เพอปรบปรงสภาพถนนและจดเชอมตางๆ เพอเพมประสทธภาพการขนสงของอตสาหกรรมตามเสนทาง สญญามอาย 30 ป

2. โครงการ M25 เปนโครงการ PPPs แบบ DBFO เพอขยายถนนวงแหวนมอเตอรเวย M25 สญญามอาย 30 ป 3. โครงการ Deep

Tube Lines - Jubilee, Northern & Piccadil-ly Lines (JNP)

เปนโครงการ PPPs แบบ DBFO เพอบารงและปรบปรงรถไฟ ราง และโครงสรางโยธาตางๆ สญญามอาย 30 ป

2. สาขาทรพยากรและสงแวดลอมและสาธารณปโภค (ประเทศสงคโปร) จ านวน 2 โครงการ 1. โครงการ Desali-

nation Project เปนการนาเทคโนโลยทภาคเอกชนเลอกภายใตรปแบบ PPPs – Design Build Own Operate (DBOO) เพอจดหานาจด 30 ลานแกลอนตอวนใหกบ Public Utilities Board สญญามอาย 20 ป (ค.ศ. 2005 - 2025)

2. โครงการ Provi-sion of Refuse Incin-eration Services

เปนโครงการ PPPs แบบ DBOO ในการใหบรการอตสาหกรรมกาจดขยะ (Waste Management Industry) สญญามอาย 20 ป (ค.ศ. 2009 – 2034)

3. สาธารณสข จ านวน 2 โครงการ สหราชอาณาจกร

1. โครงการ Walsall Extra Care Housing

เปนโครงการ PPPs แบบ DBFO ในการจดหาบานพกสาหรบผสงอาย และศนยดแลผสงอาย สญญามอาย 30 ป

ประเทศออสเตรเลย 2. โครงการ Royal

North Shore Hospital Stage 2 Redevelop-ment

เปนโครงการ PPPs แบบ DBFO เพอพฒนาโรงพยาบาล สงอานวยความสะดวกดานสขภาพสาหรบชมชน และปรบปรงและตอขยายอาคารและอาคารจอดรถ ทงนภาคเอกชนทเขารวมจะตองใหบรการสนบสนนอน ๆ ทนอกเหนอจากการใหบรการทางการแพทย (Non-Clinical Support) ในบางรายการดวย

4. สาขาการศกษา (ประเทศสงคโปร) จ านวน 1 โครงการ โครงการ ITE Col-

lege West (Institute of Technical Educa-tion)

เปนโครงการกอสรางอาคารเรยน ทพก และอาคารอนๆ ของ ITE College โดยเปนโครงการ PPPs แบบ DBFO ซงถอเปนโครงการ PPPs ทเกยวของกบโครงสรางพนฐานดานสงคมโครงการแรกของสงคโปร (ลงนามสญญาเมอพฤศจกายน ค.ศ. 2007) (วงเงนโครงการ 400 ลานดอลลารสงคโปร) สญญามอาย 27 ป

5. สาขาการกฬา จ านวน 3 โครงการ ประเทศจน

1. โครงการ Beijing Olympics Stadium

เปนโครงการทใหภาคเอกชนออกแบบลงทน กอสราง บรหาร บารง และซอมแซม the Beijing Olympics Stadium ถอเปนโครงการ PPPs สาขาการกฬาครงแรกในจน โดยดาเนนการแบบ DBFO ซงภาคเอกชนทเขารวมสามารถหารายไดจากคาเชาสถานท คาเชาโฆษณา คาเขาชม คาเชาพนทพาณชย และอนๆ สญญามอาย 32 ป อยางไรกตาม ในชวงการจดงาน the 2008 Beijing Olympics ภาคเอกชนทเขารวมจะไดรบเฉพาะคาเชาสถานทเทานน



45



สหราชอาณาจกร 2. โครงการ Leisure

Options Project เปนโครงการ PPPs แบบ (Design Finance Construction Operate: DFCO) ของศนยนนทนาการ โดยเปนการพฒนาแทนทศนยกฬาทมอยเดม สญญามอาย 30 ป

ประเทศสงคโปร 3. โครงการ Singa-

pore Sports Hub เปนโครงการกอสรางศนยกฬาทางบกและทางนา โดยเปนโครงการ PPPs แบบ DBFO ซงถอเปนโครงการ PPPs สาขาการกฬาทมขนาดใหญทสดในโลก (สนสดกระบวนการจดจางเมอ มกราคม ค.ศ. 2008) วงเงนคากอสรางประมาณ 1.87 พนลานเหรยญสงคโปร ซงสงคโปรเตรยมโครงการดงกลาวเพอรองรบการจดมหกรรมกฬาระดบภมภาคและระดบโลกในอนาคต

6. สาขาอนๆ (ประเทศอนเดย) โครงการ MCA21

(Ministry of Compa-ny Affairs)

เปนโครงการเพอจดหาและบรหารระบบ online ของ Ministry of Company Affairs ซงจะทาใหผใชบรการสามารถเขาถงบรการของ Ministry of Company Affairs บนหนาจอเดยว เปนการดาเนนโครงการแบบ BOOT

รวม 6 สาขา จ านวน 12 โครงการ

สาหรบการดาเนนโครงการ PPPs ของตางประเทศมการดาเนนการในหลายรปแบบ ใหญนยมม

รปแบบหลกๆ 3 รปแบบ ((ราง) คมอวธการเสนอโครงการรวมลงทน, ป 2558, น. 34 - 35) คอ 1. Design-Build-Finance-Operate/Maintain (DBFO/DBFM) เปนรปแบบทนยมแพรหลาย

ของการรวมดาเนนการในระบบ PPPs ซงรวมหนาทหลก ไดแก การออกแบบ กอสราง จดหาแหลงเงนทน และการดาเนนการใหบรการ ซงอาจรวมถงการบารงรกษาสนทรพยทใชในการดาเนนโครงการ ภายใตสญญาระยะยาวดวย เอกชนจะเปนผจดหาแหลงเงนทนซงอาจมาในรปเงนก หรอผรวมทนเพอพฒนาโครงการ โดยเอกชน จะไดรบคาจางตามสญญาบรการทไดตกลงไว รปแบบการดาเนนโครงการแบบ DBFO น ความเปนเจาของทรพยสนแลวแตตกลงกน ซงอาจเปนของรฐหรอเอกชน หรอจะกาหนดใหเอกชนโอนสนทรพยใหกบรฐเมอสนสดสญญา

2. Design-Build-Operate (DBO) เปนรปแบบทรฐจางเอกชนในการออกแบบกอสราง และจาง ใหเอกชนรายนนดาเนนการใหบรการโครงการนนๆ ดวย โดยรฐยงคงเปนเจาของสนทรพย เอกชนผดาเนนโครงการอาจไดรบเงนในรปของคาจางบรหาร (Management fee) โครงการลกษณะนอาจเปนโครงการทมขนาดใหญมาก และเงนทนจากภาคเอกชนไมพอทจะดาเนนการไดในทงโครงการ

3. Build-Own-Operate-Transfer (BOOT) เปนรปแบบการใหสมปทานทรฐใหสทธแกเอกชนในการจดหาแหลงเงนทน ออกแบบ กอสราง และดาเนนการใหบรการในชวงระยะเวลาทกาหนด โดยความเปนเจาของสนทรพยจะโอนกลบไปสภาครฐเมอสนสดระยะเวลาตามทกาหนด

ปจจบนการลงทนรปแบบ PPP มแนวโนมนามาใชในโครงการลงทนภาครฐมากขนทวโลก เนองจากชวยลดขอจากดดานงบประมาณและการกอหนสาธารณะของภาครฐ ทาใหรฐสามารถขยายการลงทนโครงสรางพนฐานขนาดใหญรองรบความตองการไดอยางมประสทธภาพ เพราะเอกชนมความสามารถในการลดตนทน ไดดกวากรณทรฐเปนผดาเนนการเอง รวมถงลดปญหาความลาชาของโครงการ เนองจากเอกชนมแรงจงใจกอสรางใหแลวเสรจ เพอลดคาใชจายและภาระดอกเบย และเพอใหสามารถเรยกเกบคาบรการจากรฐไดเรวขนหลงจากเรมดาเนนโครงการ ดงตวอยางในประเทศองกฤษ ซงมการใช PPP อยางแพรหลาย พบวา 69% ของโครงการ PPP ตางๆ ทงในภาคขนสง โรงเรยน โรงพยาบาล จานวน 500 โครงการ มการสงมอบตรงเวลา และ 65% มคาใชจายทอยภายใตงบประมาณทไดกาหนดไว (ศวาลย ขนธะชวนะ, 2556)



46

บทท 3

บทวเคราะห

การศกษา วเคราะหครงนไดรวบรวมขอมลตางๆ ทเกยวของกบการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนจากเวปไซต เอกสารทางวชาการตางๆ ทผศกษาสามารถสบคนไดนามาศกษา วเคราะหและประมวลผล เพอใหไดมาซงองคความรเบองตนทเกยวของกบการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนในการสนบสนนขอมล แกสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกรฐสภา สมาชกสภานตบญญตแหงชาต คณะกรรมาธการ และบคคล ทเกยวของในวงงานรฐสภา นาไปใชประกอบการพจารณาตดตาม ตรวจสอบโครงการรวมทน PPP ตลอดจนเผยแพรขอมลใหประชาชนทวไปไดรบทราบและมความรความเขาใจเกยวกบการดาเนนการโครงการรวมทน PPP มากยงขน ทงนเพอใหการใชจายเงนของประเทศเปนไปอยางมประสทธภาพ สมประโยชน เปนธรรม โปรงใส รวมทงเกดประโยชนสงสดตอประชาชนและประเทศชาตอยางแทจรง โดยจากการศกษาสามารถสรปผลได ดงน

ภาพรวมของการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน PPP หรอ Public Private Partnership มความหมายหลากหลาย แตมวตถประสงคเดยวกน คอ “การรวมลงทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนในกจการของรฐ” ซงจากการศกษา การรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน หมายถง การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ (Public Private Partnership หรอ PPP) โดยการอนญาต หรอใหสมปทาน หรอใหสทธแกเอกชนดาเนนกจการของรฐ ทงในกจการเชงพาณชยและสงคม ซงกจการของรฐดงกลาวตองเปนกจการของสวนราชการ รฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หรอองคกรปกครองสวนทองถนมอานาจหนาทตามกฎหมาย หรอกจการดงกลาวจะตองใหทรพยากรธรรมชาตหรอทรพยสนของสวนราชการ รฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หรอองคกรปกครองสวนทองถน ในบรบทของประเทศไทย PPP คอ การรวมลงทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนในกจการของรฐ โดยสวนใหญมกจะเปนการใหเอกชนรวมลงทนในโครงการพนฐาน หรอโครงการใหบรการสาธารณะในระยะยาว ทมงเนนการใหบรการทมประสทธภาพคมคากบตนทนมากกวาภาครฐจะดาเนนการเอง และอกเหตผลหนงคอสดสวนการลงทนของรฐทมนอยลงเมอเทยบกบผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (Gross Domestic Product : GDP) ทมขนาดโตขนทกป ความคาดหวงทจะพงพาการลงทนของรฐเปนหลกเปนไปไดยาก จงจาเปนตองใชการลงทนของภาคเอกชนเปนตวขบเคลอนเศรษฐกจ ดงนน PPP จงถอเปนทางเลอกหนงในการพฒนาประเทศอยางม ประสทธภาพ โดยเอกชนจะเขามสวนรวมในกจกรรมตางๆ ไดแก การกอสราง การดาเนนการ การบารงรกษา การจดหาเงนทน และการใหบรการตลอดระยะเวลาของสญญา โดยทวไปการดาเนนงานในรปแบบ PPP มกเปนการทาสญญารปแบบภาครฐและเอกชนรวมลงทนในโครงการระยะยาว และมการโอนความเสยงในดานการกอสรางและการดาเนนการในโครงการทภาครฐ ตองดาเนนการดานบรการสาธารณะใหเอกชนรบภาระบางสวนหรอทงหมดขนกบความสามารถในการบรหาร ความเสยงระหวางภาครฐกบเอกชน ในขณะทภาครฐอาจจะตองจายคาจางบรหารใหแกเอกชน (Unitary Payment) หรอภาคเอกชนอาจมการจายสวนแบงรายไดใหภาครฐไดเชนกนในกรณทสามารถเรยกเกบคาบรการ จากผใชบรการ ซงการระบรายละเอยดในสญญารวมลงทนถอเปนสงสาคญมาก ภาครฐเองจะไมใหสทธในการปรบขนอตราคาบรการตางๆ อยางเสร อกทงเอกชนอาจถกปรบและไมไดรบเงนคาซอบรการจากรฐ ในกรณทมาตรฐานการใหบรการไมเปนไปตามสญญา อยางไรกตามเมอสนสดสญญาเอกชนตองโอนคนทรพยสนใหแกรฐหรออาจมการระบไวเปนอยางอนกได



47

หากพจารณาตามพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 คอ โครงการหรอกจการทจะตองใชทรพยากรธรรมชาตหรอทรพยสนของสวนราชการ รฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หรอองคกรปกครองสวนทองถนหนวยใดหนวยหนงหรอหลายหนวยรวมกนทมอานาจหนาทตองทาตามกฎหมาย มารวมลงทนกนในโครงการดงกลาวกบเอกชนไมวาโดยวธใด หรอมอบใหเอกชนลงทนฝายเดยวโดยวธการอนญาต หรอสมปทาน หรอการใหสทธไมวาในลกษณะใดกตาม กลาวโดยสรป โครงการใหบรการสาธารณะและโครงสรางพนฐานทปกตแลวรฐบาลจะเปนผดาเนนการ แตสาหรบโครงการ PPP ภาคเอกชนจะเปนผดาเนนการแทนภาครฐ ซงเปนการผสมผสานจดแขงระหวางภาครฐและเอกชนเพอลดขอจากดตางๆ นบเปนสงททาให PPP ไดรบความนยมแพรหลายไปทวโลก ผลสาเรจของการดาเนนโครงการ PPP จะชวยเพมคณภาพและชวยลดตนทนการดาเนนงานทงตอรฐเอง และเอกชนผรวมลงทน (win-win) หรอแมแตประชาชนกจะไดรบประโยชนในแงของการไดรบบรการทมประสทธภาพ อกทงเงนภาษของประชาชนกจะถกใชจายอยางเหมาะสม อยางไรกตาม PPP ไมไดเปนสงทดทสดสาหรบ การดาเนนโครงการของรฐในลกษณะการใหบรการสาธารณะและโครงสรางพนฐานของประเทศแตอยางใด หากเปนเพยงทางเลอกทควรนามาพจารณารวมกบทางเลอกอนหลายๆ ทางเลอกเพอวเคราะหความคมคา และผลประโยชนทจะเกดกบประเทศชาตมากทสด (PPP คออะไร, 2558)

หลกการส าคญของการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน

จากการศกษาพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 พบวา หลกการสาคญของพระราชบญญตฯ ทบงคบใช คอ

1. การจดทาแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐทสอดคลองกบบทบญญต วาดวยแนวนโยบายพนฐานแหงรฐตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยและแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ซงมระยะเวลาการดาเนนการตามแผน 5 ป แผนดงกลาวตองกาหนดประเภทและลกษณะของสาขากจการทสมควรใหเอกชนรวมลงทน ตลอดจนความสาคญและเรงดวนและลาดบการดานนกจการโดยพจารณาจากขดความสามารถในการดาเนนการของหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนทเกยวของดวย ทงนในการทาแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐเปนการจดทานโยบายในภาพรวมไดกาหนดใหมการรบฟงความคดเหนของสาธารณชนทเกยวของ ประกอบดวย แผนยทธศาสตรฯ จะมผลผกพนกบหนวยงานภาครฐและเปนเครองมอของคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ และคณะรฐมนตรสาหรบการวดความจาเปนและเหมาะสมของแตละโครงการดวย

2. การจดตงคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ ซงเปนคณะกรรมการระดบชาตทมนายกรฐมนตรเปนประธาน รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงเปนรองประธาน มกรรมการโดยตาแหนง 8 คน (ปลดกระทรวงการคลง เลขาธการคณะกรรมการกฤษฎกา เลขาธการสานกคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ผอานวยการสานกงบประมาณ อธบดกรมบญชกลาง ผอานวยการสานกงานบรหารหนสาธารณะ อยการสงสด) และผทรงคณวฒซงคณะรฐมนตรแตงตงอกไมเกน 7 คน รวมไมเกน 17 คน ใหคณะกรรมการทาหนาทในการจดทาแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐเสนอตอคณะรฐมนตร ใหความเหนชอบหลกการโครงการทจะใหเอกชนรวมลงทนและการดาเนนโครงการตามทกาหนดไวในพระราชบญญตฯ และใหคณะกรรมการเปนผกาหนดหลกเกณฑการดาเนนการตางๆ ตามกฎหมายตลอดจนพจารณาอนมตหรอตดสนชขาดและวนจฉยปญหาเกยวกบการปฏบตตามกฎหมาย เพอกาหนดมาตรฐานทชดเจนและแนนอน โดยใหสานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ (สคร.) เปนฝายเลขานการคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ และเปนหนวยงานกลางในดานการรวมลงทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน



48

3. การกาหนดหลกเกณฑการแกไขสญญารวมทน สญญารวมลงทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนสวนใหญมกเปนสญญาระยะยาว และไมอาจกาหนดขอสญญารองรบความเสยงทอาจเกดขนไดทกๆ สถานการณตลอดอายสญญาได ในบางกรณจงจาเปนตองปรบปรงแกไขสญญา โดยใหใชคาวนจฉยของคณะกรรมการกฤษฎกาเปนแนวทางในปจจบนสาหรบการดาเนนการ

4. การกาหนดมาตรการรองรบภายหลงสญญารวมลงทนสนสด หนวยงานเจาของโครงการตองเสนอมาตรการรองรบภายหลงสญญารวมลงทนสนสด โดยตองเสนอเปนระยะเวลา 5 ป กอนครบกาหนดสญญา รวมลงทน ทงน หากคณะรฐมนตรเหนวาสมควรใหเอกชนรวมลงทนอก จะตองเปดโอกาสใหเอกชนทกราย ทมคณสมบตเหมาะสมเขาเสนอรบการพจารณาเปนผรวมลงทนอยางเทาเทยมกน

5. การตงกองทนสงเสรมการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ อปสรรคททาใหโครงการรวมลงทน ไมสามารถดาเนนการไดอยางรวดเรวคอการทหนวยงานของรฐขอรบการจดสรรงบประมาณแผนดนเพอการวาจางทปรกษาในการใหคาแนะนาและจดทาผลการศกษาความเปนไปไดและผลกระทบของโครงการ ซ งการของบประมาณอาจตองใชเวลากวาหนงป เพอรอใหมการประกาศใชกฎหมายงบประมาณรายจายประจาป การจดตงกองทนสงเสรมการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ จงเปนเครองมอทสาคญในการผลกดนใหโครงการ ทสอดคลองกบแผนยทธศาสตรฯ สามารถดาเนนการไดอยางรวดเรว โดยกองทนดงกลาวเปนกองทนหมนเวยน ทเปดโอกาสใหหนวยงานของรฐสามารถเสนอขอรบจดสรรเงนจากกองทนเพอการวาจางทปรกษาในการจดทา ผลการศกษาหรอยกรางสญญาได โดยเปนลกษณะการใหยมซงตองนาสงเงนคนใหกองทนเมอมรายได จากคาธรรมเนยมการขายเอกสารโครงการ, การประเมนขอเสนอการรวมทนและการลงนามในสญญารวมทน นอกจากการวาจางทปรกษาแลว ยงสามารถใชเงนกองทนฯ เพอจดทาหรอปรบปรงแผนยทธศาสตรฯ ไดอกดวย โดยในระยะเรมแรกรายไดของกองทนฯ จะมาจากเงนอดหนนจากรฐบาลเปนทนประเดมในป พ.ศ. 2557 จานวน 500 ลานบาท

6. การกาหนดใหหนวยงานตองพจารณาทางเลอกในการใหเอกชนรวมลงทน แทนการใช งบประมาณแผนดนหรองบประมาณของภาครฐอยางเดยว โดยหากโครงการใดมลกษณะทแผนยทธศาสตร การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐกาหนดสงเสรมใหเอกชนรวมลงทน แตหนวยงานของรฐเสนอใหใชงบประมาณของรฐในการดาเนนการเพยงอยางเดยวกใหมการเปรยบเทยบตนทน ความเสยง และความคมคา ในการดาเนนการกบกรณทจะใหเอกชนรวมลงทน และหากปรากฏวาการใหเอกชนรวมลงทนมความคมคามากกวากใหปฏบตตามพ.ร.บ. การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556

7. การกาหนดมาตรการเพอความโปรงใส โดยกาหนดขอหามการมผลประโยชนทบซอน ของกรรมการภาครฐกบเอกชน ซงประกอบดวยคณะกรรมการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ คณะกรรมการคดเลอกและคณะกรรมการกากบดแล กเปนไปเพอประโยชนในการกาหนดมาตรฐานการปฏ บตหนาท ของกรรมการไมใหมการแสวงหาประโยชนกบเอกชนทเปนคสญญากบหนวยงานภาครฐ หากมการฝาฝนกจะมบทลงโทษทงจาคก หรอปรบ หรอทงจาและปรบ

8. การกาหนดหลกเกณฑการคานวณมลคาโครงการ โดยกาหนดแนวปฏบตสาหรบโครงการรวมลงทน ทมมลคาตากวา 1,000 ลานบาทหรอทเพมขน และหลกเกณฑการคานวณมลคาโครงการไวอยางชดเจน สามารถรองรบใหหนวยงานของรฐรวมลงทนกบเอกชนในโครงการทมมลคาตากวาทกฎหมายกาหนดแตมความจาเปน



49

9. การกาหนดระยะเวลาการดาเนนการในแตขนตอนอยางชดเจน โดยใหคณะกรรมการนโยบาย ใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐเปนผพจารณาใหความเหนชอบหลกการของโครงการแทนคณะรฐมนตร พรอมกาหนดกรอบระยะเวลาในการพจารณาของหนวยงานตางๆ ทเกยวของอยางชดเจนซงรวมระยะเวลาในการเสนอโครงการและดาเนนโครงการแลวไมเกน 240 วน ไดลงนามในสญญาดาเนนการ

10. การจดทาขอกาหนดมาตรฐานสาหรบการรวมทน โดยคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐเปนผจดทาขอกาหนดมาตรฐานสาหรบสญญารวมลงทน เพอใหเกดความรอบคอบและปกปองผลประโยชนของภาครฐอยางมประสทธภาพมากขน ซงเนอหาของสญญาทตองดาเนนการภายใตขอกาหนดดงกลาวยอมมความแตกตางกนขนอยกบประเภทและลกษณะกจการของแตละโครงการ

สภาพปญหาและจดออนของการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน

ดานกฎหมายทเกดจากการบงคบใช 1. ปญหาความโปรงใสของคณะกรรมการคดเลอกและคณะกรรมการกากบดแล ทมสดสวน ของจานวนคณะกรรมการจากฝายของหนวยงานเจาของโครงการเกนกงหนงของจานวนคณะกรรมการทงหมด ซงอาจทาใหมการเออประโยชนตอหนวยงานเจาของโครงการได และอาจสงผลกระทบตอกระบวนการคดเลอกคสญญาทตองมประสทธภาพ โปรงใส และใหโอกาสในการแขงขนอยางเปนธรรม รวมทงกระบวนการตดตามกากบดแลโครงการรวมทนใหมการดาเนนงานตามทกาหนดในสญญารวมทนอยางตรงไปตรงมามประสทธภาพ โดยอยบนพนฐานการรกษาผลประโยชนของรฐและความโปรงใสเปนธรรม 2. ปญหาการจดทาสญญารวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน แมพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 มาตรา 34 จะกาหนดมาตรฐานของสญญารวมทนทสานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจประกาศโดยความเหนชอบของคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐไวแลวกตาม แตทางปฏบตการทาสญญานนมกประสบปญหาการสรางเงอนไขสญญาทเปนธรรม สรางดลยภาพระหวางฝายรฐกบเอกชน ทงน เงอนไขสญญาในประเดนตางๆ มกเปนปญหาในขนตอนการเจรจาจดทารางสญญา เพราะโดยปกตในขอกาหนดขอบเขตโครงการ (Term fo Reference) มกจะไมระบเงอนไขเหลานไว และเงอนไขเหลานเปนภาระทมคาใชจายหรอความเสยงของคสญญาภาคเอกชนทตองคานวณเปนมลคาการลงทนของโครงการ นอกจากนในขนตอนการตรวจพจารณารางสญญากอาจมปญหา เพราะเงอนไขเหลาน ลวนแตมโอกาสสรางภาระหรอคาใชจายเพมเตมจานวนมากใหแกภาครฐ และเปนเงอนไขทมหลกการและแนวคดแตกตางจากตวอยางสญญาจางมาตรฐานทคณะกรรมาการวาดวยการพสดกาหนดขนคอนขางมาก เงอนไขเหลานหากกาหนดในลกษณะทผลกภาระความเสยงไปใหฝายเอกชนทงหมด หรอมากเกนกวาทภาคเอกชนจะยอมรบได กอาจเปนเหตใหไมมผสนใจยนขอเสนอจะทาโครงการ หรอทาใหมลคาลงทนโครงการสงเกนไป 3. ปญหาการขาดกลไกการตรวจสอบถวงดลทมประสทธภาพ พระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 กาหนดใหจดตงคณะกรรมการนโยบายใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ โดยมนายกรฐมนตรเปนประธาน มหนาทในการจดทาแผนยทธศาสาตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐเสนอตอคณะรฐมนตรโดยใหความเหนชอบหลกการโครงการ ตามมาตร 16 สวนคณะรฐมนตรพจารณาความเหนชอบคดเลอกเอกชนทจะเปนคสญญาตามมาตรา 42 หากโครงการใดจะตองมการใชจายงบประมาณรายจาย ของแผนดนหรองบประมาณของหนวยงานเจาของโครงการ หรอจะตองมการกอหนโดยการกหรอคาประกน โดยกระทรวงการคลงเพอใชจายในการดาเนนโครงการ เมอคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทน ในกจการของรฐใหความเหนชอบในหลกการแลว ใหเสนอโครงการนนตอคณะรฐมนตรเพอพจารณาโครงการและวงเงนงบประมาณรายจายหรอวงเงนทจะใชในการกอหนโครงการนน ตามมาตรา 28 เมอพจารณาจากประเดน ทวเคราะหแลว พบวา



50

ก. โครงสรางของคณะรฐมนตรมนายกรฐมนตรเปนหวหนารฐบาล เรองทเสนอจากคณะกรรมการ นโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐกมนายกเปนประธานคณะกรรมการ เพอขอความเหนชอบจากคณะรฐมนตรซงอาจจะไมสอดคลองกบหลกการถวงดลอานาจหนาทจาเปนตองมการตรวจสอบถวงดล และคานอานาจระหวางกน แมจะเปนฝายบรหารเหมอนกนกตาม เพอใหการใชอานาจของฝายบรหารอยในสดสวนทเหมาะสม เกดความโปรงใสและเปนธรรมอยางแทจรง

ข. การอนมตงบประมาณรายจายหรอวงเงนทจะใชในการกอหน สาหรบดาเนนโครงการนนไมไดรบการตรวจสอบการถวงดลอานาจจากฝายนตบญญต จากการทฝายนตบญญตไมไดมสวนรวมรบทราบและเหนชอบตอโครงการการรวมลงทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน ตงแตเรมตน รวมทงการเขาไปมสวนรวม ในกระบวนการตดตาม ตรวจสอบ ถวงดล และคานอานาจระหวางฝายบรหารและฝายนตบญญตในการดาเนนงานโครงการรวมทนฯ ซงอาจทาใหเกดความไมโปรงใสในการตดตาม ตรวจสอบ และถวงดลอานาจระหวางกน รวมถงอาจสงผลกระทบตอเสถยรภาพทางการคลงในระยะยาวอกดวย

4. ปญหาความไมโปรงใสจากการดาเนนโครงการ เนองจากสวนใหญโครงการขนาดใหญหรอ เมกะโปรเจกตหลายโครงการมมลคาสงกวาพนลานขนไป ซงมผเกยวของจานวนมาก ดงนนอาจเปนเหตใหม การแสวงหาผลประโยชนโดยมชอบได

ดานนโยบาย 1. ปญหาการจากดการรบรเกยวกบบทบาทความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน ในการสราง

การรบรดงกลาว ซงมขอบเขตจากดเพยงระดบนโยบายและสวนกลางเทานน สาหรบสวนทองถนยงมกระบวนการความรวมมอคอนขางนอย ซงอาจทาใหความรวมมอทงสองฝายนนกอใหเกดประโยชนเฉพาะกลมได

2. ปญหาการขาดนโยบายทชดเจน เนองจากโครงการรวมทนในประเทศไทยสวนใหญเปนโครงการลงทนในโครงสรางพนฐานขนาดใหญ เชน ระบบรถไฟฟาขนสงมวลชน ระบบทางพเศษ เปนตน แตเนองจากยงไมมนโยบายทชดเจนในการใหเอกชนเขารวมดาเนนการดานการศกษา ดานสาธารณสข เปนตน ซงอาจทาใหรฐบาลตองรบภาระงบประมาณในการดาเนนงานเปนหลกและมศกยภาพในการใหเอกชนเขารวมดาเนนการไดแตยงไมมนโยบายทชดเจนในการดาเนนการเพมบทบาทภาคเอกชนอยางจรงจง

3. ปญหาการเปลยนแปลงทางการเมองบอยครง ทาใหความชดเจนเชงนโยบายในดานแผนการลงทนและโครงสรางพนฐานขาดความตอเนอง

ดานคณภาพของการบรการ ปญหาเรองคณภาพของการบรการ ในการดาเนนกจการของภาคเอกชนคอการแสวงหากาไรสงสด

มากกวาคณภาพการใหบรการและอตราคาบรการทเหมาะสม ซงทาใหภาคเอกชนอาจตองลดทอนคณภาพ การใหบรการ รวมทงอาจมการผลกภาระตนทนไปสประชาชนผใชบรการ

ดานศกยภาพของหนวยงาน/องคกร การดาเนนโครงการรวมทนระหวางภาครฐและเอกชนสวนใหญมกเปนการใหสมปทานหรอการทา

สญญาระยะยาว เมอมการลงนามในสญญาแลว การแกไขเปนไปดวยความลาบาก ซงอาจเปนความเสยงทภาครฐตองรบภาระหรอเสยงบประมาณจากการรวมทนใหแกภาคเอกชนเมอเกดการฟองรองในอนาคตได เนองจากเจาของโครงการไมมความร หรอไมมความรอบคอบเพยงพอกอนการกอหนผกพน หรอไมมศกยภาพเพยงพอ ในการดาเนนโครงการขนาดใหญมมลคาการลงทนสง อาจทาใหการดาเนนโครงการไมประสบผลสาเรจ และในบางโครงการอาจไมเพยงแตภาครฐเทานนทตองเสยประโยชนจากการรวมทน แตอาจเปนประชาชนผใชบรการอาจตองไดรบความเดอดรอนแทนทจะไดประโยชนสงสดจากการดาเนนโครงการรวมทน



51

บทท 4

บทสรปและขอเสนอแนะ

บทสรป การรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP) เปนทางเลอกหนง

ทภาครฐสามารถนามาใชในการดาเนนงานเพอจดใหมบรการสาธารณะโดยเฉพาะสาหรบโครงการทมงบลงทนสง ซงภาครฐอาจไมสามารถดาเนนการไดโดยลาพง ดงนน แนวคดการรวมลงทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน จงเปนแนวทางทชวยลดขอจากดทางดานการงบประมาณของภาครฐ และเปนการกระตนกจกรรมทางเศรษฐกจของภาคเอกชนในดานการลงทน จากความเชอวาภาคเอกชนมการบรหารจดการทดกวาและมประสทธภาพในการดาเนนงานโครงการทดกวาภาครฐ เนองจากความคลองตว ความยดหยนในกระบวนการทางาน ขนตอนการทางาน ทสนและกระชบ ตลอดจนการเขาถงแหลงเงนทนทงายกวา ดงนนการเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขามา มสวนรวมจะชวยเรงใหเกดการลงทนอกทงเพมโอกาสในการลดตนทนของการใหบรการสาธารณะ อนเกดจากการปรบปรงรปแบบการดาเนนงาน และความชานาญในการบรหารจดการและดาเนนงานโครงการของภาคเอกชนในการบรหารจดการความเสยง และความรวดเรวในการตดสนใจททนตอเหตการณ

การรวมทนระหวางรฐบาลกบเอกชนเปนกระบวนการพฒนาเศรษฐกจ ซงไมจากดอยเฉพาะในฐานะ การลงทนและผดาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจตางๆ เทานน ยงมสวนรวมกบภาครฐบาลอยางสาคญในอนทจะสงเสรมและเรงรดกระบวนการพฒนาเศรษฐกจใหกาวหนาตอไปอกดวย ความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน มความสาคญตอการพฒนาเศรษฐกจโดยเฉพาะการลงทนในโครงสรางขนพนฐาน ซงจะชวยเพมความสามารถ ในการแขงขนของประเทศระยะยาว นอกจากนยงชวยสรางจตสานกความรบผดชอบรวมกนในขบวนการพฒนา และชวยสรางโอกาสใหเกดความรความเขาใจและทศนคตของแตละฝายเปนอยางด ขณะเดยวกนกชวยสรางความรสกรบผดชอบรวมกนตอการพฒนาประเทศ ชวยขจดอปสรรคทงหลาย และรวมกนวางแนวทางทถกตองเหมาะสม

อยางไรกตาม ยงมปญหาบางประการทอาจเกดขนจากการดาเนนโครงการการรวมทนระหวางภาครฐและเอกชน ไดแก ปญหาความโปรงใสของคณะกรรมการคดเลอกและคณะกรรมการกากบดแล ทมสดสวนของจานวนคณะกรรมการจากฝายของหนวยงานเจาของโครงการเกนกงหนงของจานวนคณะกรรมการทงหมด ซงอาจทาใหมการเออประโยชนตอหนวยงานเจาของโครงการได ปญหาการจดทาสญญาทมกประสบปญหา การสรางเงอนไขสญญาทเปนธรรม ปญหาเรองการขาดกลไกการตรวจสอบถวงดลทมประสทธภาพ จากการทนายกรฐมนตรในฐานะหวหนารฐบาลเปนประธานคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ อาจทาใหมขอเปนหวงตอความโปรงใส ความตรงไปตรงมา และความมประสทธภาพ ในการพจารณาตรวจสอบและถวงดลการทางานและการใชอานาจของคณะกรรมการฯ ตามกฎหมายโดยคณะรฐมนตร รวมถงการอนมตงบประมาณรายจายหรอวงเงนทจะใชในการกอหน สาหรบดาเนนโครงการรวมทนไมไดรบการ ตรวจสอบ การถวงดลอานาจจากฝายนตบญญต ปญหาความไมโปรงใสในการดาเนนโครงการรวมทน ปญหาการจากด การรบรเกยวกบบทบาทความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน ปญหาดานนโยบายทชดเจนเกยวกบการรวมทนฯ ปญหาการเปลยนแปลงทางการเมอง ปญหาเรองคณภาพการบรหาร นอกจากน ยงมปญหาเรองศกยภาพของหนวยงานเจาของโครงการซงอาจเปนความเสยงทมผลกระทบตอภาครฐและภาคประชาชนในอนาคตได



52

จากการศกษาขางตน ผศกษาเหนวา แนวคดการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน ถอเปนโครงการทางเลอกทดสาหรบโครงการบรการสาธารณะและโครงสรางพนฐาน ซงเปนการผสมผสานจดแขงระหวางภาครฐและเอกชนเพอลดขอจากดตางๆ ผลสาเรจของการดาเนนโครงการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนจะชวยเพมคณภาพและชวยลดตนทนการดาเนนงานทงตอรฐเอง และเอกชนผรวมลงทนหรอแมแตประชาชน กจะไดรบประโยชนในแงของการไดรบบรการทมประสทธภาพอกทงเงนภาษของประชาชนกจะถกใชจาย อยางเหมาะสม อยางไรกตาม PPP ไมไดเปนสงทดทสดสาหรบการดาเนนโครงการของรฐในลกษณะการใหบรการสาธารณะและโครงสรางพนฐานของประเทศ ดงนนการดาเนนโครงการควรมการควบคม และบรหารจดการ ทดเพอใหการดาเนนโครงการมประสทธภาพและเกดประโยชนสงสด สาคญทสดคอตองไมสงผลเสยหาย ตอประเทศชาตในอนาคต หรอกอใหเกดปญหาใหกบผใชบรการเหมอนโครงการทผานมาในอดต

ขอเสนอแนะ เพอใหการศกษาในครงน สามารถสนบสนนการทางานของฝายนตบญญต ในการพจารณาตดตาม

ตรวจสอบการดาเนนโครงการรวมทน PPP ใหเปนไปอยางมประสทธภาพ สมประโยชน เปนธรรม โปรงใส รวมถงเกดประโยชนสงสดตอประชาชนและประเทศชาตอยางแทจรง จงควรพจารณาขอเสนอแนะทไดจากการศกษา ดงน

1. ควรมทบทวนพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ในสวนของ 1.1 ควรทบทวนหรอปรบแกไข สดสวนของจานวนคณะกรรมการคดเลอกและคณะกรรมการ

กากบดแลทมาจากฝายของหนวยงานเจาของโครงการใหลดตากวากงหนงของจานวนคณะกรรมการทงหมด เพอไมใหเกดการเออประโยชนของคณะกรรมการตอหนวยงานเจาของโครงการ ซงกระทบตอความโปรงใส ของโครงการรวมทนซงเปนปจจยสาคญอยางยงตอความสาเรจของโครงการ

1.2 ควรกาหนดหลกเกณฑพนฐานของเงอนไขสญญาทมกจะเปนปญหา โดยระดมความคดเหนจากผเชยวชาญทกฝายทงภาครฐและภาคเอกชน สถาบนการเงนทใหสนเชอแกโครงการทงหลาย รวมทงหนวยงานเจาของโครงการทประสบปญหา เพอกาหนดเงอนไขสญญาทเหมาะสมและสมประโยชนทงภาครฐและภาคเอกชน

1.3 ควรทบทวนใหผทมความเหมาะสมเปนประธานคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชน รวมลงทนในกจการของรฐแทนนายกรฐมนตร เพอใหเกดกลไกการถวงดลการปฏบตหนาทและการใชอานาจ ตามกฎหมายรวมทนฉบบใหมของคณะกรรมการฯ โดยคณะรฐมนตรสามารถปฏบตหนาทไดอยางมประสทธภาพ โปรงใส เปนธรรมและตรงไปตรงมา

1.4 ควรปรบแกพระราชบญญต คนอานาจในการพจารณาเหนชอบกรอบวงเงนงบประมาณแผนดนหรอวงเงนกสาหรบการดาเนนโครงการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนทกโครงการ ให ฝายนตบญญต ไดมสวนรวมรบทราบและเหนชอบตอโครงการการรวมระหวางภาครฐและภาคเอกชน (PPP) ตงแตเรมตน รวมทงการเขาไปมสวนรวมในกระบวนการตดตาม ตรวจสอบ ถวงดล และคานอานาจระหวางฝายบรหารและฝายนตบญญต ในการดาเนนงานโครงการรวมทนฯ โดยแกไขพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 ตางๆ เพอใหกลไกในการตรวจสอบถวงดลอานาจและการใชอานาจตามกฎหมายรวมทนฯ ป 2556 ของคณะกรรมการฯ เปนไปไดอยางมประสทธภาพ โปรงใส และเปนธรรมอยางแทจรง



53

2. ควรกาหนดนโยบายทชดเจนในการมงเนนคณภาพการบรการ และผลประโยชนตอประชาชนมากกวาการพจารณาผลตอบแทนในรปตวเงนแกภาครฐเพยงอยางเดยว รวมทง ใหความสาคญในการกากบดแลเพอคมครองผใชบรการดวย

3. ควรสรางการรบร และความเขาใจทถกตองเกยวกบบทบาทความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนอยางทวถงทงในระดบนโยบาย สวนกลาง ระดบปฏบต และสวนทองถน เพอใหเกดกระบวนการความรวมมอ ในเรองดงกลาวมากยงขน

4. การพจารณาคดเลอกเอกชนในการรวมลงทนควรปฏบตตามหลกเกณฑและเงอนไขทพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 อยางเครงครด

5. หนวยงานเจาของโครงการควรศกษาหรอมทปรกษาทเปนผเชยวชาญเกยวกบการดาเนนโครงการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน เพอลดชองวางระหวางการดาเนนการอนอาจจะทาใหเกดความไดเปรยบเสยเปรยบจากการดาเนนโครงการรวมทน และสาหรบกรณการลงนามในสญญารวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนควรปฏบตตามหลกเกณฑ เงอนไขทพระราชบญญตการใหเอกชนรวมทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 และประกาศตางๆ ทเกยวของอยางเครงครด

ขอเสนอในการศกษาครงตอไป 1. ควรมการศกษาประเดนปญหาการดาเนนโครงการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนทม

ผลกระทบตองบประมาณของประเทศ 2. ควรมการศกษาการดาเนนโครงการรวมทนระหวางภาครฐและภาคเอกชนทประสบผลสาเรจ

เพอหาแนวทางการดาเนนโครงการรวมทนฯ ทเหมาะสมกบบรบทของประเทศไทย



54

เอกสารอางอง

คถา สถลสต. (2556). รายงานการศกษาสวนบคคล เรอง กรณศกษาเฉพาะค านยามการ “รวมลงทน” ตาม

พ.ร.บ การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 . สบคน 15 ตลาคม 2558 จาก http://www.mfa.go.th/dvifa/contents/filemanager/files/nbt/nbt6/IS/IS6022.pdf

จนษฐ อาภรณรตน. (2558). เจาะ พ.ร.บ. รวมทนป 56 ความหวงลงทนโครงสรางพนฐานไทย. Forbes Thai-land, ฉบบเดอนสงหาคม 2558, สบคน 27 สงหาคม 2558 จาก www.maruey.com

ชนดดา สสมบรณ. (2556). การลงทนรวมระหวางภาครฐและภาคเอกชนกบการพฒนา วทน. ของประเทศ. สบคน 1 กนยายน 2558 จาก http://horizon.sti.or.th/node/27

วาทตร รกษธรรม. (2558). งบประมาณรายจายประจาป 2559 กบทศทางเศรษฐกจไทย. สบคน 27 สงหาคม 2558 จาก http://cebf.utcc.ac.th/upload/analysis_file/file_th_170d30y2015.pdf

ศวาลย ขนธะชวนะ. (2556). ถอดบทเรยน การลงทนรถไฟความเรวสง แบบ PPP. สบคน 1 กนยายน 2558 จาก https://www.scbeic.com/th/detail/product/790

สานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ. (2558). โครงการตางๆ ทมการรวมทนระหวางภาครฐกบภาคเอกชนแยกรายสาขา. สบคน 10 กนยายน 2558 จาก http://www.ppp.sepo.go.th/ppp/ project.php

สานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ. (2558). ความหมายการรวมทนฯ. สบคน 10 กนยายน 2558 จาก http://www.ppp.sepo.go.th/ppp/about.php

สานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ. (2558). รายการโครงการในกจการภายใตแผนยทธศาสตรการ ใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2558 - 2562 (Project Pipeline). สบคน 10 กนยายน 2558 จาก http://www.ppp.sepo.go.th/ppp/events/events2.php?id=29

สานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ. (2558). (ราง) คมอวธการเสนอโครงการรวมลงทน. สบคน 6 ตลาคม 2558 จาก http://www.irdp.org/2015/news_files/291/attachment1.pdf

สานกงานบรหารหนสาธารณะ. (2558). คมอแนวทางการด าเนนโครงการลงทนภาครฐในรปแบบ PPPs. สบคน 21 ตลาคม 2558 จาก http://www.m.ryt9.com/s/mof/755796

สานกงานเศรษฐกจการคลง. (2553). ความรวมมอภาครฐ-ภาคเอกชน (Public Private Partnership : PPP) : นวตกรรมการคลงแหงอนาคต. สบคน 30 ตลาคม 2558 จาก http://www.fpo.go.th/FPO/index2.php?mod= Content&file=contentview&contentID=CNT0006003&categoryID=CAT0000146

http://www.mfa.go.th/dvifa/contents/filemanager/files/nbt/nbt6/IS/IS6022.pdf

http://www.maruey.com/

http://horizon.sti.or.th/node/27

http://cebf.utcc.ac.th/upload/analysis_file/file_th_170d30y2015.pdf

https://www.scbeic.com/th/detail/product/790

http://www.ppp.sepo.go.th/ppp/%0bproject.php

http://www.ppp.sepo.go.th/ppp/%0bproject.php

http://www.ppp.sepo.go.th/ppp/about.php

http://www.ppp.sepo.go.th/ppp/events/events2.php?id=29

http://www.irdp.org/2015/news_files/291/attachment1.pdf

http://www.m.ryt9.com/s/mof/755796



55

เอกสารอางอง (ตอ)

สานกงานบรหารหนสาธารณะ. (2556). การรวมลงทนระหวางภาครฐและเอกชน. สบคน 1 กนยายน 2558 จาก http://www.kelliekraft.com/2013/02/06/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A3- %E0%B8%A7%E0%B8%A1%E0%B8%A5%E0%B8%87%E0%B8%97 -%E0%B8%99% E0 % B8 % A3 % E0 % B8 % B0 % E0 % B8 % AB%E0 % B8 % A7 -% E0 % B8 % B2 % E0 % B8%87%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%A3-%E0%B8%90%E0%B9% 81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%8A%E0%B8%99/

สานกวเคราะหโครงการลงทน. (2553). โครงการศกษาความการเพมบทบาทภาคเอกชนในโครงการลงทนภาครฐ. สบคน 2 ตลาคม 2558 จาก http://www.nesdb.go.th/Portals/0/news/research/research_1111280910.pdf

สานกเลขาธการคณะรฐมนตร. (2558). รางกฎกระทรวงก าหนดเพมมลคาโครงการทจะตองด าเนนการตามหลกเกณฑและขนตอนทก าหนดไวในพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 พ.ศ. .... . สบคน 15 ตลาคม 2558 จาก http://www.cabinet.soc.go.th/doc_image/2558/9931579017.pdf

PPP คออะไร.(2558). สบคน 5 ตลาคม 2558 จาก http://www.irdp.org/2015/article_en.php?id=94

http://www.kelliekraft.com/2013/02/06/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A3-%0b%E0%B8%A7%E0%B8%A1%E0%B8%A5%E0%B8%87%E0%B8%97-%E0%B8%99%25%0bE0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%AB%E0%B8%A7-%E0%B8%B2%E0%25%0bB8%87%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%A3-%E0%B8%90%E0%B9%25%0b81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%8A%E0%B8%99/






http://www.nesdb.go.th/Portals/0/news/research/research_1111280910.pdf

http://www.cabinet.soc.go.th/doc_image/2558/9931579017.pdf



56

ภาคผนวก 1

พระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556



57



58



59



60



61



62



63



64



65



66



67



68



69



70



71



72



73



74



75



76



77



78

ภาคผนวก 2 หลกเกณฑ เงอนไข และวธการขอรบจดสรรเงน

จากกองทนสงเสรมการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ



79



80



81



82



83



84

ภาคผนวก 3 รายการโครงการในกจการภายใตแผนยทธศาสตร

การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2558-2562 (Project Pipeline) ณ วนท 24 กนยายน 2558



85



86



87



88



89



90



91

Documents

รายงานการวิเคราะห์การร่วมทุนระหว่างภาครัฐและภาคเอกชน ... · บทสรุปผู้บริหาร